Rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi ở trường mầm non nga thủy

MỤC LỤC
Nội dung
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3.Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Tự học tập bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng thực
hành thao tác chăm sóc vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho
trẻ .
2.3.2. Giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thông qua
các hoạt động học.
2.3.3. Rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho
trẻ thông qua hoạt động hằng ngày.
2.3.4. Công tác tuyên truyền phù hợp với phu huynh
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo
dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị

Trang
1
1
1
1
2

2
2
4
5
5
7
9
15
18
19
19
20

1. MỞ ĐẦU
1.1.

Lý do chọn đề tài.
1


Hiện nay trên thông tin đại chúng hoặc trên các bảng tin đều có rất nhiều
băng zôn có hình ảnh, khẩu hiệu nhằm tuyên truyền thói quen vệ sinh và hành vi
văn minh. Nhưng chỉ nhìn vào những tấm băng zôn đó thì trẻ nhỏ không hiểu
hết được tầm quan trọng của vấn đề đang tuyên truyền, mà phải có sự giáo dục
uốn nắn và trẻ được thực hành hằng ngày ngay từ nhỏ thì trẻ mới có thể lĩnh hội
được các kiến thức đó.
“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”
Trẻ em là miền hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc,
đất nước.[4]. Trẻ em hôm nay là công dân của thế giới ngày mai. Việc bảo vệ
chăm sóc rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ là vấn đề cấp

bách của gia đình và toàn xã hội vì nó có tầm quan trọng đến đời sống con người
và sự phát triển của đất nước. Nên điều quan trọng nhất trong việc giáo dục cho
trẻ những khái niệm đạo đức, những thói quen vệ sinh, hành vi văn minh để
hình thành nhân cách trẻ là nhiệm vụ hàng đầu của giáo viên mầm non. Giáo
viên phải quan tâm trang bị cho trẻ những tri thức và nhân cách toàn diện để trẻ
hình thành những dấu ấn ban đầu có ý nghĩa to lớn và góp phần quyết định đến
hành vi sau này của trẻ.
Nếu được chăm sóc tốt và hình thành những thói quen vệ sinh và hành vi
văn minh cần thiết ngay từ nhỏ thì sẽ giúp cho cơ thể trẻ phát triển tốt, chống đỡ
được các bệnh tật và giúp trẻ có những lời nói hay, những hành vi đẹp đối với
những người xung quanh để khi lớn lên trẻ phát triển toàn diện cả về trí óc, thể
chất lẫn tinh thần để sau này có ích cho bản thân, gia đình và toàn xã hội. .
Tục ngữ việt nam có câu:
“Uốn cây từ thuở còn non
Dạy con từ thuở con còn thơ ngây” [1]
Suy nghĩ nhiều về vấn đề này, tôi nghĩ việc giáo dục những thói quen vệ
sinh và những hành vi văn minh cho trẻ là việc làm đầu tiên và cần thiết để hình
thành nhân cách đầu tiên trong tâm hồn trẻ thơ. Tôi luôn trăn trở và nghiên cứu
để tìm ra phương pháp giáo dục cho trẻ. Vì vậy tôi quyết định chọn đề tài “Rèn
luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo 4 - 5
tuổi ở trường mầm non nga Thủy” để nghiên cứu ở nhóm lớp tôi phụ trách.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Với đề tài này mục đích nghiên cứu là đánh giá thực chất việc giáo dục vệ
sinh và hành vi văn minh cho trẻ ở trường mầm non nói chung và của mẫu giáo
4- 5 tuổi nói riêng. Để tìm ra nhiều biện pháp giúp trẻ lĩnh hội được các kiến
thức vệ sinh và hành vi văn minh một cách nhẹ nhàng không gò ép.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Biện pháp rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh nhằm
phát triển thể chất và nhân cách cho trẻ 4 - 5 tuổi lớp Hoa Hồng Trường mầm
non Nga Thủy

1.4. Phương pháp nghiên cứu
1.4.1. Nghiên cứu lý luận.
- Các loại sách vở nói về vệ sinh và hành vi văn minh
2


- Một số thông điệp về các chiến dịch về phòng bệnh
1.4.2. Quan sát thực tiển
- Nhóm phương pháp quan sát
- Nhóm phương pháp thực hành trải nghiệm
- Quan sát trẻ thực hành vệ sinh và những hành vi ứng xử qua lời nói và
hành động hàng ngày để xác định mức độ nhận thức và kỹ năng thực hành vệ
sinh của trẻ.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Ngành giáo dục mầm non đã khẳng định “hình thành ở trẻ những cơ sở đầu
tiên của nhân cách con người mới XHCN là hướng tới đào tạo cho thời đại mới,
một thời đại tiến bộ vượt bậc của khoa học công nghệ thông tin. [2]
Như chúng ta đã biết mỗi đứa trẻ sinh ra là mỗi cá thể riêng biệt và mỗi trẻ
là một cá tính khác nhau luôn mong muốn thể hiện cá tính độc lập và muốn
chứng tỏ mình. Nên bất kể là ai, kể cả cô giáo hay ông bà và bố mẹ đều không
thể chi phối hay giới hạn những hành động mà trẻ thích. Bởi vậy chúng ta cần
tìm cách gần gũi trẻ để giáo dục trẻ một cách phù hợp hơn. Vì vậy đòi hỏi người
giáo viên phải luôn luôn tìm tòi và tìm ra các biện pháp để giáo dục trẻ một cách
mềm dẻo và hứng thú.
Là một giáo viên mầm non, tôi nhận thấy việc giúp trẻ 4 - 5 tuổi có thói
quen vệ sinh cá nhân ở trường mầm non, giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất
và tư duy là một việc làm vô cùng quan trọng. Vì ở lứa tuổi này, trẻ em thường
hiếu động và mải mê vui chơi nên việc vệ sinh cá nhân, đặc biệt là rửa tay
thường rất ít được chú ý thực hiện cho dù đã được căn dặn nhiều lần. Trong khi

đó, giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt mang lại hiệu quả đáng kể trong việc phòng các
bệnh cảm cúm và dịch tay chân miệng cho bản thân trẻ cũng như hạn chế lây lan
cho người khác.
Một trong những cách phòng tránh dịch bệnh đơn giản và ít tốn kém nhất là
tạo thói quen vệ sinh cá nhân tốt, những công việc vệ sinh hàng ngày tưởng như
rất đơn giản như đánh răng, rửa mặt, rửa tay,...nhưng rất cần thiết trong đời sống
con người, nó không chỉ tạo ấn tượng tốt với mọi người xung quanh mình mà
còn giúp chúng ta phòng bệnh và duy trì một sức khỏe tốt.
Trẻ nhỏ luôn thích cảm nhận mọi thứ xung quanh nhưng chúng chưa nhận
thức được rằng những lần va chạm đó lại có thể làm lây lan nhiều vi khuẩn gây
bệnh. Nên giúp trẻ có thói quen vệ sinh cơ thể sạch sẽ chính là việc giúp trẻ luôn
có thể lực khỏe mạnh phòng chống lại các loại bệnh tật.[5]
Trẻ khỏe mạnh ít ốm đau là hạnh phúc của gia đình và xã hội tuy nhiên
muốn trẻ luôn giữ gìn cơ thể sạch sẽ cần phải giúp trẻ ý thức được tầm quan
trọng của việc giữ gìn cơ thể sạch sẽ, rèn luyện cho trẻ ý thức tự giác trong hoạt
động vệ sinh. Muốn được như vậy thì không chỉ cần đến sự chăm sóc của người
lớn mà điều quan trọng là bé biết tự bảo vệ sức khỏe bản thân và chính giáo viên
là người rèn luyện cho trẻ thói quen đó.
3


Trường học là một nơi trẻ em dùng chung bàn ghế, dụng cụ học tập, đồ
chơi và cùng nắm tay chạy nhảy, vui chơi. Tuy nhiên, đây cũng là nơi chúng
truyền vi khuẩn cho nhau nhanh và nhiều nhất. Vì vậy để có thể giúp trẻ tự hạn
chế khả năng nhiễm khuẩn chúng ta phải ‘làm gương’ về việc giữ vệ sinh nhằm
gây ảnh hưởng tích cực cho trẻ đồng thời dùng những cách hấp dẫn, thu hút giúp
thiết lập thói quen đó một cách hiệu quả.
Tuổi của trẻ là tuổi hiếu động, mải chơi nên chẳng mấy để ý đến việc giữ
gìn vệ sinh cá nhân, cũng chưa có ý thức tự giác do đó mục tiêu của tôi là hình
thành thói quen vệ sinh cá nhân tốt giúp trẻ bảo vệ sức khỏe bản thân, trẻ trở nên

sạch sẽ và đáng yêu. Điều đó còn giúp trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh cho bản thân
trẻ và cho những người xung quanh ngay từ nhỏ. Chính vì vậy việc chăm sóc và
giáo dục vệ sinh cho trẻ mẫu giáo là một việc rất quan trọng, nhưng điều quan
trọng hơn là việc rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ
mẫu giáo đó là nhiệm vụ rất cần thiết. Giúp cho cơ thể trẻ phát triển tốt, chống
đỡ được các bệnh tật, tránh được những dị tật, thích nghi được với điều kiện
sống, hình thành những thói quen cơ bản để giúp trẻ có nhiều nề nếp tốt.
Giáo dục kỹ năng văn hóa vệ sinh cho trẻ có ý nghĩa quan trọng trong việc
giáo dục con người mới phát triển toàn diện. Giáo dục những kỹ năng văn hóa
vệ sinh cho trẻ là điều cần thiết, để tạo cho trẻ những thói quen tốt. Những thói
quen này được lặp đi lặp lại hằng ngày và trở thành những kỹ năng. Kỹ năng
văn hóa vệ sinh là loại kỹ năng lao động tự phục vụ. Đó là những động tác thói
quen rửa mặt, rửa tay, tập súc miệng, tập đánh răng, tập ngồi ngay ngắn, tập xì
mũi vào khăn, tập mặc quần áo, …
Trẻ lớn, cô hướng dẫn trẻ làm và giải thích để hiểu thêm về ý nghĩa của
những việc làm đó. Cô giáo phải dạy từ những động tác đơn giản đến phức tạp.
Phải thường xuyên kiểm tra, củng cố, tạo cho trẻ thói quen bền vững.
Trong các bài học vệ sinh, cô giáo phải lên tiết dạy hoặc lồng ghép qua các tiết
học khác, dần dần đã giúp cho trẻ biết được cái đẹp, cái sạch của con người, học
được những tác phong, nếp sống văn minh. Những bài học vệ sinh gồm: Vệ sinh
thân thể như luôn giữ cho mắt, mũi, chân tay sạch sẽ, khi chân tay bẩn phải biết đi
rửa, trước khi ăn phải rửa tay, không bôi bẩn lên quần áo, đầu tóc luôn gọn gàng.
Vệ sinh ăn uống: Biết cách cầm thìa, bát đúng quy định, xúc ăn gọn gàng
không rơi vãi, không nói chuyện khi đang ăn, biết vét cơm sạch khi hết cơm…
biết mời trước khi ăn và biết xin cơm có lễ độ, biết giữ sạch bàn ghế của mình
hỏng hoặc bôi bẩn lên đồ dùng đồ chơi. Khi sử dụng xong biết cất đúng nơi quy
định và ngăn nắp, đẹp mắt. Biết chơi đoàn kết, nhường nhịn nhau. Không nói tục
chửi bậy, không khạc nhổ bừa bãi và ném giấy bừa bãi và ném giấy, rác lung
tung. Cô dạy trẻ khi ho phải hắt hơi, ngáp phải lấy tay che miệng, tập cho trẻ
thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Rèn luyện trẻ ăn, ngủ đúng

giờ giấc, tập cho trẻ súc miệng, đánh răng sau khi ăn. Với trẻ lớn, cô giải thích ý
nghĩa công việc làm đó để trẻ hiểu và tự giác làm. Cô thường xuyên kiểm tra,
củng cố, tạo cho trẻ thói quen bền vững. Trẻ học được người lớn tác phong,
hành vi văn minh. Sự gương mẫu của cô và những người xung quanh. Đặc điểm
4


của trẻ là hay bắt chước, có thể bắt chước cái đúng, cái tốt, nhưng cũng có thể
bắt chước cái sai, cái xấu. Vì vậy cô giáo và mọi người xung quanh cần phải tự
rèn bản thân và tuân thủ những yêu cầu vệ sinh của nhà trường, thực hiện triệt
để lời nói phải đi đôi với việc làm để thực sự là tấm gương sáng cho các cháu
noi theo.[3]
Nhận thức được tầm quan trọng về vấn đề này tôi đã suy nghĩ và trình bày
thực tế để tìm biện pháp thực hiện.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
2.2.1. Đặc điểm tình hình.
Thuận lợi
- Cơ sở vật chất:
+ Lớp khang trang, sạch sẽ, thoáng mát được trang bị cơ sở vật chất.
+ Ban giám hiệu luôn quan tâm giúp đỡ, bồi dưỡng chuyên môn, nâng cao
các điều kiện CSVS động viên khích lệ giáo viên phát huy hết khả năng sáng tạo.
- Giáo viên:
+ Lớp có 2/2 cô có trình độ trên chuẩn, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ.
+ Bản thân là giáo viên phụ trách lớp MG nhỡ nhiều năm, nắm bắt và hiểu
rõ được đặc điểm tâm lý, nhận thức của trẻ.
- Học sinh: Trẻ nhanh nhẹn, hoạt bát, thích giúp đỡ cô trong các công việc
của lớp.
- Phụ huynh: Đa số phụ huynh đều quan tâm đến việc học của con nên rất
thuận lợi cho việc tuyên truyền kết hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường
Khó khăn:

- Cơ sở vật chất:
+ Các tài liệu chuyên môn về phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục
hành vi văn minh cho trẻ còn nằm rải rác ở nhiều nơi, nhiều loại nên việc sưu
tầm tìm kiếm gặp khó khăn.
– Giáo viên: Chưa sáng tạo, sử dụng các biện pháp một cách linh hoạt để
dạy trẻ đáp ứng yêu cầu của chương trình và những thay đổi của xã hội.
– Học sinh:
+ Có một số học sinh yếu, hay nghỉ học nên gặp khó khăn trong việc cung
cấp các kiến thức và rèn luyện cho trẻ.
+ Nhiều trẻ được gia đình chiều, được bố mẹ, ông bà ở nhà làm hộ mọi việc
nên trẻ ỉ lại.
– Phụ huynh: Còn một số phụ huynh chưa được tiếp cận nên nhận thức về
vai trò của việc giáo dục hành vi văn minh cho trẻ còn hạn chế nên việc phối
hợp giữa giáo viên và phụ huynh còn gặp khó khăn.
Với những khó khăn trên tôi đã nghiên cứu, áp dụng các biện pháp khắc
phục, sửa đổi và giáo dục trẻ một cách đúng đắn nhất.
2.2.2. Kết quả thực trạng
Vào đầu năm học tôi đã khảo sát chất lượng trên trẻ với kết quả như sau
Nội dung khảo sát
Kết quả
Tổng
Đạt
Chưa đạt
5


số trẻ
35

Trẻ biết rửa tay bằng xà phòng đúng quy

trình
Trẻ biết vệ sinh thân thể sạch sẻ
Trẻ biết vệ sinh trong ăn uống
Trẻ biết vệ sinh trước và sau khi ngủ
Trẻ có hành vi vệ sinh văn minh

Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

13

37,1

22

62,9

42,8
20
34,2
23
48,5
18

28,5 25

57,2
65,8
51,5
71,5

15
12
17
10

Với kết quả trên tôi băn khoăn trăn trở để tìm ra phương pháp biện pháp
giải quyết như sau:
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyêt vấn đề.
2.3.1. Tự học tập bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng thực hành thao tác
chăm sóc vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ .
Đầu năm học được nhà trường phân công đứng lớp 4- 5 tuổi tôi luôn xác
định muốn rèn luyện cho trẻ lớp tôi có thói quen trong việc giữ gìn vệ sinh cá
nhân và có thói quen hành vi văn minh thì việc cần làm đầu tiên là tổ chức bồi
dưỡng kiến thức về kỹ năng sống và các bước thực hiện thao tác vệ sinh cho trẻ
thật thuần thục.
Thấy rõ được mục đích yêu cầu và tầm quan trọng của công việc đang làm
là phải nắm vững nội dung giáo dục chăm sóc vệ sinh và nguyên tắc hướng dẫn
thực hành các thao tác như: Rửa tay, rửa mặt, chăm sóc răng miệng, tắm rửa
thay quần áo hằng ngày, biết sử dụng các dụng cụ vệ sinh đúng cách,…cho trẻ
Tôi đã tự tìm tòi các tài liệu có liên quan đến chuyên đề vệ sinh để nghiên cứu
và đưa vào thực hiện.
+ Học tập nâng cao kiến thức qua tài liệu:
Ngay vào đầu năm học mới tôi phải bắt tay ngay vào việc tìm tòi qua tài

liệu, qua sách báo về các kỹ năng rửa mặt, rửa tay tay bằng xà phòng, đánh răng
đúng quy trình để hướng dẫn trẻ, nhằm giúp trẻ biết cách tự phục vụ cho chính
bản thân mình. Tôi luôn quan sát để rèn nề nếp thói quen cho trẻ bằng cách theo
dõi sửa sai qua hoạt động hằng ngày của trẻ và tạo tình huống để cho trẻ có cách
giải quyết và ứng xử sao cho phù hợp.
Đặc biệt tôi thường xuyên học qua Intenet với rất nhiều kinh nghiệm hay,
bổ ích, qua đó tôi được bổ xung rất nhiều sáng kiến hay, những bệnh bùng phát,
cách xử lý và tuyên truyền. Từ đó tôi đã giúp được học sinh lớp tôi ít mắc bệnh
nhiễm khuản nhất trong toàn trường. Ý tưởng này của tôi đã được BGH nhân ra
diện rộng và được nhiều đồng nghiệp áp dụng có hiệu quả cao.
Qua nhiều tài liệu sách báo tôi đã học nhiều kinh nghiệm cụ thể tôi đã học
được qua (Một số thông điệp của chiến dịch truyền thông “Rửa tay với xà phòng
để phòng, chống bệnh tay - chân - miệng - Hưởng ứng phong trào vệ sinh yêu
nước và nâng cao sức khỏe nhân dân “Hãy thường xuyên rửa tay với xà phòng
vì sức khỏe của bạn và con bạn”). Qua tài liệu này tôi nắm được tầm quan trọng
của việc rửa tay bằng nước sạch và xà phòng sẽ hạn chế được bệnh chân tay
miệng. Ngoài ra rửa tay bằng nước sạch và xà phòng còn hạn chế được 47%
nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy và khoảng 30% các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp
6


cấp. Mà những bệnh này còn ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của trẻ như suy
dinh dưỡng, kém phát triển về thể chất và tinh thần của trẻ.
+ Học tập Nâng cao kiến thức qua chị em đồng nghiệp
Bên cạnh những việc làm trên tôi học hỏi thêm của chị em đồng nghiệp ở
những hoạt động mẫu có nội dung dạy trẻ thực hành rửa tay bằng xà phòng, rửa
mặt thông qua lô tô và qua thực hành thực tế dưới hình thức hoạt động vui chơi,
hoạt động lao động tự phục vụ để nâng cao kiến thức của mình và có kinh
nghiệm tổ chức lôi cuốn trẻ ở lớp tôi chủ nhiệm được tốt hơn.
Ví dụ: Thông qua dự hoạt động rửa tay bằng xà phòng của cô Hà :Để lôi cuốn

trẻ vào hoạt động một cách hứng thú không bị gò ép, cô giáo đã cho trẻ chơi trò chơi:
“ Gieo hạt” đến phần chơi lá rụng trẻ đưa tay xuống dưới Cô giáo hỏi:
- Lá rụng nhiều chúng ta phải làm gì? (Nhặt lá bỏ thùng rác)
- Nhặt lá xong chúng ta phải làm gì? (Rửa tay bằng xà phòng)
- Chúng ta cùng thực hành bằng tay không trước nào? (Cô giáo vừa hướng
dẫn vừa hỏi trẻ để trẻ ghi nhớ các thao tác rửa tay)
Tôi thấy giờ hoạt động rất nhẹ nhàng “ Chơi mà học, học bằng chơi” mà trẻ
lại vừa lắm được kiến thức vệ sinh và có hành vi bảo vệ môi trường xanh sạch
đẹp và trẻ cũng rất hứng thú thực hành các thao tác rửa tay bằng xà phòng. Từ
đó tôi đã đúc kết được kinh nghiệm để tổ chức cho trẻ lớp tôi hoạt động một
cách hứng thú.

Hình ảnh cô giáo hướng dẫn trẻ rửa tay bằng xà phòng.
Kết quả: Từ khi thực hiện biện pháp này bản thân tôi đã học hỏi được rất
nhiều kinh nghiệm để truyền đạt cho các cháu lớp tôi.
2.3.2. Giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thông qua các hoạt
động học.
7


Rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ thông qua hoạt
động học nhằm trau dồi cho trẻ những tri thức cần thiết về cuộc sống xung
quanh mà giúp trẻ gắn bó với quê hương, biết yêu quý người lao động, có ý thức
bảo vệ thiên nhiên, có những hành vi văn minh, làm giàu vốn tri thức về cuộc
sống của trẻ, thông qua các hình tượng nghệ thuật giáo dục tình cảm về đất nước,
con người, thiên nhiên, xây dựng cho trẻ những tri thức và kinh nghiệm về hành
vi văn minh và thói quen vệ sinh giúp trẻ nhận biết được điều tốt, điều xấu, thúc
đẩy hành vi đạo đức cho trẻ. Thông qua hoạt động học tập cô giáo từng bước giáo
dục trẻ có ý thức kỷ luật, kỹ năng, biết chủ động tự lực vượt qua những khó khăn
để hoàn thành công việc được cô giáo giao cho. Cô giáo cần có thái độ đúng đắn,

nếu trẻ mắc phải lỗi lầm thì cô giáo phải nhắc nhở ngay, biểu lộ thái độ không hài
lòng nhưng với thái độ bình tĩnh. Cần tìm hiểu nguyên nhân vì sao trẻ lại như vậy,
tuyệt đối không được nóng giận, mắng chửi hay đánh đập trẻ.
* Với hoạt đông KPKH: Tôi đã lồng ghép khéo léo nội dung giáo dục thói
quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ.
Ví dụ: Chủ đề bản thân. Đề tài “Tìm hiểu về cơ thể bé” Khi cho trẻ khám
phá tìm hiểu về chức năng các bộ phận trên cơ thể trẻ
- Mắt có chức năng gì ?
- Muốn mắt nhìn rõ chúng ta phải làm gì?
- Chúng ta giữ gìn mắt như thế nào ?
Trẻ được tìm hiểu về cơ thể của mình, biết các bộ phận trên cơ thể mình và
thông qua hoạt động này tôi tích hợp giáo dục vệ sinh vào hoạt động vừa nhẹ nhàng
vừa lôi cuốn trẻ giúp trẻ biết giữ gìn vệ sinh thân thể của mình không những sạch
sẽ cho mình mà còn đem lại lợi ích cho những người xung quanh mình…
* Với hoạt động âm nhạc
Âm nhạc là hoạt động sôi nổi và luôn lôi cuốn được trẻ vì vậy việc lồng
nghép nội dung thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ thông qua các bài
hát trẻ lĩnh hội được các nội dung một các nhẹ nhàng thoải mái.
Ví dụ: Chủ đề bản thân Đề tài Dạy hát “Chiếc khăn tay” nhạc và lời (Văn
Tấn) tôi giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ một cách nhẹ nhàng “Chiếc khăn tay
mẹ may cho bạn, bạn rất yêu quý và giữ gìn chiếc khăn tay mẹ tặng cho mình.
Bạn dùng khăn để mỗi khi rửa tay xong bạn lau khô tay cho tay sạch sẽ, để đôi
tay không bị bẩn các con phải học tập bạn để giữ gìn vệ sinh cho sạch sẽ. Qua
đó tôi giáo dục trẻ biết tôn trọng giữ gìn món quà mà mọi người tặng cho mình.
Ngoài ra còn biết phải rửa mặt, mũi chân tay hàng ngày.
Hay với chủ đề Trường mầm non Đề tài “Đi học về” Thông qua bài hát tôi giáo
dục trẻ biết chào hỏi lễ phép với những người thân yêu trong gia đình khi đi học về
* Hoạt động làm quen với văn học:
Văn học là hoạt động mang tính giáo dục cao, những hình ảnh, các nhân vật
trong tác phẩm luôn là hình mẫu để giáo dục trẻ về nhân các, đạo đức, ứng xử

giữa con người với con người, con người với thiên nhiên.
Ví dụ: Với Chủ đề Bản thân Đề tài Thơ “Lên bốn” Cô đàm thoại cùng trẻ
+ Bạn nhỏ trong bài thơ làm được những gì khi lên bốn?
+ Con đã làm được những gì?
+ Tại sao con phải làm như vậy?
8


Tôi đã giáo dục trẻ biết vâng lời bố mẹ không uốn bố mẹ không khóc nhè
khi tắm không vầy lâu
+ Con chào ông bà bố mẹ như thế nào? (Chào ai trước,chào như thế nào,tư
thế chào)
Ở bài thơ “ Lấy tăm cho bà” Tôi giáo dục trẻ biết thương yêu quan tâm đến
mọi người trong gia đình mình mà nhất là bà của mình khi ðã già yếu .
Còn ở bài thơ “ Cô dạy” của Phạm Hổ, Ở chủ đề Bản thân
Mẹ mẹ ơi cô dạy
Mẹ mẹ ơi cô dạy
Phải giữ sạch đôi tay
Cãi nhau là không vui
Bàn tay mà dây bẩn
Cái miệng nó xinh thế
Sách áo cũng bẩn ngay
Chỉ nói điều hay thôi
Qua bài thơ tôi giáo dục trẻ biết giữ gìn về sinh cho bản thân mình và
không được nói bậy, chửi bậy, nếu bạn nào chửi bậy thì cái miệng không còn
xinh nữa. Tôi thấy sau khi được học bài thơ trẻ trở lên ngoan hơn và biết nghe
lời cô giáo hơn.
Hoạt động tạo hình: “Dán hoa tặng mẹ” cô có thể đàm thoại:
+ Hãy kể về mẹ con ?
+ Con đã làm gì để vui.

Cả lớp dán bông hoa thật đẹp để tặng mẹ nhân ngày 20/10.
- Khi phết hồ để dán xong chúng ta phải làm gì?
Qua đó hình thành ở trẻ thói quen vệ sinh sạch sẽ và thói quen quan tâm
đến người thân trong gia đình,biết tạo được niềm vui nho nhỏ cho những người
thân yêu,biết quan tâm đến mọi người thân trong gia đình.
* Với hoạt động tạo hình:
Tạo hình là một hoạt động nghệ thuật nhằm giúp trẻ nhận biết và phản ánh
thế giới xung quanh thông qua những hình tượng nghệ thuật nên tôi đã lồng
ghép khéo léo nội dung giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ
nhằm giúp trẻ hoạt động thoải mái, nhẹ nhàng.
Ví dụ: Ở chủ đề Thế giới thực vật Đề tài: “Nặn Quả” Khi hướng trẻ tới
nhiệm vụ tạo hình tôi nhắc nhở trẻ khi nặn xong sản phẩm thì phải lau tay bằng
khăn ướt và phải giữ gìn sản phẩm của mình, sản phẩm của bạn. Ngoài ra tôi còn
lồng ghép giáo dục trẻ về vệ sinh ăn uống (khi mẹ mua các loại quả về ăn thì các
con nhớ phải rửa sạch, gọt vỏ và phải vứt vỏ vào thùng đựng rác nếu là quả phải
gọt vỏ). Và hỏi trẻ trước khi ăn trẻ phải làm gì? Rửa tay như thế nào? Rửa tay
bằng cái gì? Để trẻ khắc sâu thêm kiến thức về vệ sinh. Đồng thời tôi còn nhắc
nhở trẻ trước khi ăn phải mời mọi người để rèn hành vi văn minh cho trẻ.
* Đối với giờ học phát triển thể chất:
Hoạt động phát triển thể chất là hoạt động nhằm nâng cao thể lực sức khoẻ
của trẻ: giúp trẻ phát triển các kĩ năng vận động đồng thời giúp trẻ có một sức
khoẻ tốt, cơ thể phát triển cân đối, hài hoà, tinh thần sảng khoái, vui vẻ, ngoài ra
còn giúp phát triển mối quan hệ giữa cô và trẻ cũng như phát triển tốt mối quan
hệ bạn bè trong phối hợp vận động cùng các bạn. Vì vậy cô giáo dục trẻ siêng
năng thể dục, tập đều đặn giúp cơ thể khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, trong lúc tập các
con không chen lấn, không xô đẩy nhau, không đùa giỡn,…
9


Hoạt động vận động của các cháu lớp 4 - 5 tuổi Trường Mầm non Nga Thủy

Rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ là khâu đầu tiên
hình thành nhân cách cho trẻ đặc biệt là tuổi mầm non, vì vậy hình thành cho trẻ
những cơ sở ban đầu giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt
Ví dụ: Ở chủ đề Thế giới động vật Đề tài “Chạy nhanh 10m, Trò chơi cáo ơi
ngủ à” khi cho trẻ ở các tổ thi đua và chơi trò chơi thì tôi luôn giáo dục trẻ tinh
thần đoàn kết gắn bó tạo nên một sức mạnh tập thể để chiến thắng đội bạn.
Kết quả: Như vậy khi lồng ghép vào các hoạt động học để rèn luyện trẻ
thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ tôi thấy trẻ tiếp thu nhanh, biết
cách thể hiện tình cảm của mình, biết giúp đỡ mọi người và biết cách vệ sinh
sạch sẽ cho bản thân mình và biết làm đẹp, làm sạch nơi mình đang sinh hoạt.
2.3.3. Rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ thông
qua hoạt động hằng ngày.
Trong trường mầm non, hình thành tổ chức rèn luyện thói quen vệ sinh và
hành vi văn minh cho trẻ được thông qua chế độ sinh hoạt hàng ngày của cô và
trẻ như: đón trẻ, thể dục sáng, hoạt động vui chơi, đi dạo, ăn trưa, ngủ trưa, hoạt
động chiều, nêu gương và chuẩn bị ra về. Những hoạt động trên nối tiếp nhau và
được lặp lại hàng ngày. Thông qua hoạt động hàng ngày cô giáo thực hiện nhiều
yêu cầu rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ, dạy cho trẻ biết
quan tâm, tự tin, tự ý thức và tôn trọng mọi người xung quanh, giáo dục tinh
thần tự lực, tự giác, ý thức kỷ luật, trật tự trong sinh hoạt, hành vi văn minh, giữ
gìn vệ sinh, giáo dục tình thương, quan hệ đoàn kết thân ái với bạn, biết yêu mến
và tôn trọng người lớn, tinh thần chăm sóc và giữ gìn của chung cũng như của
riêng mình.
Dạy trẻ biết cách tự chăm sóc bản thân ngay từ khi còn nhỏ là điều rất quan
trọng, nếu cha mẹ vì lo con chưa đến tuổi và làm thay cho con tất cả mọi việc thì
10


có nghĩa cha mẹ đang lấy đi quyền được học hỏi và cơ hội phát triển bản thân
của trẻ, không vì thế mà cha mẹ làm thay cho trẻ mà khuyến khích trẻ tích cực

làm những việc vừa sức của trẻ.
Biết đi tiêu tiểu đúng nơi quy định. Trẻ không ăn quả xanh, uống nước
lã. Khi ăn cơm trẻ không làm rơi vãi. Các cháu đã thể hiện được nếp sống văn
minh lịch sự. Biết đi thưa về trình, khi gặp người lớn biết lễ phép để chào hỏi.
- Biết nhường nhịn bạn giúp đỡ lẫn nhau, khi ho ngáp hắt hơi, hỉ mũi, phải
lấy tay che miệng. Biết tôn trọng và quý mến mọi người. Biết yêu quý bảo vệ
cảnh đẹp của thiên nhiên, không bứt hoa, bẻ cành
Giáo viên thường xuyên rèn cho trẻ tự rửa mặt, rửa tay trước khi ăn, sau
khi đi đại tiểu tiện, chải đầu, đánh răng.
* Trong giờ đón trẻ
Mỗi buổi sáng đón trẻ tôi nhắc nhở trẻ phải chào cô giáo khi đến lớp và
chào tạm biệt ông bà bố mẹ để vào lớp, nhắc trẻ cất đồ dùng đúng nơi quy định
để giữ cho lớp học được gọn gàng sạch sẽ, trang phục quần áo phải gọn gàng,
không mặc quần áo bẩn,rách, đứt cúc, không ngồi lê trên sàn đất hoặc bôi bẩn
vào quần áo - thường xuyên tắm rửa thay quần áo.

Hình ảnh cô giáo đón trẻ và nhắc nhở trẻ chào hỏi
Ngoài ra tôi còn trò chuyện và đàm thoại với trẻ về những công việc trẻ đã
làm được và chưa làm được mỗi buổi sáng thức dậy .
11


+ Mỗi buổi sáng thức dậy con thường làm gì? (Đánh răng, rửa mặt .....)
+ Các con chải răng như thế nào?
+ Vì sao các con phải chải răng?
+ Để khuôn mặt sạch sẽ các con phải làm gì?
+ Các con lau mặt như thế nào?
Sau đó tôi trò chuyện với trẻ về tầm quan trọng của việc đánh răng rửa mặt
vệ sinh cá nhân cho cơ thể sạch sẽ thì cơ thể sẽ không nhiễm các bệnh hô hấp,
bệnh truyền nhiễm từ người này sang.

Trong hoạt động vui chơi
Vui chơi là hoạt động chủ đạo của lứa tuổi mẫu giáo. Các đặc điểm tâm lý
mới, các nét tính cách mới của trẻ được hình thành chủ yếu do hoạt động chủ
đạo này. Vì vậy rèn luyện hành vi văn minh cho trẻ là một phương tiện giáo dục
mạnh mẽ nhất. Ví dụ, trong vui chơi nếu bé giật đồ chơi của bạn, cô giáo có thể
giải thích với bé: "việc giật đồ chơi của bạn là không được, nếu con thích thì
phải mượn bạn chứ". Cô giáo cũng có thể hỏi trẻ lần sau sẽ làm gì để mượn đồ
chơi của bạn. Trong các loại trò chơi, trò chơi phân vai theo chủ đề có vị trí đặc
biệt quan trọng. Thông qua chủ đề mà cô giáo có tác động vào nhiều khía cạnh
hành vi của trẻ. Trong trò chơi phân vai theo chủ đề có hai mối quan hệ, đó là
quan hệ giữa trẻ với nhau và quan hệ giữa các vai chơi với nhau. Các vai đều có
tác dụng nêu gương quan trọng ngay cả đối với trẻ đóng vai, cho nên việc khai
thác tác dụng giáo dục của trò chơi phân vai đòi hỏi phải công phu, sự chuẩn bị,
suy nghĩ chu đáo của cô giáo.
Đối với trẻ lứa tuổi này trẻ học mà chơi, chơi mà học, trong giờ vui chơi trẻ
được thực hành trải nghiệm nhiều vai chơi khác nhau trong cuộc sống của người
lớn, tôi tiến hành lồng hành vi văn minh vào vui chơi, qua đó trẻ được đối thoại
những câu chào hỏi lễ phép, câu cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng hai tay, tôi theo dõi
quan sát lắng nghe để kịp thời uốn nắn trẻ khi có biểu hiện chưa chuẩn mực. Qua
đó giúp trẻ hình thành thói quen hành vi văn minh trong giao tiếp.
Ví dụ: Qua trò chơi phân vai - y tá - bác sĩ.
Bác sĩ biết thăm hỏi bệnh nhân ân cần, xưng hô, cô, chú, bác, cháu đau chỗ
nào? Đau ra sao?
Y tá phát thuốc dặn bệnh nhân uống thuốc ngày mấy lần, bệnh nhân nhận
thuốc, nhận đơn thuốc bằng hai tay và nói lời cảm ơn đối với cô y tá, bác sĩ.

12


Hình ảnh trẻ hoạt động ở góc Đóng vai Với trò chơi “ Bác sỹ”

Ví dụ: Qua trò chơi bán hàng
Trò chơi bán hàng mô phỏng công việc và cuộc sống của người lớn, qua trò
chơi trẻ biết được thái độ cuả người bán hàng đối với người mua: Người bán,
người mua khi giao tiếp phải nhìn nhau để chào mặc cả bán, đưa nhận hàng trả
tiền, nhận tiền bằng 2 tay người mua sau khi nhận hàng, phải trả tiền.

Các bé đang chơi bán hàng
13


Ví dụ: Qua trò chơi đóng vai “nấu ăn” trẻ biết rửa tay bằng xà phòng trước
khi bắt tay vào sơ chế các món ăn, và biết rửa thức ăn dưới vòi nước sạch và biết
bỏ rác thải vào thùng đựng rác thải.
* Trong giờ động ngoài trời:
Đối với hoạt động này sau mỗi lần tổ chức cho trẻ quan sát tôi giáo dục cho
trẻ tình yêu thiên nhiên, con vật gần gủi đối với trẻ, giáo dục trẻ biết yêu quý và
bảo vệ môi trường xung quanh. Ngoài ra tôi còn giáo dục trẻ biết rửa chân, tay
bằng xà phòng dưới vòi nước chảy và biết giũ gìn quần áo không để lấm bẩn khi
tham gia vào hoạt động.
Ví dụ: Ở chủ đề Thế giới thực vật “Quan sát có mục đích: Quan sát dàn
mướp” Sau khi cho trẻ quan sát xong tôi giáo dục trẻ biết bảo vệ cây không ngắt
lá bẻ cành, cho trẻ nhặt lá rụng xung quanh trường bỏ vào sọt rác nhằm rèn hành
vi văn minh cho trẻ. Cuối hoạt động tôi hướng dẫn cho trẻ đi rửa tay bằng xà
phòng dưới vòi nước chảy nhằm rèn thói quen vệ sinh cho trẻ.

Hình ảnh trẻ quan sát dàn mướp
14


* Trong giờ ăn trưa :

Trước khi tổ chức cho trẻ ăn tôi cho trẻ rửa tay và ngồi vào bàn chẩn bị ăn
cơm tôi hỏi trẻ :
- Trước khi ăn chúng ta phải làm gì?
- Khi đánh rơi vãi cơm ra bàn thì phải làm gì?
- Khi ăn có được nói chuyện không? có được dùng tay bốc thức ăn không?
vì sao? Nếu chúng ta vệ sinh sạch sẽ, ăn uống gọn gàng không nói chuyện thì sẽ
khoẻ mạnh, không bị lây nhiễm bệnh hô hấp bệnh chân tay miệng bệnh tả. Ngày
nào tôi cũng trò chuyện với trẻ trước lúc ăn như thế tôi thấy trong giờ ăn trẻ ăn
ngoan, ăn hết suất của mình và không làm rơi vãi cơm ra bàn.
Ngoài ra tôi còn rèn cho trẻ có thói quen vệ sinh rửa tay trước khi ăn và sau
khi đi vệ sinh. Khi rửa tay biết chờ đến lượt, vặn vòi nước chảy nhỏ, tiết kiệm
nước, không làm nước bắn ra bạn, tự lau mặt khi thấy mặt bẩn...
* Giờ ngủ trưa:
Đến giờ ngủ tôi cũng luôn nhắc nhở trẻ phải ngủ ngoan không nói chuyện
để làm ảnh hưởng đến các bạn
Như vậy thông qua mọi lúc mọi nơi để lồng ghép rền luyện trẻ thói quen vệ
sinh và hành vi văn minh tôi thấy trẻ lớp tôi tiến bộ rõ rệt, trẻ biết cất đồ dùng
của mình đúng nơi quy định, biết giúp cô giáo lau tủ đựng đồ chơi, và biết đoàn
kết với bạn trong các hoạt động học và hoạt động vui chơi.

Giờ ngủ trưa của các bé lớp 4 – 5 tuổi trường MN Nga Thủy
* Hoạt động lao động:
- Lao động tự phục vụ: Tôi luôn nhắc nhở để trẻ tự phục vụ cho mình như
đi đại tiện, tiểu tiện đúng nơi quy định, đi vệ sinh xong phải biết rửa tay dưới vòi
15


nước sạch bằng xà phòng. Biết ðể ðồ dùng các nhân của mình ngăn nắp đúng
nơi quy định, biết giũ gìn vệ sinh thân thể sạch sẽ để phòng tránh mọi bệnh tật.
- Lao động vệ sinh môi trường: Cứ chiều thứ 6 hằng tuần tôi khuyến khích

trẻ lớp tôi giúp đỡ cô giáo lau chùi đồ dùng đồ chơi, xếp dọn đồ dùng ngăn nắp,
nhặt rác trên sân trường .
Qua việc làm trên dần dần trẻ đi vào thói quen vệ sinh ngăn nắp, biết chia
sẻ giúp đỡ những người xung quanh mình. Ngoài ra trẻ còn biết đoàn kết, phối
hợp nhau để hoàn thành công việc.
* Hoạt động nêu gương
Nêu gương là lấy gương người thật, việc thật làm mẫu cho trẻ noi theo
nhằm xây dựng tính tự giác cho trẻ trong việc thực hiện rèn thói quen vệ sinh và
hành văn minh cho trẻ.
Ví dụ: Cô thấy ở lớp mình có bạn Vân khi đến lớp bạn mặc quần áo sạch
sẽ, đầu tóc gọn gàng. Ngoài ra bạn Vân còn biết giúp cô giáo một số việc như :
lau đồ dùng đồ chơi, lau bàn ghế, ….Các con cần học tập bạn Vân nhé.
Ví dụ: Hôm nay cô thấy bạn Thảo rất ngoan trong giờ học ngồi ngoan chăm
chú nghe cô kể chuyện và trả lời câu hỏi. Không những thế đến giờ ăn Bạn còn
ăn hết suất ăn của mình và khi ăn bạn không nói chuyện, không đánh rơi cơm ra
bàn, không dùng tay để bốc thức ăn. Các con cần học tập bạn Thảo. Cả lớp
tuyên dương bạn Thảo bằng một tràng pháo tay.
Ví dụ: Sau khi học xong giờ học tạo hình, các bạn mải vui đùa thì bạn Hà
My đã biết giúp giáo viên cất đồ dùng gọn gàng để đúng nơi qui định.
Ví dụ: Sáng nay khi được mẹ đưa đến cổng trường bạn Thiên đã cúi xuống
nhặt 1 vỏ hộp sữa mà em bé đi trước vừa vứt xuống bỏ vào thùng đựng rác thải.
Bạn Thiên có hành vi tốt đó là hành vi bảo vệ môi trường xanh xạch đẹp cho
quang cảnh sân trường ta. Khi các con uống sữa ở lớp xong thì phải vứt vỏ hộp
sữa vào thùng, hoặc giỏ đựng rác thải.
Kết quả: Biện pháp này khi thực hiện giúp trẻ biết tự đánh giá việc làm tốt
xấu và có ý thức học tập những bạn có thói quen vệ sinh và hành vi văn minh.
Từ đó trẻ trong lớp luôn có ý thức trong các hoạt động hàng ngày.
2.3.4. Công tác tuyên truyền phù hợp với phu huynh
Như chúng ta đã biết trẻ ở lứa tuổi mầm non môi trường xã hội tiếp xúc chưa
mở rộng, chủ yếu là gia đình và lớp học. Vì vậy, giáo viên mầm non và những người

thân trong gia đình có ý nghĩa vô cùng quan trọng và nó tác động trực tiếp đến trực
tiếp đến đứa trẻ, cần tạo ra những hành vi chuẩn mực để trẻ học theo, để giúp trẻ
hình thành những hành vi và quy tắc ứng xử phù hợp thì giáo viên và cha mẹ trẻ cần
phải phối hợp chặt chẽ với nhau để giáo dục trẻ.Để môi trường sống của trẻ luôn
lành mạnh phát triển tốt về thể chất lẫn tinh thần.
Tăng cường phối hợp với nhà trường và gia đình trong việc chăm sóc vệ sinh cá
nhân cho trẻ. Ngoài việc được chăm sóc tốt ở trường các cháu cần được sự quan tâm
chăm sóc của gia đình. Do đó phụ huynh phải nắm bắt các kiến thức về chăm sóc vệ
sinh cho trẻ. Tôi thường xuyên tuyên truyền đến phụ huynh các hình thức sau:
- Tuyên truyền qua góc trao đổi phụ huynh:

16


+ “Trăm nghe không bằng một thấy” chính vì vậy góc phụ huynh lớp tôi
được đặc biệt chú ý đến hình ảnh, nội dung tuyên truyền phong phú, hấp dẫn về
giáo dục vệ sinh cá nhân và thay đổi thường xuyên. Những nội dung tuyên
truyền ở đây rất thực tế vì nó phản ánh các hoạt động vệ sinh của lớp nên được
phụ huynh chú ý mỗi khi đón trả trẻ. Tôi còn dành riêng một mảng tường để
trang trí hình ảnh về các bước rửa mặt rửa tay, cách giữ gìn vệ sinh cho phụ
huynh nắm bắt và có thể kết hợp dạy trẻ ở nhà.

Hình ảnh tuyên truyền với phụ huynh
Tuyên truyền qua các buổi gặp mặt trong kế hoạch truyền thông của lớp.
Đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch truyền thông cho lớp, cứ hai tháng tổ
chức một lần, nội dung truyền thông tôi luôn dành nhiều thời gian cho công tác
phối hợp giữa nhà trường và gia đình giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ, qua các
buổi truyền thông phụ huynh và giáo viên có dịp trao đổi kinh nghiệm chăm sóc,
nuôi dạy trẻ theo khoa học và hỗ trợ cho phụ huynh những kiến thức đúng đắn
về cách chăm sóc vệ sinh cá nhân cho trẻ. Thông qua cách làm này góp phần

nâng cao nhận thức cho các tầng lớp nhân dân và các ban ngành đoàn thể hiểu
sâu hơn về ngành học, đặc biệt chú trọng đến nội dung vệ sinh cho trẻ và cộng
đồng. Ngoài ra, tôi còn vận động phụ huynh tham gia vào các hoạt động tuyên
truyền như vẽ tranh, sáng tác thơ, nhạc, câu chuyện về vấn đề giáo dục vệ sinh
cho trẻ và được phụ huynh hưởng ứng mạnh mẽ. Xác định vai trò đó giáo viên
trao đổi với phụ huynh để cùng phối hợp để chỉ bảo cho trẻ, ở lớp giáo viên là
tấm gương cho trẻ noi theo trong lời nói và hành động giúp trẻ có môi trường tự
lập, cách ứng xử với cô và bạn bè cùng lứa. Thương yêu quan tâm, chăm sóc
dạy dỗ trẻ, luôn tạo không khí đầm ấm, xưng hô thân mật, đối xử với trẻ phải
17


công bằng, vô tư, không đánh mắng, quát nạt trẻ, tôn trọng trẻ, không nói lấn át
hoặc cắt ngang lời trẻ.
VD: Khi trẻ chào cô phải đáp lại “cô chào cháu”, “cô mời các con ăn cơm”,
khi trẻ làm giúp cô việc gì thì cô phải cám ơn; khi trẻ bướng bỉnh cô phải có thái
độ nhẹ nhàng dỗ dành giải thích để trẻ phân biệt được điều tốt xấu. Cần khéo léo
xử trí các tình huống sư phạm để tạo ra cho trẻ lòng tin, sự mạnh dạn, hồn nhiên,
thật thà và không ngại nhận lỗi.
Trong cách cư xử giao tiếp của cô với bạn bè đồng nghiệp cần thể hiện văn
minh lịch sự, biết kính trên nhường dưới, đoàn kết thân ái giúp đỡ lẫn nhau, nói
năng nhỏ nhẹ cởi mở, thân thiện, khiêm tốn học hỏi, trung thực thật thà, độ
lượng với bạn bè trong cách cư xử. Khi nói năng giao tiếp với phụ huynh cần
niềm nở, hoà nhã, khiêm tốn, tôn trọng lắng nghe ý kiến của phụ huynh và cần
trao đổi những thông tin cần thiết về con cái của họ.
Đối với gia đình Cha mẹ phải thương yêu quý trọng hết lòng vì con cái, cần
gần gũi bảo ban dạy dỗ tận tình, trò chuyện với trẻ về gương bạn tốt cùng lứa
tuổi để trẻ bắt chước noi theo. Cần nghiêm khắc với những thói hư tật xấu của
trẻ, không cho trẻ chơi những đồ chơi và phim ảnh kích động bạo lực…
Trong cuộc sống gia đình luôn phải yêu thương, tôn trọng quan tâm chăm

sóc lẫn nhau, tạo ra một môi trường sống đầm ấm, bố mẹ ông bà phải thực sự
gương mẫu về mọi mặt để con cái noi theo. Cần tổ chức cuộc sống gia đình có
văn hoá không nên cãi cọ chửi bới, không nên có những hành vi thiếu văn hoá
trước mặt trẻ như nói tục, chửi bậy, gây gổ đánh nhau, cờ bạc, rượu chè… Cần
sống hoà thuận với những người xung quanh, tôn trọng và quan tâm giúp đỡ
nhau, giữ gìn vệ sinh công cộng, không làm ồn ào trong giờ nghỉ ngơi, luôn tổng
vệ sinh đường làng ngõ xóm, không đại tiểu tiện bừa bãi, làm tốt công tác từ
thiện, tương thân tương ái, Còn với gia đình cần cha mẹ trẻ quan tâm và chỉ bảo
cho trẻ trong mọi hành động và giao tiếp, tranh qua loa mà bỏ qua và cho rằng
trẻ nhỏ chưa biết gì. Trong mối quan hệ trong gia đình cha mẹ trẻ luôn là tấm
gương chuẩn mực trong lời nói, hành động cho trẻ học tập. Trong thực tế tại gia
đình có những tình huống phù hợp cha mẹ trẻ cần cho trẻ biết trẻ đánh giá thế
nào cho đúng và ứng xử như thế nào.
Ví dụ: Khi bố đưa cho mẹ đồ mà mẹ nhờ bố lấy, mẹ nói cảm ơn bố và khi
có trẻ ở đó cha mẹ trẻ hỏi xem mẹ nói thế đúng chưa và bố nghe mẹ nói thế có
vui không, hay trẻ đưa đồ cho mẹ khi mẹ nhờ trẻ lấy mẹ cảm ơn trẻ để lần sau
trẻ biết ứng xử phù hợp.
Muốn trẻ hình thành được các thói quen vệ sinh thì nhà trường và gia đình
phải thống nhất các yêu cầu giáo dục vệ sinh đối với trẻ. Nhà vệ sinh trường và
giáo viên thông báo, yêu cầu biện pháp giáo dục vệ sinh cho phụ huynh biết, yêu
cầu phụ huynh theo dõi giúp đỡ và cho biết tình hình trẻ thực hiện ở nhà để cùng
phối hợp giáo dục rèn luyện cho trẻ một cách tốt nhất. Chỉ có sự phối kết hợp
18


chặt chẽ như vậy thì mới nâng cao hiệu quả trong công tác rèn luyện các thói
quen và hành vi văn minh cho trẻ.
Kết quả: Áp dụng biện pháp phối kết hợp chặt chẽ với cha mẹ trẻ giúp trẻ
luôn có môi trường sống với những hành vi và quy tắc ứng xử phù hợp để trẻ
học và tự ý thức khi thực hiện các hành vi và quy tắc ứng xử trong thực tế.

+ Đã có 35/38 phụ huynh phối kết hợp với cô giáo trong việc rèn luyện con
ở nhà.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
+ Đối với hoạt động giáo dục:
Qua áp dụng nội dung yêu cầu và các biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh
và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo nhỡ,nhìn chung các cháu đã hình thành
những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh một cách khả quan.
Đa số các cháu đã thành thạo những kỹ năng: Trẻ biết rửa mặt,rửa tay chải
đầu, thay quần áo sử dụng thành thạo dụng cụ vệ sinh. Biết giữ gìn đồ dùng đồ
chơi sạch sẽ gọn gàng. Biết bỏ rác đúng nơi quy định, biết đi tiểu tiện đúng nơi
quy định. Trẻ không ăn quả xanh, uống nước lã. Khi ăn trẻ không để rơi vãi
cơm, ăn hết suất thực hiện tốt những quy định trong vệ sinh ăn uống. Các cháu
đã thực hiện được các yêu cầu thể hiện nếp sống văn minh lịch sự trong nhà
trường cũng như ở gia đình. Biết chào hỏi lễ phép trước khi đi và sau khi về nhà.
Khi gặp người lớn biết biết chào hỏi lễ phép. Khi chơi với bạn đã biết nhường
nhịn đoàn kết hỗ trợ bạn trong khi chơi không đánh nhau gây mất trật tự. Biết
giữ vệ sinh lịch sự nơi công cộng, không khạc nhổ bừa bãi, khi ho ngáp hắc hơi,
hỉ mũi, phải lấy tay che miệng. Biết tôn trọng người già người lớn tuổi và quý
mến mọi người xung quanh. Biết yêu quý bảo vê cảnh đẹp thiên nhiên không
ngắt lá bẻ cành, hái hoa nhổ cỏ bắt sâu để cây cối luôn luôn xanh tốt. Biết yêu
quý bảo vệ vật nuôi cây trồng.
Từ những biện pháp trên tôi đã áp dụng trên trẻ và đã đạt được một số kết
quả sau:
Tổng
số trẻ

38

Kết quả

Nội dung khảo sát
Đạt
Chưa đạt
Số trẻ % Số trẻ %
Trẻ biết rửa tay bằng xà phòng đúng
35
92,1
3
7,9
quy trình
Trẻ biết vệ sinh thân thể sạch sẻ
38
100
0
0
Trẻ biết vệ sinh trong ăn uống
Trẻ biết vệ sinh trước và sau khi ngủ
Trẻ có hành vi vệ sinh văn minh

36
38
34

94,7
100
89,5

2
0
4

5,5
0
10,5

19


Như vậy với kết quả đạt được như trên thì việc rèn luyện nề nếp thói quen vệ
sinh vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ là việc làm rất quan trọng và cần thiết
để giúp trẻ hình thành nhân cách ngay từ khi còn nhỏ.
+ Đối với bản thân:
Từ khi thực hiện nghiên cứu sáng kiến này bản thân tôi đã đúc kết được rất
nhiều kiến thức, kỹ năng, để rèn luyện nề nếp thói quen vệ sinh và hành vi văn
minh cho trẻ lớp tôi đang chủ nhiệm.
+ Đối với đồng nghiệp.
Thấy được hiệu quả của nhóm lớp tôi khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm,
các giáo viên trong nhà trường cũng đem những biện pháp này để áp dụng vào
nhóm lớp mình và đạt được kết quả cao.
+ Đối với nhà trường:
Từ kết quả mà lớp tôi đạt được sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm thì
nhà trường đã đẩy mạnh phong trào viết sáng kiến hơn nữa nhằm nghiên cứu ra
các biện pháp để áp dụng vào việc chăm sóc giáo dục trẻ ngày cành tốt hơn.
3. KÊT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Trẻ em như một cây non được sự chăm sóc nhiệt tình của người lớn thì cây sẽ
tốt,dạy trẻ tốt thì sau này trẻ sẽ thành người tốt đúng như lời Bác Hồ đã từng nói:
“ Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn biết ngủ biết học hành là ngoan”
Việc rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo là

vô cùng quan trọng. Song công việc đó thật không hề đơn giản. Trình độ nhận
thức tiếp thu của mỗi cháu khác nhau, điều kiện hoàn cảnh sống của từng gia
đình mỗi cháu không đồng đều vì vậy qua quá trình thực hiện tôi nhận thấy
muốn thực hiện tốt việc này, bản thân mỗi giáo viên cần phải:
- Trau dồi kiến thức vệ sinh và hành vi văn minh cần thiết.
- Cô phải là người có phẩm chất đạo đức tốt, mẫu mực, chịu khó, kiên trì
tìm tòi học hỏi, luôn có biện pháp sáng tạo mới trong giảng dạy và chăm sóc
giáo dục trẻ.
- Cô giáo phải dành thời gian, chú ý nhiều hơn đến những cháu cá biệt để
có biện pháp giáo dục phù hợp, phải động viên khen thưởng sửa sai kịp thời cho
trẻ nhằm khích thích những việc làm tốt và hạn chế những hành vi xấu của trẻ.
- Cô giáo hết lòng yêu thương các cháu, với tinh thần là người mẹ thứ hai của
các cháu, cô giáo phải nhạy bén trước những diễn biến của các cháu, hiểu được đặc
điểm tâm sinh lý của các cháu, hiểu được hoàn cảnh sống của từng gia đình.
- Gia đình phải thật sự là mái ấm tình thương bao bọc chở che cho trẻ, bố
mẹ phải là tấm gương sáng để trẻ noi theo, phải quan tâm, yêu thương trẻ, có
trách nhiệm giáo dục trẻ ngay từ khi mới chào đời.

20


- Tuyên truyền với phụ huynh về công tác giáo dục rèn luyện vệ sinh văn
minh cho trẻ. Do đó muốn giáo dục chăm sóc trẻ đạt kết quả tốt thì phải có sự
thống nhất phương pháp giáo dục của 2 cô giáo trong lớp cũng như phải có sự
phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường gia đình và xã hội.
3.2. Kiến nghị
* Đối với nhà trường:
- Cần tham mưu với các cấp lãnh đạo đầu tư thêm về cơ sở vật chât để giúp
cho việc chăm sóc giáo dục rèn luyện trẻ được tối hơn.
- Thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn để rút ra bài học

kinh nghiệm về việc rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ để
trẻ luôn nói điều hay làm việc tốt phát triển toàn diện về: Đức - thể - mỹ.
- Luôn cập nhật các thông tin mới về nội dung phương pháp giáo dục chăm
sóc trẻ và thông báo cho giáo viên tạo điều kiện cho giáo viên được nắm bắt các
thông tin kịp thời, chính xác áp dụng vào quá trình hoạt động của trẻ nhằm đạt
hiệu quả cao hơn.
* Đối với phòng giáo dục:
- Thường xuyên mở các lớp chuyên đề, các lớp tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ
tạo điều kiện cho giáo viên được tiếp thu, học hỏi, mở rộng thêm vốn kiến thức.
- Phòng giáo dục, nhà trường cần có kế hoạch tổ chức hội thi : “Liên hoan
gia đình, nhà trường và sức khoẻ trẻ thơ” để thu hút sự quan tâm, cổ vũ, động
viên của đông đảo các bậc phụ huynh và cộng đồng và để có điều kiện tuyên
truyền sâu rộng đến các ban ngành đoàn thể và nhân dân về tầm quan trọng của
công tác chăm sóc sức khoẻ và giáo dục vệ sinh cho trẻ mầm non
- Các cấp, các ngành đầu tư, hỗ trợ kinh phí xây dựng thêm cơ sở vật chất
cho trường cũng như cho lớp để công tác chăm sóc và giáo dục vệ sinh cho trẻ
thực hiện đạt kết quả hơn trong thời gian đến.
- Tổ chức thanh kiểm tra, có kế hoạch hướng dẫn cụ thể thu được kết quả
cao trong việc chăm sóc giáo dục trẻ của giáo viên mầm non.
Trên đây là một vài kinh nghiệm trong việc dạy trẻ có những thói quen vệ
sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu giáo nhỡ, bản thân tôi đã rút ra sau một
năm học.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Nga Sơn, ngày 15 tháng 04 năm 2019
XÁC NHẬN
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN Vị
mình viết không sao chép nội dung của
người khác.
Người thực hiện

Mai Thi Phúc
21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Từ điển thành ngữ Việt Nam
[2]. Tham luận tại Đại hội Đại biểu Phật giáo Toàn quốc lần thứ VIII Ni
trưởng Thích Nữ Huệ Từ - UV TT HĐTS, Phó Trưởng Ban Từ thiện Xã hội TƯ
GHPGVN
[3]. Rèn luyện những thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ mẫu
giáo của tác giả Nguyễn Thị Xuân
[4]. Lược ghi bài phát biểu của Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Ngân tại Lễ
phát động tháng hành động vì trẻ em năm 2011)
[5]. Trang thông tin sức khỏe tổng hợp “Báo sống khỏe.com”

22


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNH KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Mai Thị Phúc
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên Trường MN Nga Thủy

TT

1

2

Tên đề tài SKKN
Một số kinh nghiệm
dạy toán cho trẻ 4 5 tuổi ở trường
Mầm non Nga Thủy
Một số biện pháp
phát huy tính tích
cực khi tham gia
hoạt động âm nhạc
cho trẻ 3 - 4 tuổi ở
trường Mầm non
Nga Thủy

Cấp đánh giá
xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh…)

Kết quả đánh
giá xếp
Năm học đánh
loại( A,B
giá xếp loại
hoặc C)

Phòng
GD&ĐT

C

2013-2014

Phòng
GD&ĐT

A

2015-2016

23


24