Một hình thức kiểm tra – đánh giá văn thuyết minh trong chương trình ngữ văn lớp 10

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập -Tự do - Hạnh phúc
…………………………………
MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Mã số (do Thường trực HĐ ghi):……
1.Tên sáng kiến:
Một hình thức kiểm tra - đánh giá văn thuyết minh trong chương trình Ngữ
văn lớp 10.
(Nguyễn Thị Sang, @THPT Phan Thanh Giản)
2.Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giảng dạy
3.Mô tả bản chất của sáng kiến
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết:
Phần tập làm văn trong chương trình Ngữ văn lớp10 cuối học kì I và sang
học kì II chủ yếu là văn thuyết minh. Cụ thể có những bài như Lập dàn ý bài
văn thuyết minh, Các hình thức kết cấu văn bản thuyết minh, Phương pháp
thuyết minh,...cho nên phần kiểm tra về văn thuyết minh là phần không thể thiếu
trong chương trình học kì II của năm học.
Thông thường những năm trước, tôi cho học sinh một vài đề tài về nhà
chuẩn bị, sau đó khi tiến hành kiểm tra các em sẽ tái hiện lại kiến thức cho đề
tài mà các em đã bốc thăm được. Đây là một hình thức kiểm tra- đánh giá theo
kiểu cũ không có gì mới và tôi nhận thấy các em không có nhiều sự hứng
thú.Vậy nên, tôi đã mạnh dạn đưa ra một hình thức kiểm tra mới - Đó là cho các
em làm bài nhóm (Video thuyết minh theo một số đề tài mà tôi đã gợi ý (8 điểm)
+ Nhóm bốc thăm ngẫu nhiên một bạn để thuyết minh trước lớp (2 điểm)).
3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến
- Mục đích của giải pháp:
Đổi mới hình thưc kiểm tra- đánh giá, phát huy sự chủ động sáng tạo của
học sinh cũng là một trong những xu hướng hiện nay mà ngành giáo dục đang

1

rất quan tâm. Vì thế với đề tài này, mục đích của tôi là muốn thử sức sáng tạo,
khả năng làm việc nhóm của học sinh; giúp học sinh giảm bớt sự nhàm chán và
áp lực từ việc kiểm tra theo hình thức cũ đồng thời tạo cơ hội cho các em có dịp
đi thực tế để thắt chặt thêm tình bạn và tích lũy thêm vốn kiến thức về văn hóa
địa phương,...
- Nội dung giải pháp:
+ Giáo viên đưa ra hình thức kiểm tra- đánh giá mới và gợi ý đề tài.
Đề tài gồm có: Không khí chợ Tết sáng ngày 30 năm 2017; Chợ hoa những
ngày giáp Tết năm 2017; Không khí hội xuân năm 2017; Khu lăng mộ cụ
Nguyễn Đình Chiểu; mộ cụ Phan Thanh Giản; Đình Phú Lễ.
Đây là những đề tài có liên quan đến văn hóa đặc biệt là văn hóa địa
phương, rất gần gũi với học sinh. Thông qua những đề tài này, tôi mong muốn
các em có dịp tìm hiểu, nghiên cứu kĩ hơn về văn hóa ở huyện Ba Tri - nơi mà
các em đang sinh sống - từ đó góp phần nâng cao lòng tự hào và tình yêu của
các em về mảnh đất này.
+ Điều kiện thực hiện:
. Học sinh lớp 10 (10a2 và 10a6)
.Dựa trên điều kiện sẵn có của học sinh ( những chiếc smartphone, khả
năng nhạy bén với công nghệ thông tin, sự năng động của tuổi trẻ, tinh thần ham
học hỏi, đam mê sáng tạo, ….)
+ Cách thực hiện:
.Gồm video (8 điểm) và nhóm bốc thăm ngẫu nhiên một bạn để8
thuyết minh trước lớp (2 điểm).
.Với sự tư vấn của giáo viên tin học cộng với sự học hỏi của bản thân, tôi
gợi ý các em một số chương trình cần thiết khi thực hiện video: tải ứng dụng
chuyên dùng để chỉnh sửa video- Viva Video và Filmora
.Mỗi lớp chia thành 2 nhóm và bốc thăm đề tài ( các nhóm có thể tự đổi
đề tài nếu thấy tiện lợi cho nhóm). Kết quả bốc thăm lớp 10a2: Không khí chợ

2


Tết sáng ngày 30 năm 2017; Chợ hoa những ngày giáp Tết năm 2017; lớp10a6:
Khu lăng mộ cụ Nguyễn Đình Chiểu; mộ cụ Phan Thanh Giản.
.Nhóm tự chọn ngày giờ làm việc và nộp video cho giáo viên qua gmail
hoặc usb sau kì nghỉ tết năm 2017. Giáo viên xem qua, góp ý và mỗi nhóm phải
chỉnh sửa nộp lại sản phẩm sau ba đến năm ngày.
.Mỗi bạn trong nhóm đều phải chuẩn bị bài thuyết minh vì nhóm bốc
thăm trúng bạn nào thì bạn đó sẽ chịu trách nhiệm thuyết minh cho cả nhóm.
+ Giáo viên công bố kết quả:
.Giáo viên sau khi tập hợp đầy đủ sản phẩm và đã cho học sinh thuyết
minh trước lớp sẽ tiến hành nhận xét công khai và chấm điểm (cho học sinh
xem video của lớp mình). Điểm số được tính là điểm kiểm tra 1 tiết trong
chương trình học kì II.
.Nhìn chung các nhóm đều có sự đầu tư rất công phu cho video và phần
thuyết minh trước lớp.
.Kết quả: video Khu lăng mộ cụ Nguyễn Đình Chiểu 10 điểm, video Mộ
cụ Phan Thanh Giản 9 điểm (phần lồng tiếng thuyết minh nếu lớn một chút nữa
sẽ tốt hơn); video Không khí chợ Tết sáng ngày 30 10 điểm; video Chợ hoa
ngày Tết 9 điểm (hoa mai và một số loại hoa khác các em quay video rất đẹp
nhưng chưa nghe nhắc đến trong phần thuyết minh)
+ Cảm xúc của giáo viên và học sinh với hình thức kiểm tra đánh giá mới:
Bản thân tôi rất vui và xúc động trước những thành quả mà các em đã đạt
được. Tôi thực sự hài lòng với khả năng làm việc và tinh thần trách nhiệm của
các em. Khoảng cách giữa tôi và các em dường như được rút ngắn qua những
lần cùng trao đổi về bài làm nhóm,...
Các em học sinh cũng rất lấy làm tự hào về những sản phẩm của mình.
Các em tâm sự tuy có hơi vất vả ( Ngoài quay phim chụp những ảnh cần thiết
các em còn phải tải phần mềm về để chỉnh sửa, liên kết cho video hoàn chỉnh.

Sau đó các em còn tìm tư liệu để viết bài thuyết minh. Nhóm phải chọn được

3


bạn có giọng đọc tốt hoặc đánh máy nhanh để lồng tiếng hoặc gõ chữ cho
video. Bài thuyết minh phải đảm bảo độ dài vừa phải, kiến thức thuyết minh
phải phù hợp với hình ảnh đã quay được. Có khi bài làm đã xong nhưng lúc
xuất ra gặp trục trặc là phải chỉnh sửa lại,...) nhưng rất vui vì các em có dịp
hiểu bạn mình hơn, được đi thực tế để tìm hiểu về văn hóa dân tộc tại địa
phương mình, được thỏa sức sáng tạo trải nghiệm cùng đề tài,...thay vì những
lúc rảnh rỗi các em đã phí thời gian cho việc chơi game, lướt web, tán gẫu,...
3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp:
Hình thức kiểm tra - đánh giá bằng video có thể thực hiện hiệu quả nhất
đối với học sinh THPT. Và hình thức kiểm tra này còn có thể áp dụng ở một số
môn học khác như giáo dục công dân, địa lý, lịch sử về các vấn đề liên quan đến
địa phương,…
3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng giải pháp:
Hình thức kiểm tra đánh giá mới mang tính khả thi và đạt hiệu quả khá
cao. Ngoài ra, các em cũng cảm thấy bớt nhàm chán hơn và rất hài lòng khi
được cải thiện điểm số cho môn học này.
Việc thực hiện video là minh chứng cho sự sáng tạo, chủ động chiếm lĩnh
kiến thức, khả năng nhạy bén và tinh thần trách nhiệm của các em trong quá
trình học tập. Thiết nghĩ giáo viên đừng ngần ngại mà hãy mạnh dạn phát huy
khả năng làm việc của các em- những sức trai Phù Đổng trong thời kì mới- chắc
chắn chúng ta sẽ cảm thấy không hề thất vọng chút nào về học sinh của mình.
Đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá, phát huy sự chủ động sáng tạo của học
sinh cũng là một hướng đi mới mà ngành giáo dục đang rất quan tâm.

4

Dưới đây là kết quả cả năm của học sinh năm học 2016- 2017:

Học lực
Giỏi

Khá

Trung bình

Yếu

Kém

Lớp
10a2(48HS) 1(2,08%

31(64,58%) 16(33,33%) 0(0%)

0(0%)

10a6(46HS) 2(4,35%)

28(60,87%) 16(34,78%) 0(0%)

0(0%)

3.5. Tài liệu kèm theo gồm:
- 4 video thuyết minh

Ba Tri, ngày 15 tháng 03 năm 2018

5