Giải thích các hiện tượng trong đời sống thực tiễn thông qua các bài học môn hóa học nhằm nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh THPT

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRƯỜNG THPT LÊ VIẾT TẠO

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

GIẢI THÍCH CÁC HIỆN TƯỢNG TRONG ĐỜI SỐNG
THỰC TIỄN THÔNG QUA CÁC BÀI HỌC MÔN HÓA HỌC
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TẬP CHO HỌC SINH
THPT

Người thực hiện: Vũ Thị Hương
Chức vụ:
Giáo viên
SKKN môn:
Hóa Học

THANH HÓA NĂM 2018
0


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Trong thời kỳ khoa học kỹ thuật phát triển như vũ bão. Một trong những trọng
tâm của Đảng, Nhà nước là đổi mới nền giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục.
Giáo dục không chỉ truyền đạt kiến thức cho học sinh mà còn phải giúp học sinh
chiếm lĩnh kiến thức, vận dụng kiến thức khoa học vào cuộc sống.
Để đạt các mục tiêu đó thì khâu đột phá là đổi mới phương pháp giáo dục từ lối
dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo “phương pháp dạy học tích
cực”. Làm cho:
“ Học” là quá trình kiến tạo: tìm tòi, khám phá, phát hiện, khai thác và xử lí

thông tin,…Học sinh tự mình hình thành hiểu biết, năng lực và phẩm chất.
“Dạy” là quá trình tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh: cách tự học, sáng
tạo, hợp tác,…dạy phương pháp và kĩ thuật lao động khoa học, dạy cách học.
Học để đáp ứng những nhu cầu của cuộc sống hiện tại và tương lai…Giúp học
sinh nhận thức được những điều đã học cần thiết, bổ ích cho bản thân và cho sự
phát triển xã hội.
Đặc biệt Môn Hóa Học ở trường THPT giữ một vai trò quan trọng trong việc
hình thành và phát triển trí dục của học sinh. Môn hóa học là bộ môn khoa học
gắn liền với tự nhiên, đời sống của con người.
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn hóa học ở trường THPT, với những
kiến thức và kinh nghiệm có được tôi xin trình bày đề tài :”Giải thích các hiện
tượng trong đời sống thông qua các bài học môn Hóa Học nhằm nâng cao hiệu
quả học tập cho học sinh THPT”
1.2. Mục đích nghiên cứu
Việc học tốt bộ môn hóa học trong nhà trường sẽ giúp học sinh hiểu được rõ về
cuộc sống, những biến đổi vật chất trong cuộc sống hàng ngày khỏi bỡ ngỡ
trong các tình huống gặp phải trong tự nhiên, cũng như trong cuộc sống. Từ đó
lý giải được các hiện tượng kỳ bí, suy nghĩ ấp ủ câu hỏi vì sao lại có hiện tượng
đó, thậm chí hiểu được những dụng ý khoa học hoá học trong cuộc sống.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Các kiến thức lý thuyết và thực tiễn
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu tài liệu
Thực nghiệm giảng dạy
Phương pháp hỏi đáp: trao đổi trực tiếp với giáo viên, học sinh về những
vấn đề liên quan đến nội dung đề tài
1


2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

Hóa học là môn khoa học lý thuyết gắn liền với thực nghiệm. Thực nghiệm
củng cố những tiên đoán của lý thuyết và ngược lại lý thuyết dẫn đường
cho thực nghiệm. Hóa học có vai trò quan trọng trong cuộc sống của con
người, nó đóng góp một phần không nhỏ vào việc giải thích các hiện tượng
thực tế, giúp cho chúng ta hiểu rõ hơn về các sự việc đang xảy ra xung
quanh chúng ta, giúp con người cải tạo thiên nhiên phục vụ cho nhu cầu
ngày càng nhiều của con người đồng thời cũng giúp cho con người nhận ra
những tác hại mà chính con người chúng ta đang gây ra cho thiên nhiên để
rồi cũng chính chúng ta phải gánh chịu hậu quả đó, ví như: hiện tượng
thủng tầng ozon, hiệu ứng nhà kính hay như hiện tượng nóng lên của trái
đất, hạn hán ở nơi này, lũ lụt ở nơi khác…Trong giảng dạy hóa học nếu
lồng ghép được các hiện tượng xảy ra trong thực tế và những bài tập về
bảo vệ môi trường có liên quan đến bài học thì không những làm cho bài
học trở nên sinh động hơn, gây hứng thú và sức hút cho học sinh mà còn
giúp các em có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Thuận lợi:
Trong những năm gần đây, vấn đề dạy và học môn hoá học đã và đang đổi
mới và là một trong những môn có chuyển biến mạnh mẽ về đổi mới phương
pháp dạy học.
Học sinh dần được tiếp cận các kiến thức liên quan đến ứng dụng khoa
học kĩ thuật vào thực tế thông qua các kiến thức được cung cấp trong nhà
trường, các phương tiện thông tin.
Khó khăn:
Môn hoá học trong trường phổ thông là một trong môn học khó, nhiều
em học sinh có tâm lí sợ học môn hóa học , kỹ năng vận dụng kiến thức vào bảo
vệ môi trường, giải thích các hiện tượng xảy ra xung quanh còn rất hạn chế. Do
vậy, nếu giáo viên không có những bài giảng và phương pháp hợp lý phù hợp thì

sẽ trở thành người cảm nhận, truyền thụ tri thức một chiều, dễ làm cho học sinh
thụ động trong việc tiếp thu, cảm nhận, có thể có hiện tượng một số bộ phận học
sinh không muốn học hoá học hoặc lạnh nhạt với giá trị thực tiễn của hoá học.
Do vậy ngoài những hiểu biết về hóa học người giáo viên dạy hóa còn
phải có phương pháp truyền đạt thu hút gây hứng thú khi lĩnh hội kiến thức hóa
học của học sinh. Do vậy sáng kiến kinh nghiệm đề cập khía cạnh:”Giải thích

2


các hiện tượng trong đời sống thông qua các bài học môn Hóa Học nhằm nâng
cao hiệu quả học tập cho học sinh THPT” với mục đích góp phần sao cho học
sinh dễ hiểu, thiết thực, gần gũi với đời sống và lôi cuốn học sinh khi học.
2.3. Giải pháp
Nâng cao hiệu quả dạy – học môn hóa học THPT bằng việc giải thích các
hiện tượng trong đời sống thực tiễn có liên quan đến bài học” bằng cách nêu các
hiện tựơng thực tiễn xung quanh đời sống thường ngày đan xen trong các tiết
học. Tạo cho học sinh căn cứ vào những kiến thức đã học tìm cách giải thích
hiện tượng ở nhà hay những lúc gặp hiện tượng đó, học sinh sẽ suy nghĩ ấp ủ
câu hỏi vì sao lại có hiện tượng đó. Tạo tiền đề thuận lợi khi học bài học tiếp
theo.
Có những vấn đề hoá học có thể giúp học sinh giải thích những hiện tượng trong tự nhiên, tránh việc mê tín dị đoan, thậm chí hiểu được những dụng
ý khoa học hoá học trong những câu ca dao – tục ngữ mà thế hệ trước để lại và
có thể ứng dụng trong thực tiễn đời sống thường ngày chỉ bằng những kiến thức
rất phổ thông mà không gây nhàm chán, xa lạ; lại có tác dụng kích thích tính chủ
động,sáng tạo, hứng thú trong môn học;làm cho hoá học không khô khan, bớt đi
tính đặc thù và phức tạp.
Để tổ chức thực hiện được giáo viên có thể dùng nhiều phương tiện, nhiều
cách như: bằng lời giải thích, hình ảnh, đoạn phim, …có thể tiến hành dạy trong
hoàn cảnh dùng máy chiếu hay không dùng máy chiếu…Điều này cần phụ thuộc

vào điều kiện ở mỗi trường, căn cứ vào hoàn cảnh cụ thể và phong cách dạy
khác nhau để huy động tối đa, đảm bảo được nội dung dạy học theo yêu cầu của
chương trình. Khi giải thích các hiện tượng trong thực tiễn liên quan đến bài học
cần lựa chọn cách giải thích ngắn gọn, dễ hiểu theo từng đối tượng học sinh để
gây được hứng thú đối với học sinh.
Sau đây là một số ví dụ minh họa mà tôi đã áp dụng thông qua một số
hiện tượng trong thực tiễn trong số hàng nghìn, hàng vạn hiện tượng, tình huống
thực tiễn có thể áp dụng:
2.3.1.Mục tiêu của giải pháp
Hướng dẫn lý thuyết cơ bản cho học sinh
2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
HƯỚNG DẪN LÝ THUYẾT CƠ BẢN CHO HỌC SINH:
Cung cấp các kiến thức lý thuyết nhằm giải thích một số hiện tượng thông
qua bài dạy cho học sinh:
KHỐI 10:

BÀI

HIỆN
TƯỢNG

GIẢI THÍCH

3


Bài 30: Clo

Tại
sao

Khi sục vào nước một lượng nhỏ clo thì sẽ có tác
nước máy dụng sát khuẩn do clo tan một phần (gây mùi) và
lại có mùi phản ứng một phần với nước:
clo?
��
� HCl +HClO
H2O + Cl2 ��
�
HClO có tính oxi hóa rất mạnh nên phá hoại hoạt
tính một số enzim trong vi sinh vật, làm cho vi sinh
vật chết

Bài 31:
Hidroclorua
- Axit
clohidric

Axit
clohiđric
có vai trò
như thế nào
đối với cơ
thể ?

Axit clohiđric có vai trò rất quan trọng đối với quá
trình trao đổi chất của cơ thể. Trong dịch vị dạ dày
của người có axit clohiđric với nồng độ khoảng từ
0,0001 đến 0,001 mol/l (có độ pH tương ứng là 4 và
3). Ngoài việc hoà tan các muối khó tan, axit
clohiđric còn là chất xúc tác cho các phản ứng thuỷ

phân các chất gluxit (chất đường, bột) và chất
protein (chất đạm) thành các chất đơn giản hơn để
cơ thể có thể hấp thụ được.
Lượng axit clohiđric trong dịch vị dạ dày nhỏ hơn
hoặc lớn hơn mức bình thường đều mắc bệnh. Khi
trong dịch vị dạ dày, axit clohiđric có nồng độ nhỏ
hơn 0,0001 mol/l (pH > 4,5) ta mắc bệnh khó tiêu,
ngược lại, nồng độ lớn hơn 0,001 mol/l (pH < 3,5) ta
mắc bệnh ợ chua.

Vìsao muối NaHCO3 dùng để chế thuốc đau dạ dày (bao tử) vì
Bài31:
NaHCO3
nó làm giảm lượng axit HCl trong dạ dày nhờ phản
Hidroclorua- được dùng ứng:
Axit
để
chế
clohidric
thuốc đau NaHCO3 + HCl  NaCl + CO2 + H2O
dạ dày?
Bài 34: Flo

Vì
sao
“chảo
không
dính” khi
chiên rán
thức ăn lại

không bị
dính chảo?

Thực ra mặt trong của chảo không dính người ta có
trải một lớp hợp chất cao phân tử. Đó là politetra
floetylen
(-CF2-CF2-)n được tôn vinh là “vua chất dẻo”
thường gọi là “teflon”. Politetra floetilen chỉ chứa 2
nguyên tố C và F nên liên kết với nhau rất bền chắc.
Khi cho teflon vào axit vô cơ hay axit H 2SO4 đậm
đặc, nước cường thủy( hỗn hợp HCl và HNO 3 đặc),
vào dung dịch kiềm đun sôi thì teflon không hề biến
4


chất. Dùng teflon tráng lên đáy chảo khi đun với
nước sôi không hề xảy ra bất kì tác dụng nào. Các
loại dầu ăn, muối, dấm,… cũng xảy ra hiện tượng gì.
Cho dù không cho dầu mỡ mà trực tiếp rán cá, trứng
trong chảo thì cũng không xảy ra hiện tượng gì.
Một điều chú ý là không nên đốt nóng chảo không
trên bếp lửa vì teflon ở nhiệt độ trên 250 oC là bắt
đầu phân hủy và thoát ra chất độc. Khi rửa chảo
không nên chà xát bằng các đồ vật cứng vì có thể
gây tổn hại cho lớp chống dính.
Bài 34: Flo
Phần III.1.
Hidroflorua
và axit
flohidric

Bài 36: Iot

Làm
thế Muốn khắc thủy tinh người ta nhúng thủy tinh vào
nào có thể sáp nóng chảy, nhấc ra cho nguội, dùng vật nhọn
khắc được khắc hình ảnh cần khắc nhờ lớp sáp mất đi, rồi nhỏ
thủy tinh ? dung dịch HF vào thì thủy tinh sẽ bị ăn mòn ở những
chổ lớp sáp bị cào đi
SiO2 + 4HF → SiF4↑ + 2H2O
Tại
sao Trong cơ thể con người có tồn tại một lượng iot tập
phải
ăn trung ở tuyến giáp trạng. Theo các nhà khoa học mỗi
muối iot ? ngày cơ thể con người cần được cung cấp 1.10 -42.10-4g iot.

Phần I.1.
Trạng thái tự
nhiên

Bài 36: Iot
Phần II.1.
Tính chất

Hàng ngày ta phải bổ sung lượng iot cần thiết cho cơ
thể bằng cách ăn muối iot. Iôt có trong muối ăn dạng
KI và KIO3. Nếu lượng iot không cung cấp đủ thì sẽ
dẫn đến tuyến giáp trạng sưng to thành bướu cổ,
nặng hơn là đần độn, vô sinh và các chứng bệnh
khác.

Sherlock
Homes đã
phát hiện
cách
lấy
vân tay của
tội phạm
lưu trên đồ
vật ở hiện
trường như
thế nào chỉ
sau ít phút
thí

Lấy một trang giấy sạch, ấn một đầu ngón tay lên
trên mặt giấy rồi nhấc ra, sau đó đem phần giấy có
dấu vân tay đặt đối diện với mặt ống nghiệm có chứa
cồn iốt và dùng đèn cồn để đun nóng ở phần đáy ống
nghiệm. Khi xuất hiện luồng khí màu tím bốc ra từ
ống nghiệm, bạn sẽ thấy trên phần giấy trắng( bình
thường không nhận ra dấu vết gì) dần dần hiện lên
dấu vân tay màu nâu, rõ đến từng nét. Nếu bạn ấn
đầu ngón tay lên một trang giấy trắng rồi cất đi, mấy
tháng sau mới đem thực nghiệm như trên thì dấu vân
tay vẫn hiện ra rõ ràng.

5


nghiệm ?

Trên đầu ngón tay chúng ta có dầu béo, dầu khoáng
và mồ hôi. Khi ấn ngón tay lên mặt giấy thì những
thứ đó sẽ lưu lại trên mặt giấy, tuy mắt thường rất
khó nhận ra.
Khi đem tờ giấy có vân tay đặt đối diện với mặt
miệng ống nghiệm chứa cồn iôt thì do bị đun nóng
iôt “thăng hoa” bốc lên thành khí màu tím ( chú ý là
khí iôt rất độc), mà dầu béo, dầu khoáng và mồ hôi
là các dung môi hữu cơ mà khí iôt dễ tan vào chúng,
tạo thành màu nâu trên các vân tay lưu lại. Thế là
vân tay hiện ra.

Bài 36: Iot
Phần II.2.
Ứng dụng

Bài 41: Oxi
Phần III.2.
Tác dụng
với phi kim

Vì sao tay
Do cồn iot là hỗn hợp tan của iot và ancol etylic
một người (C2H5OH), iot tạo thành với tinh bột một chất có
dính
cồn màu xanh
iot
cầm
bánh mì thì

có
chấm
xanh trên
bánh ?
Vì sao than Do than đá tác dụng với O2 trong không khí tạo ra
đá
chất khí CO2, phản ứng tỏa nhiệt
thành đống
lớn có thể C+O2 → CO2  H < 0
tự bốc cháy
Nhiệt tỏa ra được tích góp dần dần, khi đạt tới nhiệt
độ cháy của than chì thì than sẽ tự bốc cháy

Tại sao khi
đánh
rơi
nhiệt
kế
Bài 48 : Lưu thủy ngân
huỳnh
thì không
Phần II. Tính được dùng
chất hóa học chổi quét
mà nên rắc
bột S lên
trên?

Thủy ngân (Hg) là kim loại ở dạng lỏng, dễ bay hơi
và hơi thủy ngân là một chất độc. Vì vậy khi làm rơi
nhiệt kế thủy ngân nếu như ta dùng chổi quét thì

thủy ngân sẽ bị phân tán nhỏ, làm tăng quá trình bay
hơi và làm cho quá trình thu gom khó khăn hơn. Ta
phải dùng bột S rắc lên những chỗ có thủy ngân, vì S
có thể tác dụng với thủy ngân tạo thành HgS dạng
rắn và không bay hơi.

6


Bài 42 :
Ozon và
hidropeoxit
Phần I.2
Tính chất
của ozon

Bài 42:
Ozon và
hidropeoxit
Phần I.2
Tính chất
của ozon

Vì sao sau
Sau những cơn mưa, không khí trong lành, sạch
những cơn sẽ. Sở dĩ như vậy là có hai nguyên nhân:
giông,
không khí Nước mưa đã gột sạch bụi bẩn làm bầu không khí
trở
nên được trong sạch.

trong lành,
Trong cơn giông đã xảy ra phản ứng tạo thành ozon
mát
mẻ
UV
 2O3
từ oxi: 3O2  
hơn ?
Khi nồng độ ozon nhỏ, người ta cảm giác trong
sạch, tươi mát.Do vậy sau cơn mưa giông trong
không khí có lẫn ít ozon làm cho không khí trong
sạch, tươi mát.
Vì sao khi
sử
dụng
máy
photocopy
phải chú ý
đến
việc
thông gió ?

Chúng ta đều biết khi máy photocopy làm việc
thường xảy ra hiện tượng phóng điện cao áp do đó

có thể sinh ra khí ozon theo phản ứng: 3O2  UV
2O3
Với một lượng ít ozon trong không khí thì có tác
dụng diệt khuẩn, diệt vi trùng. Nhưng nếu lượng
ozon lại vượt qua giới hạn cho phép sẽ gây tổn hại

cho đại não, phá hoại khả năng miễn dịch bệnh, gây
mất trí nhớ, biến đổi nhiễm sắc thể, gây quái thai ở
phụ nữ mang thai, ...Hiển nhiên là lượng ozon do
máy photocopy sinh ra rất bé nên nếu ngẫu nhiên mà
tiếp xúc với nó cũng chưa có thể gây nguy hại cho
cơ thể. Nhưng nếu tiếp xúc với ozon trong thời gian
dài và nếu không chú ý làm thông gió căn phòng thì
do ozon tập hợp nhiều trong phòng đến mức vượt
tiêu chuẩn an toàn thì sẽ có ảnh hưởng đến sức khỏe
con người.

Tại
sao Khí H2S độc với người vì khi vào máu, máu hóa đen
hiđrosunfu do tạo ra FeS làm cho hemoglobin của máu chứa
Bài 44:
a lại độc Fe2+ bị phá hủy
Hidrosunfua đối
với
H2S + Fe2+ (trong hemoglobin) → FeS↓ + 2H+
người?
Phần II. Tính
chất vật lí

Bài 44:
Vì sao ta
Khi bị bệnh cảm, trong cơ thể con người sẽ tích tụ
Hidrosunfua hay dùng một lượng khí H2S tương đối cao. Chính lượng H2S
7

Phần III.2.
Tính khử
mạnh

bạc
để sẽ làm cho cơ thể mệt mỏi. Khi ta dùng Ag để đánh
“đánh gió” gió thì Ag sẽ tác dụng với khí H 2S. Do đó, lượng
khi bị bệnh H2S trong cơ thể giảm và dần sẽ hết bệnh. Miếng Ag
cảm ?
sau khi đánh gió sẽ có màu đen xám:
4Ag + 2H2S + O2 → 2Ag2S↓ + 2H2O
(đen)
“Hiện
tượng mưa
axit” là gì ?
Tác
hại
như thế nào
?

Khí thải công nghiệp và khí thải của các động cơ
đốt trong ( ô tô, xe máy) có chứa các khí SO2, NO,
NO2,…Các khí này tác dụng với oxi O 2 và hơi nước
trong không khí nhờ xúc tác oxit kim loại ( có trong
khói, bụi nhà máy) hoặc ozon tạo ra axit sunfuric
H2SO4 và axit nitric HNO3.
2SO2 + O2 + 2H2O → 2H2SO4

Bài 45:
Hợp chất có

oxi của Lưu
huỳnh
Phần III.5.
Sản xuất axit
sunfuric

2NO + O2 → 2NO2
4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3
Axit H2SO4 và HNO3 tan vào nước mưa tạo ra mưa
axit. Vai trò chính của mưa axit là H 2SO4 còn HNO3
đóng vai trò thứ hai.
Hiện nay mưa axit là nguồn ô nhiễm chính ở một số
nơi trên thế giới.
Mưa axit làm mùa màng thất thu và phá hủy các
công trình xây dựng, các tượng đài làm từ đá cẩm
thạch, đá vôi, đá phiến ( các loại đá này thành phần
chính là CaCO3):
CaCO3 + H2SO4 → CaSO4 + CO2↑ + H2O
CaCO3 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2↑ + H2O

Bài 45:

Loại đá có Khi bạn bị bệnh đau dạ dày cần phải chụp X quang.
thể… ăn
Trước khi chụp phim thì bác sỹ thường cho bạn ăn
Hợp chất có
một thứ thức ăn ở dạng hồ trắng. Thành phần chủ
oxi của lưu
yếu của thức ăn là một loại đá BaSO4.
huỳnh

Nguyên do là thầy thuốc chẩn đoán bệnh đau dạ
Phần III.6.
dày cho người bệnh thường phải chụp X quang.
Muối sunfat
Chụp X quang đối với dạ dày không dễ như với các
8


bộ phận xương cốt, bởi vì tỷ trọng của xương lớn, tia
X khó xuyên qua, trên phim chụp có thể lưu lại
những hình ảnh đậm còn tỷ trọng của dạ dày và các
tổ chức xung quanh tương đối mềm nên ảnh chụp
không rõ nét.
Khi bệnh nhân ăn xong, BaSO4 đã vào tới dạ dày
thì tiến hành chụp X quang bởi vì BaSO 4 ngăn cản
tia X rất tốt. Từ đó Thầy thuốc có thể chẩn đoán
chính xác tình trạng dạ dày.
KHỐI 11:

BÀI

HIỆN
TƯỢNG

GIẢI THÍCH

Ca dao Việt Câu ca dao có nghĩa là: Khi vụ lúa chiêm đang trổ
Nam
có đồng mà có trận mưa rào kèm theo sấm chớp thì rất
câu:

tốt và cho năng suất cao.
“Lúa

Do trong không khí có khoảng 80% Nitơ và 20 %
oxi. Khi có sấm chớp( tia lửa điện) thì:

chiêm lấp
ló ngoài bờ 2N2 + O2 → 2NO
Bài 10 :
Nitơ
Phần III.2
Tính Khử

Hễ
nghe Sau đó: 2NO + O2 → 2NO2
tiếng sấm
phất cờ mà Khí NO2 hòa tan trong nước:
lên”
4NO2 + O2 + H2O → 4HNO3
Mang
ý
nghĩa hóa
học gì ?
HNO3 → H+ + NO 3
( Đạm)
Nhờ có sấm chớp ở các cơn mưa giông, mỗi năm
trung bình mỗi mẫu đất được cung cấp khoảng 6-7
kg nitơ.

Bài 11 :

Amoniac
và muối
Amoni

Vì
sao
Khi làm bánh bao người ta thường cho ít bột nở
“bánh bao” NH4HCO3 vào bột mì. Khi nướng bánh, NH 4HCO3
thường rất phân hủy thành các chất khí và hơi thoát ra nên làm
xốp và có cho bánh xốp và nở.
mùi khai
9


Phần
B.II.2.
Phản ứng
nhiệt phân

NH4HCO3(r) → NH3↑ + CO2↑ + H2O↑

Thuốc nổ
đen được
người
Trung
Quốc
và
Việt Nam
sử dụng từ
Bài 12 :

nhiều thế kỉ
Axit Nitric trước khi
và Muối người Châu
Nitrat
Âu biết đến
Phần B. II. thuốc nổ.
Ứng dụng Giải thích ý
của muối nghĩa của
công thức
nitrat
kinh
nghiệm
“nhứt đồng
thán, bán
đồng sinh,
lục
đồng
diêm”

Thuốc nổ đen là hỗn hợp nghiền mịn, trộn đều:
diêm tiêu KNO3, than gỗ C và lưu huỳnh S theo tỷ lệ
khối lượng

Bài 14 :
Tại
sao
PHOTPHO những con
chuột sau
Phần II.1. khi
ăn

Tính oxi thuốc chuột
hóa
lại đi tìm
nước uống.
Vậy thuốc
chuột là gì?
Cái gì đã
làm
cho
chuột chết?
Nếu
sau
khi
ăn
thuốc mà

Thành phần thuốc chuột là kẽm photphua Zn 3P2. Sau
khi ăn, Zn3P2 bị thủy phân rất mạnh, hàm lượng
nước trong cơ thể chuột giảm, nó khát và đi tìm
nước:

Do khí NH3 sinh ra nên làm cho bánh bao có mùi
khai.

KNO3 S
Kl gam
%

202

32

C

Hỗn hợp thuốc nổ
36

74,82% 11,85% 13,33%

270
100%

Phản ứng chủ yếu:
2KNO3 + S + 3C → K2S + N2↑ + 3CO2 ↑
Kết quả là thuốc nổ đen cháy tạo ra một thể tích khí
lớn gấp khoảng 2000 lần thể tích thuốc nổ ban đầu.
Nó sẽ cháy yên lặng trong bình hở và sẽ nổ tung
trong bình kín.Công thức kinh nghiệm thuốc nổ đen:
nhất đồng thán (một phần than), bán đồng sinh (nửa
phần lưu huỳnh), lục đồng diêm (sáu phần diêm) gần
đúng với công thức thuốc nổ đen hiện dùng:
15% C + 10% S + 75% KNO3

Zn3P2 + 6H2O → 3Zn(OH)2 + 2PH3↑
Chính PH3 (photphin) đã giết chết chuột.
Càng nhiều nước đưa vào cơ thể chuột → PH3 thoát
ra nhiều → chuột càng nhanh chết. Nếu không có
nước chuột sẽ chết lâu hơn.
Vấn đề diệt chuột đang được mọi người quan tâm vì
chuột là con vật mang nhiều mầm bệnh truyền

nhiễm cho con người và hay phá hoại mùa màng.
10


không có “Thuốc chuột” đang được dùng với mục đích trên.
nước uống Nhưng đây là loại thuốc rất độc nên dể ảnh hưởng
thì chuột đến sức khỏe con người,
chết mau
hay lâu hơn
?
“Ma trơi”
Trong xương của động vật luôn có chứa một hàm
là gì? Ma lượng photpho. Khi cơ thể động vật chết đi, nó sẽ
trơi thường phân hủy một phần thành photphin PH3 và lẫn một
xuất hiện ở ít điphotphin P2H4.
đâu ?
Photphin không tự bốc cháy ở nhiệt độ thường.
Khi đun nóng đến 150oC thì nó mới cháy được. Còn
điphotphin P2H4 thì tự bốc cháy trong không khí và
Bài 14
tỏa nhiệt. Chính lượng nhiệt tỏa ra trong quá trình
PHOTPHO
này làm cho photphin bốc cháy:
Phần
IV.Trạng
thái tự
nhiên

2PH3 + 4O2 → P2O5 + 3H2O
Quá trình trên xảy ra cả ngày lẫn đêm nhưng do

ban ngày có các tia sáng của mặt trời nên ta không
quan sát rõ như vào ban đêm.
Hiện tượng ma trơi chỉ là một quá trình hóa học
xảy ra trong tự nhiên. Thường gặp ma trơi ở các
nghĩa địa vào ban đêm. Đây là một hiện tượng tự
nhiên chứ không phải là một hiện tượng “ thần bí ”
nào đó, tránh tình trạng mê tín dị đoan, làm cho cuộc
sống thêm lành mạnh.

Bài 16 :
Tại sao khi
PHÂN
đi gần các
BÓN HÓA sông,
hồ
HỌC
bẩn
vào
ngày nắng
Phần I.3. nóng, ngườ
Urê
i ta ngửi
thấy mùi
khai ?

Khi nước sông, hồ bị ô nhiễm nặng bởi các chất hữu
cơ giàu đạm như nước tiểu, phân hữu cơ, rác thải
hữu cơ… thì lượng urê trong các chất hữu cơ này
sinh ra nhiều. Dưới tác dụng của men ureaza của các
vi sinh vật, urê bị phân hủy tiếp thành CO 2 và

amoniac NH3 theo phản ứng:
(NH2)2CO + H2O → CO2 + 2NH3
NH3 sinh ra hòa tan trong nước sông, hồ dưới dạng
một cân bằng động:
NH3 + H2O → NH 4 + OH-

11


( pH < 7, nhiệt độ thấp)
NH 4 + OH- → NH3 + H2O
( pH > 7, nhiệt độ cao)
Như vậy khi trời nắng ( nhiệt độ cao), NH 3 sinh ra
do các phản ứng phân hủy urê chứa trong nước sẽ
không hòa tan vào nước mà bị tách ra bay vào không
khí làm cho không khí xung quanh sông, hồ có mùi
khai khó chịu.
Vì sao trộn
phân đạm
một
lá
(NH4)2SO4,
hai
lá
Bài 16 :
NH4NO3 ho
PHÂN
nước
BÓN HÓA ặc
tiểu với vôi

HỌC
trong
Ca(OH)2
Phần
mất
I.Phân đạm bị
đạm?

Vì NH3 bị mất mát do phản ứng:
(NH4)2SO4 + Ca(OH)2
2H2O (1)

→

2NH3 ↑ + CaSO4 ↓ +

2NH4NO3 + Ca(OH)2 →2NH3 ↑+ Ca(NO3)2
H2O (3)

+

Nước tiểu có chứa hàm lượng ure CO(NH2)2, vi sinh
vật hoạt động chuyển ure thành (NH4)2CO3:
CO(NH2)2 + 2H2O

→ (NH4)2CO3 (5)

(NH4)2CO3 dễ bị phân hủy khi trời nắng theo phản
ứng:
(NH4)2CO3 → NH3 ↑ + CO2 ↑ + H2O

Bài 16 :
PHÂN
BÓN HÓA
HỌC
Phần III.
Phân Kali
Bài 20 :
CACBON
Phần I.
Tính chất
vật lí

Vì
sao Trong tro bếp có chứa muối K 2CO3 cung cấp nguyên
người
ta tố kali cho cây.
thường
dùng
tro
bếp để bón
cây?
Vì sao khi Do than củi xốp có tính hấp phụ nên hấp phụ mùi
cơm bị khê khét của cơm làm cho cơm đở mùi khê.
người
ta
thường cho
vào
nồi
cơm một

mẩu than

12


củi

Bài 21 :
Hợp chất
của Cacbon
Phần II.
Cacbon
đioxit
2. Tính chất
vật lí

“Nước đá
khô” là gì
và có công
dụng như
thế nào ?

Nước đá khô (hay còn gọi là tuyết cacbonic) được
điều chế từ khí CO2 hoặc CO2 hóa lỏng. Đây là các
tác nhân lạnh ở thể rắn cung cấp hơi lạnh bằng cách
biến đổi trạng thái: đá khô thăng hoa thành hơi,
không qua trạng thái lỏng.
CO2 lỏng, đặc biệt là nước đá khô( không độc hại),
được ứng dụng thích hợp để bảo quản những sản
phẩm kỵ ẩm và dùng làm lạnh đông thực phẩm.

Dùng đá khô để làm lạnh và bảo quản gián tiếp các
sản phẩm có bao gói nhưng có thể dùng làm lạnh và
bảo quản trực tiếp. Chính chất tác nhân làm lạnh này
(CO2) đã làm ức chế sống của vi sinh vật, giữ được
vị ngọt-màu sắc hoa quả. Đồng thời hạn chế được
tổn hao khối lượng tự nhiên của sản phẩm do sự bay
hơi từ bề mặt sản phẩm và các quá trình lên men,
phân hủy.Bảo quản thực phẩm bằng cồn khô là cách
rất tốt hiện nay

“Hiệu ứng Khí cacbonic CO2 trong khí quyển chỉ hấp thụ một
nhà kính” phần những tia hồng ngoại ( tức là những bức xạ
Bài 21 :
là gì ?
nhiệt) của Mặt Trời và để cho những tia có bước
sóng từ 50000 đến 100000 Å đi qua dễ dàng đến mặt
Hợp chất
đất. Nhưng những bức xạ nhiệt phát ra ngược lại từ
của Cacbon
mặt đất có bước sóng trên 140000 Å bị khí CO 2 hấp
thụ mạnh và phát trở lại Trái Đất làm cho Trái Đất
Phần II.
ấm lên. Theo tính toán của các nhà khoa học thì nếu
Cacbon
hàm lượng CO2 trong khí quyển tăng lên gấp đôi so
đioxit
với hiện tại thì nhiệt độ ở mặt đất tăng lên 4oC.
2. Tính chất
Về mặt hấp thụ bức xạ, lớp CO2 ở trong khí quyển
vật lí

tương đương với lớp thủy tinh của các nhà kính
dùng để trồng cây, trồng hoa ở xứ lạnh.
Bài 21 :

Vì sao ta
Do các kim loại trên có tính khử mạnh nên vẫn
không thể cháy được trong khí quyển CO2. Thí dụ :2Mg +
Hợp chất dập tắt đám CO2 → 2MgO + C
của Cacbon cháy của
Cacbon sinh ra lại tiếp tục cháy:
các
kim
Phần II.
loại mạnh:
Cacbon
C + O2 → CO2
K, Na, Mg,
đioxit
… bằng khí
13


CO2

Để dập tắt các đám cháy thông thường người ta
thường dùng khí CO2. Tuy nhiên một số đám cháy
có các kim loại mạnh thì CO2 không những không
dập tắt mà làm cho lửa cháy thêm gây thiệt hại
nghiêm trọng

3. Tính chất
hóa học

Vì
trước
Hợp chất thi đấu
của Cacbon VĐV
thao
Phần III. xoa
trắng
Axit
cacbonic và lòng
tay?
Muối
cacbonat
Bài 21 :

Bài 43 :
ANKIN
Phần III .
Điều chế

Bài 42 :
Khái niệm
về
TECPEN
Phần II.1.
Nguồn
Tecpen
thiên nhiên

Bài 51 :
DẪN

sao
khi
các
thể
cần
bột
vào
bàn

Loại bột màu trắng có tên gọi là “Magiê
cacbonat”(MgCO3) mà người ta vẫn hay gọi là “ bột
magiê”. MgCO3 là loại bột rắn mịn, nhẹ có tác dụng
hút ẩm rất tốt. Khi tiến hành thi đấu, bàn tay của các
vận động viên thường có nhiều mồ hôi. Điều đó đối
với các vận động viên thi đấu thể thao hết sức bất
lợi. MgCO3 có tác dụng hấp thụ mồ hôi đồng thời
tăng cường độ ma sát giữa bàn tay và các dụng cụ
thể thao giúp vận động viên có thể nắm chắc dụng
cụ và thực hiện các động tác chuẩn xác hơn.

Vì sao ném
Đất đèn có thành phần chính là canxi cacbua CaC 2,
đất
đèn khi tác dụng với nước sinh ra khí axetilen và canxi
xuống ao hiđroxit.
làm

cá
CaC2 + 2H2O  C2H2 + Ca(OH)2
chết?
Axetilen có thể tác dụng với H2O tạo ra anđehit
axetic. Các chất này làm tổn thương đến hoạt động
hô hấp của cá vì vậy có thể làm cá chết.
Vì
sao
trong một
ngày hoa
phù dung
có thể đổi
màu tới 3
lần ?

Hoa phù dung đổi màu 3 lần trong ngày. Buổi
sáng màu trắng, buổi trưa màu phớt hồng, buổi chiều
màu hồng đậm hơn.
Loài hoa, trước sau chỉ biến đổi thay nhau giữa các
màu trắng, hồng, vàng, da cam, đỏ. Đó là sự thay đổi
của chất caroten có trong thực vật.
Caroten là một loại sắc tố thường thấy trong mọi
đóa hoa. Trong sữa động vật, trong chất béo cũng có
sắc tố này nhưng nhiều hơn cả là trong của cà rốt
( chất màu vàng da cam). Caroten là một
hiđrocacbon có công thức phân tử C40H56.

Giải thích
Khi cầu thủ bị thương, chỗ bị thương sẽ rất đau
hiện tượng: đớn. Người cán bộ y tế dùng phương pháp làm lạnh

cục bộ bằng cách phun chất làm lạnh tức thời trên
14


“Khi các
cầu thủ đá
banh bị đau
nằm lăn lộn
trên đất thì
nhân viên y
XUẤT
tế chỉ cần
HALOGEN dùng bình
Phần IV. thuốc phun
Ứng dụng vào chỗ bị
thương, sau
đó cầu thủ
bị thương
đứng lên
tiếp tục thi
đấu”

chỗ bị thương. Chất làm lạnh ở đây là etyl clorua
C2H5Cl.

Vì
sao
dụng
cụ
phân tích

rượu có thể
phát hiện
các lái xe
đã
uống
rượu?

Thành phần chính của các loại nước uống có cồn là
ancol etylic. Đặc tính của ancol etylic là dễ bị oxi
hóa. Có rất nhiều chất oxi hóa có thể tác dụng với
rượu nhưng người chọn một chất oxi hóa là
crom(VI)oxit CrO3. Đây là một chất oxi hóa rất
mạnh, là chất ở dạng kết tinh thành tinh thể màu
vàng da cam. Bột oxit CrO3 khi gặp rượu etylic sẽ bị
khử thành oxit Cr2O3 là một hợp chất có màu xanh
đen

Bài 54 :
ANCOL
Phần I. 4.
Phản ứng
oxi hóa

C2H5Cl là hợp chất hữu cơ có tos là 12,3oC. Ở nhiệt
độ thường khi tăng áp suất sẽ biến thành chất lỏng.
Khi phun C2H5Cl lên chỗ bị thương, các giọt etyl
clorua tiếp xúc với da, nhiệt độ cơ thể sẽ làm etyl
clorua sôi lên và bốc hơi rất nhanh. Quá trình này
thu nhiệt mạnh làm cho da bị lạnh đông cục bộ và tê
cứng. Vì vậy thần kinh cảm giác không truyền được

đau lên đại não. Nhờ đó cầu thủ không có cảm giác
đau. Do sự đông cục bộ nên vết thương không bị
chảy máu.Chú ý là cloetan chỉ tạm thời không làm
cho cầu thủ cảm giác đau mà không có tác dụng
chữa trị vết thương.

Vì sao cồn
Cồn là dung dịch ancol etylic (C 2H5OH) có khả
có
khả năng thẩm thấu cao, có thể xuyên qua màng tế bào
năng
sát đi sâu vào bên trong gây đông tụ protein làm cho tế
Bài 54 :
bào chết. Thực tế là cồn 75 o có khả năng sát trùng là
ANCOL khuẩn ?
cao nhất. Nếu cồn lớn hơn 75o thì nồng độ cồn quá
Phần II. 2 .
cao làm cho protein trên bề mặt vi khuẩn đông cứng
Ứng dụng
nhanh hình thành lớp vỏ cứng ngăn không cho cồn
thắm vào bên trong nên vi khuẩn không chết. Nếu
nồng độ nhỏ hơn 75o thì hiệu quả sát trùng kém.
Vì sao Có một số hợp chất hoá học gọi là chất chỉ thị màu,
nước rau chúng làm cho dung dịch thay đổi màu khi độ axit
Bài 61 : muống
thay đổi.
AXIT
đang xanh
cacboxylic khi
Trong rau muống (và vài loại rau khác) có chất

vắt
chanh vào chỉ thị màu này. Trong chanh có chứa 7% axit xitric.
15


Phần I.Tính thì chuyển Vắt chanh vào nước rau làm thay đổi độ axit, do đó
chất
hoá sang màu làm thay đổi màu nước rau. Khi chưa vắt chanh,
học
đỏ?
nước rau muống có màu xanh lét là chứa chất kiềm
canxi.
Bài 61 :
Vì sao bôi Do trong nọc của ong, kiến, nhện (và một số cây)
AXIT
vôi vào chỗ có axit hữu cơ tên là axit fomic. Vôi là chất bazơ,
cacboxylic ong, kiến nên trung hoà axit làm ta đỡ đau.
đốt sẽ đỡ
Phần I.Tính đau?
2HCOOH + Ca(OH)2  (HCOO)2Ca + 2H2
chất hoá
học
Vì
sao
Bài 61 :
dùng dao
AXIT
cacboxylic (bằng thép)
cắt lê, táo
Phần I.Tính thì bề mặt

chất hoá chỗ cắt sẽ
học
bị đen

Trong lê, táo và nhiều loại trái cây có chứa tanin.
Tanin còn gọi là axit tanic, nó tác dụng với sắt tạo
thành sắt (III) tanat có màu đen. Tanin có vị chát,
quả hồng có vị chát do rất nhiều tanin.

KHỐI 12:

BÀI

Bài 2 :
Lipit
Phần II.2.
Tính chất
hóa học

HIỆN
TƯỢNG

GIẢI THÍCH

Dân gian
có câu: “
Thịt
mỡ,
dưa hành,
câu đối đỏ

Mỡ là este của glixerol với các axit béo
(RCOO)3C3H5. Dưa chua cung cấp H+ làm xúc tác
cho việc thủy phân este do đó có lợi cho sự tiêu hóa
mỡ ( trong phần tính chất hóa học của lipit).

Cây nêu,
tràng pháo,
bánh chưng
xanh”

a.Phản ứng
Vì
sao
thủy phân thịt mỡ và
dưa hành
thường
được
ăn
cùng nhau?

16


Bài 7 :

Tại sao khi
ăn
cơm
TINH BỘT nhai kỹ sẽ

thấy
vị
Phần IV. Sự
ngọt ?
chuyển hóa
tinh bột
trong cơ
thể

Bài 11 :
AMIN

Cơm chứa một lượng lớn tinh bột, khi ăn cơm
trong tuyến nước bọt của người có các enzim. Khi
nhai kỹ cơm trong nước bọt sẽ xảy ra sự thủy phân
một phần tinh bột thành mantozơ và glucozơ nên có
vị ngọt:

Vì
sao
Cá tanh do trong cá có trimetylamin (CH 3)3N và
rượu
lại đimetylamin (CH3)2NH và metyl amin CH3NH2 là
làm
mất những chất có mùi khó ngửi.
mùi tanh
Khi chiên cá ta cho thêm một ít rượu có thể phá
của cá?
hủy được mùi tanh cá. Vì trimetylamin thường “lẫn
trốn” trong cá nên người ta khó trục nó ra. Nhưng

trong rượu có cồn, cồn có thể hòa tan trimetylamin
nên có thể lôi được trimetylamin ra khỏi chổ ẩn. Khi
chiên cá ở nhiệt độ cao cả trimetylamin và cồn đều
bay hơi hết, nên chỉ một lúc sau mùi tanh cá sẽ bay
đi hết.

Vì sao vắt
chanh vào
cốc sữa đặc
có đường
sẽ thấy có
B.PROTEI kết tủa?
N

Trong sữa có thành phần protein gọi là cazein. Khi
vắt chanh vào sữa sẽ làm tăng độ chua tức làm giảm
độ PH của dung dịch sữa. Tới PH đúng với điểm
đẳng điện của cazein thì chất này sẽ kết tủa. Khi làm
phomat người ta cũng tách cazein rồi cho lên men
tiếp.

Bài 23 : Sự Vì sao ở
ăn mòn kim các cơ sở
loại
đóng
tàu
thường gắn
Phần 2 : Ăn một miếng
mòn điện kim
loại

hóa học
Kẽm Zn ở
phía
sau
đuôi tàu ?

Thân tàu biển được chế tạo bằng gang thép. Gang
thép là hợp kim của sắt, cacbon và một số nguyên tố
khác. Đi lại trên biển, thân tàu tiếp xúc thường
xuyên với nước biển là dung dịch chất điện li nên sắt
bị ăn mòn, gây hư hỏng.

Bài 13 :
PEPTIT
VÀ
PROTEIN

Để bảo vệ thân tàu thường áp dụng biện pháp sơn
nhằm không cho gang thép của thân tàu tiếp xúc trực
tiếp với nước biển. Nhưng ở phía đuôi tàu, do tác
động của chân vịt, nước bị khuấy động mãnh liệt nên
biện pháp sơn là chưa đủ. Do đó mà phải gắn tấm
kẽm vào đuôi tàu.

17


Khi đó sẽ xảy ra quá trình ăn mòn điện hóa. Kẽm là
kim loại hoạt động hơn sắt nên bị ăn mòn, còn sắt thì
không bị mất mát gì.Sau một thời gian miếng kẽm bị

ăn mòn thì sẽ được thay thế theo định kì.
Giải thích
tại
sao
trong tàu
ngầm
Bài 29 :
người
ta
Một số hợp dùng
chất quan natripeoxit
trọng của để
cung
kim loại
cấp oxi và
kiềm
hấp
thụ
CO2 do
thủy
thủ
đoàn
hô
hấp thải ra?

Na2O(r) +H2O(l) →2NaOH(l) + H2O2(l) (1)

Câu
tục
Bài 31 :

ngữ:
“
Một số hợp Nước chảy
chất quan đá
mòn”
trọng của mang
ý
kim loại
nghĩa hóa
kiềm thổ học gì?

Thành phần chủ yếu của đá là CaCO3. Trong không
khí có khí CO2 nên nước hòa tan một phần tạo thành
axit H2CO3. Do đó xảy ra phản ứng hóa học :

Phần 2 .
Canxi
cacbonat
Bài 31 :
Một số hợp
chất quan
trọng của
kim loại
kiềm thổ

Tại sao khi
nấu nước
giếng
ở
một

số
vùng
lâu
ngày thấy
xuất hiện
Phần II . lớp cặn ở
Nước cứng đáy
ấm?
Cách tẩy

2H2O2 → 2H2O(l) + O2(k)

(2)

Trong tàu ngầm người ta dùng natripeoxit để cung
cấp O2 (theo 2) và hấp thụ khí CO2 do thủy thủ đoàn
hô hấp thải ra bằng dung dịch NaOH tạo ra từ (1)

CaCO3 + CO2 + H2O <-> Ca(HCO3)2
Khi nước chảy cuốn theo Ca(HCO3)2, theo nguyên lí
dịch chuyển cân bằng thì cân bằng (*) sẽ chuyển
dịch theo phía phải. Kết quả là sau một thời gian
nước đã làm cho đá bị bào mòn dần.Hiện tượng
này thường thấy ở những phiến đá có dòng nước
chảy qua. Do hiện tượng xảy ra chậm nên phải thật
sự chú ý chúng ta mới nhận ra điều này.
Trong tự nhiên, nước ở một số vùng là nước cứng
tạm thời - là nước có chứa Ca(HCO3)2 và
Mg(HCO3)2. Khi nấu nước lâu ngày thì xảy ra
phương trình hóa học:

Ca(HCO3)2 → CaCO3↓ + CO2↑ + H2O
Mg(HCO3)2 → MgCO3↓ + CO2↑ + H2O
Do CaCO3 và MgCO3 là chất kết tủa nên lâu ngày sẽ

18


lớp
cặn đóng cặn.
này như
Để tẩy lớp căn này thì dùng dung dịch CH 3COOH
thế nào?
5% cho vào ấm đun sôi để nguội khoảng một đêm
rồi rửa sạch.
Giải thích ý Phèn chua là muối sunfat kép của nhôm và kali ở
nghĩa câu: dạng tinh thể ngậm nước 24 phân tử nước nên có
công thức hóa học là K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O.
Bài 34 :
“ Anh đừng
Một số hợp bắc
bậc Phèn chua không độc, có vị chát chua, ít tan trong
chất quan làm cao
nước lạnh nhưng tan rất nhiều trong nước nóng. Khi
trọng của
cho phèn chua vào nước sẽ phân li ra ion Al 3+. Chính
Phèn chua ion Al3+ này bị thủy phân theo phương trình:
Nhôm
em
đánh
Phần III. nước nào Al3+ + 3H2O → Al(OH)3↓ + 3H+

Nhôm
cũng
Kết quả tạo ra Al(OH)3 là chất kết tủa dạng keo nên
sunfat
trong”
khi khuấy phèn chua vào nước, nó kết dính các hạt
đất nhỏ lơ lửng trong nước đục thành hạt đất to hơn,
nặng và chìm xuống làm trong nước.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
1. Kết quả nghiên cứu: Nhờ vận dụng:”Giải thích các hiện tượng trong đời
sống thông qua các bài học môn Hóa Học nhằm nâng cao hiệu quả học tập cho
học sinh THPT” kết hợp với nhiều phương pháp khác tôi đã đạt được những kết
quả nhất định.
Học sinh trở nên thích học hóa hơn, thích những giờ dạy của tôi nhiều hơn, về
nhà các em chăm học bài hơn, thậm chí có những học sinh về nhà đã biết tự
quan sát, tái tạo lại các hiện tượng thực tế và vận dụng kiến thức hóa học để giải
thích.
2. Kết quả đối chứng
Để biết được hiệu quả của quá trình trên tôi tiến hành thực hiện với 2 đối tượng
học sinh thuộc 2 lớp học khác nhau nhưng mức độ học tập tương đương ( Học
sinh lớp 12Avà 12B của trường THPT Lê Viết Tạo) giữa một lớp 12A được lồng
ghép giải thích các hiện tượng tự nhiên thông qua bài học với lớp 12B giảng dạy
thông thường. Tôi thu được những kết quả như sau:

19


LỚP

MỨC ĐỘ

12A

Thường
áp dụng

12B

Ít áp dụng

Kết Quả
Giỏi

Khá

12,1 %
2,1%

Trung
bình

Yếu

Kém

65,7% 22,2%

0

0

57%

0

0

xuyên
40,9%

Từ bảng trên ta có thể rút ra kết luận học sinh thử nghiệm tỉ lệ học sinh
giỏi, khá cao hơn so với học sinh đối chứng. Ta thấy với cách dạy trên tỉ lệ học
tập tốt của học sinh có chiều hướng tăng lên. Nói chung chất lượng và tinh thần
học tập của các em ở lớp thử nghiệm đã có chuyển biến tích cực.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Muốn thành công trong công tác giảng dạy trước hết đòi hỏi người giáo
viên phải có tâm huyết với công việc, phải đam mê tìm tòi học hỏi, phải nắm
vững các kiến thức cơ bản, phổ thông, các kiến thức đại học, tổng hợp các kinh
nghiệm áp dụng vào bài giảng. Phải thường xuyên trau dồi, học tập nâng cao
trình độ chuyên môn của bản thân, phải biết phát huy tính tích cực chủ động
chiếm lĩnh tri thức của học sinh.
Trong quá trình giảng dạy phải coi trọng việc hướng dẫn học sinh con đường
tìm ra kiến thức mới, khơi dậy óc tò mò, tư duy sáng tạo của học sinh, tạo hứng thú
trong học tập, dẫn dắt học sinh từ chỗ chưa biết đến biết, từ dễ đến khó.
Đối với học sinh cần phải thường xuyên rèn luyện, tìm tòi, học hỏi nhằm
củng cố và nâng cao vốn kiến thức cho bản thân.

Đây là đề tài nhằm đổi mới phương pháp dạy học, nhằm nâng cao kỹ
năng quan sát, liên hệ thực tế cho học sinh, rèn luyện cho học sinh khả

năng chủ động, sáng tạo trong quá trình học tập sáng tạo và làm chủ cuộc
sống.
3.2. Kiến nghị
Sáng kiến kinh nghiệm này là một phần nhỏ của bản thân thu được
trong quá trình giảng dạy trong một phạm vi nhỏ hẹp. Vì vậy việc phát hiện
những ưu nhược điểm chưa được đầy đủ và sâu sắc. Mong rằng báo cáo kinh
nghiệm này các đồng nghiệp cho tôi thêm những ý kiến phản hồi những ưu
nhược điểm của SKKN này.
Cuối cùng tôi mong SKKN này sẽ được các đồng nghiệp nghiên cứu
và áp dụng một cách hiệu quả trong thực tiễn để rút ra những điều bổ ích.

20


Bài viết chắc chắn không thể tránh khỏi thiếu thiếu sót rất mong được sự đóng
góp ý kiến, phê bình, phản hồi của các đồng nghiệp.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Thanh Hóa, ngày 08 tháng 05 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.

Vũ Thị Hương

21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
- SGK Hóa Học 10 (Nhà xuất bản Giáo Dục)
- SGK Hóa Học 11(Nhà xuất bản Giáo Dục)

- SGK Hóa Học 12(Nhà xuất bản Giáo Dục)

22