Biện pháp rèn kĩ năng thực hành trên máy tính cho học sinh lớp 4 hiện nay ở trường tiểu học nga an nga sơn thanh hóa

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GD&ĐT NGA SƠN
----------  ---------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG THỰC HÀNH TRÊN MÁY TÍNH
CHO HỌC SINH LỚP 4 HIỆN NAY Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
NGA AN – NGA SƠN – THANH HÓA

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hương
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường TH Nga An
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Tin học

THANH HÓA, NĂM 2017

0


I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đối với mỗi giáo viên, việc lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp với đối
tượng, điều kiện thực tế của nhà trường luôn là vấn đề được quan tâm trong quá
trình dạy học. Trong những năm gần đây Bộ giáo dục và đào tạo đã có những
định hướng nhằm giúp đỡ các trường thực hiện việc đổi mới phương pháp dạy
học.
Với môn Tin học, được coi là môn học tự chọn trong nhà trường có điều
kiện với thời lượng 2 tiết/tuần với tất cả các lớp ở các cấp học. Là môn học mới
đưa vào trường phổ thông và có những đặc thù riêng đó là liên quan chặt chẽ với
sử dụng máy tính, cách suy nghĩ và giải quyết vấn đề theo quy trình công nghệ,

coi trọng làm việc theo nhóm. Đặc trưng của tin học là gắn liền với công nghệ,
do vậy một mặt trang bị cho học sinh kiến thức về tin học, phát triển tư duy
thuật toán, rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề, mặt khác chú trọng kĩ năng thực
hành, ứng dụng, tạo mọi điều kiện để học sinh được thực hành, nắm bắt và tiếp
cận những công nghệ mới của tin học phục vụ học tập và đời sống. Nội dung
chương trình của môn tin học tự chọn hiện hành ở các trường đã đáp ứng yêu
cầu trên. Đối với môn tin học là kiến thức lý thuyết đi đôi với thực hành, với học
sinh tiểu học phần thực hành chiếm khoảng 40% thời lượng chương trình. Ở
chương trình lớp 4 các em chủ yếu lại tiếp tục học phần mềm soạn thảo và phần
mềm đồ họa đơn giản paint.
Qua thời gian trực tiếp giảng dạy môn tin học bản thân tôi nhận thấy rằng
nhiều học sinh còn yếu về kĩ năng thực hành trên máy. Thậm chí còn có một số
học sinh còn ngại thực hiện các thao tác trên máy mà chủ yếu là quan sát các
học sinh khác trong nhóm thực hành. Do vậy các tiết thực hành ít khi đạt yêu
cầu chất lượng trong khi đó đa số các em ở nhà không có máy tính để thực hành.
Căn cứ vào hoàn cảnh đó nên tôi đã đưa ra phương pháp, làm thế nào để học
sinh có thể thực hiện các bài thực hành một cách thành thạo theo đúng yêu cầu
của từng bài thực hành và theo đúng yêu cầu của giáo viên. Từ đó giúp các em
yêu thích và hứng thú hơn với việc học bộ môn tin học này. Từ thực tế trên,
trong quá trình dạy học tôi luôn băn khoăn trăn trở làm thế nào để rèn kĩ năng
thực hành trên máy tính cho học sinh lớp 4 để giúp các em thành thục các thao
tác cơ bản với máy tính nên trong quá trình giảng dạy tôi luôn chú trọng đến
việc hướng dẫn, chia nhóm thực hành sao cho các đối tượng học sinh đều có thời
gian tiếp xúc, sử dụng máy tính nhiều giúp các em có thể tự khám phá và tự học.

1


Với những lý do trên tôi chọn đề tài cho sáng kiến kinh nghiệm là “Biện
pháp rèn kĩ năng thực hành trên máy tính cho học sinh lớp 4 hiện nay ở trường

tiểu học Nga An – Nga Sơn – Thanh Hóa”.
2. Mục đích nghiên cứu:
Đề xuất một số “Biện pháp rèn kĩ năng thực hành trên máy tính cho học
sinh lớp 4 hiện nay ở trường tiểu học Nga An – Nga Sơn – Thanh Hóa”.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh lớp 4 ở trường tiểu học Nga An – Nga Sơn – Thanh Hóa.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài chủ yếu được sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu các vấn đề mang tính lí luận có
liên quan đến đề tài.
- Phương pháp quan sát: Quan sát phương pháp thực hành của học sinh trong
năm qua. Quan sát tiết dạy lí thuyết trên lớp và thực hành trên máy.
- Phương pháp phỏng vấn: Trao đổi một số học sinh và phụ huynh, giáo viên chủ
nhiệm các lớp dạy.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Dạy - học là khái niệm chỉ hoạt động chung của người dạy và người học,
hai hoạt động này song song tồn tại và phát triển trong cùng một quá trình thống
nhất. Quá trình này là một bộ phận hữu cơ của quá trình giáo dục tổng thể trong
đó vai trò của người thầy là định hướng tổ chức thực hiện việc truyền thụ tri
thức, kĩ năng kĩ xảo đến người học một cách hợp lý khoa học. Do đó luôn có vai
trò và tác dụng chủ đạo, có ý nghĩa đặc biệt đối với vai trò đảm bảo chất lượng
của học sinh trong học tập, giúp học sinh có ý thức độc lập và sáng tạo, hình
thành năng lực và thái độ, vai trò chủ động, tích cực, năng động của học sinh
trong quá trình học tập. Điều này có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển trí
tuệ, lĩnh hội kiến thức và hoàn thiện nhân cách của bản thân.
Trong việc giảng dạy môn tin học lý thuyết thường đi đôi với thực hành.
Thông qua các tiết thực hành ở phòng máy vi tính sẽ giúp học sinh lĩnh hội và
củng cố các kiến thức, kỹ năng, thao tác trên máy tính… mà học sinh tiếp thu
qua học lý thuyết.

Môn tin học là môn học rất mới, học sinh cần làm quen nhiều với máy vi
tính thông qua các tiết thực hành tin học. Nếu có thể vận dụng tốt ưu thế của tiết
thực hành thì có thể nâng cao hứng thú với môn tin học.

2


Hiện nay các em học sinh còn xem nhẹ giờ học thực hành trên máy tính,
do đó đến giờ thực hành các em chơi trên máy tính và dường như chưa tập trung
vào nội dung bài học.
Nếu rèn luyện các em thực hành trên máy tốt, có hiệu quả thì giúp các em
nắm được nội dung kiến thức toàn bài, toàn chương vững chắc hơn, vận dụng tốt
đồng thời nhớ lâu hơn để ứng dụng trong thực tiễn một cách nhanh nhất trong
học tập cũng như trong đời sống.
Nhà trường đã có phòng tin học để các em thực hành và luôn quan tâm,
tạo điều kiện để giáo viên giảng dạy tiết thực hành trên phòng tin học nhằm góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Học sinh thích thực hành trên máy tính, khám phá các phần mềm máy
tính để học tốt các môn học khác.
Một số học sinh còn chưa thành thạo với các thiết bị máy tính.
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Xuất phát từ cuộc vận động ứng dụng đẩy mạnh công nghệ thông tin vào
dạy học của bộ giáo dục, sở giáo dục, phòng giáo dục và ban lãnh đạo nhà
trường nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Đặc biệt là bộ môn tin học nói
chung bộ môn tin học tiểu học nói riêng việc sử dụng công nghệ thông tin là rất
cần thiết.
Môn tin học là môn học gắn liền với thực hành trên máy, tuy nhiên trong
giảng dạy giáo viên còn xem nhẹ việc rèn kĩ năng thực hành cho học sinh, vận
dụng kiến thức đã học vào thực hành còn nhiều hạn chế trong việc sử dụng và
kết hợp tốt kiến thức lý thuyết trên lớp. Kĩ năng thực hành trên máy và tổ chức

học tập của học sinh trong giờ thực hành, việc thao tác trên máy tiến hành rèn
luyện kỹ năng cho học sinh vận dụng các đối tượng học sinh tham gia vào nội
dung cần thực hành. Như vậy điều quan trọng của bộ môn thực hành tin học là
học sinh phải nắm chắc lý thuyết, hiểu biết kỹ năng thực hành một cách chính
xác, thuần thục, chứ không phải thực hiện qua loa đại khái, chỉ nháy chuột vào
các trò chơi mà không hiểu kỹ về kiến thức vừa học xong, không có kỹ năng
thực hành trên máy.
Trường tiểu học Nga An nằm ở phía bắc huyện Nga Sơn cách trung tâm
huyện 8 km là trường đạt chuẩn Quốc gia mức độ II năm 2009 cho đến nay có
rất nhiều thuận lợi và khó khăn nhất định nhưng nhà trường đã phát huy tinh
thần trách nhiệm của toàn thể công chức viên chức để hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Thực tế qua những năm dạy môn tin học ở trường tiểu học Nga An tôi
thấy đa số các em rất hứng thú với môn tin học này. Nhà trường tạo mọi điều
kiện thuận lợi về cơ sở vật chất trang thiết bị, Tuy nhiên kĩ năng thực hành trên

3


máy tính của học sinh còn khiêm tốn, thậm chí một số học sinh còn rất ngại khi
sử dụng máy để rèn luyện các kĩ năng. Đồng thời do điều kiện kinh tế khó khăn
nên các em cũng không được tiếp xúc nhiều với máy tính dẫn đến việc sử dụng
máy tính của học sinh còn lúng túng, chất lượng thực hành chưa cao. Một bộ
phận học sinh chưa coi trọng môn học, xem đây là môn đặc thù nên chưa có sự
đầu tư thời gian vào việc học
a. Khảo sát thực trạng:
Qua khảo sát chất lượng đầu năm học, tôi thấy giờ thực hành học sinh rất
ngại học trên máy, thao tác thực hành chưa chuẩn, đa số chỉ có học sinh khá giỏi
thực hành, số còn lại chỉ quan sát, khi giáo viên hỏi và yêu cầu thực hành thì
không thực hành được. Vì thế, kết quả khảo sát đầu năm học thấp.
Trước khi thực hiện chuyên đề

Mức độ thực hành
Số Hs
Tỷ lệ
Thực hành nhanh, đúng
20/80
25%
Thực hành đúng
30/80
38%
Thực hành chậm
25/80
31%
Chưa biết thực hành
5/80
6%
b. Nguyên nhân của thực trạng trên:
- Việc dạy của giáo viên còn chưa bài bản, chưa phát huy hết tính tích cực
chủ động, sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập. Thêm vào đó việc đầu
tư cho nghiên cứu bài dạy chưa nhiều dẫn đến việc nội dung các tiết dạy thực
hành còn nghèo nàn, đơn điệu.
- Việc học của học sinh còn mang tính thụ động, chưa tự giác, chưa khoa học
và bền vững. Khả năng suy luận, khả năng tư duy của học sinh do đặc điểm tâm
lí lứa tuổi nên còn nhiều hạn chế, phụ thuộc nhiều vào truyền tải của giáo viên.
- Một số học sinh đứng trước máy tính còn có tâm lý sợ máy hỏng nên việc
sử dụng máy tính còn rất hạn chế.
- Do điều kiện phục vụ dạy học, tài liệu, sách giáo khoa cho giáo viên và học
sinh tham khảo chưa được phong phú.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
3.1. Cơ sở đề xuất các giải pháp
- Nhằm tận dụng tốt những ưu điểm của phương pháp học tin học từ đó

phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh.
- Như chúng ta đã biết, việc sử dụng những phương pháp cổ truyền cùng
với các phương tiện trực quan khác đã có tác dụng tích cực trong công tác giảng
dạy. Tuy vậy nó vẫn còn nhiều hạn chế, nhất là phát huy tính độc lập, chủ động
sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập. Để có thể khắc phục những hạn
chế đó, thực hành phòng máy là một hình thức học tập có nhiều điều kiện để
4


phát triển toàn diện tính tích cực, độc lập, sáng tạo, đồng thời rèn luyện những
kỹ năng thực hành và những phẩm chất của người lao động.
Thực hành trên máy tính của học sinh có những tác dụng cụ thể sau:
- Học sinh tự tay thao tác: soạn thảo văn bản, vẽ hình,… có tác dụng giúp học
sinh nắm vững một cách có ý thức nội dung kiến thức đã học hoặc đang nghiên
cứu, các em tin tưởng hơn, hiểu vấn đề một cách cụ thể và sâu sắc.
- Rèn luyện cho học sinh những kĩ năng thực hành trên máy tính (Thao tác
trên bàn phím, xử lý và trình bày văn bản,…) phát huy khả năng khai thác cả
phần cứng lẫn phần mềm của máy tính, đó cũng chính là rèn luyện những thói
quen và phẩm chất của người lao động (tính cần cù, nhanh nhẹn, chính xác, cẩn
thận,..).
- Thông qua thực hành học sinh được làm quen với các phương pháp nghiên
cứu khoa học (quan sát, thử nghiệm, đánh giá,..).
- Thực hành còn có tác dụng phát huy tính sáng tạo, tìm tòi, vận dụng những
điều đã học được để giải quyết những vấn đề thực tiễn, rèn luyện những phẩm
chất của người lao động.
Chính vì vậy tôi đã tìm tòi nghiên cứu và vận dụng một số giải pháp sau:
*Giải pháp1: Lập kế hoạch dạy học chi tiết cho bộ môn tin học.
*Giải pháp2: Thiết kế bài thực hành phù hợp với từng đối tượng học sinh.
*Giải pháp 3: Dạy lý thuyết kết hợp với thực hành.
*Giải pháp 4: Khuyến khích tính tích cực, chủ động của học sinh để giờ học

hứng thú và đạt hiệu quả hơn.
*Giải pháp 5: Điều hành tổ chức hoạt động của học sinh trên lớp.
3.2. Các giải pháp thực hiện:
*Giải pháp 1: Lập kế hoạch dạy học chi tiết cho bộ môn tin học
Để tiết dạy của mình đạt kết quả cao thì việc soạn giáo án là nhiệm vụ rất
quan trọng. Nếu như trước giờ lên lớp giáo viên đã có sự chuẩn bị chu đáo về
giáo án và các phương tiện dạy học thì sẽ vững tin hơn khi lên bục giảng. Vậy
việc chuẩn bị một giáo án cần làm những công việc gì?
- Nghiên cứu vị trí, yêu cầu các bài học trong kế hoạch dạy học cả năm,
nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, sách hướng dẫn giảng dạy, sách bài tập và các tài
liệu có liên quan tới bài đó.
- Xác định cụ thể vị trí và mối liên quan của bài học với bài trước và bài sau.
- Xác định cụ thể mục tiêu bài học, mức độ yêu cầu về 3 mặt: Kiến thức
mới, phát triển tư duy và khả năng suy luận, rèn luyện kĩ năng.
- Xác định kiến thức trọng tâm và quan tâm bồi dưỡng cho những học sinh
có khả năng giỏi về bộ môn tin học

5


- Lựa chọn những phương pháp dạy học cụ thể và chuẩn bị các phương tiện
tương ứng. Đặc biệt cần lựa chọn một số bài tập ở lớp và ở nhà ( có hướng dẫn
những chỗ cần thiết nhất là đối với những học sinh kém). Xác định bài tập bắt
buộc và bài tập kèm thêm ( chia thành 2 loại cho học sinh trung bình và học sinh
khá giỏi). Tự để học sinh thực hành các bài tập đã học sau đó hướng dẫn cho các
em thực hành những bài tập khó hơn và gợi ý khả năng tư duy sáng tạo của học
sinh.
- Soạn các bài tập gợi ý hay hướng dẫn học sinh làm bài tập ở nhà. Khi làm
các bài tập trên phải luôn chú ý tới tính vừa sức với mỗi học sinh.
- Kiểm tra việc chuẩn bị của học sinh về bài học.

- Các vấn đề còn tồn tại cần được giải quyết trong bài mới (Kiến thức nào đã
học cần được củng cố và tiếp tục rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo, thái độ học tập, tinh
thần trách nhiệm và ý thức kỉ luật của học sinh yếu kém).
- Soát lại tình hình sách giáo khoa, các bài tập thực hành và tận dụng tối đa
đường truyền mạng lan là thế mạnh của bộ môn tin học.
- Khảo sát, kiểm tra trang thiết bị dạy học cho môn học.
- Đề xuất với tổ chuyên môn, nhóm bộ môn, nhà trường để có kế hoạch sửa
chữa, mua sắm bổ sung trang thiết bị của phòng tin học.
- Giáo viên thường xuyên học tập qua đồng nghiệp, tham gia học tập các
chuyên đề về bộ môn tin học, đặc biệt sau các tiết dự giờ phải rút ra kinh
nghiệm, qua đó rèn kỹ năng nghề nghiệp.
- Giáo viên phải quản lý chặt chẽ trong giờ thực hành, tránh tình trạng học
sinh tranh thủ chơi game trong giờ học.
- Việc tổ chức thực hành trên máy tính cho học sinh cần lưu ý các điểm sau:
+ Phải xác định được đúng mức nội dung các đề tài: Nội dung phải vừa
sức với học sinh. Phải thuộc nội dung mà học sinh đã được nghiên cứu.
+ Vạch rõ kế hoạch tổ chức thực hành: Chuẩn bị tốt trang thiết bị. Chia
các nhóm học sinh, có chú ý đến trình độ và năng lực của các em trong mỗi
nhóm và nên giữ cố định các nhóm học sinh cho suốt cả năm học.
+ Chuẩn bị các nội dung yêu cầu của bài thực hành và hướng dẫn học sinh
các thao tác cơ bản và cách thực hiện, phát trước cho học sinh để học sinh có
thời gian chuẩn bị trên giấy. Khi thực hành giáo viên phải kiểm tra sự chuẩn bị
của học sinh.
* Giải pháp 2: Thiết kế bài thực hành phù hợp với từng đối tượng học sinh
Đây là một phần không thể thiếu đối với một giáo viên trước mỗi giờ dạy,
đặc biệt với giờ thực hành với những đặc thù riêng. “Thiết kế trước bài dạy giúp
giáo viên chuẩn bị chu đáo hơn về kiến thức, kỹ năng, phương pháp tiến trình và
tâm lý để đi vào một tiết dạy”. Để thiết kế được một bài dạy phù hợp với nhiều
đối tượng học sinh tối thiểu cần làm được những công việc sau:

6


- Xác định được mục tiêu trọng tâm của bài học về kiến thức, kỹ năng, thái
độ, tình cảm. Tìm ra được những kỹ năng cơ bản dành cho học sinh yếu kém và
những kỹ năng dành cho học sinh giỏi.
- Tham khảo thêm tài liệu để mở rộng và đi sâu hơn vào bài giảng giúp giáo
viên nắm được một cách tổng thể, giải thích cho học sinh khi cần thiết.
- Nắm được mục đích yêu cầu, chuẩn kiến thức của chương, của bài để thiết
kế các hoạt động học tập phù hợp với trình độ của học sinh và điều kiện dạy và
học.
Giáo viên biết kết hợp giữa giờ lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp
không nên xem nhẹ giờ dạy lý thuyết thì mới thực hành tốt được, cũng như khi
học sinh thực hành tốt thì sẽ hiểu sâu hơn về lý thuyết.
Ví dụ: Khi học bài các thao tác với tệp văn bản. Giáo viên dạy phần lưu văn
bản, mở văn bản khi học lý thuyết học sinh mới chỉ hiểu là lưu văn bản trong
máy tính là để văn bản đó không bị mất đi, có thể mở ra được. Nhưng đến khi
thực hành học sinh mới thực sự hiểu rằng khi lưu văn bản đó thì văn bản đó luôn
được lưu trữ và tồn tại trong máy, có thể mở ra bất cứ lúc nào để chỉnh và xem,
sửa văn bản đó.
Giáo viên nên tận dụng phương tiện có sẵn của môn học áp dụng vào trong
giảng dạy lý thuyết để học sinh dễ quan sát và nhận biết giúp cho buổi học thực
hành có hiệu quả hơn.
* Giải pháp 3: Dạy lý thuyết kết hợp với thực hành
Phương pháp dạy học lý thuyết gắn liền với thực hành có thể nói là mới đối
với các môn học khác, nhưng với môn Tin học tiểu học thì phương pháp này là
không thể thiếu khi dạy bất kì một nội dung Tin học nào. Đây là một phương
pháp dạy học chủ đạo trong quá trình dạy học Tin ở tiểu học nhất là học sinh lớp
4. Bởi vì: Học sinh tiểu học là lứa tuổi mà tâm lý chưa phát triển, khả năng diễn
đạt kém, nếu học lý thuyết chung chung học sinh rất mau quên. Kiến thức Tin

học là những nội dung tương đối mới mẻ, xa lạ và có nhiều khái niệm rất trừu
tượng đối với nhiều học sinh. Hơn nữa kiến thức Tin học đòi hỏi rất nhiều kỹ
năng sử dụng máy tính nhanh chóng và chính xác. Chẳng hạn khi dạy nội dung
tắt máy an toàn nếu yêu cầu học sinh trình bày cách tắt máy an toàn bằng lý
thuyết thì đây là một yêu cầu rất khó ngay cả đối với học sinh giỏi. Còn nếu yêu
cầu học sinh lên tắt máy tính theo cách an toàn nhất thì quá nhiều học sinh biết
đến, ngay cả học sinh trung bình và yếu.
Vì vậy dạy học lý thuyết gắn liền với thực hành trên máy tính là điều kiện rất
quan trọng để học sinh xác nhận tri thức mới, hình thành kỹ năng, kỹ xảo cho
mình. Tri thức Tin học không đòi hỏi cao ở khả năng trình bày lý thuyết xuông

7


mà đòi hỏi học sinh phải có kỹ năng thực hành giỏi, biết sử dụng máy tính thành
thạo.
Hay khi dạy nội dung tập vẽ trên máy tính thì theo phân phối chương trình
của Bộ giáo dục tất cả đều là tiết thực hành, không có tiết lý thuyết. Như vậy
dạy Tin học ở tiểu học đòi hỏi cao ở kỹ năng thực hành của học sinh, hình thành
các thao tác nhanh chóng, chính xác khi sử dụng chuột và bàn phím. Đây là cơ
sở, là nền tảng của một người mới bắt đầu học Tin học
Nếu đủ máy tính cho mỗi học sinh một máy, thì giờ học Tin học sẽ thực hiện
ngay tại phòng máy, kết hợp song song giữa lý thuyết và thực hành, học nội
dung nào sẽ thực hành ngay nội dung đó.
Ví dụ: Dạy bài “Vẽ đường thẳng”
Giáo viên phải giới thiệu cho học sinh công cụ dùng để vẽ đường thẳng,
cách sử dụng công cụ đó như thế nào?
Trong một ca thực hành dùng công cụ đường thẳng để vẽ đình làng theo
mẫu:
Giáo viên phải hướng dẫn từng bước cho học sinh:

- Đầu tiên phải vẽ ba đoạn thẳng tạo thành hình tam giác (hình a).

Tiếp theo là vẽ hai đoạn thẳng làm cột đình (hình b). Sau đó vẽ bốn đoạn
thẳng tạo hình chữ nhật làm nền của đình (hình c). Cuối cùng là vẽ ba đoạn
thẳng để trang trí cho mái đình (hình d).

Giáo viên thực hành cho học sinh quan sát. Sau đó giao bài tập thực hành
cho học sinh, hướng dẫn (theo nhóm) trực tiếp trên máy cho học sinh dễ quan
sát thao tác của cô và lời nói của cô. trong khi thực hành, nếu em học sinh nào
8


chưa thực hành được, giáo viên lại hướng dẫn cho em đó hoặc bắt tay em đó và
hướng dẫn các thao tác.
Hệ thống các bài tập thực hành, các bài tập phù hợp với nội dung của bài
giảng, liên hệ với một số môn học khác trong chương trình học của các em. Các
bài tập không quá dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp, ngoài ra giáo
viên cũng phải kết hợp những bài đã học trước để học sinh ôn lại và vận dụng vẽ
một cách có hệ thống.

Hình ảnh hoc sinh lớp 4A đang thực hành
Ví dụ: Ở bài 4: “Vẽ hình elip và hình tròn”.

Giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh:
Đầu tiên các em cần chọn màu xanh sẫm làm màu vẽ và chọn nét vẽ
thích hợp.

9

Chn cụng c
v chn kiu v
(chỉ vẽ đờng biên) dới
đáy hộp công cụ để vẽ ba hình elip với các kích thớc khác
nhau làm các quỹ đạo.

Chn mu lm mu v.

Chọn công cụ
và chọn kiểu
(chỉ tô màu phần
bên trong). Nhấn giữ phím Ctrl và kéo thả chuột để vẽ hình
tròn nhỏ làm Mặt Trời, sau đó chọn công cụ
để vẽ các tia
sáng.

Tơng tự, chọn lần lợt các màu da cam, nâu, xanh lá
cây và sử dụng công cụ
cựng kiu v ch tụ mu phn bờn trong để
vẽ các hành tinh.

Em có thể vẽ các hình elip và hình tròn ở các vị trí
khác, sau đó di chuyển chúng về vị trí thích hợp.
Vỡ thi gian cỏc em thc hnh trờn lp cũn ớt. Nhng li cng ớt hn khi
mỏy tớnh phc v cỏc em cha m nh nhiu em khụng cú mỏy tớnh
luyn tp, i vi nhng em nh cú mỏy tớnh thỡ cỏc em s dng mỏy tớnh tng
i tt vỡ cỏc em c tip xỳc vi mỏy tớnh v cỏc em c luyn tp nhiu vi
cỏc thao tỏc trờn mỏy tớnh. Vớ d nh: gừ bn phớm c nhanh thỡ cỏc em
phi bit cỏch t tay trờn bn phớm, cỏc em phi nh c cỏch sp xp cỏc

ch cỏi trờn bn phớm v cỏch gừ du ting vit theo kiu Telex.
Vớ d: bi chng 3: Em tp gừ 10 ngún.
gừ bn phớm nhanh chỳng ta phi dựng 10 ngún, cỏch tay trờn bn phớm
l: Hai tay t lờn bn phớm, hai ngún tr t hai phớm cú gai F v J. Khi gừ
mi ngún ch c gừ mt s phớm nht nh.

Mụ hỡnh t tay trờn bn phớm
gừ c nhanh v thnh tho thỡ chỳng ta phi luyn tp, do iu kin
thc t ca hc sinh khụng cú mi em mt mỏy tớnh v thi gian trờn lp
tp gừ cũn hn ch nờn cỏc em hc gừ tt c thỡ giỏo viờn phi chun b
10


một mô hình bàn phím máy tính trên giấy rồi phát cho các em mỗi bạn một bản
để học gõ và giao nhiệm vụ cho các em về nhà phải học thuộc các chữ cái ở trên
bàn phím, từ đó các em không phải đi tìm từng chữ cái khi gõ văn bản. Qua cách
này giúp các em thành thạo hơn trong việc gõ bàn phím. Nhưng để đạt được
hiệu quả cao thì giáo viên phải kiểm tra công việc đã giao cho các em về nhà có
học bài không. Từ đó có biện pháp nhắc nhở, khuyến khích các em về nhà luyện
tập, tuyên dương những em có kết quả học tập tiến bộ,.. Trong các tiết thực hành
giáo viên phải thường xuyên kiểm tra xem các em đã gõ tốt chưa và nhận xét kết
quả thực hành trong cuối tiết.
Trong các tiết thực hành tôi còn thấy học sinh chưa biết cách chỉnh dấu ở
Vietkey (Unikey). Bàn phím chỉ là bảng chữ cái tiếng anh vì vậy để gõ dấu tiếng
việt ta cần phải cài thêm phần mềm hỗ trợ dấu tiếng việt là vietkey (Unikey). Để
khắc sâu cho học sinh biết tác dụng của phần mềm này giáo viên nên đặt ra câu
hỏi sau:
? Trên bàn phím các em có thấy các chữ cái tiếng việt như: ă, â, ơ, đ,…
không.
HS: Không.

? Vậy các em có thấy trên bàn phím có các dấu: sắc, huyền, ngã, nặng không.
HS: Không.
? Vậy làm sao chúng ta có thể gõ văn bản bằng chữ tiếng việt.
GV: Để gõ được văn bản bằng chữ việt các em phải sử dụng phần mềm hỗ
trợ gõ tiếng việt như: Vietkey (Unikey).
Sau khi giới thiệu xong phần mềm Vietkey (Unikey) thì giáo viên phải củng
cố kiến thức cho học sinh biết tác dụng của phần mềm Vietkey (Unikey).
? Phần mềm Vietkey (Unikey) có tác dụng gì.
HS: Dùng để hỗ trợ gõ dấu trong tiếng việt.
? Vậy không có phần mềm này thì có thể gõ dấu tiếng việt được không.
HS: Không.
GV: Hướng dẫn cho học sinh cách sử dụng phần mềm Vietkey (Unikey)
(Thao tác này giáo viên cần thao tác chậm và làm 2-3 lần cho học sinh quan sát
được).
HS: Thực hành.
*Giải pháp 4: Khuyến khích tính tích cực, chủ động của học sinh để giờ học
hứng thú và đạt hiệu quả hơn
- Dựa vào kiến thức có trước của học sinh, trên cơ sở đó đưa ra kiến thức
mới một cách tự nhiên, phù hợp.
- Kích thích hoạt động tích cực trong giờ học. Điều này được thể hiện ở
chỗ: với một yêu cầu làm việc trên máy tính nói chung và yêu cầu soạn thảo văn
bản nói riêng, cần suy nghĩ trước khi bắt tay vào làm để có thể đạt hiệu quả cao,
không làm bất cứ việc gì mà không suy nghĩ. Để chứng minh giáo viên có thể
lấy các ví dụ khác nhau cho các em trong suốt quá trình học tập, chẳng hạn với

11


một yêu cầu cụ thể thì người thiếu suy nghĩ chín chắn sẽ chọn phương pháp nào,
hiệu quả ra sao, người có suy nghĩ cẩn thận thì chọn phương pháp nào…

Có thể chia nhóm học sinh để thực hiện một bài tập lớn, trong đó yêu cầu học
sinh thu thập thông tin về một chủ thể nào đó (liên quan đến các môn học khác
càng tốt, ví dụ như lịch sử, khoa học,….) rồi trình bày dưới dạng tệp văn bản
Word. Với yêu cầu như vậy, không những các em phải nắm vững các yêu cầu cơ
bản về soạn thảo văn bản được học trong môn tin học lớp 4, mà còn hứng thú
hiểu thêm các chức năng khác theo yêu cầu bài làm (ví dụ như gõ các kí hiệu
đặc biệt, căn lề, thay đổi phông chữ cỡ chữ,..) Ngoài ra khi trao đổi các sản
phẩm của mình, các em có thể học hỏi thêm nhiều ở các nhóm bạn.
Việc thực hiện những bài tập lớn như trên, một mặt có những ưu điểm dễ
thấy là gây hứng thú cho học sinh, tận dụng được máy tính (chỉ cần một học sinh
trong nhóm có máy tính là cả nhóm có thể thực hành được), mặt khác có thể có
sự ỷ lại của học sinh vào một (hoặc một số) em tích cực trong nhóm. Giáo viên
cần lưu ý tránh mặt hạn chế này.
* Giải pháp 5: Điều hành tổ chức hoạt động của học sinh trên lớp
Việc thiết kế tốt một bài dạy và phù hợp với từng đối tượng học sinh xem
như đã thành công một nửa nhưng đó chỉ là bước đầu cho một tiết dạy còn khâu
quyết định thành công chính là ở khâu tổ chức điều khiển các đối tượng học sinh
trên lớp.
Trong điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường, với một giờ thực hành,
việc quan trọng đầu tiên là chia nhóm thực hành. Với việc cho học sinh thực
hành theo nhóm, học sinh có thể trao đổi hỗ trợ lẫn nhau – bài học trở thành quá
trình học hỏi lẫn nhau chứ không chỉ là sự tiếp cận thụ động từ giáo viên. Với số
lượng học sinh của lớp, số lượng máy hiện có, giáo viên phải có phương án chia
nhóm một cách phù hợp.
Ví dụ:
- Chia nhóm theo đôi bạn cùng tiến.
- Chia nhóm theo địa hình khu dân cư
- Chia nhóm đa dạng nhiều đối tượng.
- Chia nhóm theo đối tượng học sinh.
Tuy nhiên để việc thực hành theo nhóm có hiệu quả đòi hỏi giáo viên phải lựa

chọn nội dung đưa vào thực hành phù hợp với nhiều đối tượng học sinh.
Cách chia nhóm: Chia nhóm 2 học sinh/máy. Các nhóm có thể tự cử nhóm
trưởng của nhóm mình.
Các bước tiến hành:
- Giáo viên nêu vấn đề, yêu cầu và nội dung thực hành.
- Giáo viên hướng dẫn cho học sinh các kĩ năng thao tác trong bài thực hành,
thao tác mẫu cho học sinh quan sát.

12


- Tổ chức hướng dẫn các nhóm thực hành, gợi mở, khuyến khích cho học
sinh tích cực hoạt động.
- Giáo viên quản lí, giám sát cho học sinh thực hành theo nhóm:
+ Trong quá trình học sinh thực hành, giáo viên quan sát theo dõi và bổ trợ
khi cần.
+ Chỉ rõ những kĩ năng, thao tác nào được dành cho những đối tượng học
sinh yếu trong các nhóm, những kĩ năng, thao tác nào dành cho đối tượng học
sinh khá giỏi trong nhóm.
+ Phát hiện các nhóm thực hành không có hiệu quả để uốn nắn điều chỉnh.
+ Luôn có ý thức trách nhiệm trợ giúp tránh can thiệp sâu làm hạn chế khả
năng độc lập sáng tạo của học sinh.
+ Trong quá trình thực hành, giáo viên có thể đưa ra nhiều cách để thực hiện
thao tác giúp các em rèn luyện và nâng cao kĩ năng.
- Giáo viên có thể kiểm tra hiệu quả làm việc của các nhóm bằng cách chỉ định 1
học sinh trong nhóm thực hiện lại các thao tác đã thực hành. Nếu học sinh được
chỉ định không hoàn thành nhiệm vụ, trách nhiệm gắn cho các thành viên trong
nhóm, đặc biệt là nhóm trưởng. Hoặc cho các nhóm trưởng kiểm tra kết quả
thực hành lẫn nhau của nhóm khác theo vòng tròn. Làm được như vậy các em sẽ
tự giác và có ý thức hơn trong học tập.

- Nhận xét đánh giá kết quả học:
+ Tổ chức cho các nhóm tự nhận xét kết quả thực hành, nhóm trưởng điều
hành - nhận xét về kĩ năng, thái độ học tập của các bạn trong nhóm.
+ Tổ chức cho các nhóm trưởng nhận xét kết quả thực hành của các nhóm
khác.
+ Giáo viên tổng kết, nhận xét, bổ sung kiến thức.
Giáo viên cũng nên có nhận xét ngắn gọn về tình hình làm việc của các nhóm để
kịp thời động viên, khuyến khích các nhóm thực hành tốt và rút kinh nghiệm đối
với các nhóm chưa thực hành tốt.

13


Giờ thực hành của học sinh lớp 4C
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Qua quá trình áp dụng các biện pháp trên vào giảng dạy môn tin học đối
với học sinh khối 4 ở trường tiểu học Nga An – Nga Sơn – Thanh Hóa, tôi đã
thu được kết quả như sau:
Trước khi thực
Sau khi thực hiện
hiện chuyên đề
Tỷ lệ tăng,
Mức độ thực hành
chuyên đề
giảm
Số Hs
Tỷ lệ
Số Hs
Tỷ lệ
Thực hành nhanh,

20/80
25%
30/80
38%
Tăng: 13%
đúng
Thực hành đúng
30/80
38%
40/80
50%
Tăng: 12%
Thực hành chậm

25/80

31%

10/80

12%

Giảm: 19%

Chưa
hành

5/80

6%

0/80

0%

Giảm: 6%

biết

thực

Từ kết quả trên cho thấy các biện pháp áp dụng vào việc dạy học Tin học
lớp 4 đã trình bày ở trên các em không những nắm chắc kiến thức mà còn thấy
các em học tập phấn khởi hơn, tiếp thu bài nhanh hơn, có chất lượng thực sự. ít

14


có trường hợp không hiểu bài, phần đông là thuộc bài và làm được bài ngay tại
lớp, giảm thiểu tối đa thời gian học ở nhà.
Đề tài “Biện pháp rèn kĩ năng thực hành trên máy tính cho học sinh lớp 4
hiện nay ở trường tiểu học Nga An – Nga Sơn – Thanh Hóa” sẽ phần nào giúp
các đồng nghiệp có thêm những kinh nghiệm nhằm góp phần quan trọng vào
việc giảng dạy bộ môn tin học còn mới mẻ trong trường tiểu học hiện nay đặc
biệt là những trường đang áp dụng bộ môn tin học trong trường tiểu học.
Công bằng trong việc đánh giá chất lượng học sinh, tạo niềm tin vững
chắc từ phía học sinh, đồng nghiệp và phụ huynh học sinh.Phát hiện kịp thời
những kiến thức bị hổng của học sinh để kịp thời phụ đạo bằng nhiều hình thức.
Phát hiện những tiến bộ dù là rất nhỏ của các em để kịp thời khuyến khích, động
viên học sinh hứng thú học tập, sáng tạo.

Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho
người lao động hiện đại như:
+ Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải.
+ Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin.
+ Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động
xã hội hiện đại.
+ Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính các sản phẩm tin học.
+ Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Trong mỗi công việc nói chung và trong công tác giảng dạy tin học nói
riêng, việc tự rút kinh nghiệm và khắc phục các khó khăn bằng các hình thức trợ
giúp khác là rất cần thiết đối với bản thân người làm công tác đó, nhằm giúp hạn
chế tối đa việc lặp đi lặp lại để giải thích mà vẫn không rõ ràng và hết được ý
nghĩa nhất là trong công tác giảng dạy thì việc lặp đi lặp lại sẽ gây nhàm chán
cho giáo viên, cho học sinh, học tập sẽ mệt mỏi và hiệu quả rất hạn chế, mỗi lần
vấp phải tôi đều ghi chép để lần sau tìm cách khắc phục, tất cả chỉ mong muốn
làm sao cho chính bản thân được thoải mái trong việc giảng dạy đồng thời học
sinh tiếp thu kiến thức được nhanh chóng và tốt hơn.
Bên cạnh đó giáo viên cần bồi dưỡng, rèn luyện thêm cho các em tính cẩn
thận, chịu khó, chăm chỉ. Có như vậy các em mới có khả năng tiếp cận và vươn
xa hơn.
Vận dụng triệt để đổi mới phương pháp trong dạy học phát huy tính tích
cực chủ động của học sinh. Tạo điều kiện cho học sinh tự học, tự tìm tòi, tự rút

15


ra cách giải giúp các em nhớ lâu kiến thức và là cơ sở sau này các em học tập
nghiên cứu kiến thức cao hơn.

Hạn chế tối đa việc giảng giải của giáo viên. Khuyến khích động viên khen
thưởng kịp thời đối với học sinh.
2. Kiến nghị
- Nhà trường: Môn tin học là môn chủ yếu thực hành trên máy tính là dụng
cụ học tập có giá trị cao về vật chất do đó cần có sự quan tâm đúng mức của các
cấp các ngành và nhà trường tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang thiết bị phục
vụ cho việc dạy và học môn tin học để giúp cho các em có điều kiện học tập tốt
nhất
- Giáo viên: Tìm tòi sáng tạo cách dạy, cách học tạo sự hứng thú tiếp thu bài.
Yêu nghề, mến trẻ, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ. Thăm lớp dự giờ, hội thảo
phương pháp giảng dạy các bộ môn khác. Tích cực tham mưu với nhà trường để
tăng cường nâng cấp máy, trang thiết bị dạy học.
- Phụ huynh học sinh: Cần có sự quan tâm đúng mực quản lý thời gian và tạo
điều kiện mua sắm máy tính để các em thực hành ở nhà
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng vào dạy môn Tin học đối
với học sinh khối 4 ở trường tiểu học Nga An – Nga Sơn – Thanh Hóa. Tuy
nhiên còn nhiều yếu tố khách quan và chủ quan và vẫn còn nhiều mặt hạn chế.
Rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để tôi hoàn thiện hơn
trong quá trình giảng dạy.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG

Nga Sơn, ngày 6 tháng 4 năm 2017

ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác
Người viết SKKN

Trịnh Xuân Hiệu

Nguyễn Thị Hương

16


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách cùng học tin học quyển 2 - NXB Giáo dục Việt Nam
2. Sách giáo viên tin học quyển 2 - NXB Giáo dục Việt Nam
3. Bài tập cùng học tin học tin học quyển 2 - NXB Giáo dục Việt Nam

17


MỤC LỤC
Nội dung
I. Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu
II. Nội dung sang kiến kinh nghiệm
1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sang kiến kinh nghiệm
3. Giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề
3.1. Cơ sở đề xuất các giải pháp
3.2. Các giải pháp thực hiện
4. Hiệu quả của sang kiến kinh nghiệm

III. Kết luận, kiến nghị
1. Kết luận
2. Kiến nghị

Trang
1
2
2
2
2
2
2
3
4
4
5
14
15
15
15

18


19