Chỉ đạo giáo viên một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho học sinh tiểu học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

CHỈ ĐẠO GIÁO VIÊN MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ
CHƠI DÂN GIAN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

Họ và tên: Lê Thị Nguyên
Chức vụ: P.Hiệu trưởng
Đơn vị: Trường Tiểu học Lý Tự Trọng
SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lý

THANH HOÁ - NĂM 2016


MỤC LỤC
Trang
Phần I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài...................................................................

1

2. Mục đích nghiên cứu ............................................................

2

3. Đối tượng nghiên cứu............................................................

2

4. Phương pháp nghiên cứu......................................................

2

Phần II: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm............................

2

2. Thực trạng của vấn đề tổ chức trò chơi dân gian ở trường Tiểu học Lý Tự
Trọng ..............................................................................

3

3. Các giải pháp thực hiện ...................................................

5

4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm..............................

12

Phần III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận..............................................................................

14

2. Kiến nghị............................................................................

14

PHÀN I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Trước đây công nghệ thông tin chưa phát triển, trò chơi điện tử chưa xâm
nhập rộng rãi vào đất nước ta, thế hệ học trò thời ấy mỗi khi đến trường hay giờ
ra chơi thường tụ tập nhau lại chơi những trò chơi dân gian như “ Kéo co”, “ Bịt
mắt bắt dê”, “ Nhảy dây”, “ Đá cầu”, “ Rồng rắn lên mây”, “Ô ăn quan”............
Những trò chơi dân gian không những mang tính lành mạnh mà còn rèn luyện
thân thể, kĩ năng tính toán và trò chơi mang tính cộng đồng cao. Tất cả các em
đều có thể tham gia chơi và chơi một cách nhiệt tình, bởi trò chơi dân gian mang
tính thân thiện cao, không phải đầu tư tốn kém, không phân biệt giầu nghèo.
Thông qua trò chơi dân gian mà các em rất dễ dàng làm thân, kết bạn và nâng
cao tinh thần đoàn kết. Đúng như PGS - TS Nguyễn Văn Huy, giám đốc Bảo tàng
dân tộc học Việt Nam đã nói: “ Cuộc sống đối với trẻ em không thể thiếu những trò
chơi. Trò chơi dân gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa
đựng cả nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian
không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn
giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương đất nước.
Ngày nay các em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và
không có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em
không được làm quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi ngày trước đang ngày càng bị mai một và lãng quên, không chỉ có ở Thành phố mà còn ở cả
các vùng quê. Vì thế, giúp các em hiểu và quay về cội nguồn với các trò chơi
dân gian là một việc làm cần thiết”. Công nghệ thông tin phát triển một cách
mạnh mẽ, hệ thống máy tính của các gia đình đều nối mạng nên trò chơi điện tử
xâm nhập vào từng gia đình khiến cho tuổi trẻ học đường có thể ngồi hàng giờ
trên máy tính với những trò chơi mang tính bạo lực, cảm giác mạnh như đấm đá,
võ thuật .....khiến cho tâm hồn trẻ thơ trong trắng có thể trở nên hung hãn, liều
lĩnh. Chính vì vậy mà nạn bạo lực học đường đã từng xuất hiện ở đâu đó làm
cho không ít gia đình và nhà trường hết sức lo lắng.

3


Bên cạnh đó Thông tư 30/2014 ra đời, điểm nhấn của Thông tư là không
dùng điểm số để đánh giá học sinh và giáo dục học sinh phát triển một cách toàn
diện, chú trọng giáo dục kĩ năng sống và các tinh hoa văn hóa dân tộc cho học sinh.
Chính bởi những lí do trên mà với cương vị là Phó hiệu trưởng phụ trách
hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà trường tôi luôn trăn trở và tìm các biện pháp
để tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh một cách hiệu quả nhất, sau thời
gian nghiên cứu tôi đưa ra sáng kiến: “ Chỉ đạo giáo viên một số biện pháp tổ
chức trò chơi dân gian cho học sinh Tiểu học” để triển khai tới toàn thế giáo
viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho các em.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Tìm ra cách tổ chức trò chơi dân gian cho học sinh Tiểu học đạt hiệu quả nhất.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Cách tổ chức các trò chơi dân gian
4. Phương pháp nghiên cứu
- Điều tra.
- Quan sát.
- Nghiên cứu tài liệu ( tham khảo một số bài viết về cách tổ chức trò chơi
dân gian được đăng trong các báo giáo dục).
- Phỏng vấn
PHẦN II: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Nằm trong hệ thống phân loại của trò chơi có trò chơi dân gian, thực tế trò
chơi dân gian tồn tại ở nhiều tên gọi khác nhau nhưng trong hệ thống phân loại
thì mỗi loại trò chơi được phân biệt bởi những dấu hiệu đặc trưng riêng, dựa trên
cách tiếp cận khác nhau về phân loại trò chơi.
Trò chơi dân gian và tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi dân gian có ý

nghĩa hết sức quan trọng đối với việc hình thành và phát triển nhân cách con
người. Trò chơi dân gian trước hết thể hiện nét văn hóa dân tộc, phản ánh đời
sống sinh hoạt của cộng đồng người trong lịch sử phát triển, hơn nữa nó mang ý
nghĩa giáo dục sâu sắc. Từ trước đến nay việc nghiên cứu về trò chơi dân gian,
4


sử dụng trò chơi dân gian đã thu hút các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu tuy
nhiên chỉ giới hạn trong lĩnh vực sưu tầm và giới thiệu. Tác giả Nguyễn Thị Vân
Hương với bài viết “ Tổ chức trò chơi dân gian nhằm giáo dục môi trường cho
học sinh Tiểu học” đã đề cập tới công tác giáo dục môi trường cho học sinh Tiểu
học thông qua tổ chức, sử dụng các trò chơi dân gian. Ở khía cạnh tiếp cận văn
hóa dân gian, tác giả Đỗ Thị Hòa đã mạnh dạn đưa ra cách nhìn về vai trò của
trò chơi dân gian và việc bảo tồn loại hình trò chơi này trong giai đoạn hiện nay
“ Một vài kiến nghị về việc bảo tồn các trò chơi dân gian trẻ em trong nhà
trường hiện nay ”. Cùng với xu thế phát triển của kinh tế xã hội , văn hóa và đặc
biệt là sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật, trẻ nhỏ hiện nay còn được tiếp cận với
những trò chơi điện tử hiện đại . Ở những khu vực kinh tế phát triển, khu đô thị,
thành phố các trò chơi dân gian đang mất dần vị thế bởi sự thế chỗ của các trò
chơi điện tử. Một số các em học sinh có thể ngồi trên máy tính hàng giờ đồng hồ
, thậm chí nhiều giờ đồng hồ liền để chơi các trò chơi điện tử hiện đại. Trò chơi
dân gian đang dần mất đi vai trò và vị thế trong xã hội hiện đại , biểu hiện rõ nét
nhất của vấn đề này là sự hiện diện của số đông học sinh tại các quán net ngoài
cổng trường ngoài giờ học, thậm chí một số không ít các em trốn học để có thời
gian chơi game. Vì vậy việc tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh Tiểu học
một cách bài bản trong các nhà trường là một vấn đề cấp thiết.
2. Thực trạng của vấn đề tổ chức trò chơi dân gian ở trường Tiểu học
Lý Tự Trọng
2.1: Thực trạng về việc tổ chức trò chơi dân gian ở trường Tiểu học
Lý Tự Trọng.

Trường Tiểu học Lý Tự Trọng nằm cạnh Quốc lộ 47, nhà trường có khuôn
viên tương đối rộng rãi thoáng mát, sạch sẽ phù hợp với việc tổ chức các trò
chơi dân gian, đa số giáo viên đều có nhận thức đúng đắn về vai trò và tác dụng
của trò chơi dân gian trong giáo dục. Mặc dù nhà trường có cơ sở vật chất thuận
lợi và nhận thức của giáo viên đúng đắn tích cực như vậy, song giáo viên lại
thiếu kinh nghiệm và vốn kiến thức cần thiết trong công tác tổ chức trò chơi dân
gian nên chưa giúp được học sinh biết cách chơi và chưa gây được hứng thú cho
5


học sinh. Nội dung các trò chơi chưa phong phú, đa dạng dễ tạo cho học sinh
cảm giác nhàm chán bởi chỉ có vài trò chơi cứ lặp đi lặp lại nhiều lần. Bên cạnh
đó một số giáo viên chưa thực sự quan tâm và đầu tư đúng mức trong việc sưu
tầm, lựa chọn trò chơi và chuẩn bị đồ dùng cho trò chơi. Nên trong quá trình
thực hiện còn gặp nhiều lúng túng. Thời gian tổ chức cho học sinh chơi còn hạn
hẹp. Công tác lập kế hoạch, kiểm tra, đánh giá của bộ phận chịu trách nhiệm
chưa thường xuyên và kịp thời. Cách thức tổ chức còn máy móc, thiếu kế hoạch
rõ ràng, các trò chơi diễn ra một cách đơn điệu nên học sinh chưa tỏ ra hứng thú
với trò chơi dân gian. Một số em tham gia chơi nhưng chưa nhận thức rõ ràng về
vai trò tác dụng của trò chơi vì vậy việc tiếp cận, lĩnh hội các trò chơi dân gian
còn hạn chế dẫn đến học sinh thường vi phạm luật chơi hoặc nhanh quên nội
dung trò chơi. Kết quả trên đã phản ánh việc tổ chức trò chơi dân gian chưa thực
sự hấp dẫn để thu hút học sinh tham gia chơi, vì vậy ở các lớp vẫn còn học sinh
thích chạy nhảy, dượt đuổi với bạn trong khi chơi ở sân trường hoặc chơi các trò
chơi không có nội dung tốt, dễ dẫn đến quá chớn rồi mất đoàn kết với bạn hoặc
tai nạn.
2.2: Kết quả phỏng vấn nhu cầu chơi của học sinh trường Tiểu học Lý
Tự Trọng.
Đứng trước thực trạng của nhà trường như vậy, tôi đã chỉ đạo giáo viên
tiến hành phỏng vấn học sinh ở 5 lớp đại diện cho 5 khối học như sau:

Câu hỏi đặt ra cho các em là: Các em có thích chơi trò chơi dân gian không?

Lớp
1E
2A
3A
4C
5D

TS
học
sinh
39
42
37
35
36

Số học
sinh được
phỏng
vấn
39
42
37
35
36

Trả lời
rất thích

Trả lời
thích

Trả lời
không thích

SL

TL

SL

TL

SL

TL

10
8
9
5
6

25,6%
19%
24,3%
14,3%
16,7%

12
12
15
10
8

30,8%
28,6%
40,5%
28,6%
22,2%

17
22
13
20
22

43,6%
52,4%
35,2%
57,1%
61,1%

6


Thông qua kết quả phỏng vấn tôi thấy tỉ lệ học sinh không thích chơi trò
chơi dân gian còn quá nhiều. Tôi đã đưa ra các giải pháp sau:

3. Các giải pháp thực hiện:
3.1: Tham mưu cho lãnh đạo nhà trường:
Ngay từ đầu năm học tôi đã chủ động tham mưu với hiệu trưởng nhà
trường, xây dựng kế hoạch tố chức trò chơi dân gian lồng ghép vào các tiết hoạt
động ngoài giờ và triển khai cụ thể đến từng đơn vị lớp, đồng thời phổ biến một
cách sâu rộng chủ trương của nhà trường về công tác tổ chức trò chơi dân gian
để giáo viên và học sinh xác định tư tưởng, mục tiêu, tập trung thực hiện tốt kế
hoạch mà nhà trường đã đề ra. Kịp thời mua sắm, bổ sung thêm một số đồ dùng
cần thiết phục vụ cho trò chơi dân gian như: Dây kéo co, bao tải, cờ, khăn......từ
nguồn kinh phí của nhà trường. Vận động giáo viên và học sinh tự làm các đồ
dùng đơn giản khác để làm phong phú hơn bộ đồ dùng tổ chức trò chơi dân gian
trong nhà trường
3.2: Lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi:
Khi lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi học sinh Tiểu học,
tôi chỉ đạo giáo viên dựa vào các tiêu chí sau:
- Trò chơi không quá đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp
- Đồ dùng phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
- Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kĩ năng cho học sinh.
- Gây được hứng thú, thu hút được sự chú ý của học sinh
- Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm học sinh trong lớp.
Từ những tiêu chí trên, tôi đã định hướng cho giáo viên lựa chọn các trò
chơi sau: “ Thả đỉa ba ba”; “ Chuyền thẻ”; “ Kéo co”; “ Cướp cờ”; “Nhảy bao
bố”; “ Cá sấu lên bờ”; “ Trồng nụ trồng hoa”; “ Rồng răn lên mây”; “ Bịt mắt bắt
dê”; “ Chi chi chành chành”.........
3.3: Chuẩn bị đồ dùng, lời ca, địa điểm trước khi tổ chức cho học sinh
tham gia vào các trò chơi dân gian
3.3.1: Chuẩn bị đồ dùng cho các trò chơi dân gian

7

Đồ dùng của các trò chơi dân gian cũng vô cùng phong phú đa dạng,
mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng trò
chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng tương ứng mà thiếu
nó trò chơi không thể tiến hành được.
Ví dụ như trò “Chơi chuyền” đòi hỏi phải có 10 que chuyền và một đồ vật
có hình khối như quả bóng, quả bưởi non...........Hay đơn giản như trò chơi “ Bịt
mắt bắt dê” cũng không thể tổ chức được nếu như không có vài dải vải hoặc giải
khăn bịt mắt............. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho học sinh chơi một trò
chơi dân gian nào đó, tôi yêu cầu giáo viên cần tìm hiểu kĩ lưỡng và nắm vững
về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay không các đồ dùng phục vụ cho trò
chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi.
3.3.2 Dạy học sinh thuộc lời ca (đối với những trò chơi có lời đồng giao)
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi chơi học sinh
không phải chỉ thực hiện các vận động của mình mà các em thường vừa chơi
vừa hát hoặc đọc lời đồng giao nào đó. Các bài đồng giao đó khiến cho không
khí chơi vui vẻ. nhộn nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng giao nào cũng có ý
nghĩa, song bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của học sinh Tiểu học.
Ví dụ như chơi “ Chi chi chành chành”, học sinh hát:
“ Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Tam vương ngũ đế
Cấp kế đi tìm.”
Câu hát dường như chẳng có mạch ý nào rõ ràng, nhưng thiếu nó thì trò chơi
không thể tiến hành. Trò chơi chỉ có thể tổ chức khi học sinh đã thuộc lời đồng
giao. Chính vì vậy, tôi yêu cầu giáo viên phải cho học sinh làm quen với lời
đồng giao của các trò chơi dân gian trước. Khi học sinh đã thuộc lời đồng giao,
giáo viên mới được tổ chức cho các em chơi các trò chơi tương ứng với lời
đồng giao đó. Vì thế, học sinh đã chơi rất hứng thú và tích cực tham gia chơi.

8


3.3.3: Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi.
Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có những
trò chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham gia
chơi lớn và đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như: Kéo co; Rồng rắn
lên mây; Thả đỉa ba ba; Trồng nụ trồng hoa. Nhưng lại có trò chơi tĩnh, học sinh
hay chơi theo nhóm như: Chi chi chành chành; Chuyền thẻ; Ô ăn quan;
......Chính vì vậy, yêu cầu giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm
của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức trò
chơi cho học sinh
3.4: Tổ chức các trò chơi phù hợp với tính chất hoạt động
3.4.1: Với hoạt động ngoài trời:
Tận dụng không gian rộng và thoáng của sân trường, tôi đã chỉ đạo giáo
viên tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát
triển thể lực cho học sinh như: “ Rồng rắn lên mây” ; “Bịt mắt bắt dê”; “ Nhảy
dây”; “ Nhảy lò cò”; “Thả đỉa ba ba”..........
3.4.2: Với hoạt động nhóm:
Tôi yêu cầu giáo viên tổ chức cho học sinh chơi theo nhóm nhỏ trong
một không gian hẹp như: Trong lớp học vào những hôm trời mưa hoặc dưới
những gốc cây có bóng mát vào những hôm trời nắng to để tổ chức các trò chơi
phù hợp như: “Ô ăn quan”; “ Chơi chuyền”.......
3.5: Lồng ghép nội dung học tập trong trò chơi dân gian
Bên cạnh luật chơi truyền thống, tôi đã chỉ đạo giáo viên lồng ghép khéo
léo trò chơi vào những nội dung học tập nhẹ nhàng. Ví dụ trò chơi “ Rồng rắn
lên mây” được cải biên thêm lời: Rồng rắn lên mây/ Có cây lúc lắc/ hỏi thăm
thầy thuốc/ Có nhà hay không? Thầy thuốc trả lời: Có bài tập đọc/ Chúng ta
cùng học/ Ai mà quên lời/ Là đội thua cuộc...... Rồi thầy thuốc yêu cầu mỗi đội

chơi phải đọc đồng thanh 1,rồi 2, rồi 3 bài tập đọc - học thuộc lòng đã học trong
chương trình môn Tiếng Việt của lớp tham gia chơi. Đoàn rồng rắn vừa đi vừa
đọc đồng thanh, đọc trôi chảy xong, thầy thuốc mới thực hiện tiếp việc hỏi han

9


và lừa bắt khúc “ đuôi”; đoàn rồng rắn túm đuôi nhau, vừa che chở cho “ Đuôi”
chạy trốn, vừa tiếp tục đọc và cười vui.
Với trò chơi “ Cướp cờ”: Trên lá cờ được ghi thêm các từ. Học sinh phải
nhận diện đúng cờ có vần theo yêu cầu của quản trò để cướp đúng. Như vậy,
ngoài việc phải nhanh tay, nhanh chân và khéo léo để tránh bị đối phương vỗ
thua, học sinh còn phải nhanh trí, nhanh mắt nhận diện đúng vần được ghi trên
cờ. Ví dụ: Có các cờ ghi từng chữ quân, đội, nhân, dân. Nếu quản trò hô “ Cờ
có vần ân” thì ai cướp được cờ ghi chữ nhân hoặc chữ dân đều được.......
3.5: Động viên tất cả học sinh tham gia vào trò chơi
Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở chỗ có thể dung nạp tất cả
những ai muốn chơi. Không bao giờ trò chơi dân gian quy định số người chơi
nhất định. Vì vậy tôi thường xuyên nhắc nhở giáo viên luôn khuyến khích, động
viên tất cả học sinh tham gia chơi càng đông càng vui. Nếu chơi “ Bịt mắt bắt
dê”, mỗi khi có người vào thêm, vòng chỉ rộng ra một chút chứ trò chơi không
thay đổi. Còn trò chơi “ Rồng rắn lên mây” thì thêm một người, “ cái đuôi” sẽ
dài ra một chút và tất cả mọi người đều được chơi, được chạy như nhau. Những
trò chơi “ Thả đỉa ba ba”, “ Chi chi chành chành”, “ Nhảy lò cò”, “ Nhảy dây”,
“ Mèo đuổi chuột”.....cũng tương tự như vậy. Trong khi chơi, mọi học sinh đều
bình đẳng như nhau. Nếu học sinh nào ích kỉ, chơi không đúng luật chơi, chen
lấn các bạn khác sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ không cho chơi chung. Qua đó
tinh thần tập thể của các em được nâng lên rất nhiều.
3.6: Hướng dẫn cách chơi một số trò chơi cụ thể:
Để giúp giáo viên có thêm tư liệu về cách tổ chức trò chơi dân gian cho

học sinh, tôi đã sưu tầm và soạn thảo nội dung nhiều trò chơi, cách chơi cung
cấp cho giáo viên. Sau đây là một số ví dụ minh họa:
* Trò chơi “ Nhảy bao bố”
- Cách chơi: Người chơi chia làm hai đội trở lên, thông thường thì từ hai
đến ba đội, mỗi đội phải có số người bằng nhau. Mỗi đội có một ô hàng dọc để
nhảy và có hai lằn mức: Một mức xuất phát và một mức đích. Mỗi đội xếp thành
một hàng dọc. Người đứng đầu bước vào trong bao bố hai tay giữ lấy miệng
10


bao. Sau khi nghe lệnh xuất phát người đứng đầu mỗi đội mới nhảy đến mức
đích rồi lại quay trở lại mức xuất phát đưa bao cho người thứ hai. Khi nào người
thứ nhất về đích thì người thứ hai mới bắt đầu nhảy. Cứ như vậy lần lượt đến
người cuối cùng. Đội nào về trước đội đó thắng
- Luật chơi: Người chơi nào nhảy trước hiệu lệnh xuất phát là phạm luật,
người nhảy chưa đến mức quy định mà quay lại cũng phạm luật. Nhảy chưa đến
đích mà bỏ bao ra cũng phạm luật và có thể bị loại khỏi trò chơi.
- Hình ảnh minh họa:

* Trò chơi “ Cướp cờ”:
- Cách chơi: Quản trò chia tập thể chơi thành hai đội, có số người bằng
nhau mỗi đội có từ 5-6 bạn, đứng hàng ngang ở vạch xuất phát của đội mình.
Đếm theo thứ tự 1,2,3,4,5....các bạn phải nhớ số của mình. Khi quản trò gọi tới
số nào thì số đó của hai đội nhanh chóng chạy đến vòng và cướp cờ. Khi quản
trò gọi số nào thì số đó phải quay về. Mỗi lúc quản trò có thể gọi ba bốn sô.
- Luật chơi: Khi đang cầm cờ nếu bạn vỗ vào người là thua cuộc. Khi lấy
được cờ chạy về vạch xuất phát của đội mình không bị bạn vỗ vào người là
thắng cuộc. Khi có nguy cơ bị vỗ vào người thì được phép bỏ cờ xuống đất để
11

tránh bị thua. Số nào vỗ vào số đó không được vỗ vào số khác. Nếu bị số khác
vỗ vào là không thua. Số nào bị thua rồi quản trò không gọi số đó chơi nữa.
Người chơi không được ôm, giữ nhau cho bạn cướp cờ. Người chơi tìm cách lừa
đối phương để mang cờ về. Lựa chọn sân bãi phù hợp để tránh nguy cơ cờ ra
khỏi vòng, để cờ lại vòng tròn chỉ được cướp cờ trong vòng tròn. Khoảng cách
cờ đến hai đội bằng nhau.
- Hình ảnh minh họa:

* Trò chơi “ Cá sấu lên bờ”
-Cách chơi: Vạch 2 đường vạch cách nhau khoảng 3 mét để làm bờ. Sau
khi oẳn tù tì, người thua sẽ làm cá sấu đi lại giữa 2 vạch đó tìm bắt người nào ở
dưới nước hoặc có một chân dưới nước( tức nhảy ra khỏi vạch hoặc thò một
chân ra khỏi vạch). Những người còn lại chia nhau đứng trên bờ (nghĩa là đứng
ngoài 2 bên vạch) chọc tức cá sấu bằng cách đợi cá sấu ở xa thì thò một chân
xuống nước hoặc nhảy xuống nước và vỗ tay hát “ Cá sấu, cá sấu lên bờ”, khi
nào các sấu quay lại thì nhảy ngay lên bờ.
- Luật chơi: Người nào nhảy lên không kịp bị cá sấu bắt được thì phải
thay làm cá sấu. Nếu cá sấu bắt được cùng một lúc hai người trở lên thì những
người bị bắt phải oẳn tù tì để xác định người thua. Nếu cá sấu không bắt được
người thay thế thì phải làm cá sấu đến lúc “ Chảy nước mắt cá sấu” hoặc mệt
quá thì thôi. Trò chơi bắt đầu lại bằng cách oẳn tù tì để tìm con cá sấu khác.
12


- Hình ảnh minh họa:

* Trò chơi “ Chùm nụp”:
- Cách chơi và luật chơi: Tất cả các bạn chơi phải nắm tay lại và xếp
chồng lên nhau tay người này xen kẽ tay người kia không được để hai tay của

mình gần nhau. Người nào để tay đầu tiên chỉ đặt một tay và cũng được xem là
người bị làm đầu tiên. Tay còn lại dùng để chỉ mỗi từ trong bài đồng giao tương
tứng với một nắm tay, tất cả cùng hát:
“ Chùm num chùm nẹo
Tay tí tay tiên
Đồng tiền chiếc đũa
Hạt lúa ba bông
Ăn trộm ăn cắp
Trứng gà trứng vịt
Bù xe bù xít
Con rắn con rít
Nó sít tay này”
Đến từ cuối cùng “ Này” trúng tay ai thì người đó phải rút nắm tay ra hoặc
người chỉ chặt ngang nắm tay của người đó. Lúc này người bị phải chỉ tay cho
người đầu tiên vừa hát vừa chỉ các nắm tay các bạn chơi. Cuộc chơi có thể tiếp
tục đến hết các nắm tay thì trò chơi kết thúc.
13


- Hình ảnh minh họa:

4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Qua những biện pháp, kinh nghiệm và việc làm cụ thể trên, tuy thời gian
chưa nhiều, song hiệu quả của việc tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh
Tiểu học tại trường Tiểu học Lý Tự Trọng trong các giờ ra chơi hoặc các tiết học
ngoại khóa đã có những khởi sắc và chuyển biến tích cực so với thời gian trước
đó. Giáo viên vô cùng phấn khởi và nhiệt tình tổ chức cho học sinh chơi các trò
chơi dân gian. Học sinh đều yêu thích và hứng thú tham gia chơi, tỉ lệ học sinh
yêu thích trò chơi dân gian tăng lên rõ rệt, tỉ lệ học sinh ngồi hàng giờ trên máy
tính để chơi các trò chơi điện tử giảm đi trông thấy, giờ ra chơi không còn tình

trạng học sinh chạy nhảy, lùa nhau trong sân trường, tình đoàn kết của học sinh
trong lớp trong trường ngày càng khăng khít gắn bó. Trường Tiểu học Lý Tự
Trọng thực sự trở thành ngôi trường thân thiện, học sinh tích cực.
4.1: Kết quả phỏng vấn hứng thú chơi trò chơi dân gian của học sinh
cuối năm:
Câu hỏi đặt ra cho các em là: Các em có thích chơi trò chơi dân gian không?

14


Lớp

TS
học
sinh

1E
2A
3A
4C

39
42
37
35

Số học
sinh được
phỏng
vấn

39
42
37
35

5D

36

36

Trả lời
rất thích
SL
TL

Trả lời
thích
SL
TL

20
30
27
30

55,1%
71,4%
73%
85,7%

19
12
10
5

26

72,2%

10

48,9%
28,6%
27%
14,3
%
27,8%

Trả lời
không thích
SL
TL
0
0
0
0

0
0

0
0

0

0

4.2: Một số hình ảnh giáo viên tổ chức cho học sinh chơi trò chơi dân
gian của trường Tiểu học Lý Tự Trọng:

15


PHẦN III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Qua quá trình nghiên cứu và triển khai sáng kiến kinh nghiệm trên, tôi đã
rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:
- Một là: Trò chơi dân gian có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển
của học sinh Tiểu học. Trò chơi dân gian vừa giúp học sinh thỏa mãn nhu cầu vui
chơi, vừa giúp phần nâng cao nhận thức, phát triển các giác quan, tăng cường thể
lực, giúp học sinh trở thành những người lao động tài giỏi trong tương lai.
- Hai là: Những học sinh chơi một cách hăng hái, hoạt động nổi bật trong
khi chơi thường cũng chính là những trẻ thông minh, tháo vát và biết tổ chức
trong cuộc sống.
- Ba là: Cần phải tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi dân gian để phát
triển ở các em tinh thần tập thể, biết nhường nhịn bạn bè, biết giao lưu, chia sẻ
kinh nghiệm của mình với bạn khác
- Bốn là: Khi tổ chức trò chơi dân gian cho học sinh giáo viên cần tìm
hiểu kĩ cách chơi, luật chơi và chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết để tiến hành
trò chơi

- Năm là: Những kinh nghiệm của tôi rất đơn giản, giáo viên có thể dễ
dàng thực hiện.
- Sáu là: Bằng việc tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi dân gian , giáo
viên đã giúp học sinh thỏa mãn nhu cầu chơi, đồng thời bảo tồn được di sản văn
hóa tốt đẹp của dân tộc, góp phần thực hiện cuộc vận động “ Xây dựng trường
học thân thiện - học sinh tích cực ”.
2. Kiến nghị:
+. Đối với nhà trường:
- Cần có lớp chuyên đề về hướng dẫn thực hiện các trò chơi dân gian.
- Tạo điều kiện để giáo viên chủ động làm đồ dùng phục vụ cho trò chơi.
+ Đối với giáo viên:
- Cần tích cực tìm hiểu các trò chơi dân gian, luyện tập thực hiện cách chơi các
trò chơi dân gian.
16


- Chủ động làm đồ dùng phục vụ cho trò chơi dân gian.
+ Học sinh:
- Tự giác, kỉ luật cao trong quá trình thực hiện các trò chơi dân gian.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong việc chỉ đạo giáo viên tổ
chức các trò chơi dân gian cho học sinh trường Tiểu học Lý Tự Trọng. Rất mong
được sự góp ý của các đồng nghiệp để những kinh nghiệm của tôi hoàn thiện
hơn.
Thanh Hóa, Ngày 30 tháng 3 năm 2016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của tôi viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Xác nhận của Hiệu trưởng

Người viết

Lê Thị Nguyên

17


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nhiệm vụ năm học
2. Tạp chí giáo dục Tiểu học.
3. “ Giáo dục bằng trò chơi”, Nhà xuất bản Thanh niên - Bạch Văn Quế.
4. Sách Hướng dẫn các trò chơi dân gian - Nhà xuất bản giáo dục.
5. “ Tổ chức trò chơi dân gian nhằm giáo dục môi trường cho học sinh Tiểu
học’” - Tác giả Nguyễn Thị Vân Hương.
6. “ Một vài kiến nghị về việc bảo tồn các trò chơi dân gian trẻ em trong nhà
trường hiện nay” - Tác giả Đỗ Thị Hòa.

18