Luận văn thạc sỹ - Quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

LÒ PHONG NAM

QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA
CHÍNH QUYỀN PHƯỜNG QUYẾT TÂM,
THÀNH PHỐ SƠN LA, TỈNH SƠN LA

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG

Người hướng dẫn khoa học:

PGS. TS. ĐOÀN THỊ THU HÀ


HÀ NỘI - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học
thuật. Tôi cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực
hiện và không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.

Hà Nội, ngày 10 tháng 10 năm 2017
Tác giả luận văn

Lò Phong Nam


LỜI CẢM ƠN
Trên thực tế không có sự thành công nào mà không gắn liền với những

sự hỗ trợ, giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người khác.
Trong suốt thời gian qua, từ khi bắt đầu học tập đến nay, bản thân đã nhận
được sự quan tâm, tạo điều kiện và giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo, bạn bè
và đồng nghiệp trong cơ quan;
Để có thể hoàn thành được luận văn thạc sỹ này, tôi xin chân thành cám
ơn các thầy giáo, cô giáo của Viện đào tạo sau đại học, của Khoa khoa học
quản lý trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội đã tận tâm giảng dạy, truyền
đạt những kinh nghiệm thực tiễn, những kiến thức vô cùng thiết thực và quý
báu cho bản thân tôi trong suốt quá trình học tập tại nhà trường. Xin trân
trọng cảm ơn PGS. TS. Đoàn Thị Thu Hà, người đã trực tiếp hướng dẫn và
tận tình chỉ dẫn cho bản thân tôi trong quá trình thực hiện bản luận văn này.
Bên cạnh đó tôi cũng xin chân thành cảm ơn UBND thành phố, phòng Tài
chính - Kế hoạch thành phố Sơn La, HĐND-UBND phường Quyết Tâm đã
cung cấp số liệu, đóng góp ý tưởng giúp tôi hoàn thành luận văn này.
Tuy nhiên, do nhận thức và trình độ của cá nhân còn nhiều mặt hạn chế
cho nên không tránh khỏi những khiếm khuyết, kính mong các thầy cô giáo,
các đồng chí và các bạn quan tâm, chỉ dẫn và giúp đỡ.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 10 tháng 10 năm 2017
Tác giả luận văn

Lò Phong Nam


MỤC LỤC
Bảng 3.1. Ý kiến khảo sát về mức độ cần thiết của các biện pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi
NSNN trên địa bàn phường Quyết Tâm.....................................................................................................65


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

NSNN

: Ngân sách nhà nước

NSTW

: Ngân sách Trung ương

NSĐP

: Ngân sách địa phương

HĐND

: Hội đồng nhân dân

UBND

: Ủy ban nhân dân

KBNN

: Kho bạc nhà nước


DANH MỤC BẢNG, HÌNH
BẢNG
Bảng 3.1. Ý kiến khảo sát về mức độ cần thiết của các biện pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi
NSNN trên địa bàn phường Quyết Tâm.....................................................................................................65

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

LÒ PHONG NAM

QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA
CHÍNH QUYỀN PHƯỜNG QUYẾT TÂM,
THÀNH PHỐ SƠN LA, TỈNH SƠN LA

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG


HÀ NỘI - 2017


i

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Phường Quyết Tâm nằm ở phía Đông Nam thành phố Sơn La, nằm trên
độ cao trung bình hơn 700m so với mặt nước biển, giữa hai bên núi đá và đồi
đất, với gần 5km chiều dài chạy theo Quốc lộ 6 và bình quân 0,5km chiều
rộng, phường có tổng diện tích tự nhiên: 241 ha, các chỉ tiêu kinh tế xã hội đạt
và vượt tiến độ chỉ tiêu kế hoạch năm, tổng giá trị sản xuất hàng năm tăng từ
7-10%. Công tác điều hành chi ngân sách của phường tương đối ổn định,
hoàn thành tốt các nhiệm vụ trọng tâm của năm ngân sách. Tổng chi ngân
sách cho các ngành, lĩnh vực được đáp ứng kịp thời đảm bảo tốt các nguồn lực
phục vụ các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng trên địa bàn
phường Quyết Tâm.
Tuy nhiên, bên cạnh đó thực trang công tác quản lý chi ngân sách nhà

nước của chính quyền phường Quyết Tâm còn nhiều hạn chế, biểu hiện: Thu
ngân sách nhà nước vẫn chưa bao quát hết các nguồn thu, tình trạng thất thoát
nguồn thu vẫn còn, các nguồn thu còn hạn chế… “Quản lý chi ngân sách nhà
nước của chính quyền phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La” là
đề tài mang tính thực tiễn cao góp phần hoàn thiện công tác quản lý chi ngân
sách cấp phường của thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La và quản lý ngân sách nhà
nước nói chung.


ii

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước của
chính quyền cấp phường
1. Ngân sách nhà nước và chi ngân sách nhà nước cấp phường
1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước
Theo Điều 4, Luật ngân sách nhà nước năm 2015: “Ngân sách nhà nước là
toàn bộ các khoản thu, chi của nhà nước trong dự toán đã được cơ quan nhà nước
có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện
các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước”.
1.2. Chi ngân sách nhà nước cấp phường
a. Khái niệm chi NSNN cấp phường:
Chi NSNN cấp phường là “Toàn bộ quá trình phân phối và sử dụng quỹ
tiền tệ do ngân sách cấp thành phố phân bổ cho chính quyền cấp phường để
chi cho các hoạt động quản lý của nhà nước nhằm thực hiện các chức năng
phục vụ phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng an ninh, ổn định trật
tự an toàn xã hội, xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu…”.
b. Vai trò của chi NSNN cấp phường
- Ngân sách cấp phường đảm bảo nguồn lực vật chất cho sự tồn tại và
hoạt động của bộ chính quyền cấp phường.
- Ngân sách phường là công cụ quan trọng để chính quyền cấp

phường thực hiện quản lý toàn diện các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội
ở địa phương.
c. Đặc điểm chi NSNN cấp phường
- Ngân sách phường là một quỹ tập trung của cơ quan chính quyền
Nhà nước cấp cơ sở hoạt động của quỹ này thể hiện trên hai phương diện:
+ Huy động nguồn thu vào quỹ (gọi là thu ngân sách phường).
+ Phân phối sử dụng nguồn vốn của quỹ (gọi là chi ngân sách phường).


iii

- Các hoạt động thu, chi của ngân sách phường luôn gắn với chức năng,
nhiệm vụ của chính quyền phường theo luật định, đồng thời luôn chịu sự kiểm
tra, giám sát của cơ quan quyền lực Nhà nước ở cấp phường. Chính vì vậy,
các chỉ tiêu thu, chi của ngân sách phường luôn mang tính pháp lý.
- Thông qua hoạt động của thu, chi ngân sách phường là biểu hiện các
quan hệ giữa lợi ích một bên là lợi ích chung của cộng đồng các cơ sở mà
chính quyền phường là người đại diện với một bên là lợi ích của các chủ thể
kinh tế xã hội khác (tổ chức hoặc cá nhân). Các quan hệ này phát sinh trong
cả quá trình thu và chi ngân sách phường.
- Các quan hệ thu, chi ngân sách phường rất đa dạng và biểu hiện dưới
nhiều hình thức khác nhau như các khoản thu, chi này chỉ được thừa nhận khi
được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
d. Nội dung chi NSNN cấp phường
- Căn cứ vào chức năng của Nhà nước
- Căn cứ vào quy trình lập ngân sách.
- Căn cứ vào tính chất kinh tế.
1.3 Mục tiêu quản lý chi NSNN của chính quyền cấp phường
- Đảm bảo hiệu quả các nhà đầu tư, vừa đảm bảo hiệu quả về việc làm,
chuyển dịch cơ cấu phát triển kinh tế.

- Phân bổ ngân sách chi theo hướng ưu tiên chiến lược, chương trình,
kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của phường và các nhiệm vụ chi đã được
phê duyệt, hạn chế lãng phí, thâm hụt ngân sách.
- Bảo đảm sử dụng ngân sách đúng mục đích.
1.4. Nguyên tắc quản lý chi NSNN của chính quyền cấp phường
- Nguyên tắc thống nhất
- Nguyên tắc quản lý chi ngân sách nhà nước theo dự toán
- Nguyên tắc đảm bảo chi trả trực tiếp qua kho bạc nhà nước
- Nguyên tắc tập trung dân chủ, có phân công, phân cấp quản lý chi
ngân sách gắn quyền hạn với trách nhiệm


iv

- Nguyên tắc công khai minh bạch
- Nguyên tắc đảm bảo cân đối ngân sách phường
2. Nội dung quản lý chi NSNN của chính quyền cấp phường
- Lập dự toán chi ngân sách: Căn cứ lập dự toán chi ngân sách; Yêu cầu
đối với lập dự toán chi ngân sách; Quyết định dự toán chi ngân sách;
- Chấp hành dự toán chi ngân sách cấp phường
- Quyết toán chi ngân sách cấp phường
- Kiểm soát chi ngân sách cấp phường
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước của
chính quyền cấp phường
- Yếu tố thuộc chính quyền phường: Bộ máy quản lý chi ngân sách;
Công nghệ thông tin; thu ngân sách và tiềm lực tài chính của phường cũng ảnh
hưởng đến quản lý chi.
- Yếu tố bên ngoài: Thể chế tài chính có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả
quản lý chi ngân sách trên một lãnh thổ, địa bàn nhất định; do vậy, đòi hỏi phải
ban hành những thể chế tài chính đúng đắn phù hợp mới tạo điều kiện cho công

tác nói trên đạt được hiệu quả.
Chương 2: Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước của chính
quyền phường Quyết Tâm, Thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La
1. Thực trạng quản lý chi NSNN của chính quyền phường Quyết
Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La
- Bộ máy quản lý chi NSNN phường Quyết Tâm
- Thực trạng lập dự toán chi ngân sách nhà nước
- Thực trạng chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước
- Thực trạng quyết toán chi ngân sách nhà nước
- Thực trạng kiểm soát chi ngân sách nhà nước của phường Quyết Tâm


v

2. Đánh giá quản lý chi NSNN của chính quyền phường Quyết
Tâm, Thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La
2.1. Điểm yếu về quản lý chi NSNN chính quyền phường Quyết Tâm
- Bộ máy quản lý chi ngân sách của phường và đội ngũ cán bộ trong bộ
máy: Tính chuyên nghiệp của bộ máy chưa cao, chưa xác định rõ chức năng nhiệm vụ
của từng bộ phận cũng như quan hệ phối hợp; Đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách
của phường năng lực còn hạn chế.
- Lập dự toán chi ngân sách: Chất lượng dự toán ban đầu chưa bám sát
với điều kiện thực tế; Dự toán chi ngân sách hàng năm của ngân sách phường
còn bị áp đặt, việc lập dự toán từ cấp cơ sở chỉ mang tính hình thức chưa thực
sự chủ động. HĐND phường chưa phát huy hết vai trò của cơ quan cao nhất ở
địa bàn phường trong việc quyết định dự toán ngân sách phường.
- Chấp hành dự toán chi ngân sách: Việc cấp phát kinh phí đôi khi còn
chậm sau khi đã được HĐND phường phê duyệt dự toán, dẫn tới việc chi trả
một số chế độ còn chậm theo chính sách, quy định. Hệ thống sổ sách kế toán
phản ánh các khoản chi ngân sách. Một số khoản chi thực hiện vượt quá dự

toán, ảnh hưởng tới công tác lập dự toán của năm tiếp theo.
- Báo cáo quyết toán chi ngân sách: Việc thực hiện quyết toán phường
đôi khi còn chậm, hệ thống công nghệ thông tin, nhất là các phần mềm kế
toán của Bộ Tài chính đã được triển khai ở phường nhưng chưa tương thích
với các chỉ tiêu , thủ tục hành chính trong quá trình quyết toán còn qua nhiều
khâu, đặc biệt các bộ phận thụ hưởng ngân sách, trong quá trình thực hiện
nhiệm vụ chi của mình chưa tổng hợp đầy đủ các chứng từ quyết toán.
- Kiểm soát chi ngân sách: Vai trò giám sát của HĐND, công tác kiểm
tra của UBND phường chưa thường xuyên, chưa xây dựng kế hoạch giám
sát theo chuyên đề hàng năm. Việc xử lý các trường hợp vi phạm quản lý chi
ngân sách nhà nước chưa nghiêm và chưa kiên quyết, một số trường hợp
nương nhẹ dẫn đến sự chủ quan, thiếu trách nhiệm trong việc quản lý gây
thất thoát tiền và tài sản của nhà nước.


vi

2.2. Nguyên nhân của điểm yếu
a. Nguyên nhân chủ quan
- Công tác quản lý, hướng dẫn của phòng Tài chính - Kế hoạch thành
phố: Chưa quan tâm chú trọng hướng dẫn công tác kế toán, quyết toán, tình
hình thực hiện thu, chi tại phường, chưa đi sâu, sát cơ sở để kịp thời giúp đỡ
cơ sở trong quá trình triển khai thực hiện Luật NSNN.
- Trình độ nghiệp vụ của đội ngũ công chức, kế toán phường: Chưa
được đào tạo cơ bản, công tác luân chuyển cán bộ bị thay đổi, không ổn định,
chưa đáp ứng kịp thời với yêu cầu; chưa sử dụng thành thạo máy tính, ứng
dụng phần mềm tin học, gây lãng phí trong đào tạo và ảnh hưởng không ít
đến chất lượng quản lý tài chính ở cơ sở.
b. Nguyên nhân khách quan
- Về phân cấp ngân sách: Việc phân cấp nguồn thu cho phường chưa thực

sự tạo động lực thúc đẩy trong việc khai thác nguồn thu ngân sách trên địa bàn; tỷ
lệ phân chia các nguồn thu tạo khoảng cách trong việc hình thành nguồn thu để
chủ động bố trí chi theo phân cấp hiện hành giữa phường và thành phố.
- Về định mức chi ngân sách: Tiêu chí và định mức xác định đối với
một số sự nghiệp áp dụng cho cấp phường chưa hợp lý, chưa tính hết tính chất
đặc thù một số vùng khi triển khai thực hiện.
- Các văn bản hướng dẫn của các cấp Bộ, ngành chưa được điều chỉnh
phù hợp về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức phường.
- Kinh tế và mức thu nhập bình quân trên địa bàn còn thấp, ý thức về sử
dụng các khoản chi chưa đúng mức.
- Tính chưa đồng bộ giữa các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật
NSNN, về nội dung phân cấp thu, chi ngân sách, về định mức phân bổ dự
toán ngân sách chưa điều chỉnh kịp thời, về trình độ của cán bộ kế toán
phường còn nhiều bất cập.


vii

Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước
của chính quyền phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La
1. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy và nâng cao năng lực cán bộ
quản lý chi NSNN của chính quyền phường Quyết Tâm, thành phố Sơn
La, tỉnh Sơn La
- Tiếp tục đổi mới cơ cấu tổ chức bộ máy, rà soát chức năng nhiệm vụ của
bộ phận kế toán để đảm bảo đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính trong giai đoạn
mới, thực hiện có hiệu quả các khoản chi ngân sách thuộc quyền quản lý.
- Điều tra lập kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tài chính kế toán cấp
phường và triển khai thực hiện kế hoạch để nâng cao trình độ văn hóa, chuyên
môn nghiệp vụ, quản lý nhà nước và lý luận chính trị. Rà soát chất lượng cán
bộ để, điều tra nhu cầu đào tạo để có biện pháp bồi dưỡng nâng cao trình độ

chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
- Việc tuyển dụng cán bộ kế toán phải căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ
chính trị, tính chất công việc được phân công và trên cơ sở quy định; khi
tuyển dụng phải thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc công
khai, lấy tiêu chuẩn là chính.
- Hàng năm, chính quyền phường thực hiện tốt việc kiểm điểm, đánh
giá, phân loại cán bộ, công chức theo quy định. Qua đó, từng bước củng cố và
hoàn thiện đội ngũ cán bộ, công chức phường nói chung, cán bộ kế toán
phường nói riêng đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội.
2. Nâng cao chất lượng công tác lập dự toán chi NSNN
- Lập dự toán phải phù hợp với yêu cầu về tình hình kinh tế - xã hội.
- Dự toán thu phải bao quát được sự biến động của các cơ chế, chính
sách của Nhà nước trong từng năm. Dự toán chi được lập phải sát với định
mức phân bổ dự toán theo Nghị quyết của HĐND Thành phố.
- Hệ thống chỉ tiêu lập dự toán ngân sách nên thực hiện theo từng
nhóm, từng khoản mục phải phù hợp với khả năng của cán bộ tài chính
phường và tạo điều kiện thuận lợi trong điều hành


viii

3. Hoàn thiện công tác chấp hành dự toán chi NSNN
- Chấp hành chi ngân sách phường phải có trong dự toán ngân sách
phường được duyệt, đúng chế độ, chính sách, định mức do cơ quan Nhà nước có
thẩm quyền quy định và đã được Chủ tịch UBND phường hoặc người được ủy
quyền quyết định chi, có đầy đủ các chứng từ có liên quan đến việc chi tiêu ngân
sách phường.
- Đẩy mạnh chấp hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng ngân
sách phường hiệu quả. Quan tâm, duy trì nguồn tài chính đảm bảo hoạt động
của chính quyền cấp phường, phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng quân sự,

thực hiện các chính sách xã hội, giữ gìn an ninh trật tự.
- Chú trọng đến việc xây dựng và triển khai chương trình thực hành tiết
kiệm, chống lãng phí trong việc sử dụng ngân sách, tiền và tài sản nhà nước,
trong quản lý sử dụng trụ sở, trang thiết bị làm việc, quản lý sử dụng lao
động, thời gian lao động…
4. Hoàn thiện quyết toán chi NSNN
- Đánh giá và kiểm tra lại toàn bộ quá trình lập và chấp hành dự toán
chi ngân sách phường, các quy định về tiêu chuẩn, định mức, tình hình quản
lý, sử dụng kinh phí của các bộ phận trực thuộc.
- Khi kết thúc năm tài chính cùng với việc khóa sổ kế toán, phải tiến hành
quyết toán ngân sách phường để xác định số thực thu, thực chi báo cáo các cấp có
thẩm quyền phê chuẩn.
- Báo cáo quyết toán năm, lập bảng thuyết minh những khoản thu, chi
tăng, giảm đột biến trong năm để có cơ sở trong quá trình thẩm tra quyết toán
ngân sách hàng năm và dự kiến dự toán chi ngân sách phường năm sau.
5. Tăng cường hoạt động kiểm soát chi NSNN
- Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong công tác kiểm soát chi
ngân sách, đảm bảo chặt chẽ nhưng không cứng nhắc, tạo mọi điều kiện thuận
lợi cho các đơn vị trong giao dịch với KBNN.


ix

- Phối hợp chặt chẽ với cơ quan liên quan, tăng cường sự lãnh đạo của
các cấp ủy đảng, HĐND-UBND tránh song trùng lãnh đạo, chỉ đạo quản lý
chi ngân sách.
- Đẩy mạnh và tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra tài chính định
kỳ, đột xuất trong quản lý chi ngân sách phường, tự kiểm tra về thực hành tiết
kiệm, chống lãng phí, gồm: Kiểm tra việc thực hiện các quy định quản lý của
cơ quan nhà nước có thẩm quyền có liên quan đến thực hành tiết kiệm, chống

lãng phí; kiểm tra việc sử dụng chi ngân sách…
6. Giải pháp khác
- Tăng cường phối hợp nội bộ giữa các bộ phận trong bộ máy quản lý
chính quyền phường cũng như phối hợp với các đơn vị có liên quan trên địa
bàn trong công tác quản lý chi NSNN.
- Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý tài
chính tại phường Quyết Tâm để nâng cao hiệu quả tham mưu điều hành chi ngân
sách phường.
- Đầu tư trang sắm trang thiết bị máy tính phần mềm quản lý kế toán hệ
thống cổng thông tin điện tử tại bộ phận một cửa. Đẩy mạnh việc ứng dụng công
nghệ thông tin vào công tác quản lý chi ngân sách tại phường Quyết Tâm.
- Thực hiện tốt quy chế dân chủ, minh bạch trong quản lý ngân sách
phường tạo nền tảng thực hiện dân chủ thực sự trong mỗi tổ chức của chính
quyền phường, phát huy quyền làm chủ của nhân dân thông qua hai hình thức
dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp, nhất là việc thực hiện quyền giám sát của
nhân dân đối với hoạt động của từng tổ chức và cán bộ, công chức phường.
- Phân cấp nhiệm vụ chi cho ngân sách cấp phường cần giải quyết tốt
mối quan hệ giữa cấp phường với cơ quan cấp trên trong việc quản lý, sử
dụng NSNN, bảo đảm kinh phí đáp ứng yêu cầu, đồng thời niêm yết công
khai ở cơ sở và thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng, thông báo
tại các kỳ họp HĐND phường hoặc tại các cuộc họp tổ dân phố đồng thời gửi
bản công khai dự toán, quyết toán ngân sách phường hàng năm đến các ban,
ngành, đoàn thể phường.


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

LÒ PHONG NAM

QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA

CHÍNH QUYỀN PHƯỜNG QUYẾT TÂM,
THÀNH PHỐ SƠN LA, TỈNH SƠN LA

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG

Người hướng dẫn khoa học:

PGS. TS. ĐOÀN THỊ THU HÀ


HÀ NỘI - 2017


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân sách nhà nước là một khâu quan trọng trong điều tiết kinh tế
vĩ mô. Hệ thống ngân sách Nhà nước ở Việt Nam được quản lý thống nhất
bao gồm 4 cấp: Ngân sách Trung ương, cấp tỉnh/thành phố trực thuộc, cấp
huyện/quận và cấp xã/phường. Theo đó ngân sách xã/phường là ngân sách
cấp cơ sở, một trong những bộ phận cấu thành ngân sách nhà nước và là
công cụ để chính quyền cấp xã/phường thực hiện các chức năng, nhiệm
vụ, quyền hạn trong quá trình quản lý kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh và
quốc phòng.
Quản lý ngân sách cấp xã/phường là quản lý hoạt động thu, chi của
chính quyền cấp cơ sở trong một giai đoạn nhất định với mục tiêu thực hiện
tốt các khoản thu và phân bổ dự toán các khoản chi hiệu quả trên địa bàn theo
phân cấp ngân sách. Luật ngân sách nhà nước số 01/2002/QH11; số
83/2015/QH13 là cơ sở pháp lý cơ bản để tổ chức quản lý ngân sách nhà nước

nói chung và ngân sách cấp xã/phường nói riêng, nhằm mục đích phục vụ cho
công cuộc đổi mới đất nước; quy định rõ vai trò, căn cứ phân bổ và xây dựng
dự toán ngân sách các cấp, các ngành trong hệ thống quản lý ngân sách nhà
nước. Nâng cao tính chủ động và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá
nhân trong việc quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước, củng cố kỷ luật tài
chính, sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả ngân sách và tài sản của Nhà nước.
Thực tế tại phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La trong
những năm qua, tình hình kinh tế tăng trưởng khá so với các xã, phường toàn
thành phố. Hầu hết các chỉ tiêu kinh tế xã hội đạt và vượt tiến độ chỉ tiêu kế
hoạch năm, tổng giá trị sản xuất hàng năm tăng từ 7-10%. Công tác điều hành
chi ngân sách của phường tương đối ổn định, hoàn thành tốt các nhiệm vụ


2

trọng tâm của năm ngân sách. Tổng chi ngân sách cho các ngành, lĩnh vực
được đáp ứng kịp thời đảm bảo tốt các nguồn lực phục vụ các nhiệm vụ phát
triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng trên địa bàn phường Quyết Tâm.
Tuy nhiên, bên cạnh đó thực trang công tác quản lý chi ngân sách nhà
nước của chính quyền phường Quyết Tâm còn nhiều hạn chế, biểu hiện: Thu
ngân sách nhà nước vẫn chưa bao quát hết các nguồn thu, tình trạng thất
thoát nguồn thu vẫn còn, các nguồn thu còn hạn chế…Chi cho đầu tư xây
dựng cơ bản đạt thấp, còn dàn trải, tiến độ giải ngân chậm, đầu tư cho một
số công trình còn bất hợp lý, chi thường xuyên còn vượt dự toán; việc xây
dựng dự toán chi ngân sách chưa dự báo hết và xác định đầy đủ các nhiệm
vụ; quyết toán chi ngân sách còn chậm, chưa đảm bảo thời gian. Công tác
quyết toán là khâu rất quan trọng nhưng chưa được quan tâm đúng mức.
Năng lực, trình độ của một số công chức, viên chức làm việc trong lĩnh vực
quản lý chi ngân sách của các đơn vị dự toán thuộc ngân sách cấp phường
còn hạn chế…

Như vậy, có rất nhiều việc cần phải làm trong việc quản lý ngân sách cấp
phường tại thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La. Xuất phát từ những yêu cầu thực tế
nêu trên, tôi lựa chọn đề tài: “Quản lý chi ngân sách nhà nước của chính
quyền phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La” làm đối tượng
nghiên cứu với mục đích góp phần hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách
cấp phường của thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La và quản lý ngân sách nhà nước
nói chung.
2. Tình hình nghiên cứu
Có rất nhiều đề tài nghiên cứu liên quan đến vấn đề quản lý chi ngân
sách nhà nước từ cấp Trung ương đến cấp tỉnh, thành phố, huyện, xã/phường,
thị trấn; mỗi đề tài nghiên cứu đều có mục tiêu, đối tượng, phạm vi nghiên
cứu và cách tiếp cận riêng về ngân sách nhà nước. Có thể nêu một số đề tài


3

nghiên cứu tiêu biểu được công bố như sau:
- Lương Ngọc Tuyển (2005), “Hoàn thiện công tác kiểm soát chi
thường xuyên của ngân sách nhà nước qua Kho bạc nhà nước”; Luận văn
thạc sĩ, Đại học kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài phân tích công tác
kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua kho bạc đối với chi thường xuyên, tập
trung vào vấn đề kiểm soát những khoản chi lớn như: Xây dựng cơ bản, mua
sắm trang thiết bị, tài sản...
- Phạm Hải Hà (2015), “Quản lý chi ngân sách cấp huyện của thành
phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh”; Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học kinh tế
quốc dân. Đề tài phân tích thực trạng quản lý thu, chi ngân sách cấp huyện
của thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh và làm rõ những mặt tích cực cũng
như hạn chế của công tác quản lý chi ngân sách.
- Phạm Thanh Hải (2013), “ Hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà
nước cấp huyện của huyện Quỳnh Lưu tỉnh Nghệ An” Luận văn thạc sĩ kinh

tế, Đại học kinh tế quốc dân. Đã xác định khung lý thuyết nghiên cứu quản
lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện; phân tích thực trạng quản lý chi ngân
sách nhà nước cấp huyện của huyện Quỳnh Lưu giai đoạn 2009-2012, đánh
giá điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của những điểm yếu đó; từ đó đề
xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước cấp
huyện của huyện Quỳnh Lưu.
- Đỗ Khôi Nguyên (2010) “Hoàn thiện quản lý chi ngân sách cấp xã
trên địa bàn tỉnh Đồng Nai”; Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc
dân. Đề tài phân tích thực trạng quản lý thu, chi ngân sách cấp xã trên địa
bàn tỉnh Đồng Nai, đề ra những giải pháp thiết thực góp phần hoàn thiện,
phát triển kinh tế trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
- Nguyễn Ngọc Lũy (2015) “Quản lý chi ngân sách nhà nước của


4

chính quyền huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông”; Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại
học Kinh tế Quốc dân. Đề tài phân tích thực trạng quản lý chi ngân sách, đề
xuất các nhóm giải pháp để hoàn thiện quản lý chi NSNN của chính quyền
huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Nông.
Ở các đề tài nghiên cứu nêu trên, vấn đề quản lý chi NSNN đã được nhiều
tác giả đề cập, tuy nhiên mỗi đề tài có một cách tiếp cận và nội dung nghiên cứu
khác nhau. Do mục đích và yêu cầu khác nhau mà các nghiên cứu nêu trên chỉ tập
trung phân tích, đánh giá và đưa ra các kiến nghị, đề xuất cho từng lĩnh vực cụ thể
và gần như không thể áp dụng các giải pháp đó cho bất kỳ địa phương nào.
Luận văn “Quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền phường
Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La” được nghiên cứu và lấy số liệu
tại Ban Tài chính của UBND phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn
La. Luận văn cũng đưa ra nhiều đề xuất có thể áp dụng vào thực tiễn trong
việc quản lý ngân sách nhà nước nói chung và ngân sách cấp phường nói

riêng. Vì vậy, đề tài không trùng lặp với các đề tài đã nghiên cứu trước đây.
Qua đó cho thấy việc triển khai đề tài này là một vấn đề mới đòi hỏi phải
nghiên cứu kỹ những điều kiện đặc thù của phường Quyết Tâm, thành phố
Sơn La, tỉnh Sơn La và tìm ra giải pháp nhằm quản lý chi ngân sách của chính
quyền phường một cách có hiệu quả hơn.
3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
3.1. Xác định khung nghiên cứu về quản lý chi ngân sách nhà nước
của chính quyền cấp phường.
3.2. Phân tích thực trạng quản lý chi ngân sách; Xác định điểm mạnh,
điểm yếu và nguyên nhân của điểm yếu trong quản lý chi ngân sách của
chính quyền phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La.
3.3. Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước


5

của chính quyền phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý chi ngân sách nhà nước của
chính quyền phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
- Về nội dung: Đề tài tiếp cận theo quá trình quản lý để nghiên cứu
các nội dung chi ngân sách nhà nước của chính quyền phường Quyết Tâm.
- Về không gian: Trên địa bàn phường Quyết Tâm, thành phố Sơn La,
tỉnh Sơn La
- Về thời gian: Đề tài nghiên cứu và phân tích số liệu từ năm 20142016, đề xuất giải pháp đến năm 2020.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Khung nghiên cứu:
Các yếu tố ảnh hưởng đến
quản lý chi NSNN của

chính quyền phường
- Yếu tố bên trong (thuộc
chính quyền phường)
- Yếu tố bên ngoài

Nội dung quản lý chi
NSNN của chính quyền
cấp phường
- Công tác lập dự toán
- Việc chấp hành dự toán
- Quyết toán NSNN
- Kiểm soát chi

Mục tiêu quản lý chi
NSNN của chính quyền
phường
- Sử dụng ngân sách tiết
kiệm, hiệu quả, hạn chế
lãng phí thâm hụt ngân
sách
- Chi đúng mục đích; hạn
chế sử dụng tiền mặt

Nguồn: Tác giả tự tổng hợp

5.2. Quy trình nghiên cứu:
Bước 1: Tìm hiểu cơ sở lý luận và pháp lý để xác định khung nghiên
cứu quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền phường Quyết Tâm,
thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La. Sử dụng phương pháp mô hình hóa.
Bước 2: Khảo sát, thu thập dữ liệu để tiến hành đánh giá, phân tích

thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền phường Quyết