Một số giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học nội dung điều lệnh cho học sinh lớp 10

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRƯỜNG THPT NGA SƠN
-----0O0-----

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
DẠY HỌC NỘI DUNG ĐIỀU LỆNH CHO HỌC SINH LỚP 10

Người thực hiện: Hoàng Văn Cảnh
Chức vụ : Giáo viên
Sáng kiến kinh nghiệm thuộc môn: GDQP-AN

THANH HÓA NĂM 2019
MỤC LỤC
Nội dung

Trang

- Trang 1 -


1. Mở đầu ………………………………………………….

3

1.1. Lí do chọn đề tài ……………………………………….

3

1.2. Mục đích nghiên cứu …………………………………

4

1.3. Đối tượng nghiên cứu …………………………………

4

1.4. Phương pháp nghiên cứu

4

……………………………

2. Nội dung SKKN …………………………………………

5

2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến

5

...…………………………

2.2. Thực trạng vấn đề khi áp dụng sáng kiến …………...

5

2.2.1. Thực trạng ………………………………………….

5

2.2.2. Nguyên nhân của hạn chế trong giảng dạy “Điều lệnh
đội ngũ” tại các trường THPT hiện nay …………………..

7

2.3. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề ………….

8

2.3.1. Nâng cao nhận thức về dậy học bộ môn GDQP-AN nói
chung và nội dung“Điều lện đội ngũ” nói riêng …………..

8

2.3.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng dạy …………...

11

2.3.3. Bảo đảm tài liệu giảng dạy. …………………………

15

2.3.4. Đầu tư cơ sở vật chất phục vụ cho dạy và học…….

15

2.3.5. Đối với học sinh ……………………………………..

16

2.4. Hiệu quả của Sáng kiến kinh nghiệm …………………

16

3. Kết luận, kiến nghị ……………………………………….

17

3.1. Kết luận…………………………………………………

17

3.2. Kiến nghị ……………………………………………….

18

* Tài liệu tham khảo. ………………………………………

19

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài

- Trang 2 -


Giáo dục quốc phòng - An ninh cho học sinh là một bộ phận quan trọng của
công tác giáo dục quốc phòng toàn dân, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục

toàn diện cho học sinh. Cũng như các môn học khác, Giáo dục quốc phòng - An
ninh đang ngày càng nhận thức đúng vai trò và ý nghĩa của nó trong việc đào tạo
thế hệ trẻ. Những chuyển biến sâu sắc trong thời đại ngày nay càng chứng tỏ cần
thiết phải có nội dung và phương pháp giảng dạy môn Giáo dục quốc phòng-An
ninh cho phù hợp, nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác
giáo dục.
Như vậy, việc dạy học môn Giáo dục quốc phòng - An ninh cho học sinh
THPT được xác định là một bộ phận, một nội dung quan trọng của quá trình dạy
học trong các nhà trường của hệ thống Giáo dục quốc dân nhằm rèn luyện hình
thành nhân cách, góp phần nâng cao ý thức Quốc phòng, củng cố nền Quốc
phòng toàn dân vững mạnh. Nhận rõ vị trí, vai trò của nhiệm vụ trên, những năm
qua, Ban giám đốc Sở giáo dục & đào tạo Thanh Hóa luôn quan tâm chỉ đạo và
tổ chức, triển khai thực hiện tốt công tác Giáo dục quốc phòng cho học sinh. Hơn
thế nữa, hàng năm nhân dịp kỷ niệm ngày Thành lập Quân đội nhân Việt Nam,
ngày Hội Quốc phòng toàn dân 22/12 thì tỉnh Thanh Hóa có tổ chức Hội thao
Quốc phòng toàn tỉnh với nhiều nội dung phong phú, trong đó có nội dung:
“Điều lệnh đội ngũ” để khuyến khích việc dạy và học môn Giáo dục quốc
phòng-An ninh trong Tỉnh.
Với sự cố gắng khắc phục khó khăn thiếu thốn về nhiều mặt, cho đến nay
công tác giáo dục quốc phòng trong các nhà trường THPT đã thu được những
thành tích đáng kể cả về nhận thức lẫn chất lượng dạy học. Song so với yêu cầu
nhiệm vụ của sự nghiệp đổi mới giáo dục đào tạo thì chúng ta thấy rằng vẫn chưa
thỏa mãn với những gì đã đạt được; công cuộc cải cách về hệ thống giáo dục, đổi
mới về nội dung và phương pháp dạy học đang tiếp tục được nghiên cứu, điều
chỉnh, sửa đổi bổ sung cho phù hợp với yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước.
- Trang 3 -


Riêng đối với việc học GDQP - AN là một trong những môn học bắt buộc có
nhiều nội dung, trong đó nội dung học “ Điều lệnh đội ngũ” gồm 2 nội dung cơ

bản là “ Đội ngũ từng người không có súng” và “ Đội ngũ đơn vị”, đây là nội
dung khó, đòi hỏi rất cao đối với học sinh khi học tập. Quá trình dạy học phức
tạp đòi hỏi giáo viên trong quá trình giảng dạy phải có trình độ chuyên môn tốt,
biết sử dụng thành thạo từng động tác, hô đúng khẩu lệnh, thực hiện theo các
bước thật chuẩn xác và phải có thật nhiều kinh nghiệm, biết cách tổ chức giảng
dạy có phương pháp sư phạm quân sự. Còn đối với người học phải tập trung
quan sát tỉ mỉ, nắm chắc từng chi tiết, thực hiện các kỹ năng thuần thục, năm
vững lí thuyết và luyện tập thường xuyên...
Xuất phát từ yêu cầu thực tế trên tôi đã mạnh dạn tiến hành nghiên cứu đề
tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học nội dung điều lệnh cho
học sinh lớp 10 ”. Thực hiện đề tài này sẽ là điều kiện giúp tôi nâng cao về trình
độ chuyên sâu nội dung “Điều lệnh đội ngũ ” cho bản thân, cũng là tư liệu quan
trọng góp phần tham mưu cho công tác giảng dạy môn học Giáo dục quốc phòng
ở trường THPT.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu về vị trí, ý nghĩa, tác dụng và nội dung dạy học nội dung “ Điều
lệnh đội ngũ” ; thực trạng và nguyên nhân của hạn chế trong dạy học “ Điều
lệnh đội ngũ” Từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học
nội dung “ Điều lệnh đội ngũ” cho học sinh lớp 10 ở trường THPT.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Học sinh khối 10.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Để tiến hành nghiên cứu đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp sau:
- Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu.
- Phương pháp phỏng vấn trực tiếp.
- Trang 4 -


- Phương pháp tự luyện tập và thao tác của động tác.
- Phương pháp quan sát sư phạm.

- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến
“Điều lệnh đội ngũ” là một nội dung có vị trí tiền đề quan trọng của môn
học GDQP - AN. Nắm chắc “ Điều lệnh đội ngũ” là nội dung cơ bản nhất sẽ tạo
điều kiện để học tốt các nội dung khác trong chương trình GDQP - AN ở trường
THPT.
“Điều lệnh đội ngũ” là nội dung trang bị một số kiến thức, kỹ năng quân sự
cần thiết cho học sinh, làm cơ sở để học sinh tiếp thu kiến thức và vận dụng vào
học tập khi đang còn học ở nhà trường, và sẵn sàng tham gia lực lượng vũ trang
bảo vệ Tổ quốc.
“Điều lệnh đội ngũ” gồm hai nội dung là “Đội ngũ từng người không có
súng” và “Đội ngũ đơn vị”. Với nội dung “Đội ngũ từng người không có súng”
sẽ giúp học sinh hiểu được các động tác đội ngũ từng người không có súng trong
“Điều lệnh Đội ngũ”, Từ đó tự giác luyện tập để thành thạo các động tác đội ngũ
từng người không có súng: có ý thức tổ chức kỉ luật, sẵn sàng nhận và hoàn
thành mọi nhiệm vụ được giao. Với nội dung “Đội ngũ đơn vị” giúp học sinh
hiểu được ý nghĩa, thứ tự các động tác tập hợp các đội hình cơ bản của tiểu đội
và trung đội, biết điều khiển (chỉ huy) tập hợp các đội hình cơ bản của tiểu đội,
trung đội.
2.2. Thực trạng vấn đề khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.2.1. Thực trạng
- Giáo Dục Quốc Phòng -An Ninh trong ngành giáo dục đã có những chuyển
biến mạnh mẽ từ nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý các cấp đến việc tổ chức
thực hiện ở từng cơ sở, nhà trường, đơn vị. Các cơ quan quản lý giáo dục đã có
- Trang 5 -


sự chỉ đạo kiên quyết để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục quốc phòng - an ninh
trong toàn ngành. Đội ngũ giáo viên giáo dục quốc phòng ở cấp trung học phổ

thông đã được hình thành và phát triển. Việc tổ chức học theo thời khóa biểu,
theo chương trình giáo dục nhà trường, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập cho
từng học sinh đã được thực hiện theo đúng qui định. Giáo dục quốc phòng, an
ninh cho học sinh các trường ngày càng có chất lượng, hiệu quả đã tạo ra môi
trường học tập, rèn luyện cho học sinh.
- Những kết quả đạt được đã khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà
nước về công tác giáo dục quốc phòng, an ninh. Tuy nhiên, trong lãnh đạo, chỉ
đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục quốc phòng, an ninh của các trường
còn bộc lộ một số hạn chế như sau :
* Về đội ngũ giáo viên giảng dạy bộ môn GDQP-AN:
Nhìn chung các trường THPT đã tổ chức dạy học theo đúng chương trình,
nội dung. Tuy nhiên so với yêu cầu nhiệm vụ giáo dục đặt ra thì phần lớn các
trường đều gặp khó khăn, trong đó đặc biệt là đội ngũ giáo viên chuyên trách về
GDQP vẫn chưa nhiều, đa phần được đào tạo ngắn hạn ở các trường đại học và
trung tâm GDQP. Về kiến thức chuyên môn cũng như kinh nghiệm giảng dạy
hạn chế. Cá biệt ở một số trường giáo viên chưa có chứng chỉ GDQP vẫn tham
gia giảng dạy.
* Về thái độ học tập của học sinh:
- Tính tự giác học tập của hầu hết học sinh đối với môn học chưa cao. Đa số
học sinh xem thường môn học hoặc chưa nhận thức được tầm quan trọng của
môn học nên không chịu khó luyện tập, tìm tòi nghiên cứu.
* Về cơ sở vật chất:
- Các thiết bị, phương tiện, sơ đồ bản vẽ, đồ dùng học tập cần minh họa cho
môn học còn thiếu hoặc bị hư hỏng.

- Trang 6 -


2.2.2. Nguyên nhân của hạn chế trong giảng dạy “ Điều lệnh đội ngũ” tại các
trường THPT hiện nay.

- Ở một số cơ quan, đơn vị, một bộ phận giáo viên, phụ huynh học sinh nhận
thức chưa đúng đắn về vai trò và vị trí của môn học.
- Chưa chú trọng đến việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên giảng dạy bộ môn GDQP
–AN chuyên sâu để nâng cao chất lượng giảng dạy.
- Việc đầu tư, mua sắm cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học môn học
GDQP nói chung, nội dung “Điều lệnh đội ngũ” nói riêng chưa thường xuyên và
đồng bộ.
- Tổ chức và phương pháp giảng dạy:
+ Về tổ chức dạy học: Hầu hết các trường phổ thông, việc tổ chức giảng dạymôn
GDQP-AN đã thực hiện như các môn học chính khóa khác nhưng với 1tiết/ tuần
thì ở một số nội dung cần dạy theo tính liên hoàn thị không đảm bảo được về
thời gian, học sinh chưa kịp lĩnh hội đã hết giờ nên việc dạy và học của trò và
thầy còn sơ xài, mang tính đối phó.
+ Về phương pháp giảng dạy: Giáo viên chủ yếu sử dụng phương pháp thuyết
trình, độc thoại khô khan; việc tiếp thu kiến thức của học sinh rất thụ động vì
thực tế cở nhiều trường chỉ toàn giáo viên kiêm nghiệm nên chưa có kinh nghiệm
trong giảng dạy bộ môn này, nhất là nội dung “ Điều lệnh đội ngũ” cần người có
chuyên môn tốt, học đúng chuyên nghành và có nhiều kinh nghiệm. Bới vì bộ
môn đòi hỏi phải nói được và làm mẫu động tác phải chính xác . Dẫn đến hiệu
quả dạy và học nội dung “Điều lệnh đội ngũ” nói riêng, môn học GDQP nói
chung ở các trường phổ thông hiện nay chưa cao, chất lượng không đảm bảo,
học sinh chán nản, học đối phó, không có ý thức tập luyện, tìm tòi tài liệu và
thông tin để nâng cao hiểu biết .
2.3. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề
- Trang 7 -


2.3.1. Nâng cao nhận thức về dạy học bộ môn GDQP nói chung và nội dung
“Điều lệnh đội ngũ” nói riêng.
* Đối với những người làm công tác quản lý giáo dục:

Cần nhận thức chính xác môn học GDQP nói chung và nội dung “Điều lệnh
đội ngũ” nói riêng là một bộ môn đặc thù vừa có ý nghĩa thiết thực vừa mang ý
nghĩa chiến lược. Trước hết GDQP xây dựng cho học sinh phổ thông một nếp
sống khoa học, tác phong công nghiệp trong học tập, rèn luyện ở nhà trường,
tham gia vào công tác an ninh trật tự, an toàn xã hội…Về cơ bản lâu dài, GDQP
trang bị cho học sinh những hiểu biết đúng đắn về đường lối quân sự của Đảng,
nghệ thuật đánh giặc giữ nước của tổ tiên ta, tư tưởng quân sự của Chủ tịch Hồ
Chí Minh, những kiến thức để kết hợp kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với
kinh tế, có những kiến thức, năng lực thực tế, sử dụng tháo lắp thành thạo các
loại vũ khí thông dụng, phát huy tối đa tính năng tác dụng của súng, đạn, nhận
thức sâu sắc những âm mưu thủ đoạn “Diễn biến hòa bình”, “Bạo loạn lật đổ”
của các thế lực thù địch, đề cao cảnh giác cách mạng, góp phần thực hiện thắng
lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ tổ quốc XHCN .
Riêng nội dung “ Điều lệnh đội ngũ”
- Đối với bài “ Đội ngũ từng người không có súng”: Giúp ta rèn luyện học sinh ý
thức tổ chức kỷ luật, tác phong khẩn trương, hoạt bát, tinh thần luôn chấp hành
mệnh lệnh. Đồng thời luôn thể hiện sự thống nhất, trang nghiêm, hùng mạnh của
nhà trường trong các hoạt động sinh hoạt của tập thể.
- Đối với bài “Đội ngũ đơn vị”: Giúp rèn luyện cho học sinh ý thức tổ chức kỷ
luật, tác phong khẩn trương, tinh thần sẵn sàng, chấp hành mệnh lệnh được giao.
Xuất phát từ mục tiêu đào tạo đó, yêu cầu cấp ủy chính quyền các cấp từ
trung ưng đến cơ sở cần quan tâm hơn trong việc lãnh đạo, chỉ đạo các trường
THPT tổ chức dạy học môn học GDQP nói chung , nội dung “Điều lệnh đội ngũ”
nói riêng, phải bảo đảm đúng nội dung, đúng chương trình. Về cơ sở vật chất
- Trang 8 -


cũng như đội ngủ giáo viên giảng dạy môn học phải đầy đủ cả về số lượng lẫn
chất lượng; những người làm công tác quản lý giáo dục cần có quan điểm và
nhận thức đúng về việc học GDQP, cần xác định đúng vai trò, vị trí của nó để tổ

chức dạy và học đạt chất lượng, hiệu quả.
* Đối với nhà trường THPT và giáo viên đảm nhiệm giảng dạy bộ môn
GDQP:
- Phải quán triệt sâu rộng tầm quan trọng và nguyên tắc cơ bản nội dung chương
trình của môn học này đối với cán bộ, giáo viên, học sinh, mục đích để làm thay
đổi quan điểm nhận thức của một số người hiện nay còn cho rằng: GDQP là một
môn học phụ, chỉ là tập quân sự, không phải là môn thi hay là những động tác
nghiêm, nghỉ, quay tại chỗ thông thường.
- Do tính đặc thù của môn học, Ban giám hiệu các trường phổ thông cần có biện
pháp lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể đối với từng giáo viên GDQP (đặc biệt là giáo viên
kiêm nhiệm GDQP), tổ trưởng chuyên môn phụ trách môn học GDQP, cần tập
trung nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và động viên họ hoàn thành xuất sắc
nhiệm vụ, phát huy tinh thần tự giác tích cực đầu tư cho việc nghiên cứu chuyên
sâu nội dung chương trình của môn học.
- Tạo nên dư luận mạnh mẽ, có thái độ đúng đắn về ý nghĩa, tầm quan trọng của
môn học trong giới đội ngũ giáo viên.
- Thiết lập mối quan hệ chặt chẽ hợp đồng hỗ trợ giữa hội đồng GDQP các cấp
các tổ chuyên môn, công đoàn, đoàn thanh niên trong việc sắp xếp nội dung
chương trình, thời gian, cơ sở vật chất với tinh thần cố gắng và trách nhiệm cao
nhất, tuyên truyền sâu rộng về môn học GDQP nói chung, nội dung “Điều lệnh
đội ngũ” nói riêng để mọi người và tất cả học sinh biết được tầm quan trọng và
tính thiết thực cần thiết của môn học.
* Xây dựng đội ngũ giáo viên giảng dạy bộ môn GDQP đặc biệt là giáo viên
dạy các nội dung“Điều lệnh đội ngũ”.
- Trang 9 -


- Có thể nói rằng đội ngũ giáo viên giảng dạy môn học giữ vai trò then chốt
quyết định hiệu quả chất lượng môn học. Nhưng thực chất thì đa số các trường
chưa đủ số lượng như vậy, nhiều trường giáo viên dạy bộ môn này chỉ là giáo

viên thể dục dạy kèm theo kiểu dạy hết số tiết đủ chỉ tiêu của bộ đưa về áp dụng
cho từng sở và từ đó đi vào áp dụng cho tất cả các trường THPT hiện nay. Đặc
biệt nhiều trường còn chưa có một giáo viên có bằng cấp chuyên môn GDQP. Do
vậy với đội ngũ giáo viên trên cần được bồi dưỡng thường xuyên kiến thức
GDQP, học nâng cao vào những tháng hè thì mới đủ khả năng giảng dạy, thêm
vào đó mỗi trường phải có ít nhất một đến hai giáo viên có bằng cấp chuyên môn
về nghành này thì mới có đủ kiến thức và kĩ năng dạy và tham mưu cho cấp uỷ
Đảng nhà trường.
- Giáo viên GDQP trước hết phải có tư duy mới khi giảng bài, đó là: Trên cơ sở
nội dung tài liệu mà thực chất cụ thể hóa một số vấn đề trong lĩnh vực quốc
phòng, lấy đó làm tư liệu giảng dạy, cần cụ thể hóa các thông tin có tính cập nhật
càng tốt.
- Việc cập nhật thông tin (trên cơ sở thông tin có trong SGK) là vô cùng quan
trọng, cho nên giáo viên cần nắm chắc các số liệu, tài liệu trên các lĩnh vực (các
số liệu, tư liệu này có trên báo chí, các phương tiện thông tin đại chúng, qua các
buổi nghe, nói chuyện thời sự, hội nghị, tập huấn… được ghi chép chỉnh sửa và
được chọn lựa phù hợp với nội dung bài giảng), cuối cùng chọn lựa cách lập luận
để truyền đạt cho người nghe dễ hiểu, dễ nhớ.
Ví dụ: Khi giảng dạy động tác “Nghiêm”, “Nghỉ” thì người dạy ngoài việc
thuộc nội dung của động tác, còn phải thuần thục cả động tác từ khẩu lệnh hô to,
rõ ràng, mạnh mẽ, dứt khoát, đến các tư thế đứng, thân người, tay cầm như thế
nào. Động tác thì khi mới đọc ta tưởng dễ, ai cũng làm được nhưng khi vào thực
hiện để làm đúng như vậy thì không đơn giản, người thì sai chỗ này, người thì sai
chỗ khác, tâm lí thì không ổn định có khi run tay, run chân quên hết cả động
- Trang 10 -


tác…. Do vậy người dạy bộ môn này phải nắm chắc kiến thức và kinh nghiệm
thực tiễn được đào phải có mới có đủ năng lực dạy môn “ điều lệnh” nói riêng và
bộ môn GDQP nói chung.

-Thêm vào đó phải rèn luyện và thể hiện cho được một nhà sư phạm trong lĩnh
vực GDQP, tác phong nhanh nhẹn, nói năng phải dứt khoát chững chạc, rõ ràng,
thật cởi mở, khi tiếp xúc với người học hay trên bục giảng cũng vậy.
2.3.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng dạy
* Quán triệt và thực hiện tốt những yêu cầu cơ bản của bài giảng
- Những yêu cầu của bài giảng đó là yêu cầu về nội dung, yêu cầu về tổ chức
phương pháp, yêu cầu về quy trình chuẩn bị và tiến hành của bài giảng, hệ thống
các yêu cầu đó đòi hỏi cả hai chủ thể của quá trình dạy học là giáo viên và học
sinh phải tuân thủ đầy đủ có như vậy mới bảo đảm hiệu quả của bài giảng được
thực hiện trên thực tế.
Ví dụ: Giảng dạy động tác “Quay đằng sau” thì ngoài việc nắm nội dung của
động tác, khi giảng dạy cần tuân theo 3 bước như sau:
- Bước 1: Làm nhanh khái quát động tác.
Tác dụng: Giúp học sinh hình dung được toàn bộ động tác, hiểu được động tác
nó được thực hiện ra sao và xây dựng cho mình khái niệm cơ bản.
- Bước 2: Làm chậm có phân tích.
Tác dụng: giúp học sinh hiểu được bản chất của động tác, cụ thể các tư thế khi
thực hiện, hình dung được từng bước khi áp dụng vào động tác.
- Bước 3: Làm tổng hợp động tác
Tác dụng: Giúp học sinh thấy rõ các cử động và hình dung được các phần của
động tác khi thực hiện.
Ngoài ra trong xu thế phát triển của giáo dục hiện nay, việc áp dụng các phương
pháp dạy học tích cực đang được vận dụng ở các trường phổ thông như: Nêu vấn
đề, giải quyết vấn đề, bài giảng được sử dụng phương pháp diễn giảng kết hợp
- Trang 11 -


với mô hình vật thực, phương pháp so sánh, phương pháp mạn đàm trao đổi là
những phương pháp phát huy tính tích cực của người học, tạo ra niềm say mê tự
giác, củng cố kiến thức đã có, chịu khó tìm tòi sáng tạo những kiến thức xung

quanh vấn đề huấn luyện được nêu lên trong giờ học.
* Chuẩn bị tốt tâm lý, tạo ra động cơ đúng, hứng thú cao cho học sinh.
Hiệu quả của lĩnh hội tri thức của học sinh phụ thuộc trước hết vào trạng thái
tâm lý của người học, trong suốt quá trình giảng bài của một giờ học, buổi học.
Người học chỉ có thể lĩnh hội tri thức một cách tốt nhất khi họ có động cơ đúng,
hứng thú cao và niềm say mê khao khát trong quá trình lĩnh hội tri thức khoa
học. Để làm được điều này, đòi hỏi người dạy và người học phải chủ động thực
hiện, trước hết giáo viên phải dẫn dắt người học, đưa người học vào “Tình huống
có vấn đề”, kích thích được hứng thú nhận thức, hứng thú nghề nghiệp cho học
sinh, còn người học trên cơ sở những kích thích của giáo viên, đối chiếu với yêu
cầu nhiệm vụ, tự nảy sinh ra nhu cầu nhận thức và tích cực hoạt động. Chính sự
xuất hiện nhu cầu ham học, cần học để làm chủ vũ khí trang bị, làm nảy sinh
động cơ học tập đúng, thôi thúc người học huy động các chức năng tâm lý cao
nhất để sẵn sàng lĩnh hội mà giờ học mang lại. Muốn có được điều này đòi hỏi
người học phải ý thức rõ mục đích, yêu cầu học tập, đồng thời phải chuẩn bị thật
tốt về tâm thể trước khi bước vào buổi giảng. Chính việc đọc tham khảo trước
giáo trình, sẽ hình dung được lượng kiến thức và trật tự của bài học, từ đó tìm ra
những băn khoăn, vướng mắc của chính mình khi tiếp cận với các loại vũ khí,
hay những động tác điều lệnh cơ bản… đặt ra những vấn đề, đề nghị giáo viên
làm rõ. Trên thực tế hiện nay số học sinh đọc tài liệu trước khi nghe giảng không
nhiều, do đó cần phải đưa hoạt động này thành nề nếp thường xuyên bằng các
biện pháp tăng cường hỏi bài mới trong quá trình giảng bài, hoặc ra bài tập, câu
hỏi về nhà đối với bài hôm sau để các em có sự chuẩn bị trước và tiến hành kiểm
tra lấy điểm.
- Trang 12 -


Trong “điều lệnh” thì ngoài việc chuẩn bị bài ở nhà trước học sinh cần phải
làm quen bằng cách tự hô khẩu lệnh và thực hiện động tác để thấy mình sai chỗ
nào, không nói được chỗ nào, vướng mắc vấn đề gì không hiểu để có phương án

sửa chữa và hỏi những người có chuyên môn kịp thời giải đáp. Mặt khác muốn
rèn luyện được tâm lí tốt trong môn này thì không có phương pháp nào hơn là
hãy thực hiện động tác trước tập thể để mọi người nhìn nhận đánh giá, qua đó
người học sẽ cảm thấy tự tin, loại bỏ được tâm lý làm cho hiệu quả học đạt chất
lượng cao, rèn luyện cho học sinh nhiều yếu tố cần thiết cho cuộc sống như:
Bình tĩnh, nhẫn nại, có tổ chức, có kỷ luật, tác phong chững chạc, và khi được
giao nhiệm vụ sẽ luôn hoàn thành tốt.
* Thực hiện tốt các thao tác nhằm hình thành khái niệm mới ngay trong quá
trình nghe giảng.
Quá trình dạy học, xét về bản chất đó chính là quá trình nhận thức của người
học được tổ chức trong điều kiện sư phạm nhất định. Nhờ vậy việc hình thành
khái niệm mới cho người học là khâu quan trọng nhất là thước đo đánh giá hiệu
quả lĩnh hội tri thức của học sinh. Để hình thành khái niệm mới trong bài giảng
về giới thiệu các động tác điều lệnh , người giáo viên phải sử dụng phương pháp
trực quan, phương pháp trực quan luôn sử dụng kết hợp phương pháp diễn giảng.
Khái niệm mới thường đề cập trong nội dung môn học đó chính là những khái
niệm.
Ví dụ : Khi thực hiện động tác “ Chào” thì giáo viên phải thực hiện theo 2 bước
cơ bản.
- Bước 1: Làm nhanh khái quát động tác. Là bước làm thị phạm động tác cơ bản
cho học sinh thấy và hình dung được động tác minh đang học và lĩnh hội.
- Bước 2: Làm chậm có phân tích.

- Trang 13 -


Đến bước này người dạy vừa làm chậm động tác nhưng kết hợp luôn diễn giải
động tác bằng lời để học sinh hiểu và nắm bắt được cụ thể động tác đang thực
hiện qua đó sẽ giúp học sinh hình dung được trình tự thực hiện nó như thế nào.
Mặt khác trong quá trình giảng dạy cần đưa những câu chuyện về kinh nghiệm

học trong các nhà trường và kinh nghiệm học của mình khi còn học để học sinh
tham khảo tránh những sai lầm, lĩnh hội kiến thức một cách nhanh nhất. Hay
kinh nghiệm thực tế trước đây để làm đa dạng, phong phú thêm nội dung bài
giảng.
* Thường xuyên thực hiện tốt việc ôn luyện, củng cố và vận dụng vào thực
tiễn
Đây là khâu giúp người học củng cố những kiến thức đã tiếp thu thành những
kỹ năng, kỹ xảo vận động để vận dụng vào điều kiện thực tiễn, cụ thể như: Tiến
hành ôn luyện các động tác đội ngũ, đến cách tập hợp đội hình tiểu đội, trung đội
trên sân tập, bãi tập. Qua ôn luyện, thực hành, học sinh nắm chắc các kiến thức
vừa được học, quá trình giảng dạy thực hành động tác trên thực tế, giáo viên cần
tiến hành giới thiệu qua 3 bước( nếu có cử động) và thực hành theo 2 bước (nếu
không có cử động), trong đó bước làm chậm có phân tích là bước quan trọng,
yêu cầu người dạy sử dụng lời nói phải chính xác, rõ ràng, dứt khoát, nói đến đâu
làm đến đó, động tác phải đúng, mạnh, đẹp. Sau khi kết thúc phần giới thiệu cho
học sinh tiến hành ôn luyện, giáo viên tổ chức biên chế lớp học theo từng vị trí
ôn luyện cho từng nhóm, từng tổ, tiểu đội… để tiện cho quá trình ôn luyện. Quá
trình luyện tập phải tuân thủ các bước: Tự nghiên cứu, tập chậm, tập nhanh, tập
tổng hợp, sau khi luyện tập xong giáo viên tổ chức hội thao để đánh giá và kiểm
tra nhận thức của học sinh trong việc lĩnh hội tri thức bài học. Sau đó giao nhiệm
vụ chung ôn luyện tự tập ở nhà, chuẩn bị bài mới và ôn lại bài cũ, tìm hiểu thêm
tài liệu để mở rộng kiến thức của mình.

- Trang 14 -


2.3.3. Bảo đảm tài liệu giảng dạy
Người dạy cần có đủ giáo trình, tư liệu, tranh hình mô phỏng động tác, tài
liệu tham khảo về quân binh chủng, về chiến tranh… làm tư liệu hỗ trợ đắc lực
cho bài giảng, tăng khả năng trực quan cũng như óc tư duy của người học.

Ngoài việc sử dụng các tư liệu sách vở có thể áp dụng công nghệ tin học vào
bài giảng như: soạn giáo án điện tử để giảng dạy trên Paspoir, đây là điều kiện để
có thể trình diễn các hình ảnh theo không gian 3 chiều (ví dụ: Động tác đổi chân
trong khi đi nếu có phương tiện máy chiếu, quay chậm lại động tác sẽ giúp cho
học sinh hình dung động tác một cách dễ dàng) tạo nên giờ dạy sinh động hấp
dẫn, thu hút được sự tập trung theo dõi của học sinh, và cũng ở hình thức giảng
dạy này nhiều chi tiết, nhiều nội dung mà nếu sử dụng các phương pháp cũ sẽ
không truyền tải cũng như diễn đạt hết cho người học. Do vậy nâng cao chất
lượng giảng dạy phải đi đôi với tăng cường thiết bị dạy học có như vậy chất
lượng giảng dạy và học tập của giáo viên, học sinh mới đạt được hiệu quả cao.
2.3.4. Đầu tư cơ sở vật chất phục vụ cho dạy và học
Công tác giảng dạy và học tập môn học GDQP nói chung “ Điều lệnh đội
ngũ” nói riêng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó việc bảo đảm về cơ sở vật
chất là một yếu tố có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy và học của môn
học. Cơ sở vật chất phải đảm bảo đáp ứng cho các dạng huấn luyện theo đúng kế
hoạch và chương trình, đem lại chất lượng và hiệu quả, làm cho học sinh tiếp thu
tốt bài học, phát huy ở họ khả năng nhận thức, phương pháp tư duy và năng lực
hoạt động thực tế ngang tầm với yêu cầu ngày một cao của khoa học giáo dục và
phương pháp dạy học hiện đại phù hợp với xu thế phát triển của thời đại. Một
trong những vấn đề quan trọng, ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học môn giáo
dục quốc phòng – An ninh là cơ sở vật chất, các phương tiện hỗ trợ cho quá trình
dạy và học. Hiện nay, những điều kiện nêu trên mới chỉ dừng lại ở mức độ đáp
ứng được một phần yêu cầu. Do vậy, cần trang bị thêm những phương tiện cần
- Trang 15 -


thiết nhất, bổ sung các loại giáo trình, sách báo, tài liệu tham khảo trong hệ thống
thư viện là vô cùng cần thiết. Đặc biệt là các loại tài liệu tham khảo phải được
cập nhật thường xuyên, đảm bảo việc khai thác thông tin từ Internet.
2.3.5. Đối với học sinh

* Về nhận thức:
Cần có nhiều biện pháp tuyên truyền sâu rộng, trong giới học sinh về ý nghĩa
tác dụng mà môn học đem lại như: qua tìm hiểu môn học sẽ giúp các em thấu
hiểu truyền thống yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong quá trình dựng
nước và giữ nước; nắm bắt được những âm mưu thủ đoạn chống phá của chủ
nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam.
Đối với nội dung học “Điều lệnh đội ngũ” sẽ giúp các em có ý thức tổ chức kỷ
luật, tác phong khẩn trương, hoạt bát. Đồng thời luôn thể hiện sự thống nhất,
trang nghiêm, hùng mạnh của nhà trường trong các hoạt động sinh hoạt của tập
thể. Rèn luyện cho mọi người tác phong khẩn trương, tinh thần sẵn sàng, chấp
hành mệnh lệnh được giao.
Từ việc thấy được tầm quan trọng của môn họcgiúp các em có động cơ đúng học
tập và phấn đấu từ đó có cách nhìn và nhận thức môn học một cách đúng đắn.
* Về Phương pháp học tập:
Xuất phát từ nhận thức đúng đắn, ý nghĩa tầm quan trọng của môn học mà
trong mỗi học sinh cần xây dựng cho mình một phương pháp học tập phù hợp
với đặc thù môn học; tích cực tập trung theo dõi xây dựng bài, tiếp thu kiến thức
tốt nhất ngay tại lớp, kết hợp phương pháp học mới ôn cũ, tăng cường tập luyện
thực hành động tác phối hợp một cách hiệu quả giữa lý luận và thực tiễn, lý
thuyết với thực hành, học tập với tư duy sáng tạo, từng bước hoàn thiện từng chi
tiết, yếu lĩnh kỹ thuật động tác cho bản thân.

- Trang 16 -


2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Sau một thời gian áp dụng một số giải pháp trên tôi đã tạo được hứng thú
học tập, phát huy tính chủ động, tự giác học tập của học sinh khi học nội dung
“Điều lện đội ngũ”. Điều này được thể hiện thông qua việc kiểm tra đánh giá thì
số lượng học sinh đạt lạo giỏi, loại khá tăng lên rõ rệt.

Tóm lại, để cao chất lượng giảng dạy và học tập môn học này, cần phải thực
hiện đồng bộ nhiều vấn đề, trong đó xây dựng, kiện toàn đội ngũ giáo viên giáo
dục quốc phòng đủ về số lượng, đảm bảo về trình độ, chất lượng chuyên môn,
nghiệp vụ được coi là trọng tâm, cơ bản. Nghiên cứu về thực trạng và giải pháp
nâng cao chất lượng dạy và học môn giáo dục quốc phòng – An ninh là một vấn
đề lớn, khó khăn và phức tạp, đòi hỏi nhiều công sức, trí tuệ tập thể. Đây không
chỉ là yêu cầu đặt ra đối với riêng các nhà trường THPT mà là vấn đề cấp thiết
của toàn Đảng, và các cấp các nghành có liên quan.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
Giáo dục kiến thức “Điều lệnh đội ngũ” nói riêng, kiến thức Giáo dục quốc
phòng nói chung cho học sinh phổ thông là vô cùng quan trọng; là một trong
những nhân tố cơ bản để tạo nên yếu tố tinh thần cho cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ
quốc trong tương lai, đây là một nội dung có ý nghĩa chiến lược mang tầm vĩ mô
của Đảng nhằm đào tạo con người toàn diện trong thời đại mới, góp phần thực
hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng đất nước ta
thành một nước giàu mạnh, xã hội công bằng văn minh. Trang bị kiến thức quốc
phòng cho thế hệ trẻ học sinh là trách nhiệm của mọi tổ chức chính trị xã hội,
trong đó vai trò nhà trường là cực kỳ quan trọng; vì vậy mỗi cán bộ giáo viên,
mỗi học sinh phải nhận thức đầy đủ, sâu sắc tầm quan trọng của công tác này.

- Trang 17 -


Người thầy phải thường xuyên nâng cao trình độ, cải tiến phương pháp giảng
dạy, tiếp cận khoa học kỹ thuật; học sinh phải khắc phục những khó khăn, có
phương pháp học tập và rèn luyện thật tốt, từng bước nâng cao chất lượng dạy và
học môn học này.
3.2. Kiến nghị
Để môn học Giáo dục quốc phòng nói chung và nội dung “Điều lệnh đội ngũ”

nói riêng thực sự đáp ứng mục đích yêu cầu và thực hiện có hiệu quả, tôi mạnh
dạn đề xuất một số ý kiến sau đây:
- Bổ sung những vũ khí, trang bị kỹ thuật, học cụ, tài liệu, giáo trình phục vụ dạy
và học.
- Các trường phổ thông phải thực hiện đúng nội dung chương trình giáo dục nhà
trường.
- Bộ giáo dục đào tạo phải có đề án xây dựng đãi ngộ cho những học viên học
đúng chuyên nghành GDQP như biên chế mỗi trường hai đến ba giáo viên chính
quy làm nòng cốt cho bộ môn, như vây mới đủ kiến thức dạy và tham mưu vấn
đề QP – AN cho cấp uỷ Đảng các trường.
- Các trường phổ thông quy định và duy trì học sinh mang mặc đồng phục theo
kiểu quân phục khi học môn học Giáo dục quốc phòng và nội dung Binh khí kỹ
thuật như: Mũ, quần áo, dày bata để tạo khí thế trang nghiêm, thống nhất tạo
điều kiện dạy tốt.
- Cần có bãi tập, phòng học chuyên dùng để bảo đảm an toàn khi học thực hành
nội dung điều lệnh nói riêng và môn GDQP nói chung đảm bảo có thể học cả
mùa đông lẫn mùa hè, lúc mưa cũng như lúc nắng.

- Trang 18 -


Tài liệu tham khảo
1. Hệ thống văn bản hiện hành "Về công tác quốc phòng, dân quân tự vệ và
công tác giáo dục quốc phòng ở các bộ ngành và địa phương". NXB Quân đội
nhân dân, Hà Nội, 2005.
2. Giáo trình Giáo Dục Quốc Phòng Đại học, Cao đẳng - Tập I, II, III, IV. NXB
Quân đội nhân dân, 2005.
3. Sách giáo khoa Giáo Dục Quốc Phòng – An Ninh 10, NXB Giáo dục, 2008
4. Điều lệnh đội ngũ quân đội nhân dân việt nam, NXB Quân đội nhân dân, năm
2002.

- Trang 19 -


DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH XẾP LOẠI
Họ và tên tác giả: Hoàng Văn Cảnh
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên Trường THPT Nga Sơn
TT
1

Tên đề tài SKKN
Một số giải pháp cải thiện thành tích nội
dung ném lựu đạn trúng đích cho học sinh
khối 11 trường THPT Nga Sơn

Cấp đánh giá xếp loại

Kết quả đánh giá xếp
loại

Năm học đánh giá xếp loại

Ngành giáo dục cấp
Tỉnh

C

2010-2011

- Trang 20 -