Giáo dục học sinh nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng chống thiên tai bão lụt thông qua mục nước cứng bài 26, sách giáo khoa hoá học 12

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
SỞ
GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
TRƯỜNG THPT TRIỆU SƠN 2

TRƯỜNG THPT TRIỆU SƠN 2

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

GIÁO DỤC HỌC SINH NÂNG CAO NHẬN THỨC, KỸ NĂNG
GIÁO DỤC HỌC SINH NÂNG CAO NHẬN THỨC, KỸ NĂNG
PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI BÃO LỤT THÔNG QUA MỤC
PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI BÃO LỤT THÔNG QUA MỤC
NƯỚC CỨNG TRONG BÀI 26, SÁCH GIÁO KHOA
NƯỚC CỨNG SÁCH GIÁO KHOA HOÁ HỌC 12
HOÁ HỌC 12

Người thực hiện: Lê Xuân Túc
Chức vụ: Giáo viên
Người thực
hiện:thuộc
Lê Xuân
SKKN
môn:Túc
Hoá Học

Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc môn: Hoá Học

THANH HOÁ NĂM 201

THANH HOÁ NĂM 2018
1


Mục lục

Trang

2


1.Mở đầu.................................................................................................
1.1 Lí do chọn đề tài................................................................................
1.2 Mục đích nghiên................................................................................
1.3. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................
1.4.Phương pháp nghiên cứu...................................................................
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm………………………………….....
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh
nghiệm..........................................
2.1.1 Biến đổi khí hậu.............................................................................
2.1.1.1. Thời tiết và khí
hậu.....................................................................
2.1.1.2. Biến đổi khí hậu và nguyên nhân……………………………...
2.1.2. Thiên tai bão lũ…………………………………………………..
2.1.3. Thiệt hại do thiên tai bão lũ……………………………………...
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm……..
2.2.1. Về phía giáo viên………………………………………………..
2.2.2. Về phía học sinh…………………………………………………
2.2.3. Thực trạng vấn đề phòng chống bão lụt đối với học sinh Trường
THPT Triệu Sơn 2 .................................................................................

2.2.4. Giải pháp hạn chế thiệt hại do thiên tai bão lụt………………….
2.2.4.1. Kỹ năng phòng chống thiên tai bão
lụt.......................................
2.2.4.2. Nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng chống thiên tai bão lụt
đối với học sinh Trường THPT Triệu Sơn 2 ..........................................
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề................................
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường………………………………
3.Kết luận, kiến nghị...............................................................................
- Kết luận.................................................................................................
- Kiến nghị..............................................................................................

1
1
2
2
2
3
3
3
3
3
3
5
5
5
6
6
7
7

9
10
10
12
12
12

3


1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài.
Mấy năm trở lại đây, biến đổi khí hậu đang gây ra những hiện tượng thời
tiết cực đoan, bất thường như hạn hán, sóng thần, bão lũ, ngập lụt, sạt lở …trải
rộng khắp cả ba miền Bắc – Trung – Nam của nước ta để lại những thiệt hại
nặng nề cả người và của.
Năm 2017- năm kỷ lục của thiên tai bão lũ với 16 cơn bão và 5 áp thấp
nhiệt đới, trong đó có 6 cơn bão và áp thấp ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền của
nước ta. Theo số liệu tổng hợp của Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng chống
thiên tai & Tìm kiếm cứu nạn (Bộ NN&PTNT) năm 2017, trong 19 loại hình
thiên tai ghi nhận được thì bão lũ làm cho 386 người chết, 61 người mất tích,
664 người bị thương, 8126 ngôi nhà bị sập đổ, hư hỏng hoàn toàn và hơn
561000 ngôi nhà bị ngập, hư hại, tốc mái ….Tổng thiệt hại kinh tế trên 60 000 tỷ
đồng cao gấp 3 lần mức trung bình hàng năm (Thiệt hại kinh tế chiếm 1 – 1,5%
GDP), đây là một thiệt hại vô cùng lớn [1].
Bão chồng bão, lũ trồng lũ, gây ra cảnh người mất người, gia đình tang
thương, làng xã tan hoang, môi trường ô nhiễm tạo nên bầu không khí ảm đạm,
đau thương. Năm 2017 là năm thiệt hại nặng nề do thiên tai bão lũ, nhưng năm
2018 được Trung tâm khí tượng thuỷ văn Trung ương dự báo là năm thiên tai
còn thảm khốc hơn nữa. Tuy nhiên công tác tuyên truyền luật phòng chống thiên

tai chưa thường xuyên phổ biến chưa rộng rãi, việc rà soát xây dựng phương án
ứng phó với thiên tai chưa sát với tình hình thực tế, các phương án ứng phó với
bão mạnh, siêu bão, phương án hộ đê còn hạn chế, phương tiện hậu có cải thiện
xong vẫn chưa đáp ứng được với tình hình thực tế đặc biệt ý thức chủ quan của
đại bộ phân người dân trong công tác phòng chống và ứng phó trước, trong và
sau bão còn yếu và thiếu[1].
Học sinh là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong mưa bão, lũ lụt;
theo thống kê chưa đầy đủ năm 2017 đã ghi nhận 36 trường hợp học sinh bị
chết, mất tích do mưa bão, ngập lụt; đây là con số vô cùng đau thương [1]. Học
sinh của Trường THPT Triệu Sơn 2 sinh sống và đi học đều đóng trên địa bàn
phía nam của Huyện Triệu Sơn, đây là rốn nước của Huyện cũng như khu vực
đồng bằng trung du, nơi có nhiều dòng sông chảy qua như Sông Hoàng, Sông
Nhà Lê, Sông Nhơm, Sông Chu và nhiều kênh rạch khác; là khu vực dễ tổn
thương do mưa lũ: Nước sông thường lên nhanh trong mưa bão, đê điều xung
yếu, cầu cống xuống cấp, đặc biệt dễ ngập lụt.
Hàng năm, cứ đến mùa mưa bão, lũ lụt là nhân dân và học sinh vùng phía
nam Triệu Sơn thường bị thiệt hại nặng nề về kinh tế, trong đó có cả thiệt hại về
người. Vì vậy, để giảm thiểu tối đa sự mất mát đau thương đó hơn lúc nào hết
những người là giáo viên như chúng ta cần tuyên truyền, nâng cao nhận thức kỹ
năng phòng chống, ứng phó bão lụt cho học sinh thân yêu của mình ngay lúc
này để từ đó các em có trách nhiệm hơn với bản thân, người thân, gia đình và
cộng đồng; các em có khả năng tự chủ động thoát hiểm, giúp đỡ mọi người thoát
4


hiểm, giảm nhẹ rủi ro thiên tai góp phần cùng các cơ quan chức năng giảm thiểu
tối đa thiệt hại do bão lụt gây ra.
Là một giáo viên dạy môn Hoá Học ở trường THPT Triệu sơn 2, tôi luôn
phải chứng kiến những cảnh mất mát, đau thương của học sinh cũng như của gia
đình các em trong mùa mưa bão: Ngập lụt làm hoa màu, lúa mất trắng, nhà cửa

bị hư hỏng, gia cầm, gia súc chết lụt, sách vở bị ướt, rách nát, đồ dùng học tập,
phương tiện đi học của học sinh bị nước cuốn trôi …làm ảnh hưởng đến kết quả
học tập và rèn luyện của các em. Những hình ảnh đau thương đó luôn ám ảnh tôi
mỗi khi giảng dạy, vì vậy trong quá trình giảng dạy thực tế tôi luôn trăn trở tìm
tòi phương pháp, lựa chọn kiến thức thích hợp để giúp học sinh nâng cao nhận
thức và có kỹ năng phòng chống thiên tai bão lụt. Do vậy tôi mạnh dạn chọn đề
tài “Giáo dục học sinh nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng chống thiên tai
bão lụt thông qua mục Nước cứng bài 26, sách giáo khoa Hoá học 12” làm
sáng kiến kinh nghiệm của mình.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Đề tài này nghiên cứu nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng cho học sinh
trường THPT Triệu Sơn 2 trong công tác phòng chống ứng phó với thiên tai bão
lụt, giảm nhẹ rủi ro thiên tai; giúp các em chung tay cùng các tổ chức khác và
cộng đồng góp phần làm giảm thiểu tối đa thiệt hại do bão lụt gây ra.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về nhận thức, kỹ năng phòng chống lụt bão của học
sinh lớp 12 trường THPT Triệu Sơn 2 và được áp dụng trong quá trình giảng dạy
trên lớp năm học 2017 – 2018. Các lớp học sinh được thử nghiệm là lớp 12B2
và 12B5 của trường THPT Triệu sơn 2, huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hoá.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Sử dụng phương pháp lồng ghép kiến thức, thông qua trình chiếu hình ảnh
minh hoạ làm nổi bật lên vấn đề, từ đó thống kê số liệu, khảo sát về việc nắm
kiến thức, kỹ năng, trách nhiệm của học sinh về công tác Phòng chống thiên tai,
bão lụt đối với bản thân và cộng đồng.

5


2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.

2.1.1. Biến đổi khí hậu.
2.1.1.1. Thời tiết và khí hậu.
Thời tiết là trạng thái nhất thời của khí quyển tại một địa điểm, như: nhiệt
độ, gió, độ ẩm, nắng, mưa…xảy ra hằng ngày và hay thay đổi. Khí hậu: là trạng
thái trung bình nhiều năm của thời tiết ở một khu vực như: tỉnh, quốc gia, châu
lục hoặc toàn cầu.
Khí hậu đề cập đến gía trị trung bình: nhiệt độ trung bình, trung bình năm
(độ ẩm, lượng mưa); Biến động đặc trưng: nhiệt độ cao nhất hoặc thấp nhất
trong mùa và Tần suất các hiện tượng cực đoan: gió mùa, bão, áp thấp nhiệt
đới. Thước đo thời gian trong tính toán thống kê về khí hậu là 30 năm[2].
2.1.1.2. Biến đổi khí hậu và nguyên nhân.
- Theo định nghĩa của Công ước khung Liên Hiệp Quốc (UNFCCC): Biến
đổi khí hậu là sự thay đổi của khí hậu, được quy định trực tiếp hay gián tiếp là
do hoạt động của con người làm thay đổi thành phần khí quyển, và đóng góp
thêm vào sự biến động khí hậu tự nhiên quan sát được trong khảng thời gian so
sánh được[2].
- Các hiện tượng mà biến đổi khí hậu gây nên có thể kể đến là:
+ Hiện tượng hiệu ứng nhà kính: Các khí nhà kính (Các khí nhà kính chủ
yếu bao gồm: hơi nước, CO2, CH4, N2O, O3, các khí CFC) có tác dụng giữ lại
nhiệt của mặt trời, không cho nó phản xạ đi, nếu các khí nhà kính tồn tại vừa
phải thì chúng giúp cho nhiệt độ trái đất không quá lạnh nhưng nếu chúng có
quá nhiều trong khí quyển thì kết quả là trái đất nóng lên [1].
+ Hiện tượng mưa axít. Mưa axit là mưa có tính axit do một số chất khí
hòa tan trong nước mưa (trong đó chủ yếu là SO 2 và NO2) tạo thành các axit
khác nhau[1].
+ Thủng tầng ozon. Ozon (O3) là chất khí có màu lam nhạt (trong điều
kiện nhiệt độ và áp suất tiêu chuẩn), có mùi hắc đặc trưng. Ozon là chất hấp thụ
mạnh các tia tử ngoại, tia nhìn thấy và tia hồng ngoại. Lớp ozon ngăn cản phần
lớn các tia cực tím có hại không cho xuyên qua bầu khí quyển trái đất. Tầng
ozon như lớp áo choàng bảo vệ trái đất trước sự xâm nhập và phá hủy của tia tử

ngoại. Không khí chứa một lượng rất nhỏ ozon có tác dụng làm cho không khí
trong lành. Với lượng ozon lớn hơn sẽ gây độc hại với con người[1].
+ Cháy rừng: Biến đổi khí hậu và cháy rừng tác động qua lại với nhau:
các đám cháy rừng thải một lượng lớn carbon đioxit vào khí quyển làm trái đất
nóng dần lên; khí hậu ấm dần lên lại tác động các đám cháy rừng diễn ra nhiều
hơn[1].
+ Bão - lũ lụt – hạn hán:
Bão là trạng thái nhiễu động của khí quyển và là một loại hình thời tiết
cực trị. Bão là hiện tượng gió mạnh kèm theo mưa rất lớn do có sự xuất hiện và
hoạt động của các khu áp thấp (low pressure area) khơi sâu.
6


Lũ là hiện tượng nước sông dâng cao trong một khoảng thời gian nhất
định, sau đó giảm dần hoặc dòng nước do mưa lớn tích luỹ từ nơi cao tràn về dữ
dội làm ngập lụt một khu vực hoặc một vùng trũng, thấp hơn.
Hạn hán là hiện tượng lượng mưa thiếu hụt nghiêm trọng kéo dài, làm
giảm hàm lượng ẩm trong không khí và hàm lượng nước trong đất, làm suy kiệt
dòng chảy sông suối, hạ thấp mực nước ao hồ, mực nước trong các tầng chứa
nước dưới đất gây ảnh hưởng xấu đến sự sinh trưởng của cây trồng, làm môi
trường suy thoái gây đói nghèo dịch bệnh[1].
+ Sa mạc hóa: Sa mạc hóa là hiện tượng suy thoái đất đai ở những vùng
khô hạn, bán khô hạn, vùng ẩm nửa khô hạn, gây ra bởi sinh hoạt con người và
biến đổi khí hậu[1].
+ Hiện tượng sương khói: Sương khói là một sự cố môi trường, xảy ra do
sự kết hợp sương với khói và một số chất gây ô nhiễm không khí khác như khói
bụi kim loại nặng, khói mù quang hoá.
- Sự nóng lên toàn cầu là rất rõ ràng với những biểu hiện của sự gia tăng
nhiệt độ không khí và đại dương, sự tan băng trên diện rộng và qua đó là mức
tăng mực nước biển trung bình toàn cầu[1].

+ Nhiệt độ tăng: Theo các nhà khoa học NASA, trong giai đoạn 1880 –
2013, trừ năm 1998, chỉ trong 13 năm kể từ năm 2000, trái đất đã xuất hiện 10
năm nóng nhất. Riêng năm 2010 và 2005 được xếp hạng là năm nóng nhất trong
lịch sử. Và năm 2013 cũng là năm thuộc những năm có nhiệt độ cao kỷ lục trong
134 năm. Có thể nói Trái đất ngày càng nóng lên so với những thập kỷ trước
đó[1].
+ Nước biển dâng: Nước biển dâng là sự dâng mực nước của đại dương
trên toàn cầu, trong đó không bao gồm triều, nước dâng do bão.... Quan trắc
mực nước biển cho thấy mực nước biển trung bình tăng khoảng 20cm trong
vòng 100 năm qua. Trong thập kỷ qua, mực nước biển dâng nhanh nhất ở vùng
phía tây Thái Bình Dương và phía đông Ấn Độ Dương[1].
- Biến đổi khí hậu là kết quả của nhiều yếu tố bao gồm cả các quy trình
động năng của bản thân Trái Đất, cả các lực bên ngoài bao gồm các biến đổi
trong cường độ ánh sáng mặt trời, đặc biệt là những hoạt động của con người
trong thời gian gần đây. Có 4 yếu tố chi phối chính gây thay đổi lớn và lâu dài
đến khí hậu trái đất:
+ Yếu tố tự nhiên:
(1) Sự thay đổi quỹ đạo của trái đất khi xoay quanh mặt trời;
(2) Dao động năng lượng thoát ra từ mặt trời;
(3) Thay đổi tuần hoàn đại dương chủ yếu do giao động giản nở nước lạnh
sâu trong vùng biển nhiệt đới Thái Bình Dương;
+ Yếu tố con người:
(4) Thay đổi thành phần khí quyển[1].
2.1.2. Thiên tai bão lụt.
- Căn cứ pháp lý Điều 3 Luật phòng, chống thiên tai năm 2013: Thiên tai
là hiện tượng tự nhiên bất thường có thể gây thiệt hại về người, tài sản, môi
trường, điều kiện sống và các hoạt động kinh tế - xã hội, bao gồm: bão, áp thấp
7

nhiệt đới, lốc, sét, mưa lớn, lũ, lũ quét, ngập lụt, sạt lở đất do mưa lũ hoặc dòng
chảy, sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy, nước dâng, xâm nhập mặn, nắng
nóng, hạn hán, rét hại, mưa đá, sương muối, động đất, sóng thần và các loại
thiên tai khác[2].
- Theo Điều 1 Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu
+ Bão là trạng thái nhiễu động của khí quyển và là một loại hình thời tiết
cực trị. Bão là hiện tượng gió mạnh kèm theo mưa rất lớn do có sự xuất hiện và
hoạt động của các khu áp thấp (low pressure area) khơi sâu[2].
+ Lũ là hiện tượng nước sông dâng cao trong một khoảng thời gian nhất
định, sau đó giảm dần hoặc dòng nước do mưa lớn tích luỹ từ nơi cao tràn về dữ
dội làm ngập lụt một khu vực hoặc một vùng trũng, thấp hơn[2].
2.1.3. Thiệt hại do thiên tai bão lụt.
Với vị trí địa lý đặc thù và địa hình phân bố phức tạp, hàng năm, nước ta
phải đối mặt với rất nhiều loại hình thiên tai, đặc biệt là các loại hình thiên tai
liên quan đến nước như lũ, bão, ngập úng, sạt lở và lũ quét. Thiên tai không
những gây tổn thất về kinh tế, cơ sở vật chất, giảm tăng trưởng GDP mà còn trực
tiếp cướp đi sinh mạng của nhiều người dân, đẩy một bộ phận dân chúng (những
người nghèo nhất) quay trở lại ranh giới nghèo đói [1].
Những thiệt hại có thể gây ra do bão lụt là
+ Thiệt hại đến con người: gây thương vong và làm ảnh hưởng đến sức
khoẻ cộng động (chết người, bị thương, gây dịch bênh).
+ Thiệt hại về vật chất: mất mát tài sản, hư hỏng công trình nhà cửađồ
đạc, ngưng trệ giao thông, gián đoạn thông tin liên lạc.
+ Thiệt hại về sản xuất: mất mùa, làm chết gia súc, gia cầm và dịch bệnh
cho gia súc gia cầm, thiếu lương thực và nước sạch cho sinh hoạt.
+ Thiệt hại về môi trường: ô nhiễm môi trường, lũ lụt, lũ quét, sạt lở đất
đá khi có mưa to [2].
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
2.2.1. Về phía giáo viên.
Qua tham khảo một số đồng nghiệp ở Trường THPT Triệu Sơn 2 về vấn

đề giáo dục nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng chống lụt bão trong các giờ học
hiện nay tôi thấy nổi lên một số vấn đề sau:
+ Đa số giáo viên thường bỏ qua phần liên hệ thực tế là do một trong các
lí do sau:
- Không căn chuẩn thời gian trong các tiết dạy.
- Phần liên hệ được xem đó là phần phụ.
- Giáo viên ít có kiến thức thực tế
+ Một số giáo viên khác nghĩ lâu nay bão lụt có nhưng chưa ảnh hưởng
tới mình, nên ảnh hưởng của bão lũ có lẽ cũng không đáng ngại; dẫn tới ý thức
còn lơ là, thờ ơ, vô cảm với những mất mát đau thương của nhân dân, học sinh
trong mùa mưa bão và cho rằng đó là việc của xã hội, của các cấp chính quyền,
của các cơ quan chức năng; chưa có những hành động thiết thực để giúp nhân
dân và học sinh phòng chống bão lũ và khắc phục sau bão lũ, chưa chủ động tích
8


cực ủng hộ giúp đỡ kịp thời cho người bị bão lũ. Vì vậy giáo viên thường bỏ qua
phần liên hệ.
2.2.2. Về phía học sinh.
+ Học sinh là đối tượng dễ tổn thương trong mưa bão nhưng ít được hay
chưa được nhà trường, các tổ chức đoàn thể, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ
môn quan tâm tuyên truyền một cách đầy đủ liên tục về cách phòng chống và
khắc phục sau mưa bão, giảm nhẹ rủi ro thiên tai.
+ Đa số học sinh chưa có nhận thức đúng về biến đổi khí hậu, các hiện
tượng thời tiết cực đoan; xem thường những tác hại của nó; chưa có kỹ năng
phòng chống, khắc phục do thiên tai bão lũ gây ra đối với bản thân và gia đình
và cộng đồng.
+ Nhiều học sinh còn thờ ơ chưa nắm bắt kịp thời với các thông tin về
thời tiết, bão lụt trên các phương tiện thông tin đại chúng nên chưa chủ động
phòng chống bảo vệ bản thân trong mưa bão, còn để mưa bão làm ảnh hưởng

đến việc học tập, sức khoẻ của bản thân.
+ Nhiều học sinh chưa biết bảo vệ đồ dùng học tập của mình còn để sách
vở bị ướt, rách nát, nước cuốn trôi; bị mắc mưa dẫn đến dễ ốm ảnh hưởng đến
kết quả học tập; một số học sinh khác thích dầm mưa, đùa nghịch xô đẩy nhau
trên các bờ đê trên đường đi học khi sông có nước lớn, thách đố nhau bơi lội qua
dòng nước lũ, mà không biết rằng mình đang đùa giỡn với “thần chết Thuỷ
Tinh”.
+ Một số học sinh chưa tự trang bị cho mình những kỹ năng mềm phòng
chống thiên tai bão lụt, kỹ năng phòng chống đuối nước nên vẫn còn học sinh tử
vong do đuối nước, nước lũ cuốn trôi để lại những mất mát thương tâm, đau xót.
2.2.3. Thực trạng vấn đề phòng chống bão lụt đối với học sinh Trường
THPT Triệu Sơn 2
+ Hầu hết học sinh Trường THPT Triệu Sơn 2 là con em gia đình nông
thôn nghèo, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, các em ít được tiếp cận với
các nguồn thông tin như báo trí, mạng internet…, bên cạnh đó đa số phụ huynh
học sinh nhận thức về việc hướng dẫn con cái họ có nhận thức và kỹ năng phòng
chống bão lụt còn rất thấp, thiếu trách nhiệm quan tâm của người lớn đến các em
là không phải không có.
+ Dễ có thể nhận biết được những hạn chế, yếu kém của học sinh Trường
THPT Triệu Sơn 2 về nhận thức, kỹ năng phòng chống thiên tai, bão lụt qua
những biểu hiện như:
- Thiếu thông tin chính xác về thời tiết mưa bão nên còn nhiều học sinh để
mắc mưa khi đi học, không chuẩn bị áo mưa, có áo mưa nhưng vẫn không mặc,
thà rằng để dầm mưa ướt áo còn hơn mất vẻ đẹp bề ngoài, sợ xấu, để mất hình
ảnh với bạn khác giới, thể hiện mình là người trưởng thành, phong trần, galăng,
là người từng trải…dẫn tới các em vào lớp với quần áo ướt, mùi hôi làm ảnh
hưởng đến cả giờ học.
- Vào đầu năm học nhà trường đều bàn giao bảo quản cơ sở vật chất cho
từng lớp, từng giáo viên chủ nhiệm. Mặc dù được giáo viên nhắc nhở nhưng
nhiều học sinh làm trực nhật trong những ngày mưa bão vẫn thờ ơ không đóng,

9


cài, buột cửa phòng học, không cắt điện để gió giật làm hư hỏng cửa, sét đánh
cháy quạt, cháy máy tính, máy chiếu của lớp; có những học sinh được chỉ dạy
tận tay cách buộc cửa chống mưa bão nhưng vẫn loay hoay mãi không thực hiện
được. Thiệt hại do cơn bão số 10 năm 2017 đối với nhà trường là rất lớn có đến
23 chuồng cửa sổ bị gió làm va đập hư hỏng nặng, sét đánh cháy 4 quạt trần, 10
cây máy vi tính, 2 máy chiếu trên lớp học, nhiều cành cây xà cừ bị gãy, nước
sông Nhơm dâng cao tràn vào sân trường làm môi trường sau mưa bão ô nhiễm.
- Nhiều học sinh có tâm lí không ổn định vững vàng, dễ hoang mang sợ
sệt, la ó trong giờ học khi thấy mưa lớn, sấm sét.
- Hay đi học muộn mỗi khi sau mưa bão và lấy lí do là đường trơn, nước
ngập đường khó đi, bị ngã do đường trơn trượt….mà không chủ động thời gian
đi học đúng giờ, thực hiện không đúng quy định về đồng phục, phù hiệu, vắng
học vô lí do….
- Sau mưa bão học sinh đi học thường không chuẩn bị đầy đủ vở ghi, sách
giáo khoa, đồ dùng học tập…có những học sinh cá biệt chưa chăm học mang
máy tính đi cầm đồ nhưng lại lấy lí do máy tính bị hư hỏng do bị ngấm nuớc
mưa, làm ảnh hưởng đến chất lượng học tập của các em.
- Một số học sinh vẫn còn trêu đùa nhau xô đẩy nhau khi qua dòng nước
lớn, thách thức nhau bơi qua sông khi nước sông lên cao, nên đã xảy ra hiện
tượng phương tiện đi học của các em bị nước lớn cuốn trôi, có học sinh tử vong
do đuối nước.
- Đa số học sinh chưa có kỹ năng sơ cấp cứu người bị đuối nước, sét
đánh, tổn thương do thiên tai mưa bão.
- Nhiều học sinh có thói quen cùng gia đình đánh cá trên các dòng sông
cánh đồng ngập lụt bằng kích điện, điện lưới 220V tiềm ẩn nguy cơ tử vong rất
cao.
- Nhiều học sinh không có ý thức cùng gia đình thu hoạch hoa màu mùa

màng, chằng chéo nhà cửa khi có mưa to gió lớn, bão mạnh, siêu bão; không
tham gia khắc phục hậu quả do mưa bão, không dọn vệ sinh nhà cửa, cống rãnh
thoát nước ở địa phương nơi cư trú, khi tham gia dọn dẹp vệ sinh ở trường sau
mưa bão thì có ý thức trốn tránh, đùn đẩy, lấy lí do để xin nghỉ lao động làm vệ
sinh…
- Ủng hộ đồng bào bị thiệt hại nặng nề do bão lũ còn chậm, Trong các đợt
quyên góp sách vở sau năm học để ủng hộ đồng bào bão lũ, đồng bào vùng sâu
vùng xa, vùng kinh tế khó khăn do Công Đoàn nghành phát động còn chậm,
hoặc không thực hiện.
2.2.4. Giải pháp hạn chế thiệt hại do thiên tai bão lụt.
2.2.4.1. Kỹ năng phòng chống thiên tai bão lụt.
Phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai thể hiện ý thức chủ động của con người
trước những biến động khôn lường của tự nhiên. Ngay trước mùa mưa lũ mỗi
người dân, mỗi gia đình cần chủ động chuẩn bị cho mình những điều kiện tối
thiểu nhất để sẵn sàng ứng phó với những bất trắc của thiên tai. Một số kỹ năng
phòng chống thiên tai bão lụt là[1]:
10


+ Có kế hoạch phòng chống: Đây là một trong những kĩ năng và yếu tố vô
cùng quan trọng trong việc phòng chống bão lụt. Việc xác định được chỗ bạn
sinh sống có thường xuyên và dễ xảy ra bão lụt hay không rất cần thiết. Nếu nơi
ở của bạn ở trong vùng tâm bão hay dễ xảy ra ngập lụt nếu có bão lũ thì cần có
kế hoạch gia cố lại nơi ở hoặc có các công trình phòng chống bão lũ kịp thời.
Nếu trong tình trạng khẩn cấp phải di dời kịp thời người và tài sản tới nơi an
toàn sớm nhất có thể. Hãy có sẵn vài kế hoạch phòng tránh khác nhau để hạn
chế tối đa thiệt hại do bão lũ gây ra[1].
+ Chuẩn bị đủ những thứ cần thiết nếu bão lũ xảy ra: Thiên tai luôn là vấn
đề khó tránh khỏi, đặc biệt là bão lũ. Vì vậy nếu xảy ra bão lũ thì trước đó bạn
nên có sự chuẩn bị kĩ lưỡng nếu có bão lũ xảy ra. Sau đây là một số tiếp liệu cần

thiết bạn cần chuẩn bị để vượt qua bão lũ:
- Nước sạch, nước luôn là thứ quan trọng và ưu tiên hàng đầu nếu có bão
lũ xảy ra. Bạn cần chuẩn bị khoảng 3,7 lít nước cho mỗi người dùng trong một
ngày
- Thức ăn, trong bão lũ thì bạn nên chuẩn bị các loại thức ăn có thể bảo
quản được lâu trong môi trường khắc nghiệt. Ví dụ như: đồ ăn liền như mì tôm,
lương khô, thức ăn đóng hộp, trái cây, rau, gia vị cần thiết. Đảm bảo dinh dưỡng
tối thiểu, đặc biệt là cho trẻ nhỏ, và người già.
- Hộp thuốc y tế có các loại thuốc cơ bản như thuốc cảm, đau đầu, thuốc
đau bụng, kháng sinh... cùng một vài vật dụng sơ cứu cần thiết phòng trong
trường hợp có tai nạn xảy ra ngoài ý muốn.
- Các vật dụng cứu hộ cần thiết như: đèn bin, phao cứu nạn, đèn báo hiệu,
thiết bị truyền và phát sóng, la bàn và một số dụng cụ kĩ thuật cơ bản khác.
- Ngoài ra quần áo và một số vật dụng cá nhân cơ bản cũng cần được
chuẩn bị kĩ trước phòng trường hợp bão lũ xảy ra bất ngờ. Việc chuẩn bị để
phòng chống bão lũ là rất cần thiết vì vậy những đồ dùng được chuẩn bị cũng
cần được bảo quản ở nơi thích hợp, an toàn và dễ dàng lấy ra sử dụng lúc xảy ra
bão lũ[1].
+ Có các số điện thoại liên lạc khẩn cấp: Bão, đặc biệt là lũ thường xảy ra
một cách bất ngờ và khó lường. Vì vậy có các số liên lạc để ứng cứu khẩn cấp là
vô cùng cần thiết
- Thứ nhất: Nạp đầy pin cho điện thoại của mình, có thể sử dụng pin sạc
dự phòng; có số điện thoại của người thân quen gần nhất để có thể giúp đỡ
- Thứ hai: Số điện thoại của cơ quan chức năng gần nhất nơi bạn đang
sinh sống
- Thứ ba: Các đường dây nóng của các cơ quan cứu hộ khẩn:114 (chữa
cháy và cứu hộ cứu nạn), 115 (cấp cứu y tế). Đảm bảo thông tin liên lạc cũng là
một trong những yếu tố sống còn giúp bạn sống sót qua bão lũ[1].
+ Tìm nơi trú ẩn an toàn: Nếu lũ lụt bất ngờ xảy ra thì điều đầu tiên bạn
cần làm là giữ bình tĩnh và tìm nơi trú ẩn an toàn cho bản thân. Đối với lũ lụt

bạn nên tìm nơi cao ráo và kiên cố để tránh bị ngập nước cuốn trôi. Đối với các
dạng lũ quét sạt lở thì bạn nên tránh các khu vực sườn đồi núi, hoặc nơi có đất
đá nhà cửa dễ sạt lở. Đặc biệt không trú ẩn trong các ngôi nhà ở chân núi hoặc
11


gần sông suối để trú ẩn. Nếu nơi bạn sống có bão lũ xảy ra thì hãy làm theo sự
sắp xếp và hướng dẫn di dời của các cơ quan chức năng nơi bạn đang sống để có
được nơi trú ẩn an toàn[1].
+ Bảo vệ tài sản và thu hoạch hoa màu: Để hạn chế tối đa thiệt hại về tài
sản do bão lũ gây ra, cần có kế hoạch cất dữ, di dời tài sản tới nơi an toàn. Xác
định phạm vi bão có thể gây ảnh hưởng hoặc khu vực nếu có lũ xảy ra sẽ có
những thiệt hại nặng để chuyển những tài sản giá trị, dễ hư hỏng tới nơi kiên cố
và an toàn hơn. Bên cạnh đó, trước lúc có bão lũ xảy ra, nên thu hoạch hoa màu,
tu sửa, nạo vét kênh mương, đảm bảo hệ thống thoát nước hoạt động tốt nếu có
lũ xảy ra[1].
Đồng thời để tránh những hư hại đáng kể về nhà cửa thì bạn nên tỉa các
cành cây quanh nhà dễ gãy đổ, gây nguy hiểm cho người và tài sản. Tiến hành
nạo vét kênh rạch, khơi thông đường dẫn thoát nước để tránh tình trạng ô nhiễm
và một số dịch bệnh có thể bùng phát sau bão lũ[1].
+ Học một số kĩ năng mềm khác: Ngoài việc chuẩn bị kĩ lưỡng về mặt vật
chất thì để phòng chống bão lũ hiệu quả, an toàn bạn cũng cần chuẩn bị cho
mình một tâm thế vững vàng tránh hoảng loạn và nóng vội. Nên tham gia một số
lớp tập huấn phòng chống bão lũ mà các cơ quan địa phương tổ chức định kì.
Học hoặc dạy cho người thân một số kĩ năng như bơi lội hay phải làm gì nếu
gặp các tình huống nguy hiểm trong bão lũ. Học một số kĩ năng sơ cứu, cứu hộ
cơ bản để có thể dùng trong trường hợp cần thiết. Rèn luyện và giữ gìn sức
khỏe thật tốt để bảo vệ bản thân và người khác trong tình trạng thiên tai khắc
nghiệt[1].
2.2.4.2. Nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng chống thiên tai bão lụt đối với

học sinh Trường THPT Triệu Sơn 2
+ Khuyến khích giáo viên dạy lồng ghép giáo dục nâng cao nhận thức, kỹ
năng phòng chống thiên tai bão lụt trong các tiết học ở nhiều môn học khác nhau
để nâng cao nhận thức cho học sinh
+ Kết hợp với Đoàn thanh niên tổ chức những buổi sinh hoạt ngoại khoá,
chào cờ…để phổ biến kiến thức, kỹ năng chống thiên tai bão lụt cho học sinh
+ Chuẩn bị đến mùa mưa bão nên tổ chức nhiều bài thi cho học sinh có
nội dung liên quan đến nguyên nhân làm biến đổi khí hậu, bão lũ, tác hại của nó
gây ra, và những kỹ năng cơ bản để ứng phó với biến đổi khí hậu, đặc biệt ứng
phó với hiện tượng bão lụt giúp học sinh nâng cao nhận thức, có thêm kỹ năng
chủ động phòng chống và biết cách khắc phục.
+ Kết hợp với cơ quan chức năng phòng chống bão lụt ở địa phương để
hướng dẫn học sinh có nhận thức và kỹ năng thoát hiểm trong bão lụt.
+ Kết hợp với giáo viên chủ nhiệm làm công tác tư tưởng, hướng dẫn một
số kỹ năng mềm trong phòng chống thiên tai đặc biệt là liên quan đến tai nạn do
nước.
+ Nghiêm khắc xử phạt học sinh cố tình trốn tránh trách nhiệm trong khi
dọn dẹp vệ sinh khuôn viên trường học, địa phương nơi cư trú sau bão lụt, kiểm
điểm, hạ hạnh kiểm những học sinh có ý thức lơ là, chủ quan để hư hỏng tài sản
của lớp học, của trường trong bão lụt.
12


+ Yêu cầu học sinh nghiêm túc học tập trong các giờ giáo dục quốc phòng
để nâng cao kỹ năng sơ cấp cứu khi cần thiết; rèn luyện thể dục thể thao thường
xuyên để nâng cao sức khoẻ, chủ động tránh rủi ro cho bản thân và có khả năng
giúp đỡ người khác.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Đề tài này được áp dụng trong tiết 45 (theo phân phối chương trình) của
bài 26 - sách giáo khoa Hoá học 12 (theo chương trình Chuẩn) trên 2 lớp 12B2

và 12B5 là những lớp theo học Ban cơ bản A có trình độ tương đương. Lớp
12B2 được tôi áp dụng còn lớp 12B5 tôi dạy theo cách thông thường không áp
dụng sáng kiến. Để kiểm chứng đề tài, sau tiết dạy tôi kiểm tra học sinh lớp
được áp dụng sáng kiến 5 phút bằng hình thức trắc nghiệm khách quan (đề và
đáp án ở phụ lục) lấy kết quả rồi so sánh nhận thức, kỹ năng phòng chống bão
lụt ở hai lớp.
Ở lớp 12B2, sau khi dạy xong “mục 2. Tác hại của nước cứng [3]” trong
bài 26 sách giáo khoa Hoá học 12, phần liên hệ thực tế tôi nêu hiện tượng bão
lụt và những thiệt hại của nó có thể gây ra đồng thời đề cập đến những kỹ năng
phòng chống thiên tai bão lụt. Tôi sử dụng phương pháp dạy học lồng ghép kiến
thức, thông qua trình chiếu và thuyết trình, sử dụng một số hình ảnh minh hoạ
về những biến đổi khí hậu, bão lụt, những cảnh tượng tàn phá của bão lụt, những
đau thương mà con người phải gánh chịu sau bão lũ và một số kỹ năng phòng
chống bão lụt (hình ảnh ở phần phụ lục) làm nổi bật lên vấn đề.
Với các giải pháp đã áp dụng trong sáng kiến đã mang lại những tác dụng
hiệu quả tốt trong việc nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng chống thiên tai bão
lụt cho học sinh, cụ thể kết quả như sau:
Kết quả thống kê lớp 12B5 không áp dụng đề tài:
Nhận thức, kỹ năng về phòng chống thiên tai bão lụt
Sĩ
Lớp
số
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
Kém
SL
%
SL

%
SL
%
SL
%
SL
%
12B5 40
2
5,0
8
20,0 10 25,0 11 27,5
9 22,5
Kết quả thống kê lớp 12B2 áp dụng đề tài:
Nhận thức, kỹ năng về phòng chống thiên tai bão lụt
Sĩ
Lớp
số
Tốt
Khá
Trung bình
Yếu
Kém
12B2

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

15

35,7
1

20

47,62

7

16,67

0

0

0

0

42

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Sáng kiến kinh nghiệm này đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
giảng dạy trong các tiết học môn Hoá học, làm cho các em học sinh yêu mến và
đam mê môn học hơn, khơi gợi những khả năng tìm tòi, sáng tạo của học sinh
vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn, đồng thời giúp tôi tự tin hơn trong các
13


giờ dạy, thêm yêu nghề, yêu khoa học và có kinh nghiệm hơn trong nghiên cứu
khoa học, giúp bản thân tôi luôn có tinh thần tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ để phục vụ cho ngành cho nhân dân
Đề tài viết nhằm mục đích chia sẻ với đồng nghiệp phương pháp dạy học
lồng ghép giáo dục nhận thức, kỹ năng phòng chống thiên tai, bão lụt cho học
sinh, cho cộng đồng. Việc truyền tải hình ảnh minh hoạ bằng máy chiếu cũng tạo
điều kiện để giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, đổi mới
phương pháp dạy học.
Đáp ứng chủ trương của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo về việc vận dụng kiến
thức liên môn đề giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung
học phổ thông.
Sau khi hoàn thành đề tài “Giáo dục học sinh nâng cao nhận thức, kỹ
năng phòng chống thiên tai bão lụt thông qua mục Nước cứng trong bài 26,

sách giáo khoa Hoá học 12” tôi đã áp dụng giảng dạy ở các lớp 12 tại trường
THPT Triệu Sơn 2. Kết quả của các em về nhận thức và kỹ năng là rất tốt.
Qua bài học các em được giáo dục nâng cao nhận thức về hiện tượng thời
tiết cực đoan, bão lũ thất thường, khó lường và những thiệt hại lớn về người và
của do nó gây ra, từ đó làm nhận thức của các em về vấn đề có sự chuyển biến
rõ rệt.
Kết quả của công tác giáo dục này được thể hiện qua việc các em không
còn thiếu thông tin hiểu biết về thời tiết và khí hậu; hiện tượng học sinh để mắc
mưa, quần áo ướt rượt hôi hám vào lớp đã giảm hẳn; ý thức trốn tránh trách
nhiệm không còn nữa; không còn hiện tượng học sinh đùa giỡn với “thần chết
Thuỷ Tinh” trong những ngày mưa bão nữa; trong những ngày mưa gió có sấm
sét học sinh đã biết tự nhắc nhở nhau buộc cài cửa phòng học cho chắc chắn,
ngắt điện... không còn sự chủ quan lơ là thiếu trách nhiệm như trước nữa, nhiều
học sinh đã có tâm lí bình tĩnh hơn, vững bàng hơn không còn tâm lí hoang
mang lo sợ sấm sét, mưa lớn, nhiều học sinh đã tự chủ động học bơi để tránh
hiện tượng đuối nước, và có kĩ năng giúp đỡ người khác khi bị đuối nước, sét
đánh.
Các em không dừng lại ở nhận thức mà các em đã chuyển hoá thành những
hành động thiết thức có ích như: trở thành những tuyên truyền viên về vấn đề
biến đổi khí hậu cho những bạn khác, hàng xóm, những người xung quanh từ đó
nâng cao ý thức trong đời sống sinh hoạt, sản xuất của người dân làm giảm thiểu
ô nhiễm môi trường, làm giảm biến đổi khí quyển, biến đổi khí hậu; các em đã
chủ động hơn, hăng hái hơn trong công tác phòng chống thiên tai bão lụt, và
khắc phục hậu quả do mưa bão; tích cực tham gia cùng gia đình, địa phương có
những hành động thiết thực góp phần không nhỏ làm giảm thiệt hại đáng kể do
mưa lũ gây ra, đây là những trải nghiệm, những kinh nghiệm xương máu quí báu
giúp các em sau này bước vào cuộc sống tự lập sẽ có nhiều giá trị hơn, “xứng
danh những chiến binh của Sơn Tinh để khắc chế sức mạnh của Thuỷ Tinh”
mang lại cuộc sống yên bình hạnh phúc cho bản thân gia đình và toàn xã hội.
Sáng kiến này cũng giúp cho chương trình nhà trường hoàn thiện hơn trong

việc giáo dục toàn diện học sinh, góp phần tăng thêm tài liệu nghiên cứu khoa
14


học ở thư viện của trường, tạo ra một phong trào nghiên cứu khoa học có sức lan
toả tôt hơn, góp phần giúp các tổ chức đoàn thể ở địa phương trong việc tuyên
truyền Luật Phòng chống thiên tai & Tìm kiếm cứu nạn.
3. Kết luận, kiến nghị
- Kết luận:
Qua kết quả kiểm tra cho thấy, lớp áp dụng đề tài thì nhận thức, kỹ năng
của học sinh về phòng chống thiên tai bão lụt có % tốt và % khá cao hơn so với
lớp không áp dụng đề tài. Như vậy, “Giáo dục học sinh nâng cao nhận thức,
kỹ năng phòng chống thiên tai bão lụt thông qua mục Nước cứng trong bài
26, sách giáo khoa Hoá học 12” đã mang lại kết quả cao trong việc thực hiện
đổi mới phương pháp dạy học, vận dụng kiến thức để giải quyết các tình huống
thực tiễn giúp các em hoàn thiện nhân cách toàn diện, học không chỉ để biết mà
học còn để làm.
Với hiệu quả như trên thì sáng kiến kinh nghiệm sẽ được ứng dụng rộng rãi
trong toàn trường, ở nhiều lớp học, nhiều khối lớp học.
- Kiến nghị
Tôi mong rằng trong khuôn khổ của một đề tài sáng kiến kinh nghiệm, tôi
có thể trình bày các ý tưởng để giáo dục học sinh nhận thức và có thêm kỹ năng
về phòng chống thiên tai bão lụt để các em cùng với nhà trường và toàn xã hội
nâng cao ý thức chấp hành Luật Phòng chống thiên tai bão lụt góp phần giảm
thiểu thiệt hại do thiên tai, đặc biệt thiên tai liên quan đến nước (H2O).
Với đề tài này viết ra nhằm mục đích được chia sẻ trao đổi kinh nghiệm với
đồng nghiệp phương pháp dạy học lồng ghép giáo dục nâng cao nhận thức, kỹ
năng phòng chống bão lụt áp dụng trong mục “Nước cứng” sách giáo khoa Hoá
học 12.
Đề tài này là kinh nghiệm được đúc rút trong quá trình giảng dạy của tôi.

Mong rằng nó sẽ được áp dụng rộng rãi cho đồng nghiệp trong bài dạy.
Do thời gian có hạn, bài viết không tránh khỏi thiếu sót. Vì vậy, người
viết rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp và những độc giả
quan tâm để bổ sung cho đề tài được hoàn thiện.
Xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ
Thanh Hóa, ngày 25 tháng 05 năm 2018
TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người khác
(ký và ghi rõ họ, tên)

Lê Xuân Túc

15


Tài liệu tham khảo
[1]: Nguồn internet
[2]: Tài liệu hướng dẫn dạy và học về giảm nhẹ rủi ro thiên tai, Bộ GD&ĐT và
Live&Learn ngày 16 tháng 1 năm 2013
[3]: Sách giáo khoa Hoá học 12, Nguyễn Xuân Trường (tổng chủ biên), NXB
GD, 2010.

16


DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC

CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lê Xuân Túc
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường THPT Triệu Sơn 2.

TT

1.

2.

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại
(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh;
Tỉnh...)

Tích hợp có hiệu quả giáo
Ngành GD cấp
dục bảo vệ môi trường cho
tỉnh; Tỉnh Thanh
học sinh THPT trong các giờ
Hoá
dạy thực hành môn Hoá học
Giáo dục học sinh về tác hại
của thuốc lá đối với sức
Ngành GD cấp
khoẻ con người, kinh tế gia
tỉnh; Tỉnh Thanh

đình và xã hội trong bài
Hoá
Amin, sách giáo khoa hoá
học 12

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,
hoặc C)

Năm học
đánh giá
xếp loại

C

2011- 2012

C

2014-2015

17


PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Một số hình ảnh về thiên tai bão lụt và hậu quả của nó
(Nguồn ảnh được tác giả sưu tầm qua internet)

(Việt Nam là quốc gia thuộc rốn bão của thế giới)

18


(Bão lụt có sức mạnh tàn phá khủng khiếp)

(Lũ lụt là hiện tượng thường đi kèm với bão)

19


(Bão lụt gây thiệt hại tài sản, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường)

20


21


(Bão lụt làm ảnh hưởng lớn đến quá trình học tập của học sinh)

22


23


(Bão lụt gây ra cảnh mất mát, tang thương, đau xót)

24


25