Luận văn thạc sỹ - Quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Mường Ảng tỉnh Điện Biên

TRUỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---    ---

TRẦN QUANG TRUNG

QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA CHÍNH
QUYỀN HUYỆN MƯỜNG ÁNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN
Chuyªn ngµnh: qu¶n lý kinh tÕ & chÝnh s¸ch

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. PHAN KIM CHIẾN

HÀ NỘI - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tên tôi là: Trần Quang trung
Học viên : Lớp Thạc sỹ k24
Chuyên ngành : Quản lý kinh tế và chính sách
Trường Đại học Kinh tế quốc dân
Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu của bản thân
tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực. Tôi xin chịu trách
nhiệm mọi vấn đề liên quan đến nội dung đề tài.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2017

Tác giả luận văn

Trần Quang Trung


LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập, nghiên cứu. Để hoàn thành luận văn này tôi xin
bày tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc tới:
Thầy giáo hướng dẫn: PGS.TS. Phan Kim Chiến - Trường Đại học
Kinh tế quốc dân;
Các thầy, cô giáo Khoa Khoa học Quản lý, Viện Đào tạo sau đại học,
các thầy, cô giáo trong trường Đại học kinh tế quốc dân đã chỉ bảo, hướng dẫn
và giúp đỡ tận tình trong quá trình tôi thực hiện luận văn này.
Sự giúp đỡ của Lãnh đạo Các Sở, ngành và các đồng nghiệp trên địa
bàn tỉnh đã luôn quan tâm, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong quá trình
thực hiện. Do về mặt kiến thức và thời gian còn hạn chế, luận văn còn nhiều
khiếm khuyết. Tôi mong được sự đóng góp ý kiến của các thầy, cô và mọi
người để luận văn hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cám ơn!
Tác giả luận văn

Trần Quang Trung


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC CẤP HUYỆN......................................................................................5
1.1. Ngân sách nhà nước cấp huyện...............................................................5
1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước cấp huyện.........................................5
1.1.2. Nội dung chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện...............6
1.2. Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện.........................................12
1.2.1. Khái niệm quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện.....................12
1.2.2. Mục tiêu và nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà
nước cấp huyện...........................................................................................13
1.2.3. Nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện.......................16
1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà
nước cấp huyện.......................................................................................24
1.3.1. Các nhân tố thuộc chính quyền cấp huyện........................................24
1.3.2. Các nhân tố thuộc môi trường bên ngoài chính quyền huyện...........25
Chương 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC HUYỆN MƯỜNG ẢNG TỈNH ĐIỆN BIÊN.......................27
2.1. Khái quát về huyện Mường Áng...........................................................27
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên.............................................................................27
2.1.2. Tình hình kinh tế xã hội của huyện Mường Ảng..............................28


2.2. Thực trạng chi ngân sách nhà nước huyện Mường
Ảng 2012 – 2016.....................................................................................30
2.2.1. Chi đầu tư các chương trình mục tiêu...............................................31
2.2.2. Chi sự nghiệp kinh tế .......................................................................34
2.2.3. Chi sự nghiệp giáo dục – đào tạo......................................................36
2.2.4. Chi sự nghiệp y tế..............................................................................37
2.2.5. Chi quản lý hành chính......................................................................39
2.3. Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước huyện Mường Ảng giai
đoạn 2012 – 2016...........................................................................................40

2.3.1. Thực hiện dự toán chi........................................................................41
2.3.2 Phân bổ và chấp hành dự toán chi......................................................45
2.3.3. Thực trạng kiểm tra, Giám sát và quyết toán chi.............................50
2.4. Đánh giá quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
ở Mường Ảng...........................................................................................55
2.4.1. Đánh giá điểm mạnh và nguyên nhân...............................................55
2.4.2. Điểm yếu và nguyên nhân.................................................................57
Chương 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC HUYỆN MƯỜNG ẢNG ĐẾN 2020......................................62
3.1. Phương hướng hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước huyện
Mường Ảng đến 2020....................................................................................62
3.2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Mường Ảng đến năm 2020...........................................................................64
3.2.1. Hoàn thiện công tác lập dự toán chi .................................................64
3.2.4. Hoàn thiện kiểm soát chi...................................................................72
3.3. Một số kiến nghị.....................................................................................75
3.3.1. Kiến nghị đối với tỉnh Điện Biên và huyện Mường Ảng..................75
3.3.2. Kiến nghị đối với Sở Tài chính – Kho bạc NN Điện Biên................77
3.3.3. Kiến nghị đối với Nhà nước..............................................................78


KẾT LUẬN....................................................................................................79


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT
1
2
3
4

5
6

Chữ viết tắt
HĐND
KBNN
NSĐP
NSNN
NSTW
UBND

Giải nghĩa
Hội đồng nhân dân
Kho bạc Nhà nước
Ngân sách địa phương
Ngân sách nhà nước
Ngân sách trung ương
Ủy ban nhân dân


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1

Các chỉ tiêu kinh tế xã hội của huyện Mường Ảng 2012 -2016. 29

Bảng 2.2

Chi đầu tư các chương trìng mục tiêu giai đoạn 2012-2016.......31

Bảng 2.3

Chi sự nghiệp kinh tế giai đoạn 2012-2016................................34

Bảng 2.4

Chi sự nghiệp Giáo dục giai đoạn 2012-2016............................36

Bảng 2.5

Chi sự nghiệp Y tế giai đoạn 2012-2016....................................38

Bảng 2.6

Chi Quản lý hành chính giai đoạn 2012-2016............................39

Bảng 2.7

Dự toán chi thường xuyên NSNN huyện Mường Ảng giai đoạn
2012-2016...................................................................................43

Bảng 2.8

Kết quả chi Ngân sách huyện Mường Ảng giai đoạn 2012-2016...47

Bảng 2.9

Quyết toán chi ngân sách nhà nước huyện Mường Ảng giai đoạn
2011-2015...................................................................................52

Bảng 2.10

Thống kê các cuộc sai phạm qua kiểm tra, giám sát tại huyện
Mường Ảng năm 2012-2016.....................................................54


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cần thiết của đề tài:
Quản lý Ngân sách nhà nước là một trong những công cụ quan trọng
giúp điều tiết nền kinh tế đất nước thể hiện qua việc huy động, phân bổ
nguồn lực hợp lý, đảm bảo cân đối thu chi. Đối với công cuộc cải cách nền tài
chính Quốc gia, đặc biệt cải cách tài chính công, việc quản lý điều hành ngân
sách có ý nghĩa vô cùng to lớn. Quản lý tốt ngân sách sách nhà nước còn
quyết định thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội được nhà
nước cũng như chính quyền địa phương rất quan tâm. Huyện là một trong ba
cấp hành chính địa phương, được phân cấp thực hiện nhiều nhiệm vụ chi quan
trọng, thiết thực đối với đời sống của nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội
của địa phương. Do đó, quản lý ngân sách nhà nước nói chung và quản lý
ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện nói riêng là tất yêu khách quan trong
quá trình phát triển đất nước.
Việc tăng cương quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện góp phần
vào quản lý tốt tài chính nhà nước các cấp. Ngân sách huyện chính là một bộ
phận của ngân sách nhà nước , là một công cụ giúp chính quyền huyện thực
hiện các nhiệm vụ chức năng của mình, ngân sách huyện bao gồm các hoạt
động thu và chi ngân sách. Chi thường xuyên là một trong những nội dung
của chi ngân sách huyện, chi thường xuyên ảnh hưởng tới các hoạt động xã
hội, thông tin, hoạt động kinh tế của huyện…vì vậy quản lý chi ngân sách nhà
nước cấp huyện tốt tạo điều kiện để chính quyền cấp huyện hoàn thành tốt
nhiệm vụ chính trị mà Nghị quyết Hội đồng nhân dân đề ra, nhằm giữ vững

trật tự an ninh trên địa bàn, không ngừng nâng cao đời sống nhân dân, thúc
đẩy kinh tế xã hội ngày một phát triển, không ngừng tăng cường lòng tin của
nhân dân với các cấp lãnh đạo. Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện tốt


2
góp phần làm quản lý chi ngân sách cả nước tốt, thực sự trở thành công cụ tài
chính hiệu lực hiệu quả, góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại
hoá đất nước. Đó là vấn đề thiết thực góp phần thực hiện tốt Luật ngân sách
nhà nước và các chủ chương đường lối cơ chế quản lý kinh tế của Đảng và
Nhà nước đã đề ra.
Mường Ảng là một huyện miền núi có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn
ngành nghề chủ yếu là nông lâm nghiệp, do đó nguồn thu để chi thường xuyên
chủ yếu từ ngân sách cấp trên cấp, các khoản chi thường xuyên của huyện cũng đã
tác động đến hầu hết các hoạt động kinh tế, xã hội trong huyện. Thời gian qua,
công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách của huyện Mường Ảng đã có những
bước tiến tích cực, góp phần kích thích tăng trưởng kinh tế huyện. Tuy nhiên thực
tế quản lý chi thường xuyên tại huyện Mường Ảng vẫn còn các tồn tại cần phải
khắc phục như chi chưa đúng mục đích, chi sai gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Do đó, từ sự cần thiết phải tăng cường quản lý ngân sách huyện trong giai
đoạn hiện nay, tôi đã chọn đề tài “Quản lý chi ngân sách nhà nước của chính
quyền huyện Mường Ảng tỉnh Điện Biên” làm đề tài luận văn của mình.
2. Tổng quan nghiên cứu:
Công tác chi ngân sách nhà nước là một trong những nhiệm vụ rất quan
trọng trong quản lý chi ngân sách nhà nước các cấp nói chung và quản lý chi
ngân sách nhà nước cấp huyện tại huyện Mường Ảng nói riêng. Đã có một số
tác giả nghiên cứu dưới góc độ luận văn, luận án khoa học, sách khoa học,
sách chuyên khảo. Mỗi đề tài nghiên cứu đều có mục đích, đối tượng, phạm vi
nghiên cứu, cách tiếp cận và mục tiêu khác nhau, trong đó liên quan trực tiếp
đến đề tài nghiên cứu đã hẹ thống hóa những vấn đề về mặt lý luận và thực

tiễn có liên quan đến công tác quản lý chi ngân sách nhà nước và đã đóng góp
nhất định trong hoạch định chính sách và giải pháp quản lý chi ngân sách nhà
nước. Để thực hiện đề tài tác giả có tham khảo một số ý tưởng của những đề
tài đã được công bố để bổ sung cho phần cơ sở lý luận và nội dụng đề tài. Tuy


3
nhiên, hiện chưa có nghiên cứu nào riêng và chi tiết về quản lý chi ngân sách
nhà nước đối với công tác quản lý chi ngân sách huyện Mường Ảng.
3. Mục tiêu nghiên cứu:
Xác định được khung lý thuyết nghiên cứu quản lý chi thường xuyên
ngân sách nhà nước của chính quyền huyện.
Phân tích thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước
huyện Mường Ảng, từ đó xác định được điểm mạnh, điểm yếu và nguyên
nhân điểm yếu trong quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước huyện
Mường ẢNg.
Hệ thống hoá một số vấn đề lý luận cơ bản về ngân sách cấp huyện, quản
lý chi ngân sách cấp huyện.
Nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác quản lý chi ngân sách nhà
nước trên địa bàn huyện Mường Ảng trong thời gian qua. Dựa trên cơ sở về
thực trạng và nguyên nhân, đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý
chi thường xuyên ngân sách nhà nước huyện Mường Ảng
4. Phạm vi nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý chi ngân sách nhà
nước cấp huyện (theo phân cấp quản lý ngân sách nhà nước quy định tại Luật
Ngân sách nhà nước) trên địa bàn huyện Mường Ảng trong đó: tập trung vào
phân tích quản lý chi các chương trình mục tiêu, chi sự nghiệp kinh tế, chi sự
nghiệp y tế, chi sự nghiệp giáo dục, chi quản lý hành chính.
Nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu quản lý chi thường xuyên ngân sách
nhà nước tại huyện Mường Ảng được tiếp cận theo quy trình quản lý( Công

tác lập dự toán toán ngân sách huyện, công tác chấp hành dự toán ngân sách
huyện, công tác quyết toán ngân sách huyện, công tác kiểm tra, giám sát việc
chấp hành ngân sách huyện).
Phạm vi không gian: Nghiên cứu tại HĐND, UBND huyện Mường Ảng.
Phạm vi thời gian: Dữ liệu được thu thập trong giai đoạn từ 2012-2016,
từ đó đưa ra các giải pháp đề xuất đến năm 2020.


4
5. Phương pháp nghiên cứu:
5.1. Khung nghiên cứu:
Các

yếu

tố

ảnh

Quản lý chi thường xuyên

Mục tiêu quản lý chi

hưởng tới quản lý

ngân sách huyện

thường xuyên ngân

chi

Lập dự toán ngân sách

sách huyện

ngân sách huyện

huyện

Chi gắn liền với các

Yếu tố thuộc môi trường

Chấp hành dự toán ngân

nhiệm vụ kinh tế, chính

bên ngoài chính quyền

sách huyện

trị, xã hội của huyện.

huyện

Quyết toán ngân sách huyện

Đảm bảo chi đúng, chi đủ

Yếu tố thuộc môi trường

Kiểm tra, giám sát việc chấp

Đảm bảo tính hiệu quả

thường xuyên

bên trong chính quyền
hành ngân sách huyện
5.2. Quy trình nghiên cứu:
Việc hoàn thiện luận văn, tác giả đã tiến hành nghiên cứu định tính và
định lượng theo các bước sau:
Bước 1: Xác định khung lý thuyết về quản lý chi thường xuyên ngân
sách nhà nước của chính quyền huyện.
Bước 2: Thu thập số liệu thứ cấp từ các báo cáo, tổng kết của UBND
huyện Mường Ảng ( Phòng Tài chính )
Bước 3: Xử lý dữ liệu: Qua những thông tin, số liệu, tài liệu thu thập được
và quá trình nghiên cứu, tìm tòi em đã phân tích tổng hợp qua đó đưa ra những
đánh giá, nhận xét và suy luận khoa học của bản than về các vấn đề nghiên cứu.
6. Kết cấu của luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết cấu, phụ lục, danh mục các tài liệu tham khảo,
luận văn được kết cấu chia thành 3 nội dung chính:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện.
Chương 2. Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước huyện huyện
Mường Ảng, Điện Biên .
Chương 3. Các giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước
huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên.


5

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN
1.1. Ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước cấp huyện
Ngân sách nhà nước là một phạm trù kinh tế, lịch sử gắn liền với sự hình
thành và phát triển của Nhà nước và hàng hoá - tiền tệ. Nhà nước với tư cách
là cơ quan quyền lực thực hiện duy trì và phát triển xã hội, quy định các
khoản thu, chi của Nhà nước nhằm mục đích đảm bảo yêu cầu thực hiện các
chức năng của Nhà nước. Nói đến ngân sách nhà nước là đề cập đến hai loại
hình hoạt động tài chính cơ bản của Nhà nước: hoạt động thu ngân sách và
hoạt động chi ngân sách. Chi ngân sách nhà nước là một bộ phận trong cơ cấu
ngân sách nhà nước. Theo từ điển giải thích thuật ngữ luật học, chi ngân sách
nhà nước là hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền phân phối và sử
dụng quỹ ngân sách nhà nước. Mục đích của chi ngân sách nhà nước là thực
hiện chức năng và nhiệm vụ của nhà nước.
Theo quy định tại khoản 1, Điều 4, Luật ngân sách nhà nước năm 2002:
“Ngân sách nhà nước gồm ngân sách trung ương và ngân sách điạ phương.
Ngân sách địa phương bao gồm ngân sách của đơn vị hành chính các cấp có
Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân”
Ngân sách nhà nước là một tổng thể thống nhất bao gồm nhiều cấp
ngân sách cấu thành (theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước hiện hành ở
Việt Nam có 4 cấp ngân sách tương đương với 4 cấp chính quyền nhà nước)
gồm: ngân sách trung ương; ngân sách tỉnh, thành phố; ngân sách quận, huyện
và ngân sách xã, phường.
Ngân sách quận, huyện không những thực hiện sự chỉ đạo của tỉnh,


6

thành phố mà còn có những định hướng riêng phù hợp với tình hình thực tế
của quận, huyện (sau đây gọi tắt là huyện) trong khuôn khổ pháp luật.
Ngân sách nhà nước huyện là công cụ quản lý quan trọng của chính
quyền cấp huyện trong việc ổn định an ninh, trật tự xã hội và phát triển kinh
tế xã hội trên địa bàn huyện. Tuy nhiên, khi xem xét khái niệm về ngân sách
huyện không được tách khỏi khái niệm về ngân sách nhà nước nói chung,
nhưng cũng không được coi khái niệm chung về ngân sách nhà nước là khái
niệm của ngân sách huyện.
Ngân sách huyện là toàn bộ các khoản thu, chi được quy định đưa vào
dự toán trong năm do Hội đồng nhân dân huyện quyết định và giao cho Ủy
ban nhân dân huyện tổ chức thực hiện, chấp hành, nhằm bảo đảm thực hiện
chức năng, nhiệm vụ của chính quyền cấp huyện.
Khoản 2, Điều 2, Luật ngân sách nhà nước năm 2002 quy định rõ: “Chi
ngân sách nhà nước bao gồm các khoản chi phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm
quốc phòng, an ninh, bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nước: chi trả nợ của
Nhà nước: chi viên trợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật”.
Khái niệm trên đã chỉ ra một cách khá đầy đủ những nội dung chi cơ bản, mang
tính then chốt cho việc đảm bảo các hoạt động của bộ máy nhà nước, thực hiện
tốt chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước trong các lĩnh vực khác nhau.
Vậy có thể định nghĩa chi ngân sách nhà nước là việc phân phối và sử
dụng quỹ ngân sách nhà nước theo dự toán ngân sách đã được cơ quan có
thẩm quyền quyết định nhằm duy trì hoạt độngcủa bộ máy nhà nước và đảm
bảo thực hiện các chức năng của Nhà nước theo những nguyên tắc luật định.
1.1.2. Nội dung chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp
huyện
Các khoản chi thường xuyên ngân sách cấp huyện bao gồm các
khoản chi như sau:
Công tác chi quản lý nhà nước, chi quản lý nhà nước bắt
nguồn từ sự tồn tại và việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của

7
nhà nước. Đây là khoản chi nhằm đảm bảo sự hoạt động của hệ
thống các cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương đến địa
phương. Hoạt động của Đảng cộng sản Việt nam và hoạt động
của các tổ chức chính trị xã hội về nội dung khoản chi này bao
gồm:
Chi lương và các khoản trích theo lương
Chi nghiệp vụ chuyên môn
Chi các khoản văn phòng phí
Các khoản chi khác về quản trị nội bộ
Những khoản chi trên thì chi về lương và các khoản trích
theo lương là quan trọng nhất, chiếm tỉ trọng trên 50% khoản
chi quản lý nhà nước, vì vậy chỉ cho duy tu bảo dưỡng cơ sở vật
chất, việc chi trang thiết biij chưa được quan tâm đúng mức,
luôn bị xuống cấp nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến hoạt động
của đơn vị, tuy vậy tiền lương của cán bộ công chức lại chưa
phù hợp với mức sống trung bình của xã hội làm nảy sinh tiêu
cực và giảm hiệu suất công tác. Cần phải cải cách chế độ tiền
lương thong qua công tác cải cách bộ máy hành chính.
Công tác chi An ninh quốc phòng
Về lĩnh vực An ninh quốc phòng là những hoạt động bảo
đảm sự tồn tại của nhà nước và cần thiết phải cấp phát tài
chính cho các hoạt động này từ ngân sách nhà nước và được
chia làm hai bộ phận:
Chi cho an ninh nhằm bảo vệ chế độ, trật tự xã hội.
Chi cho quốc phòng nhằm đảm bảo chủ quyền quốc gia
chống sự ngoại sâm từ bên ngoài làm mất ổn định chế độ,
chính trị trong nước

8
Các nội dung chi An ninh quốc phòng gồm: Thanh toán
lương và các khoản phụ cấp lương cho toàn bộ lực lượng vũ
trang, chi cho việc đào tạo huấn luyện bộ máy quốc phòng, an
ninh và chi nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực an ninh, quốc
phòng.
Đầu tư cho mua sắm trang thiết bị, vũ khí và các phương
tiện quân sự cho lực lượng vũ trang.
Đầu tư xây dựng các công trình kỹ thuật phục vụ cho mục
đích quốc phòng và an ninh.
Chi khác, chi về an ninh quốc phòng phải căn cứ vào tình
hình thực tế của đất nước trong từng thời kỳ, hang năm nhà
nước phải rành ra một phần kinh phí đáng kể từ ngân sách để
duy trì, củng cố lực lượng an ninh quốc phòng.
Đầu tư chi sự nghiệp
Gồm những khoản chi cho các dịch vụ và hoạt động xã hội
phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế xã hội và nâng cao dân trí
của dân cư, chi sự nghiệp bao gồm các khoản như: Chi sự
nghiệp kinh tế, chi sự nghiệp nghiên cứu khoa học và bảo vệ
môi trường , sự nghiệp giáo dục đào tạo, sự nghiệp y tế, sự
nghiệp văn hóa nghệ thuật, thể thao và sự nghiệp xã hội. Chi
các khoản trên là các khoản chi rất quan trọng nhằm bảo đảm
quá trình tái sản xuất kết hợp với sức lao động có chất lượng
cao. Sự phát triển của sản xuất và khoa học công nghệ đòi hỏi
người lao động phải có một trình độ văn hóa, chuyên môn nhất
định. Do đó sự tham gia của nhà nước troeng cấp phát tài chính
cho các hoạt động sự nghiệp mang ý nghĩa kinh tế xã hội.
Khoản chi này tác động đến quá trình tái sản xuất mở rộng và

9
quá trình tạo ra thu nhập quốc dân, nhờ vào các khoản chi này
mà trình độ văn hóa, kỹ thuật và sức khỏe của người lao động
được nâng cao góp phần tăng năng suất lao động và hiệu suất
công tác. Các khoản chi này cũng góp phần nâng cao mức sống
và thu nhập thực tế của các tầng lớp dân cư do lợi ích từ các
hoạt động phúc lợi, dịch vụ công ích mang lại. Từ các khoản thu
nhập phúc lợi này đã giảm bớt chênh lệch về trình độ dân trí
cũng như thu nhập của các thành viên trong xã hội.
Các hoạt động của đơn vị sự nghiệp kinh tế nhằm phục vụ
cho yêu cầu sản xuất, kinh doanh, quản lý kinh tế xã hội, tạo
điều kiện cho các ngành kinh tế phát triển, mục đích hoạt động
của các đơn vị sự nghiệp kinh tế không phải nhằm vào lợi
nhuận, do áp dụng chế độ cấp phát như các đơn vị dự toán
ngân sách. Các đơn vị sự nghiệp kinh tế chi cho như các ngành
sự nghiệp giao thông, sự nghiệp nông nghiệp, sự nghiệp, sự
nghiệp thủy lợi, sự nghiệp ngư nghiệp, sự nghiệp lâm nghiệp,
sự nghiệp thị chính và một số sự nghiệp khác.
Một số nội dung chi sự nghiệp kinh tế cơ bản sau:
Các khoản chi về lương và phụ cấp lương cho viên chức
đơn vị sự nghiệp.
Đầu tư mua nguyên vật liệu dung cho nghiên cứu sản
xuất thực nghiệm.
Mua sắm sửa chữa phương tiện dụng cụ dung trong hoạt
động sự nghiệp và một số các khoản chi khác.
Chi sự nghiệp nghiên cứu khoa học và công nghệ:
Từ những yêu cầu và sự cần thiết phải nhanh tróng tiếp
cận với nền khoa học và công nghệ tiên tiến của thế giới, để

10
khoa học và công nghệ trở thành một trong những động lực
thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội.
Những nội dung các khoản chi này gồm:
Đầu tư cho mạng lưới các cơ quan nghiên cứu và phát
triển công nghệ bao gồm các viện, phân viện, các trung tâm
nghiên cứu khoa học và công nghệ. Các chương trình khoa học
và công nghệ cấp nhà nước
Đầu tư xây dựng cơ bản cho các công trình nghiên cứu,
thực nghiệm về khoa học công nghệ.
Một số khoản chi khác về công nghệ.
Chi sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo
Tầm quan trọng của việc chi này là nhằm nâng cao dân
trí, trình độ chuyên môn kỹ thuật của mọi người dân trong xã
hội góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Cụ thể một số nội dung các khoản chi này bao gồm:
Các khoản chi về giáo dục phổ thông như: Cấp mẫu giáo,
tiểu học hệ trung học, hệ bổ túc văn hóa.
Đào tạo sau đại học, đại học, cao đẳng, trung học chuyên
nghiệp, đào tạo nghề và các hình thức bồi dưỡng khác.
Các khoản chi cho chương trình quốc gia về giáo dục và
đào tạo, chương trình phổ cập giáo dục tiểu học, chống xuống
cấp trường học, tăng cường giáo dục vùng sâu vùng xa nơi có
điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn.
Một số khoản chi sự nghiệp giáo dục đào tạo khác.
Hiện nay ở việt nam sự nghiệp giáo dục và đào tạo đang
phát triển theo hướng xã hội hóa và đa dạng hóa mục tiêu,
chương trình loại hình trường lớp và các lpoaij hình giáo dục,

11
đào tạo nhằm mục đích nâng cao trình độ dân trí của các tầng
lớp dân cư trong xã hội, bên cạch các trường công lập đã phát
triển các trường công lập, tư thục ở tất cả các cấp hệ thống
giáo dục quốc dân, đã giảm gánh nặng cho ngân sách nhà
nước cũng như tạo điều kiện nâng cao chất lượng về giáo dục
và đào tạo.
Chi sự nghiệp y tế:
Là khoản chi phục vụ cho công tác phòng bệnh và chữa
bệnh, nhằm nâng cao mức sống cho mọi người dân trong xã
hội:
Một số nội dung chi này bao gồm:
Hoạt động công tác phòng bệnh, gồm các khoản chi nhằm
bảo đảm điều kiện hoạt động của các viện nghiên cứu, phòng
khám, trạm chuyên khoa.
Các khoản chi cho công tác chữa bệnh: là những khoản
chi quan trọng nhất nhằm duy trì sự hoạt động của hệ thống
các bệnh viện, bệnh xá, nhà điều dưỡng.
Các chương trình quốc gia về y tế, chương trình phòng
chống biếu cổ, phòng chống sốt rét, dân số và kế hoạch hóa gia
đình …
Một số khoản chi sự nghiệp y tế khác.
Ở nước ta hiện nay các khoản chi từ ngân sách nhà nước
cho hoạt động sự nghiệp y tế chưa đáp ứng được yêu cầu phát
triển của ngành y, việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh
và tăng cường trang thiết bị cơ sở vật chất, kỹ thuật cho ngành
y hiện đại đòi hỏi bên cạnh nguồn kinh phí do ngân sách nhà
nước cấp cần phải huy động them các nguồn thu khác từ trong

12
nước và nước ngoài. Cần phải dần xóa bỏ bao cấp cảu ngân
sách nhà nước đối với hoạt động sự nghiệp y tế và tăng cường
sử dụng có hiệu quả kinh phí cấp cho ngành y tế, xu hướng
chung hiện nay nhà nước chỉ cấp kinh phí cho các hoạt động
phòng chống dịch bệnh, thực hiện các chương trình quốc gia về
y tế và chỉ chữa bệnh cho các đối tượng đặc biệt
Chi sự nghiệp văn hóa, nghệ thuật, thể thao
Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao nhằm nâng
cao tri thức và thẩm mĩ cho mọi tầng lớp nhân dân, xây dựng
một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, có nội dung nhân
đạo, dân chủ và tiến bộ, phát triển đạo đức xã hội và truyền
thống dân tộc. Mục tiêu của các hoạt động này cho phép mỗi
công dân phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng và đạo đức,
vì tính chất quan trọng của các hoạt động văn hóa, nghệ thuật,
thể thao.
Một số nội dung chi này gồm:
Chi cho hệ thống thư viện, bảo tàng, nhà văn hóa
Hệ thống phát thanh, truyền hình và các hoạt động thông
ti khác
Các hoạt động biểu diễn nghệ thuật và các hoạt động văn
hóa khác
Các khoản chi cho sự nghiệp thể dục, thể thao, chi các
chương trình mục tiêu quốc gia.
Vai trò của quản lý chi ngân sách nhà nước
Quản lý chi ngân sách nhà nước có những vai trò như sau:
Thứ nhất, thúc đẩy nâng cao hiệu quả sử dụng các khoản chi ngân sách
nhà nước nhằm tăng hiệu quả sử dụng vốn ngân sách, đảm bảo tiết kiệm, có

13
hiệu quả. Thông qua quản lý các khoản cấp phát của chi ngân sách, nhà nước
sẽ tác động đến đời sống kinh tế xã hội, giữ vững ổn định, đặc biệt là giải
quyết các vấn đề bức xúc của xã hội như: xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc
làm, các hoạt động mang tính cộng đồng… Quản lý chi tiêu của ngân sách
nhà nước có hiệu quả sẽ tác động vào kích cầu khi nền kinh tế bị giảm sút
hoặc cắt giảm chi tiêu Chính phủ để bình ổn giá cả thúc đầy sản xuất phát
triển, hình thành quỹ dự phòng ngân sách nhà nước để ứng phó với những
biến động của thị trường.
Thứ hai, quản lý chi ngân sách nhà nước có vai trò điều tiết giá cả,
chống suy thoái và chống lạm phát. Khi nền kinh tế lạm phát và suy thoái, nhà
nước phải sử dụng công cụ chi ngân sách để khắc phục tình trạng này. Sự mất
cân đối giữa cung - cầu sẽ tác động đến giá cả tăng hoặc giảm. Để đảm bảo
lợi ích của người tiêu dùng, nhà nước sử dụng công cụ chi ngân sách để điều
tiết, can thiệp vào thị trường dưới hình thức cắt giảm chi tiêu, cắt giảm đầu tư
hoặc tăng đầu tư, tăng chi tiêu cho bộ máy quản lý nhà nước, cũng như trợ
vốn, trợ giá và sử dụng quỹ dự trữ của Nhà nước. Quản lý chi ngân sách có
vai trò rất to lớn đến việc chống lạm phát và suy thoái, kích cầu nền kinh tế.
Khi nền kinh tế suy thoái, sức mua giảm sút nhà nước tăng chi đầu tư để tăng
cung, tăng cầu, tạo việc làm, kích cầu chống suy thoái nền kinh tế.
Thứ ba, để duy trì sự ổn định của môi trường kinh tế, nhà nước sử dụng
công cụ chi ngân sách. Thông qua quản lý các khoản chi thường xuyên, chi
đầu tư phát triển, nhà nước sẽ điều chỉnh phù hợp với đặc điểm của từng đối
tượng cụ thể, đầu tư vào các ngành kinh tế mũi nhọn, các khu công nghiệp,
khu chế xuất, khu kinh tế mở nhằm thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
Thứ tư, thông qua quản lý các dự án đầu tư phát triển nhằm phục vụ
chuyển dịch cơ cấu kinh tế có hiệu quả, quản lý chi ngân sách góp phần điều
tiết thu nhập dân cư thực hiện công bằng xã hội.
1.2. Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện

14
1.2.1. Khái niệm quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Chi ngân sách nhà nước là nội dung của chấp hành ngân sách nhà nước
nên thuộc trách nhiệm và quyền hạn của hệ thống cơ quan chấp hành và hành
chính nhà nước các cấp. Căn cứ để thực hiện chi ngân sách nhà nước là dự
toán ngân sách hàng năm, quy định của pháp luật và định mức tiêu chuẩn chi
ngân sách. Nếu hoạt động thu ngân sách nhà nước là nhằm thu hút các nguồn
vốn tiền tệ để hình thành nên quỹ ngân sách nhà nước thì chi ngân sách nhà
nước là chu trình phân phối, sử dụng các nguồn vốn tiền tệ đã được tập trung
vào quỹ tiền tệ. Do hoạt động thu ngân sách nhà nước vừa là tiền đề, vừa là
cơ sở thực hiện hoạt động chi ngân sách nhà nước nên phạm vị và quy mô của
hoạt động chi ngân sách nhà nước phụ thuộc vào một phần kết quả của hoạt
động thu ngân sách.
Quản lý chi ngân sách nhà nước là quá trình phân phối lại quỹ tiền tệ tập
trung một cách có hiệu quả nhằm thực hiện chức năng của nhà nước trên cơ
sở sử dụng hệ thống chính sách, pháp luật. Chi ngân sách nhà nước mới chỉ
thể hiện khâu phân bổ ngân sách còn hiệu quả sử dụng ngân sách như thế nào
thì phải thông qua các biện pháp quản lý. Rõ ràng, quản lý chi ngân sạch sẽ
quyết định hiệu quả sử dụng vốn ngân sách.
Quản lý chi ngân sách nhà nước là quá trình thực hiện có hệ thống các
biện pháp phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ tập trung nhằm phục vụ chi tiêu
cho bộ máy và thực hiện các chức năng của Nhà nước. Thực chất, quản lý chi
ngân sách nhà nước là quá trình sử dụng các nguồn vốn chi tiêu của Nhà nước
từ khâu lập kế hoạch đến khâu sử dụng ngân sách đó nhằm đảm bảo quá trình
chi tiết kiệm và hiệu quả, phù hợp với yêu cầu thực tế đang đặt ra theo đúng
chính sách chế độ của nhà nước phục vụ các mục tiêu kinh tế-xã hội.
1.2.2. Mục tiêu và nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân
sách nhà nước cấp huyện

15
1.2.2.1. Mục tiêu:
Công tác chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
chiếm một phần lớn, mang tính thường xuyên, lien tục trong
các khoản chi ngân sách nhà nước cấp huyện. Vì vậy mà hiệu
quả của việc quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện sẽ
ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính quốc gia. Gồm tất cả các
mục tiêu chung của quản lý NSNN và mục tiêu riêng của từng
địa phương.
Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước cấp huyện
hướng tới các mục tiêu như:
Đảm bảo thực hiện vai trò của ngân sách huyện là công
cụ tài chính quan trọng của nhà nước trong việc thực hiện chính
sách, pháp luật, nâng cao hiệu quả điều hành của chính quyền
huyện trong việc thực hiện xóa đói, giảm nghèo, đảm bảo phúc
lợi cho các đối tượng chính sách. Góp phần quan trọng trong
việc thúc đẩy kinh tế , xã hội ở địa phương nói riêng và cả nước
nói chung.
Đảm bảo sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của nhà nước
ở địa phương, sử dụng các nguồn lực của nhà nước, cần quán
triệt các nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả do nguồn lực còn hạn
chế. Việc thực tế sử dụng các nguồn lực ở địa phương còn tràn
lan, kém hiệu quả nhiều nguồn lực còn chưa được khai thác gây
mất cân đối, các lĩnh vực chi tiêu còn chưa hợp lý, chi không đủ
không đúng. Do vậy việc quản lý chi thường xuyên ngân sách
nhà nước cấp huyện cần phải hoàn thiện, nhất là trong giai
đoạn đất nước đang trong quá trình công nghiệp hoán hiện đại
hóa và ngày càng hội nhập sau vào nền kinh tế thế giới.

16
1.2.2.2. Một số nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân sách
nhà nước
Các khoản chi thường xuyên là một bộ phận của chi ngân
sách nhà nước, nó phản ánh quá trình phân phối và sử dụng
quỹ ngân sách nhà nước để thực hiện các nhiệm vụ thường
xuyên về quản lý kinh tế xã hội. Các khoanr chi thường xuyên
ngân sách nhà nước bao gồm: Chi lĩnh vực sự nghiệp kinh tế,
chi sự nghiệp giáo dục, sự nghiệp y tế, văn hóa xã hội, chi quản
lý hành chính, chi an ninh quốc phòng, chi chuyển giao cùng
với quá trình phát triển kinh tế xã hội. Các khoản chi thường
xuyên có đặc điểm cơ bản đó là những klhoanr chi có tính chất
liên tục, những khoản chi mang tính chất tiêu dung, phạm vi,
mức độ chi phụ thuộc vào cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước và
quy mô cung ứng của hang hóa và nó phải đảm bảo các
nguyên tắc sau:
Quản lý theo dự toán: Công tác lập dự toán là khâu đầu
tiên và cũng là khâu quan trọng nhất của toàn bộ chu trình
ngân sách, đây là khâu quyết định chất lượng phân bổ và sử
dụng nguồn lực tài chính. Việc lập dự toán là căn cứ quan trọng
trong việc cho việc quản lý và kiểm soát chi thường xuyên. Là
cơ sở đảm bảo cân đối ngân sách nhà nước, tạo điều kiện chấp
hành ngân sách nhà nước, giảm tính tùy tiện của các đơn vị sử
dụng ngân sách nhà nước. Nên cần phải nâng cao chất lượng
lập và xét duyệt dự toán trên cơ sở bố trí ngân sách nhà nước
sát đúng với nhiệm vụ của từng đối tượng và các loại hình hoạt
động. Sauk hi được các cấp có thẩm quyền phê duyệt dự toán
có giá trị như chỉ tiêu pháp lệnh các ngành, các cấp các đơn vị

17
phải có trách nhiệm chấp hành dự toand chi thường xuyên
được duyệt trong quá trình hoạt động của mình phải phâm bổ
và sử dụng các khoản, các mục chi theo đúng mục lục ngân
sách nhà nước.
Đảm bảo nguyên tắc hiệu quả:
Tính hiệu quả là một trong những nguyên tắc quan trong
hàng đầu trong quản lý kinh tế nói chung và quản lý chi thường
xuyên nói riêng. Với một nền kinh tế, nguồn lực tài chính là có
giới hạn nhất định, cho nên trong quá trình phân bổ và sử dụng
nguồn lực cần phải tính toán sao cho đạt được những mục tiêu
và có tính hiệu quả, đòi hỏi các đơn vị sử dụng ngân sách nhà
nước phải cung cấp hàng hóa dịch vụ công cho xã hội với mức
chi phín hợp lý nhất vì vậy các đơn vị sử dụng nguồn lực một
cách tiết kiệm. Nguyên tắc này đòi hỏi phải xây dựng các định
mức tiêu chuẩn chỉ tiêu phù hợp với từng đối tượng.
Đảm bảo sự tự chủ về tài chính của các đơn vị sử dụng
ngân sách
Nguyên tắc này bắt nguồn từ nguyên tắc hiệu quả trên,
những nội dung cơ bản của nguyên tắc này là các đơn vị chủ
động xây dựng dự toán chi phù hợp với nhu cầu chi và nhiệm
vụ hoạt động của mình, trên cơ sở dự toán được duyệt các đơn
vị chủ động phân bổ và sử dụng kinh phí theo nhu cầu thực tế.
Nguyên tắc chi trả trực tiếp qua kho bạc nhà nước:
Theo quy định kho bạc nhà nước là cơ quan tài chính được
Nhà nước giao nhiệm vụ quản lý quỹ ngân sách nhà nước, cơ
quan này có nhiệm vụ trực tiếp thanh toán mọi khoản chi ngân
sách. Thực hiện kiểm soát mọi khoản chi ngân sách và có