Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng anh tại trường trung học cơ sở hồng hải, thành phố hạ long theo tiếp cận phát triển năng lực

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN LỆ THU

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIẾNG ANH TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HỒNG HẢI, THÀNH PHỐ HẠ LONG THEO
TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN LỆ THU

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIẾNG ANH TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HỒNG HẢI, THÀNH PHỐ HẠ LONG THEO
TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
Ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Dương Thị Hoàng Yến

THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Được thực hiện
dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Dương Thị Hoàng Yến.
Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực, được tổng hợp từ quá trình khảo
sát, đánh giá của tác giả tại địa bàn nghiên cứu. Những kết luận khoa học của luận văn
chưa từng được công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào khác.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019
Tác giả luận văn
Nguyễn Lệ Thu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tôi được cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu Trường
Đại học Thái Nguyên; các thầy giáo, cô giáo đã nhiệt tình giảng dạy, trang bị cho tôi
hệ thống tri thức quý báu về khoa học quản lý giáo dục, những phương pháp nghiên
cứu khoa học.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Dương
Thị Hoàng Yến - người hướng dẫn khoa học - đã trực tiếp tận tình giúp đỡ, chỉ bảo
ân cần và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh; Phòng
Giáo dục và đào tạo Hạ Long, Ban giám hiệu, tổ trưởng chuyên môn, các thầy, cô
giáo giảng dạy bộ môn Tiếng Anh của trường THCS Hồng Hải và các trường trong
cụm chuyên môn số 3 đã nhiệt tình cung cấp số liệu và tạo mọi điều kiện thuận lợi
nhất cho tôi hoàn thành luận văn của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn động viên,
khích lệ, giúp đỡ tôi trong thời gian học tập.
Do khả năng và điều kiện nghiên cứu còn hạn chế nên luận văn không tránh
khỏi thiếu sót, hạn chế, tôi rất mong được sự chỉ dẫn và đóng góp ý kiến của các nhà
khoa học, các thầy, cô giáo cùng các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019
Tác giả
Nguyễn Lệ Thu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................iv
DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU ...........................................................................v

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ .......................................................................vi
MỞ ĐẦU.............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu.................................................................3
4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..........................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4
8. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC MÔN TIẾNG ANH TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THEO TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ...................................6
1.1.

Tổng quan nghiên cứu vấn đề ...................................................................6

1.1.1. Những nghiên cứu về hoạt động dạy học theo tiếp cận phát triển
năng lực .....................................................................................................6
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học ngoại ngữ theo tiếp
cận phát triển năng lực ..............................................................................7
1.2.

Một số khái niệm cơ bản ...........................................................................8

1.2.1. Quản lí nhà trường.....................................................................................8
1.2.2. Hoạt động dạy học...................................................................................11
1.2.3. Hoạt động dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực ..............................12
1.3.

Hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực.....18

1.3.1. Những năng lực chung được hình thành và phát triển trong môn tiếng
Anh ... 18
1.3.2. Năng lực của môn tiếng Anh theo Chương trình giáo dục phổ thông
mới... 19
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




1.3.3. Mối quan hệ giữa hoạt động dạy học môn tiếng Anh và hình thành
năng lực tiếng Anh ..................................................................................24
1.3.4. Hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực
người học .................................................................................................27
1.4.

Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh tại trường trung học cơ
sở theo tiếp cận phát triển năng lực.........................................................31

1.4.1. Quản lý phát triển chương trình và xác định mục tiêu dạy học môn
tiếng Anh .................................................................................................31
1.4.2. Quản lý kế hoạch dạy học và nội dung dạy học môn tiếng Anh.............31
1.4.3. Quản lý hoạt động dạy của giáo viên môn tiếng Anh .............................33
1.4.4. Quản lý hoạt động học của học sinh trong môn tiếng Anh .....................34
1.4.5. Quản lý đổi mới phương pháp dạy học ...................................................35
1.4.6. Quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy...............................................36
1.4.7. Quản lý các phương tiện phục vụ hoạt động dạy học môn tiếng Anh
theo tiếp cận phát triển năng lực .............................................................37
1.5.

Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn tiếng
Anh tại trường trung học cơ sở theo tiếp cận phát triển năng lực...........37

1.5.1. Yếu tố chủ quan.......................................................................................37
1.5.2. Yếu tố khách quan ...................................................................................41
Kết luận chương 1..............................................................................................43
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIẾNG ANH TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HỒNG HẢI, THÀNH PHỐ HẠ LONG THEO TIẾP CẬN
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC..................................................................44
2.1.

Khái quát chung về trường THCS Hồng Hải, thành phố Hạ Long.........44

2.1.1. Quy mô phát triển giáo dục .....................................................................44
2.1.2. Chất lượng giáo dục ................................................................................45
2.1.3. Hệ thống trang thiết bị, phương tiện dạy học..........................................46
2.2.

Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................48

2.2.1. Mục đích của khảo sát .............................................................................48
2.2.2. Đối tượng khảo sát ..................................................................................48
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




2.2.3. Nội dung khảo sát ....................................................................................48

2.2.5. Tiêu chí và thang đánh giá.......................................................................49
2.2.6. Thời gian khảo sát ...................................................................................49
2.3.

Thực trạng hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận phát triển
năng lực ...................................................................................................49

2.3.1. Thực trạng xác định mục tiêu dạy học môn tiếng Anh ...........................49
2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học môn tiếng Anh..........................50
2.3.3. Thực trạng sử dụng các phương pháp dạy học môn tiếng Anh ..............52
2.3.4. Thực trạng sử dụng các hình thức dạy học môn tiếng Anh ....................53
2.3.5. Thực trạng kết quả dạy học môn tiếng Anh ............................................54
2.4.

Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại trường
THCS theo tiếp cận phát triển năng lực ..................................................55

2.4.1. Thực trạng quản lý phát triển chương trình và xác định mục tiêu dạy
học môn tiếng Anh ..................................................................................55
2.4.2. Thực trạng quản lý kế hoạch dạy học và nội dung dạy học môn tiếng Anh
..57
2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên môn tiếng Anh ...........58
2.4.4. Thực trạng quản lý hoạt động học của học sinh trong môn tiếng Anh ...62
2.4.5. Thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học .................................64
2.4.6. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy.............................66
2.4.8. Thực trạng quản lý các phương tiện phục vụ hoạt động dạy học môn
tiếng Anh .................................................................................................68
2.5.

Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn

tiếng Anh tại trường THCS theo tiếp cận phát triển năng lực ................72

2.5.1. Thực trạng các yếu tố chủ quan...............................................................72
2.5.2. Thực trạng các yếu tố khách quan...........................................................73
2.6.

Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng
Anh theo tiếp cận năng lực......................................................................74

2.6.1. Điểm mạnh ..............................................................................................74
2.6.2. Điểm yếu..................................................................................................75
2.6.3. Những vấn đề cần giải quyết ...................................................................76
Kết luận chương 2..............................................................................................77
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TIẾNG ANH TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HỒNG
HẢI, THÀNH PHỐ HẠ LONG THEO TIẾP CẬN PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC..............................................................................78
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ...........................................................78
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ..........................................................78
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.............................................................78
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ...........................................................78
3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa............................................................78
3.2. Đề xuất hệ thống biện pháp quản lý hoạt động dạy học môntiếng
Anh tại trường THCS Hồng Hải, thành phố Hạ Long theo tiếp cận
phát triển năng lực ...................................................................................78

3.2.1. Biện pháp 1: Chỉ đạo tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên
môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên Tiếng Anh và khả năng tự học
của học sinh .............................................................................................78
3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo đổi mới hoạt động tổ chuyên môn chất lượng,
hiệu quả, đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu
bài học......................................................................................................81
3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo xây dựng nền nếp, kỷ cương trong dạy và học
môn Tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực ...................................88
3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo thành lập câu lạc bộ nói Tiếng Anh .....................92
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp..............................................................93
3.4. Khảo sát đánh giá về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp
đã đề xuất.................................................................................................94
3.4.1. Tổ chức khảo nghiệm ..............................................................................94
3.4.2. Kết quả khảo sát ......................................................................................95
Kết luận chương 3..............................................................................................98
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................99
1. Kết luận..........................................................................................................99
2. Khuyến nghị.................................................................................................100
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................102
PHỤ LỤC
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT

Từ viết tắt

Nội dung

1.

BGH

Ban giám hiệu

2.

CBQL

Cán bộ quản lý

3.

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

4.

CNTT

Công nghệ thông tin

5.

CSVC

Cơ sở vật chất

6.

CT

Chỉ thị

7.

CT GDPT

Chương trình giáo dục phổ thông

8.

DH

Dạy học

9.

ĐTB

Điểm trung bình

10.

GD

Giáo dục

11.

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

12.

GV

Giáo viên

13.

HĐDH

Hoạt động dạy học

14.

HĐND

Hội đồng nhân dân

15.

HS

Học sinh

16.

KTĐG

Kiểm tra đánh giá

17.

KTDH

Kỹ thuật dạy học

18.

KTKN

Kiến thức kỹ năng

19.

KTXH

Kinh tế xã hội

20.

NQ/TW

Nghị quyết/ Trung ương

21.

PPCT

Phân phối chương trình

22.

PPDH

Phương pháp dạy học

23.

PTNL

Phát triển năng lực

24.

QLGD

Quản lý giáo dục

25.

SGK

Sách giáo khoa

26.

SHCM

Sinh hoạt chuyên môn

27.

TBDH

Thiết bị dạy học

28.

THPT

Trung học phổ thông

29.

TTCM

Tổ trường chuyên môn

30.

UBND

Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU

Bảng 1.1. Các nội dung dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực .................15
Bảng 1.2. So sánh một số đặc trưng cơ bản của dạy học theo cách tiếp cận
truyền thống và theo tiếp cận phát triển năng lực người học..........16
Bảng 1.3. Bảng so sánh giữa đánh giá năng lực người học và đánh giá
kiến thức, kỹ năng của người học ...................................................17
Bảng 2.1. Kết quả xếp loại học lực, hạnh kiểm học sinh các năm học 2015
- 2016 đến năm học 2017-2018.......................................................45
Bảng 2.2. Số giải học sinh giỏi các cấp môn Tiếng Anh từ 2015 đến 2017 ...46
Bảng 2.3. Thực trạng CSVC phục vụ dạy và học năm học 2017 - 2018 ........46
Bảng 2.4. Thực trạng xác định mục tiêu dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp
cận phát triển năng lực ....................................................................50
Bảng 2.5. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học môn Tiếng Anh theo
hướng giao tiếp hàng ngày ..............................................................51
Bảng 2.6. Thực trạng sử dụng PPDH môn Tiếng Anh theo tiếp cận phát
triển năng lực ..................................................................................52
Bảng 2.7. Thực trạng sử dụng hình thức tổ chức dạy học môn Tiếng Anh
theo tiếp cận phát triển năng lực ....................................................53
Bảng 2.8. Thực trạng đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp
cận phát triển năng lực ...................................................................54
Bảng 2.9. Thực trạng quản lí phát triển chương trình và xác định mục tiêu
dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực...............55

Bảng 2.10. Thực trạng quản lý kế hoạch dạy học và nội dung dạy học môn
tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực ....................................57
Bảng 2.11. Thực trạng chỉ đạo việc soạn giáo án của giáo viên tiếng Anh
theo tiếp cận phát triển năng lực ....................................................59
Bảng 2.12. Thực trạng chỉ đạo việc lên lớp của giáo viên tiếng Anh theo
tiếp cận phát triển năng lực .............................................................60
Bảng 2.13. Thực trạng chỉ đạo hoạt động của tổ chuyên môn Tiếng Anh
theo tiếp cận phát triển năng lực ....................................................61
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Bảng 2.14. Thực trạng quản lý hoạt động học của học sinh trong môn tiếng
Anh theo tiếp cận phát triển năng lực ............................................63
Bảng 2.15. Thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học theo tiếp cận
năng lực ..........................................................................................65
Bảng 2.16. Thực trạng chỉ đạo quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy
theo tiếp cận năng lực .....................................................................67
Bảng 2.17. Thực trạng quản lí các phương tiện phục vụ hoạt động dạy học
môn tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ............................................69
Bảng 2.18. Thực trạng các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt
động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ...................72
Bảng 2.19. Thực trạng các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quản lý động
dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực .............................73
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát mức độ cấp thiết và khả thi của các biện pháp
quản lý đề xuất ................................................................................96

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ:
Biểu đồ 2.1.

So sánh kết quả khảo sát các nội dung quản lý hoạt động
dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận năng lực.........................71

Biểu đồ 3.1.

So sánh kết quả đánh giá mức độ cấp thiết và tính khả thi
của các biện pháp quản lý đề xuất.............................................97

Sơ đồ:
Sơ đồ 1.1.

Mô hình về quản lý ....................................................................9

Sơ đồ 1.2.

Quan hệ các chức năng quản lý ................................................10

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Với xu thế hội nhập, ngoại ngữ đóng một vai trò quan trọng trong mọi
lĩnh vực: khoa học kỹ thuật, giáo dục, du lịch, thương mại và đời sống hàng
ngày... Ngoại ngữ không chỉ góp phần trang bị cho HS những tri thức cần thiết
về các đối tượng nhận thức thế giới khách quan thuộc các lĩnh vực chuyên
ngành mà còn là một công cụ rất quan trọng giúp cho họ nắm chắc hơn các tri
thức cơ sở của các chuyên ngành khác, đồng thời giúp cho việc phát triển năng
lực trí tuệ của họ được phát triển hơn. Ngoại ngữ là công cụ giao tiếp mới, giúp
người học nâng cao và mở rộng tầm hiểu biết của mình qua việc tiếp xúc, tìm
hiểu và chọn lọc những tri thức văn hóa không những của riêng dân tộc đó mà
còn của cả loài người.
Trước những yêu cầu đổi mới của nền kinh tế, xã hội của đất nước trong
bối cảnh hội nhập toàn cầu hóa, ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng là
một công cụ, phương tiện đắc lực và hữu hiệu trong quá trình hội nhập và phát
triển. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp nhằm phát triển giáo
dục vững chắc và mạnh mẽ hơn trong thời gian tới đó là đổi mới việc quản lý tổ
chức hoạt động dạy học ngoại ngữ trong hệ thống GDQD để cung cấp cho thế
hệ trẻ một phương tiện giao tiếp, học tập và làm việc hữu hiệu trong môi trường
đa ngôn ngữ của xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, đáp ứng yêu cầu công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước.
Theo số Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương
8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT đã chỉ rõ: “...yêu cầu của sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và quá trình hội nhập kinh tế
quốc tế đang đặt ra những đòi hỏi bức xúc phải đổi mới căn bản quá trình dạy
và học ngoại ngữ cho thể hệ trẻ...” [1]. Ngoại ngữ đã trở thành nhu cầu ngày
càng phát triển cùng với sự phát triển đi lên của toàn xã hội. Chính vì vậy việc
học ngoại ngữ nói chung, dạy học tiếng Anh nói riêng vừa là xu hướng tất yếu,
vừa là một nhiệm vụ của các nhà trường hiện nay.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

Trong những năm qua, việc dạy học ngoại ngữ trong hệ thống GDQD đã
đạt được những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, hiệu quả sử dụng ngoại ngữ,
kỹ năng giao tiếp của HS còn hạn chế. Nguyên nhân là do việc tổ chức dạy học
ngoại ngữ ở các cấp học còn nhiều bất cập, một bộ phận GV dạy ngoại ngữ còn
hạn chế về năng lực chuyên môn, phương pháp chưa đổi mới, chưa thích ứng
với sự thay đổi để đáp ứng yêu cầu của tình hình mới. Tiếng Anh là một trong
những ngoại ngữ bắt buộc được đưa vào dạy học ở trường bậc học khác nhau
trong hệ thống GDQD. Thực tế cho thấy việc dạy học tiếng Anh ngày nay ở
nước ta đang phát triển với nhiều thuận lợi. Số lượng người có nhu cầu học
ngày càng tăng: Hệ thống tài liệu dạy học phong phú; Các trang thiết bị hỗ trợ
dạy học đa dạng, hiện đại,... Bên cạnh đó vẫn còn tồn tại những khó khăn, bất
cập trong thực tế dạy học bộ môn này. Người dạy, người học còn lúng túng
trong việc lựa chọn tài liệu, phương pháp, phương tiện dạy học hữu hiệu nhất.
Các nhà QLGD đang tìm phương pháp QL hiệu quả tốt nhất đổi với quá
trình dạy học bộ môn tiếng Anh. Hoạt động dạy học bộ môn này ở các lớp ở
Trường THCS Hồng Hải, thành phố Hạ Long trong thời gian qua đã đạt được
những thành quả nhất định, tuy nhiên vẫn còn nhiều bất cập về thực hiện nội
dung chương trình để phù hợp với trình độ HS, việc đổi mới phương pháp
giảng dạy chưa được thực hiện đồng bộ, đội ngũ GV chưa đáp ứng yêu cầu của
xã hội, trang thiết bị cho dạy học được đầu tư nhiều nhưng chưa được sử dụng
có hiệu quả. Việc QL các khâu trong quá trình dạy học bộ môn còn chưa chặt
chẽ. Việc dạy học ngoại ngữ chưa được coi trọng đúng mức, môn tiếng Anh
thường bị coi là môn phụ, một số HS học tiếng Anh chưa tự giác. Tuy nhiên, để
hình thành năng lực ngoại ngữ cho học sinh, có một số công trình đã nghiên
cứu, nhưng dựa trên tiếp cận phát triển năng lực và triển khai ở trường THCS
Hồng Hải, thành phố Hạ Long còn chưa được nghiên cứu.

Chính vì những lý do trên, đề tài: “Quản lý hoạt động dạy học môn
tiếng Anh trường THCS Hồng Hải, thành phố Hạ Long theo tiếp cận phát
triển năng lực” được lựa chọn để nghiên cứu.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng, đề xuất biện pháp quản lý
hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo phương pháp phát triển năng lực người
học tại trường trung học cơ sở Hồng Hải, thành phố Hạ Long nhằm phát triển
năng lực ngôn ngữ tiếng Anh cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục của nhà trường.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh tại trường THCS theo tiếp cận phát
triển năng lực.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh tại trường THCS Hồng Hải,
TP. Hạ Long theo tiếp cận phát triển năng lực.
4. Giả thuyết khoa học
Chất lượng hoạt động dạy và học môn tiếng Anh ở trường THCS Hồng
Hải, TP. Hạ Long theo tiếp cận phát triển năng lực chưa đạt được kết quả tốt do
một số hạn chế từ phía người quản lý, giáo viên và cơ sở vật chất... Nếu dựa
vào các nội dung quản lý hoạt động dạy học để đề xuất và áp dụng một số biện
pháp quản lý phù hợp và tác động đồng bộ đến các nhân tố của hoạt động dạy
học môn tiếng Anh như: chương trình, người dạy, người học và các điều kiện
phục vụ dạy và học… sẽ góp phần phát triển năng lực ngôn ngữ tiếng Anh cho
học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của Nhà trường.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng
Anh theo tiếp cận phát triển năng lực cho học sinh ở trường THCS.
5.2. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại
trường THCS Hồng Hải, TP. Hạ Long theo tiếp cận phát triển năng lực và phân
tích nguyên nhân của thực trạng.
5.3. Đề xuất biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt
động dạy học môn tiếng Anh tại trường THCS Hồng Hải, TP. Hạ Long theo
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




tiếp cận phát triển năng lực, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo
dục trong giai đoạn hiện nay.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Đề tài dựa trên tiếp cận phát triển năng lực và quản lý nội dung và điều
kiện của hoạt động dạy học để triển khai nghiên cứu
6.2. Giới hạn về khách thể điều tra
Đề tài đã tiến hành làm các phiếu hỏi (xem phụ lục) để khảo sát đối với
35 người, bao gồm:
01 Phó giám đốc, 01 chuyên viên phụ trách tiếng Anh của Sở GD&ĐT.
02 chuyên viên Phòng GD&ĐT.
03 Ban giám hiệu.
07 giáo viên dạy Tiếng Anh của trường THCS Hồng Hải.
21 giáo viên dạy Tiếng Anh trọng cụm chuyên môn số 3.
6.3. Giới hạn về thời gian nghiên cứu
Đề tài sử dụng số liệu thống kê của ba năm học gần đây (từ năm học
2015-2016 đến năm 2017-2018).
7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát
hóa,… các vấn đề lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo
tiếp cận phát triển năng lực.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: nhằm thu thập thông tin từ đội
ngũ cán bộ quản lý, giáo viên dạy tiếng Anh, học sinh THCS về thực trạng hoạt
động dạy học môn tiếng Anh và quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo
tiếp cận phát triển năng lực tại trường trung học cơ sở Hồng Hải, thành phố Hạ
Long. Phương pháp này cũng sử dụng để đánh giá các biện pháp được đề xuất.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nhằm rút ra những bài học kinh
nghiệm, mô hình quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận phát
triển năng lực tại trường trung học cơ sở Hồng Hải, thành phố Hạ Long.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




- Phương pháp quan sát: Thu thập thông tin về thực trạng hoạt động và
quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực tại
trường trung học cơ sở Hồng Hải, thành phố Hạ Long.
- Phương pháp phỏng vấn: Xin ý kiến trực tiếp cán bộ quản lý, giáo viên
dạy tiếng Anh của trường trung học cơ sở Hồng Hải và của các trường trong
cụm chuyên môn số 3, thành phố Hạ Long nhằm đánh giá về trực trạng quản lý
hoạt động dạy học tiếng Anh trong nhà trường, nguyên nhân của thực trạng
quản lý.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu báo cáo
tổng kết, sơ kết, hồ sơ dạy học, quản lý của nhà trường trong các năm học gần
đây nhằm đưa ra những nhận định, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt
động dạy học môn tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực người học tại

trường trung học cơ sở Hồng Hải, thành phố Hạ Long.
- Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến chuyên gia về các lĩnh vực liên
quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài. Qua ý kiến chuyên gia, có thể điều
chỉnh các nhận định, nội dung khảo sát và đề xuất các biện pháp quản lý của
nghiên cứu này.
7.3. Phương pháp xử lý thông tin
Phương pháp thống kê toán học: xử lý số liệu bằng phương pháp thống
kê toán học để phân tích, đánh giá các kết quả điều tra thu được.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo,
phụ lục, luận văn dự kiến được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh
tại trường trung học cơ sở theo tiếp cận phát triển năng lực.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại
trường trung học cơ sở Hồng Hải, thành phố Hạ Long theo tiếp cận phát triển
năng lực.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại
trường trung học cơ sở Hồng Hải, thành phố Hạ Long theo tiếp cận phát triển
năng lực.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIẾNG ANH TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THEO TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu về hoạt động dạy học theo tiếp cận phát triển năng
lực
Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng toàn cầu hoá, vai trò
của Tiếng Anh ngày càng được khẳng định. Nội dung chương trình,
phương pháp dạy học tiếng Anh đã được thay đổi, các phương tiện kỹ thuật
phục vụ việc dạy học tiếng Anh cũng được đầu tư và phát triển. Nhận thức của
phụ huynh HS và xã hội về vai trò của tiếng Anh ngày càng được nâng cao.
Trong bậc học THPT, việc dạy và học môn Tiếng Anh như thế nào nhằm đảm
bảo mục tiêu hội nhập quốc tế đã được đề cập đến trong quá trình thực hiện đổi
mới chương trình, sách giáo khoa từ năm học 2005 - 2006. Chính phủ và Bộ
giáo dục đã ban hành nhiều văn bản và tài liệu hướng dẫn, tổ chức các hội thảo
ở nhiều cấp độ về đảm bảo chất lượng môn ngoại ngữ trong nhà trường phổ
thông, nâng cao hiệu quả dạy học môn Tiếng Anh, đổi mới phương pháp giảng
dạy...
Các vấn đề về dạy học và dạy học tiếng Anh đã được nhiều nhà nghiên
cứu khoa học nghiên cứu và tổng hợp thành các lí luận liên quan tới quản lý và
giảng dạy tiếng Anh. Có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như: “Teaching
English Cambridge University Press, 1995” của Adrian Doff; "English
Brainstormers" của Jack Umstatter, "The Learner Centered Curriculum" của
Nunan D, "Approaches and Methods in Language Teaching" của Richards, J.C
an Rogers,…
Kế thừa những thành tựu về dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực
người học của một số nước trên thể giới, ở nước ta cũng đã có một số công
trình nghiên cứu và những bài viết của các tác giả như: Nguyễn Văn Cường Bernd Meier (2011), Lý luận dạy học hiện đại; Đỗ Ngọc Thống (2011), Xây
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

dựng chương trình giáo dục phổ thông theo hướng tiếp cận năng lực; Trần
Khánh Đức - Trịnh Văn Minh (2013), Nghiên cứu nhu cầu và xây dựng mô

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




hình đào tạo theo năng lực trong lĩnh vực giáo dục; Nguyễn Thu Hà (2014),
Giảng dạy theo năng lực trong giáo dục: một số vấn đề lý luận cơ bản,…
Các nghiên cứu hiện nay đã hướng vào nghiên cứu dạy học để phát triển
năng lực cho người học, tuy nhiên, tập trung vào dạy học các môn học cụ thể,
nhằm hình thành các năng lực cụ thể, đáp ứng yêu cầu Chương trình giáo dục
phổ thông ban hành năm 2018 thì còn chưa nhiều.
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học ngoại ngữ theo tiếp
cận phát triển năng lực
Bên cạnh những công trình nghiên cứu về hoạt động dạy học và dạy học
môn tiếng Anh, còn có những nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học theo
tiếp cận phát triển năng lực người học.
Ở Việt Nam, nhiều nhà khoa học cũng tiến hành các công trình nghiên
cứu về lĩnh vực quản lý giáo dục nói chung, có thể đề cập đến mọt số công
trình nghiên cứu sau: Đặng Quốc Bảo (2007), Cẩm nang nâng cao năng lực
quản lý nhà trường [2]; Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2010), Đại
cương khoa học quản lý [17]…
Bộ Giáo dục và Đào tạo - Chương trình phát triển giáo dục trung học,
Tài liệu tập huấn dạy học và kiểm tra, đánh giá kết giá học tập theo định
hướng phát triển năng lực học sinh (lưu hành nội bộ) [4].
Ngoài ra, một loạt các luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục đề cập đến vấn
đề quản lý dạy học theo tiếp cận năng lực trên các địa bàn cụ thể:
Trần Thị Nhài (2016), Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát

triển năng lực học sinh ở trường THCS Hoà Bình, huyện Thuỷ Nguyên, thành
phố Hải Phòng;Vũ Thị Lan (2017); Quản lý dạy học theo tiếp cận năng lực
học sinh ở trường THPT Đào Duy Từ, thành phố Hà Nội; Nguyễn Đức
Mạnh(2018), Quản lý dạy học môn toán THPT theo định hướng phân hóa dựa
trên năng lực nhận thức của học sinh tại địa bàn huyện Kim Bảng, Hà Nam;
Ngô Tùng Lâm (2018), Chỉ đạo hoạt động dạy học môn Toán tại các trường
THPT huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ theo định hướng đổi mới chương trình
giáo dục phổ thông; Nguyễn Thị Bằng Nga (2019), Quản lý hoạt động dạy học
môn tiếng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Anh theo Chương trình giáo dục phổ thông mới tại Trường trung học phổ
thông chuyên khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội; Nguyễn Thị Mý
(2019), Quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh có yếu tố nước ngoài tại các
trường tiểu học trên địa bàn quận Nam Từ liêm, thành phố Hà Nội… [22, 16,
19, 15, 21, 20].
Các công trình nghiên cứu, bài viết trên đây đã tập trung phân tích thực
trạng quản lý, tìm nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng học tập các môn học,
trong đó có môn tiếng Anh. Trong đó các nghiên cứu cũng đã xác định một
trong những nguyên nhân khiến chất lượng giáo dục không được nâng cao
chính là do biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh chưa phù hợp.
Tuy nhiên, để triển khai Chương trình giáo dục phổ thông ở bậc THCS, cần có
nghiên cứu mới để chuẩn bị về các nguồn lực, về điều kiện để phát triển
chương trình môn học,… trong đó có nội dung quản lý hoạt động dạy học môn
tiếng Anh theo tiếp cận phát triển năng lực người học.
Vì vậy, đề tài “Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh tại trường

THCS trường THCS Hồng Hải, TP. Hạ Long theo tiếp cận phát triển năng lực”
được nghiên cứu với các điều kiện, bối cảnh quản lý cụ thể của trường THCS
Hồng Hải, TP. Hạ Long nhằm đáp ứng yêu cầu về đổi mới căn bản toàn diện
giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lí nhà trường
1.2.1.1. Quản lý
a) Khái niệm
Nói đến quản lý, có khá nhiều những khái niệm, định nghĩa khác nhau
tùy theo cách tiếp cận.
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo thì:
Quản lý = quản + lý (quản: giữ; lý: chính sửa)
Quản lý = Ồn định và phát triển
Quản lý = Tập quyền và tán quyền
Quản lý = Nắm và buông
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Quản lý = Học thuật và nghệ thuật [2].
Theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Quản lý là tác động có định hướng,
có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người
bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục
đích của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hóa,
tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra” [17].
Qua các khái niệm trên, có thể hiểu khái niệm quản lý bao gồm các nội
hàm chủ yếu: quản lý là hoạt động được tiến hành trong một tổ chức; với cáctác
động có tính hướng đích của chủ thể quản lý, nhằm phối hợp nỗ lực của các cá
nhân để thực hiện mục tiêu của tổ chức.

Bản chất của hoạt động quản lý là sự tác động có mục đích của người
quản lý đến tập thể người bị quản lý nhằm đạt được mục tiêu quản lý. Trong
giáo dục nhà trường đó là tác động của người quản lý đến tập thể giáo viên, học
sinh và các lực lượng khác nhằm thực hiện hệ thống các mục tiêu giáo dục.
Có thể mô tả mối quan hệ giữa các thành tố cơ bản của hệ thống quản lý
qua sơ đồ sau:

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Chủ thể quản lý

Quyết định
Xác lập

Công cụ quản lý

Mục tiêu
quản lý

Thực hiện
Đối tượng quản lý
Sơ đồ 1.1. Mô hình về quản lý [17]
Chủ thể quản lý có thể là một cá nhân, một nhóm hay một tổ chức.
Khách thể quản lý là những con người cụ thể và sự hình thành tự nhiên
các quan hệ giữa những con người, giữa các nhóm người khác nhau; là các
nhiệm vụ cần giải quyết để tổ chức thực hiện sử mạng của mình...

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




b) Các chức năng cơ bản của quản lý: Quản lý có bốn chức năng chính
như sau:
- Chức năng kế hoạch hoá.
- Chức năng tô chức.
- Chức năng lãnh đạo (chỉ đạo).
- Chức năng kiểm tra.
Các chức năng chính của hoạt động quản lý luôn được thực hiện liên
tiếp, đan xen vào nhau, phối hợp và bổ sung cho nhau tạo thành chu trình
quản lý. Trong chu trình này, yếu tố thông tin luôn có mặt trong tắt cả các giai
đoạn, nó vừa là điều kiện, vừa là phương tiện không thể thiếu được khi thực
hiện chức năng quản lý và ra quyết định quản lý, Tác giả Nguyễn Quốc Chí đã
nhấn mạnh vai trò của thông tin trong quản lý: "Không có thông tin, không có
quản lý” [17].
Mối liên hệ các chức năng quản lý được thể hiện qua sơ đồ sau:
Kế hoạch

Kiểm tra

Thông tin

Tổ chức

Chỉ đạo
Sơ đồ 1.2. Quan hệ các chức năng quản lý [17]
Như vậy, thuật ngữ quản lý có thể được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau,

tuỳ thuộc vào góc độ nghiên cứu của các ngành khoa học khác nhau. Có thể nói
rằng: quản lý vừa là một khoa học, vừa là một nghệ thuật, là hoạt động khoa
học, bởi lẽ các hoạt động quản lý có tổ chức, có định hướng dựa trên những
quy luật, những nguyên tắc và phương pháp hoạt động cụ thể. Đồng thời, quản
lý cũng là một nghệ thuật vì nó vận dụng sáng tạo trên những điều kiện cụ thể
trong sự kết hợp và tác động nhiều mặt của các yêu tổ khác nhau trong xã hội.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




1.2.1.2. Quản lý nhà trường
Quản lý hoạt động giáo dục trong nhà trường phổ thông chính là xây
dựng mối quan hệ quản lý giữa các hình thức công tác tập thể, cách đối xử giữa
học sinh và giáo viên. Tất cả những điều đó đặt ra yêu cầu cao đối với việc
quản lý nhà trường, việc tổ chức hợp lý quá trình giáo dục, học tập, việc xây
dựng các điều kiện vật chất kỹ thuật, tổ chức sư phạm và việc tạo ra những điều
kiện khác của lao động, của giáo viên, của học sinh.
Theo Đặng Quốc Bảo "Trường học là một thiết chế xã hội trong đó diễn
ra quá trình đào tạo, giáo dục với sự hoạt động tương tác của hai nhân tố:
Thầy - trò. Trường học là một bộ phận của cộng đồng và guồng máy của hệ
thống GDQD” [2].
Quản lý nhà trường chính là những công việc mà người cán bộ quản lý
nhà trường thực hiện chức năng quản lý để thực hiện các nhiệm vụ công tác của
mình. Vì vậy, quản lý nhà trường là quản lý toàn diện. Bao gồm:
- Quản lý đội ngũ nhà giáo;
- Quản lý học sinh;
- Quản lý quá trình dạy - học;
- Quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học;
- Quản lý tài chính trường học;

- Quản lý mỗi quan hệ giữa con người và cộng đồng…
Nhà trường cần tận dụng các nguồn lực đầu tư cũng như các lực lượng xã
hội đóng góp, xây dựng hướng vào việc đẩy mạnh mọi hoạt động của nhà
trường đạt được mục tiêu, kế hoạch đào tạo, đưa nhà trường đến một trạng thái
mới.
1.2.2. Hoạt động dạy học
Hoạt động dạy theo tác giả Đặng Vũ Hoạt: “Hoạt động của thầy là hoạt
động điều khiển, hoạt động của trò là đối tượng của quá trình dạy học” [14].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN