SKKN NÂNG CAO THÀNH TÍCH CHẠY NGẮN

TÊN ĐỀ TÀI:

KINH NGHIỆM GIẢNG DẠY KĨ THUẬT CHẠY NHANH
TRONG ĐIỀU KIỆN SÂN BÃI CHẬT HẸP
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
TDTT là hoạt động không thể thiếu trong đời sống Văn hóa – xã hội loài
người. Ngay từ khi mới ra đời TDTT đã là một bộ phận hữu cơ của nền Văn hóa
– xã hội và là một phương tiện giáo dục. Ngoài mục đích nâng cao sức khỏe cho
mọi người nó còn là một hoạt động vui chơi, giải trí, phương tiện giao tiếp về
văn hóa, nghệ thuật, có tác dụng giúp cho con người phát triển cả về “Đức – trí thể - mỹ” và lao động, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần. TDTT còn
là phương tiện giao lưu giữa các dân tộc, các quốc gia, nhằm thắt chặt tình hữu
nghị trên toàn thế giới. Thông qua TDTT ta có thể đánh giá được sự phát triển
của văn hóa thể chất ở mỗi địa phương, dân tộc, quốc gia.
Điền kinh là một môn thể thao bao gồm các động tác rất phong phú, đa
dạng và gần gũi với những hoạt động tự nhiên của con người (đi bộ, chạy, ném
đẩy...) Vì vậy, khi thực hiện chúng dưới dạng các bài tập không mấy khó khăn,
ngay cả đối với những người mới tham gia tập luyện. Tập luyện Điền kinh
không những nâng cao sức khỏe cho người tập mà còn là cơ sở để phát triển các
tố chất như: nhanh - mạnh - bền – khéo léo. Song để thành tích cao, những
người tập luyện phải có sự hoàn thiện kĩ thuật.
Hoàn thiện kĩ thuật, thông thường được hiểu là phương pháp thực hiện
động tác thể thao một cách hợp lí và có hiệu quả nhất để đạt thành tích cao. Một
động tác toàn vẹn như chạy, nhảy, ném có thể chia thành các giai đoạn. Mội giai
đoạn lại gồm nhiều bộ phận cấu thành và các thời điểm xác định những ưu thế
riêng của người tập. Sự phân chia như vậy nhằm mục đích thuận lợi cho việc mô
tả và phân tích kĩ thuật để giảng dạy động tác có hiệu quả.
Bộ môn điền kinh gồm nhiều môn học, trong đó nội dung Chạy nhanh của
môn học Thể Dục được đưa vào chương trình giảng dạy bậc THCS từ lớp 6 đến
lớp 9. Tùy theo độ tuổi, giới tính của học sinh mà giáo viên hướng dẫn cho các
em có các hình thức tập luyện cũng như trò chơi vận động hợp lí. Đây là một nội
dung chính đóng vai trò chủ đạo và cũng là làm nền tảng cho học sinh khi tập

luyện các nội dung khác. Tùy theo mỗi tiết học trong PPCT và tùy theo độ tuổi
của các em từ lớp 6 đến lớp 9 mà đưa ra các bài tập phù hợp. Tuy vậy, kết quả
cuối cùng cần đạt được cho dạy và người học là phải làm sao cho các em hoàn
thiện tốt kĩ thuật chạy nhanh.
1


Quỳ Châu là một huyện miền núi, bởi vậy khuôn viên của các trường học
thường được xây dựng chủ yếu trên những diện tích nhỏ hẹp. Ngoại trừ các
trường THCS Hạnh Thiết, Châu Bình, Châu Hội, Châu Tiến có mặt bằng và sân
tập thể dục trên diện tích khá rộng thì tất cả các trường THCS còn lại đều bị bó
hẹp bởi phải nằm trên vị trí địa lí đồi núi, thiếu mặt bằng. Điều đó đồng nghĩa
với thực tế cơ sở vật chất để phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn Thể dục không
được tốt.
Qua thực tế giảng dạy ở nhiều trường học và hiện tại là trường THCS Bính
Thuận, tôi nhận thấy vấn đề giảng dạy kĩ thuật Chạy nhanh trong phạm vi sân
bãi nhỏ hẹp là hết sức khó khăn cho người giáo viên bộ môn Thể dục. Bởi nội
dung chạy nhanh ở cấp THCS gồm chạy 60m, 100m mà trên thực tế sân bãi đa
số các trường THSC huyện Quỳ Châu nói chung và trường THCS Bính Thuận
nói riêng chỉ có chiều dài tối đa khoảng từ 30 – 50m. Như vậy, cự li để học sinh
hoàn thiện kĩ thuật chạy nhanh không đủ, mà yêu cầu đặt ra là các em phải hoàn
thiện được nội dung học của mình, cố gắng để đạt thành tích cao trong học tập,
rèn luyện và mục tiêu đề ra là có những thành tích cao trong các kì thi Hội khỏe
Phù Đổng các cấp. Vậy để làm thế nào khắc phục được những khó khăn bởi do
sân bãi nhỏ hẹp, phải vận dụng những phương pháp dạy học, bài tập vận động
nào phù hợp nhất để nâng cao được kết quả học tập của học sinh?
Qua một quá trình nghiên cứu với thực tế tôi đưa ra một số kinh nghiệm
trong giảng dạy để giải quyết những vấn đề khó khăn đã nêu trên.
1. Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh Khối 8 - gồm 3 lớp A, B, C - Năm học 2008 – 2009.

- Học sinh Khối 9 - gồm 3 lớp A, B, C - Năm học 2009 – 2010.
Trường THCS Bính Thuận - Quỳ Châu – Nghệ An
2. Thời gian nghiên cứu:
Khối 8: Tháng 9 đến tháng 12 năm học 2008 – 2009
Khối 9: Tháng 9 đến tháng 12 năm học 2009 – 2010

Xếp loại

Lớp

Tổng
số

Giỏi

Khá

TB

Yếu

8A

36

2

6

20

8

8B

32

0

4

18

10

8C

34

0

3

19

12
2


Kết quả kiểm tra nội dung Chạy nhanh đối với khối lớp 8 trước khi áp dụng

sáng kiến:
3. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu.
- Phương pháp quan sát sư phạm.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
- Phương pháp tổng hợp, so sánh kết quả.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Cơ sở lí luận:
Chạy nhanh là một trong những nội dung chính của điền kinh, tùy theo tố
chất của mỗi cá nhân từ đó sẽ có thành tích tương ứng với năng lực của mình.
Muốn kết quả đạt được một cách tốt nhất thì người thực hiện kĩ thuật phải đảm
bảo được 2 yếu tố đó là sức nhanh và sức mạnh.
- Sức mạnh được thực hiện ở những hoạt động nhanh và khắc phục trọng
tải. Trong đó lực và tốc độ có mối quan hệ tỉ lệ nghịch với nhau.
- Sức nhanh là một tổ hợp thuộc tính chức năng của con người. Nó quy
định chủ yếu và trực tiếp đặc tính tốc độ động tác cũng như thời gian phản ứng
vận động.
Các hình thức đơn giản của sức nhanh tương đối độc lập với nhau. Đặc biệt
những chỉ số về thời gian phản ứng vận động hầu như không tương quan với tốc
độ động tác. Những hình thức thể hiện trên là thể hiện các năng lực tốc độ khác
nhau.
Trong thực tiễn thường thấy sức nhanh được thể hiện tổng hợp. Trong động
tác được phối hợp phức tạp thì tốc độ không chỉ phụ thuộc vào sức nhanh mà
còn bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác: sức mạnh, sức bền, khéo léo. Vì vậy, tốc
độ động tác hoàn chỉnh chỉ thể hiện gián tiếp sức nhanh của con người. Cho nên
trong phân tích đánh giá sức nhanh cần căn cứ mức độ phát triển của từng hình
thức đơn giản của nó.
2. Cơ sở sinh lý:
- Sức mạnh: Ngoài ra sức mạnh còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố thần
kinh trung ương điều khiển sự co cơ và phối hợp vận động giữa các cơ.

Sức mạnh trong chạy nhanh rất quan trọng nhằm nâng cao sức nhanh để
khắc phục yếu tố thể lực. Giảng dạy môn Thể dục cho học sinh THCS chủ yếu
sử dụng nhiều các bài tập bổ trợ, phải tạo ra nhiều đơn vị vận động tham gia vào
3


vận động hoặc có thể dùng phương pháp tập từ nhẹ đến nặng để nâng cao dần
thể lực tùy theo từng đối tượng học sinh.
- Sức nhanh: là khả năng thực hiện động tác trong khoảng thời gian ngắn
nhất. Sức nhanh chịu ảnh hưởng độ linh hoạt của các quá trình thần kinh và tốc
độ co cơ. Trong hoạt động TDTT tốc độ và sức mạnh có liên quan mật thiết với
nhau. Mức độ phát triển của sức mạnh ảnh hưởng rõ rệt đến sức nhanh. Trong
chạy nhanh thành tích phụ thuộc vào sự phối hợp hợp lí giữa hai tố chất nói trên.
Cơ sở sinh lí để phát triển sức nhanh là tăng cường độ linh hoạt và tốc độ dẫn
truyền hưng phấn ở trung ương thần kinh và bộ máy vận động tăng cường sự
phối hợp giữ các sợi cơ và các cơ nâng cao tốc độ thả lỏng.
3. Các phương pháp giảng dạy kĩ thuật:
Giảng dạy kĩ thuật là một quá trình giáo viên vận dụng các phương pháp và
phương tiện chuyên môn để truyền thụ những kiến thức và kĩ năng cho người
học. Thực tế trong quá trình tập luyện chạy nhanh, việc hình thành các giảng dạy
được dựa trên những kĩ thuật tự nhiên của con người. Trong đó quan trọng hơn
cả là quy luật hình thành định hình động lực. Do đặc điểm lứa tuổi của những
học sinh thuộc lớp 6 và 7 còn yếu, thể chất chưa phát triển nên các bài tập trong
nội dung Chạy nhanh chủ yếu là các bài tập đơn giản và sử dụng nhiều trò chơi
vận động. Đối với lớp 8 và lớp 9, các em đã có sự phát triển nhanh chóng về tâm
sinh lí ở giai đoạn lứa tuổi dậy thì, bởi vậy nội dung Chạy nhanh đã mang tính
chất hoàn thiện. Trong quá trình giảng dạy kĩ thuật tôi đã dùng phương pháp sau:
- Phương pháp giảng giải.
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp dạy phân chia.

- Phương pháp dạy toàn bộ.
- Phương pháp Trò chơi vận động.
Trong quá trình giảng dạy phối hợp vận dụng phương pháp phân chia và
phương pháp toàn bộ sẽ giúp cho học sinh nắm vững chi tiết động tác và hoàn
thiện kĩ thuật một cách chính xác. Nhưng do điều kiện sân bãi kích thước không
đủ tiêu chuẩn nên sử dụng phương pháp dạy toàn bộ là rất khó thực hiện được.
Khi học sinh hoàn thiện kĩ thuật chạy nhanh, phải chạy với tối đa tốc độ của
mình trong điều kiện yếm khí nên học sinh phải tập lặp lại nhiều lần thì mới
hình thành được kĩ năng của mình. Tôi nhận thấy, nếu tập luyện các bài tập khác
cũng bắt cơ thể làm việc trong điều kiện yếm khí như vậy thì cũng có thể tạo cho
người tập hình thành được kĩ năng và tâm lí. Như vậy, ngoài các bài tập bổ trợ
cho từng giai đoạn kĩ thuật, giáo viên cần cho học sinh tập các bài tập phát triển
thể lực chuyên môn trong giảng dạy kĩ thuật Chạy nhanh.
4


Bên cạnh đó, việc sửa chữa những sai lầm thường mắc cho học sinh là rất
cần thiết, yêu cầu giáo viên phải có tầm quan sát thực tế đối tượng học sinh của
mình để đưa ra bài tập phù hợp theo nhóm sức khỏe, tránh hiện tượng quá tải đối
với học sinh yếu về thể lực cũng như kĩ thuật.
Ngoài ra, sử dụng Trò chơi vận động có tác dụng làm cho giờ học bớt phần
căng thẳng, khi học sinh hứng thú tham gia trò chơi thì cũng đồng nghĩa với việc
học sinh được tập luyện theo một hình thức khác mà vẫn mang lại hiệu quả cho
giờ học cũng như việc nâng cao độ nhạy bén của các em.
4. Vai trò của sự hoàn thiện kĩ thuật trong việc nâng cao thành tích kĩ
thuật Chạy nhanh:
Trong Chạy nhanh, để có thành tích tốt thì phải nhờ rất nhiều vào yếu tố thể
lực, yếu tố kĩ thuật cũng đóng vai trò rất lớn. Muốn có thành tích tốt phải có sự
kết hợp hài hòa giữa hoàn thiện thể lực chuyên môn tốt, mức độ hoàn thiện kĩ
thuật cao, có nghĩa là tất cả các động tác kĩ thuật người tập thực hiện một cách

liên hoàn gắn bó chặt chẽ với nhau, nhịp điệu phù hợp và không tách rời nhau.
Như chúng ta đã biết, trong Chạy nhanh kĩ thuật được chia làm 4 giai đoạn:
giai đoạn xuất phát, giai đoạn chạy lao, giai đoạn chạy giữa quãng và giai đoạn
về đích.
Như vậy, nuốn có thành tích cao thì kĩ thuật cả 4 giai đoạn đều phải thực
hiện tốt. Tất cả các hoạt động phải diễn ra một cách nhịp nhàng, chỉ cần sự phối
hơp không đồng thời, không nhịp nhàng của từng hoạt động sẽ ảnh hưởng đến
thành tích của từng lần chạy. Hoặc những hoạt động đó chưa được hợp lí và còn
có động tác thừa, sai thì nhất định sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả của lần chạy.
5. Nghiên cứu lựa chọn ứng dụng những bài tập trong giảng dạy kĩ
thuật Chạy nhanh trong điều kiện sân bãi chật hẹp:
Trên cơ sở đánh giá năng lực của học sinh, nghiên cứu địa hình và sân bãi
không đủ tiêu chuẩn quy định, đồng thời qua việc nghiên cứu cơ sở lí luận và
thực tiễn công tác giảng dạy tôi đã lựa chọn được một số bài tập trong giảng dạy
kĩ thuật chạy nhanh phù hớp với điều kiện sân bãi chật hẹp như sau:
- Chạy 30m tốc độ cao.
- Chạy 30m xuất phát cao.
- Chạy 30m xuất phát thấp.
- Chạy biến tốc 40m.
- Chạy bước nhỏ 20m.
- Chạy nâng cao đùi 30m.
- Chạy đạp sau 30m.
5


- Tại chỗ vịn tường, cây chạy nâng cao đùi - đạp sau tại chỗ liên tục.
- Trò chơi vận động: “Người thừa thứ 3”, “Chạy đuổi”...
Sau khi lựa chọn được một số bài tập trên tôi đã đưa vào thực nghiệm. Quá
trình thực nghiệm được tiến hành trong 12 tuần, mỗi tuần 2 tiết và được áp dụng
cho 3 lớp 9 A, B, C của trường THCS Bính Thuận năm học 2009 – 2010. Sau

khi đã hoàn thành chương trình giảng dạy hết nội dung Chạy nhanh, tôi đã nhờ
sân bãi đủ kích thước của xã Châu Bính để kiểm tra thành tích của các em. Kết
quả thu được như sau:
Lớp

Tổng số

9A

Xếp loại
Giỏi

Khá

TB

Yếu

36

8

16

12

0

9B

32

6

12

14

0

9C

34

5

14

15

0

Qua bảng trên, ta có thể nhận thấy kết quả học tập của học sinh Khối 9 so
với kết quả của Khối 8 năm học 2008 – 2009 là có sự tiến bộ rõ ràng. Điều cần
chú ý là kết quả của từng khối lớp hoàn toàn phụ thuộc tương ứng vào tiêu
chuẩn quy định thành tích của TCRLTT và của giáo viên.
Từ kết quả nghiên cứu đã chứng minh việc vận dụng hợp lí các bài tập để
lồng ghép vào qua trình giảng dạy kĩ thuật Chạy nhanh trong điều kiện sân bãi
chật hẹp đã đem lại hiệu quả cao, chứng tỏ đã phù hợp với trình độ tập luyện của
học sinh độ tuổi lớp 8, 9.

III. KẾT LUẬN:
Qua nghiên cứu đã lựa chọn được các bài tập nói trên cho quá trình giảng
dạy kĩ thuật Chạy nhanh trong điều kiện sân bãi không đủ tiêu chuẩn. Trong một
giờ Thể dục của cấp học THCS gồm có rất nhiều nội dung, nếu giáo viên vận
dụng phương pháp giảng dạy không hợp lí thì rất dễ dẫn đến việc phân phối thời
gian cho các nội dung không cân đối. Việc đổi mới phương pháp dạy học đã
mang lại tính tích cực, tự giác cho học sinh trong giờ học Thể dục, bởi vậy khi
sử dụng các bài tập trên giáo viên cần nắm rõ đối tượng để giảng dạy hợp lí,
mang lại hiệu quả giờ học cũng như nâng cao thành tích cho học sinh.
Trên đây là kết quả nghiên cứu của tôi trong thời gian công tác tại trường
THCS Bính Thuận. Với một tâm lí chung như các đồng nghiệp Thể dục khác,
việc phải dạy kĩ thuật Chạy nhanh trên một sân bãi không đủ tiêu chuẩn là rất
khó khăn. Từ thực tế đó tôi đưa ra các bài tập để áp dụng khi giảng dạy kĩ thuật
Chạy nhanh để các đồng nghiệp cùng tham khảo và đánh giá kết quả đã áp dụng.
6


Từ đó sẽ đưa ra được một ý kiến chung, một hướng đi thống nhất khắc phục
những khó khăn khi giảng dạy bộ môn Thể dục nói chung và nội dung Chạy
nhanh nói riêng để ngày càng nâng cao kết quả học tập của học sinh, chất lượng
giáo dục của huyện nhà.
Châu Bính, ngày 15 tháng 04 năm 2010
NGƯỜI THỰC HIỆN

Lê Tuấn Anh

7