PHÁT HUY TÍNH tự GIÁC, TÍCH cực của học SINH THÔNG QUA học môn THỂ THAO tự CHỌN BÓNG CHUYỀN

MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
II. Mục đích nghiên cứu
III. Đối tượng nghiên cứu
B. PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lí thuyết
II. Cơ sở thực tiễn
III. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
IV. Các giải pháp tổ chức thực hiện
C. PHẦN KẾT LUẬN
I. Kết luận
II. Kiến nghị, đề xuất
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Trang
1
1
1
2
3
3
3
3
4
17
17
17
19

1

A. PHẦN MỞ ĐẦU
I.Lí do chọn đề tài:
Hiện nay ngành giáo dục và đào tạo đang nỗ lực đổi mới phương pháp
dạy học, theo hướng phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh trong
các hoạt động và học tập nhằm phù hợp với xu thế của thời đại. Vấn đề này đã
đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với người giáo viên là phải đổi mới phương pháp dạy
học: Giáo viên là người hướng dẫn chỉ đạo điều khiển học sinh đi tìm kiến thức
mới, vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn. Chính vì vậy học sinh phải là
người tự giác, chủ động, tìm tòi, phát hiện các kiến thức mới một cách linh hoạt,
sáng tạo vào thực tiễn cuộc sống thông qua sự hướng dẫn, định hướng của giáo
viên trong tiết dạy. Do vậy việc lựa chọn phương pháp dạy học sao cho phù hợp
với thực tiễn và phát huy được sự yêu thích môn học đối với học sinh là một vấn
đề rất quan trọng, đó cũng là một nghệ thuật sư phạm của người giáo viên.
Giáo dục thể chất trong trường phổ thông là một bộ phận của nền giáo dục,
là một nhu cầu tất yếu khách quan của sự tồn tại và phát triển của xã hội nói
chung và công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa nói riêng. Giáo dục thể chất còn
mang lại cho thế hệ trẻ cuộc sống vui tươi, lành mạnh và tác động mạnh mẽ đến
các mặt giáo dục khác như giáo dục đạo đức, trí tuệ, lao động, thẩm mĩ. Giảng
dạy và học tập môn thể dục trong nhà trường trung học phổ thông là một môn
học quan trọng xuyên xuốt chương trình, đóng góp vào sự phát triển thể lực
chung, phát triển các tố chất về sức nhanh, sức mạnh, sức bền, độ linh hoạt và
khéo léo. Do đó nghiên cứu thực trạng và tìm ra phương pháp phù hợp để nâng
cao chất lượng Dạy và Học, thực hiện tốt vai trò nhiệm vụ của môn học là vấn
đề cần thiết cho sự phát triển về thể lực và trí tuệ học sinh.
[3]
Với sự cấp thiết như vậy, tôi chọn đề tài :“Phát huy tính tự giác, tích cực
của học sinh thông qua học môn thể thao tự chọn Bóng Chuyền”. Nhằm mục
đích nâng cao chất lượng Dạy - Học, thúc đẩy phong trào rèn luyện thân thể học

sinh trong nhà trường, phong trào bóng chuyền của địa phương.
Đề tài này nhằm giúp học sinh khắc sâu những kiến thức lí thuyết, có một
hệ thống phương pháp luyện tập, giúp các em có thể nắm được phương thức
luyện tập từ đó chủ động vận dụng các phương pháp này trong thi đấu.
II.Mục đích nghiên cứu.
Để xây dựng kỹ năng vận động được tiến hành không chỉ bằng thị phạm
động tác, mà bằng cả lời nói và tư duy, tức là phải sử dụng các phương pháp dạy
học thể dục trong việc xây dựng kỹ năng vận động cho người luyện tập thể dục
thể thao mà đối tượng ở đây là học sinh trung học phổ thông, và người huấn
luyện hướng dẫn đó là giáo viên dạy thể dục thể thao. Trong thời gian của một
tiết dạy chỉ 45 phút mà có đến hai hay ba nội dung học khác nhau đan xen vào,
giáo viên phải làm thế nào để truyền tải kiến thức giúp học sinh nhanh chóng
hình thành kỹ năng vận động, nghĩa là vừa xây dựng nhận thức cho các em về
kỹ thuật động tác vừa phải đảm bảo đủ lượng vận động cần thiết cho các em
trong một tiết học, hay nói cách khác trong một thời gian cực ngắn người giáo
2


viên phải vừa giúp các em nắm được yếu lĩnh kỹ thuật động tác, vừa phải hướng
dẫn cho các em thực hiện động tác.
Muốn đạt được điều này, theo tôi, người thầy phải tăng cường sử dụng các
phương pháp và các hình thức tổ chức như phương pháp sử dụng lời nói, nhóm
phương pháp trực quan, nhóm phương pháp luyện tập. Hay phải tăng cường làm
mẫu thị phạm kết hợp với sử dụng lời nói giảng giải ngắn gọn, mấu chốt, đủ ý.
Hay nói cách khác là vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực như: Dạy
học vấn đáp; Dạy và học phát hiện giải quyết vấn đề; Dạy và học hợp tác trong
nhóm nhỏ vào giảng dạy để giúp học sinh hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động.
Trong dạy học, toàn bộ hoạt động của giáo viên đều liên quan đến việc sử
dụng lời nói, bằng lời nói giáo viên truyền thụ kiến thức cho học sinh, kích thích
tư duy, giao nhiệm vụ, phân tích và đánh giá kết quả, điều chỉnh hành vi người

học. Đối với học sinh, lời nói cũng rất cần thiết trong quá trình nhận thức, tự
đánh giá và tự điều chỉnh hành động. Các hình thức sử dụng lời nói gồm: Thuyết
trình (giảng giải), kể chuyện và thảo luận (đàm thoại),… đôi khi giáo viên còn
kết hợp sử dụng các phương tiện trực quan, nhưng các phương tiện trực quan
đóng vai trò minh họa lời nói giáo viên.
Trong quá trình giảng dạy, người giáo viên còn dùng các động tác bổ trợ
là những động tác đơn giản hơn hoặc có kết cấu gần giống nhưng dùng sức nhẹ
hơn động tác chính. Ngoài ra chúng ta thường sử dụng thêm các phương pháp
trò chơi, thi đấu và tổng hợp,…vào giáo dục thể chất.
III. Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh các lớp 10C1, 10C2, 10C3, 10C4 trường THPT Thạch Thành 3.
IV.Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp phân tích tổng hợp số liệu.
- Phương pháp quan sát và thực nghiệm sư phạm.
- Phương pháp điều tra sư phạm, phương pháp toán học xử lí số liệu.
- Khảo sát kỹ thuật và số lần thực hiện được của học sinh thông qua kiểm tra
chuyền bóng cao tay bằng hai tay (trước mặt), chuyền bóng thấp tay, phát bóng
thấp tay của các em học sinh mới vào lớp 10.

3


B. PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận:
Để đất nước ta có nguồn lực lượng lao động đảm bảo sức khoẻ, đạt chuẩn
về trình độ kiến thức, có kĩ thuật tay nghề cao, đó là mục tiêu của sự nghiệp giáo
dục hiện nay và giáo dục thể chất nói riêng để xây dựng con người phát triển
một cách cân đối và toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước. Vì vậy,
muốn đạt được mục đích của giáo dục thể chất thì cần phải làm cho môn học thể
dục trở thành môn học yêu thích của học sinh. Tuy nhiên, qua thực tế giảng dạy

giáo dục thể chất còn gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn về trang thiết bị dạy học và
sân bãi học tập, một số thiết bị dạy học thì đã cũ kỉ, hư hỏng, giáo viên chủ yếu
giảng dạy trong điều kiện thiếu thốn và học sinh tự trang bị cho mình những
thiết bị học tập, những khó khăn, thiếu thốn đó chủ yếu ở các trường xa trung
tâm và các trường ở miền núi càng khó khăn hơn so với các trường ở thành phố.
Bên cạch đó, một tiết học thể dục thường đan xen hai hay ba nội dung học tập
lại càng thêm khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức hình thành kỹ năng, kỹ xảo
vận động ở học sinh và đa phần học sinh còn xem nhẹ môn học thể dục và coi
thể dục là môn học phụ, còn e ngại và lười biếng trong tập luyện chính vì thế
chất lượng của giáo dục thể chất vẫn chưa cao, hiệu quả còn tương đối thấp so
với một số môn văn hoá khác. [3]
II. Cơ sở thực tiễn:
Trường THPT Thạch Thành 3 đóng trên địa bàn nông thôn miền núi với
đa số học sinh là con em dân tộc, nhân dân chủ yếu sống bằng nông nghiệp, cơ
sở vật chất, sân bãi phục vụ cho giảng dạy và học tập trong trường đang còn
thiếu thốn. Từ thực trạng đó việc dạy và học môn thể dục trở nên rời rạc không
liên tục làm hạn chế sự hình thành kỹ năng vận động của học sinh.
Nội dung thể thao tự chọn bóng chuyền các em học sinh cấp dưới chỉ mới
được tiếp xúc ít, chưa nắm được các kỹ thuật cơ bản. Nên khi lên lớp trên các
em đang còn bỡ ngỡ và khi học lại gặp điều kiện thời tiết không thuận lợi tập
luyện không được thường xuyên, điều kiện cơ sở vật chất trang thiết bị dạy và
học không đảm bảo sẽ tạo cho các em uể oải, mất hứng thú trong học tập, không
chú trọng và hình thành được kỹ năng, kỹ xảo vận động dẫn đến kỹ thuật và số
lần thực hiện động tác cũng như thành tích thấp không ổn định.
III. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
1. Thực trạng.
- Hiện nay do yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục và yêu cầu học tập mà
đòi hỏi học sinh phải có thể lực để tiếp thu tốt các bài học trên lớp và nâng cao
năng lực tự học, tự nghiên cứu.
- Để giờ dạy đạt hiểu quả cao, sinh động, cuốn hút học sinh, giáo viên cần

nắm vững về tâm, sinh lý lứa tuổi học sinh.
4


- Cần tìm hiểu rõ thể trạng của từng học sinh để đưa ra những phương pháp
luyện tập phù hợp cho học sinh đạt kết quả tốt nhất.
- Học sinh THPT đang ở thời kì phát triển với tốc độ rất nhanh cả về hình
thái, tố chất thể lực cũng như chức phận của các hệ cơ quan trong cơ thể. Lúc
này dinh dưỡng, thể dục thể thao có tác dụng cực kỳ quan trọng đến việc phát
triển toàn diện cơ thể của các em
2. Kết quả - Hiệu quả của thực trạng trên.
Qua thời gian công tác tại trường THPT Thạch Thành 3 tôi nhận thấy học
sinh nhận thức chưa sâu sắc về việc rèn luyện thể chất, chưa phát huy hết các tố
chất vận động của bản thân.
- Học sinh chưa thực hiện tốt nhiệm vụ của người học. ý thức tổ chức kỹ
luật chưa cao, chưa nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của môn học với sự
phát triển của trí tuệ cho bản thân, coi môn học là môn phụ, do đó luyện tập với
tinh thần chưa cao, thực hiện chưa tốt các yêu cầu của giáo viên đưa ra, học có
tính chất đối phó.
- Các nhiệm vụ giáo dục thể chất trong nhà trường chưa thực sự được quan
tâm đầu tư, một số nội dung gặp khó khăn về dụng cụ, trang thiết bị dạy học.
Ở lứa tuổi này cơ thể các em yêu cần một lượng vận động thích ứng, một
yêu cầu mang tính chất sinh học: bởi vì vận động sẽ giúp cho quá trình trao đổi
chất trong đó đặc biệt là quá trình đồng hóa diễn ra trong cơ thể nhanh hơn,
mạnh hơn, mà đó chính là cơ sở để các em phát triển.
- Về trang thiết bị dụng cụ dạy học chưa đáp ứng được yêu cầu của bộ môn,
một số trang thiết bị không đảm bảo chất lượng và số lượng. Do đó các hoạt
động thể thao và trò chơi bị hạn chế, cho nên giờ học trở nên buồn tẻ và nhàm
chán.
- Một số nội dung học được lặp đi lặp lại nhiều lần ở các khối học dẫn đến

học sinh không luyện tập tích cực để nâng cao kỹ thuật và thành tích mà chỉ xem
đó là đã biết, đã được học.
- Học sinh chưa chịu khó tự học, tự tập luyện thêm ở nhà, cha mẹ học sinh
chưa quan tâm sát xao đến việc học tập, rèn luyện của các em.
- Môn học không đánh giá bằng điểm số mà chỉ đánh giá bằng nhận xét
IV. Các giải pháp tổ chức thực hiện.
Trong chương trình dạy học ở trường THPT đã đưa một số môn thể thao
tự chọn vào quá trình giảng dạy và học tập của học sinh một phần dành cho việc
bám sát, nâng cao kiến thức môn học, phần khác dành cho việc cung cấp một số
nội dung mới theo yêu cầu của người học. Dạy môn thể thao tự chọn cần được
nghiên cứu sao cho phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương và điều kiện
cơ sở vật chất, trang thiết bị của nhà trường để triển khai hợp lý cùng với các
hình thức dạy học khác được quy định trong trường học.
Mục đích của việc giáo dục thể chất trong nhà trường là bổ xung và khai
thác sâu nội dung chương trình bắt buộc của bộ GD - ĐT ban hành. Tạo điều
kiện cho những học sinh có nhu cầu tập luyện phát triển năng khiếu về TDTT.
Trên thực tế có rất nhiều các môn thể thao khác nhau nhưng do điều kiện
cở sở vật chất của nhà trường còn hạn chế, không thể đáp ứng được các yêu cầu
5


và nguyện vọng của học sinh nên tôi đã xây dựng kế hoạch và chọn môn thể
thao tự chọn là: Bóng Chuyền.
Khảo sát kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt, chuyền
bóng thấp tay, và phát bóng thấp tay chính diện thông qua kiểm tra các em học
sinh mới vào lớp 10 Trường THPT Thạch Thành 3 chưa áp dụng phương pháp
gồm 4 lớp: 10C1, 10C2, 10C3, 10C4
Kết quả đạt như sau:
 Kĩ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt
Lớp

10C1

10 C2

10C3

10C4

(42 HS)

(42 HS)

(41 HS)

(42 HS)

Điểm
Đạt

10

23,8%

8

19,04
%

9

21,95
%

15

35,71
%

Chưa
Đạt

32

76,2%

34

80,95
%

32

78,04
%

27

64,28
%

Kĩ thuật chuyền bóng thấp tay
Lớp

10C1

10C2

10C3

10C4

(42 HS)

(42 HS)

(41 HS)

(42 HS)

Điểm
Đạt

15

35,72%

14

33,34%

16

39,03%

17

40,47%

Chưa Đạt

27

64,28%

28

66,66%

25

60,97%

25

59,53%

Kĩ thuật phát bóng thấp tay
Lớp

10C1

10C2

10C3

10C4

(42 HS)

(42 HS)

(41 HS)

(42 HS)

Điểm
Đạt

17

40,48%

18

42,85%

20

48,78%

23

54,76%

Chưa Đạt

25

59,52%

24

57,15%

21

51,22%

19

45,24%

Ghi chú: Điểm đạt (Đ) thực hiện tương đối đúng KT động tác. Điểm chưa đạt
(CĐ) thực hiện chưa đúng KT động tác, hoặc chưa thực hiện được động tác
6


 Nhận xét:
Qua kết quả khảo sát ban đầu nhìn chung các em học sinh ở các lớp trên

đạt kết quả rất thấp. Về kỹ thuật chỉ được một số em thực hiện tương đối tốt dẫn
đến kết quả của những em đó có nổi trội hơn các em khác. Còn hầu hết các em
khác do kỹ thuật chưa có nên kết quả không cao. Qua đó tôi nắm được các em
đang còn yếu ở mặt nào, những kết quả trên là cơ sở để tôi đi sâu vào nghiên
cứu
“Phát huy tính tự giác, tích cực của học sinh thông qua học môn thể thao tự
chọn Bóng Chuyền” để có thể giảng dạy môn Bóng chuyền tốt hơn giúp cho
học sinh tập luyện tiến bộ và ngày càng yêu thích môn Bóng chuyền nhằm góp
phần làm tốt hơn nữa trong công tác rèn luyện sức khỏe cho học sinh, từ đó các
em chủ động hơn, tích cực hơn, hứng thú hơn trong học tập.
Dưới đây là một số phương pháp tiến hành nghiên cứu được đưa vào đề
tài này.
1. Phân loại đối tượng tập luyện.
Căn cứ vào kết quả điều tra, qua theo dõi trực tiếp học sinh tập luyện. Tôi
phân loại đối tượng tập luyện như sau:
- Đối tượng học sinh đã được tiếp xúc với bóng chuyền ở địa bàn sinh sống.
- Đối tượng học sinh chưa được tiếp xúc với bóng chuyền bao giờ.
- Đối tượng học sinh có chiều cao và thể lực tốt.
- Đối tượng học sinh thấp nhưng có sức bật tốt, phản xạ nhanh.
2. Các bài tập về tư thế chuẩn bị và di chuyển.
Tư thế chuẩn bị và di chuyển là những kỹ thuật cơ bản là cơ sở để thực
hiện tốt các kỹ thuật đánh bóng trong tập luyện và thi đấu.
+ Tư thế chuẩn bị:
Là tư thế đứng của đấu thủ trên sân thuận lợi, hợp lý nhất để quan sát,
phán đoán tốt, di động kịp thời theo mọi hướng tới các vị trí cần thiết trên sân.
Đứng hai chân rộng bằng vai hoặc đứng chân trước chan sau, chân hơi
kiễng, hai đầu gối hướng vào trong khuỵu gối vừa phải hợp lý. Thân người gập,
hai tay co tự nhiên cẳng tay gần như song song với đùi, mắt theo dõi bóng và
xác định điểm rơi của bóng, từ đó xác định nhiệm vụ trong những tình huống cụ
thể.

+ Di chuyển:
Là phương pháp của đấu thủ rời từ vị trí này đến vị trí khác. Là khâu
trung gian nối giữa tư thế chuẩn bị và tư thế đánh bóng. Có các động tác di
chuyển như sau:
- Di chuyển bước thường.
- Di chuyển bước lướt.
- Di chuyển bước nhảy.
- Di chuyển bước chéo.
- Di chuyển bước xoạc.
- Động tác lăn ngã, bay cá nhảy đỡ bóng.
7


Các bài tập này được thực hiện lặp lại nhiều lần vào đầu các buổi tập. Vận
dụng một cách linh hoạt, bài bản, đúng phương pháp khoa học.
[1]
3. Tập các kỹ thuật cơ bản về Bóng Chuyền.
a) Kỹ thuật chuyền bóng cao tay.
Là kỹ thuật chủ yếu dùng những ngón tay để chuyền bóng đi. Có rất nhiều
kỹ thuật chuyền bóng cao tay như:
+ Chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt.
+ Chuyền lật sau đầu.
+ Nhảy chuyền bóng.
+ Ngã chuyền bóng và chuyền bước 2.
Nhưng đối với học sinh THPT kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay
trước mặt được sử dụng chủ yếu vì một trong những kỹ thuật cơ bản nhất của
bóng chuyền được sử dụng nhiều trong thi đấu.
*Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt:
+ Tư thế chuẩn bị:
Sau khi xác định được vị trí, điểm rơi của bóng cũng như đặc điểm tính

năng của nó, người chuyền nhanh chóng ổn định tư thế chuyền bóng. Người
chuyền ở tư thế trung bình, hai chân rộng bằng vai hoặc chân trước chân sau, hơi
khuỵu gối, thân trên thẳng, hóp bụng, mắt quan sát bóng, hai tay dơ cao trên đầu
trước mặt ở tầm thích hợp để chuyền bóng.
+ Động tác chuyền bóng:

8


Khi chuyền bóng, hai chân đạp đất, duỗi khớp gối để tạo lực, trọng tâm cơ
thể được nâng lên cao. Lúc này duỗi các khớp khuỷu tay, gập cổ tay nhanh các
ngón tay bật đẩy bóng đi. Trọng lượng cơ thể dồn vào chân trước. Quá trình
chuyển động của cơ thể để chuyền bóng là sự phối hợp nhịp nhàng, liên tục giữa
các bộ phận cơ thể có tính kế tiếp và liên tục.
Hình tay khi chuyền là một hình túi bao quanh ở phía sau và dưới bóng,
các ngón tay dàn tương đối đều trên bề mặt của bóng. Trong một bàn tay điểm
tiếp xúc giữa các ngón tay và bóng không giống nhau:
- Ngón cái tiếp xúc bằng bề mặt phần trong đốt 2 và 1.
- Ngón trỏ tiếp xúc nhiều nhất, gần như hết bề mặt phần trong của 3 đốt và
phần trai tay.
- Ngón giữa tiếp xúc bằng bề mặt phần trong của hai đốt và một phần của
đốt 1.
- Ngón đeo nhẫn tiếp xúc bằng bề mặt phần trong của đốt 3 và một phần của
đốt 2.
- Ngón út tiếp xúc một phần nhỏ bề mặt trong của đốt 3.
Khi chuyền bóng chân đạp đất, duỗi các khớp để tạo lực đồng thời trọng
tâm cơ thể cũng nâng lên, gập cổ tay nhanh, các ngón tay bật đẩy tích cực vào
bóng, trọng tâm cơ thể dồn vào chân trước.
Ví dụ: Tập chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt.
Giáo viên đưa ra những câu hỏi về giai đoạn chuẩn bị, giai đoạn chuyền

bóng (vị trí các ngón tay tiếp xúc bóng, tư thế thân người, trọng tâm cơ thể), giai
đoạn kết thúc.
Học sinh ghi vào vở học tập những kiến thức đã tiếp thu được, sau đó giáo
viên đưa ra những bài tập thực hành cho cá nhân, bài tập cho nhóm và bài tập
cho cả lớp.
b) Kỹ thuật đệm bóng.
Là kỹ thuật cơ bản của bóng chuyền. Trong thi đấu đệm bóng chủ yếu để
phòng thủ. Đệm bóng có các kỹ thuật cơ bản sau:
- Đệm bóng bằng hai tay.
9


- Đệm bóng bằng một tay.
- Đệm lật qua đầu.
- Lăn ngã cứu bóng.
Đối với học sinh THPT kỹ thuật đệm bóng bằng hai tay được sử dụng chủ
yếu.
*Kỹ thuật đệm bóng bằng hai tay:
+ Tư thế chuẩn bị:
Đứng ở tư thế trung bình thấp, hai chân rộng bằng vai hoặc chân trước
chân sau, hai tay co tự nhiên ở bên sườn, mắt quan sát bóng, thân người hơi gập.
Khi xác định được điểm rơi của bóng và tầm thích hợp thì đưa tay ra đón bóng.
Hai tay duỗi thẳng, hai bàn tay đặt chéo nhau và nắm lại, bàn tay nọ bọc lấy bàn
tay kia, hai ngón cái song song kề sát nhau.
+ Động tác đánh bóng:

Bóng đến ngang hông, cách thân người khoảng gần một cánh tay thì thực
hiện đệm bóng. Lúc này chân đạp đất, duỗi khớp gối đưa trọng tâm cơ thể lên
cao. Hai tay chuyển động từ dưới lên để đánh bóng, khi chạm bóng thì gập cổ
tay xuống dưới làm căng các nhóm cơ cẳng tay. Yêu cầu hai tay thẳng, chắc,

bằng, thân người hơi lao về trước.
+ Kết thúc:
Khi bóng rời khỏi tay, hai chân tiếp tục duỗi, tay nâng theo hướng bóng
đi một đoạn ngắn rồi nhanh chóng trở về tư thế chuẩn bị để tiếp tục thực hiện
động tác tiếp theo.
[1]
Ví dụ: Tập đệm bóng bằng hai tay.
Sau khi giáo viên hướng dẫn cho học sinh đọc và nghiên cứu về kỹ thuật
đệm bóng bằng hai tay. Học sinh ghi vào vở học tập những kiến thức đã tiếp thu
được. Sau đó giáo viên đưa ra các bài tập cho học sinh tập luyện:
- Tập mô phỏng tư thế đệm bóng.
- Tại chỗ thực hiện kỹ thuật đệm bóng( không có bóng)
- Di chuyển sang trái, sang phải đệm bóng( không có bóng)
- Di chuyển tiến, lùi đệm bóng( không có bóng)
10


- Một bạn tung bạn kia đệm trả lại
- Hai bạn cùng di chuyển đệm bóng cho nhau
- Một bạn gõ bóng nhẹ bạn kia đệm trả lại, sau đó đỏi vị trí cho nhau.
- Tập trong sân bóng chuyền, bạn ở vị trí số 3 tung bóng đến các vị trí số
1, số 5, số 6. Bóng đến vị trí nào thì người đó đệm bóng trả lại vị trí số 3 (hình
vẽ).
3
6
5

1

Sau khi học sinh tập những bài tập trên, giáo viên hướng dẫn cho học sinh

tập luyện thêm ở nhà để hoàn thành tốt mục tiêu của bài tập. Đến buổi tập sau
trước khi học bài mới giáo viên kiểm tra một số học sinh kiến thức về những kỹ
thuật đã học để nắm bắt được mức độ tiếp thu của học sinh.
Kỹ thuật phát bóng: Phát bóng không chỉ đơn thuần là đưa bóng sang sân
đối phương, mà còn mang tính tấn công, phát bóng có uy lực sẽ gây khó khăn
cho đối phương hoặc dành điểm trực tiếp. Phát bóng có các kỹ thuật cơ bản sau:
- Phát bóng thấp tay chính diện.
- Phát bóng thấp tay nghiêng mình.
- Phát bóng cao tay chính diện.
- Phát bóng cao tay nghiêng mình.
Đối với học sinh lớp 8 chủ yếu học kỹ thuật phát bóng thấp tay nghiêng
mình.
* Kỹ thuật phát bóng thấp tay nghiêng mình :
+ Tư thế chuẩn bị:
Người phát bóng đứng sau đường biên ngang, hai chân rộng bằng vai, vai
hướng về lưới, hai gối hơi khuỵu, trọng tâm hơi thấp và dồn vào hai chân. Tay
cầm bóng co ở khuỷu, lòng bàn tay ngữa đỡ bóng ở phía trước, cao ngang hoặc
trên thắt lưng. Tay đánh bóng duỗi tự nhiên ở phía sau, lòng bàn tay hướng
bóng. Mắt nhìn về hướng lưới để quan sát.
+ Động tác phát bóng:

11


- Hạ thấp trọng tâm ,Tay cầm bóng tung bóng lên cao khoảng 80 - 100cm
hơi chếch về trước cách thân người bằng một cánh tay, khi bóng rơi đến vừa tầm
thì đánh vào giữa sau và dưới bóng, đánh bóng bằng lòng bàn tay. Sau khi bóng
rời khỏi tay thì nhanh chóng xoay người bước vào sân để chuẩn bị thực hiện các
động tác tiếp theo.
[1]

Ví dụ: Học kỹ thuật phát bóng thấp tay nghiêng mình.
+ Tiết thứ 4 ở nội dung tự chọn, tương đương tiết 57 theo phân phối chương
trình lớp 10.
GIÁO ÁN : MÔN TTTC: BÓNG CHUYỀN - CHẠY BỀN
I - MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
a/ Tự chọn bóng chuyền:
+ Ôn : - Một số động tác bổ trợ kĩ thuật
- Chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt.
- Đệm bóng.
+ Học mới:
- Phát bóng thấp tay nghiêng mình
- Đấu tập (nam)
b/ Chạy bền:
- Bài tập phát triển sức bền: Test sức bền 9-3-6-3-9.
2. Kỹ năng:
- Biết hình thành các kĩ năng, động tác về bóng chuyền đặc biệt là các kỹ thuật
chuyền, đệm và phát bóng.
- Rèn luyện và nâng cao thể lực, tăng cường sức khỏe.
3. Thái độ, hành vi: Thực hiện nghiêm túc các yêu cầu của giáo viên, đảm bảo
an toàn trong tập luyện
II. ĐỊA ĐIỂM - PHƯƠNG TIỆN:
12


1. Địa điểm: Sân thể dục Trường THPT Thạch Thành 3.
2. Phương tiện: Sân bóng chuyền, lưới, bóng chuyền 15 quả, còi…
III - TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC:
Nội dung
Định

Phương pháp – Tổ chức
lượng
I. PHẦN MỞ ĐẦU:

8-10’

ĐHNL

1- Nhận lớp :
- Lớp trưởng báo cáo sĩ số
- GV nhận lớp phổ biến nội dung bài
học
- GV kiểm tra phương tiện dạy học.

xxxxxxxxx
xxxxxxxxx
xxxxxxxxx
3-5m
X (Gv)

2- Khởi đông :
a/ khởi động chung:
- Chạy nhẹ nhàng xung quanh sân
bóng chuyền 150-> 200m.
- Xoay các khớp, ép dây chằng.
b/ khởi động chuyên môn:
- di chuyển ngang sang trái, sang phải.
- Bật nhảy đổi chân.
- Thực hiện các động tác kéo căng các
nhóm cơ

2-3 vòng
2x8 nhịp
1 vòng
2x8 nhịp
2x8 nhịp

3- Kiểm tra:
? Thực hiện kỹ thuật chuyền bóng cao
tay bằng hai tay trước mặt và cho biết
tư thế, hình tay khi chuyền bóng?
II. PHẦN CƠ BẢN :

- Chạy nhẹ nhàng thành 1 hàng
dọc mỗi người cách nhau 1,5m
- Xoay mặt vào trong di chuyển
bước đuổi.
- Đứng chân trước chân sau tại
chỗ bật nhảy đổi chân.
- Cơ lưng, cơ vai, cơ đùi…
- Giáo viên gọi từ 1- 3 học sinh
Trả lời sau đó nhận xét và đánh
giá xếp loại

28-30’
ĐHTL

1- Bóng chuyền :
+ Ôn:
- Tung, bắt bóng bằng hai tay ở trước

chán và trên đầu.
- Chuyền bóng cao tay bằng hai tay
trước mặt
- Đệm bóng
- Kết hợp chuyền, đệm bóng
+ Học mới:
- Phát bóng thấp tay nghiêng mình.
* Tư thế: đứng hai chân rộng bằng vai,

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

(X) GV

- phân nhóm từ 2-3 học sinh
một quả bóng
- Giáo viên làm mẫu, phân tích,
13


khuỵu gối, vai hướng vào lưới
* Động tác : tung bóng lên cao khoảng
1m, cách thân người bằng một cánh
tay khi bóng rơi xuống ngang thắt
lưng thì đánh vào phía sau và dưới
bóng đồng thời xoay mặt vào lưới.
- Đấu tập:

giảng giải kỹ thuật động tác
- Cho học sinh tập tung bóng.
- Thực hiện phát bóng thấp tay
nghiêng mình, hai học sinh 1
quả bóng đứng đối diện qua
lưới hoặc đứng cách nhau 1012m bên ngoài lưới tập với
nhau

- GV quan sát sửa sai cho HS
- Phân nhóm sức khoẻ, giới
tính mỗi nhóm từ 4-6 HS thực
hiện một lần.
- chạy từ đường biên ngang của
sân bóng chuyền lên vạch giữa
sân, chạy quay về vạch 3m rồi
chạy sang vạch 3m của sân
bên, tiếp tục chạy lại vạch giữa
sân sau đó chạy về đường biên
ngang cuối sân.

2- Chạy bền:
- Bài tập phát triển sức bền: Test sức
bền 9-3-6-3-9.

3- Củng cố bài:
- Thực hiện kĩ thuật phát bóng thấp tay
nghiêng mình
III. PHẦN KẾT THÚC:
1- Thả lỏng: thực hiện các động tác
thể dục điều hòa cơ thể.
2- Nhận xét xếp loại giờ học:
3- Hướng dẫn một số bài tập về nhà
nhằm tăng cường phát triển sức mạnh

5-7’

- GV gọi 2 HS thực hiện kĩ
thuật phát bóng thấp tay

nghiêng mình sau đó nhận xét
rút kinh nghiệm
ĐHXL
xxxxxxxxx
xxxxxxxxx
xxxxxxxxx
3-5m
X (Gv)

[2]
Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu kỹ thuật phát bóng thấp tay
nghiêng mình. Học sinh ghi vào vở học tập những kiến thức đã tiếp thu được.
Sau đó giáo viên hướng dẫn học sinh tập kỹ thuật phát bóng thấp tay nghiêng
mình theo các bài tập sau:
- Tập tư thế chuẩn bị và cách tung bóng.
- Tập phát bóng vào tường.
- Tập phát bóng qua lưới.
14


- Phát bóng qua lưới vào các vị trí khác nhau.
Ngoài việc hướng dẫn học sinh tập luyện trên lớp, giáo viên cần hướng
dẫn và giao bài tập cho học sinh về nhà tự học, tự tập luyện thêm đến đầu buổi
tập sau kiểm tra và đánh giá kết quả.
4. Tập nâng cao.
Khi học sinh đã tiếp thu được các động tác kỹ thuật bắt đầu vận dụng đưa
vào các bài tập cụ thể, các bài tập lặp lại với cường độ tăng dần đều dựa trên khả
năng ứng dụng của học sinh từ các bài tập bổ trợ, tư thế cơ bản. Sau đó về nhà
ghi lại vào vở học tập.
+ Tập chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt.

- Tại chỗ tập tư thế hình tay, cần chú ý vị trí và tầm chuyền.
- Đứng ở tư thế chuyền thực hiện đẩy bóng đi, chú ý hình tay khi tiếp xúc
bóng và độ hoãn xung.
- Chuyền bóng theo hình tam giác.
- Phối hợp chuyền thấp tay và cao tay từ các vị trí trên sân.
- Tập phối hợp chuyền chiến thuật và chuyền bước 2.
+ Tập đệm bóng bằng hai tay.
- Tập tư thế và hình tay khi đệm bóng.
- Di động các bước, các hướng đệm bóng đi.
- Tập đỡ phát bóng.
- Tập phối hợp chiến thuật và đệm bóng điều chỉnh đến các vị trí trên sân.
+ Tập kỹ thuật phát bóng thấp tay nghiêng mình.
- Tập tư thế chuẩn bị khi phát bóng
- Tập tung bóng, chú ý độ chuẩn xác về tầm tung và điểm rơi.
- Tập phát bóng qua lưới ở khu vực giữa sân và kéo dài dần cự ly đến khu
phát bóng
- Phát bóng thay đổi tính năng như : bóng bay, bóng xoáy.
- Phát bóng theo điều kiện khách quan.
+ Tập thể lực:
- Lượng vận động có tác dụng trực tiếp, tích cực nâng cao trình độ của
người tập.
- Tổ chức sắp xếp hợp lý từng bài tập với thực tế để đảm bảo tính liên tục.
- Tăng cường các nhóm bài tập, mật độ bài tập.
- Tăng cường khối lượng bài tập, tốc độ, độ khó và số lần động tác.
- Tập các động tác bật nhảy, lăn ngã trong thi đấu.
Khi đã hoàn thành tốt các bài tập, giáo viên có thể yêu cầu học sinh thực
hiện ở mức cao hơn hoặc tập với những bài tập mới khó hơn. Đồng thời hướng
dẫn học sinh làm quen với chiến thuật trong thi đấu bóng chuyền, để học sinh
thể hiện được kỹ thuật bóng chuyền đã học. Qua mỗi lần thi đấu giáo viên phải
nêu lên những yêu cầu cần phải đạt được để học sinh có ý thức thực hiện kỹ

thuật và chiến thuật. Để học sinh nắm bắt và thực hiện tốt chiến thuật bóng
chuyền, trước hết giáo viên phải giảng dạy phân đoạn, sau đó mới phối hợp. Bắt
đầu bằng chiến thuật cá nhân, khi học sinh đã nắm được chiến thuật cá nhân sau
đó chuyển sang phối hợp nhóm và toàn đội.
15


Ngoài việc tập luyện những kỹ thuật cơ bản về bóng chuyền và chiến
thuật trong thi đấu, giáo viên cần cung cấp cho học sinh một số kiến thức về luật
bóng chuyền.
- Luật về sân bãi, dụng cụ.
- Luật về thể thức thi đấu bóng chuyền.
- Luật về lỗi sai vị trí.
- Luật thay người.
- Luật về hành vi đạo đức của cầu thủ thi đấu trên sân.
[1]
5. Tổ chức kiểm tra định kỳ và kiểm tra thi đấu.
Tổ chức kiểm tra thi đấu là cách thức để đánh giá kết quả tập luyện của
học sinh qua một thời gian tập luyện. Phương thức kiểm tra là thường xuyên tổ
chức thi đấu. Thông qua các hoạt động nhân ngày lễ lớn, các dịp tổ chức phát
động phong trào thi đua, các hội thi thể thao, hội khoẻ. Đây là biện pháp đánh
giá hiệu quả góp phần khuyến khích học sinh tham gia tập luyện.
6. Kết quả nghiên cứu:
Sau một thời gian tiến hành nghiên cứu và áp dụng thực nghiệm, qua
kiểm tra với đối tượng nghiên cứu tôi thấy được sự khác biệt giữa các lớp. Lớp
được áp dụng các phương pháp dạy học tích cực vào trong quá trình giảng dạy
thì các em hiểu và nắm bắt được kĩ thuật từ đó trong quá trình học tập và kiểm
tra đánh giá đạt kết quả cao hơn và có sự khác biệt hơn so với các lớp không
được vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào học tập.
Kết quả đạt được như sau:

 Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt
Lớp
Điểm
Đạt

2 lớp áp dụng

2 lớp không áp dụng

10C1

10C2

10C3

10C4

(42 HS)

(42 HS)

(42 HS)

(41 HS)

32 em

76,19% 30 em

71,43% 15em

35,72% 17 em

41,46%

Chưa Đạt 10 em 23,81% 12 em 28,57% 27 em 64,28% 24 em 58,54%
 Kỹ thuật đệm bóng
Lớp
2 lớp áp dụng
2 lớp không áp dụng
10C1
10C2
10C3
10C4
Điểm
(42 HS)
(42 HS)
(42 HS)
(41 HS)
Đạt

78,57% 20 em

47,62% 22 em

53,65%

Chưa Đạt 7 em 16,66% 9 em
21,43% 22 em
 Kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện

52,38% 19 em

46,35%

Lớp

35 em

83,34% 33 em

2 lớp áp dụng

2 lớp không áp dụng
16


Điểm
Đạt

10C1
(42 HS)
34 em

Chưa Đạt 8 em

10C2
(42 HS)

10C3

(42 HS)

10C4
(41 HS)

80,95% 35 em

83,33% 18 em

42,86% 20em

48,79%

19,05% 7 em

16,67% 24 em

51,14% 21 em

51,21%

- Kết quả kiểm tra ở trên cho thấy kết quả của các em có sự thay đổi rõ rệt. Cụ
thể ở hai lớp 10C1 và 10C2 (lớp áp dụng thực nghiệm):
- Kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay trước mặt:
+ Điểm (Đ): Từ 10-15 em (23,81%-35,72) tăng lên 30-32 em (chiếm 71,43 %76,19%).
+ Điểm chưa (Đ): Từ 27- 32 em (64,28-76,2%) giảm còn 10-12 em (chiếm
23,8%-28,57%).
- Kỹ thuật đệm bóng:
+ Điểm (Đ): Từ 15-17em (35,71%-40,47) tăng lên 33-35 em (chiếm 78,57%83,33%).
+ Điểm chưa (Đ): Từ 25-27 em (59,52%-64,28%) giảm còn 7-9 em (chiếm

16,66%-21,42%).
- Kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện:
+ Điểm (Đ): Từ 15-17em (35,71%-40,47) tăng lên 33-35 em (chiếm 78,57%83,33%).
+ Điểm chưa (Đ): Từ 25-27 em (59,52%-64,28%) giảm còn 7-9 em (chiếm
16,66%-21,42%).
Các lớp không được áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào trong quá
trình học tập thì không có sự chuyển biến và thay đổi về chất lượng và kết quả
học tập không cao

17


C. PHẦN KẾT LUẬN
I. Kết luận
Để đạt được mục đích giáo dục thể chất trong sự nghiệp giáo dục con người
phát triển toàn diện, việc sử dụng những phương pháp giảng dạy nhằm nhanh
chóng hoàn thiện kỹ năng vận động, góp phần nâng cao sức khoẻ cho học sinh là
rất cần thiết, đặc biệt trong những tiết học có nhiều nội dung lồng ghép với
nhiều kỹ thuật khác nhau. Vì vậy, vận dụng “Phát huy tính tự giác, tích cực
của học sinh thông qua học môn thể thao tự chọn Bóng Chuyền” đã giúp các
em nhanh chóng nhận thức được tính chất và yêu cầu động tác sớm hơn từ đó
hoàn thiện được kỹ năng, kỹ xảo vận động. Bên cạch đó còn giúp cho giáo viên
tích lũy thêm những phương pháp dạy học tích cực, biết vận dụng các phương
pháp vào bài giảng một cách khoa học. Sẽ dẫn tới những tiết học thực sự sinh
động sôi nổi, học sinh trở nên hứng thú hăng say học tập tích cực thêm mà
không bị nhàm chán. Do đó, theo bản thân tôi có thể áp dụng phương pháp này
vào từng tiết dạy để giảng dạy cho học sinh.
Những kinh nghiệm được trình bày trên đây là xuất phát từ thực tiễn mà
bản thân tôi đã đúc rút trong quá trình giảng dạy tại trường THPT Thạch Thành
3. Bản thân công tác chưa lâu nên chắc chắn kinh nghiệm còn hạn chế và thiếu

sót. Rất mong được sự quan tâm và đóng góp ý kiến chân thành từ các đồng chí,
đồng nghiệp để tôi có thêm những kinh nghiệm quý báu. Ngày càng hoàn thiện
hơn trong quá trình giảng dạy, đem lại kết quả cao hơn.
II. Kiến nghị, đề xuất
1. Kiến nghị.
Để tạo điều kiện cho việc ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn rất
cần sự quan tâm đầu tư của ngành giáo dục về điều kiện cơ sở vật chất, trang
thiết bị tập luyện, về tài liệu tham khảo và có chính sách khuyến khích động
18


viên kịp thời đối với những học sinh có thành tích cao trong học tập cũng như
trong các đợt tham gia hội thi TDTT.
2. Đề xuất.
Để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội hiện nay, đặc biệt là sự phát
triển về khoa học TDTT. Ngoài công việc giảng dạy, giáo viên phải không
ngừng học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, cần phải thường xuyên
tổ chức các hội nghị trao đổi, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, hội nghị
khoa học, tập huấn để giáo viên được nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Trên đây là những đúc kết kinh nghiệm của bản thân trong quá trình giảng
dạy. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để giúp đỡ tôi ngày
càng hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thạch Thành, ngày 15 tháng 04 năm 2018
XÁC NHẬN CỦA
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác
Phó Hiệu Trưởng

Người viết
Đỗ Duy Thành

Trịnh Anh Tuấn

19


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Thể dục trung học phổ
thông - NXB Giáo dục Việt Nam 2009.
[1]
2. Sách giáo viên Thể dục 10-NXB Giáo dục 6-2006.

[2]

3. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THPT môn Thể dục - NXB Giáo
dục 7 -2007.
[3]

20


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP SỞ GD&ĐT
Họ và tên tác giả:
Trịnh Anh Tuấn
Chức vụ và đơn vị công tác: TTCM-Trường THPT Thạch Thành 3
T

T

Tên đề tài SKKN

Kết quả
Năm học
Cấp đánh
đánh giá đánh giá xếp
giá xếp loại
xếp loại
loại

1 Nâng cao hiệu quả giảng dạy
Sở GD&ĐT
điền kinh trong trường THPT
2 Nâng cao chất lượng dạy và
học môn giáo dục thể chất ở Sở GD&ĐT
trường THPT
3 Nâng cao tính tích cực của
học sinh thông qua nội dung Sở GD&ĐT
học môn thể thao tự chọn

C

2006-2007

C

2009-2010

B

2010-2011

21


22