Một số biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ 5 6 tuổi làm quen với chữ cái (2010 2011) tmn thị trấn lam sơn

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN THỌ XUÂN
TRƢỜNG MẦM NON THỊ TRẤN LAM SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG
CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI "LÀM QUEN VỚI CHỮ CÁI"

HỌ VÀ TÊN: PHẠM THỊ AN
Đơn vị: Trƣờng Mầm non Thị trấn Lam Sơn

Năm học: 2010 - 2011

1


MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CHO TRẺ 5
- 6 TUỔI "LÀM QUEN VỚI CHỮ CÁI"
A/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Thế kỷ XXI là kỷ nguyên của Công nghệ thông tin và hội nhập Quốc tế.
Trong thời đại tri thức này chủ yếu là cạnh tranh giữa các nền giáo dục và đào tạo.
Để đưa Đất nước ta hội nhập thành công và cạnh tranh thắng lợi, sánh vai được
với các cường quốc trên thế giới. Để nước Việt Nam trường tồn và có vị trí xứng
đáng trên trường quốc tế, thì giáo dục và đào tạo nhất thiết phải đào tạo ra những
con người có tư duy sáng tạo, có thói quen tìm tòi và phát huy cái mới, có khả
năng hợp tác, chia sẻ... Nói tóm lại là đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển
kinh tế xã hội để tạo lập một xã hội Việt Nam văn minh hơn, sung túc hơn, an toàn
hơn.
Đứng trước xu thế đó, nghành học mầm non là một mắt xích đầu tiên cực kỳ
quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học đặt nền móng cho sự
hình thành và phát triển nhân cách con người. Trên cơ sở cung cấp những tri thức

khoa học ban đầu về tự nhiên xã hội, phát triển các năng lực nhận thức, các thao
tác tư duy và hoạt động thực tiễn. Đồng thời bồi dưỡng những tình cảm tốt đẹp,
những đức tính cao quý để phát triển một con người toàn diện.
Ngôn ngữ mẹ đẻ phát triển tốt chính là phương tiện quan trọng để phát triển
trí tuệ giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt ở tiểu học và các cấp học sau
này. Hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất quan
trọng. Đó là nền tảng để hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri thức mới.
Thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi tham quan,
dạo chơi...cần kích thích trẻ sử dụng tiếng việt một cách thành thạo mở rộng vốn
từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết cách diễn đạt những gì muốn nói một
cách rõ ràng, không nói ngọng, không nói lắp...
Tuy nhiên để trẻ nhanh chóng tiếp cận và phát huy tốt các kỹ năng đó thì
một điều cần thiết là cần phải đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức. Trong quá
trình cho trẻ làm quen với 29 chữ cái và một trong những con đường hiệu quả nhất
là phải theo hướng giáo dục mầm non mới. Điều đó đồng nghĩa với việc phải tổ
2


chức nhiều hoạt động khác nhau. Đó là các hoạt động trẻ yêu thích, hứng thú đáp
ứng với sự phát triển của trẻ. Trẻ được trải nghiệm, tìm tòi, khám phá thể hiện chính
mình, cô chỉ là người hướng lái gợi mở.
Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi trường mầm non thị
trấn Lam Sơn. Sau khi tiếp thu và thực hiện chuyên đề "Làm quen với văn học và
chữ viết" và tiếp thu chương trình giáo dục mầm non mới tại huyện. Tôi nhận thấy
nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo lớn 5 tuổi làm quen với chữ viết, hình thành
và phát triển kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất quan trọng. Đó là nền tảng
để trẻ hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận những tri thức mới một cách nhanh
chóng và dễ dàng.
Vì những lý do trên mà tôi đã quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài: "Một
số biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen chữ cái", với

mong muốn góp một phần nhỏ bé tri thức của mình trong việc nâng cao hiệu quả
cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi làm quen với chữ viết.
* Mục đích nghiên cứu:
Một số biện pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục mầm non.
* Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Một số vấn đề cho trẻ làm quen với chữ cái trong trường mầm non.
- Thực trạng của việc chỉ đạo và dạy học đối với việc cho trẻ làm quen với
chữ cái tại trường mầm non Thị trấn Lam Sơn.
- Đề xuất biện pháp chỉ đạo và dạy học môn Làm quen với chữ cái cho trẻ 5
- 6 tuổi ở trường mầm non Thị trấn Lam Sơn.
* Phƣơng pháp nghiên cứu:
- Phương pháp lý luận: Đọc tài liệu.
- Phương pháp thực tiễn: Điều tra khảo sát, quan sát thực tế.
* Đối tượng nghiên cứu: Lớp mẫu giáo lớn A1 trường Mầm non Thị trấn
Lam Sơn.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ:

1. Thực trạng của lớp mẫu giáo lớn A1:
3


1.1. Thuận lợi:
Qua những năm thực hiện chuyên đề Làm quen chữ viết, từ những thực tế
trên cùng với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục và Đào tạo huyện
Thọ Xuân và Ban giám hiệu nhà trường. Trường đã khắc phục được những khó
khăn trên bằng cách tạo điều kiện cho chị em giáo viên học tập các chuyên đề do
Sở giáo dục, Phòng giáo dục và đào tạo tổ chức khuyến khích động viên chị em
học tập, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, nhà trường tổ chức thăm lớp, dự giờ của
các giáo viên trong trường để góp ý, đúc rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó còn tổ

chức cho chị em giáo viên chủ yếu là lớp 5 tuổi được thăm lớp dự giờ các trường
trọng điểm trong tỉnh về bộ môn và sưu tầm các nguồn phế liệu rẻ tiền, sẵn có ở
địa phương để làm đồ chơi hấp dẫn và phù hợp với trẻ. Tham khảo thêm sách báo
tạp chí có nội dung liên quan đến việc cho trẻ làm quen chữ cái. Chị em đã động
viên lẫn nhau sáng tác thơ ca, hò, vè, ca dao, đồng dao, câu đố về chuyên đề do Ngành
học và nhà trường tổ chức.
- Lớp luôn luôn được sự quan tâm của Ban Giám hiệu nhà trường, các cấp
uỷ Đảng và chính quyền địa phương luôn quan tâm chăm lo cho công tác giáo dục.
- Hai giáo viên đứng lớp mẫu giáo lớn A1 đều đạt trình độ chuẩn trở lên,
đều là giáo viên giỏi cấp huyện, luôn yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, năng động.
- Ban Giám hiệu đã có kế hoạch chỉ đạo chuyên đề làm quen với chữ cái, từ
đó giáo viên đứng lớp rất thuận tiện cho việc thực hiện kế hoạch.
- Lớp được trang bị bộ bàn ghế ngồi học đúng quy cách của Bộ Giáo dục và
Đào tạo đề ra, được trang bị ti vi, đầu quay thuận lợi cho việc dạy và học.
1.2. Khó khăn:
Trong quá trình thực hiện chuyên đề bản thân tôi còn gặp nhiều khó khăn,
một số cháu mới đi học năm đầu tiên nên chưa mạnh dạn, nhiều cháu còn nói
ngọng, nói lắp, nhận thức của trẻ chênh lệch nhau nên việc truyền thụ kiến thức
gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù trường đã mua sắm đầy đủ về cơ sở vật chất cũng
như đầu tư về chuyên môn nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với nhu cầu
học tập của chuyên đề "Làm quen chữ cái". Bên cạnh đó phụ huynh ở trường tôi
nghề nghiệp chính chủ yếu là làm nông nghiệp nên không ít phụ huynh chưa nhận
4


thức được hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo. Còn xem nhẹ việc học ở độ
tuổi này. Cho con nghỉ học còn tuỳ tiện, đi muộn về sớm, chưa chịu khó dạy thêm
cho con ở nhà. Một số phụ huynh lại nôn nóng trong việc học chữ của con em
mình nên đã dạy trước tập viết dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học không đồng
đều, trẻ tỏ ra kiêu căng vì mình đã biết rồi nên không còn chú ý đến tiết học, còn

khi viết do phụ huynh dạy trước ở nhà nên viết sai nét chữ cho trẻ. Những thực
trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của cô và khả năng tiếp
thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và nhà trường.
1.3. Kết quả khảo sát đầu năm của lớp tôi nhƣ sau:
Số trẻ
KS

Khả năng

TT

Mức độ đạt đƣợc
Đạt
Chƣa đạt

1

Trẻ nhận biết và phát âm đúng

30

73,3%

26,7%

2

Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế

30

80%

20%

3

Trẻ tô, viết đúng chữ cái

30

83,3%

16,7%

30

86,6%

13,4%

30

90%

10%

4

5

Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động
làm quen chữ viết
Biết cách cầm sách, mở sách ra xem và quy
trình đọc

Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, bài soạn
dập khuôn, cứng nhắc chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt được trên
trẻ về các mức độ trung bình và yếu còn ở mức rất cao, số trẻ nhận biết và phát âm
đúng còn thấp. Vì vậy tôi đã suy nghĩ làm thế nào để có biện pháp hữu hiệu nhất
trong việc thực hiện nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi làm quen với
chữ viết đạt hiệu quả cao.
B/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CÁC BIỆN PHÁP ĐỂ TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Biện pháp gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động "Làm quen chữ cái"
Như chúng ta đã biết, trẻ em là một thực thể tự nhiên, giáo dục bắt đầu từ
đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên
tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý chưa
bền vững, trẻ thích những cái đẹp, mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú
cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc và khô khan
5


có phần "kỷ luật". Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách tuân thủ như
một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy không có sáng tạo, dập khuôn chưa có
hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể oải trong tiết học phân
tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Và tôi đã tìm ra một số giải pháp
gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết là chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho cô và trẻ
vì đồ dùng rất cần thiết, trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng,

tư duy gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng mạnh, một câu
chuyện hấp dẫn hay một bức tranh đẹp mới lạ .... Chính vì thế, khi dạy một tiết
"Làm quen chữ cái" tôi cho rằng: Đồ dùng trực quan là yếu tố đầu tiên yêu cầu
điểm đặc biệt phải bảo đảm an toàn.
Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ
được lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó có chứa một
chữ cái mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Trẻ làm quen với chữ G, Y (chủ điểm phương tiện giao thông).
Trước tiên là cách vào bài đã gây sự hứng thú đối với trẻ, tôi cho cả lớp đọc
thơ "Cô dạy con".
"Mẹ, Mẹ ơi cô dạy
Bài phương tiện giao thông
Máy bay bay đường không
Ôtô chạy đường bộ
Tàu thuyền ca nô đó
Là đường thuỷ mẹ ơi ....
Qua đó, trẻ tri giác và hiểu rõ hơn về phương tiện giao thông và đặc biệt là
được đọc và làm quen từng chữ cái, tiếp đến tôi đưa bức tranh vẽ về nhà ga, hỏi
bức tranh này vẽ về cái gì ? (Nhà ga). Trong nhà ga có những dòng người qua lại
đón khách, trả khách .... Qua bức tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm tính tò mò hấp
dẫn. Sau đó cô giới thiệu dưới bức tranh có từ "Nhà ga" bạn nào hãy lên chỉ những
chữ cái đã được học và cô cho trẻ làm quen với chữ "G".
Tiếp đến chữ "Y" cô hỏi trẻ: Ngoài tầu hoả ra thì còn có phương tiện giao
thông gì nữa ? Trả lời: "Máy bay .... ". Cô và trẻ cùng đàm thoại về máy bay dùng
6


để làm gì ? Bay ở đâu ? Cô đưa máy bay nhựa ra cho trẻ quan sát, đàm thoại và
hỏi: Ai có thể lên rút cho cô 2 chữ cái giống nhau trong từ "Máy bay" và trẻ lên
rút chữ "Y".

Hoặc là để chuẩn bị cho trò chơi ở tiết 2 lúc ngoài trời tôi cùng trẻ trò
chuyện về trò chơi "Các phương tiện giao thông vào bến". Tôi huy động trẻ sưu
tầm bìa catton, tranh ảnh, hoạ báo về các phương tiện như: Máy bay, đoàn tàu, ôtô,
thuyền buồm.... Hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trò chơi cô
giới thiệu các bến và phương tiện giao thông nào thì phải vào bến được làm quen
tìm tòi cắt dán sẽ tạo cho sự khéo léo của đôi tay và thuận lợi trong việc viết chữ,
dán các chữ cái lên các phương tiện giao thông, trẻ hứng thú hơn với chính đồ
dùng mình làm ra.
Ví dụ khác:
Với chủ điểm mà mùa xuân với tiết học "Làm quen chữ cái" L, M, N ? Tôi
cho trẻ sưu tầm hoa khô, lá khô, các loại hột, hạt. Những vật liệu đó đều phải chứa
các chữ cái L, M, N như: Lá na, hạt mơ .... cô và trẻ cùng phết vào sao cho tương
ứng với màu lá, màu hạt .... với cách làm đồ dùng, đồ chơi như vậy tôi thấy có
những hiệu quả đáng kể. Trước hết là giảm sự đầu tư của nhà trường cũng như
giáo viên trong điều kiện kinh tế eo hẹp và cái được lớn nhất ở đây là trẻ có hứng
thú khi tham gia làm đồ dùng cho tiết học, trẻ sôi nổi hơn vì mình có phần trong
đó. Một số sáng kiến của tôi trong việc làm đồ dùng cho trẻ là không bao giờ theo
khuôn mẫu và tôi thường thay đổi, sáng tạo về cả hình dạng, màu sắc, kích thước
thực tế của nó.
Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập, tôi thấy trẻ
hứng thú hơn vào tiết học, bản thân cô giáo lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ hơn.
2. Biện pháp tạo môi trƣờng "Làm quen chữ cái"
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lại đẹp mắt, hấp dẫn là gây được sự chú ý
của trẻ. Vì thế, việc tạo môi trường "Làm quen chữ cái" trong lớp học rất cần thiết
để làm nổi bật bộ môn và chuyên đề. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay rãnh
rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang trí gọi theo
chủ điểm.
7