Kinh nghiệm giáo dục ý thức thực hiện nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc cho học sinh lớp 9 trường THCS lâm xa thông qua dạy học tích hợp

I. Mở đầu:
1.1. Lí do chọn đề tài :
Chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam 2001 – 2002 của Đảng ta đã nêu
rõ quan điểm giáo dục: “Phát triển con người toàn diện trên các mặt tình cảm,
trí tuệ, tinh thần và thể chất là lý tưởng của sự phát triển xã hội mà chúng ta
đang từng bước tiến tới.” [12] Với mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục, định hướng lấy người học làm trung tâm. Trên cơ sở đó GD nước ta những
năm gần đây đã có rất nhiều đổi mới: Chương trình, SGK, phương pháp. Những
định hướng đổi mới được đề cập tới gần đây nhiều đó là vấn đề dạy học tích
hợp (DHTH) được phát động và triển khai một cách rầm rộ, hiệu quả đặc biệt từ
năm 2013 năm trở lại đây. Tại trường THCS Lâm Xa, dưới sự chỉ đạo, hướng
dẫn tận tình, hiệu quả của ban giám hiệu nhà trường, sự tâm huyết nhiệt tình của
các đồng chí cán bộ giáo viên, từ năm 2013, việc dạy học theo chủ đề tích hợp
được giáo viên trong trường vận dụng một cách vô cùng tích cực và hiệu quả, có
rất nhiều bài thi của các đồng chí cán bộ, giáo viên tham dự thi đạt giải huyện,
giải tỉnh và quốc gia như các đồng chí Oanh, Hồng, Giang, Dung, Bùi Hoa, Ngô
Hoa, Huấn. Năm học 2013 – 2014 tôi đã xây dựng SKKN với chủ đề: “ Nâng
cao hiệu quả giáo dục bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên cho học sinh
lớp 7 trường THCS Lâm Xa thông qua dạy học tích hợp kết hợp ngoại khóa”.
SKKN của tôi năm học này đã được hội đồng khoa học của nhà trường và
nghành đánh giá khá cao, đã đạt giải A trong kỳ thi SKKN cấp trường và giải C
trong kỳ thi SKKN cấp huyện. Tuy nhiên SKKN của tôi được các đồng chí trong
hội đồng khoa học và bạn bè đồng nghiệp góp ý chỉ nên lựa chọ một nội dung
dạy học theo chủ đề tích hợp để nâng cao hơn nữa hiệu quả giáo dục mà không
làm loãng vấn đề.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Mục đích lớn nhất của tôi khi nghiên cứu đề tài này đó là mong muốn học
sinh chú tâm vào môn học mà mình giảng dạy. Đối với bản thân tôi là một người
giáo viên luôn mong muốn việc dạy học của mình đạt được kết quả tốt và tốt
hơn nữa. Nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác giáo dục nghĩa vụ bảo vệ tổ
quốc cho công dân nói chung và đặc biệt học sinh THCS nói riêng.

Trên cơ sở những quan điểm về phương pháp dạy học thì đó là một cách
làm mới hy vọng nếu ai đó sử dụng cũng sẽ có những hiệu quả giống như mong
đợi của tôi và của các đối tượng học tập nữa.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Từ sự góp ý khoa học, chân thành của hội đồng khoa học và đồng nghiệp,
tôi đã hết sức trăn trở, băn khoăn và những năm học tiếp theo tôi đã quyết định
mạnh dạn tiếp tục phát triển sáng kiến của mình kết hợp với những ý kiến đóng
góp ý của các đồng chí trong hội đồng khoa học của huyện, của đồng nghiệp gần
xa, tôi tiếp tục vận dụng SKKN của mình đã xây dựng vào giảng dạy trong
chương trình bộ môn GDCD tại đơn vị trường THCS Lâm Xa với chủ đề được
phát triển, điều chỉnh như sau: “ Kinh nghiệm giáo dục ý thức thực hiện nghĩa
vụ bảo vệ tổ quốc cho học sinh lớp 9 trường THCS Lâm Xa thông qua dạy
học tích hợp”.
1


1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này bản thân tôi đã sử dụng những phương pháp sau:
- Phương pháp điều tra qua những tiết dự giờ của bạn bè đồng nghiệp cùng
bộ môn, diều tra mức độ tiếp thu bài của học sinh và việc đánh giá kết quả của
từng tiết dạy.
- Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu qua sách tham khảo qua sách báo
và các thông tin có tính thời sự.
- Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động của học sinh.
- Phương pháp thực hành thực nghiệm qua những tiết dạy học ở các lớp
6,7,8,9. Bản thận tôi đã thực nghiệm và rút ra kinh nghiệm.
1.5. Những điểm mới của SKKN:
SKKN này của tôi được xây dựng dựa trên cơ sở sự sửa đổi, bổ sung, góp ý
của các đồng chí trong hội đồng khoa học huyện, đồng thời kết hợp với sự trải
nghiệm thực tiễn giảng dạy của bản thân sau một năm tiếp thu ý kiến đóng góp

của hội đồng khoa học huyện và đồng nghiệp từ SKKN của bản thân có tên:
“ Nâng cao hiệu quả giáo dục bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên cho
học sinh lớp 7 trường THCS Lâm Xa thông qua dạy học tích hợp kết hợp ngoại
khóa”.
Năm học 2015 – 2016, 2016 - 2017 tôi tiếp tục vận dụng và phát triển
SKKN nêu trên, nhưng có sự điều chỉnh bổ sung mới như sau: Thay vì lựa chon
hai nội dung dạy học tích hợp kết hợp với ngoại khóa, trong SKKN này tôi chỉ
lựa chọn một nội dung dạy học tích hợp; Đồng thời để mở rộng phạm vi của
SKKN tôi lựa chọn nội dung bài là bài 17: “ Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc” thuộc
chương trình lớp 9.

II. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm:
2.1. Cơ sở lý luận của vấn đề:
Thế nào là dạy học tích hợp?
“Dạy học tích hợp là dạy cho học sinh biết tổng hợp kiến thức, kĩ năng ở
nhiều môn học để giải quyết các nhiệm vụ học tập và hình thành năng lực giải
quyết các tình huống thực tiễn” [10], trong đó:
Đặc điểm của dạy học tích hợp: Lấy học sinh làm trung tâm; Định hướng,
phân hóa năng lực người học; Dạy và học các năng lực thực tiễn.
Dạy học tích hợp giúp học sinh trở thành người học tích cực, người công
dân có năng lực giải quyết tốt các tình huống có vấn đề mang tính tích hợp trong
thực tiễn cuộc sống. Dạy học tích hợp cho phép rút ngắn được thời gian dạy học
đồng thời vẫn tăng được khối lượng và chất lượng thông tin.
Như vậy có thể thấy vấn đề DHTH vấn đề được GD đặc biệt chú ý. Đặc
biệt trong giai đoạn hiện nay.Tuy nhiên việc vận dụng DHTH như thế nào để đạt
được hiệu quả cao nhất lại đang là vấn đề cần được cân nhắc, với bộ môn
GDCD của tôi cũng không ngoại lệ.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
2.2.1.Thực trạng chung:
2

Việc DHTH trong nhà trường những năm gần đây đã được GV nói chung
và GV bộ môn GDCD quan tâm hơn. Tuy nhiên đó mới chỉ dừng lại ở sự chú
trọng một cách đơn lẻ mà chưa thành một hệ thống. Chính bởi lẽ đó mà hiệu quả
mang lại chưa thực sự cao như mong muốn.
Trước hết về phía giáo viên chủ yếu được đào tạo theo chương trình sư
phạm đơn môn, chưa được trang bị về cơ sở lý luận dạy học tích hợp một cách
chính thống, khoa học nên khi thực hiện thì phần lớn là do giáo viên tự mày mò,
tự tìm hiểu không tránh khỏi việc hiểu chưa đúng, chưa đầy đủ về mục đích, ý
nghĩa cũng như cách thức tổ chức dạy học tích hợp. Khi dạy học tích hợp GV
còn gặp không ít khó khăn như: Thiếu sự thống nhất về nội dung, phương pháp,
thời gian tổ chức các nội dung, chủ đề; chưa thực sự nắm rõ về cấu trúc chương
trình, chưa cập nhật kịp thời những kiến thức mới và chưa được trang bị về
“phương pháp sư phạm” đặc trưng của các môn học “liên quan”; việc lựa chọn
phương pháp tổ chức đôi khi còn chưa phù hợp, thậm chí không mang lại hiệu
quả. SGK, tài liệu cho GV và HS vô cùng hạn chế hay gần như không có gì.Khi
GV tiến hành DHTH gặp không ít những khó khăn. Chủ yếu GV phải tự biên,
tự diễn, tự sưu tầm tài liệu, học hỏi phương pháp, cách thức tổ chức có thể nói
phải tốn rất nhiều công sức. Nên không ít GV có tư tưởng ngại làm, ngại tổ
chức. Hoặc việc tổ chức không phải là cả một quá trình, môt hệ thống. Đặc biệt
trong việc giảng dạy chủ đề nóng như: Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc; Bảo vệ môi
trường, tài nguyên thiên nhiên; phòng chống tệ nạn xã hội; phòng chống nhiễm
HIV/AIDS.
Bên cạnh đó trong nhà trường hiện nay, các hoạt động DHTH phần lớn
chưa thực sự được chú trọng, việc tổ chức các hoạt động này phần lớp còn chưa
có kế hoạch cụ thể, cũng chưa được đánh giá rút kinh nghiệm một cách nghiêm
túc.
Những năm qua từ thực tế giảng dạy các em học sinh ở trường THCS Lâm
Xa tôi nhận thấy có thể do nhiều lí do khác nhau mà phần lớn các em học môn

GDCD vẫn theo xu hướng học thụ động; các em chưa tích cực, chủ động cho
việc chuẩn bị, tìm hiểu, khai thác kiến thức môn học trong các giờ học; không
tích cực hợp tác cho việc chuẩn bị cho giờ học tích hợp;
Nhận thức một cách sâu sắc về thực trạng DHTH như trên, xác định rõ vai
trò, trách nhiệm của một GV giảng dạy bộ môn GDCD tôi lựa chọn chủ đề này
nhằm mục đích chia sẻ với bạn bè, đồng nghiệp về những kinh nghiệm mà bản
thân đã tìm tòi, trải nghiệm và thu được hiệu quả nhằm không ngừng nâng cao
hiệu quả giảng dạy. Đặc biệt chia sẻ với đồng nghiệp những khó khăn, thách
thức trong việc DHTH trong bộ môn GDCD nói riêng và trong GD nói chung.
2.2.2.Thực trạng hiểu biết về vấn đề bảo vệ tổ quốc của học sinh trường
THCS Lâm Xa:
Khảo sát thực nghiệm:
Trước khi tiến hành áp dụng đề tài này, tôi tiến hành khảo sát tình hình học
sinh trong khối 9 trường THCS Lâm Xa năm học 2015 – 2016; 2016 - 2017 kết
quả như sau:
3


Lớp 9

Năm học
2015-2016
Năm học
2016-2017
Tổng

TS
học
sinh

HS có nhận thức
đúng về bảo vệ
tổ quốc
Số
%
lượng

HS có nhận thức
sơ sài về bảo vệ
tổ quốc
Số
%
lượng

HS chưa hiểu
biết về bảo vệ
tổ quốc
Số
%
lượng

25

4

16,0

6

24,0

15

60,0

28

4

14.3

6

21,4

18

64,3

53

8

15,1

12

22,6

33

62,3

Nguyên nhân đưa đến thực trạng trên:
Trường THCS Lâm Xa là một trường nằm trên đơn vị xã còn gặp nhiều khó
khăn trong 61 tỉnh nghèo của cả nước. Đời sống, kinh tế, văn hóa của đồng bào
nơi đây còn nhiều khó khăn. Học sinh của trường có tới hơn 90% là đồng bào
người dân tộc thiểu số đã và đang sinh sống nhiều năm tại địa phương, với
những tập quán sản xuất còn lạc hậu như: Đốt rừng làm nương rẫy, săn bắt động
vật làm thức ăn. Chính những yếu tố đó tác động không nhỏ tới nếp sống, nếp
nghĩ của các em.
Đối với nhà trường diện tích quy hoạch sân chơi trong trường đã có, tuy
nhiên vẫn còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy nên tác động giáo dục một cách sâu
sắc đến học sinh chưa thực sự cao. Tư liệu để giáo viên, học sinh tham khảo, đồ
dùng dạy học của các môn lồng ghép bảo vệ tổ quốc còn hết sức thiêu thốn.
Phụ huynh HS phần lớn thường xuyên phải đi làm ăn xa chưa quan tâm đến
con cái, HS chủ yếu ở nhà với ông bà già yếu . Bên cạnh đó phụ huynh học sinh
một bộ phận không nhỏ còn chưa thực sự nhận thức một các đúng đắn về vai
trò, ý nghĩa của việc giáo dục bảo vệ tổ quốc. Việc tuyên truyền còn mang tính
hình thức, cho xong việc, nên phụ huynh và HS chưa ý thức được một cách
đúng đắn về vấn đề bảo vệ tổ quốc; chưa thấy được tác hại của việc thiếu hiểu
biết về bảo vệ tổ quốc. Gia đình các em cũng chưa giáo dục cho các em về ý
thức bảo vệ tổ quốc, xem đây là chuyện của nhà nước, của nhà trường, của
người khác.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức bảo
vệ tổ quốc cho học sinh lớp 9 trường THCS Lâm Xa:
Căn cứ vào tình hình khảo sát nhận thức của học sinh và những nguyên
nhân dẫn đến thực trạng nêu trên để giúp học sinh có thêm nhận thức đúng đắn,
đầy đủ hơn về vấn đề nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc, dựa trên điều kiện của học sinh
và trường THCS Lâm Xa tôi tiến hành những giải pháp giáo dục nâng cao ý

thức nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc cho học sinh khối lớp 9 trường THCS Lâm Xa như
sau:
Năm học 2015 – 2016; 2016 -2017 tôi tiến hành dạy thực nghiệm tại lớp 9
với hai phương pháp tổ chức thực nghiệm khác nhau tôi đã thu được một kết
quả hoàn toàn cách biệt. Cụ thể như sau:
2.3.1. Giải pháp 1 - Xác định nội dung chủ đề dạy học và hình dung
các công việc nội dung kiến thức của chủ đề:
4


Để học sinh nắm được kiến thức của bài 17: “ Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc”
một cách tốt hơn và có thể vân dụng vào thực tiễn cuộc sống của các em, tôi đã
tích hợp kiến thức của nhiều môn học khác trong chương trình bậc THCS. Cụ
thể như: Lịch Sử, Địa lí, Âm nhạc, Mỹ thuật, Ngữ Văn để thiết kế bài dạy. Qua
thực tế tôi thấy đây là việc làm hết sức cần thiết, giúp cho nội dung bài học đầy
đủ hơn, giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về kiến thức có trong nội dung bài học,
như: thế nào là bảo vệ tổ quốc; Vì sao phải bảo vệ tổ quốc; Trách nhiệm bảo vệ
tổ quốc thuộc về ai; Phải làm gì để góp phần bảo vệ tổ quốc.Từ đó vận dụng
kiến thức vào thực tế tốt hơn.
Đồng thời để đáp ứng yêu cầu học tập được học sinh phải làm việc theo
nhóm, theo cặp, độc lập và phải vận dụng những kiến thức nhiều môn học để
giải quyết vấn đề mà giáo viên yêu cầu liên quan tới chủ đề liên môn. Ví dụ
+ Đội 1: Sưu tầm thơ, ca dao nói về bảo vệ tổ quốc.
+ Đội 2: Sưu tầm những tấm gương tiêu biểu về bảo vệ tổ quốc.
+ Đội 3: Sưu tầm những tấm gương thiếu niên, nhi đồng bảo vệ tổ quốc.
Học sinh có thời gian chuẩn bị sau đó báo cáo kết quả. Thông qua hoạt động
báo cáo của các nhóm ở các lớp khác nhau các em có thể tổng hợp lại các ý kiến
để trở thành nội dung của bài học. Giáo viên chỉ là người tổ chức quản lý hướng
dẫn các em hoạt động rồi bổ sung câu chữ chắt lọc các ý kiến hoàn chỉnh
nên nội dung của bài học.

2.3.2. Giải pháp 2 - Xác định mục tiêu của tiết dạy:
Xác định chính xác mục tiêu tiết dạy giúp giáo viên tập trung vào những
kiến thức cơ bản đáp ứng chuẩn kiến thức kĩ năng, tránh sự dàn trải, hời hợt.
Đồng thời học sinh tiếp thu kiến thức lôgic, sâu sắc, cụ thể hơn. Đối với 17:
“ Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc” mục tiêu xác định như sau:
+ Kiến thức:
- Hiểu được thế nào là bảo vệ Tổ quốc và nội dung nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc .
- Nêu được một số quy địnhtrong hiến pháp năm 1992 và luật nghĩa vụ quân sự
(sửa đổi năm 2005) về nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc.
+ Kỹ năng:
- Tham gia các hoạt động bảo vệ trật tự an ninh ở trường học và nơi cư trú.
- Tuyên truyền, vận động mọi người trong gia đình thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ
quốc.
+ Thái độ:
- Đồng tình, ủng hộ những hành động, việc làm thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ
quốc.
- Phê phán những hành vi trốn tránh nghĩa vụ quân sự.
2.3.3. Giải pháp 3 - Chuẩn bị các phương tiện dạy học:
Đây là bước hết sức quan trọng góp phần tạo nên thành công cho một tiết
học. Ví dụ: Đối với giáo viên chuẩn bị các hình ảnh SGK trang 61,62; Video clip
về vấn đề bảo vệ chủ quyền biển đảo; Bài hát “ Khát vọng tuổi trẻ ”. Học sinh
nghiên cứu bài, chuẩn bị sưu tầm các câu hỏi tư liệu thuộc môn học được giáo
viên phân công, bảng nhóm, phiếu học tập, bút dạ, giấy A4. [6]
2.3.4. Giải pháp 4 - Xác định các môn có nội dung kiến thức tích hợp
trong từng phần của bài học:
Phần 1: Định hướng cho các học sinh hiểu được thế nào là bảo vệ tổ quốc:
5


- Dùng kiến thức môn Địa lí lớp 8 giúp học sinh xác định được vị trí địa lí

nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trên bản đồ thế giới và khu vực. Xác
định được biên giới quóc gia, hình dáng, diện tích đất liền, vùng biển, xác định
được vi trí các quần đảo,hòn đảo của nước ta.
- Dùng kiến thức lịch sử giúp học sinh tái hiện lại những tấm gương anh
hùng trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.
Phần 2: Định hướng cho học sinh tìm hiểu vì sao phải bảo vệ tổ quốc:
- Dùng kiến thức môn Lịch sử giúp học sinh thấy được:
+ Tổ quốc Việt Nam chúng ta hôm nay là do sự hi sinh xương máu của
cha ông ta bao đời gây dựng;
+ Những mối đe dọa của chủ nghĩa đế quốc, của các thế lực thù định
trong và ngoài nước vẫn luôn tìm mọi cách chống phá, âm mưu lật đổ và xâm
phạm độc lập chủ quyền của dân tộc ta. ( Ví dụ cụ thể như Trung Quốc)
- Dùng kiến thức Ngữ Văn giúp học sinh thấy được tinh thần yêu nước,
bất khuất chống giặc ngoại xâm của cha ông ta trải qua mấy nghìn năm lịch sử,
giúp học sinh tái hiện lại những tấm gương anh hùng trong lịch sử đấu tranh
dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.
Phần 3: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu trách nhiệm của thanh niên, học
sinh:
Vận dụng kiến thức Lịch sử địa phương và môn Mỹ thuật giúp học sinh
tìm hiểu trách nhiệm của thanh niên, học sinh trong việc bảo vệ tổ quốc.
2.3.5. Giải pháp 5 - Chuẩn bị phương án kiểm tra đánh giá học sinh
sau bài học: ( Có hình ảnh minh chứng phiếu kiểm tra đính kèm)
Kiểm tra học sinh bằng hình thức kiểm tra trắc nghiệm khách quan, nội
dung của đề tập trung vào các nội dung đã được học trong bài. Để đạt kết quả
kiểm tra đánh giá chính xác nhất tôi thực hiện kiểm tra sau mỗi giờ dạy. Tiêu
chí đánh giá:
+ Trả lời đúng 75%–100% số câu hỏi hiểu bài ở mức độ tốt.
+ Trả lời đúng 50% – 74% số câu hỏi hiểu bài ở mức độ khá.
+ Trả lời đúng dưới 50% số câu hỏi chưa hiểu bài. [6]
2.3.6. Giải pháp 6 – Tổ chức dạy học thực nghiệm đối chứng:

2.3.6.1. Tổ chức dạy học theo truyền thống tại lớp 9 năm học 2015
-2016:
Tại lớp 9 năm học 2015- 2016 tôi tổ chức giáo dục ý thức nghĩa vụ bảo vệ
tổ quốc cho các em thông qua việc dạy học theo phương pháp truyền thống bài
17“ Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc”.
Hoạt động 1: Định hướng cho các học sinh hiểu được thế nào là bảo vệ
tổ quốc:
GV cho HS quan sát một số hình ảnh về: Bảo vệ tổ quốc... Yêu cầu học
sinh mô tả hình ảnh.
? Em có suy nghĩ gì khi xem những bức ảnh trên ?
- Các bức ảnh cho thấy bảo vệ Tổ quốc bao gồm cả bảo vệ vùng đất liền,
vùng biển và vùng trời.
- Giúp hiểu được trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc của mỗi công dân trong
chiến tranh cũng như trong thời bình.
- Lứa tuổi học sinh củng có thể góp mình vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc
bằng những việc làm vừa sức.
6


? Em hiểu thế nào là khái niệm tổ quốc? Bảo vệ tổ quốc là trách nhiệm
của ai?
- Tổ quốc là từ dùng để gọi đất nước mình một cách thiêng liêng, trìu mến nhất.
- Bảo vệ Tổ quốc là sự nghiệp của toàn dân, là nghĩa vụ thiêng liêng cao quý
của mọi công dân .
Giáo viên tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm thời gian 5 phút. Chia lớp
thành bốn nhóm:
1. Theo em hiểu thế nào là bảo vệ tổ quốc?
2. Theo em bảo vệ tổ quốc bao gồm những nội dung gì?
- Bảo vệ Tổ Quốc là: Bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn
ven lãnh thổ của Tổ Quốc , bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước

Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Bảo vệ Tổ quốc bao gồm: Xây dựng quốc phòng toàn dân; thực hiện
nghĩa vụ quân sự; bảo vệ trật tự an ninh xã hội; thực hiện chính sách hậu
phương quân đội. [3]
Giáo viên khái quát kiến thức bằng sơ đồ sau:

Giáo viên nêu câu hỏi: Vậy nhà nước ta quy định như thế nào về nghĩa vụ
bảo vệ tổ quốc của công dân?
Học sinh làm việc cá nhân, vận dụng kiến thức và hiểu biết thực tế để trả
lời. Giáo viên giới thiệu cho học sinh tham khảo một số quy định của Hiến Pháp
và Pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về vấn đề bảo
vệ Tổ quốc.
Giáo viên yêu cầu học sinh đọc điều 44, điều 48 Hiến Pháp năm 1992
( SGK); Điều 12 Luật nghĩa vụ quân sự sửa đổi bổ sung năm 2005( SGK):
Hoạt động 2: Định hướng cho học sinh tìm hiểu vì sao phải bảo vệ tổ
quốc:
Giáo viên nêu vấn đề cho học sinh thảo luận theo cặp đôi thời gian thảo
luận 3 phút:
? Theo em vì sao chúng ta phải bảo vệ tổ quốc?
- Non sông đất nước Việt Nam được như ngày hôm nay là do cha ông
chúng ta đã hàng ngàn năm xây đắp, gìn giữ.
- Ngày nay, Tổ quốc chúng ta vẫn luôn luôn bị các thế lực thù địch âm
mưu xâm chiếm, phá hoại.
? Em hãy nêu một số ví dụ tiêu biểu về những âm mưu, hành động và việc
làm xâm chiếm, phá hoại của các thế lực thù địch của Nhà nước ta trong thời
gian qua mà em biết?
7


Học sinh vận dụng kiến thức và hiểu biết thực tế để trả lời câu hỏi của

giáo viên. Giáo viên nhận xét, bổ sung đồng thời cho học sinh quan sát một số
hình ảnh, tư liệu, ví dụ liên quan đến những hành động, âm mưu xâm lược,
chống phá của các thế lực thù địch trong thời gian qua.
- Vấn đề chiến tranh biên giới:
- Âm mưu phản động, chống phá Nhà nước, chống phá cách mạng và âm
mưu bạo động lật đổ của các thế lực thù địch.
- Vấn đề Biển Đông:
Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi trò chơi nhanh trong thời gian 5 phút:
+ Đội 1: Sưu tầm những tấm gương tiêu biểu về bảo vệ tổ quốc.
+ Đội 2: Sưu tầm những tấm gương thiếu niên, nhi đồng bảo vệ tổ quốc.
Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu trách nhiệm của thanh
niên, học sinh:
Giáo viên chia lớp thành hai đội tổ chức cho học sinh chơi trò chơi " Tiếp
sức":
- Đội 1: Tìm những việc làm bảo vệ tổ quốc.
- Đội 2: Tìm những việc làm trái với bảo vệ tổ quốc.
Học sinh vận dụng kiến thức, hiểu biết thực tế tham gia trò chơi.
Giáo viên cho học sinh quan sát một số hình ảnh vi phạm quy định nhà
nước ta về bảo vệ tổ quốc:
? Với những việc làm sai trái trong việc bảo vệ tổ quốc sẽ bị xử lí như thế
nào?
Giáo viên cho học sinh tham khảo: Điều 13: Hiến pháp 1992; Điều 44
Hiến pháp 2013; Điều 88. Bộ luật hình sự.
Giáo viên cho học sinh quan sát hình Giáo viên cho học sinh quan sát
hình ảnh xử lí hành vi vi phạm nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc:
Giáo viên kết luận: Từ những ví dụ trên ta thấy được tính nghiêm minh
của Pháp luật Nhà nước ta trong việc thực hiện nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc của
công dân. Giáo viên nêu vấn đề cho học sinh suy nghĩ :
? Theo em chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ tổ quốc?
Để thực hiện nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà

trường học sinh chúng ta cần:
- Ra sức học tập, tu dưỡng đạo đức.
- Tích cực tham gia phong trào bảo vệ trật tự an ninh trong trường học
và nơi cư trú.
- Tích cực vận động người thân thực hiện nghĩa vụ quân sự.
- Cảnh giác trước mọi âm mưu phá hoại của kẻ thù. [3]
? Em hãy cho biết tại địa phương, trong gia đình, bản thân em đã thực
hiện tốt nghĩa vụ của mình đối với việc bảo vệ tổ quốc chưa?
Học sinh liên hệ bản thân, gia đình và cộng đồng nơi cư trú dễ dàng trả lời
câu hỏi trên:
- Tại địa phương, gia đình:
+ Thực hiện tốt luật nghĩa vụ quân sự:
+ Thực hiện chính sách hậu phương quân đội:
- Bản thân học sinh:
8


Giáo viên tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi ô chữ.
Hoạt động 4: Khảo sát kết quả lớp đối chứng:
Sau quá trình nỗ lực thiết kế, tổ chức giờ dạy tại lớp 9A với sự kết hợp dạy
học thuyết trình với sử dụng đồ dùng trực quan sinh động, hấp dẫn trong tiết học
tôi đã thu hút được học sinh học tập một cách tích cực. Tuy nhiên kết quả khảo
sát thu được sau khi thực hiện tiết dạy chưa thực sự làm tôi hài lòng. Cụ thể như
sau:
+ Về nhận thức:
HS có nhận thức
HS có nhận thức HS chưa hiểu biết
TS
đúng về nghĩa vụ sơ sài về nghĩa vụ về nghĩa vụ bảo
Lớp 9

học
bảo vệ tổ quốc
bảo vệ tổ quốc
vệ tổ quốc
sinh
Số lượng
%
Số lượng
%
Số lượng
%
Năm học
201525
10
16,0
15
24,0
0
0
2016
+ Về kỹ năng sống:
Sau khi tiến hành giảng dạy tại lớp 9 tôi nhận thấy phần lớn các em HS đã
có những kiến thức khá cơ bản về nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc. Tuy nhiên việc vận
dụng những kiến thức học được trong chương trình học các em đã tiếp thu được
vào thực tế để hướng tới chuẩn hành vi của các em còn rất hạn chế. Cụ thể như:
Khi học bài các em có vể rất hiểu việc bảo vệ tổ quốc, nhưng hình như các em
đã rất nhanh quên điều đó với minh chứng cụ thể như: Các em không ngần ngại
chế diễu, trêu chọc bạn bị ảnh hưởng bởi di chứng chất độc màu da cam do cha
từng đi bộ đội. Bắt gặp hình ảnh bạn làm việc tốt giúp đỡ, chăm sóc bà mẹ Việt
Nam anh hùng thì chế diễu, trêu chọc; Chưa biết trân trọng, bảo vệ tài sản của

nhà trường, thành quả mà cha ông đã phải hy sinh máu xương đánh đổi... Và hệ
quả là các em vẫn sống một cách thờ ơ, hời hợt, không có mục đích lý tưởng
sống và phấn đấu, lãnh cảm, dửng dưng trước những cám dỗ và những nguy cơ
đe dọa đến nền hòa bình và độc lập dân tộc;
2.3.6.2. Tổ chức thực nghiệm vận dụng kiến thức liên môn trong
giảng dạy bài 17: Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc tại lớp 9 năm học 2016 -2017:
Trước thực trạng đó của HS mình trực tiếp giảng dạy tại lớp 9 năm học
2015 -2016 khiến tôi cảm thấy buồn và trăn trở, suy nghĩ rất nhiều. Mặc dù các
em có những hiểu biết, kiến thức cơ bản về nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc, nhưng việc
vận dụng những kiến thức đã học được của các em và thực tế cuộc sống thực sự
còn vô cùng hạn chế, đặc biệt sau một thời gian học tập tôi thực sự lo sợ kiến
thức của các em sẽ bị mai một và dần quay trở về xuất phát điểm đầu tiên. Tuy
nhiên tôi không bất lực, đầu hàng mà tiếp tục đào sâu tìm hiểu nguyên nhân và
giải pháp khắc phục vì vậy tôi đã tiếp tục tìm tòi và tiến hành thực nghiệm tại
lớp 9 năm học 2016 -2017. Tôi đã Tổ chức cho các em tìm hiểu về vấn đề nghĩa
vụ bảo vê tổ quốc thông qua tích hợp kiến thức nhiều môn học trong tiết học
chính khoá bài 17“Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc”.
Nhận thấy việc giảng dạy kiến thức chuyên biệt của riêng một mình bộ môn
GDCD như thực hiện tại lớp 9 năm học 2015 -2016 tuy bước đầu có thu được
kết quả về mặt khảo sát kiến thức không phải là thấp. Tuy nhiên việc vận dụng
9


kiến thức vào thực tế cuộc sống hướng tới hình thành kĩ năng của các em vẫn
còn hạn chế. Chính vì vậy tại lớp 9 năm học 2016 -2017 cũng với bài 17:
“Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc” tôi tiến hành dạy học thực nghiệm có sự khác biệt.
Cụ thể ở đây tôi đã tiến hành vận dụng kiến thức của nhiều môn học khác nhau
như: Địa lí; Lịch sử; Sinh học; Công Nghệ; Ngữ Văn; Âm nhạc; Mĩ thuật.. vào
thiết kế bài giảng của mình. Cụ thể như sau:
Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu thế nào là bảo vệ tổ quốc:

Giáo viên tích hợp với kiến thức môn Lịch sử
lớp 6 giới thiệu: Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã
từng ân cần căn dặn:
" Các vua Hùng dã có công dựng nước
Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước ”. [7]
Vào thế kỉ VII TCN nhà nước đầu tiên của dân
tộc Việt Nam được thành lập.
Hình 1.1: Bác Hồ thăm đền Hùng
Sử cũ viết: ” Hùng Vương lên ngôi, đặt tên nước là Văn Lang, chia nước ta
làm 15 bộ, đóng đô ở Bạch Hạc ( Việt Trì, Phú Thọ). Việt Nam là Tổ quốc của
chúng ta đó là tên gọi đất nước một cách thiêng liêng và trìu mến nhất. Là những
công dân của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, chúng ta cần có trách
nhiệm như thế nào đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của mình?
Giáo viên cho học sinh quan sát một số hình ảnh như sau:

Hình 1.2: Tổ quốc là trên hết.

Hình 1.3: Nữ dân quân

Hình 1.4: Thăm mẹ VN
anh hùng

GV: Đặt câu hỏi:
? Em có suy nghĩ gì khi xem những bức ảnh trên ?
- Các bức ảnh cho thấy bảo vệ Tổ quốc bao gồm cả bảo vệ vùng đất liền, vùng
biển và vùng trời.
- Giúp hiểu được trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc của mỗi công dân trong chiến tranh
cũng như trong thời bình.
- Lứa tuổi học sinh củng có thể góp mình vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc bằng
những việc làm vừa sức.

? Em hiểu thế nào là khái niệm tổ quốc? Bảo vệ tổ quốc là trách nhiệm
của ai?
- Tổ quốc là từ dùng để gọi đất nước mình một cách thiêng liêng, trìu mến nhất.
- Bảo vệ Tổ quốc là sự nghiệp của toàn dân, là nghĩa vụ thiêng liêng cao quý
của mọi công dân .
GV tích hợp kiến thức Ngữ Văn gới thiệu:
“ Ôi! Tổ quốc, ta yêu như máu thịt
Như mẹ cha ta, như vợ, như chồng
Ôi! Tổ quốc, nếu cần ta chết
Cho mỗi ngôi nhà ngọn núi con sông ”
( Sao chiến thắng- Chế Lan Viên).[13]
10


Giáo viên tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm thời gian 5 phút. Chia lớp
thành bốn nhóm:
1. Theo em hiểu thế nào là bảo vệ tổ quốc?
2. Theo em bảo vệ tổ quốc bao gồm những nội dung gì?
- Bảo vệ Tổ Quốc là: Bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn
ven lãnh thổ của Tổ Quốc , bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. [3]
Giáo viên cho học sinh quan sát Bản đồ hành chính
Việt Nam. Giáo viên tích hợp kiến thức Địa lí 8 giới
thiệu: Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
một nước độc lập, có chủ quyền, thống nhất và toàn
vẹn lãnh thổ bao gồm đất liền, các hải đảo, vùng biển
và vùng trời.
Giáo viên nêu câu hỏi:
? Việt Nam gắn liền với châu lục nào, đại
dương nào? Việt Nam có biên giới chung trên đất liền,

Hình 1.5: Bản đồ hành chính
trên biển với những quốc gia nào?
? Nước Việt Nam có vị trí địa lý như thế nảo? nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam
Hình dáng ra sao? Diện tích đất liền? Em hãy kể tên
các điểm cực của tổ quốc ta? Vùng biển nước ta có bao nhiêu đảo và quần đảo?
Hãy kể tên những hòn đảo, quần đảo mà em biết?
Học sinh vận dụng kiến thức Địa lí đã học tại chương trình lớp 8 có thể
dễ dàng trả lời các câu hỏi trên như sau:
- Những điểm nổi bật của vị trí địa lí tự nhiên Việt Nam:
+ Vị trí gần trung tâm khu vực Đông Nam Á, vị trí cầu nối giữa đất liền
và biển, giữa các nước Đông Nam Á đất liền và Đông Nam Á hải đảo; Giáp
Biển Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
+ Phần đất liền của nước ta kéo dài theo chiều bắc – nam tới 1650km,
tương đương 15 độ vĩ tuyến. Nơi hẹp nhất theo chiều tây – đông thuộc Quảng
Bình, chưa đầy 50km. Diện tích đất tự nhiên của nước ta là 331 212 km² (Niên
giám thống kê 2006). Việt Nam có đường bờ biển uấn cong hình chữ S dài
3260km, hợp với trên 4600km đường biên giới trên đất liền làm thành khung
bản đồ lãnh thổ Việt Nam.
Giáo viên giới thiệu các điểm cực của Việt Nam bao gồm:

Hình 1.6 : Các điểm cực trên phần đất liền Việt Nam.

Giáo viên chiếu hình ảnh các địa danh điểm cực của Tổ Quốc cho học
sinh quan sát.

11


Điểm cực bắc Lũng

Cú, tỉnh Hà Giang

Cột mốc “mũi thuyền Cà
Mau

Cột mốc cực tây
Hình 1.7: Các điểm cực của Việt Nam.

Mũi Đôi - Điểm cực
đông trên đất liền

+ Phần biển của nước ta: Phần Biển Đông thuộc chủ quyền Việt Nam mở
rộng về phía đông và đông nam. Phần biển Việt Nam có diện tích khoảng 1 triệu
km². Ngày 12 tháng 11 năm 1982, chính phủ ta tuyên bố về đường cơ sở dùng
để tính chiều rộng lãnh hải Việt nam.Trên Biển Đông có rất nhiều đảo và quần
đảo. Các đảo xa nhất về phía đông của Việt Nam thộc quần đảo Trường Sa
( Huyện Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa). Việt Nam có một số quần đảo lớn
như: Trường Sa, Hoàng Sa. [9]
- Bảo vệ Tổ quốc bao gồm: Xây dựng quốc phòng toàn dân; thực hiện
nghĩa vụ quân sự; bảo vệ trật tự an ninh xã hội; thực hiện chính sách hậu
phương quân đội.
Giáo viên nêu câu hỏi: Em hiểu những việc làm như thế nào được gọi là xây
dựng quốc phòng toàn dân, thực hiện nghĩa vụ quân sự, bảo vệ trật tự an ninh
xã hôi và thực hiện chính sách hậu phương quân đội?
Học sinh vận dụng kiến thức và hiểu biết thực tế để trả lời.
Giáo viên khái quát kiến thức bằng sơ đồ:
Giáo viên nêu câu hỏi: Vậy nhà nước
ta quy định như thế nào về nghĩa vụ bảo vệ
tổ quốc của công dân?
Học sinh làm việc cá nhân, vận dụng

kiến thức và hiểu biết thực tế để trả lời.
Giáo viên giới thiệu cho học sinh tham
khảo một số quy định của Hiến Pháp và Pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam về vấn đề bảo vệ Tổ quốc.
Giáo viên yêu cầu học sinh đọc điều 44, điều 48 Hiến Pháp năm 1992
( SGK); Điều 12 Luật nghĩa vụ quân sự sửa đổi bổ sung năm 2005( SGK):
Giáo viên kết luận chuyển ý: Các em thân mến nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc
nghe có vẻ to tát, lớn lao, nhưng thực chất đó chính là những việc mà mỗi người
công dân phải thực hiện để góp phần vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc chung của
toàn dân tộc. Các em thật may mắn khi được sinh ra và lớn lên trong hòa bình,
không phải tận mắt chứng kiến sự tàn phá khủng khiếp của chiến tranh. Vậy tại
sao vấn đề bảo vệ tổ quốc vẫn được Đảng và Nhà nước ta đặt lên hàng đầu?
Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu vì sao phải bảo vệ tổ quốc:
Giáo viên nêu vấn đề cho học sinh thảo luận theo cặp đôi thời gian thảo
luận 3 phút:
? Theo em vì sao chúng ta phải bảo vệ tổ quốc?
Học sinh vận dụng kiến thức bộ môn Lich sử và hiểu biết thực tế để trả
lời:
12


- Non sông đất nước Việt Nam được như ngày hôm nay là do cha ông
chúng ta đã hàng ngàn năm xây đắp, gìn giữ.
? Em hãy lấy một vào dẫn chứng tiêu biểu cho công cuộc đấu tranh dựng
nước và giữ nước của cha ông ta?
Học sinh vận dụng kiến thức Lịch sử các lớp đã được học có thể dễ dàng
lấy dẫn chứng. Đồng thời giáo viên giới thiệu thêm một số dẫn chứng, hình ảnh
tiêu biểu:
Giáo viên tích hợp kiến thức môn Lịch sử giúp học sinh thấy được quá
trình đấu tranh dựng nước và giữ nước của cha ông ta.

Từ thủa các vua Hùng thành lập
nên nhà nước đầu tiên, Nhà nước Văn
Lang vào thế kỉ VII TCN. Đến thời
đại Bà Trưng, Bà Triệu vào những
năm 40 của thế kỉ I.
Hình 2.1 : Vua Hùng
Hình 2.2: Hai bà Trưng
Hay hình ảnh Ngô Quyền với chiến
thắng Bạch Đằng vang dội năm 938.
Giáo viên nêu câu hỏi cho học
sinh: Em có biết bài thơ nổi tiếng của
Lý Thường Kiệt, được mệnh danh là
bài thơ thần không?
Hình 2.3: Ngô Quyền Hình 2.4 : Trận Như Nguyệt
Các em có biết nước Cộng Hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ta hiện nay ra
đời vào ngày tháng năm nào, ai là chủ tịch đầu tiên của nhà nước ta không?
Vận dụng kiến thức Lịch Sử học sinh dễ dàng trả lời được : Nước Việt Nam ra
đời vào ngày 2/9/1945. Tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, chủ tịch Hồ Chí
Minh, vị chủ tịch đầu tiên của nước ta đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh
Ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay đổi tên thành nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam.
- Ngày nay, Tổ quốc chúng ta vẫn luôn luôn bị các thế lực thù địch âm
mưu xâm chiếm, phá hoại.
? Em hãy nêu một số ví dụ tiêu biểu về những âm mưu, hành động và việc
làm xâm chiếm, phá hoại của các thế lực thù địch của Nhà nước ta trong thời
gian qua mà em biết?
Học sinh vận dụng kiến thức và hiểu biết thực tế để trả lời câu hỏi của
giáo viên. Giáo viên nhận xét, bổ sung đồng thời cho học sinh quan sát một số
hình ảnh, tư liệu, ví dụ liên quan đến những hành động, âm mưu xâm lược,
chống phá của các thế lực thù địch trong thời gian qua.

- Vấn đề chiến tranh biên giới:
- Âm mưu phản động, chống phá Nhà nước, chống phá cách mạng và âm
mưu bạo động lật đổ của các thế lực thù địch:
- Vấn đề Biển Đông:
? Em hãy cho biết vai trò, ý nghĩa tầm quan trọng của Biển Đông đối với
Việt Nam và khu vực?
Vận dụng kiến thức Địa lí lớp 8 tại bài 24: " Vùng biển Việt Nam” học
sinh dễ dàng trả lời được: Biển Đông có ý nghĩa chiến lược đối với nước ta và
các nước trong khu vực cả về hai mặt an ninh và phát triển kinh tế.
Giáo viên kết luận: Trước những âm mưu xâm lược và hành động
chống phá Nhà nước, chống phá cánh mạng của thù trong, giặc ngoài như
13


trên hơn bao giờ hết việc bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giữ
vững an ninh quốc gia là sự nghiệp của toàn dân, là nghĩa vụ thiêng liêng và
quyền cao quý của công dân.
Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi trò chơi nhanh trong thời gian 5 phút:
+ Đội 1: Sưu tầm thơ, ca dao nói về bảo vệ tổ quốc.
+ Đội 2: Sưu tầm những tấm gương tiêu biểu về bảo vệ tổ quốc.
+ Đội 3: Sưu tầm những tấm gương thiếu niên, nhi đồng bảo vệ tổ quốc.
Vận dụng kiến thức các bộ môn Ngữ Văn, Lịch sử các lớp học sinh có thể
dễ dàng thực hiện được các yêu cầu nêu trên của giáo viên. Cụ thể như sau:
+ Đội 1:
1.
“ Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đình hôm nao”.
2. Bài thơ :“ Sông núi nước Nam” của Lý Thường Kiệt.

3. Bài thơ :“ Nước Đại Việt ta” của Nguyễn Trãi.
4. “Quê hương” của Đỗ Trung Quân:
+ Đội 2:
1.Thời phong kiến: Trần Bình
Trọng : Ta thà làm ma nước Nam còn
hơn làm vương đất Bắc.
2.Thời chống Pháp: Chủ tịch Hồ
Chí Minh: Với phương châm “
Không có gì quý hơn độc lập tự do”.

Hình: Trần Bình Trọng Hình : CT Hồ Chí Minh

3. Thời chống Mỹ: Nguyễn Viết
Xuân “Nhằm thẳng quân thù mà
bắn”; Chị Út Tịch “Còn cái lai quần
cũng đánh”.
+ Đội 3:

Thánh Gióng

Trần Quốc Toản

Hình: Nguyễn Viết Xuân

Chị Út Tịch

Chị Võ Thị Sáu

Giáo viên kết luận: Lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân
tộc ta đã có không ít những tấm gương ngời sáng về tinh thần, ý chí chiến

đấu hi sinh vì độc lập tự do của tổ quốc. Như trong bài thơ “ Lịch sử nước
ta” Bác Hồ kính yêu đã nói :
“ Hồng Bàng là tổ nước ta.
14


Nước ta lúc ấy gọi là Văn Lang.
Thiếu niên ta rất vẻ vang,
Trẻ con Phù Đổng tiếng vang muôn đời.
Tuổi tuy chưa đến chín mười,
Ra tay cứu nước dẹp loài vô lương".
Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu trách nhiệm của thanh niên,
học sinh:
Giáo viên chia lớp thành hai đội tổ chức cho học sinh chơi trò chơi " Tiếp
sức":
- Đội 1: Tìm những việc làm bảo vệ tổ quốc.
- Đội 2: Tìm những việc làm trái với bảo vệ tổ quốc.
Học sinh vận dụng kiến thức, hiểu biết thực tế tham gia trò chơi.
Giáo viên cho học sinh quan sát một số hình ảnh vi phạm quy định nhà
nước ta về bảo vệ tổ quốc:
Hình "Thích Quảng Độ và các tham vọng
chính trị đội lốt tôn giáo" cho rằng ông đã cầm đầu
"một số phần tử cực đoan" để "hoạt động chống phá
Nhà nước, gây rối làm mất trật tự công cộng" và
"khiến dư luận hết sức bất bình và cực lực lên án".
Hình : Lê Thị Công Nhân,
Cù Huy Hà Vũ "Tuyên truyền
chống Nhà nước Cộng hòa Xã
hội chủ nghĩa Việt Nam".

nào?

Với những việc làm sai trái trong việc bảo vệ tổ quốc sẽ bị xử lí như thế

Điều 13: Hiến pháp 1992:
Tổ quốc Việt Nam là thiêng liêng, bất khả xâm phạm.
Mọi âm mưu và hành động chống lại độc lập, chủ quyền, thống nhất và
toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa đều bị nghiêm trị theo pháp luật. [5]
Điều 44: Hiến pháp 2013
Công dân có nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc.
Phản bội Tổ quốc là tội nặng nhất. [4]
Điều 88. Bộ luật hình sự:
Tội tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
1. Người nào có một trong những hành vi sau đây nhằm chống Nhà nước
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười hai
năm:
a) Tuyên truyền xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân;
b) Tuyên truyền những luận điệu chiến tranh tâm lý, phao tin bịa đặt gây
hoang mang trong nhân dân;
c) Làm ra, tàng trữ, lưu hành các tài liệu, văn hoá phẩm có nội dung
chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. [2]
Giáo viên cho học sinh quan sát hình Giáo viên cho học sinh quan sát
hình ảnh xử lí hành vi vi phạm nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc:
15


Giáo viên kết luận: Từ những ví dụ trên ta thấy được tính nghiêm minh
của Pháp luật Nhà nước ta trong việc thực hiện nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc của
công dân. Giáo viên nêu vấn đề cho học sinh suy nghĩ :

? Theo em chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ tổ quốc?
Để thực hiện nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà
trường học sinh chúng ta cần:
- Ra sức học tập,tu dưỡng đạo đức.
- Rèn luyện sức khỏe, tập luyện quân sự.
- Tích cực tham gia phong trào bảo vệ trật tự an ninh trong trường học và
nơi cư trú.
- Sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quân sự.
- Tích cực vận động người thân thực hiện nghĩa vụ quân sự.
- Cảnh giác trước mọi âm mưu phá hoại của kẻ thù. [3]
? Em hãy cho biết tại địa phương, trong gia đình, bản thân em đã thực
hiện tốt nghĩa vụ của mình đối với việc bảo vệ tổ quốc chưa?
Học sinh liên hệ bản thân, gia đình và cộng đồng nơi cư trú dễ dàng trả lời
câu hỏi trên:
- Tại địa phương, gia đình:
+ Thực hiện tốt luật nghĩa vụ quân sự:

Hình : Một số hình ảnh về lễ giao nhận quân đợt 1
tại huyện Bá Thước năm 2015
Thống kê số liệu thanh niên huyện Bá Thước lên đường nhập ngũ hàng
năm: [11]
Năm
2010
2011 2012 2013
2014 2015 Ghi chú
Số lượng
220
215
255
230

245
250
Đạt chỉ tiêu 100% 100% 100 100% 100% 100%
%
+ Thực hiện chính sách hậu phương quân đội: Thăm gia đình thương binh
liệt sĩ, Thăm gia đình chiến sĩ làm nhiệm vụ hy sinh, tuần tra giữ gìn trật tự an
ninh, phòng chống tội phạm.
- Bản thân học sinh: Vận động người thân lên đường làm nghĩa vụ quân
sự, thắp nến tri ân các anh hùng liệt sĩ, tăm mẹ Việt Nam anh hùng, tham gia bảo
vệ môi trường, thi vẽ tranh đề tài bảo vệ tổ quốc.
Giáo viên tích hợp với kiến thức môn Mĩ thuật:
+ Lớp 9: Bài 14: Đề tài lực lượng vũ trang.
+ Lớp 8: Tiết 25 - 26: Vẽ tranh cổ động, Tiết 19 - 20: Ước mơ của em.
Giới thiệu một số sản phẩm tranh vẽ của học sinh về chủ đề “ Bảo vệ tổ quốc”:
16


Hoạt động 4: Hướng dẫn học sinh luyện tập, củng cố:
Giáo viên tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi ô chữ.
Giáo viên kết luận: Bảo vệ
Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và
quyền cao quý của công dân, nghĩa
vụ và quyền đó được thể hiện rõ
trong hệ thống pháp luật Việt Nam.
Mỗi công dân Việt Nam, đặc biệt là
thế hệ trẻ phải có ý thức một cách
đầy đủ về quyền và nghĩa vụ của
mình đối với tổ quốc.
Giáo viên cho học sinh hát tập thể bài hát “ Khát vọng tuổi trẻ ” của nhạc
sĩ Vũ Hoàng.

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường:
Từ quá trình phối kết hợp giáo dục ý thức bảo vệ tổ quốc cho học sinh năm
học 2016 – 2017 thông qua việc dạy học tích hơp như trên ở môn GDCD cho
học sinh lớp 9 trường THCS Lâm Xa tôi thấy những nhận thức của học sinh ở
lớp 9 năm học 2016 – 2016 vấn đề bảo ý thức nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc được
nâng lên một cách rõ rệt rõ rệt so với tại lớp 9 năm học 2015 -2016, cụ thể :
+ Về nhận thức:

Lớp 9

TS
học
sinh

Năm học
2016-2017

28

HS có nhận thức
đúng về BVMT
và TNTN
Số lượng
%
26

92,3

HS có nhận thức HS chưa hiểu

sơ sài về BVMT biết về BVMT
và TNTN
và TNTN
Số lượng
% Số lượng %
2

7,7

0

0

+ Về kỹ năng sống:
Không chỉ dừng lại ở việc nhận thức, mà trong việc làm hàng ngày của
HS đã có sự chuyển biến rõ nét. Các em đã thực sự có ý thức một cách sâu sắc
về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng đặc biệt của vấn đề bảo vệ tổ quốc trong công
dân nói chung và đặc biệt đối với thanh thiếu niên, học sinh nói riêng. Từ đó các
17


em ý thức sâu sắc hơn trong những việc làm cụ thể của mình trong cuộc sống
hàng ngày góp phần nhỏ bé của mình vào việc tổ quốc.Cụ thể như sau:
Trong học tập: Các em ý thức sâu sắc hơn về vai trò, trách nhiệm của thế
hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước đối với tổ quốc. Chính vì vậy các em
không ngừng tích cực học tập. Trong các giờ học các em ngoan hơn, chăm chỉ,
chịu khó tích cực xây dựng bài, hoạt động nhóm tự giác, sôi nổi , hiệu quả hơn.

Kết quả lớp đã có 2 học sinh đạt học sinh giỏi cấp trường, 13 em đạt học
sinh tiên tiến. Có 10 học sinh tham dự kỳ thi HSG cấp huyện, 7 em đạt giải,

trong đó môn GDCD có 4 em dự thi đạt 3 giải. Có 2 em được tham dự thi HSG
cấp tỉnh, một em đạt giải HSG cấp tỉnh.

Hình: Trao quà cho HSG trường

Hình: Trao quà, động viên HS trước khi đi
thi HSG cấp tỉnh

Trong rèn luyện, tu dưỡng đạo đức lối sống: Với phương châm “Không
ngừng học tập, tu dưỡng và rèn luyện noi gương những người anh hùng”, các
em đã tích cực tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, tác phong lối sống, nói lời hay, làm
nhiều việc tốt xứng đáng là thế hệ chủ nhân tương lai của tổ quốc. Các em ngoan
hơn, lễ phép hơn, tích cực hơn trong các hoạt động tập thể, đoàn kết, tương trợ
giúp đỡ lẫn nhau, tích cực tham gia các hoạt động tập thể do nhà trường tổ chức,
tránh xa các tệ nạn xã hội.

18


Hình: HS làm vệ sinh môi trường; Học
sinh thi kéo co

Trong sinh hoạt tập thể: Ngoài việc thi đua học tốt các em còn tích cực
tham gia thi đua làm kế hoạch nhỏ, thực hiện các chương trình han hành động
nhằm chung tay góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Tích cực tham gia các
cuộc vận động, quyên góp, chung tay chia sẻ với bạn nghèo, với đồng bào vùng
lũ, vùng khó khăn. Với những khoản tiền tiết kiệm nho nhỏ, các em tích cực
chung tay cùng nhà trường, thầy cô quyên góp những món quà nho nhỏ tặng các
bạn nghèo, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn…Tích cực thi đua nói lời hay, làm
việc tốt, học tập và noi theo tấm gương những người anh hùng.

Hình: Quyên góp ủng hộ đồng bào miền
trung bị lũ lụt

Hình: Quyên góp trao quà tình thương nhân dịp tết
nguyên đán

Trong cuộc sống hàng ngày: Các em đã có ý thức tự giác thực sự trong
việc chung tay chia sẻ, giúp đỡ những bạn, những gia đình chính sách, những
người có công với cách mạng, những cụ già neo đơn, bà mẹ Việt Nam anh hùng,
không còn phải phụ thuộc vào sự nhắc nhở của thầy cô. Các em không chỉ biết
tự giác thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ công dân của mình đối với tổ quốc, đất
nước, mà còn biết tích cực nhắc nhở, vận động các bạn khác, vận động người
thân, gia đình cùng thực hiện giống như mình, các em thực sự trở thành những
tuyên truyền viên tích cực, tự giác trong công tác tuyên truyền về nghĩa vụ bảo
vệ tổ quốc.
Như vậy có thể thấy sau khi áp dụng sáng kiến trên vào trong chương
trình giáo dục nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc cho học sinh trường THCS Lâm Xa
thông qua việc tích hợp dạy học liên môn trong môn GDCD đã có những kết
quả đáng mừng. Phần lớn các em đã có những nhận thức đúng về nghĩa vụ bảo
19


vệ tổ quốc. Từ đó các em đã có thái độ, hành vi đúng đắn, góp phần tổ quốc và
nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
III. Kết luận, kiến nghị:
3.1. Kết luận:
Sau khi thực hiện đề tài này vào giáo dục cho học sinh lớp 9 trường
THCS Lâm Xa, căn cứ vào kết quả khảo sát của học sinh tôi nhận thấy đã thu
được những kết quả đáng mừng. Các em không chỉ có những nhận thức một

cách đúng đắn, đầy đủ về vấn đề nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc, từ đó có ý thức tích
cực, tự giác trong việc góp phần bảo vệ tổ quốc. Ngoài ra còn giúp các em hình
thành cho mình các kỹ năng tổ chức hoạt động, các trò chơi tạo hứng thú trong
học tập, tạo cơ hội cho các em thể hiện năng lực bản thân và sự đoàn kết với các
bạn trong lớp. Thông qua việc thực hiện dự án tôi nhận thấy các em học sinh đã
có sự chuyển biến một cách tích cực từ nhận thức đến hành động. Việc học của
các em đã gắn liền với hành, các em có ý thức tự giác cao trong việc vận dụng
những gì mình học được trong trường lớp vào thực tế cuộc sống, trở thành
những công dân ưu tú, văn minh.
Qua những gì bản thân đã trải nghiệm tôi nhận thấy việc dạy học tích hợp
là vô cùng quan trọng và cần thiết không chỉ với riêng bộ môn GDCD mà với tất
cả các bộ môn trong nhà trường. Để thực hiện tốt việc phối hợp dạy học tích hợp
trong tiết dạy học môn GDCD đòi hỏi giáo viên phải thực sự nhiệt tình, có trình
độ chuyên môn vững, có óc sáng tạo. Quan trọng hơn là gây được sự tích cực
hưởng ứng tham gia của tất cả các đối tượng học sinh, được sự ủng đồng tình hỗ
trợ của nhà trường, các tổ chức đoàn thể và cán bộ đồng nghiệp trong đơn vị.
3.2. Kiến nghị:
Để hộ trợ cho việc giảng dạy của GV nói chung và bộ môn GDCD nói
riêng kính đề nghị với các cấp quản lí xem xét hỗ trợ thêm các phương tiện kĩ
thuật hỗ trợ việc dạy học như máy chiếu, máy tính... Cần trang bị thêm các
phòng học bộ môn để giáo viên được thường xuyên sử dụng ứng dụng trong dạy
học. Cần tăng cường các buổi chuyên đề, ngoại khóa cấp cụm tổ chức theo quý
để giáo viên có cơ hội học hỏi, rút kinh nghiệm. Cần bổ sung thêm sách tham
khảo và sách nâng cao và các loại tài liệu bổ trợ khác thêm cho giáo viên môn
GDCD.
Ý thức được vai trò của bản thân tôi luôn có trách nhiệm tuyên truyền
thường xuyên về việc bảo vệ tổ quốc cho học sinh để góp phần giáo dục các em
trở thành những công dân hoàn thiện về nhân cách đạo đức, có lối sống trong
sáng lành mạnh, là người có ích cho xã hội. Xuất phát từ ý tưởng đó tôi mạnh
dạn viết sáng kiến này đưa ra để cùng thực hiện nhằm giáo dục nâng cao hơn

nữa cho các em ý thức nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc.
Tôi kính mong được các quý đồng nghiệp, Hội đồng khoa học các cấp
góp ý kiến để sáng kiến này được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

20


XÁC NHẬN
CỦA HIỆU TRƯỞNG

Thanh Hóa, ngày 28 tháng 03 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
NGƯỜI VIẾT

Lê Chí Công

Hà Thị Minh

21