Luận văn thạc sỹ - Hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------

BÙI MẠNH CƯỜNG

HOÀN THIỆN CƠ CẤU TỔ CHỨC QUẢN LÝ
CÔNG TY CỔ PHẦN KHOÁNG SẢN ĐIỆN BIÊN
Chuyªn ngµnh: qu¶n lý kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS ĐOÀN THỊ THU HÀ

HÀ NỘI - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự
trung thực trong học thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên
cứu này do tôi tự thực hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực
trong học thuật.
Hà Nội, ngày …… tháng …… năm 2017
Tác giả luận văn

Bùi Mạnh Cường


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành nhất tới PGS.TS
Đoàn Thị Thu Hà, người đã tận tình hướng dẫn về mặt khoa học, giúp đỡ,
động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình thực hiện

luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo của Khoa Khoa học quản lý
và các thầy, cô giáo đã tham gia giảng dạy cho lớp cao học Điện Biên, truyền
dạy những kiến thức quý báu cho chúng tôi để giúp tôi có thể hoàn thành
khóa học này.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô của Viện Đào tạo sau
Đại học - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã hướng dẫn và hỗ trợ tôi trong
thời gian học tập tại trường.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và người thân đã
luôn giúp đỡ và động viên tôi trong suốt thời gian qua.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày …… tháng …… năm 2017
Tác giả luận văn

Bùi Mạnh Cường


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH
TÓM TẮT LUẬN VĂN...................................................................................i
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOÀN THIỆN CƠ CẤU TỔ CHỨC
DOANH NGHIỆP NGÀNH KHOÁNG SẢN...............................................7
1.1. Doanh nghiệp ngành khoáng sản............................................................7
1.1.1 Khái niệm doanh nghiệp ngành khoáng sản.........................................7
1.1.2 Hoạt động cơ bản của doanh nghiệp ngành khoáng sản......................7

1.1.3 Đặc điểm của doanh nghiệp ngành khoáng sản...................................8
1.2. Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp ngành khoáng sản...........................9
1.2.1 Khái niệm cơ cấu tô chức của doanh nghiệp ngành khoáng sản..........9
1.2.2 Các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức doanh nghiệp khoáng sản 10
1.2.3 Yêu cầu đối với cơ cấu tổ chức doanh nghiệp ngành khoáng sản......15
1.3. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức doanh nghiệp ngành khoáng sản.............17
1.3.1 Phân tích các yếu tố ảnh hưởng lên cơ cấu tổ chức...........................17
1.3.2 Phân tích cơ cấu tổ chức hiện tại........................................................20
1.3.3 Đánh giá cơ cấu tổ chức hiện tại........................................................20
1.3.4 Xây dựng và thực hiện các giải pháp hoàn thiện...............................21
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CƠ CẤU TỔ CHỨC QUẢN LÝ
CÔNG TY CỔ PHẦN KHOÁNG SẢN ĐIỆN BIÊN.........................22
2.1. Giới thiệu về Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên........................22
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty................................22
2.1.2. Lĩnh vực ngành nghề.........................................................................23
2.1.3. Kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty giai đoạn 2014- 2016......24
2.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng lên cơ cấu tổ chức
của Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên...........................25
2.2.1. Các yếu tố môi trường nội bộ............................................................25
2.2.2 Các yếu tố môi trường bên ngoài của Công ty...................................31


2.3. Phân tích thực trạng cơ cấu tổ chức Công ty cổ phần Khoáng sản
Điện Biên........................................................................................................33
2.3.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức hiện tại của Công ty cổ phần Khoáng sản
Điện Biên ...................................................................................................33
2.3.2 Về chuyên môn hóa và sự phân chia các bộ phận..............................34
2.3.3 Tầm kiểm soát và cấp quản lý...........................................................39
2.3.4 Quyền hạn và trách nhiệm.................................................................39
2.3.5 Quan hệ giữa tập trung và phi tập trung trong cơ cấu tổ chức...........44

2.3.6 Phối hợp.............................................................................................45
2.4. Đánh giá cơ cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần
Khoáng sản Điện Biên......................................................................48
2.4.1. Đánh giá theo yêu cầu đối với cơ cấu tổ chức..................................48
2.4.2. Đánh giá điểm mạnh của cơ cấu tổ chức quản lý Công ty................53
2.4.3. Đánh giá điểm yếu của cơ cấu tổ chức quản lý Công ty...................55
2.4.4. Nguyên nhân của những điểm yếu trong cơ cấu tổ chức..................59
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯƠNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ
CẤU TỔ CHỨC CÔNG TY CỔ PHẦN KHOÁNG SẢN ĐIỆN BIÊN....62
3.1. Phương hướng chiến lược của Công ty đến 2020, tầm nhìn 2025......62
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện cơ cấu tổ chức Công ty cổ
phần Khoáng sản Điện Biên..............................................................63
3.2.1 Sắp xếp lại các bộ phận và xác định lại chức năng, nhiệm vụ của
Ban giám đốc và các phòng ban theo hướng chuyên môn hóa kết hợp với
hợp nhóm công việc...................................................................................63
3.2.2 Xác định lại quyền hạn và trách nhiệm một cách rõ ràng, cân đối cho
từng vị trí, chức vụ quản lý........................................................................68
3.2.3 Xác định hợp lý tầm kiểm soát của Giám đốc...................................68
3.2.4 Cải thiện mối quan hệ giữa tập trung và phi tập trung trong bộ máy
quản lý theo hướng tăng cường phi tập trung. Cụ thể là:............................69
3.2.5 Xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả...................................................69
3.3. Đề xuất mô hình cơ cấu tổ chức quản lý mới.......................................71
3.4. Điều kiện cần thiết để thực hiện các giải pháp
hoàn thiện cơ cấu tổ chức............................................................74
KẾT LUẬN....................................................................................................75
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

QLNN

Quản lý Nhà nước

SXKD

Sản xuất kinh doanh

UBND

Ủy ban Nhân dân

XDCB

Xây dựng cơ bản

QĐ-UBND

Quyết định - Ủy ban Nhân dân

TNHH

Trách nhiệm hữu hạng

NSNN

Ngân sách Nhà nước

LĐTT

Lao động trực tiếp

LĐGT

Lao động gián tiếp

HĐQT

Hội đồng quản trị

CNTT

Công nghệ thông tin


DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH
BẢNG
Bảng 2.1.

Kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty..................................24

Bảng 2.2.

Biến động nhân lực của Công ty giai đoạn 2014-2016...............28

Bảng 2.3.

Tổng tài sản của Công ty giai đoạn 2014- 2016.........................28

Bảng 2.4.

Đội ngũ nhân lực của Công ty đến tháng 12/2016.....................30

Bảng 2.5.

Cơ cấu ngành nghề đào tạo của đội ngũ cán bộ phòng ban........31

Bảng 2.6.

Đánh giá tính hiệu lực của cơ cấu tổ chức quản lý hiện tại........49

Bảng 2.7.

Đánh giá tính tối ưu của cơ cấu tổ chức hiện tại.........................50

Bảng 2.8.

Đánh giá độ tin cậy trong hoạt động của cơ cấu tổ chức hiện tại...51

Bảng 2.9.

Đánh giá tính linh hoạt của cơ cấu tổ chức hiện tại....................52

Bảng 2.10. Đánh giá tính hiệu quả của cơ cấu tổ chức hiện tại....................53
HÌNH
Hình 1.1.

Quy trình hoàn thiện cơ cấu tổ chức...........................................17

Hình 2.1.

Quy trình khai thác than của Công ty.........................................27

Hình 2.2.

Sơ đồ cơ cấu tổ chức quản lý Công ty........................................34

Hình 3.1.

Phòng Tài chính- Kế toán...........................................................65

Hình 3.2.

Phòng Kĩ thuật............................................................................66

Hình 3.3.

Phòng Kế hoạch- Kinh doanh.....................................................67

Hình 3.4.

Mô hình cơ cấu tổ chức quản lý mới đề xuất..............................71


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------

BÙI MẠNH CƯỜNG

HOÀN THIỆN CƠ CẤU TỔ CHỨC QUẢN LÝ

CÔNG TY CỔ PHẦN KHOÁNG SẢN ĐIỆN BIÊN
Chuyªn ngµnh: qu¶n lý kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch

HÀ NỘI - 2017


i

TÓM TẮT LUẬN VĂN
Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biện tiền thân là Công ty Khoáng
sản Điện Biên- một doanh nghiệp 100% vốn nhà nước được thành lập từ năm
1998. Đến 2009 Công ty được cổ phần hoá và chuyển đổi thành công ty cổ
phần với 100% vốn ngoài nhà nước, ngành nghề kinh doanh chủ yếu là khai
thác và thu gom than cứng, than non và than bùn. Trên thực tế Công ty đã trải
qua nhiều lần cơ cấu lại bộ máy tổ chức theo hướng chuyển đổi doanh nghiệp
nhà nước sang loại hình công ty cổ phần. Sau khi cổ phần hóa, Công ty đã có
những thay đổi căn bản về sở hữu, về bộ máy quản lý điều hành cũng như
hoạt động sản xuất kinh doanh so với trước. Có thể nói, kết quả và những
thành tích của Công ty trong những năm qua có phần đóng góp của bộ máy tổ
chức Công ty.
Tuy nhiên sau khi CPH, xuất hiện một số vấn đề về cơ cấu tổ chức
quản lý của Công ty cần được nghiên cứu giải quyết, như: chuyên môn hóa và
sự hình thành các bộ phận chưa thật hợp lý, hiệu lực chưa cao, bộ máy khá
cồng kềnh và thiếu năng động, quyền hạn và trách nhiệm chưa rõ ràng, phân
quyền hạn chế, chế độ báo cáo chưa đi vào nề nếp, công tác phối hợp chưa
hiệu quả v.v... Sự bất cập về cơ cấu tổ chức quản lý là một trong những
nguyên nhân quan trọng làm hạn chế kết quả và hiệu quả hoạt động sản xuất
kinh doanh của Công ty trong những năm qua. Vì vậy hoàn thiện cơ cấu tổ
chức quản lý của Công ty một cách có cơ sở khoa học và thực tiễn là rất cần
thiết. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài “Hoàn thiện cơ

cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên” để làm luận
văn thạc sĩ, với mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào hiệu quả kinh doanh
và sự phát triển bền vững của Công ty- nơi tác giả hiện đang làm việc trong
nhiều năm nay.


ii

Luận văn hướng tới những mục tiêu cơ bản sau:
- Xác định được khung nghiên cứu về hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản
lý của doanh nghiệp ngành khoáng sản.
- Phân tích được thực trạng cơ cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần
Khoáng sản Điện Biên, đánh giá được những điểm mạnh, điểm yếu và nguyên
nhân của những điểm yếu trong cơ cấu đó.
- Đề xuất được một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản
lý Công ty đáp ứng các yêu cầu tối ưu, linh hoạt, hiệu lực và hiệu quả.


iii

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOÀN THIỆN CƠ CẤU
TỔ CHỨC QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP NGÀNH KHOÁNG SẢN
Chương 1 đề cập đến ba nội dung chính:

(1) Doanh nghiệp ngành khoáng sản, gồm các nội dung cơ bản như khái
niệm, đặc điểm và các hoạt động cơ bản của doanh nghiệp ngành khoáng sản.

(2) Cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp ngành khoáng sản, với
các nội dung: khái niệm, các thuộc tính cơ bản và các yêu cầu đối với cơ cấu

tổ chức doanh nghiệp ngành khoáng sản.
(3) Hoàn thiện cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp ngành khoáng sản, với
các nội dung, trong đó trình bày quy trình hoàn thiện cơ cấu tổ chức gồm 4
bước như sau:
Phân tích các yếu tố
ảnh hưởng
- Môi trường nội bộ
- Môi trường ngoài

Phân tích thực
trạng cơ cấu
qua các thuộc
tính

Đánh giá cơ
cấu tổ chức
hiện tại

Đưa ra các
giải pháp
hoàn thiện
cơ cấu tổ
chức

Dựa vào quy trình lý thuyết nêu trên, chương 2 sẽ lần lượt đi vào phân
tích thực trạng cơ cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên
theo từng nội dung.


iv

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG CƠ CẤU TỔ CHỨC QUẢN LÝ
CÔNG TY CỔ PHẦN KHOÁNG SẢN ĐIỆN BIÊN
Chương 2 nghiên cứu 4 nội dung chính: (1) Giới thiệu về Công ty cổ phần
Khoáng sản Điện Biên; (2) Phân tích các yếu tố ảnh hưởng lên cơ cấu tổ chức
quản lý Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên; (3) Phân tích thực trạng cơ
cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên; (4) Đánh giá cơ
cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên.
Công ty Cổ phần Khoáng sản Điện Biên hoạt động sản xuất kinh doanh
trong lĩnh vực khai thác chế biến khoáng sản, xây dựng các công trình dân dụng,
sản xuất và kinh doanh trang thiết bị phục vụ chuyên ngành khai thác mỏ.
Bảng 2.1. Kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty
ĐVT: Triệu đồng

STT
Các chỉ tiêu chủ yếu
1 Tổng giá trị sản lượng
2 Doanh thu
3
4

Năm 2014
7.995
7.150

Năm 2015
7.201
5.978

Năm 2016
6.575
5.715

Lợi nhuận
398
302
286
Nộp ngân sách nhà nước
1.550
1.480
1.401
Nguồn: Báo cáo kết quả kinh doanh của Công ty 2014 – 2016

Sau khi phân tích các yếu tố môi trường nội bộ và bên ngoài có ảnh hưởng
đến cơ cấu tổ chức quản lý, luận văn đi vào phân tích thực trạng cơ cấu tổ

chức quản lý của Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên, sau đó đánh giá cơ
cấu hiện tại. Việc đánh giá được thực hiện trên hai khía cạnh:
Một là đánh giá theo các yêu cầu đối với cơ cấu tổ chức. Thông qua
phương pháp điều tra khảo sát của tác giả đối với các cán bộ lãnh đạo quản lý
và một số nhân viên, kết quả điều tra cho thấy các yêu cầu cụ thể về tính hiệu
lực, tính tối ưu, tính linh hoạt, độ tin cậy và tính hiệu quả. cơ cấu tổ chức quản
lý của Công ty hiện nay phần lớn đều được đánh giá chưa cao. Điều này cũng
nói lên sự cần thiết phải hoàn thiện cơ cấu tổ chức hiện tại. Hai là đánh giá
chung với những điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của điểm yếu trong
cơ cấu tổ chức hiện tại. Những điểm yếu đó là cơ sở thực tiễn để đề xuất các
giải pháp ở chương 3 tiếp theo.

v

CHƯƠNG 3
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
CƠ CẤU TỔ CHỨC CÔNG TY CỔ PHẦN KHOÁNG SẢN ĐIỆN
BIÊN
Xuất phát từ chiến lược của Công ty đến 2020 và tầm nhìn 2025,
Luận văn đề xuất một số giải pháp hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý của
Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên, gồm:
(1) Sắp xếp lại các bộ phận và xác định lại chức năng, nhiệm vụ
của Ban Giám đốc, các phòng ban theo hướng chuyên môn hóa kết hợp với
hợp nhóm công việc.
(2) Xác định quyền hạn và trách nhiệm một cách rõ ràng, cân đối
cho từng vị trí, chức vụ quản lý.
(3) Xác định hợp lý tầm kiểm soát của Giám đốc.
(4) Cải thiện mối quan hệ giữa tập trung và phi tập trung theo
hướng tăng cường phi tập trung.
(5) Xây dựng cơ chế phối hợp có hiệu quả.
Các giải pháp nêu trên đều hướng tới khắc phục những điểm yếu
của cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên đã
được nêu trong chương 2.
Tổng hợp những thay đổi trên, Luận văn đề xuất mô hình cơ cấu
tổ chức quản lý của Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên như sau:


vi
Hội đồng quản trị

Giám đốc
Phó giám đốc 2

Phó giám đốc 1

Phòng Kế hoạch –
Kinh doanh

Phòng Tổ chức – Phòng Tài chính –
Hành chính
Kế toán

Phòng Kỹ thuật

Đội Khai thác 1

Đội Khai thác 2

Đội Khai thác 3

Đội Bốc xúcVận chuyển

(Tác giả đề xuất)
Điều kiện để thực hiện các giải pháp hoàn thiện cơ cấu tổ chức: (1) Xây
dựng được chiến lược; lựa chọn được quy mô và công nghệ phù hợp cho Công ty;
(2) Nâng cao năng lực, thái độ của những người lãnh đạo và đội ngũ nhân lực trong
Công ty; (3) Kiến nghị chính quyền tỉnh Điện Biên tạo môi trường thuận lợi, cải
cách thủ tục hành chính trong cấp phép khai thác, bảo đảm kết cấu hạ tầng, bảo đảm
an ninh trật tự xã họi trên địa bàn.


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

------

BÙI MẠNH CƯỜNG

HOÀN THIỆN CƠ CẤU TỔ CHỨC QUẢN LÝ
CÔNG TY CỔ PHẦN KHOÁNG SẢN ĐIỆN BIÊN
Chuyªn ngµnh: qu¶n lý kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS ĐOÀN THỊ THU HÀ

HÀ NỘI - 2017


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Cơ cấu tổ chức quản lý có vai trò rất quan trọng đối với hoạt động của
bất kì tổ chức nào. Đối với doanh nghiệp, cơ cấu tổ chức có liên quan đến sự
tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, là công cụ để doanh nghiệp thực hiện
chiến lược của mình và nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trong điều kiện môi trường kinh doanh đầy biến động và cạnh tranh
khốc liệt, đòi hỏi các doanh nghiệp phải tự hoàn thiện và đổi mới trong đó có
hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý để có thể thích ứng với sự thay đổi, góp
phần giúp doanh nghiệp thực thi thành công chiến lược và đem lại hiệu quả
kinh doanh cao.
Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biện tiền thân là Công ty Khoáng
sản Điện Biên- một doanh nghiệp 100% vốn nhà nước được thành lập từ năm

1998. Đến 2009 Công ty được cổ phần hoá và chuyển đổi thành công ty cổ
phần với 100% vốn ngoài nhà nước, ngành nghề kinh doanh chủ yếu là khai
thác và thu gom than cứng, than non và than bùn. Trên thực tế Công ty đã trải
qua nhiều lần cơ cấu lại bộ máy tổ chức theo hướng chuyển đổi doanh nghiệp
nhà nước sang loại hình công ty cổ phần. Sau khi cổ phần hóa, Công ty đã có
những thay đổi căn bản về sở hữu, về bộ máy quản lý điều hành cũng như
hoạt động sản xuất kinh doanh so với trước. Có thể nói, kết quả và những
thành tích của Công ty trong những năm qua có phần đóng góp của bộ máy tổ
chức Công ty.
Tuy nhiên sau khi CPH, xuất hiện một số vấn đề về cơ cấu tổ chức
quản lý của Công ty cần được nghiên cứu giải quyết, như: chuyên môn hóa và
sự hình thành các bộ phận chưa thật hợp lý, hiệu lực chưa cao, bộ máy khá
cồng kềnh và thiếu năng động, quyền hạn và trách nhiệm chưa rõ ràng, phân


2

quyền hạn chế, chế độ báo cáo chưa đi vào nề nếp, công tác phối hợp chưa
hiệu quả v.v... Sự bất cập về cơ cấu tổ chức quản lý nêu trên liệu có phải là
một trong những nguyên nhân quan trọng làm hạn chế kết quả và hiệu quả
hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty trong những năm vừa qua? Nếu
đúng thế thì đâu là điểm yếu trong cơ cấu tổ chức mà Công ty cần phải thay
đổi, hoàn thiện? Và hoàn thiện như thế nào? Để trả lời những câu hỏi trên, cần
có sự phân tích, đánh giá một cách nghiêm túc cơ cấu tổ chức của Công ty từ
đó tìm ra các giải pháp hoàn thiện cơ cấu một cách có cơ sở khoa học và thực
tiễn nhằm góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh và sự phát triển bền vững
cho Công ty trong những năm tiếp theo.
Là cán bộ hiện đang làm việc tại Công ty, tác giả lựa chọn đề tài “Hoàn
thiện cơ cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên” để
làm luận văn thạc sĩ của mình, với mong muốn áp dụng kiến thức đã học vào

thực tiễn, đóng góp một phần nhỏ của mình vào việc nâng cao hiệu quả hoạt
động và sự phát triển bền vững của Công ty.
2. Tổng quan nghiên cứu
Vấn đề hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý trong các doanh nghiệp thuộc
các loại hình, các lĩnh vực ngành nghề khác nhau đã được nhiều nhà khoa
học, nhiều tác giả đề cập đến trong đó mỗi công trình nghiên cứu đều có
phạm vi và cách tiếp cận riêng phù hợp với thực tiễn và đặc điểm của đối
tượng nghiên cứu. Một số công trình có liên quan như:
Nguyễn Kim Long (2010) với đề tài “Hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản
lý của Tổng Công ty Công nghiệp Thực phẩm Đồng Nai”, Luận văn thạc sĩ
trường Đại học Kinh tế quốc dân. Đề tài nghiên cứu các mô hình cơ cấu tổ
chức quản lý doanh nghiệp, quy trình và phương pháp hoàn thiện cơ cấu tổ
chức doanh nghiệp. Dựa trên cơ sở lý luận, đã phân tích, đánh giá thực trạng
cơ cấu tổ chức quản lý của Tổng Công ty Công nghiệp Thực phẩm Đồng Nai.
Từ đó đề xuất mô hình cơ cấu tổ chức mới cho Tổng Công ty cùng các giải
pháp hoàn thiện.


3

Hoàng Mạnh Hùng (2012) với đề tài “Hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản
lý của Công ty cổ phần Xây dựng Đường bộ số 1 Hà Tĩnh”, Luận văn thạc sĩ
trường Đại học Kinh tế quốc dân. Trên cơ sở lý luận chung về cơ cấu tổ chức
quản lý và hoàn thiện cơ cấu tổ chức đối với doanh nghiệp ngành xây dựng,
tác giả đã đi sâu phân tích cơ cấu tổ chức hiện tại của Công ty cổ phần Xây
dựng Đường bộ số 1 Hà Tĩnh và đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ
cấu tổ chức của Công ty cổ phần Xây dựng Đường bộ số 1 Hà Tĩnh.
Vũ Đình Tuấn (2013) “Hoàn thiện cơ cấu tổ chức của Công ty cổ phần
Trúc Thôn”, Luận văn thạc sĩ trường Đại học Kinh tế quốc dân. Với đối tượng
nghiên cứu là cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty cổ phần Trúc Thôn, nội

dung của luận văn tập trung vào phân tích thực trạng các thuộc tính của cơ
cấu tổ chức Công ty trong mối quan hệ với các yếu tố môi trường bên ngoài
và bên trong. Tác giả đã đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của
những điểm yếu trong cơ cấu tổ chức nêu trên, từ đó đề xuất giải pháp hoàn
thiện cơ cấu tổ chức của Công ty đến 2017.
Các công trình nghiên cứu nêu trên là những tài liệu có giá trị để tác giả
có thể tham khảo và kế thừa trong quá trình nghiên cứu luận văn của mình.
Tuy nhiên có thể thấy các đề tài đó nghiên cứu cơ câu tổ chức doanh nghiệp
hoạt động trong các lĩnh vực ngành nghề khác nhau, chưa có đề tài nào đi sâu
vào nghiên cứu cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp ngành khoảng sản. Đây
chính là “khoảng trống” để tác giả luận văn tiếp tục đi sâu nghiên cứu nhằm
tiếp tục hoàn thiện cơ cấu tổ chức của Công ty sau khi cổ phần hóa.
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Xác định được khung nghiên cứu về hoàn thiện cơ cấu tổ chức doanh
nghiệp ngành khoáng sản.
- Phân tích được thực trạng cơ cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần
Khoáng sản Điện Biên, đánh giá được những điểm mạnh, điểm yếu và nguyên
nhân của những điểm yếu trong cơ cấu đó.


4

- Đề xuất được một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản
lý Công ty đáp ứng các yêu cầu tối ưu, linh hoạt, hiệu lực và hiệu quả.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Cơ cấu tổ chức quản lý Công ty cổ phần
Khoáng sản Điện Biên.
Phạm vi nghiên cứu:
Về không gian: Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên.
Về thời gian: nghiên cứu giai đoạn 2014- 2016. Giải pháp đề xuất đến 2020.

5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Khung nghiên cứu
Tác giả xác định khung nghiên cứu dựa theo quy trình hoàn thiện cơ
cấu tổ chức như sau
Các yếu tố ảnh
hưởng đến cơ
cấu tổ chức
Yếu tố môi trường
bên trong
- Chiến lược
- Quy mô và công
nghệ
-Thái độ của lãnh
đạo cấp cao
-Đội ngũ nhân lực
Yếu tố môi trường
ngoài

Phân tích thực
trạng cơ cấu tổ
chức
- Mức độ chuyên
môn hóa và sự hình
thành các bộ phận
- Mối quan hệ quyền
hạn- trách nhiệm
- Tầm kiểm soát và
cấp quản lý
- Mức độ tập trung
và phi tập trung hóa

- Phối hợp

Đánh giá cơ
cấu tổ chức
- Đánh giá
theo yêu cầu
- Điểm mạnh
và điểm yếu
- Nguyên

Đề xuất
giải pháp
hoàn
thiện cơ
cấu

nhân của
điểm yếu

Nguồn: Tổng hợp từ giáo trình Quản lý học (2012), NXB Đại học KTQD
5.2. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu
 Phương pháp thu thập dữ liệu:
Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ nguồn tài liệu của Công ty và các tổ
chức khác đã được công bố. Các nguồn dữ liệu này được trích dẫn và ghi chú
chi tiết trong danh mục tài liệu tham khảo.


5

Dữ liệu sơ cấp có được thông qua phương pháp điều tra, phỏng vấn cán

bộ quản lý và nhân viên của Công ty.
Đối tượng khảo sát gồm hai nhóm: 1) Cán bộ quản lý các cấp: Chủ
tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) kiêm Giám đốc Công ty, Phó giám đốc,
Trưởng Ban Kiểm soát, Trưởng các phòng chức năng và các Đội khai thác.
Số phiếu phát ra cho nhóm này là 15 phiếu; 2) Một số nhân viên lâu năm
thuộc các phòng chức năng trong Công ty với số phiếu phát ra là 15 phiếu.
Như vậy tổng số phiếu điều tra là 30 phiếu. Nội dung điều tra được thiết kế
chung cho cả 2 nhóm đối tượng, trong đó tập trung vào đánh giá cơ cấu tổ
chức hiện tại theo các yêu cầu đối với cơ cấu (Xem Phụ lục 01. Mẫu phiếu
điều tra). Các câu hỏi là những câu hỏi đóng được thiết kế theo 3 mức:
Đồng ý- Không đồng ý- Trung lập. Phương thức khảo sát là phát phiếu trực
tiếp cho đối tượng và thông qua online. Thời gian tiến hành điều tra vào
tháng 4 năm 2017.
Ngoài ra tác giả cũng tiến hành phỏng vấn một số cán bộ quản lý để tìm
hiểu thực trạng cơ cấu và xin ý kiến tham vấn giải pháp hoàn thiện cơ cấu tổ
chức quản lý của Công ty (Xem Phụ lục 02. Câu hỏi phỏng vấn cán bộ quản
lý Công ty). Các cán bộ quản lý trả lời phỏng vấn gồm:


Ông Hoàng Công Bộ, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty.
Ông Nguyễn Văn Bốn, Phó giám đốc Kinh doanh .
Ông Ninh Duy Huân, Phó giám đốc Kĩ thuật.
Phương pháp xử lý dữ liệu:

Đối với dữ liệu thứ cấp, tác giả sử dụng các phương pháp mô hình hóa,
thống kê, so sánh, phân tích và tổng hợp để làm rõ thực trạng cũng như những
đánh giá thực trang cơ cấu tổ chức quản lý Công ty.
Phương pháp xử lý dữ liệu sơ cấp: sử dụng phần mềm Excel để
tính điểm trung bình chung được cho từ các đối tượng.
6. Kết cấu của luận văn

6

Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,
phụ lục, luận văn được kết cấu làm ba chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về hoàn thiện cơ cấu tổ chức doanh nghiệp
ngành khoáng sản.
Chương 2. Thực trạng cơ cấu tổ chức quản lý của Công ty cổ phần
Khoáng sản Điện Biên.
Chương 3. Phương hướng và giải pháp hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản
lý Công ty cổ phần Khoáng sản Điện Biên.


7

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOÀN THIỆN CƠ CẤU TỔ CHỨC
DOANH NGHIỆP NGÀNH KHOÁNG SẢN
1.1. Doanh nghiệp ngành khoáng sản
1.1.1 Khái niệm doanh nghiệp ngành khoáng sản
Doanh nghiệp ngành khoáng sản là doanh nghiệp được thành lập theo
Luật Doanh nghiệp, được cấp phép thực hiện các hoạt động thăm dò và khai
thác khoáng sản.
Theo quy định của Luật Khoáng sản ở Việt Nam thì hoạt động khoáng
sản bao gồm hoạt động thăm dò khoáng sản và hoạt động khai thác khoáng
sản. Các doanh nghiệp chế biến khoáng sản thì không được xếp vào nhóm
doanh nghiệp khoáng sản.
Hoạt động khoáng sản của doanh nghiệp khoáng sản phải tuân thủ các
nguyên tắc sau: 1) Phù hợp với chiến lược, quy hoạch khoáng sản, gắn với

bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên, di tích lịch sử - văn hoá, danh lam
thắng cảnh và các tài nguyên thiên nhiên khác; bảo đảm quốc phòng, an ninh,
trật tự, an toàn xã hội; 2) Chỉ được tiến hành hoạt động khoáng sản khi được
cơ quan quản lý nhà nước (QLNN) có thẩm quyền cấp phép; 3) Hoạt động
thăm dò khoáng sản phải đánh giá đầy đủ trữ lượng, chất lượng các loại
khoáng sản có trong khu vực thăm dò; 4) Hoạt động khai thác khoáng sản
phải lấy hiệu quả kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường làm tiêu chuẩn cơ bản
để quyết định đầu tư; áp dụng công nghệ khai thác tiên tiến, phù hợp với quy
mô, đặc điểm từng mỏ, loại khoáng sản để thu hồi tối đa khoáng sản.
1.1.2 Hoạt động cơ bản của doanh nghiệp ngành khoáng sản
Có thể nghiên cứu các hoạt động cơ bản của doanh nghiệp ngành
khoáng sản theo một số cách tiếp cận khác nhau.


8

* Theo quan điểm tác nghiệp thì doanh nghiệp ngành khoáng sản có thể
gồm hai hoạt động cơ bản, đó là hoạt động thăm dò khoáng sản và hoạt động
khai thác khoáng sản. Trên thực tế, có doanh nghiệp chỉ thực hiện một trong
hai hoạt động nói trên, tức là chỉ thực hiện hoạt động thăm dò khoáng sản
hoặc hoạt động khai thác khoáng sản; có doanh nghiệp thực hiện cả hai hoạt
động đó.
Thăm dò khoáng sản là hoạt động nhằm xác định trữ lượng, chất lượng
khoáng sản và các thông tin khác phục vụ khai thác khoáng sản.
Khai thác khoáng sản là hoạt động nhằm thu hồi khoáng sản, bao gồm
xây dựng cơ bản mỏ, khai đào, phân loại, làm giàu khoáng sản và các hoạt
động khác có liên quan.
*Theo các chức năng hoạt động thì doanh nghiệp ngành khoáng sản
gồm các hoạt động cơ bản như: nghiên cứu và dự báo, tài chính, sản xuất
(khai thác), công nghệ, marketing, quản lý nguồn nhân lực.

1.1.3 Đặc điểm của doanh nghiệp ngành khoáng sản
- Doanh nghiệp ngành khoáng sản cung cấp sản phẩm là nguồn nguyên,
nhiên vật liệu quan trọng (than, kim loại, các loại quặng, cát, đá …) cho hoạt
động sản xuất của nhiều ngành công nghiệp như sản xuất chế tạo, xây dựng,
… ; nói cách khác đầu ra của doanh nghiệp ngành khoáng sản là đầu vào của
các doanh nghiệp trong các ngành công nghiệp khác. Như vậy doanh nghiệp
ngành khoáng sản một mặt có ảnh hưởng đến kết quả và hiệu quả SXKD của
các ngành khác, mặt khác nó cũng chịu tác động rất lớn từ nền kinh tế và các
ngành khác, chẳng hạn do tác động của suy thoái kinh tế toàn cầu dẫn đến nhu
cầu tiêu thụ khoáng sản sụt giảm, lãi suất tăng cao, khiến cho đầu ra của nhiều
doanh nghiệp ngành khoáng sản gặp khó khăn.
- Hoạt động của doanh nghiệp ngành khoáng sản với tính chất đặc thù là
khai thác các sản phẩm có sẵn trong lòng đất, do đó luôn phải đối mặt với các
rủi ro về điều kiện khí hậu, địa hình, trữ lượng, v.v.. Quá trình từ khi nghiên


9

cứu đến khi được chấp thuận khai thác thường kéo dài hàng năm với chi phí
không nhỏ, nhưng doanh nghiệp chưa chắc đã được chấp thuận khai thác. Rủi
ro hơn, có những mỏ nghiên cứu khả thi tốt, dự báo hiệu quả khai thác cao,
nhưng thực tế thời tiết xấu, trữ lượng không đáng kể. Hoặc tai nạn hầm lò
trong quá trình khai thác có thể đến một cách bất ngờ, trong đó có những
nguyên nhân do điều kiện tự nhiên mà con người khó lường trước được.
- Hoạt động của doanh nghiệp ngành khoáng sản thường gây ra những
tác động không có lợi đến môi trường và xã hội. Các chất thải độc do quá
trình khai thác khoáng sản (như bụi, khí độc, tiếng ồn … .) có thể làm ô
nhiễm bầu không khí, nguồn nước, đất đai rất nặng nề, ảnh hưởng đến cuộc
sống của cộng đồng cũng như hoạt động của các ngành khác trên địa bàn.
Chính vì vậy Nhà nước buộc các doanh nghiệp khoáng sản phải nộp thuế, phí

bảo vệ môi trường.
- Doanh nghiệp khoáng sản thuộc một ngành kinh tế quan trọng có
liên quan đến vấn đề an ninh chính trị và kinh tế của quốc gia, do đó nó chịu
sự kiểm soát chặt chẽ của Nhà nước. Đặc điểm này xuất phát từ vai trò của
khoáng sản - nguồn tài nguyên quan trọng và có xu hướng ngày càng khan
hiếm của mỗi quốc gia. Vì vậy các chính sách, quy định pháp luật trong quản
lý nhà nước đối với doanh nghiệp ngành khoáng sản ngày càng thắt chặt, từ
điều kiện thành lập, các quy định về khai thác, chế biến và xuất khẩu, các loại
thuế... Chẳng hạn chính sách mới về điều kiện xuất khẩu quặng với yêu cầu
tăng cao hơn về chế biến tinh, buộc các doanh nghiệp phải đầu tư tinh chế
quặng sắt, tạo ra giá trị cao hơn trước khi được xuất khẩu.
1.2. Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp ngành khoáng sản
1.2.1 Khái niệm cơ cấu tô chức của doanh nghiệp ngành khoáng sản
Theo khái niệm cơ cấu tổ chức được nêu trong Giáo trình Quản lý học
(2012) của Trường Đại học Kinh tế quốc dân, áp dụng cho doanh nghiệp
ngành khoáng sản ta có thể hiểu:


10

“Cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp ngành khoáng sản là tập hợp các
bộ phận và cá nhân có mối quan hệ tương tác, phối hợp với nhau, được
chuyên môn hoá, có nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm nhất định, được
bố trí theo những cấp khác nhau, thực hiện các hoạt động của doanh nghiệp
nhằm tiến tới các mục tiêu kế hoạch”.
Cơ cấu tổ chức có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp nói
chung cũng như doanh nghiệp ngành khoáng sản nói riêng. Thứ nhất, cơ cấu
tổ chức là công cụ đắc lực để thực thi chiến lược của doanh nghiệp ngành
khoáng sản. Thứ hai, cơ cấu tổ chức thể hiện các mối quan hệ tổ chức và hình
thức sắp xếp, bố trí, phối hợp nguồn nhân lực cho phép nhân viên đạt hiệu

suất và hiệu quả công việc, cho phép doanh nghiệp khoáng sản đạt được các
mục đích và mục tiêu đề ra.
Với những ý nghĩa đó, cơ cấu tổ chức doanh nghiệp ngành khoáng sản
là nhân tố quan trọng góp phần nâng cao kết quả và hiệu quả SXKD của
doanh nghiệp. Vì vậy, xây dựng và hoàn thiện cơ cấu tổ chức là nhiệm vụ
quan trọng của các nhà quản lý doanh nghiệp khoáng sản.
1.2.2 Các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức
doanh nghiệp khoáng sản
1.2.2.1 Chuyên môn hoá công việc và sự hình thành các bộ phận
Chuyên môn hoá công việc là phân chia công việc thành các công việc
nhỏ hơn mang tính độc lập tương đối và giao cho những cá nhân phù hợp nhất
đảm nhiệm.
Ưu điểm của chuyên môn hoá công việc là tăng năng suất lao động của
cả nhóm, tăng chất lượng và hiệu quả hoạt động, khuyến khích đào tạo và sử
dụng nhân lực đúng ngành, nghề. Kết quả của chuyên môn hóa và tổng hóa
các công việc có mối quan hệ gần gũi với nhau sẽ hình thành nên các bộ phận
mang tính độc lập tương đối để thực hiện những hoạt động nhất định trong
cơ cấu tổ chức. Việc hình thành các bộ phận phản ánh quá trình chuyên môn