Kinh nghiệm nâng cao chất lượng luyện tập thực hành môn điều lệnh đội ngũ trong dạy học môn quốc phòng an ninh tại trường THPT quảng xương 4

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT QUẢNG XƯƠNG 4

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TÊN ĐỀ TÀI
KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG LUYỆN TẬP
THỰC HÀNH MÔN ĐIỀU LỆNH ĐỘI NGŨ TRONG DẠY
HỌC MÔN QUỐC PHÒNG AN NINH TẠI TRƯỜNG THPT
QUẢNG XƯƠNG 4

Người thực hiện: Nguyễn Đình Mai
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THPT Quảng Xương 4
SKKN môn:
Giáo dục quốc phòng - an ninh

THANH HÓA -NĂM 2017

1


Mục lục
A.Mở đầu
Lí do chọn đề tài
Mục đích ngiên cứu
Đối tượng và phạm vi ngiên cứu
Phương pháp nghiên cứu

1.
2.

3.
4.
1.
1.1
1.2
2.
2.1
2.2
3.
3.1
3.2
3.3

B.Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lý luận về huấn luyện điều lệnh đội ngũ
Một số khái niệm
Các tiêu chí đánh giá chất lượng huấn luyện điều lệnh
đội ngũ
Thực trạng chất lượng huấn luyện , giảng dạy điều
lệnh đội ngũ ở trường THPT Quảng Xương 4
Đặc điểm tình hình có liên quan
Chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở trường THPT
Quảng Xương 4
Giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện điều
lệnh đội ngũ ở trường THPT Quảng Xương 4
Mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng huấn luyện
điều lệnh đội ngũ ở trường THPT Quảng Xương 4
Một số giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện
điều lệnh đội ngũ ở trường THPT Quảng Xương 4
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt

động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp, nhà trường
C.Kết luận, kiến nghị

1. Kết luận
2. Kiến nghị
Tài liệu tham khảo
Danh mục

Trang
2
2
3
3
3
3
3
3
4
7
7
8
10
10
10
12
13
13
14
15
16

2


A.Mở đầu
1. Lí do chọn đề tài
Huấn luyện điều lệnh là một nội dung trong chương trình học tập hàng
năm, nhằm rèn luyện cho mọi học sinh có ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong
linh hoạt, khẩn trương, nghiêm túc, tinh thần học tập cao, đặc biệt giúp học
sinh làm quen với môi trường quân đội, sẵn sàng chấp hành mọi mệnh lệnh,
nhiệm vụ, thể hiện sự thống nhất, trang nghiêm và sức mạnh của Quân đội.
Trong những năm gần đây, để học sinh phổ thông tiếp cận đươc với nền giáo
dục quốc phòng toàn dân, xây dựng quân đội chính quy, vững mạnh, Bộ Quốc
phòng đã kết hợp với Bộ giáo dục và đào tạo tích cực chỉ đạo sửa đổi bổ sung
điều lệnh đội ngũ (ĐLĐN), hoàn chỉnh hệ thống giáo trình, tài liệu phục vụ
cho công tác giảng dạy trong các trường THPT, đáp ứng yêu cầu xây dựng và
phát triển con người trong thời đại mới.
Hoc sinh THPT là lực lượng dự bị kế cận của Quân đội nhân dân Việt
Nam. Để xây dựng và trang bị cho hoc sinh THPT những kiến thức cơ bản về
quốc phòng an ninh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quản lý bảo vệ chủ quyền an
ninh biên giới, phải đặc biệt coi trọng công tác huấn luyện và chấp hành
nghiêm điều lệnh nói chung, ĐLĐN nói riêng.
Là một trường THPT thuộc vùng bãi ngang ven biển cách xa trung tâm,
những năm qua đội ngũ giáo viên và học sinh nhà trường không ngừng phấn
đấu vươn lên trong học tập và tu dưỡng đạo đức, nhiều em đã vươn lên đạt
thành tích cao trong các kì thi học sinh giỏi, đặc biệt là đội tuyển dự thi môn
giáo dục quốc phòng - An ninh (GDQP-AN) năm học 2016-2017 vừa qua đã
đạt thành tích xuất sắc giải ba toàn đoàn, được Sở giáo dục tặng cờ và giấy
khen. Để đạt được kết quả như trên, trong nhiều năm liền các đồng chí trong
tổ chuyên môn không ngừng phấn đấu vươn lên, thường xuyên đổi mới

chương trình, kế hoạch, phương pháp huấn luyện cho mọi đối tượng, cùng với
việc cập nhật đổi mới nội dung huấn luyện theo quyết định sửa đổi bổ sung
ĐLĐN của Bộ Quốc phòng. Các đối tượng tham gia huấn luyện, bước đầu có
sự chuyển biến về nhận thức, tích cực luyện tập nhất là vận dụng đúng
phương pháp luyện tập, động tác đội ngũ của cá nhân được nâng lên. Tuy
nhiên, kết quả đó mới dừng lại ở phạm vi và mức độ nhất định, chưa đáp ứng
được yêu cầu đặt ra, cụ thể. Thái độ, trách nhiệm trong tự học, tự rèn của một
số học sinh, một số lớp trong nhà trường chưa tốt; động tác đội ngũ chưa
thành thục và thống nhất; đội ngũ giáo viên tham gia huấn luyện còn thiếu và
yếu; việc duy trì luyện tập của các lớp chưa thường xuyên; đánh giá kết quả
chưa thật khách quan còn nặng về thành tích; các điều kiện vật chất phục vụ
cho huấn luyện chưa đảm bảo ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng huấn luyện
ĐLĐN. Từ những lý do trên, việc nghiên cứu đề tài “Kinh nghiệm nâng cao
chất lượng luyện tập thực hành môn Điều lệnh đội ngũ trong dạy học môn

2


quốc phòng an ninh tại trường THPT Quảng Xương 4” là vấn đề cấp thiết
cả về lý luận và thực tiễn hiện nay cũng như lâu dài.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở
trường THPT Quảng Xương 4.
- Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở
trường THPT Quảng Xương 4.
- Đánh giá đúng thực trạng chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở
trường THPT Quảng Xương 4.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện điều lệnh đội
ngũ ở trường THPT Quảng Xương 4.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Nội dung huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở trường
THPT Quảng Xương 4.
- Phạm vi nghiên cứu: Việc giảng dạy thực hành môn GDQP-AN trong
trường phổ thông tuy có nhiều nội dung tương đối thuần túy, các bài học luôn hỗ
trợ tích cực cho nhau, có sự gắn bó mật thiết với nhau. Chính vì vậy mà những
năm qua tôi đã mạnh dạn đưa hai bài: "Đội ngũ từng người không có súng" và
"Đội ngũ đơi vị" vào làm trọng tâm trong việc nâng cao chất lượng luyện tập môn
điều lệnh đội ngũ cho học sinh ở trường THPT Quảng Xương 4.
-Qua thực tế giảng dạy ở một số lớp 10 và tiến hành thử nghiệm ở nhiều
tiết dạy tôi nhận thấy học sinh đã có sự chuyển biến tích cực, biểu hiện ở các tiết
chào cờ hàng tuần, các buổi sinh hoạt ngoại khóa... học sinh đã tự giác hơn, các
lớp trưởng đã phát huy được năng lực, phẩm chất của người chi huy, quản lí lớp
hiệu quả hơn không cần phải có sự tham gia của thày cô chủ nhiệm.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp nghiên cứu cụ thể như
điều tra, phân tích, tổng hợp, thống kê và phương pháp chuyên gia.
B.Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
1. Cơ sở lý luận về chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở
trường THPT Quảng Xương 4
11.. Một số khái niệm
- Huấn luyện đội ngũ
Huấn luyện đội ngũ, là bộ phận của huấn luyện chiến đấu nhằm rèn
luyện cho học sinh nắm được động tác đội ngũ tay không và có súng, có tư
thế tác phong quân nhân, có thói quen chấp hành khẩu lệnh nhanh chóng,
chính xác. Huấn luyện đội ngũ gồm: tập đội ngũ cá nhân, đội ngũ tiểu đội,

3


duyệt đội ngũ. Động tác đội ngũ tiếp tục được nâng cao trong huấn luyện

chiến thuật và thể lực cũng như trong công tác hàng ngày .
- Nâng cao chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ
+ Theo Từ điển tiếng Việt, nâng cao là làm cho cao hơn, làm cho ở mức
tốt hơn . Chất lượng là kết quả như yêu cầu của việc làm mang lại, chất lượng
chính là kết quả mong muốn của một hành động hay một hoạt động mà con
người chờ đợi và hướng tới. Chất lượng huấn luyện ĐLĐN là tổng hòa những
phẩm chất và năng lực thực hành động tác điều lệnh, tác phong chỉ huy được
tạo nên trong quá trình huấn luyện, rèn luyện bồi dưỡng cho người học so với
tiêu chí đánh giá của quân đội.
+ Nâng cao chất lượng là làm cho kết quả cao hơn trước hoặc đưa kết
quả đạt được lên một mức tốt hơn. Vậy, nâng cao chất lượng huấn luyện
ĐLĐN là tổng thể các hoạt động có mục đích, được tổ chức triển khai thực
hiện theo chương trình, kế hoạch, sử dụng biện pháp chuyển tải nội dung làm
cho chất lượng huấn luyện ĐLĐN cao hơn, tốt hơn. Chất lượng huấn luyện
ĐLĐN không chỉ đơn thuần là trình độ được đánh giá bằng những điểm số
thi, kiểm tra, mà quan trọng hơn là bằng những kết quả thực tế và hiệu quả
chấp hành trong sinh hoạt, học tập công tác hàng ngày.
1.2. Các tiêu chí đánh giá chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ
Huấn luyện ĐLĐN là một nội dung trong chương trình học tập môn
GDQP-AN hàng năm, vì vậy để nâng cao chất lượng huấn luyện ĐLĐN phải
căn cứ vào những tiêu chí đánh giá sau đây.
* Nội dung huấn luyện điều lệnh đội ngũ
Huấn luyện ĐLĐN không chỉ đơn thuần là huấn luyện về động tác đội
ngũ cá nhân, đơn vị mà trước hết phải giáo dục tinh thần cách mạng, phát huy
bản chất truyền thống của quân đội, nêu cao ý thức tự giác, tinh thần trách
nhiệm, rèn luyện tính tổ chức, tính kỷ luật, tác phong chính quy, triệt để tôn
trọng sự lãnh đạo và chỉ huy, chấp hành nghiêm chỉnh mệnh lệnh, chỉ thị, sẵn
sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Huấn luyện ĐLĐN phải kết hợp chặt chẽ với công tác quản lý nề nếp
học sinh trong các giờ học, tập trung huấn luyện cho học sinh trong toàn

trường hiểu biết đầy đủ các nội dung của điều lệnh, thành thạo động tác
đội ngũ, nắm vững các chế độ chính quy trong quân đội. Nâng cao vai trò
trách nhiệm của lớp trưởng, giáo viên huấn luyện, chỉ huy trong công tác giáo
dục, huấn luyện ĐLĐN, tổ chức thực hiện, xây dựng tập thể lớp di vào nền
nếp, vững mạnh toàn diện.
Huấn luyện ĐLĐN phải cơ bản kết hợp với rèn luyện thường xuyên tạo
thành bản lĩnh, kỹ năng, kỹ xảo, thực hiện sai đâu sửa đấy. Đồng thời phải gắn
vào mọi hoạt động của nhà trường.
Huấn luyện điều lệnh đội ngũ bao gồm, quy định chung của điều lệnh
đội ngũ; động tác đội ngũ từng người tay không, động tác đội ngũ từng người

4


có súng; động tác đội ngũ đơn vị...Kết quả giáo dục, huấn luyện ĐLĐN được
thể hiện bằng hành động thực tế trong việc chấp hành đúng điều lệnh, trong
sinh hoạt, học tâp, công tác hàng ngày của mỗi học sinh, tập thể từ đi, đứng,
quay, chạy, chào... có nền nếp chính quy, kỷ luật nghiêm hoàn thành tốt mọi
nhiệm vụ được giao.
*. Tổ chức và phương pháp huấn luyện điều lệnh đội ngũ
- Tổ chức huấn luyện ĐLĐN, là xác định để huấn luyện và luyện tập
một cách khoa học, phù hợp với từng nội dung và đối tượng huấn luyện, bảo
đảm cho học sinh nắm vững nội dung, rèn luyện thành thạo động tác đội ngũ,
nâng cao chất lượng huấn luyện .
Muốn có phương pháp huấn luyện tốt, người dạy phải nắm chắc đối
tượng huấn luyện, nắm vững lý thuyết, thành thạo về thực hành động tác, biết
vận dụng sáng tạo phương pháp huấn luyện cho từng đối tượng, thông qua
kinh nghiệm thực tế trong công tác giáo dục, huấn luyện, quản lý, xây dựng
đơn vị để truyền thụ đầy đủ những kiến thức, tạo điều kiện cho người học dễ
nhớ, dễ hiểu, dễ luyện tập và chấp hành.

+ Phương pháp huấn luyện của người dạy
Giảng một bài lý thuyết, người dạy giảng từng nội dung, kết hợp dẫn
chứng liên hệ thực tế vào đơn vị, để từ đó đề ra biện pháp tổ chức thực hiện.
Huấn luyện một động tác đội ngũ, người dạy kết hợp giữa giảng giải và làm
động tác, thực hiện qua 3 bước: làm nhanh, làm chậm phân tích từng cử động,
làm tổng hợp phân chia theo cử động của động tác. Huấn luyện đội ngũ đơn
vị, đối với đội hình tiểu đội, trung đội giáo viên huấn luyện giới thiệu lý
thuyết và đội mẫu thể hiện bằng hình thức xếp quân cờ, nói đến đâu đội mẫu
thể hiện đến đó. Đối với đội hình đại đội trở lên, giới thiệu trên sơ đồ sau đó
xếp vị trí thực tế, không có đội mẫu. Riêng lớp tập huấn cán bộ có thể sử dụng
đội mẫu thể hiện.
+ Phương pháp luyện tập của người học
Thảo luận một bài học lý thuyết, người học phải nghiên cứu kỹ nội dung
câu hỏi, chuẩn bị những ý chính cần phát biểu. Khi thảo luận đi sâu phân tích
nội dung, lấy dẫn chứng thực tế ở đơn vị, lớp để minh hoạ, đồng thời đề ra
phương hướng cho bản thân thực hiện. Quá trình thảo luận có thể nêu những
vấn đề mà bản thân nhận thức chưa sâu để tổ chức thảo luận làm rõ thêm.
Luyện tập động tác đội ngũ từng người, người học luyện tập theo 4 bước từ
nghiên cứu tập từng cử động đến tập hoàn chỉnh động tác và hiệp đồng trong
phân đội. Lấy luyện tập cơ bản từng người làm trọng tâm, luyện tập kết hợp
với bình tập, thực hiện sai đâu sửa đấy. Luyện tập đội ngũ đơn vị, thực hiện
theo 3 bước, từ nghiên cứu động tác, tập chậm phân đoạn, tập hoàn chỉnh nội
dung.
*. Điều kiện đảm bảo cho huấn luyện điều lệnh đội ngũ
- Đảm bảo về thời gian

5


Điều lệnh đội ngũ là môn học thực hành, quá trình huấn luyện chịu tác

động ảnh hưởng của nhiều yếu tố như khí hậu thời tiết, thao trường bãi tập,
sức khỏe người học...khi bố trí thời gian huấn luyện cần phân chia cụ thể thời
gian của một buổi học và thời gian của một bài học.
Thời gian một buổi học, trong một bài huấn luyện điều lệnh thường kết
cấu nhiều vấn đề huấn luyện nên thời gian của từng bài có khác nhau, do vậy
một bài học phân chia thành nhiều buổi học. Bố trí thời gian huấn luyện một
buổi học về lý thuyết không quá 3 tiết học; buổi học về thực hành động tác
không quá 6 tiết.
- đảm bảo về tài liệu, vật chất, thao trường bãi tập
Về tài liệu, người dạy phải có đủ các loại tài liệu chính và những tài liệu
liên quan đến môn học, giáo án được biên soạn theo đúng quy cách của
trường và sở GD & ĐT quy định. Về vật chất, có đủ dây, cọc để huấn luyện
động tác đội ngũ từng người không có súng; có đủ các loại súng để huấn
luyện các nội dung về động tác đội ngũ từng người có súng, có sơ đồ tranh vẽ
minh họa khi huấn luyện các nội dung về đội ngũ tiểu đội, trung đội trở lên.
Về thao trường bãi tập, có sân chất lượng tốt đủ để triển khai huấn luyện
và luyện tập theo đội hình tổ, tiểu đội, lớp và đội hình khối khi huấn luyện.
*. Chất lượng giảng viên huấn luyện điều lệnh đội ngũ
Huấn luyện điều lệnh đội ngũ gắn với trách nhiệm của cán bộ giáo viên
chuyên trách bộ môn GDQP-AN. Tuy nhiên để huấn luyện đạt chất lượng tốt
giáo viên huấn luyện ĐLĐN ngũ phải đảm bảo các tiêu chuẩn sau:
Có phẩm chất chính trị tốt, kiên định với mục tiêu, lý tưởng và sự nghiệp
cách mạng của Đảng, có đạo đức trong sáng mẫu mực, ý thức trách nhiệm cao
say mê gắn bó công việc. Phẩm chất chính trị của người giảng viên được thể
hiện ở lòng nhiệt tình cách mạng, trung thành với Đảng, Tổ quốc, với nhân
dân với chế độ xã hội chủ nghĩa. Quyết tâm phấn đấu thực hiện thắng lợi mục
tiêu, lý tưởng của Đảng, sống có lý tưởng, có kỷ luật, trung thực, có lòng nhân
ái với mọi người, có tinh thần hiếu học, cầu tiến bộ, mẫu mực trong lao động
sư phạm, có trách nhiệm cao và say mê với nghề nghiệp; có tinh thần tự lực tự
cường, tương trợ giúp đỡ đồng nghiệp, không cục bộ, bản vị, không tham

vọng cá nhân. Luôn là người tiên phong trong việc thực hiện nói không với
tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.
Có năng lực chuyên môn, phương pháp sư phạm tốt, biết gắn kết lý luận
với thực tiến, lý thuyết với thực hành, như vậy mới đáp ứng được yêu cầu xây
dựng đội ngũ giảng viên nói chung, giảng viên điều lệnh nói riêng. Năng lực
lực là một trong những yếu tố cơ bản tạo nên sự phát triển toàn diện của con
người, bao gồm năng lực nhận thức và năng lực hoạt động thực tiễn được biểu
hiện ở trình độ kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp.
Về phương pháp, tác phong công tác, giáo viên điều lệnh phải hội tụ cả
hai yếu tố, phương pháp, tác phong của nhà sư phạm và phương pháp tác

6


phong công tác của người chỉ huy đây là vấn đề mang tính đặc thù của giáo
viên huấn luyện các môn quân sự. Nhà sư phạm thể hiện ở sự gắn bó, yêu
thương học sinh, chân tình, cởi mở sẵn sàng trao đổi giúp đỡ học sinh trên
mọi lĩnh vực; có phương pháp dạy học tiên tiến, hiệu quả, nghiêm túc trong
học tập rèn luyện. Phương pháp tác phong công tác của người chỉ huy là thể
hiện động tác điều lệnh chuẩn mực, giáo viên không chỉ dạy cho người học về
kiến thức chuyên môn mà còn phải dạy về tác phong chỉ huy theo những quy
định của điều lệnh.
2. Thực trạng chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở trường
THPT Quảng Xương 4
a.Thuận lợi:
Trường THPT Quảng Xương 4 đang trong giai đoạn xây dựng trường
chuẩn quốc gia nên cơ sở vật chất ngày càng khang trang. Đội ngũ giáo
viên trẻ, năng động yêu nghề, bản thân tôi đã được nhà trường và sở giáo
dục tạo điều kiện được tham gia tất cả các lớp tập huấn và tham gia học tập
lớp đại học GDQP-AN tại đại học Vinh, đồng thời được Ban giám hiệu và

các thành viên trong tổ TD-QP khuyến khích đổi mới phương pháp va áp
dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy của bộ môn QP-AN.
b. Khó khăn:
Quá trình đào tạo về chuyên môn còn ít, địa bàn của nhà trường xa
trung tâm, giáo viên nhiều kinh nghiệm về giảng dạy ĐLĐN trong trường
không có nên không có điều điện để học hỏi vì vậy bản thân phải tự mò
mẫm, tự tìm hiểu trên mạng, thông tin từ các trường quân đội để tự hoàn
thiện cho quá trình giảng dạy.
2.1. Đặc điểm tình hình có liên quan
- Đặc điểm huấn luyện điều lệnh đội ngũ
Huấn luyện điều lệnh bao gồm giảng các nội dung về lý thuyết; hướng
dẫn thực hiện các quy định chế độ chính quy trong quân đội; huấn luyện các
nội dung về thực hành động tác đội ngũ và tổ chức, phương pháp huấn luyện
điều lệnh.
Huấn luyện kết hợp với giáo dục, trên cơ sở hiểu biết các quy định để
xây dựng trách nhiệm và ý thức tự giác chấp hành của mọi học sinh. Học đến
đâu thực hiện ngay đến đó, kết hợp rèn luyện trong mọi hoạt động của từng
học sinh và từng lớp .
Huấn luyện điều lệnh thường trong một không gian hẹp, quân số đông
chịu tác động của nhiều yếu tố khách quan, thời tiết, khí hậu... ảnh hưởng trực
tiếp đến việc giảng dạy và luyện tập của học sinh.
Huấn luyện thực hành động tác thường rất cụ thể, tỷ mỷ đòi hỏi sự kết
hợp tư duy trí tuệ và thể lực. Trong luyện tập từng cử động, từng động tác
phải luyện tập cơ bản, tập đi tập lại nhiều lần để đạt tới trình độ thuần thục,
chuẩn xác, thống nhất, bởi vậy dễ nảy sinh tư tưởng gò bó, ngại rèn luyện.

7


Công tác giáo dục huấn luyện điều lệnh gắn với trách nhiệm của giáo

viên môn GDQP-AN trong trường học.
- Đối tượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ học sinh lớp 10.
2.2. Chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở trường THPT Quảng
Xương 4
*. Nội dung, chương trình, thời gian huấn luyện điều lệnh đội ngũ
Xuất phát từ đặc điểm về đối tượng huấn luyện ĐLĐN ở Trường THPT
Quảng Xương 4 là học sinh lớp 10 nên nội dung cụ thể là:
- Nội dung, chương trình, thời gian huấn luyện ĐLĐN cho học sinh lớp 10
+ Những vấn đề chung về tổ chức và phương pháp huấn luyện điều lệnh.
Trong bài : "Đội ngũ từng người không có súng" là một nội dung của Điều
lệnh đội ngũ, có tác dụng rèn luyện cho học sinh ý thức tổ chức kỉ luật, tác
phong khẩn trương, hoạt bát, tinh thần luân chấp hành mệnh lệnh. Đồng thời
thể hiện sự thống nhất, trang nghiêm, hùng mạnh của nhà trường trong các
hoạt động và sinh hoạt tập thể. Để huấn luyện nội dung này giáo viên cần sử
dụng phương pháp làm mẫu kết hơp phân tích
+ Chuẩn bị huấn luyện điều lệnh đội ngũ, mục tiêu của nội dung này là
huấn luyện cho học sinh hiểu và nắm chắc từng động tác tỉ mỉ, giáo viên nên
sửa sai từng tư thế cụ thể để học sinh tự tin hơn trong tập luyện. Ngoài ra
khâu chuẩn bị dụng cụ sân bãi cũng vô cùng cần thiết giúp cho người học
hưng phấn hơn, nhanh chóng thích nghi với môi trường học tập mới.
+ Thực hành huấn luyện:

Ảnh: Luyện tập điều lệnh đội ngũ
+ Tổ chức chào cờ vào thứ 2 hàng tuần ở trường THPT Quảng Xương 4,
xuất phát từ thực tiễn việc thực hiện chế độ chào cờ, duyệt đội ngũ ở các
trường hiện nay không thống nhất. Vì vậy, nội dung này huấn luyện nhằm
thống nhất cho người học khi tiến hành tổ chức chào cờ, duyệt đội ngũ đối với
các trường về việc vận dụng sắp xếp đội hình đảm bảo tính hợp lý, khoa học
mà không trái với quy định của trên.
* Tổ chức và phương pháp huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở trường THPT

Quảng Xương 4

8


Những năm qua do có sự nỗ lực của nhà trường va sự quan tâm đầu tư
của cấp trên, hệ thống phòng học, sân bãi tập luyện, đầu tư các trang thiết bị
dạy học như hệ thống bàn, ghế, bảng, máy chiếu...vì vậy việc tổ chức huấn
luyện ĐLĐN có nhiều thuận lợi đặc biệt là đối với các bài giảng lý thuyết,
quá trình tổ chức lên lớp, nghiên cứu, thảo luận luôn chặt chẽ, khoa học đáp
ưng được yêu giảng dạy trong nhà trường.
Phương pháp huấn luyện của người dạy: Nhận thức được vị trí quan
trọng của phương pháp huấn luyện ĐLĐN, những năm qua cùng với việc cập
nhật đổi mới về nội dung chương trình huấn luyện, phương pháp huấn luyện
cũng thường xuyên được quan tâm đầu tư nghiên cứu và vận dụng một cách
hiệu quả từ chuẩn bị huấn luyện đến thực hành huấn luyện. Về chuẩn bị huấn
luyện, tuân thủ đúng quy trình các bước như lựa chọn nghiên cứu tài liệu;
soạn giáo án huấn luyện và thông qua giáo án huấn luyện; chuẩn bị các điều
kiện vật chất bảo đảm phục vụ cho huấn luyện. Về tổ chức thực hành huấn
luyện, đối với bài giảng lý thuyết đã vận dụng tốt phương pháp diễn giải từng
nội dung, vấn đề, kết hợp dẫn chứng liên hệ thực tế vào đơn vị, để từ đó đề ra
biện pháp tổ chức thực hiện, đặc biệt đã vận dụng tốt phương pháp làm mẫu
và so sánh để người học có cơ sở nghiên cứu thảo luận. Đối với bài giảng
thực hành như huấn luyện một động tác đội ngũ như động tác "nghiêm", động
tác "Nghỉ", động tác "Chào" giáo viên đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa giảng
giải và làm động tác, thực hiện theo 3 bước làm nhanh, làm chậm phân tích và
làm tổng hợp phân chia theo cử động của động tác. Sử dụng đội mẫu và mô
phỏng trên sơ đồ để thể hiện khi huấn luyện đội ngũ đơn vị.

Ảnh: Tư liệu

9


*. Chất lượng cán bộ kiêm nhiệm huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở trường
THPT Quảng Xương 4
- Chất lượng, số lượng giáo viên GDQP - AN của nhà trường
Hiện nay giáo viên trực tiếp giảng dạy gồm 2 đồng chi đều tốt nghiêp đại
học chuyên ngành GDQP - AN .
3.Giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện Điều lệnh đội ngũ ở
trường THPT Quảng Xương 4
3.1. Mục tiêu, yêu cầu nâng cao chất lượng huấn luyện điều lệnh
đội ngũ ở trường THPT Quảng Xương 4
Điều lệnh đội ngũ quy định những động tác đội ngũ cụ thể, bắt buộc mọi
học sinh phải thực hiện nghiêm túc trong sinh hoạt, học tập, công tác mọi lúc,
mọi nơi. Chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ ở trường THPT Quảng
Xương 4 được nâng cao thông qua động tác đội ngũ của mỗi cá nhân và đơn
vị thuần thục, chuẩn xác, hành động tập trung, thống nhất. Quá trình huấn
luyện điều lệnh đội ngũ thường chịu sự tác động của nhiều yếu tố khách quan
như: thao trường, bãi tập, thời tiết, khí hậu, sức khoẻ... ảnh hưởng đến chất
lượng, hiệu quả huấn luyện. Vì vậy, để nâng cao chất lượng huấn luyện điều
lệnh đội ngũ ở trường THPT Quảng Xương 4 cần phải đạt được các mục tiêu,
yêu cầu sau:
Rèn luyện cho mọi học sinh ý thức tổ chức kỷ luật, tự giác chấp hành
mọi mệnh lệnh, chỉ thị một cách nhanh chóng chính xác.
Rèn luyện tác phong của giáo viên bộ môn quốc phòng an ninh nói riêng,
giáo viên trong nhà trường nói chung điều hành học sinh, các lớp khi sinh
hoạt tập thể chặt chẽ, nghiêm túc và thống nhất.
Huấn luyện nội dung kiến thức sư phạm quân sự, năng lực thực hành
huấn luyện ĐLĐN cho mọi học sinh ; trên cương vị giáo viên huấn luyện biết

tổ chức huấn luyện ĐLĐN cho học sinh đảm bảo chất lượng hiệu quả.
Tất cả học sinh, giáo viên trong nhà trường phải nêu cao tinh thần tự
giác, nghiêm chỉnh chấp hành quy định trong ĐLĐN. Thường xuyên học tập,
rèn luyện động tác đội ngũ để thuần thục.
- Đảm bảo đầy đủ tài liệu, thao trường, bãi tập để nghiên cứu, luyện tập.
- Có thái độ, động cơ tự giác, hăng say luyện tập và thực hiện nghiêm
túc, kiên trì, bền bỉ, khắc phục mọi khó khăn về thời tiết, khí hậu; luôn tạo
môi trường học tập theo điều lệnh.
3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện điều lệnh
đội ngũ ở trường THPT Quảng Xương 4
*. Giải pháp 1:
-Đối với học sinh: Giáo dục nâng cao nhận thức cho người học về vị trí,
mục tiêu, yêu cầu huấn luyện điều lệnh đội ngũ
+Đây là giải pháp có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình huấn luyện
điều lệnh đội ngũ, bởi vì nhận thức và hành động là hai mặt có mối quan hệ

10


biện chứng tác động qua lại lẫn nhau trong một chỉnh thể thống nhất và không
tách rời.
+Tích cực tham gia vào các hoạt động ngoại khóa , tự giác khi tham gia
vào các buổi chào cờ đầu tuần vừa đáp ứng được sự đoàn kết gắn bó vừa đảm
bảo được nội dung, chương trình của một giờ huấn luyện đội ngũ.
+Chủ dộng nắm vững kiến thức cơ bản, xây dựng các phương pháp để
giải quyết vấn đề bằng trí tuệ tập thể, phát huy sức mạnh trí tuệ tập thể tinh
thần đoàn kết có kỉ luật, học tập tác phong quân đội.
+Giáo dục cho tất cả học sinh nhận thức đúng, đầy đủ, vị trí, ý nghĩa của
huấn luyện ĐLĐN đối với việc rèn luyện nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật,
chấp hành mệnh lệnh, tư thế hùng mạnh, tác phong nhanh nhẹn, hành động

thống nhất, góp phần xây dựng trường lớp chuẩn quốc gia , vững mạnh toàn
diện.

Ảnh: Hoạt động ngoại khóa

*Giải pháp 2:
-Đối với giáo viên:
+ Giáo dục QP-AN trong nghành giáo dục đã có những chuyển biến
mạnh mẽ từ nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lí các cấp đến việc tổ chức
thực hiện ở từng cơ sớ, nhà trường , đơn vị. Các cơ quan quản lí giáo dục đã

11


có sự chỉ đạo kiên quyết để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục QP-AN trong
toàn ngành.
+Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của xã hội; quan tâm đào
tạo, bồi dưỡng, phát triển yếu tố con người đóng vai trò quyết định tới chất
lượng và hiệu quả của mọi công việc. Do vậy, quan tâm và làm tốt công tác
bồi dương đội ngũ giáo viên GDQP-AN trong các trương THPT là điều cần
thiết và cấp bách hiện nay.
+Giáo viên trực tiếp giảng dạy môn điều lệnh đội ngũ là người hướng
dẫn, truyền đạt cho học sinh nâng cao nhận thức về vị trí, mục tiêu, yêu cầu
của việc học tập môn điều lệnh đội ngũ, từ đó người học có trách nhiệm, xây
dựng động cơ, thái độ học tập đúng đắn trực tiếp nâng cao chất lượng.
+Mặt khác đối với giáo viên QP-AN công việc giảng dạy phải gắn với
quá trình nghiên cứu khoa học. Đây là con đường ngắn nhất để không ngừng
tích lũy kiến thức, nâng cao trình độ, góp phần tìm ra những hình thức, biện
pháp thích hợp truyền đạt trí thức tới người học.
+Thực tế trong mỗi tiết dạy thưc hành bài "Đội ngũ từng người không có

súng" và bài "Đội ngũ đơn vị" tôi đã vận dụng đưa các tranh ảnh, các hình
ảnh động kết hợp với bản thân tự làm mẫu từng giai đoạn giúp học sinh dễ
tiếp thu hơn so với các bài dạy trước đây. Việc này đòi hỏi giáo viên phải
chuẩn bị chu đáo từ khâu chuẩn bị cho đến khâu lên lớp, hướng dẫn học sinh
cách bố trí thời gian cung như chọn động tác để tiến hành tập luyện.
3.3.Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp, nhà trường
-Bước đầu thực hiện các biện pháp trên so với trước đây, tôi nhận thấy
kết quả thật khả quan, sự tích cực và tính tự giác cũng như việc tiếp thu hệ
thông kiến thức trong một giờ học môn Điều lệnh đội ngũ đã nâng lên rõ rệt.
Tiết học không còn căng thẳng, học sinh không tìm cách để học đối phó nữa.
Thay vào đó là sự tích cực học hỏi, tìm tòi, hỏi thầy, hỏi bạn, xem sách, xem
trên internet...Hào hứng khi tham gia các hội thao vào cuối các bài học thực
hành, ngoài ra mỗi thứ hai đầu tuần các em không còn trốn giờ ở trong lớp
hay ngoài quán nữa, mà tham gia tích cực có hiệu quả vào các buổi ngoại
khóa như thế này thường xuyên va có ý thức cao.
- Kết quả lớp được huấn luyện điều lệnh đội ngũ (lớp được áp dụng
phương pháp mới ở trên) với lớp không được huấn luyện điều lệnh đội ngũ
(lớp vẫn dạy thông thường như lâu nay) thông qua hai bài học : " Đội ngũ
tùng người không có sung" và bài "Đội ngũ đơn vị".

12


Lớp

Số học sinh

Sử dụng pp
Số hs thực

Tỉ lệ
huấn luyện hành đượccác
mới(ĐLĐN)
bải tập khó
10D
43
Có
35
81.4%
10E
42
Không
22
52.4%
So sanh kết quả học tập của hai lớp ở học kì II năm học 2016-2017
Lớp sĩ số
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
Kém
TS Tỉ lệ TS Tỉ lệ TS Tỉ lệ TS Tỉ lệ TS Tỉ
lệ
10D 43
20 46.5 20 46.5
3
7
0
00
0

00
10E 42
8
19
24 57.2 10 23.8
0
00
0
00
C. Kết luận, kiến nghị
1.Kết luận
Như vậy chất lượng dạy và học môn GDQP- AN nói chung, trong đó huấn
luyện Điều lệnh đội ngũ nói riêng sẽ được nâng lên rõ rệt nếu như giáo viên
tích hợp việc đổi mới phương pháp dạy học, áp dụng cách huấn luyện phù
hợp đối với hai bài học : "Đội ngũ từng người không có súng" và bài "Đội
ngũ đơn vị" cho học sinh lớp 10 năm học 2016-2017 sẽ tạo điều kiện thuận lợi
để học sinh nâng cao kết quả học tập cho môn học, đáp ứng được yêu cầu xếp
loại học lực và tuyển sinh vào đại học, cao đẳng, trung cấp như hiện nay.
Những năm qua, cùng với việc xây dựng trường THPT Quảng Xương 4 ,
vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt nhiệm vụ của một trường chuẩn quốc
gia giai đoạn 2015-2018. Cấp ủy, Ban giám hiệu cùng toàn thể giáo viên nhà
trường đã không ngừng phấn đấu vươn lên, đổi mới phương pháp trong giảng
dạy, tập trung phát triển mũi nhọn như ôn thi học sinh giỏi, ôn thi đại học tạo
được uy tín trong dư luận nhân dân vùng tuyển sinh. Cán bộ, giáo viên môn
GDQP-AN trong nhà trường cũng đã tích cực chủ động trong nghiên cứu,
tham gia huấn luyện, luyện tập và duy trì chấp hành nghiêm ĐLĐN, toàn
trường đã và đang tích cực hành động theo điều lệnh, mọi hoạt động của cán
bộ, giáo viên, học sinh các lớp đã đi vào nền nếp chính quy.
Từ việc phân tích đánh giá thực trạng, đề tài đã đưa ra một số giải pháp
mang tính định hướng, cụ thể. Để nâng cao chất lượng huấn luyện ĐLĐN ở

trường THPT Quảng Xương 4 nhất thiết phải căn cứ vào mục tiêu, yêu cầu
huấn luyện để giáo dục nâng cao nhận thức cho người học; xây dựng và hoàn
thiện đội ngũ giáo viên cán bộ kiêm nghiêm huấn luyện ĐLĐN; đổi mới nội
dung, chương trình kế hoạch, thời gian, phương pháp huấn luyện ĐLĐN; đầu
tư cơ sở hạ tầng, vật chất, trang bị phục vụ cho huấn luyện đạt chất lượng,
hiệu quả.

13


Những giải pháp nêu trên, nếu được quan tâm thực hiện nghiêm túc bảo
đảm tập trung, thống nhất và đồng bộ hy vọng sẽ có tính khả thi cao, góp
phần nâng cao chất lượng huấn luyện điều lệnh đội ngũ trong trường THPT
Quảng Xương 4.
2.Kiến nghị
Từ việc phân tích, luận giải những vấn đề lý luận, đánh giá thực trạng và
đưa ra các giải pháp, để đề tài thực sự phát huy tác dụng góp phần nâng cao
chất lượng huấn luyện ĐLĐN ở trường THPT Quảng Xương 4 tôi xin kiến
nghị như sau:
- Đối với sở GD & ĐT cùng với Ban chỉ huy quân sự huyện, quan tâm
đầu tư kinh phí mua sắm vật chất, xây dựng thao trường bãi tập, cấp phát đủ
tài liệu điều lệnh đội ngũ, các loại súng bộ binh đảm bảo đáp ứng yêu cầu
huấn luyện của nhà trường.
- Đối với Chi bộ, Ban giám hiệu nhà trường, tăng cường công tác lãnh
đạo, chỉ đạo của cấp ủy, các khối lớp, thực hiện tốt việc nâng cao chất lượng
huấn luyện ĐLĐN gắn với duy trì thực hiện xây dựng trường lớp đi vào nền
nếp, vững mạnh toàn diện. Bám sát trên, tiếp nhận kinh phí xây dựng và hoàn
thiện hệ thống sân tập và các loại vật chất khác đảm bảo cho huấn luyện
ĐLĐN đạt chất lượng hiệu quả.
- Đối với các đồng chi là giáo viên trực tiếp giảng dạy ĐLĐN tham mưu

giúp Ban Giám hiệu xây dựng kế hoạch quy định thống nhất giờ, ngày, tuần,
tháng điều lệnh để các khối lớp tổ chức huấn luyện, luyện tập. Đồng thời,
thường xuyên phải làm tốt công tác kiểm tra, giám sát việc duy trì huấn luyện
và chấp hành điều lệnh ở các khối lớp, đưa huấn luyện ĐLĐN ở trường THPT
Quảng Xương 4 đi vào nền nếp thường xuyên đảm bảo chất lượng, hiệu quả.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Thanh hoá , ngày 19/3/2017
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến do
tôi viết, không sao chép của người
khác
Người viết

Nguyễn Đình Mai

14


Tài liệu tham khảo
1. Bộ Quốc phòng (2002), Điều lệnh đội ngũ Quân đội nhân dân Việt Nam,
Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
2. Bộ Quốc phòng (2008), Điều lệnh đội ngũ Quân đội nhân dân Việt Nam,
Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
3. Bộ Tổng tham mưu (1997), Tổ chức và phương pháp huấn luyện điều lệnh
đội ngũ, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội
4. Bộ Tổng tham mưu (2001), Giáo trình Điều lệnh đội ngũ, tập 1, tập 2, Nxb
Quân đội nhân dân, Hà Nội.
5. Bộ Tổng tham mưu (2009), Tập bài giảng Huấn luyện điều lệnh đội ngũ,
tập 1, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
6. Bộ Tổng tham mưu (2006), Từ điển giáo dục học quân sự, Nhà xuất bản

Quân đội nhân dân, Hà Nội.

15


Danh mục
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNG
GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD& ĐT , CẤP SỞ GD& ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP TỪ LOẠI C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả : NGUYỄN ĐÌNH MAI
Chức vụ và đơn vị công tác : Tổ TD-GDQP- Trường THPT Quảng Xương 4
TT
Tên đề tài SKKN
Cấp đánh giá
Kết quả đánh Năm học đánh
xếp loại(Phòng,
giá xếp loại
giá xếp loại
Sở, Tỉnh)
(A,B hoặc C)
1
Giúp học sinh nhận
Sở GD & ĐT
C
2011-2012
thức sâu sắc về
môn học Giáo dục
quốc phòng- An
ninh trong trường
THPT Quảng

Xương 4 nhằm
nâng cao hiệu quả
giảng dạy bộ môn.
2
Kinh nghiệm tạo
Sở GD& ĐT
C
2014-2015
hứng thú cho học
sinh học tập môn
Giáo dục quốc
phòng- An ninh tại
trường THPT
Quảng Xương 4

16