BÀI 4: phản ứng trao đổi ion trong dd chất điện li

I. ĐIỀU KIỆN XẢY RA PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG
DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI
1. PHẢN ỨNG TẠO THÀNH CHẤT KẾT TỦA
a. Thí nghiệm:
Dd Na
2
SO
4
Dd BaCl
2
Na
2
SO
4
+ BaCl
2
BaSO
4
+ 2NaCl
2Na
+
+ SO
4
2

-

+ Ba
2+
+ 2Cl
-


Ba
2+
+ SO
4
2

-
BaSO
4
(2)
BaSO
4
+ 2Na
+
+ 2Cl
–
(1)

Phương trình (2) gọi là phương trình ion rút gọn

Phương trình ion rút gọn cho biết bản chất của
phản ứng trong dd chất điện li

Phuơng trình (1) gọi là phương trình ion đầy

đủ

Để tạo kết tủa BaSO
4
chỉ cần có dd chứa Ba
2+
và dd chứa SO
4
2

-

VD: Viết pt phân tử, ion đầy đủ và ion thu gọn của phản ứng sau:
ddCuSO
4
+ ddNaOH
?
CuSO
4
+ 2NaOH
Cu(OH)
2
+
Cu
2+
+ SO
4
2

-

+
2Na
+
+ 2OH
-
Cu(OH)
2
+ 2Na
+
+ SO
4
2 -
Cu
2+
+ 2OH
-
Cu(OH)
2
VD: Viết pt phân tử, ion đầy đủ và ion thu gọn của phản ứng sau:
VD: dd AgNO
3
+ dd HCl
?
Na
2
SO
4
1. PHẢN ỨNG TẠO THÀNH CHẤT KẾT TỦA
Cu
2+

, SO
4
2

-
,
Na
+
, OH
-

Bốn ion:
Không cùng tồn tại trong 1 dung dịch

2. PHẢN ỨNG TẠO THÀNH CHẤT ĐIỆN LI YẾU
a. Phản ứng tạo thành nước
Thí nghiệm:
( Dd NaOH + phenolphtalein) +
Dd HCl
?
Dd NaOH
Dd phenolphtalein
Dd HCl

Phương trình phân tử:
NaOH + HCl
NaCl + H
2
O
Phương trình ion đầy đủ:

Na
+
+ OH
-
+
H
+
+ Cl
-
Na
+
+ Cl
-
+
H
2
O
Phương trình ion rút gọn:
OH
-
+ H
+
H
2
O

Các phản ứng của dd axit và hiđroxit có tính bazơ dễ xảy ra phản ứng do tạo chất
điện li yếu là H
2
O

VD: dd HCl + Mg(OH)
2

?
b. Phản ứng tạo thành axit yếu
Thí nghiệm:
Dd HCl + dd CH
3
COONa
?
HCl + CH
3
COONa

CH
3
COOH + NaCl
H
+
+ Cl
-
+
CH
3
COO
-
+ Na
+
CH
3

COOH +
Na
+
+ Cl
-
CH
3
COO
-
+ H
+
CH
3
COOH (mùi giấm)
VD: dd HCl + dd NaF
?