Kinh nghiệm dạy học tích hợp tấm gương đạo đức hồ chí minh trong một số tiết dạy môn GDCD lớp 7

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUAN HOÁ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
KINH NGHIỆM DẠY HỌC TÍCH HỢP TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ
CHÍ MINH TRONG MỘT SỐ TIẾT DẠY MÔN GDCD LỚP 7

Người thực hiện: Lê Thị Diệp
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THCS Nam Tiến
SKKN thuộc lĩnh vực: GDCD

THANH HOÁ NĂM 2019


MỤC LỤC
Mục

Nội dung

1. Mở đầu

Trang
1

1.1. Lí do chọn đề tài

1

1.2. Mục đích nghiên cứu

1

1.3. Đối tượng nghiên cứu

1

1.4. Phương pháp nghiên cứu

2

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận

2
2

2.2. Thực trạng của vấn đề
2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện
2.3.1.

3

Vận dụng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy trong bài
“Sống giản dị” và bài “Yêu thương con người”

4

a. Trong quá trình dạy học cần vận dụng tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh đúng lúc, đúng chỗ

4

b. Trong quá trình dạy học giáo viên cần sử dụng nhiều phương
pháp, kỹ thuật dạy học

5

c. Trong quá trình dạy học đòi hỏi giáo viên phải luôn đổi mới, cải
tiến phương pháp giảng dạy của mình

5

2.3.2 Tổ chức thực hiện

5

a. Tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về lối sống giản dị
dạy bài “Sống giản dị”

5

b. Tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh dạy bài “Yêu
thương con người”

8

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

14

2.4.1. Đối với học sinh

14

2.4.2. Đối với giáo viên

14

3. Kết luận, kiến nghị

15

3.1. Kết luận

15

3.2. Kiến nghị

15

3.2.1. Đối với Phòng GD&ĐT

15

3.2.2. Đối với giáo viên

15

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Một trong những vấn đề đáng lo ngại trong xã hội chúng ta hiện nay là sự
xuống cấp đạo đức nghiêm trọng của một bộ phận nhân dân nói chung, một số
học sinh nói riêng. Nhiều người cho rằng đó là do ảnh hưởng của nền kinh tế thị
trường. Theo tôi, đó là do quá trình rèn luyện đạo đức của mỗi cá nhân, sự giáo
dục của gia đình, nhà trường và xã hội.
Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng
việc giáo dục đạo đức cách mạng cho đảng viên, cho chiến sĩ, cho thanh- thiếu
niên, nhi đồng, cho nhân dân lao động và cho tất cả mọi người. Bản thân Người
là tấm gương đạo đức sáng ngời, soi đường chỉ lối cho mọi thế hệ người Việt
Nam hôm nay và mai sau.Tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh là sự kết tinh
những truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, là tấm
gương để tất cả mọi người học tập và noi theo. Bác Hồ đã từng dạy:
“Có tài mà không có đức là người vô dụng,
Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó” [1]
Như vậy “tài” và “đức” luôn đồng hành cùng nhau trong suốt cuộc đời
mỗi người. Đặc biệt quan trọng hơn, trong quá trình rèn luyện và giáo dục nhân
cách học sinh.
Trên tinh thần tiếp tục hưởng ứng các cuộc vận động “ Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; “mỗi thầy cô giáo là tấm gương tự học
và sáng tạo”, tiếp tục đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, tăng
cường áp dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học nhằm phát huy tính tích cực,
chủ động, sáng tạo của học sinh.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Thực hiện nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương
VIII khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là “Giáo dục con
người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng
sáng tạo của mỗi cá nhân” [2]. Mỗi môn học trong nhà trường đều phải góp
phần đào tạo và giáo dục thế hệ trẻ trong đó có môn GDCD.

Tuy nhiên, từ xưa tới nay, môn GDCD học sinh thường xem nhẹ. Chỉ toàn
là kiến thức thực tế, không cần phải học cũng hiểu, sau này không thi đại học.
Như vậy, trách nhiệm của giáo viên dạy môn học GDCD là rất lớn. Để truyền
đạt kiến thức chuẩn đã khó nhưng để dạy hay, thu hút sự yêu thích của học sinh
lại càng khó hơn. Vì vậy, đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp, kỹ thuật dạy
học phù hợp.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Qua nhiều năm được giảng dạy môn Giáo dục công dân khối trung học cơ
sở, đặc biệt là dạy học sinh khối 7. Ở lứa tuổi này, các em rất hiếu động, ưa nhẹ
nhàng, hay bắt chước. Nắm bắt được tâm lí lứa tuổi và yêu cầu đặc điểm của bộ
môn nên trong mỗi bài dạy tôi thường tìm tòi và áp dụng những phương pháp
giảng dạy mới, sinh động, có tính thuyết phục lôi cuốn học sinh. Trong đó việc
1


sử dụng tấm gương để giáo dục học sinh là hết sức cần thiết, là một trong số các
phương pháp đem lại hiệu quả cao ở mỗi bài học. Qua nhiều năm giảng dạy và
từ yêu cầu đổi mới giáo dục về nội dung và phương pháp, bản thân tôi đã rút ra
một số kinh nghiệm dạy học và thấy rất có hiệu quả. Một trong số kinh nghiệm
dạy học có hiệu quả đó là:“Kinh nghiệm dạy học tích hợp tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh trong một số tiết dạy môn GDCD lớp 7’’.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thống kế: Khối 7 năm học 2017-2018 là 58 em.
Phương pháp khảo sát: Qua khảo sát khi chưa thực hiện các phương pháp
này tôi thấy nhiều em không yêu thích bộ môn, cách ứng xử với bạn bè còn
thiếu tế nhị. Ứng xử với thầy cô, bố mẹ, ông bà và mọi người xung quanh đôi
lúc còn thiếu lễ phép. Kỹ năng sống của một số em vừa thiếu, vừa yếu. Một số
em tỏ thái độ thờ ơ, vô cảm với cuộc sống xung quanh.
Phương pháp thống kê, xử lí số liệu: Qua thực tế khảo sát năm học 2017-2018
môn Giáo dục công dân, kết quả về học lực, hạnh kiểm của học sinh khối 7 là:

Tổng số
học sinh
58

Tổng số
học sinh
58

Giỏi
SL

TL

Khá
SL

5HS

8,6

15HS

Tốt
SL
30HS

Học lực
T.bình
TL SL
TL

30H
26
52
S

Hạnh kiểm
Khá
T.bình
TL SL
TL SL
TL
52 10HS
16 18HS 32

Yếu
SL
8HS

Yếu
SL
0.0

TL

Kém
SL

TL

13,4

0.0

0.0

TL
0.0

Kém
SL
0.0

TL
0.0

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận
Trong dạy học các bộ môn, tích hợp được hiểu là sự kết hợp, tổ hợp các nội
dung từ các môn học, lĩnh vực học tập khác nhau (theo cách hiểu truyền thống
từ trước tới nay) thành một “môn học” mới hoặc lồng ghép các nội dung cần
thiết vào những nội dung vốn có của môn học, bài học.
Tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đã trở thành xu thế trong việc
xác định nội dung dạy học trong nhà trường phổ thông và trong xây dựng chương
trình môn học ở nhiều nước trên thế giới. Quan điểm tích hợp được xây dựng trên cơ
sở những quan niệm tích cực về quá trình học tập và quá trình dạy học.
Thực tiễn ở nhiều nước đã chứng tỏ rằng, việc thực hiện quan điểm tích
hợp trong giáo dục và dạy học sẽ giúp phát triển những năng lực giải quyết
những vấn đề phức tạp và làm cho việc học tập trở nên ý nghĩa hơn đối với HS.
Tích hợp là một trong những quan điểm GD nhằm nâng cao năng lực của người
học, giúp đào tạo những người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để giải quyết

các vấn đề của cuộc sống thực tiễn. Nhiều nước trong khu vực Châu Á và trên
thế giới đã thực hiện quan điểm tích hợp trong dạy học và đã đem lại hiệu quả
nhất định.
2


Thực tế ở một số trường THCS cho thấy, các bài sọan để dạy học theo
hướng tích hợp đã giúp cho GV tiếp cận tốt nhất với chương trình và sách giáo
khoa mới. Bài dạy linh hoạt, HS học được nhiều, được chủ động tìm tòi, chiếm
lĩnh kiến thức và rèn luyện kĩ năng. DH theo hướng tích hợp phát huy được tính
tích cực của HS, góp phần đổi mới nội dung và phương pháp DH ở trường
THCS. Đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục nhất là trong quá trình dạy môn
GDCD ở THCS. Đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục nhất là trong quá trình
dạy môn GDCD ở THCS. Muốn tiến hành có hiệu quả, cần phải chú trọng đến
việc bồi dưỡng GV. GV phải hiểu được thế nào là tích hợp, phải nghiên cứu
chương trình, tài liệu, dựa vào đâu để tích hợp, mức độ tích hợp thể hiện ra sao?
Dạy học tích hợp trong môn GDCD làm cho học sinh nhận thức được ý
thức đạo đức không chỉ dự trên cơ sở lí luận mà còn phải dựa trên cơ sở thực
tiễn, người thật, việc thật để các em tự giác noi theo.
Qua tìm hiểu thực tế, học sinh chỉ biết rằng Bác Hồ là người tìm ra con
đường cứu nước cho dân tộc và lãnh đạo nhân dân đánh thắng thực dân Pháp và
đế quốc Mỹ giải phóng đất nước. Bác có tình yêu thương bao la với nhân dân,
với bộ đội, với các cháu thiếu niên nhi đồng. Nhưng lòng yêu nước của Người,
tình thương của Người, phẩm chất đạo đức cao cả của Người được thể hiện cụ
thể như thế nào trong cuộc sống, trong sự nghiệp hoạt động cách mạng thì học
sinh còn mơ màng. Vì vậy qua mỗi nội dung bài học, tôi luôn trăn trở, tìm tòi
những dẫn chứng hay nhất, phù hợp nhất về tấm gương đạo đức của Người để
giáo dục các em.
2.2. Thực trạng của vấn đề
Trong vài năm trở lại đây, từ những thực tế vi phạm đạo đức ở lứa tuổi học

sinh (trong đó có học sinh THCS) chúng ta mới thấy được vai trò quan trọng của
môn học GDCD ở trong nhà trường và môn GDCD được đưa về đúng vị trí vốn
có của nó. Đây là nguồn cổ vũ động viên rất lớn đối với các giáo viên dạy
GDCD. Sở GD&ĐT cũng đã ban hành quyết định thi học sinh giỏi huyện và tỉnh
môn GDCD. Giáo viên được phân công giảng dạy thường xuyên được tập huấn
các lớp chuyên đề. Một trong những chuyên đề được lồng ghép vào môn học
GDCD bậc THCS là “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
Việc lồng ghép các chuyên đề vào bài giảng cho phù hợp là một tất yếu. Bên
cạnh đó, là môn thi học sinh giỏi nên các cấp lãnh đạo, bản thân giáo viên dạy
và chính các em học sinh đã có sự quan tâm, dành cho môn học này một chỗ
đứng đáng kể.
Việc vận dụng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy học cũng là một
phương pháp dạy học mới thể hiện sự năng động, sáng tạo, tích cực của GV.
Đây là một phương pháp không thể thiếu trong quá trình dạy học hiện nay. Đặc
biệt lại nằm trong phong trào hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta. Kết
quả của cuộc vận động chính là những việc làm, những hành động của chính các
em thể hiện trong học tập, lao động, các hoạt động Chính trị – Xã hội ..., thể
hiện tấm gương đạo đức đã học hàng ngày trong môn GDCD.
3


Bác Hồ từng nói: “Trời có 4 mùa: xuân - hạ - thu - đông, đất có 4 phương
Đông - Tây - Nam - Bắc, người có 4 đức Cần - Kiệm - Liêm - Chính. Thiếu một
mùa thì không thành trời, thiếu một phương không thành đất, thiếu một đức thì
không thành người” [3]. Bên cạnh dạy học kiến thức khoa học cho học sinh thì
không thể thiếu đi vai trò của môn học, của người thầy giáo dục đạo đức trực
tiếp cho các em. Giáo dục đạo đức có hiệu quả phải là tấm gương đạo đức
trong sáng, gần gũi, thiết thực cho các em để các em noi theo, làm theo.
Về phía GV, giáo viên được phân công giảng dạy đã có những đổi mới tích

cực về phương pháp dạy học. Bên cạnh phương pháp dạy học truyền thống, giáo
viên đã áp dụng phương pháp dạy học hiện đại ứng dụng công nghệ thông tin
trong quá trình giảng dạy. Giờ dạy đã thể hiện sự tâm huyết của thầy và sự hứng
thú say mê của trò. Chất lượng giáo dục đã có những chuyển biến đáng kể.
Giáo viên chuyên ngành GDCD còn thiếu, một số giáo viên quan niệm
GDCD là môn phụ nên ở một số trường THCS giáo viên vẫn phải dạy kiêm
nhiệm. Điều đó ảnh hưởng lớn đến việc truyền thụ kiến thức cho học sinh vì hầu
như học sinh chỉ được học lý luận suông trong sách vở, ít được liên hệ với thực
tiễn, với những tấm gương đạo đức trong cuộc sống.
Phương pháp dạy học môn GDCD còn nghèo nàn, xem SGK là tài liệu vạn
năng nên chỉ chú ý dạy hết kiến thức trong SGK, một số GV chưa bám sát chuẩn
KTKN… Vận dụng phương pháp tích hợp tấm gương đạo đức để giáo dục học
sinh cũng là một phương pháp dạy học năng động, hiện đại.
Về phía HS, đa số các em cũng quan niệm là môn phụ lại ít tiết (1tiết/ tuần)
không thi ĐH nên dẫn đến không có hứng thú học. Đã thế, lý luận thì nhiều nên
khi dạy về các phạm trù đạo đức thì các em nghĩ “biết rồi” (vì hàng ngày chính
ông bà, bố mẹ, anh chị các em vẫn thường giáo huấn về đạo đức) nên nhàm chán
không muốn nghe dẫn đến không khắc sâu vào ý thức tự giác của các em. Cho
nên có những chuyện đáng buồn. Khi học ở trên lớp thì tỏ ra là biết, hiểu nhưng
về nhà, ra đường lại vẫn vi phạm đạo đức và pháp luật như: đánh nhau tập thể,
bỏ học, đánh điện tử, trốn học, lười học, thực dụng, gian dối trong thi cử, thờ ơ,
vô cảm với cuộc sống xung quanh...
Từ thực trạng trên, tôi mạnh dạn vận dụng phương pháp “tích hợp tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh vào một số bài dạy môn GDCD lớp 7” nhằm tạo hứng thú
học tập cho các em, hạn chế tình trạng học sinh vi phạm về mặt đạo đức.
2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện
2.3.1. Vận dụng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy trong bài
“Sống giản dị” và bài “Yêu thương con người”
a. Trong quá trình dạy học cần vận dụng tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh đúng lúc, đúng chỗ

Áp dụng ở bài học nào có nội dung gì thì vận dụng tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh vào nội dung đó, việc vận dụng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là
một tất yếu nhưng không có nghĩa là thay thế được nội dung của bài học trong
cả tiết học đó. Vì thế, ngoài lý luận cần thiết thì giáo viên cần vận dụng một
cách linh hoạt, cụ thể vào từng bài, từng nội dung theo mục đích yêu cầu, điều
4


kiện thời gian của tiết học, vào từng đối tượng học sinh. Mặt khác, trước hết
bản thân giáo viên phải là tấm gương sáng để các em noi theo, làm theo. Từ đó
tác động vào ý thức tự giác của các em, cuối cùng dẫn đến việc làm thiết thực
của chính các em trong thực tế cuộc sống.
b. Trong quá trình dạy học giáo viên cần sử dụng nhiều phương pháp,
kỹ thuật dạy học
Giáo viên yêu cầu học sinh tự sưu tầm tranh ảnh, những mẩu chuyện về
Bác gắn liền với nội dung bài sẽ học rồi mang đến lớp.
Giáo viên có thể dùng những đoạn phim tư liệu về cuộc đời và sự nghiệp
của Bác chiếu lên cho học sinh quan sát, nhận xét. Phải chọn lọc phù hợp với
nội dung bài học nào? Mục nào? Có tác dụng gì? Sự chọn lọc phải đảm bảo sinh
động, phù hợp, đúng trọng tâm và có ý nghĩa giáo dục cao.
c. Trong quá trình dạy học đòi hỏi giáo viên phải luôn đổi mới, cải tiến
phương pháp giảng dạy của mình
Cấu trúc giờ học phải mềm dẻo, gây hứng thú bất ngờ và hấp dẫn học sinh
không nhất thiết cứ phải vào đầu giờ là kiểm tra bài cũ mà giáo viên có thể thay
thế bằng cách chiếu lên màn hình một số bức ảnh Bác (đoạn phim) có liên quan
đến nội dung bài học trước và bài học sau, cuối giờ là củng cố kiến thức có thể
thay bằng một trò chơi (viết tiếp danh ngôn của Bác Hồ, kể một câu chuyện về
Bác, trò chơi ô chữ nói về một phẩm chất đạo đức của Bác Hồ, hát một bài hát
về Bác Hồ...) để tránh sự nhàm chán trước khi vào giờ học mới. Trong bài giảng,
giáo viên không nên giảng nhiều mà cần chú ý đến việc dẫn dắt học sinh tự

khám phá, chiếm lĩnh kiến thức nhằm rèn luyện kỹ năng và giáo dục tư tưởng
dẫn đến có thái độ đúng trong hành động, trong việc làm thường ngày. Dần dần
hạn chế, chấm dứt tình trạng vi phạm đạo đức ở học sinh, dẫn đến hành động
đúng của các em trong thực tế hàng ngày.
Như vậy từ những giải pháp trên bản thân tôi lồng ghép tích hợp tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh vào một số tiết dạy để các em nhận thức được tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh là một trong những biện pháp để phát huy những mặt tích
cực, khắc phục những tiêu cực về đạo đức, lối sống. Bản thân các em đang là
học sinh cần xác định đúng mục đích học tập của bản thân mình học để làm gì?
Trước hết muốn trở thành người tài giỏi thì đạo đức, nhân cách con người phải
được ưu tiên hàng đầu thì con người đó mới toàn diện, tiết dạy có sự lồng ghép
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong thời đại ngày nay là rất quan trọng đối
với những học sinh có tư tưởng lười học, ham điện tử, đua đòi, thích tò mò
những tệ nạn xã hội... Các em thấm nhuần dần tư tưởng tích cực qua những tiết
dạy lồng ghép đó để biến lý thuyết thành hành động thực tiễn. Giáo viên khi dạy
những tiết dạy này phải thực sự linh động, mềm dẻo để thông qua bài dạy uốn
nắn, nhắc nhở một cách tế nhị, khéo léo những học sinh cá biệt làm sao để các
em không tự ái mà luôn hợp tác với giáo viên mang lại kết quả khả quan.
2.3.2 Tổ chức thực hiện
a. Tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về lối sống giản dị dạy
bài “Sống giản dị”
5


Đối với bài này, giáo viên cần tích hợp tấm gương Đạo đức Hồ Chí Minh
trong suốt quá trình giảng dạy. Cụ thể như sau:
* Tìm hiểu thế nào là sống giản dị
Giáo viên chiếu lên màn hình đoạn phim tư liệu Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập
tại Quảng trường Ba Đình - Hà Nội. Học sinh quan sát kết hợp với đọc câu chuyện
“Bác Hồ trong ngày tuyên ngôn độc lập- SGK trang 3 GDCD7”; “Bác không

muốn nhận phần ưu tiên - Những mẫu chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh” các em đã đọc trước ở nhà. Sau đó, giáo viên nêu câu hỏi tình huống để các
em thảo luận:
Em có nhận xét gì về trang phục, tác phong, lời nói của Bác Hồ trong câu
chuyện trên ? Câu hỏi của Bác “Tôi nói đồng bào nghe rõ không?” thể hiện điều
gì ? Trang phục, tác phong, lời nói của Bác đã có tác động như thế nào tới tình
cảm của nhân dân ta?
Sau khi học sinh thảo luận tự rút ra nội dung trong phần đặt vấn đề thông
qua đoạn phim tư liệu và câu chuyện trên, giáo viên khái quát và hướng dẫn học
sinh tìm hiểu về phẩm chất đạo đức cao qúy mà nội dung bài học hôm nay muốn
đề cập đến thông qua các câu hỏi.
Như vậy thông qua câu hỏi dưới sự hướng dẫn của giáo viên, các em thấy
được tấm gương sống giản dị của Bác Hồ là rất đáng quý, đáng trân trọng. Tấm
gương ấy được thể hiện cụ thể qua trang phục, tác phong, lời nói. Sự giản dị ấy
không làm tầm thường con người Bác mà càng tỏa sáng thêm phẩm chất đạo
đức cao quý của Người.
* Biểu hiện của lối sống giản dị
Ở nội dung này chúng ta tiếp tục vận dụng các mẫu chuyện“Bác Hồ trong
ngày tuyên ngôn độc lập- SGK trang 3 GDCD7”; “Bác không muốn nhận phần ưu
tiên - Những mẫu chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và kênh hình để
hướng dẫn học sinh tìm hiểu các biểu hiện của lối sống giản dị.

Bác Hồ tham gia chống hạn với nhân
dân ở cánh đồng Quang Tó [4].

Bác Hồ cuốc đất trồng rau ở
Phủ chủ tịch[4].

6

Bác Hồ trước ngôi nhà sàn ở Phủ chủ tịch[4].
Với nội dung này, chúng ta có thể sử dụng hệ thống câu hỏi: em có nhận
xét gì khi chứng kiến một vị Chủ tịch nước Việt nam Dân chủ cộng hòa mà vẫn
cuốc đất trồng rau, tát nước chống hạn với nhân dân?; Em hãy liên hệ với các
nguyên thủ quốc gia nước ngoài cùng thời kì đó, em thấy họ là người thế nào ?;
Sau khi học sinh quan sát, giáo viên nêu các câu hỏi; Tại sao Bác Hồ lại khước
từ những vinh hoa phú quý đó? Việc làm đó có tác động như thế nào đến tình
cảm nhân dân ta?
Sau khi học sinh trả lời hệ thống câu hỏi, giáo viên kết luận lại những ý
chính: Bác Hồ luôn gần gũi với nhân dân, cùng chia sẻ những khó khăn thiếu
thốn với nhân dân. Sự giản dị ấy là phù hợp với hoàn cảnh đất nước, hoàn cảnh
nhân dân ta lúc đó đang bị giặc Pháp xâm lược.
Ở phần này, chúng ta có thể mở rộng, khắc sâu hơn bằng cách hướng dẫn
học sinh thảo luận tiếp tình huống: Đức tính giản dị của Bác Hồ còn thể hiện ở
những khía cạnh nào trong cuộc sống ?
Yêu cầu học sinh tự liên hệ bản thân về lối sống giản dị trong cuộc sống
hàng ngày: ăn mặc, nói năng, cử chỉ, thái độ, hành động cụ thể thiết thực trong
học tập, lao động, sinh hoạt...và thấy được những mặt đối lập với giản dị để
tránh.
* Ý nghĩa của lối sống giản dị
Chúng ta tiếp tục sử dụng các kênh hình để hướng dẫn học sinh hình thành
kiến thức.

7


Thiếu nhi quây quần bên Bác Hồ[4].

Bác về thăm quê[4].

Với việc sử dụng kênh hình cùng với hệ thống câu hỏi, chúng ta rế dàng
hướng dẫn học sinh hình thành được kiến thức về ý nghĩa của lối sống giản dị:
Đối với cá nhân: Giúp đỡ tốn thời gian, sức lực vào những việc làm không
cần thiết,để làm được những việc có ích cho bản thân và mọi người. Được mọi
người quý mến, cảm thông, giúp đỡ.
Đối với gia đình: Giúp con người biết sống tiết kiệm, đem lại sự bình yên
hạnh phúc cho gia đình.
Đối với xã hội: tạo ra mối quan hệ chan hòa, chân thành với nhau, loại trừ
được những thói hư tật xấu, làm lành mạnh xã hội.
Tóm lại: Với bài này khi vận dụng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về đức
tính giản dị, giáo viên hướng dẫn cho học sinh tự rút ra những nhận xét, từ đó
dẫn đến học sinh tự suy nghĩ, tự giác thực hiện qua việc làm cụ thể bằng việc noi
gương giản dị của Bác Hồ. Từ cách ăn mặc, đi đứng tác phong cho đến lời nói
trong cuộc sống hàng ngày đều thể hiện lối sống giản dị. Thực hiện đúng tác
phong của một Đội viên trong nhà trường.
b. Tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh dạy bài “Yêu thương con
người”
8


Chúng ta sử dụng câu chuyện “Chủ tịch nước cũng không có đặc quyền”
kể về việc Bác Hồ chấp hành luật lệ giao thông và sử dụng hệ thống câu hỏi để
kiểm tra học sinh.
Sau khi học sinh trả lời, chúng ta giới thiệu vào bài học mới: chấp hành tốt
luật giao thông sẽ hạn chế tai nạn xảy ra cho mình và cho người khác. Đó cũng
là một hành động thể hiện tình yêu thương con người. Vậy, yêu thương con
người là gì ? Trái với yêu thương con người là gì ? Phải rèn luyện như thế nào
để có lòng yêu thương con người ? Chúng ta cùng nghiên cứu bài học mới.
* Đặt vấn đề
Sử dụng câu chuyện “Bác Hồ đến thăm người nghèo”. Giáo viên yêu cầu

học sinh sắm vai (4 nhân vật: Bác Hồ , chị Chín, ông Chủ tịch, con chị Chín) để
thể hiện nội dung câu chuyện. Sau khi sắm vai, giáo viên yêu cầu học sinh nhận
xét và giáo viên nhận xét kết quả sắm vai của các em. Giáo viên định hướng cho
các em suy nghĩ và thảo luận :
Sau khi học sinh thảo luận, giáo viên khái quát lại: Bác Hồ đến thăm gia
đình chị Chín vào đêm 30 Tết (giao thừa); vì gia đình chị Chín rất nghèo (chồng
mất), đông con, chị lại không có công việc ổn định; Bác đến bất ngờ để biết
chính xác đời sống của nhân dân ra sao; Thái độ của chị Chín : sững sờ vì bất
ngờ, cảm động, chị khóc nhưng rất vui khi gặp Bác, được Bác Hồ đến động
viên; đó chính là phẩm chất đạo đức yêu thương con người.
* Nội dung bài học
Thông qua hệ thống câu hỏi, dưới sự hướng dẫn của giáo viên các em rút ra
được bài học sâu sắc về tình yêu thương con người của Bác Hồ, bằng những
hành động thiết thực (đi chúc tết nhân dân vào lúc giao thừa), cảm nhận và thấu
hiểu được nỗi khổ của nhân dân. Từ đó Bác đề nghị UBTP Hà Nội chú ý tạo
nhiều công ăn việc làm cho người nghèo, như gia đình chị Chín.
Bằng việc sử dụng các hình ảnh, chúng ta hướng dẫn học sinh hình thành
các biểu hiện của yêu thương con người.

Bác Hồ kéo lưới cùng bà con ngư dân Sầm Sơn
Thanh Hóa tháng 7 năm 1960[4].
9


Bác Hồ thăm các cháu đang điều trị tại khoa nhi Bệnh viện Việt Bắc
ngày 13/3/1960 [4].
Căn cứ nội dung phần thảo luận và nội dung các bức ảnh, học sinh tự rút ra
thế nào là yêu thương con người.
Sau khi học sinh trả lời xong, giáo viên kết luận: Trong bức ảnh Bác Hồ
mặc bộ quần áo ka ki bình dị đứng trên lễ đài để các em học sinh nhìn rõ, phía

trước Bác có hàng trăm học sinh ngồi ngay ngắn, có nề nếp, trật tự nhìn lên Bác,
nhân dân đứng ngoài cùng xung quanh hàng trăm học sinh để nghe Bác nói
chuyện. Thể hiện tình yêu thương vô bờ bến của thanh niên học sinh, nhân dân
đối với Người.
“Chỉ biết quên mình, cho hết thảy
Như dòng sông chảy, nặng phù sa...” [5].
Từ những câu hỏi trên, các em hiểu được ý nghĩa của tình yêu thương con
người, tác động đến việc làm của các em biết quan tâm người khác, ghét thói thờ
ơ, lạnh nhạt, lên án những hành vi độc ác đối với con người.
Giáo án giảng dạy thực nghiệm
Bài 1-Tiết 1: Sống giải dị
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
1. Về kiến thức: Học sinh hiểu thế nào là sống giản dị. Kể được một số biểu
hiện của lối sống giản dị. Phân biệt được giản dị với xa hoa, cầu kì, phô trương
hình thức, với luộm thuộm, cẩu thả. Hiểu được ý nghĩa của lối sống giản dị.
2. Về kỹ năng: Biết thực hiện giản dị trong cuộc sống. Kỹ năng xác định
giá trị về biểu hiện và ý nghĩa của sống giản dị. Kỹ năng so sánh những biểu
hiện của giản dị và trái với giản dị. Kỹ năng tư duy phê phán đối với những biểu
hiện giản dị hoặc trái với giản dị.
3. Về thái độ: Quý trọng lối sống giản dị, không đồng tình với lối sống xa
hoa, hình thức
II. PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN
10


1. Phương pháp: Kể chuyện, phân tích, diễn giải, đàm thoại,nêu vấn đề,
nêu gương, tích hợp
2. Phương tiện: Tranh ảnh, câu chuyện tình huống thể hiện lối sống giản
dị. Tục ngữ, ca dao Việt Nam. Máy chiếu. Loa
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

Ổn định tổ chức lớp
Kiểm tra bài cũ
GV kiểm tra sự chuẩn bị bài mới của HS
Hoạt động của GV
Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu thế
nào là sống giản dị
a.Câu chuyện “Bác Hồ trong ngày tuyên ngôn độc
lập” SGK Trang 3
- Giáo viên chiếu lên màn hình đoạn phim tư liệu
Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường
Ba Đình – Hà Nội,
+ Em có nhận xét gì về trang phục, tác phong, lời
nói của Bác Hồ trong câu chuyện trên?
+ Câu hỏi của Bác “Tôi nói đồng bào nghe rõ
không?” thể hiện điều gì?
+ Trang phục, tác phong, lời nói của Bác đã có tác
động như thế nào tới tình cảm của nhân dân ta?

Hoạt động của HS
1. Thế nào là sống giản dị

? Những việc làm ấy của Bác Hồ cho ta thấy được
phẩm chất đạo đức gì?
- Giáo viên chiếu lên màn hình 3 bức ảnh chụp
Bác Hồ.
Ảnh 1: Bác Hồ tham gia chống hạn với nhân dân
ở cánh đồng Quang Tó (ngoại thành Hà Nội).

- Trang phục: Bác mặc quần áo
Ka ki, đội mũ vải đã ngả màu,

đi đôi dép cao su.
- Tác phong: Cười đôn hậu, vẫy
tay chào đồng bào.
- Thái độ: Thân mật như người
cha hiền đối với các con.
- Lời nói: dễ hiểu, gần gũi, thân
thương với mọi người.

- HS quan sát kết hợp với
chuyện đọc ở nhà

Ảnh 2: Bác Hồ cuốc đất trồng rau ở Phủ chủ tịch.

- Bác ăn mặc đơn giản, không
cầu kì, phù hợp với hoàn cảnh
đất nước khi đó. Bác là người
sống giản dị.

11


Ảnh 3: Bác Hồ trước ngôi nhà sàn ở Phủ chủ tịch.

- Tác động: Vui mừng, sung
sướng, cảm động và càng thêm
? Em có nhận xét gì khi chứng kiến một vị Chủ kính yêu Bác
tịch nước Việt nam Dân chủ cộng hòa mà vẫn cuốc
đất trồng rau, tát nước chống hạn với nhân dân?
? Liên hệ với các nguyên thủ quốc gia nước ngoài
cùng thời kì đó, em thấy họ thế nào ? (đi xe hơi,

quần áo comple, giày bóng loáng, có xe đưa
đón...là một việc bình thường )
? Tại sao Bác Hồ lại khước từ những vinh hoa phú
quý đó? Việc làm đó có tác động như thế nào đến
tình cảm nhân dân ta?
? Em hiểu sống giản dị là gì?
GV Kết luận: Bác Hồ gần gũi với nhân dân, sống
cùng khó khăn thiếu thốn với nhân dân, phù hợp - Là sống phù hợp với điều
với hoàn cảnh đất nước, hoàn cảnh nhân dân lúc kiện, hoàn cảnh của bản thân,
đó đang bị giặc xâm lược.
gia đình và xã hội, là sống
? Theo em, thế nào là sống giản dị?
đúng mực và hòa hợp mọi
Như vậy thông qua câu hỏi dưới sự hướng dẫn người xung quanh thể hiện sự
của giáo viên, các em thấy được tấm gương sống chân thực và trong sáng từ tác
giản dị của Bác Hồ thông qua mẩu chuyện trên là phong đi đứng, cách ăn mặc,
rất đáng quý, đáng trân trọng.
nói năng giao tiếp đến việc sử
dụng của cải vật chất.
Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu biểu
hiện của lối sống giản dị:
GV cho HS thảo luận tình huống:
+ Đức tính giản dị của Bác Hồ còn thể hiện ở
những khía cạnh nào trong cuộc sống?
+ Đức tính giản dị được biểu hiện trên những khía
cạnh nào?
GV: Yêu cầu học sinh tự liên hệ bản thân về giản
dị trong cuộc sống: ăn mặc, nói năng, cử chỉ, thái
độ, hành động cụ thể thiết thực trong học tập, lao
động, sinh hoạt...và thấy được những mặt đối lập

với giản dị để tránh.

2. Biểu hiện của lối sống giản
dị
Học sinh kể chuyện (Bữa cơm
của Bác Hồ, Đôi dép Bác Hồ,
Cây san hô của Bác...); học
sinh trình bày ảnh sưu tầm (có
thuyết minh).
- Không xa hoa lãng phí .
- Không cầu kỳ, kiểu cách.
- Không chạy theo nhu cầu vật
chất, hình thức bên ngoài.

Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu ý 3. Ý nghĩa của lối sống giản
nghĩa của lối sống giản dị:
dị:

12


GV: chiếu lên màn hình một số bức ảnh:
Sống giản dị có ý nghĩa đối với
Ảnh 1: Thiếu nhi quây quần bên Bác Hồ tại phủ cá nhân, gia đình, xã hội
Chủ tịch ngày 9/2/1955.
+ Đối với cá nhân: Giúp đỡ
tốn thời gian, sức lực vào
những việc làm không cần
thiết,để làm được những việc
có ích cho bản thân và mọi

người. Được mọi người quý
mến, cảm thông, giúp đỡ.
+ Đối với gia đình: Giúp con
người biết sống tiết kiệm, đem
lại sự bình yên hạnh phúc cho
gia đình.
+ Đối với xã hội: tạo ra mối
quan hệ chan hòa, chân thành
với nhau, loại trừ được những
thói hư tật xấu, làm lành mạnh
xã hội.
4. Bài tập:
*. Phần bài tập tình huống:
Đáp án :Các vua Hùng đã có
công dựng nước, Bác cháu ta
phải cùng nhau giữ lấy nước
Ảnh 2: Nhân dân Nam Đàn – Nghệ An đón Bác về *. Bài tập củng cố
thăm quê tháng 6/1957.
Giáo viên đưa ra bài tập b trong
SGK cho học sinh làm .

? Em có nhận xét gì khi quan sát những bức ảnh
trên?
? Sống giản dị có ý nghĩa như thế nào?
- GV để học sinh tự rút ra kết luận:

IV. Củng cố dặn dò
Giáo viên chiếu lên màn hình câu chuyện “ nước nóng, nước nguội”. trong
cuốn Bác Hồ và những bài học đạo đức, lối sống dành cho học sinh (trang
32,33) yêu cầu học sinh tìm hiểu.

V. Hoạt động nối tiếp
13


Giáo viên chiếu trích một đoạn trong di chúc của Bác: “Sau khi tôi qua đời,
chớ nên tổ chức phúng điếu linh đình để khỏi lãng phí thời giờ và tiền bạc của
nhân dân...”
Mở nhạc cho học sinh nghe bài hát “Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu
niên nhi đồng” (tác giả Phong Nhã).
HS về nhà học bài và chuẩn bị bài mới.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Từ kinh nghiệm được tích luỹ trong quá trình dạy học, tôi đã áp dụng vào
bài dạy cụ thể. Tôi nhận thấy học sinh tiếp thu bài nhanh, hứng thú với môn học
hơn. Kết quả xếp loại về Học lực và Hạnh kiểm của học kỳ I năm học 20182019 có sự tiến bộ rõ rệt hơn so với năm học trước. Cụ thể như sau:
Khi đã áp dụng sáng kiến
Tổng
số
30
Tổng
số
30

Giỏi
SL
10HS

Tốt
SL
28HS

TL
33

Khá
SL
TL
15H
50
S

Học lực
T.bình
SL
TL

Yếu
SL

5HS

17

TL

Khá
SL
TL

Hạnh kiểm
T.bình

SL
TL

94

2HS

0.0

6

0.0

TL

Kém
SL

TL

0.0

0.0

0.0

0.0

Yếu
SL

TL

Kém
SL

TL

0.0

0.0

0.0

0.0

2.4.1. Đối với học sinh
Từ chỗ học sinh không thích học (trước đây), sau khi vận dụng tấm gương
Bác Hồ vào bài dạy thì đa số các em thấy tiết học hứng thú, sinh động, lôi cuốn.
Những vi phạm đạo đức hàng ngày như: Chưa học bài cũ, nói bậy, nói tục chưa
quan tâm đến bạn bè...giảm đi rất nhiều. Đặc biệt ở một số em có biểu hiện tiến
bộ rất rõ: Biết yêu thương giúp đỡ người khác, ý thức tự giác cao hơn trước, học
lực, hạnh kiểm có tiến bộ rõ rệt, thể hiện qua các cuộc ủng hộ như Tết vì người
nghèo, mua tăm ửng hộ người mù, giúp bạn tiến bộ trong học tập, giúp đỡ ông
bà, cha mẹ, nhặt được của rơi trả lại cho bạn, nhiều em đăng ký và đạt giải cao
trong các kỳ thi đội tuyển học sinh giỏi cấp huyện.
2.4.2. Về phía giáo viên
Giảng dạy nhẹ nhàng, không phải nói nhiều, nhắc nhở nhiều như trước, tiết
học sinh động, hấp dẫn tạo cho giáo viên một tinh thần phấn khởi, càng thêm
tâm huyết với nghề, với tiết dạy hơn, hạn chế phương pháp dạy học truyền

thống, khắc phục được sự thiếu hụt đồ dùng dạy học (học sinh chuẩn bị ở nhà).
Từ đó, bản thân giáo viên càng mong muốn đổi mới hình thức dạy hơn nữa để
tiết học càng có hiệu quả tốt hơn.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
14


Giáo viên phải dạy học theo phương pháp tích cực, giáo viên là người
hướng dẫn, định hướng còn học trò là trung tâm nhận thức, năng động sáng tạo,
chủ động trong việc tiếp thu, lĩnh hội kiến thức. Dạy học môn GDCD không
được thiếu liên hệ thực tế. Vận dụng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào dạy
một số tiết học cần phải gắn liền với nội dung của chính bài học đó, việc vận
dụng có thể bằng nhiều hình thức khác nhau (trò chơi, thảo luận nhóm, sắm vai,
tìm ô chữ, kể chuyện, đọc thơ...) để sinh động hấp dẫn học sinh, giáo dục vào ý
thức tự giác để các em hành động đúng.
Giáo viên phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo ở mọi nơi, mọi lúc,
phải công bằng, hòa đồng, gần gũi quan tâm đến các em.
Đồ dùng dạy học phải phong phú, sinh động (tranh ảnh, mẩu chuyện, danh
ngôn, phim tư liệu về Hồ Chí Minh...). Như vậy, giáo viên và học sinh phải
chuẩn bị từ trước.
Giáo viên giảng dạy phải thực sự tâm huyết với nghề, yêu quý học sinh.
3.2. Kiến nghị
3.2.1. Đối với Phòng GD&ĐT
Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá theo hướng đổi mới toàn diện cơ
bản về nội dung, cấu trúc chương trình cũng như phương pháp dạy học, sự kiểm
tra đánh giá học sinh trong Môn học GDCD.
Tổ chức các cuộc thi giảng dạy tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Mình.
Tăng cường tập huấn về phương pháp giảng dạy tích hợp, liên môn cho giáo
giảng dạy GDCD ở trường THCS

3.2.2. Đối với giáo viên
Giáo viên cần chủ động trong việc tiếp cận chủ đề dạy học tích hợp. Ứng
dụng công nghệ thông tin trong dạy học và thường xuyên trau dồi kiến thức, tự
bồi dưỡng chuyên môn, không ngừng tìm tòi những phương pháp dạy học mới,
sáng tạo và hiệu quả trong mỗi giờ dạy của mình.
Trên đây là SKKN bước đầu tìm hiểu và vận dụng việc “dạy học tích hợp
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong một số tiết dạy môn GDCD bậc THCS ”
của bản thân và đã thu được kết quả tốt. Bước đầu thực hiện dẫu sao vẫn còn
nhiều hạn chế. Rất mong được sự góp ý của các đồng nghiệp để đề tài này được
hoàn thiện hơn.
Xác nhận của nhà trường
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Quan Hóa, ngày
tháng 4 năm 2019
Người thực hiện

Lê Thị Diệp
15


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Bác Hồ trong cuộc nói chuyện với học sinh
[2] Nghị quyết số 29 – NQ/TƯ ngày 4/11/2013
[3] Bài viết của Bác Hồ “Thế nào là Cần, kiệm, liêm, chính” bút danh Lê
Quyết Thắng
[4] Nguồn goole.com
[5] Bài thơ “theo chân Bác” của nhà thơ Tố Hữu

16