Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy trẻ 5 6 tuổi làm quen với chữ cái ở trường MN lâm trường

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BÁ THƯỚC

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
DẠY TRẺ 5 – 6 TUỔI LÀM QUEN VỚI CHỮ CÁI
Ở TRƯỜNG MẦM NON LÂM TRƯỜNG - HUYỆN BÁ THƯỚC TỈNH THANH HÓA

Người thực hiện: Vũ Thị Tuất
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường MN Lâm Trường
Sáng kiến thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA NĂM 2018


MỤC LỤC
NỘI DUNG

Trang

1: Mở đầu.
1.1. Lý do chọn đề tài.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.
2.1. Cơ sở lý luận.
2.2. Thực trạng của vấn đề.

* Thuận lợi.
* Khó khăn.
2.3 Các biện pháp thực hiện.
Biện pháp 1: Bồi dưỡng nâng cao nhận thức bản thân.
Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp thói quen và giáo dục cá nhân cho trẻ.
Biện pháp 3: Khảo sát kỹ năng nghe- nói- đọc- viết của trẻ và phân loại
đối tượng trẻ.
Biện pháp 4: Xây dựng giờ dạy; Tạo môi trường học chữ làm quen với
chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi và thông qua các trò chơi chữ cái phong phú.
Biện pháp 5: Tạo môi trường học chữ cái phong phú.
Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong quá trình giảng
dạy.
Biện pháp7: Công tác tuyên truyền với phụ huynh.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến.
3. Kết luận, kiến nghị.
3.1. Kết luận.
3.2. Kiến nghị.
Tài liệu tham khảo.
Danh mục những đề tài SKKN đã được các hội đồng đánh giá, công nhận.

1
1
2
2
2
2
2
3
3
4

4
5
5
7
7
12
15
15
16
17
17
19
20
21


1. Mở đầu.
1.1. Lý do chọn đề tài:
Giáo dục mầm non là khâu quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là
bậc học chuẩn bị tiền đề cho giáo dục phổ thông theo mục tiêu giáo dục toàn diện
về ngôn ngữ, thể chất, tình cảm, trí tuệ và thẩm mỹ.
Trong những năm gần đây bậc học mầm non đang tiến hành đổi mới chương
trình giáo dục trẻ mầm non, giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, trong đó đặc biệt coi
trọng việc tổ chức các hoạt động phù hợp với sự phát triển của từng cá nhân trẻ,
kích thích trẻ hoạt động một cách chủ động, tích cực, hồn nhiên, vui tươi. Đồng
thời tạo cơ hội cho giáo viên phát huy khả năng sáng tạo trong việc lựa chọn và tổ
chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ một cách linh hoạt, mềm dẻo, thực hiện
phương châm “học bằng chơi, chơi mà học”[1] đáp ứng mục tiêu phát triển trẻ một
cách toàn diện về mọi mặt.
Với trẻ mầm non, đây là giai đoạn trẻ tiếp thu nền giáo dục đầu tiên giống

như việc đặt viên gạch nền móng cho một công trình, những viên gạch đầu tiên có
vững vàng, chắc chắn thì công trình đó mới bền vững, đảm bảo lâu dài. Như vậy
việc giáo dục trẻ ở lứa tuổi mầm non đóng một vai trò quan trọng trong việc phát
triển sau này của trẻ vì trẻ mầm non sẽ là tương lai của dân tộc, những mầm non
hôm nay sẽ là chủ nhân tương lai của đất nước, đưa đất nước ta vững bước trên con
đường xây dựng xã hội chủ nghĩa.
Để phát triển toàn diện nhân cách trẻ có rất nhiều yêu tố như môi trường, gia
đình, xã hội, vật chất giáo dục… , trong đó việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ đóng
một vai trò vô cùng quan trọng giúp trẻ tư duy, nhận thức, cảm nhận về hiện tượng
xung quanh từ đó phát triển kỹ năng nghe, đọc, viết, nói ở trẻ một cách toàn diện
nhất.
Là giáo viên trực tiếp đứng lớp trong những năm vừa qua tôi luôn luôn tìm
tòi áp dụng mọi hình thức đổi mới và nâng cao phương pháp dạy học trong quá
trình chăm sóc, giáo dục trẻ. Tôi đặc biệt quan tâm, chú trọng tới hoạt động làm
quen với chữ cái vì đây là phương tiện là hoạt động hỗ trợ cho trẻ lĩnh hội kiến thức
sau này.
Để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục đòi hỏi người giáo viên mầm non phải có
tấm lòng yêu nghề, mến trẻ một cách thực sự, bằng những kiến thức, kĩ năng mà
mình đã được học cùng với lương tâm nghề nghiệp để đầu tư trí tuệ, công sức lên
mỗi trang giáo án.
1


Qua đó bản thân thấy được tầm quan trọng của hoạt động làm quen với chữ
cái, phát triển ngôn ngữ ở trẻ. Tôi đã cố gắng học hỏi qua các lớp chuyên đề, học
hỏi kinh nghiệm ở các đồng nghiệp, nghiên cứu tài liệu nhằm truyền thụ đến trẻ sao
cho trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, thoải mái, tránh sự gò bó ở trẻ.
Chính vì vậy mà tôi đã chọn đề tài nghiên cứu: “Một số giải pháp nhằm nâng cao
chất lượng dạy trẻ 5 -6 tuổi làm quen chữ cái ở Trường Mầm Non Lâm Trường Huyện Bá Thước - Tỉnh Thanh Hóa”.
1.2. Mục đích nghiên cứu:

Nhằm đánh giá việc tổ chức hoạt động làm quen với chữ cái một cách khách
quan, trên cơ sở đó phân tích nguyên nhân, thực trạng và đề xuất nhằm nâng cao
chất lượng của việc tổ chức tiết học làm quen với chữ cái ở lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi,
trường mầm non Lâm Trường.
Nghiên cứu về vấn đề cho trẻ làm quen với chữ cái 5- 6 tuổi từ đó đưa ra các
biện pháp giúp trẻ làm quen với chữ cái đạt kết quả cao.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy trẻ 5 – 6 tuổi làm
quen với chữ cái ở trường mầm non Lâm Trường.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Khảo sát chất
lượng thông qua giờ dạy học làm quen với chữ cái.
Phương pháp thực hành: Xây dựng tiết học làm quen chữ cái cho trẻ trong
lớp, trong trường, thông qua các tiết học cho trẻ làm quen với chữ cái.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm:
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Như chúng ta đã biết hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non trong những năm đầu trẻ còn mơ hồ, chưa hứng thú. Vì vậy cần
tạo cho trẻ môi trường hoạt động, giúp trẻ thích khám phá, tìm tòi để trẻ hoạt động
tích cực. Bởi vì ở mẫu giáo trẻ đang quen với hoạt động vui chơi là hoạt động chủ
đạo. Do đó cần tạo môi trường mở để trẻ hoạt động thích thú và luôn muốn tham
gia. Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công dạy lớp 5-6 tuổi. Qua
những năm trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy rằng giúp trẻ làm quen với chữ cái
không phải là một việc dễ làm, đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, chịu khó, biết
vận dụng linh hoạt, sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội kiến thức của
hoạt động làm quen chữ cái được tốt nhất.
2

Hoạt động làm quen với chữ cái có ý nghĩa rất quan trọng trong việc phát
triển toàn diện cho trẻ như: Thông qua làm quen chữ cái cung cấp thêm vốn từ về
thế giới xung quanh, phát triển khả năng nghe, khả năng phát âm. Làm quen với
chữ cái giúp trẻ “Bày tỏ nhu cầu, tình cảm và hiểu biết của bản thân bằng các loại
câu khác nhau. Sử dụng đúng từ ngữ và câu trong giao tiếp hằng ngày” [1] . Trẻ biết
cách trả lời và đặt câu hỏi đồng thời giúp trẻ lễ phép, chủ động và tự tin trong giao
tiếp.
Cho trẻ làm quen với chữ cái còn giúp trẻ hiểu được mối quan hệ giữa ngôn
ngữ nói và ngôn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là đọc, thế nào là viết... “Giáo dục phát
triển ngôn ngữ được hiểu là nội dung giáo dục nhằm nâng cao sự hiểu biết và khả
năng sử dụng ngôn ngữ, khả năng giao tiếp hiệu quả cũng như những kỹ năng tiền
đọc, tiền viết ban đầu của trẻ”[2]. Thông qua trò chơi việc tìm kiếm các chữ cái khác
nhau ở các vị trí khác nhau giúp trẻ phát triển óc quan sát, tập trung, ghi nhớ có
chủ định làm cho trẻ dễ dàng nhận biết được chữ cái thông qua trò chơi một cách
hứng thú.
Cho trẻ làm quen với chữ cái góp phần kích thích phát triển tư duy và hình
thành tính tích cực của trẻ, nó giúp trẻ định hướng trong không gian, giúp trẻ điều
khiển những hoạt động của các giác quan. Làm quen với chữ cái còn giáo dục tình
cảm, mở rộng hiểu biết cho trẻ, giúp trẻ phát triển cả về ngôn ngữ, tư duy. Vì vậy
làm quen với chữ cái là không thể thiếu được trong nội dung phát triển ngôn ngữ
cho trẻ 5-6 tuổi giúp trẻ phát triển tốt về mọi mặt của giáo dục.
2.2. Thực trạng vấn đề.
* Thuận lợi:
Trường mầm non Lâm Trường là trường nằm ở gần đường quốc lộ 217 khu
vực chủ yếu là nông thôn, nhà trường luôn được sự chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo
dục, được sự quan tâm của Đảng ủy, Uỷ ban nhân dân, các ban ngành đoàn thể
trong xã và đặc biệt là sự phối kết hợp của các bậc phụ huynh học sinh đã tạo mọi
điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất và tinh thần giúp nhà trường hoàn thành tốt kế
hoạch trong từng năm học.
Ban giám hiệu nhà trường luôn sát sao và thực hiện nghiêm túc các chuyên

đề mà phòng Giáo dục và Đào tạo triển khai, tổ chức đến từng giáo viên trong nhà
trường, chú trọng đến chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ tại các nhóm lớp, các tổ
chuyên môn nhà trường thường xuyên sinh hoạt đều đặn để tổ chức dạy mẫu và rút
kinh nghiệm.
3


Bản thân luôn nêu cao tinh thần học hỏi, tiếp thu những ý kiến để tích luỹ
thêm những kinh nghiệm để nâng cao năng lực trong việc giáo dục phát triển ngôn
ngữ trẻ đặc biệt là làm quen chữ cái.
Năm học 2017-2018 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu giáo
5-6 tuổi với số trẻ là 25 trẻ. Nhìn chung các cháu đều cùng độ tuổi, 100% trẻ ngoan
ngoãn, khoẻ mạnh, đạt yêu cầu về thể chất, phát triển nhận thức, phát triển ngôn
ngữ và tình cảm xã hội và tích cực tham gia vào các hoạt động học tập. Đó là một
thuận lợi lớn để tôi rèn luyện phát triển ngôn ngữ, chữ cái ở trẻ được tốt hơn.
* Khó khăn:
Do phòng học nhỏ, đồ dùng, trang thiết bị thiếu thốn học sinh đa số là con
em dân tộc, bố mẹ đi làm ăn xa trẻ ở nhà với ông bà, điều kiện kinh tế khó khăn,
cha mẹ chưa quan tâm tới việc học của con cái. Trẻ sử dụng tiếng địa phương
nhiều, khi phát âm còn ngọng rất khó cho việc dạy và học. Trẻ chưa mạnh dạn
trong giờ học, ít phát biểu nên ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng giảng dạy của
giáo viên.
Do vậy để thực hiện chương trình giáo dục mầm non thì hầu hết tất cả các
giáo viên còn vướng mắc, về việc thực hiện các hoạt động còn cứng nhắc, chưa
khoa học, đôi khi lúng túng trong cách lựa chọn các hình thức tổ chức, đồ dùng dạy
học còn hạn chế, chưa tận dụng được nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương, chưa có
máy chiếu, nên chưa ứng dụng được giáo án điện tử vào bài dạy. Vì vậy nội dung
tiết học còn nghèo nàn, chưa sinh động, giờ học khô khan. Do đó kiến thức, kĩ năng
mà trẻ tiếp thu được qua tiết học chưa đáp ứng yêu cầu đề ra.
Để biết được khả năng học tập của trẻ về hoạt động làm quen chữ cái tôi đã

tiến hành khảo sát trẻ ở lớp tôi gồm 25 cháu và kết quả như sau:
* Kết quả khảo sát đầu năm.
Nội dung
đánh giá

Tổng
Tốt
số trẻ SL Tỷ lệ

Đạt
Khá
SL Tỷ lệ

Trung bình
SL Tỷ lệ

Chưa đạt
SL

Tỷ lệ

Trẻ nhận biết đúng
25
3
12%
4
16%
6
24%
12

48%
29 chữ cái.
Trẻ phát âm rõ
25
4 16 % 4
16%
7
28%
12
48 %
ràng 29 chữ cái.
Tô viết trùng khít
25
4 16 % 5
20%
6
24%
10
40 %
lên nét chấm mờ.
Sau khi khảo sát tôi thấy kết quả rất thấp, mặc dù mình cũng đã cố gắng để
truyền đạt kiến thức cho trẻ, nhưng kết quả vẫn không cao. Cho nên tôi đã quyết
4


tâm điều chỉnh lại phương pháp giáo dục của mình bằng cách thường xuyên học
hỏi bạn bè đồng nghiệp, không những ở trường mình mà còn ở các trường bạn và
đặc biệt tôi luôn xin ý kiến rút kinh nghiệm của ban giám hiệu nhà trường và tham
khảo tài liệu sách vở để tìm ra những biện pháp truyền thụ kiến thức cho trẻ một
cách có hiệu quả nhất. Chính vì thế, mà tôi đã rút ra được một số biện pháp nhằm

nâng cao chất lượng cho trẻ “Làm quen với chữ cái” để mong muốn trẻ đạt được
kết quả cao.
2.3. Các biện pháp thực hiện nhằm nâng cao chất lượng dạy trẻ 5 -6 tuổi
làm quen với chữ cái:
Biện pháp 1: Bồi dưỡng nâng cao nhận thức bản thân:
Qua kết quả khảo sát tôi nhận thấy về khả năng nhận biết cũng như sự hứng
thú của trẻ với hoạt động làm quen với chữ cái.
Và qua thực tế chăm sóc giảng dạy trong nhiều năm và thường xuyên được
trực tiếp đi thăm lớp, dự giờ đồng nghiệp tôi nhận thấy trẻ mầm non nói chung và
trẻ mẫu giáo nói riêng, tuy các cháu còn nhỏ nhưng các cháu đều có nhu cầu ý thức
học tập, thích khám phá những cái mới lạ, ham hiểu biết. Đặc biệt thích vui chơi,
vui chơi đóng vai trò chủ đạo trong các hoạt động giáo dục trẻ.
Chính vì vậy các hoạt động học tập của trẻ phải được tổ chức dưới dạng vui
chơi mà vẫn đảm bảo kiến thức cho trẻ mới thu hút, hấp dẫn trẻ tham gia vào giờ
học đạt kết quả cao.
Dựa vào đặc điểm của trẻ và thực tế trên tôi đã đi sâu vào sưu tầm những tài
liệu có liên quan đến môn học, học tập nghiên cứu về chương trình giảng dạy môn
làm quen chữ cái cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi. Tôi luôn suy nghĩ và đặt ra câu hỏi
mình phải làm gì? Làm như thế nào? để nâng cao nghệ thuật giảng dạy, gây hứng
thú, phát huy được tính tích cực của trẻ và giúp trẻ tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng
sâu sắc, đạt hiệu quả cao.
Được sự quan tâm giúp đỡ của nhà trường tạo điều kiện cho tôi và các giáo
viên trong trường được dự giờ học tập ở trường bạn, các tiết chuyên đề, thường
xuyên thăm lớp dự giờ đồng nghiệp, các tiết mẫu của trường làm một số đồ chơi
đẹp, phong phú phục vụ các trẻ chơi để hấp dẫn trẻ tham gia vào trò chơi và các trò
chơi đưa vào các tiết học phải phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ, với chủ đề.
Mỗi tiết học phải thay đổi các trò chơi khác nhau. Bên cạnh đó khi giới thiệu trò
chơi tôi lại phải suy nghĩ đưa ra những thủ thuật, lời nói nhẹ nhàng hấp dẫn gây
được hứng thú phát huy tính tích cực của trẻ vào hoạt động làm quen với chữ cái để
học tập nâng cao nghiệp vụ chuyên môn.

5


Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp thói quen và giáo dục cá nhân cho trẻ.
Để giờ học đạt kết quả tốt nhất thiết phải xây dựng được nề nếp lớp tốt. Việc
hình thành thói quen cho trẻ khi đến lớp là một yếu tố góp phần nâng cao hiệu quả
chất lượng các môn hoạt động của trẻ có nề nếp trong học tập vui chơi.
- Rèn cho trẻ có thói quen chú ý lắng nghe người khác nói, biết thực hiện giờ
nào việc ấy, có tính kỷ luật cao.
- Tập cho trẻ biết cởi mở, chia sẻ kinh nghiệm trò chuyện với cô, với bạn và
thích đặt câu hỏi với cô và bạn.
- Bên cạnh đó tôi tìm hiểu trò chuyện cởi mở với trẻ để trẻ hình thành kỹ
năng kể chuyện đọc thơ. Tôi luôn gần gũi trò chuyện với trẻ để trẻ có thói quen
chia sẻ với cô, tạo cho trẻ có cảm giác gần gũi như người thân của mình.
- Tôi tập cho trẻ mạnh dạn tự tin trước cô và bạn, tôi luôn động viên, giúp đỡ
khích lệ trẻ kịp thời khi trẻ gặp khó khăn hoặc khi trả lời tốt các câu hỏi của cô.
- Tôi chia lớp làm 2 tổ, mỗi tổ tôi xếp xen kẽ những cháu học khá và cháu
học yếu, phát âm chưa rõ để trẻ có điều kiện giúp đỡ nhau trong học tập, học hỏi
bạn bè.
- Đối với những trẻ nhút nhát, ít chia sẻ, ít trò chuyện tôi xếp ngồi cạnh cháu
có kỹ năng kể chuyện tốt, đọc thơ diễn cảm, thích giao tiếp để trẻ có cơ hội được
giao tiếp trò chuyện với bạn và cô nhiều hơn.
- Đối với những trẻ hay sử dụng tiếng địa phương nói chưa rõ tôi xếp ngồi
gần cô để nghe cô phát âm rõ hơn và tôi có điều kiện sửa sai cho trẻ.
Việc giáo dục cá nhân là rất cần thiết và có tác dụng tốt đến trẻ. Đặc biệt,
trong lĩnh vực cho trẻ làm quen chữ viết, giáo dục cá nhân sẽ giúp cô giáo củng cố,
bổ sung các kiến thức, kĩ năng, cách phát âm, nhận mặt chữ, cách tô chữ đúng theo
quy trình cho trẻ. Trong quá trình dạy trẻ làm quen chữ viết, tôi luôn tìm hiểu khả
năng, đặc điểm tâm lý của từng trẻ. Từ đó, xây dựng các biện pháp giáo dục phù
hợp.

Ví dụ: Đối với trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn tự tin vào bản thân, ít giơ
tay phát biểu, nói nhỏ, cô có khuyến khích thì cũng không giơ tay. Do các cô
thường sợ mất thời gian thường thích gọi trẻ mạnh dạn trả lời lưu loát chứ ít quan
tâm đến trẻ nhút nhát. Vì lẽ đó mà cháu lại càng ít có cơ hội trả lời. Chính vì những
lý do đó mà bản thân tôi đã đưa ra những biện pháp để khắc phục như sau:
Biện pháp giải quyết: Tôi thường xuyên gần gũi, tâm sự và quan tâm đến trẻ
nhút nhát. Đặc biệt, tôi hay khen các cháu trước lớp khi cháu làm được việc tốt dù
rất nhỏ, động viên, khuyến khích cháu để giúp cháu đó mạnh dạn tham gia vào các
6


hoạt động và học tập, mạnh dạn phát âm các chữ cái khi cô hỏi. Tôi cũng thường
xuyên nêu gương bạn tốt cho cháu noi theo. Thời gian này, tôi động viên các cháu
trả lời những câu hỏi dễ, khi trẻ đó mạnh dạn hơn, tôi cho trẻ trả lời những câu hỏi
ở mức độ khó hơn. Bên cạnh đó, kết hợp với gia đình động viên cháu tham gia
nhiều hoạt động tập thể khác. Tranh thủ các cơ hội cho các cháu được nói, phát
hiện chữ cái đã học khi đi chơi…để trẻ mạnh dạn hơn. Từ những biện pháp trên tôi
đã thu được kết quả như sau:
Kết quả thu được: Trẻ mạnh dạn hơn khi tham gia các hoạt động làm quen
với chữ viết cũng như các hoạt động khác.
Và đối với những trẻ hiếu động cũng như vậy: Trẻ hiếu động thường rất hay
nghịch ngợm và đùa nghịch trong các giờ học không để ý khi cô giáo giảng bài.
Điều đó, dẫn đến trẻ không nhớ được chữ cái, cấu tạo chữ, cách tô chữ…
Biện pháp giải quyết: Với những trẻ hiếu động, tôi thường hay cho trẻ tham
gia vào các hoạt động tĩnh nhưng có giới hạn thời gian, giờ học chú ý đến trẻ hơn,
hay gọi trẻ phát biểu, dùng nhiều hình thức hấp dẫn thu hút sự chú ý của trẻ.
Kết quả thu được: Sau một thời gian tôi thấy trẻ ít nghịch đi và ham học hơn,
thích giúp đỡ bạn, thích tham gia vào các trò chơi học tập, nhớ được các chữ cái, tô
chữ đúng quy trình, trẻ hứng thú học hơn, mạnh dạn tự tin hơn…
Biện pháp 3: Khảo sát kỹ năng nghe- nói- đọc- viết của trẻ và phân loại

đối tượng trẻ:
Đó là bước đầu tiên nhằm xác định tình trạng của trẻ để giáo viên nắm được
kỹ năng nghe, nói, đọc, viết của trẻ để có biện pháp thay đổi phù hợp. Ngay từ đầu
năm học, tôi đó tiến hành khảo sát trẻ và thông qua các bài tập để đánh giá và có sự
tác động đúng với từng trẻ qua các hoạt động hàng ngày để từ đó đánh giá từng trẻ
biết năng lực kỹ năng của trẻ.
- Kỹ năng nghe: Trẻ nghe được các âm thanh, ngữ điệu, giọng nói khác nhau,
độ to, nhỏ, nhanh, chậm của giọng nói, giọng đọc, các từ khái quát, từ trái nghĩa.
Nghe hiểu nội dung các câu đơn, câu ghép. Nghe hiểu thơ, ca dao, đồng dao, tục
ngữ phù hợp với trẻ. Nghe và làm theo từ 2 lời chỉ dẫn liên tiếp nhau trở lên…
- Kỹ năng nói: Trẻ có nói lắp, nói ngọng không? Trẻ có nói đủ câu, nói có
mạch lạc không? Trẻ biết bày tỏ tình cảm, nhu cầu và kinh nghiệm của bản thẩn rõ
ràng, dễ hiểu bằng các câu đơn, câu ghép khác nhau. Biết trả lời các câu hỏi về
nguyên nhân, so sánh: Tại sao? Có gì giống nhau? Có gì khác nhau? Do đâu mà có?
Đặt các câu hỏi: Tại sao? Như thế nào? Làm gì? Sử dụng các từ biểu cảm, có hình
ảnh, tự tin khi giao tiếp, nói và thể hiện, cử chỉ, điệu bộ, nét mặt phù hợp với yêu
7


cầu, hoàn cảnh giao tiếp. Đọc thơ, ca dao, đồng dao. Kể lại truyện, sự việc một
cách mạch lạc, rõ ràng, diễn cảm. Kể chuyện sáng tạo theo đồ vật, theo tranh, theo
chủ đề, theo kinh nghiệm bản thân.
- Kỹ năng đọc: Trẻ có biết cách giở sách, có biết đọc từ trái sang phải, từ trên
xuống dưới? Có biết kể lại chuyện không? Có biết đọc thuộc bài thơ không? Tư thế
ngồi đọc ngay ngắn, đọc ngắt nghỉ sau các dấu; phân biệt phần mở đầu, kết thúc
của sách; đọc truyện qua các tranh vẽ; giữ gìn, bảo quản sách cẩn thận.
- Kỹ năng viết: Trẻ có biết cầm bút đúng cách không? Có biết tô trùng khít
lên các nét không? Tư thế ngồi viết ngay ngắn. Làm quen với cách viết tiếng việt:
Hướng viết từ trái sang phải, từ dòng trên xuống dòng dưới, hướng viết của các nét
chữ.

Qua đó tôi thấy được những mặt mạnh và mặt yếu của trẻ từ đó rút ra được
biện pháp giáo dục trẻ được tốt hơn.
Biện pháp 4: Xây dựng, Tạo môi trường học chữ làm quen với chữ cái ở
mọi lúc, mọi nơi và thông qua các trò chơi chữ cái phong phú.
* Đối với hoạt động chung:
Từ kết quả trên trong từng bài dạy, tôi đã nghiên cứu phân loại câu hỏi cho từng
đối tượng và kết hợp các hoạt động khác giúp trẻ đi vào bài mới, trẻ tiếp thu bài một
cách thoải mái. Đặc biệt, trong giờ học tôi luôn tạo không khí học mà chơi, chơi mà
học tạo sự nhẹ nhàng cho trẻ. Cô với vai trò là người bạn, người tổ chức, tạo điều kiện
cho trẻ hoạt động và giúp đỡ khi trẻ gặp khó khăn.
Muốn tổ chức hoạt động làm quen chữ cái mới thành công thì người giáo
viên phải có phương pháp hấp dẫn mang tính nghệ thuật để tạo sự hứng thú và say
mê cho trẻ, muốn được như vậy trước hết cô giáo phải luôn thay đổi cách thức làm
đồ dùng, đồ chơi như: Làm tranh đẹp có đủ màu sắc hấp dẫn, dùng vật thật, đồ chơi
sẵn có ở lớp, chữ cái trong bông hoa, giọt nước, quả cam, những đồ chơi đó được
ép cho bền.
Do vậy, tôi phải thường xuyên tìm tòi, sưu tầm bài hát, bài thơ, câu đố hoặc
trò chơi mới lạ để thu hút trẻ mà vẫn đạt được yêu cầu của họat động hoặc với chữ
cái n, l, trẻ hay nói ngọng. Do đó, muốn luyện âm cho trẻ có hiệu quả thì đưa trò
chơi dân gian ca dao tục ngữ.
Lúa ngô là cô đậu nành
Đậu nành là anh dưa chuột
Dưa chuột là ruột dưa gang…..
8


Chính vì sự tìm tòi và sáng tạo về đồ dùng, đồ chơi và phương pháp giảng
dạy nên mỗi hoạt động “làm quen với chữ cái” trẻ học rất nhanh phát âm và nhận
biết chữ tốt.
Đối với bài tập tô trẻ cần biết tô chữ cái để học củng cố kiến thức, yêu cầu

trẻ phải ngồi đúng tư thế, biết cách cầm bút tô.
* Dạy trẻ làm quen với chữ cái bằng các trò chơi:
Như chúng ta biết, trẻ mầm non “Học bằng chơi, chơi mà học”. Muốn trẻ
hiểu bài nhanh và nhớ lâu, nếu chúng được trực tiếp tham gia vào các hoạt động.
Tôi có sưu tầm, sáng tác được một số trò chơi khi cho trẻ làm quen với chữ viết để
trẻ tăng hứng thú, cung cấp, củng cố kiến thức kĩ năng.
Ví dụ 1: Chủ điểm: “Trường Mầm non”.
Đối với chủ điểm này tôi đưa chủ đề “Chào năm học mới” để trẻ làm quen
với các chữ cái: o, ô, ơ, sau phần cung cấp kiến thức mới là luyện tập bằng hình
thức cho trẻ chơi “Tai ai tinh”, “Búp bê đi học”...
Cô chuẩn bị một số quyển vở, bút, bảng cắt bằng bìa có dán chữ cái o, ô, ơ.
Ba dòng suối tượng trưng có chữ o, ô, ơ. Một số bóng bay có chữ o, ô, ơ.
- Trò chơi 1: “Tai ai tinh”:
+ Hôm nay là ngày khai giảng, Thỏ Bông chuẩn bị sách vở để đi học. Nhưng
Thỏ Bông chưa đọc được chữ cái trong sách vở, chúng mình đọc giúp Thỏ Bông
nhé! Cô nói tên đồ dùng nào chúng mình hãy nhặt và đọc to chữ trong đồ dùng đó
lên (các chữ cái cô dán lên đồ dùng). Cô nói “quyển vở” - trẻ nhặt quyển vở và đọc
chữ (ơ) hoặc cái “ô”, (ô) hay bảng con (o). Khi chơi xong trò chơi “tai ai tinh”, cô
cho trẻ chơi sang trò chơi thứ hai.
- Trò chơi thứ 2: “Thỏ Bông đi học”:
+ Thỏ Bông đến lớp phải đi qua 3 con suối có gắn chữ cái o, ô, ơ. Búp Bê
muốn rủ chúng mình cùng đến lớp và đọc các chữ cái dán trên dòng suối (trẻ nhảy
qua suối và đọc chữ cái o, ô, ơ). Khi đến lớp cô giáo tặng cho mỗi bạn một quả
bóng bay có dán các chữ cái (o, ô, ơ). Chúng mình xem đó là chữ gì? (trẻ đọc các
chữ cái trong quả bóng bay).
Thông qua các trò chơi có nội dung hấp dẫn, phù hợp với yêu cầu mà trẻ hoạt
động, khám phá trò chơi sẽ là con đường nhanh nhất để trẻ học chữ cái một cách tự
nhiên mà không bị gò ép. Dựa vào đặc điểm tâm lý của trẻ mà cô tổ chức các trò
chơi sao cho phù hợp.
Ví dụ 2: Chủ điểm: “Gia đình”.

9


Với các chủ đề chơi nhỏ như: “Bé tập làm nội trợ”, “Sinh nhật”, “Ngày chủ
nhật của Bé”, “Một chuyến du lịch gia đình Bé”, “Thăm quê nội - quê ngoại”.
Với chủ đề “Sinh nhật”, ôn chữ a, ă, â. Vào đầu tiết học tôi cho trẻ hát bài
“Chúc mừng sinh nhật”. Cô giới thiệu buổi sinh nhật của Bé hay Ông, Bà, Bố,
Mẹ ... Sau đó cho trẻ đi mua quà để tặng sinh nhật Bé (Ông, Bà, Bố, Mẹ ...) ấm trà,
bàn là, khăn mặt, . . . có dán chữ cái a, ă, â. Khi trẻ mua quà sẽ đọc chữ cái trong
trong các món quà. Cô cho trẻ tô tranh chữ cái a, ă, â để tặng sinh nhật.
Ví dụ 3: Chủ điểm “Thế giới động vật”.
Tôi đã tìm tòi, nghiên cứu các trò chơi, chủ đề trò chơi sao cho phù hợp với
chủ điểm, phù hợp với nhận thức và sự tiếp thu kiến thức của trẻ. Khi dạy chữ cái
i, t, c, sau khi cho trẻ làm quen chữ cái thì ở phần ôn luyện tôi đã cho trẻ chơi trò
chơi “Con gì biến mất - Con gì xuất hiện”, tôi dán các chữ cái i, t, c vào các con
vật, cô nói với trẻ: “Hãy chú ý nhìn xem con gì biến mất?”. Trẻ mở mắt nhìn lên
xem con gì đã biến mất và chữ gì đã biến mất. Sau đó cô cho trẻ nhắm mắt lại để cô
thêm con vật vào, trẻ nhìn và đoán xem con gì xuất hiện hoặc chữ gì xuất hiện (chữ
i, t, c). Khi trẻ chơi xong trò chơi con gì biến mất tôi chuyển sang trò chơi “Hãy về
đúng chuồng”. Mỗi trẻ có 1 con vật có chữ cái (i, t, c). Trẻ hãy tìm đúng chuồng
của con vật, khi có tín hiệu của cô thì chạy nhanh về (chuồng chữ i - ai có con vật
chữ i thì chạy nhanh về, chữ t, c tương tự). Ở trò chơi này tôi cho trẻ chơi 2 lần rồi
đổi các con vật cho nhau. Như vậy là tất cả trẻ sẽ đựơc ôn luyện các chữ mình vừa
học.
Ví dụ 4: Chủ điểm “Giao thông”.
Ở chủ điểm này ở tiết giáo dục thể chất tôi tổ chức cho trẻ chơi ô tô về bến.
Tôi chia làm 3 đội khi có hiệu lệch mỗi thành viên chạy nhanh về bến có
chứa chữ cái gắn với lô gô trên áo của mình bạn nào về, nếu sai thì phải lặc cò cò.
Sau mỗi lần chơi cho trẻ nhắc lại chữ cái mà bạn sai cứ mỗi lần như vậy trẻ khắc
sâu hơn và phát âm chuẩn hơn.

Ví dụ 5: Chủ điểm “Tết và mùa xuân”.
Với chủ điểm này có các chữ cái l, n, m là những chữ trẻ phát âm hay sai
nhất đặc biệt là chữ l và n. Chính vì điều đó tôi phải chọn trò chơi thật hứng thú và
cô phải phát âm chuẩn để trẻ nhận biết và phát âm theo. Sau khi cho trẻ làm quen
chữ cái, tôi tổ chức cho trẻ chơi trò chơi “Hái lộc đầu xuân”. Mỗi trẻ lên hái cành
lộc trong đó các chữ cái l, n, m. Trẻ hái đựơc cành lộc chữ gì (chữ n) thì đọc to chữ
đó lên và mang cành lộc đó về ngôi nhà có chữ n (hoặc l, m). Để khắc sâu được
kiến thức hay là cách phát âm tôi đã hỏi trẻ: “Chữ l, n đọc khác nhau như thế
10


nào?”. Khi đặt những câu hỏi như vậy tôi đã cho trẻ nhớ lại chính xác các chữ cái
mình vừa đọc. Đối với trò chơi này đã mang lại hiệu quả tốt bởi lẽ khi tham gia
chơi trẻ đã chơi hết mình, đựơc trải nghiệm và đựơc rèn luyện.
Ví dụ: Một số trò chơi giúp trẻ ghi nhớ các chữ đã học như:
+ Trò chơi: Hái hoa.
Cho trẻ lên hái hoa theo yêu cầu của cô theo đội, đội nào hái đúng được
nhiều chữ hơn sẽ giành chiến thắng.
- Luật chơi: Nếu bạn nào lên hái hoa chữ cái không đúng yêu cầu của cô thì
bạn ấy phải lặc cò cò một vòng.
+ Trò chơi: Về đúng nhà.
Trẻ của đội nào cầm thẻ chữ gì về đúng nhà của đội đó sau mỗi lần chơi đổi
thẻ cho nhau.
+ Trò chơi: Đoán chữ.
Cách chơi: Trẻ nhắm mắt, cô lấy tay viết chữ lên tay trẻ. Cho trẻ đoán chữ gì.
+ Trò chơi: Ong tìm chữ.
Cho chẻ lên tìm chữ theo yêu cầu của cô hoặc cho trẻ lên tìm chữ ghép giống
từ có trong tranh ví dụ: Ghép từ ô tô, con ong, cái kéo…

+ Trò chơi: Tìm chữ cái theo hiệu lệnh của cô

+ Trò chơi: Xếp chữ (gài chữ, viết chữ) thành các từ theo mẫu:
Chuẩn bị: Cô có các bức tranh, dưới tranh có từ chỉ hình ảnh đó.
Cách chơi: Trẻ xếp các chữ cái rời thành từ giống mẫu có sẵn.

11


Luật chơi: Trong thời gian 1 bản nhạc, trẻ nào xếp (gài, viết) nhanh nhất là
người chiến thắng.
+ Trò chơi: Gạch chân chữ cái đã học.
Chuẩn bị: Các hình ảnh và từ dưới tranh.
Cách chơi: Có 2 – 3 đội chơi, mỗi đội sẽ gạch chân dưới các chữ cái đó học
theo yêu cầu của cô trong từ dưới tranh.
Luật chơi: Trong thời gian 1 bản nhạc, đội nào gạch được nhiễu chữ cái đúng
theo yêu cầu của cô là đội chiến thắng.
+ Vẽ hình ảnh có chữ đã học.
Cách chơi: Cho trẻ tìm các chữ cái đã học có trong từ chỉ tìm các loại rau,
quả, hoa, con vật…trẻ biết sau đó phải vẽ lại hình ảnh đó.
Luật chơi: Trong thời gian quy định, trẻ phải vẽ được hình ảnh và nối được
chữ cái có trong từ chỉ hình ảnh đó.
Thông qua các môn học khác lồng ghép các trò chơi.
Ví dụ: Trẻ học chữ qua giờ “làm quen văn học”:
- Cách chơi: Khi cho trẻ chơi trò chơi ghép tranh để đoán xem đó là bức
tranh vẽ về nhân vật hoặc cảnh vật trong câu truyện nào, sau mỗi mảnh ghép, có
các chữ cái khác nhau đã học, trẻ phải lấy mảnh ghép có chữ cái nào ghép vào đúng
khoảng trống trên bảng có chữ cái đó.
- Luật chơi: Trong thời gian 1 bản nhạc, đội nào gắn nhanh và đúng tạo
thành bức tranh là đội chiến thắng. Trò chơi chơi theo luật tiếp sức.
- Theo tôi, mỗi giáo viên cần chịu khó sưu tầm, sáng tác các trò chơi, biết
vận dụng các trò chơi ấy vào các giờ học ở mọi lúc, mọi nơi một cách phù hợp sẽ

kích thích trẻ ham học hỏi, thông minh, nhanh nhẹn, sáng tạo tìm tòi, trẻ sẽ hứng thú
khi đến lớp cũng như hứng thú tham gia trong các hoạt động.
*Trò chơi “Tìm chữ qua thơ”:
Cho trẻ lên tìm và đếm xem có bao nhiêu chữ g, y trong bài thơ.
Việc tổ chức cho trẻ một tiết học làm quen với chữ cái với hình thức theo
một “chương trình” xuyên suốt tiết học với cô giáo là người dẫn chương trình kết
hợp khéo léo các trò chơi, có khoảng thời gian cho trẻ thư giãn bằng các trò chơi
linh động xen kẽ trẻ cảm thấy thoải mái với không khí học vui vẻ, sôi nổi, trẻ tích
cực tham gia.
Bằng các trò chơi mới trẻ sẽ hứng thú khám phá những điểm mới của bài
học, tạo được sức hút mạnh mẽ của trẻ vào bài học và giúp trẻ khắc sâu trí nhớ về
cấu tạo chữ được làm quen.
12


Cho nên với mỗi tiết dạy tôi luôn tìm tòi, sáng tạo những trò chơi mới, cách
chơi mới ứng dụng với các hình thức khác nhau, thường xuyên thay đổi trò chơi để
tạo sự mới lạ hứng thú với trẻ.
Nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen chữ viết, tôi luôn cố gắng tranh
thủ các hoạt động trong ngày để cho trẻ làm quen chữ viết một cách hợp lý.
Giờ đón trẻ: Tôi cho trẻ tìm ảnh của mình gắn đúng vào tên của mình có
trong bảng “Bé đến lớp, bé ở nhà”; cho trẻ gắn thứ, ngày, tháng, xem tranh ảnh,
luyện phát âm qua đọc thơ, đọc đồng dao.
Giờ hoạt động chung: Với tất cả các môn học khác, nếu có thể tôi đều lồng
ghép thêm các chữ cái.
Giờ hoạt động góc: Các góc chơi đều có môi trường chữ cho trẻ tự tìm hiểu
như làm các bài tập gắn, đính, viết và gài chữ theo mẫu. Như góc học tập trẻ gắn
những chữ cái đã học và cùng phát âm.v.v…
Giờ hoạt động ngoài trời: Cho trẻ xếp sỏi, hột, hạt hay dùng phấn viết lên sân
các chữ cái đã học rồi cùng phát âm.

Giờ hoạt động chiều: Tô chữ cái, tìm cắt chữ trong báo, sách, làm bộ sưu tập.
Biện pháp 5: Tạo môi trường học chữ cái phong phú.
Môi trường giáo dục trong lớp có tác dụng tốt đến quá trình giáo dục trẻ. Để
trẻ được làm quen với chữ cái ở mọi góc trong và ngoài lớp, tôi luôn cố gắng tạo
môi trường chữ viết thật đẹp để cuốn hút ở trẻ. Ở lớp tôi, trang trí các góc chơi
bằng chính các sản phẩm của cô và trẻ. Riêng góc học tập – sách tôi luôn dành các
mảng tường mở với các bài tập sáng tạo, tái tạo để cho trẻ được tự do làm các bài
tập theo khả năng, sở thích của mình, tự tin, tự vẽ các chữ trẻ đã học, được tự ghi
tên mình, tự vẽ các câu chuyện theo trí tưởng tượng sáng tạo và kể cho các bạn
nghe. Việc trang trí được tôi thực hiện theo chủ đề:
Ví dụ: Ở chủ đề “Thế giới động vật”, tôi thường trang trí ở các góc chơi như
sau:
- Góc học tập:
+ Cho trẻ in chữ và tô màu xếp theo chữ mẫu, tên các con vật v.v…Trang trí
tranh to và cho trẻ kể chuyện theo tranh.
+ Làm lịch hàng ngày:
Ví dụ: Ở chủ điểm thế giới thực vật:
+ Tôi cho trẻ viết chữ, gạch chân chữ cái đã học dưới các hình ảnh, xếp chữ
hoặc gài chữ theo mẫu dưới các hình ảnh và chữ mẫu của cô về các loại quả, cây,
rau, hoa…
13


+ Cho trẻ tô chữ còn thiếu trong từ, sau đó nối với từ dưới các hình ảnh có
sẵn hoặc nối chữ cái theo yêu cầu có trong từ dưới hình ảnh có sẵn với cái chữ cái
in đậm.
+ Góc thiên nhiên: Các loại cây, tôi đều gắn tên để cho trẻ có thể ghép chữ
xem đây là cây gì.
Trên các mảng tường, tôi có thể trang trí nhiều hình ảnh phù hợp với chủ
điểm và mỗi hình ảnh đều gắn tên gọi.

+ Ngoài ra tôi còn lồng ghép dạy trẻ phát âm chữ th, v, ôn luyện chữ cái vào các
hoạt động chung khác.
Như chúng ta đã biết, trẻ nhỏ dễ nhớ nhưng lại mau quên. Vì vậy cô giáo
luôn phải tạo ra được những tình huống hợp lý nhằm giúp trẻ được ôn luyện một
cách thường xuyên. Một trong những tình huống cô có thể tạo ra một cách tự nhiên
và đạt hiệu quả là lồng ghép chữ cái vào các hoạt động chung khác.
- Đối với hoạt động giáo dục âm nhạc, tôi không chỉ dạy trẻ hát đúng nhạc,
rõ lời mà còn chú ý rèn cho trẻ phát âm chuẩn.
- Trong hoạt động làm quen với văn học tôi quan tâm tới giọng đọc, giọng kể
của trẻ phát hiện cách phát âm sai của trẻ tôi sửa luôn trong khi trẻ đọc đặc biệt ở
các bài thơ như bài “Mèo đi câu cá”:
Hiu hiu gió thổi (sổi),
Bài thơ “Giữa vòng gió thơm” (xơm)
Này chú gà nâu
Cãi nhau gì thế (xế)
Này chị vịt bầu (bịt bầu)…
Ví dụ: Cho trẻ ôn luyện chữ b, d, đ qua trò chơi nhận biết chữ cái trên các
nhạc cụ âm nhạc.
+ Luật chơi: Cho trẻ đọc chữ cái trên nhạc cụ. Nếu sai phải đọc lại chữ cái
trên nhạc cụ của cô.
+ Cách chơi: Cô dán chữ cái b, d, đ vào nhạc cụ. Khi cô nói: “Các bạn mặc
áo đỏ nhặt nhạc cụ có chữ b - các bạn mặc áo xanh nhặt nhạc cụ chữ d - các bạn
mặc áo hồng, hoặc cam nhặt nhạc cụ chữ đ”. Trẻ nhặt nhạc cụ và đọc to chữ cái
trên nhạc cụ, các bạn phía dưới kiểm tra xem có đúng không rồi mới biểu diễn.
Hoặc trẻ có thể nhặt nhạc cụ mà trẻ thích rồi cô kiểm tra bằng cách hỏi trẻ “Nhạc
cụ của con có chữ gì?” (trẻ tự đọc chữ có trên nhạc cụ).
- Đối với Hoạt động bé làm quen với toán, tôi cho trẻ hoạt động dưới dạng
trò chơi giúp cho trẻ luyện các chữ mà trẻ đã học.
14

Ví dụ: Cho trẻ ôn luyện các chữ b, d, đ, l, n, m, u, ư . . . thông qua trò chơi
“Thi xem ai nhanh” (số lượng, các khối, các hướng cơ bản. . .)
+ Luật chơi: Trẻ nhặt chữ số theo số lượng cô yêu cầu (nhặt các khối có chữ,
nhặt chữ theo hướng cơ bản . . .)
+ Cách chơi: Yêu cầu trẻ nhặt số lượng chữ, hình khối có chữ cái ...
Ôn luyện các chữ b, d, đ , cô yêu cầu trẻ: “Tổ Mắt Ngọc nhặt cho cô 6 chữ b,
tổ Bé Ngoan nhặt 7 chữ d, tổ Thỏ Trắng nhặt cho cô 8 chữ đ”.
Ôn luyện các chữ m, l, n: “Các con hãy nhặt cho cô khối có chữ m, l. n”. Trẻ
nhặt khối. Cô hỏi trẻ “đó là khối gì ?” (khối chữ nhật l - khối trụ n...).
Ôn luyện chữ a, ă, â: “Tổ Hoa Hồng nhặt và đọc tên chữ a ở phía trước cô
(hoặc cháu)- Tổ Bé Ngoan nhặt và đọc tên chữ â ở tay phải của cháu”... tuỳ theo
yêu cầu của bài. Trẻ nhanh chóng nhặt 1 chữ cái theo các hướng của mình xem ai
nhanh nhất.
- Đối với giờ thể dục vận động: Ôn chữ i, t, c, l, n, m.
* Trò chơi 1: “Thi xem ai nhanh” ôn chữ i, t, c.
+ Luật chơi: Khi có hiệu lệnh trẻ nhảy đúng vào vòng và đọc chữ trong vòng.
+ Cách chơi: Cô vẽ các vòng tròn có chữ cái i, t, c. Trẻ vừa đi, vừa hát, khi
cô nói “Hãy nhảy vào vòng có chữ i (t, c)”. Trẻ nhảy vào vòng và đọc to chữ cái.
Nếu trẻ đọc sai thì phải nhảy lò cò 1 vòng.
* Trò chơi 2: “Bật qua 4 -5 vòng” ôn chữ l, n, m.
+ Luật chơi: Trẻ nhảy bật qua vòng và đọc chữ cái trong vòng.
+ Cách chơi: Cho 3 đội thi đua nhau xem đội nào bật qua vòng liên tục. Vừa
bật, vừa đọc được các chữ cái trong vòng l, n, m.
* Trò chơi 3. Trò chơi “Gẩy bi theo chữ v” .
Đồ chơi: Vẽ chữ V in hoa có kích thước 3-5cm trên sân, một hòn bi ve, một
que gẩy bi.
Cách chơi: Từng trẻ hoặc 2 trẻ chơi cùng oản tù tì ai thắng được đi trước, lấy
que gẩy bi theo chữ v sao cho bi không chệch ra ngoài, nếu chệch ra ngoài thì mất
lượt, đến lượt trẻ khác.

Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong quá trình giảng
dạy:
Trẻ được làm quen, phát âm các chữ cái, tham gia các trò chơi trên máy tính
kết hợp với hình ảnh và âm thanh sống động làm cho trẻ hứng thú hơn, ghi nhớ các
chữ cái một cách chính xác và nhanh hơn.
Ví dụ: Trẻ làm quen với chữ cái h, k (chủ đề: Phương tiện giao thông).
15


Trước tiên, là cách vào bài đã gây hứng thú đối với trẻ tôi sử dụng máy tính
có hình ảnh ngã tư đường phố, dòng người qua lại, xe đạp, ô tô, tàu hoả …..cho trẻ
quan sát. Tôi chọn hình thức: Dùng bút chỉ những phương tiện giao thông có trong
bài thơ, câu đố để trò chuyện đàm thoại với trẻ. Qua đó để trẻ tri giác một cách rõ
ràng và cụ thể hơn và hiểu rõ hơn về các phương tiện giao thông và đặc biệt là
được phát âm từng chữ cái tiếp đến tôi chỉ bút vào bức tranh về hình ảnh đèn hiệu
giao thông và hỏi trẻ đây là hình ảnh vẽ về cái gì? (đèn hiệu giao thông) ở ngã tư
đường phố có những dòng người qua lại.
Khi đèn đỏ phải làm gì, đèn vàng như thế nào, đèn xanh làm sao … Sau đó
cô giới thiệu dưới hình ảnh đèn hiệu giao thông và cho trẻ đọc từ “đèn hiệu giao
thông” dưới tranh và cho trẻ lên lấy những chữ cái đã học sau đó cô cho trẻ làm
quen với chữ cái h cho cả lớp phát âm, từng cá nhân đọc đặc biệt trẻ yếu .
Tiếp đến chữ k cô đưa ra câu đố:
Cái gì hai bánh
Đạp chạy bon bon
Chuông kêu kính coong
Đứng yên thì đỗ.
Cô đàm thoại với trẻ về xe đạp cho trẻ đọc từ kính coong, cho trẻ tìm chữ cái
chữ cái đã học giới thiệu chữ k cho trẻ phát âm nêu cấu tạo của chữ k.
Biện pháp 7: Công tác tuyên truyền với phụ huynh:
Để đạt kết quả cao hơn thông qua việc học chữ cái ở trường cần phải cho trẻ

học ở nhà, muốn đạt kết quả như mong đợi thì cần có sự cộng tác giữa giáo viên và
phụ huynh học sinh. Vậy làm thế nào để tuyên truyền với phụ huynh một cách
thuyết phục, đạt kết quả, phối hợp với phụ huynh thật tốt? Đó là một công việc
không đơn giản. Trong công tác tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh, tôi đó thực
hiện các biện pháp sau:
- Hàng ngày, giáo viên thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình học
tập của trẻ để về nhà phụ huynh kết hợp dạy thêm, cho trẻ ôn luyện.
- Cô trao đổi với phụ huynh về chữ cái trẻ học, trao đổi cách dạy trẻ học tại
nhà đạt hiệu quả hơn giúp phụ huynh hiểu được về cách dạy trẻ.
- Lên kế hoạch, thông báo chương trình dạy trẻ, ghi từ nội dung dạy vào
bảng treo ngoài cửa lớp để phụ huynh theo dõi, ôn luyện thêm cho con ở nhà.
- Đánh vi tính với các nội dung trẻ đã được học ở lớp đưa cho phụ huynh về
nhà cùng tham khảo và dạy trẻ.
- Giới thiệu các loại sách vở có tính giáo dục tới phụ huynh.
16


- Trao đổi một số nhược điểm của trẻ về cách phát âm, nhận mặt chữ, cách
tô, cầm bút, để vở…để phụ huynh nắm được. Sau khi sử dụng các biện pháp tuyên
truyền tới phụ huynh, phụ huynh đã hiểu được bản chất, tác dụng của vấn đề dạy
trẻ, nắm bắt được phương pháp dạy trẻ. Từ đó phụ huynh luôn luôn kết hợp chặt
chẽ với giáo viên để dạy trẻ.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
2.4.1: Hiệu quả đối với giáo dục:
Sau khi tiến hành những biện pháp trên, sau học kỳ I tôi thấy trẻ lớp tôi tiến
bộ rõ rệt, trẻ hứng thú và thích hoạt động làm quen chữ cái hơn, khả năng nhận biết
phát âm các chữ cái đúng, chuẩn hơn. Ngoài ra trẻ lớp tôi mạnh dạn tự tin hơn. Và
kết quả khảo sát cuối năm đã thể hiện rõ điều này, cụ thể:
Nội dung
đánh giá

Trẻ nhận biết đúng
29 chữ cái
Trẻ phát âm đúng,
rõ ràng chính xác
Tô viết trùng khít
lên nét chấm mờ

Tổng
Tốt
số trẻ SL Tỷ lệ

25
25
25

Đạt
Khá
SL Tỷ lệ

Trung bình
SL Tỷ lệ

Chưa đạt
SL

Tỷ lệ

12

48%

8

32%

5

20%

0

0%

12

48%

17

68%

4

16%

0

0%

12

48%

16

64%

5

20%

0

0%

Nhìn vào bảng kết quả trên, chúng ta thấy kết quả trước và sau khi thử
nghiệm ở lớp mẫu giáo lớn trường mầm non Lâm Trường chất lượng làm quen với
chữ cái của trẻ được nâng lên rõ rệt.
Ví dụ: Kết quả khảo sát đầu năm từ 15% lên 48% cho chúng ta thấy kết quả
học tập tiến bộ vượt bậc của các cháu lớp 5 tuổi. Các cháu không nhận biết được
mặt chữ và các cháu đọc theo bạn giảm đáng kể chỉ còn 10%, đặc biệt là 100% các
cháu hứng thú tham gia học, chơi. Còn các cháu cá biệt sẽ được cô giáo giúp đỡ
trong thời gian tiếp theo.
Đây là một dấu hiệu đáng mừng: Trẻ mạnh dạn, hồn nhiên, thông minh thích
học chữ cái hơn cả khi ở nhà, trẻ về nhà tự học và tri thức lại những gì trẻ học cho
các em nhỏ hoặc bố mẹ ở nhà biết. Điều đó làm cho bố mẹ yên tâm hơn, tạo niềm
tin để các bậc phụ huynh đưa con tới trường.
2.4.2. Hiệu quả đối với bản thân:
Từ việc giúp trẻ học tốt môn làm quen chữ cái tôi nhận thấy bản thân cũng

trau dồi được nhiều kiến thức và hiểu biết của mình về môn học, có những sáng tạo
17


mới trong công việc giảng dạy, giúp tôi đổi mới phương pháp dạy học của mình. Từ
đề tài này có thể liên hệ sang các đề tài khác từ môn học này sang các môn học
khác. Khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy ngày càng thành thạo
hơn. Giúp tôi ngày càng yêu quý hơn công việc của mình.
3. Kết luận, kiến nghị.
3.1. Kết luận
Bộ môn làm quen với chữ cái là một trong những môn học rất cần thiết và
quan trọng đối với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Qua việc vận dụng một số trò chơi gây
hứng thú cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với chữ cái có tác dụng rất lớn đối với trẻ.
Trẻ nhận biết và phát âm chính xác 29 chữ cái tiếng việt theo kiểu mẫu in
thường và viết thường.
Rèn khả năng chú ý, ghi nhớ có chủ định cho trẻ.
Hình thành năng lực hoạt động tư duy, trí tưởng tượng cho trẻ.
Cho trẻ làm quen chữ viết là một hoạt động vô cùng quan trọng đối với trẻ
mẫu giáo lớn.
Vì vậy để trẻ mầm non làm quen với chữ viết là chuẩn bị các kỹ năng tiền
biết đọc, biết viết cho trẻ. Đây chính là một trong những lĩnh vực chuyên biệt cần
phải chuẩn bị trẻ trước khi vào lớp 1. Tôi nghĩ rằng mỗi giáo viên cần phải thường
xuyên nghiên cứu học tập, sưu tầm nhiều hình thức tổ chức và nhiều biện pháp tích
cực, nhiều trò chơi hơn trong việc cho trẻ làm quen chữ cái nhằm giúp trẻ phát triển
nhận thức, phát triển ngôn ngữ, phát triển óc sáng tạo, trí tưởng tượng, tính kiên trì,
khéo léo của trẻ tốt thông qua các trò chơi ôn luyện chữ cái. Vì thế qua nhiều năm
giảng dạy, học tập và nghiên cứu, là một giáo viên cần phải nắm được nội dung và
phương pháp tổ chức hoạt động, thông qua trò chơi tôi đã đúc kết được một số kinh
nghiệm cho trẻ làm quen chữ cái như sau.
- Giờ học không còn nặng nề, nhàm chán như trước đây.

- Với phương pháp “lấy trẻ làm trung tâm” trẻ được khám phá, trải nghiệm
dễ dàng gây hứng thú cho trẻ.
-Việc lồng ghép tích hợp, cho trẻ làm quen chữ viết ở mọi lúc, mọi nơi giúp
trẻ nâng cao hiệu quả học tập.
- Sáng tạo nhiều hình thức ôn luyện dưới dạng trò chơi có chủ đề đưa vào tiết
học để gây hứng thú cho trẻ.
- Lồng ghép chữ cái trong các hoạt động chung để kích thích sự hoạt động
của trẻ tạo cho trẻ cảm giác thoả mái, dễ nhớ hơn.
18


- Cô tạo cơ hội cho trẻ làm quen chữ cái qua các góc chơi nhằm tạo điều kiện
cho trẻ được ôn luyện nhận biết, phát âm chính xác. Kích thích sự hoạt động sáng
tạo, tích cực của trẻ, làm cho trẻ thực sự là trẻ được: “Học bằng chơi, chơi mà học”.
Trẻ được trao đổi qua lại với nhau, được nhận xét đúng, sai một cách tự nhiên,
thoải mái hơn và thực sự lôi cuốn trẻ.
Thông qua các giờ học làm quen với chữ cái gây hứng thú phát huy tính tích
cực cho trẻ, tạo giờ học sôi nổi, nhẹ nhàng.
Trẻ được cung cấp thêm vốn từ về thế giới xung quanh.
Cho trẻ làm quen một số số kỹ năng đọc, viết tạo tiền đề cho trẻ chuẩn bị vào
lớp 1.
Mở rộng vốn hiểu biết và khả năng sáng tạo.
Giáo viên vận dụng linh hoạt các phương pháp để truyền thụ kiến thức đến
trẻ một cách nhẹ nhàng, hiệu quả.
Biết ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết dạy tạo được hứng thú say mê
vào giờ học của trẻ.
Giáo viên phải thực sự yêu nghề mến trẻ, chuẩn bị chu đáo giáo án trước khi
lên lớp.
Giáo viên học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn từ đồng nghiệp, sách báo, tài
liệu, các phương tiện thông tin đại chúng, tìm ra những hình thức, những trò chơi mới

hấp dẫn để cuốn hút trẻ vào giờ học.
Tạo môi trường học chữ cái phong phú, cuốn hút trẻ và vận dụng môi trường
đó để dạy trẻ trong các hoạt động.
Chuẩn bị đồ dùng phù hợp, hấp dẫn và sử dụng linh hoạt, hợp lí tạo sự bất
ngờ, hứng thú cho trẻ.
Cho trẻ ôn luyện chữ cái mọi lúc, mọi nơi.
Cô quan tâm gần gũi trẻ, khuyến khích trẻ chủ động phát huy tính độc lập
trong hoạt động, tạo cho trẻ có tâm thế vui vẻ thoải mái học mà chơi, chơi mà học..
Cô phải nắm bắt nhận thức đặc điểm nhận thức của từng trẻ có biện pháp bồi
dưỡng tốt cho trẻ làm quen với chữ cái đạt hiệu quả cao.
Cô giáo phải sử dụng ngôn ngữ sư phạm mẫu mực, phát âm chuẩn, chính
xác, rõ ràng…
Cần làm tốt công tác phối kết hợp với phụ huynh và Ban giám hiệu nhà
trường hỗ trợ cơ sở vật chất.
3.2. Kiến nghị.
19


- Ngoài việc có trình độ năng lực chuyên môn nhất định, có được những
kinh nghiệm giảng dạy, nhưng để đạt được hiệu quả cao bản thân tôi luôn mong
muốn các cấp, các ngành địa phương và đặc biệt là phòng giáo dục và đào tạo Bá
Thước tạo điều kiện hơn nữa; bổ sung kịp thời các tài liệu mới nhất có liên quan để
giáo viên tham khảo, nghiên cứu, tìm ra các biện pháp có hiệu quả giúp trẻ lĩnh hội
kiến thức làm quen với chữ cái đạt kết quả cao nhất.
- Tạo điều kiện cho cán bộ giáo viên đi tham quan các trường trọng điểm để
giáo viên học hỏi kinh nghiệm góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục
trẻ.
Trên đây là một số biện pháp nhằm giúp trẻ học tốt hoạt động làm quen chữ
cái, tôi rất mong sự ủng hộ, góp ý của đồng nghiệp và các cấp lãnh đạo.
XÁC NHẬN CỦA

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Bá Thước, ngày 02 tháng 04 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Thị Nga

Vũ Thị Tuất

Tài liệu tham khảo
20


1. Thông Tư số: 17/TT-BGD&ĐT ngày 25/07/2009 của Bộ Giáo dục và Đào
tạo về việc ban hành chương trình giáo dục Mầm non.
2. Mô đun MN1a xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm giáo dục
phát triển ngôn ngữ dành cho giáo viên tài liệu phát tay, tài liệu số 1 trang 8.

DANH MỤC
21


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HÔI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC CẤP
CAO HƠN XẾP LOẠI C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Vũ Thị Tuất.
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên Trường MN Lâm Trường – Bá Thước.

TT

1

2

Tên đề tài SKKN

Tích hợp lồng ghép nội dung
giáo dục tấp gương đạo đức Hồ
Chí Minh trong việc dạy trẻ mẫu
giáo 5 – 6 tuổi ở trường mầm non
Lâm Trường.
Một số biện pháp cho trẻ làm
quen với chữ cái thông qua các trò
chơi, rèn luyện phát âm v, n cho
trẻ mẫu giáo 5 tuổi ở trường MN
Lâm Trường.

Các cấp đánh
giá xếp loại
(Ngành GD
cấp huyện/
tỉnh..)

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B hoặc
C)

Năm học
đánh giá
xếp loại

Cấp huyện

C

2013 2014

Cấp huyện

C

2015 –
2016

22