Ứng dụng lý thuyết kiểm định giả thiết thống kê trong quản lý chất lượng sản phẩm
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.26 MB, 85 trang )
-----
BO GIAO Dl)C &
DAO Ti}O
D~I HOC QUOC GIA TP. HO CHi MINH
TRUONG D~I HQC KINH TE
THAI PHU C HUY
UNG DUNG
. LY THUYET
K
KIEM DfNH GIA THIET THONG KE
?
,.
TRONG QUAN LY
CHATLUONGSANPHAM
.
A?
?
A_.
,...,.
~
?
A
'
A
~
~
CHUYEN NGANH: DIE U KHIEN
MA.
A
LU~N
,
so
:s.o2.20
,_
A'
AN TH~C SI KHOA HQC KINH TE
Jly'"vi"/ ..fU'r~ £M/, -"&.u -'(•c
~ ~fir- ,;v.· D~NG HAN
THANH PHO HO CHi MINH- 1998
·-- ---·
-·--- ---.
~---~
Ml)C Ll)C
Trang
Md ditu
1
Chudng 1: VAN DE KIEM TRA GIAO N~N
3
1.1. Khai ni~m v€ kiSm tra tho'ng ke.
3
1.2. Cac lo(;li phudng an kiSm tra hay du
4
1.3. Cac chi tieu v€ cha't lu'Qng.
5
1.4. Xac djnh cac tham so' n, c, c' cua phu'dng an.
8
1.5. Muc d9 tie't ki~m va d9 chinh xac cua phudng an kiSm tra,
9
ranh gidi nh~n cac quye't djnh.
1.6. Ch<;>n phu'dng an thich h<;1p nha't.
15
1. 7. Voc lu'
21
?
"
?
A,
A
Chudng 2: CO SO TOAN HOC CUA KIEM TRA GIAO NR;.N
27
2.1. Bai toan kiSm djnh gia thie't th6ng ke tham s6.
27
2.1.1. Nhung khai
ni~m
cd ban.
2.1.2. Tieu chuffn m(;lnh nha't dS kiSm tra gia thie't ddn vdi d6i
27
31
thie't ddn.
2.1.3. Tieu chuffn ffi(;lnh nha't d€u dS kiSm tra gia thie't va d6i
35
thie't h
37
m(>t I§n.
2.2.1. Xac djnh tham s6 (n, c) va c' cua phudng an kiSm tra.
37
2.2.2. Ch<;>n phu'dng an thich h
43
2.2.3. Lfoc ht
Chlf(fng 3:
50
AP Dl)NG VAO KlEM TRA HANG KHUYEN MAl
57
C()NG TY IBC
3.1. 8oi net v~ cong ty Nude Giai khat Qu6c tt IBC.
57
3.2. Thlfc tr~ng ciia va'n d~.
58
3.3. Giai phap ciia va'n d~.
60
3.3.1. Xac djnh cac chi tieu ky
thu~t.
3.3.2. Xac djnh chi tieu cha't ltt
Io~i
phttdng an phu h
60
60
61
3.3.4. L~p bang 1a'y m§:u.
62
3.3.5. Qui trlnh ki~m tra.
64
3.4. Ph§n m~m may tinh giai quytt bai toan ki~m tra giao nh~n.
64
K€t lu~n
70
Danh ml)c tai li~u tham khao
71
Phl) ll)C
73
Md
d~u:
Tu tnfoc de'n nay van d6 quan ly chat htcjng luon ducjc d~t ra va tim
each giai quye't sao cho t6t nhat. Hi~n nay nguoi ta dang dung m<)t phudng
phap ducjc nhi€u nu'dc chap nh~n, d6 la "Quan ly chat lu'cjng to~m di~n .,
TQM (Total Quality Management). Theo nguyen ly va ho:;tt d<)ng ciia
QTM, m9i vi~c ki€m tra nh~m xac djnh van d€ phai du'cjc sii'a chua cang
sdm cang to't, ngay khi mdi b~t dfiu phat sinh trong qua trinh. Tuy nhien,
khong c6 m<)t moi tru'ong TQM ly ttfdng ph6 bie'n cho ID9i cong ty. Cho
nen cong vi~c ki€m tra dfiu tien va cuo'i cung v~n la chile nang chu ye'u va
quan tr9ng d6i vdi nhi€u cong ty. Hdn nil'a vi~c ki€m tra nguyen v~t li~u
va thanh ph§'m v~n cfin thie't ngay ca trong moi trtfong TQM.
D~ tie'n hanh ki~m tra, muc d<) cao nhat la tie'n hanh ki~m tra 100%
san ph§'m lam ra. Ne'u chi phi phai trii cho vi~c giao ho~c nh~n hang c6
chat lu'cjng xau la rat cao khi so vdi chi phi ki€m tra tung san ph§'m m<)t thi
c6 th€ tie'n hanh ki€m tra toan b<). Tuy nhien du c6 ki€m tra 100% cling
khong bao dam la khong d~ san ph§'m c6 khuye't t~t l9t ludi do sai Ifim cua
ngtfoi va sai l~ch cua thie't bj.
Do'i vdi phfin IOn cac cong ty, vi~c ki€m tra toan b<) qua to'n kern,
khong cfin thie't ho~c khong thlfc hi~n dtfcjc, thay vao d6, chi cfin ki€m tra
m<)t phfin cac san ph§'m lam ra. M<)t phtfdng thuc ki0'm tra san ph§'m v~n
rat ph6 bie'n hi~n nay d nude ta la phudng thuc lay m~u chap nh~n. Theo
phudng thuc nay, ngu'oi ta xac djnh chat lucjng nguyen v~t li~u mua vao
trtfdc khi b~t dfiu qua trinh san xuat va ki€m tra chat lu'cjng thanh ph§'m
vao cu6i qua trlnh. Nhom san phgm cftn xac djnh cha"t h.t(/ng g9i Ia 10. San
phgm du'<;1c Hiy ra mot ph§n d6 ki6m tra gQi Hi mau. Theo ly thuye't th6ng
ke, ne'u ta co m9t m~u ng~u nhien du ldn, ki~m tra m~u nay, ta co th6
danh gia cha"t lu'(jng cua toan b9 san phgm. Tuy theo s6 san phgm co
khuye't t~t CUa m~U CO Vu'Qt qua m(>t ffiUC qui djnh nao do rna ngu'oi ta tie'n
hanh xii' 1y: cha"p nh~n, ki~m tra 100% ho~c bac bo 16.
Trong khuon kh6 cua d6 tai. lu~n van nay se t~p trung nghien cuu
phu'ong thuc Ia"y m~u chap nh~n vdi each lay m~u thu'ong du'(jc sii' d1,mg la
Ia"y m~u m(>t lftn.
Lu~n van da du'<;1c hoan thanh vdi slf hu'dng d~n khoa h9c ciia PGS.
D~ng Ha"n, cac thfty co khoa Th6ng ke-Toan-Tin h9c va slj giup do nhi~t
tlnh cua cong ty Nude Giai khat Quo'c te' IBC. Nhan djp nay toi xin chan
thanh cam dn slf giup do t~n tlnh ciia cac thfty, cac co, cac b~n d6ng
nghi~p va cong ty Nude Giai khat Qu6c te' IBC da t~o di~u ki~n d~ toi
hoan thanh
lu~n
van nay.
Do thoi gian ng~n va trlnh d(> hi~u bie't co h~n, nen 1u~n van khong th€
tranh khoi nhung thie'u sot, ra"t mong cac quy thfty co, cac b~n d6ng nghi~p
cung b~n d9c gop y b6 sung de' toi c6 diSu ki~n hoan thi~n dS tai vdi cha"t
}u'Qng t6t hdn nh~m phl,IC Vl,l cong tac nghien CUU khoa hQC Va giang d~y.
Xin chan thanh cam on.
.
-
-
-- --------
------
3
~
~
A
Chliong 1: VAN DE KIEM TRA GIAO
A
N~N
1.1. Khai niem v6 ki€m tra th6ng ke:
Ta b~t d~u voi bai toan chung: Gia sll' c6 m(>t 16 gom N ddn vj san
ph~m, trong 16 c6 D phe' ph~m. G<;>i N la kich thu'oc cua 16, ta ky hi<$u 16 la
(N, D)
ho~c (N, p) voi
p=
chat bt(/ng lo du'cjc bitu thi
G<;>i Do (ho~c p 0) la m(>t
~
1a ty 1<$ I§n 1o(;li trong 16 (hay con g<;>i 1a muc
b~ng ty 1<$ ph~n tram san ph~m c6 khuye't t~t).
s6 c6 djnh
nao d6, ta coi nhfing 10 c6 D::; Do (ho~c
p::; p 0) la 16 t6t, con 16 c6 D >Do (ho~c p > p 0) 1a 16 xa'u. Mu6n bie't m(>t 16
la t6t hay xa'u, ta c~n bie't D b~ng each ki~m tra 100%. Nhung do cac
nguyen nhan nhtt:
•
Ki~m tra toan b(> san ph~m 1a kh6ng kinh te'.
•
M(>t
s6 tru'ong hcjp san ph~m se
•
M(>t
s6 tru'ong hcjp ki~m tra cang nhi€u cang d~
bj ma't ph~m cha't sau khi ki~m tra.
ph(;lm sai l~m .
•
rna trong thlfc te' ngu'oi ta chi ki~m ta m§u b~ng each nhu' sau: 1a'y ng§u
nhien tu 16 ra m(>t m§u gom n san ph§m, djnh tru'oc m()t
s6 gioi h(;ln c
nao
d6, sau d6 ki~m tra m§u ta c6 dttcjc d san ph~m c6 khuye't t~t. n g<;>i 1a kich
thu'oc m§u, ta ky hi<$u m§u 1a (n, d). Ne'u d ::; c, ta coi 16 ling voi m§u d6 1a
t6t, ne'u d > c, ta coi 16 ling voi m§u d6 la xa'u.
Vi<$c ki~m tra m(>t 16 Ion dlfa tren m9t m§u g<;>i Ia kie"m tra mdu. Kiem
tra m§u c6 tinh toan khoa h<;>c nho 1y thuye't xac sua't va toan h<;>c th6ng ke
g<;>i la kie"m tra thifng ke.
4
1.2. Cac loai phudng an ki~m tra hay dude sll' dung:
Sau khi ki~m tra m~u, can eli vfw s6 san ph§'m c6 khuye't t~t tim thfiy
trong m~u, ta thuong di den m<)t trong ba quyet d!nh:
•
Lo(;ti 16, kh6ng ki~m tra tiep ch6 con 1(;ti.
•
Ki~m tra 100% 10 (ho~c c6 th~ ph(;t t h<;lp d6ng nhu trong giao nh~n
hang).
•
Nh~n 16, kh6ng ki~m tra tiep ch6 con l(;ti.
Dudi day 1a m<)t s6 phudng an rna ta c6 th~ ch<_>n v~n dl;lng trong cac
truong h<;lp ct,I th~ vdi kich thudc m~u n, cac s6 gidi h(;tn c, c' 1a cac tham
s6 cua phudng an ki~m tra:
•
H 1 (n, c): Sau khi ki~m tra m~u (n, d), neu d > c ta kie'm tra 100% 16,
ngu<;lc 1(;ti ta nh~n 16 va chi 1o(;ti di cac san ph§'m c6 khuye't t~t da tlm
thfiy.
•
H 2 (n, c): Sau khi ki~m tra m~u (n, d), neu d > c ta lo(;ti 16, ngu<;lc l';ti
ta nh~n 16 va chi lo(;ti di cac san ph§'m c6 khuye't t~t da tlm thfiy.
•
H3 (n. c): Sau khi ki~m tra m~u (n, d), neu d > c ta lo(;ti 16, ngu<;lc 1(;ti
ta ki~m tra toan b<) ch6 con l(;ti.
•
B (n, c. c'): Sau khi ki~m tra m~u (n, d), neu d ~ c' ta 1o(;ti 16, neu
c < d < c' thl ki~m tra toan b<) ch6 con 1(;ti, ne'u d ~ c ta nh~n 16 ngo(;ti
tru cac san ph§'m c6 khuyet t~t tlm thfiy.
Truong h<;lp ta c§n cac 16 phai c6 dung m<)t s61u<;lng c6 djnh ddn vj san
ph§'m, khi sll' dt,Ing cac phudng an tren, luc nh~n 16, ta phai thay the' nhung
5
san ph~m xa'u phat hi~n trong ki~m tra h~ng nhung san ph~m da bie't ch~c
Ia t6t.
Cac tieu chu~n hi~n hanh thuong chi dung phuong an ki6'm tra lo~i H .
Phuong an B th~t ra la m<)t stf v~n d1,mg b~ng each ke't hcjp cac phuong an
lo~i H. Khi sii' d1;1ng cac phuong an nay, ta c6 th€ v~n d1;1ng d€ phil hQp vdi
di~u ki~n Cl;J th€.
1.3. Cac chi tieu v~ cha't ludng:
M<)t va'n d~ ra't quan tn;mg d~t ra cho m<;>i bai toan ki€m tra tho'ng ke la
lam the' nao d€ h~n che' m~c sai I§m.
D€
ddn gian ta t~m g9i nhung 10
khong t6t la lo xa'u. Khi din cu vao m<)t m~u d€ ke't lu~n, c6 4 kha nang co
th€ xay ra:
a) Lo to't nhung qua ki€m tra ta ke't lu~n la xa'u.
b) Lo to't va qua ki€m tra ta ke't lu~n la t6t.
c) Lo xa'u nhung qua ki~m tra ta ke't lu~n la to't.
d) Lo xa'u va qua ki€m tra ta ke't lu~n la xa'u.
Truong hQp b) va d) ta da c6 quye't dinh dung, con truong hQp a) va c)
ta da m~c sai I§m. Nguoi ta qui udc g<;>i sai l~m d truong hQp a) la sai lilm
lo(li I, con sai I§m d truong hQp c) la sai lilm lo(li II. Sai I§m lo~i I va sai
I§m loe;ti II khong th€ tranh khoi trong ki€m tra th6ng ke. Tuy nhien tinh
toan khoa h<;>c cho ta he;tn che' duejc nhung sai I§m d6, khong cho n6 vu\Jt
qua m<)t mrtc cho tru'dc.
6
Trong tntong h
r3
thl hi€u r~ng n~u
dung phu'dng an d6 d€ ki€m tra thl trung blnh trong 100 16 xa"u c6 kh6ng
qua
r3 X 100 16 Uu'QC c6ng nh~n nh~m Ja
tO't.
a va ~ xac djnh mile dQ chinh xac cua phu'dng an ki€m tra, c16 la
nhung sO' du'dng kha nho ch£ng h<:ln nhu' 0.1, 0.05 ho~c Ia m<)t
theo yeu C~U Cl,l th
r3 cang nho
s6 khac
tuy
thl phu'dng an cang chinh xac
nhu'ng khi c16 kich thu'dc m§u cang Ion len va tinh tiel ki~m ciia phu'dng an
'
• ?
cang g1am.
Trong cac h
a) Mlic cha"t 1u'dng cha"p nhan AQL (Acceptable Quality Level): La ty
1~ ph~n tram tO'i da san ph§'m c6 khuye't t~t. M<)t 16 c6 ty 1~ l§n 1o<:li kh6ng
qua AQL du'
100 x (1 -a) 16 qua ki€m tra du'
7
b) Tv le phe' phcim cho phep trong lo LTPD (Lot Tolerance Percent
Defective): M(>t 10 c6 ty I~ I~n Io<;ti vtf<;1t qua L TPD dtf
muc sai l~m IoC;ii II Ia m9t s6 p nao d6. Di€u d6 c6 nghia Ia cu 100 lo c6 t)·
1<$ 1~n 1oC;ii vlfcjt qua L TPD th1 trung h1nh c6 100 x (1 - ~) 10 qua ki€m tra
dtt<;1c phat hi<%n la xau. Muc LTPD thlfong du'cjc ky hi<%u la p 1•
c) Chat lttdng d~u ra trung h1nh cue dai AOQL (Average Outgoing
Qualitv Limit): Phttdng an dam bao chi tieu nay la phttdng an rna
m~c
dii
chat ltt
nh~n
cfing khong vu'<;1t qua muc AOQL. Muc AOQL
thu'ong dtt<;1c ky hi~u 1a QM. Khai ni~m AOQL chi dung cho phlfdng an lo<;ti
H 1,B.
d) Di€m phan biet: Ky hi~u Ia Qo.s. Phu'dng an dam bao chi tieu nay Ia
phu'dng an rna ne'u dung n6 th1 trung b1nh qua 50% nhung lo c6 ty I~ l~n
lo<;ti p > Qo.s qua ki€m tra se hi ke't lu~n 1a xau. Tile la nhung lo c6 ty 1~ l~n
Io<;ti nhlf V~Y Se thu'ong xuyen bi ke't 1u~n }a xau hdn dtfQC cong nh~n Ja tdt.
Con trung b1nh qua 50% nhung Io c6 ty 1~ l~n lo<;ti p < Qo.s qua ki€m tra se
du'<;1c ke't lu~n la to't. Du'dng nhien nhung lo c6 ty 1~ l~n lo<;ti dung hAng Q 0.5
th1 so' I~n ke't 1u~n la to't va so' l~n ke't lu~n la xau qua ki€m tra nhi€u lo
nhlf v~y se xap xi nhau.
Trong thlfc te', tiiy theo tlnh h1nh Cl} th€ ta c6 th€ su dl}ng phu'dng an
dam bao m9t chi tieu nao d6 ho~c dam hao nhi€u chi tieu m9t 1uc. Ngoai
ra, ta con phai xac djnh gia trj Cl;l th~ cua cac chi lieu do ci1ng nhu' V~ muc
d<) chinh xac cua no pht,I thu<)c vao tung hai loan thlfc te' khac nhau.
1.4. Xac dinh cac tham s6 n, c, c' cua phttong an:
B~ CO m(>t phu'dng an ki~m tra, ta c§n xac djnh du'QC kich thu'oc m§u n,
cac s6 gidi h~n c, c'. Bay la cac tham s6 cua phu'ong an ki~m tra. Nhu' v~y
va"n d~ d~t ra la chQn cac tham s
ho~c
:- Bam bao chi tieu L TPD = p,, ho~c
- Bam bao chi tieu diim phiuz biit = Qo. 5, hoi,ic
-Bam bao chi tieu AOQL
= QM, ho~c
-Bam bao nhi~u chi tieu d6ng thoi.
Vi~c tinh toan d~ tim cac tbam s6 do tu'dng do'i pbuc ~p nen d m()t so'
nu'dc ngu'oi ta dung may tinb di~n ttl pht,I giup tinh toan va l~p s~n tbanb
bang gQi la bang tieu chua?n kiim tra thiJ'ng ke.
Hi~n nay da co nbi~u bang tieu cbuffn nhu' cua MIL-STD-105E do B()
qu6c phong My so~n, cua Vi~n ban lam kboa hQc Uzbekistan (Lien xo),
cua Ct,Ic tieu cbuffn Uy ban kboa hQC va ky tbu~t Nha nu'dc Vi~t nam v.v ...
Kern theo cac bang nay d~u c6 tai li~u bu'dng d§n va each sii' d1,1ng kba
ddn gian, do do ta kb6ng han them v~ vi~c tim cac tbam
so phu'dng an d
day.
Ta chi lu'u
c).
y la
ne'u co bai pbu'dng an ung voi tham s6 la (n 1, c) va (n 2,
d day bai phu'dng an co cung s<S c nhu'ng nl>n2. Khi do ta noi phu'dng an
9
vdi tham s6 (n 1, c) la chijt tay hdn phu'dng an vdi tham s6 (n2, c), con
phu'dng an vdi tham s6 (n2,
c)
la ndi tay hdn phu'dng an voi tham s6 (n], c).
Tile la hai phu'dng an c6 chung s6 gidi h~n san ph~m c6 khuye't ~t cho
phep, phu'dng an ki~m tra m~u nhi~u hdn 1a chijt tay hdn, con phu'dng an
ki~m tra m~u it hdn 1a llUi tay hdn.
1.5. Mile do tie't kiem va do chinh xac ciia phu'dng an ki~m tra. ranh gidi
nhan cac quye't dinh:
1.5.1. Mile do tie't kiem ciia phu'dng an ki~m tra:
Ta dung kich thu'oc m~u d~ danh gia muc d9 tie't ki~m ciia phu'dng an
ki€'m tra. Ne'u khong k~ de'n cac di€u ki~n khac th'i phu'dng an nao doi hoi
kich thu'dc m~u ki~m tra it ta't nhien c6 1<;Si hdn. M9t each h<;Sp ly hdn, ta so
sanh s6 san ph~m phai ki~m tra m~u n vdi kich thu'dc ciia 16 dem ki~m tra
N. Ta g9i d6 1a tj [f lf[y mau, va ky hi~u n6 1a A.
Ta dung Ad~ danh gia mile d9 tie't ki~m ciia phu'dng an ki~m tra m~u.
Nhu' v~y ne'u hai phu'dng an ilng vdi hai s6 A 1a AI > A2 th'i phu'dng an thu
hai (ilng vdi A2) tie't ki~m hdn phu'dng an thil nha't (ilng vdi AI).
d day cling nen chu y m9t di~u la khong nen la'y A nhu' nhau vdi cac 16
c6 kich thu'dc khac nhau. Tile la khong nen Ia'y n
ty 1~
vdi N.
1.5.2. 86 chinh xac ciia phu'dng an ki~m tra:
8~ di de'n danh gia chinh xac hdn dQ chillh xtic ciia phu'dng an ki~m
tra, d§u tien ta du'a vao khai niem xtic sul[t, hi~u nhu' sau:
10
Khi stt d1_mg m(>t phtfdng an ki~m tra. ta n6i r~ng 16 c6 ty 1~ 1~n lo(;li 1%
qua ki€'m tra dtt
90 16 dtf
to't. Ch~ng h(;ln voi phudng an H 3, ta ki~m tra 100% 16 t6t. Thanh ra ta quan
Uim de'n xac sua't ke't 1u~n m(>t 16 (c6 ty 1~ 1~n 1o(;li p% cho truoc) la to't
bAng bao nhieu (xtt 1y the' nao tuy 1o(;li phtfdng an). Ta dinh nghia nhtf sau:
xtic suflt chl{p nhljn mQt lo (c6 tj [f IJn lo(li p%) Ia tot bling a% c6 nghla 10
trung blnh c1l kiim tra 100 10 (c6 tj [f /an lo(li p%, dlmg ding mQt pluidng
tin) thl c6 a lo dlif/c ket llf4tz 10 tot. Khi d6 ta cling hay n6i la 16 (c6 ty 1~
1~n 1o(;li p%) dtt<,ic ke't 1u~n 1a tc)t vdi xtic suflt ao/o. Nhttng cling phai nha'n
m(;lnh ngay r~ng di~u ke't 1u~n cua ta chi dung v~ trung b1nh.
a) Dac trtfng thuc te' cua phtfdng an ki~m tra: R5 rang la qua ki€'m tra
tho'ng ke, 16 c6 ty 1~ 1§:n lo(;li cang nho thJ. n6 cang hay dtfcjc ke't lu~n 1a to't.
Ch~ng h(;ln dung cling m(>t phttdng an ki~m tra, trung b1nh 95% 16 c6 0.1%
1~n 1o<;li ducjc ke't 1u~n 1a to't nhtfng chi c6 60% 16 c6 1% 1§n lo(;li du<,jc ke't
1u~n t6t. N6i khac di, 16 cang c6 ty 1~ 1~n 1o':li nho, th1 dtt<,ic ke't lu~n 1a t6t
voi xac sua't cang cao. L6 g6m toan san ph§'m t6t, tuc la ty 1~ l~n 1o(;li
p = 0, bao gio cling ducjc ke't lu~n 1a t6t nen xac sua't cha'p nh~n 16 nhtt v~y
Ia to't b~ng 100%, con 16 g6m toan san ph§'m c6 khuye't t~t bao gio cling bi
hac bo, va xac sua't ke't 1u~n m(>t 16 nhu v~y la to't b~ng 0. Tu nh~n xet tren
ta tha'y xac sua't ke't 1u~n m(>t 16 1a to't phl;l thu(>c vao ty I~ I§n lo(;li p trong
11
16, nen ta ky hi~u xac sua't a'y la L(p), coi nhu' m9t ham s6 cua p. Ham L(p)
nho nha't la b~ng 0 va Jon nha't 1a b~ng 1 (1 00% ). Ta gQi ham L(p) la dijc
trling tlujc tt ciia phu'ong an kiS'm tra. Ta dung n6 dS' danh gia d9 chinh
xac cua phu'ong an kiS'm tra. Ne"u ve n6 du'oi d:;mg d6 thj, tn,IC hoanh ghi
gia trj thay d6i cua ty 1~ Hin 1ot;li p, tn,IC tung ghi L(p) la xac sua't ke"t lu~n
16 (co p% lftn lot;li) la t6t. M6i phuong an kiSm tra d€u co m9t duong d?c
tru'ng nhu' v~y.
N6i chung, khi l~p phu'ong an xua't phat tu chi tieu AQL = Pa voi mile
sai I§m lot;li I la a, ta ba:t du'ong d?c tru'ng thlfc te" di qua diSm (Pa , 1 - a).
Con khi xua't phat tli chi tieu diS'm phan bi~t b~ng Q 0.5, ta ba:t n6 di qua
diS'm (Qo.s , 0.5).
L(p)
(Hlnh 1)
0.
0
1%
Qos
I
p
b) 86 d6c cua du'ong dac tru'ng thu'c te':
d
tren, khi danh gia d9 tie't
ki~m cua phuong an kiSm tra, ta dung ty 1~ Ia'y mftu 'A. BS kiS'm tra m9t 16
12
c6 kich thu'oc N, phu'dng an nao ling voi A. nho hdn 1a tie't ki<$m hdn. Vi<$c
so sanh th~t 1a ddn gian.
Bay giO m6i phu'dng an ling voi m<)t du'ong d~c tru'ng thlfc te'. Dung
du'ong d~c tru'ng thlfc te' dti danh gia dvi<$c so sanh chung nhu' sau:
Gia sll' ta dung phu'dng an H:!(n, c) dti ki€m tra cac 16 hang. G9i pm 1a
ranh gioi giua 16 to't va 16 xa'u. Ta bie't ne'u ty 1<$ 1§n 1o~i p khong vu'<;jt qua
p(:!J thl nh~n ngay c6 1Qi hdn. Con 10 c6 ty 1<$ 1§n 1o~i qua p(:!J thl1o~i c6 1Qi
hdn nh~n. Lo c6 ty 1<$ J§n 1o~i dung b~ng pm thl nh~n hay 1o~i khong thanh
,., d;.
van e.
Th~t ra ai cung muo'n c6 phu'dng an rna 100% 16 c6 ty 1<$ I§n 1o~i
p < p< 2J d€u du'<;jc nh~n ngay. Tile 1a xac sua't ke't lu~n 16 c6 p < p( 2 ) % J§n
lo~i 1a to't b~ng 1 (L(p) = 1 voi p < p( 2J). Con 100% 16 c6 ty 1<$ J§n 1o~i
p > p( 2J d€u bi bac bo. Tile Ia xac sua't ke't 1u~n lo 1a to't b~ng 0 ne'u p > p( 2 J
(L(p) = 0 ne'u p > p< 2J), nhung 16 c6 ty 1<$ 1§n 1o~i p = p( 2) thl1o~i hay nh~n
cung du'
ngay tu d§u va du'ong d~c tru'ng nhu' v~y gQi la dlidng dijc tntng lj tllllng.
L(p)
(Hlnh 2)
0....... .
p'
0
I
I
p
Trong tht,tc te' ta mu6n co c~p (n, c) rna du'ong d~c tru'ng thlfc te' ling vdi
n6 cang g~n vdi d~c tru'ng ly tu'dng cang t6t, tlic la du'ong d~c tru'ng cang
d6c cang t6t. Ch£ng h~n hai c~p (n 1, c 1) va (n 2, c2) ling voi hai du'ong d~c
tru'ng cho tren hlnh 3 thl xet v~ d9 chinh xac ta thich c~p (nJ,
CJ)
hdn. N6
ling vdi du'ong d~c tru'ng d6c hdn. Vl'nhln vao du'ong d~c tru'ng d6c hdn ta
tha'y hai 16 t6t xa'u khac nhau se du'qc ke't lu~n la t6t vdi xac sua't khac
nhau ra't nhi~u. Thanh ra m9t phu'dng an ling vdi du'ong d~c tru'ng d6c c6
kha nang phan bi<$t cac 10 t6t xa'u khac nhau, khong danh d6ng chung voi
nhau.
L(p)
Hlnh 3
0
p
14
V! du'ong d~c tru'ng thlfc te' rat quan tr9ng nen cac bang tieu chuffn d€u
danh nhi~u trang tr!nh hay nhung tinh toan d~c tru'ng nay.
I.5.3. Ranh gioi nhfm cac guyet dinh:
Bay gio ta xet den m9t 1o~i d~i 1u'<;lng khac, rna trong nhi6u tru'ong h
hao.
Ta da biet khi ki~m tra th6ng ke m9t 16 hang, ta thu'ong d§n den m9t
trong ba quyet djnh cu6i cung 1a:
- Lo~i khong ki€m tra tie'p ch6 con 1~i.
- Ki~m tra I 00%.
- Nh~n kh6ng ki~m tra tiep ch6 con 1~i.
Quyet djnh CO du'QC tuy thUQC VaO chat 1u'Qng Cl,l th~ CUa }6 hang.
Thanh ra voi m9t m~t hang nao d6 cling c6 ba con s6 p(l), pen va p( 3) la
ranh gioi nh~n quyet djnh. Trong d6 p 0 > 1a ranh gioi giua nh?n khong ki€m
tra va ki~m tra I 00%, tuc 1a 16 c6 ty 1~ 1§n lo~i khong qua p 0 > th! nh?n
ngay 1<Ji hdn ki~m tra 100% va 16 c6 ty 1~ 1§n 1o~i qua p 0 > th! ki~m tra
100% 1<;5i hdn nh?n kh6ng ki~m tra. Cling v~y:
pm 1a ranh gioi giua nh?n khong ki~m tra va lo~i kh6ng ki~m tra.
p( J la ranh gidi giUa ki€m tra 100% va 1o~i kh6ng ki€m tra.
3
DS d~ nho ta d€ y 1a p(iJ c6 th~ coi 1a diSm phan bi~t khi dung phu'dng
an Hi (i = 1, 2, 3).
15
Be xac djnh du'c;5c cac ranh gidi d6 ta c6 th€ xac djnh xap xi n6 nhu'
sau: gia sii' k Et st) du ldn cac san phffm rna trong d6 c6 1 san phffm c6
khuye't t~t (th1 nh~n ngay lc;5i hdn la ki€m tra 100%), khi d6 ta c6 th€ lay
1
,.., trong .)-0 san p h am
A'
A'
,.., t;;tt
p (I) ;:::: k. Ch?ang h ;;tn neu
co~ 1 san p h am
co~ kh uyet
?
?
A
thl nh~n t6t hdn Ut ki€m tra 100% th1 p 0 );:::: 1150. Con ne"u 50 v§n con it rna
phai la cu 100 san phffm c6 1 san phffm c6 khuye"t t~t khi d6 nh~n ngay
mdi t6~t hdn ki€m tra 100% thllay p( 1J;:::: 11100 v.v ...
B~ng each tu'dng tlf nhu' v~y ta xac djnh du'cjc p<:!) va pm.
1.6. Chon phu'dng an thich hdp nhat:
8€ 1~p phu'dng an ki€m tra m()t m~t hang, ta phai giai quye"t cac van
•
Dung lo;;ti phtidng an nao d€ kiim tra cho thich hc;5p ?
•
Xuat phat tu chi tieu nao rna tlm tham so'?
•
Dung tham so' nao trong cac c~p tlm dti<;Sc la thich h<;Sp nhat?
Sau day la v~ti g<;Si
y v€ cac van d~
do:
1.6.1. Chon loai phtidng an:
Vi~c chQn lo;;ti phtidng an nao la tuy thu()c vao IDt.JC dich, yeu c~u ciia
kiim tra, pht.J thu()c vao tlnh hlnh san xuat va d~c diim yeu diu hang h6a
ct.J thci. Ta chi lttu
y de"n cac diem sau day:
a) Lo;;ti H1, H3 va B chi thich hc;5p vdi ki€m tra khong c6 tinh chat pha
ho;;ti. V di kiim tra c6 tinh chat ph a ho;;ti ta chi sii' dt.Ing dti<;Sc H 2, vl lo;;ti
phudng an nay khong dtia de"n quye't djnh ki€m tra IOOl/r.
16
h) Truong hqp ta c~n cac 16 phai c6 dung rn(>t s6 1u<;Sng c6 djnh ddn
vi
san ph§'m, ta co thS sii' dt,mg rnQi phudng an da neu nhung ta phai thay the'
nhung san ph&m co khuye't t~t phat hi~n trong kiSrn tra b~ng nhung san
ph§'rn da bie't cha:c 1a t6t.
c) Can ell' vao tlnh hlnh c1,1 th€. Do nguyen nhan kinh te', do yeu c~u
hang h6a v.v ... rna thiy r~ng 16 xiu ki€m tra 100% lcji hdn 1o~i kh6ng
ki€rn tra thl dung H1. Thiy 1o~i 1<;Si hdn kiSm tra 100% thi dung H 2 • Truong
hcjp g~p m~t hang rna ne'u d6 1Qt san ph§'m xiu sc dtia de'n nguy hi€rn thl
phai dung H 3 .
D6i vdi m~t hang c6 chit lti<;1ng bie'n d(>ng nhieu, khi thi rit xiu phai
1o~i c6 lcji hdn, khi thl rit t6t nh~n ngay c6 1<;1i, khi thl chit lti<;1ng kh6ng r6
rang c~n kiSm tra 100%. Truong h<;fp d6 ta c6 thS ap dl,lng phtidng an 1o~i
B. Thong thuong d6i vdi cac m~t hang con san xuit thii c6ng, phtidng an
nay to ra c6
hi~u
qua.
d) C6 th€ din ell' vao chit lti<;1ng trung blnh va p 0 >, pm, p( 3) d€ chQn lo~i
phudng an. Chgng h~n ne'u bie't chit lu<;1ng trung hlnh ciia cac san ph§'m
dem kiSm tra 1a p kh6ng vucjt qua p( 3 ) thl nen dung H 1 vl khi d6 lo~i sc
kh6ng l<;1i b~ng ki€m tra 100% v.v ...
Trong cac lo~i phtidng an H 1, H::! va H3 thl H 1 hay ducjc sii' d1,1ng hdn ca
bdi vl: H 3 thl it g~p vl san ph§'m kh6ng cho phep nh~n rna kh6ng du<;1c
ki€m tra 100% thl it khi ki€m tra th6ng ke. Con H2 thl rit ph1,1 thu(>c vao
chit lu<;Sng san ph§'m dem kiSm tra: san ph§m dem ki€m tra co chit lu<;1ng
cao thl h~u nhti chip nh~n ngay, vi~c kiSm tra to ra it tac d1,1ng. Con ne'u
17
chfft ht<;1ng san phffm dem kiem tra qua xffu th'i ta 1o(;li ngay rna h§u nhtf
kh6ng nh~n du'
y chi vi~c
the' nao di nua, ta v§n dam bao chfft ltt<;1ng nh~n t6t hay xffu tuy
tang hay giam s616 phai ki~m tra 100%.
1.6.2. Xac dinh cac chi tieu c§n dam bao:
Ta da xet qua 4 1o(;li chi tieu: AQL (la muc chfft 1tt<;1ng chffp nh~n, 16 co
ty 1<% J§n lo(;li kh6ng qua AQL coi la 16 t6t); L TPD (ty 1<% 1§n 1o(;li gidi h(;ln,
16 co ty 1<% I§n lo(;li qua L TPD coi 1a xffu); AOQL (chfft 1tt<;1ng ra trung b1nh
kh6ng qua QM, ffi~C du cac 16 dcm ki~m tra
CO
chfft }tf<;fng nhtf the' nao di
nua); di~m phan bi<%t (co thti coi 1a cha't ltt<;fng ttfdng dO'i).
- Xua't phat tu chi tieu nao d~ 1~p phudng an ?
- Gia trj
Cl,l
th~ cua no b~ng bao nhieu ?
Tfft nhien, di~u do cling ph1,1 thu()c vao t'inh h'inh san xufft, d~c di~m
hang boa, yeu c§u ki~m tra ... d day ta cling dtfa ra vai chi d§n chung rna
thoi.
a) Ne'u xufft phat tu quy~n l<;1i ciia nguoi nh~n hang, thi nen dung chi
tieu L TPD. Bdi vi khi do phudng an dam bao b§u he't cac 16 xa'u qua ki~m
tra cling du'<;1c phat hi<%n 1a xa'u. Ngu'oi nh~n it bj riii ro 1a nh~n nh§m 10 xa'u
thanh tO't. Gia trj ciia chi tieu LTPD cang
nho
thi yeu cfiu cha't ltt<;fng san
ph§'m cang cao, ki~m tra cang ch~t.
·-·---
-·--·--------·--~-----~
.·: ::.~.... ;·~ r:,) .. ;: ~.i/, ;c.r.C'':
! :~J·J,_,;L~ :-•r.t i10L,; rt,tbh ~:~r
1
f~Hl'\'~(1:~\P!H' PP~'I
': ·:' '·~.';
- ''·i\11 .';!
- ;!11!•,•
...
1
~
'
-~--------<·~--------
·-~----·-
18
Ne'u xuilt phat tu quy~n 1<;1i cua ngu'oi giao hang, thl dung chi tieu AQL.
VJ khi do hfiu be't cac J0 t6t d~u du'QC ke't ku~n }a t6t, kh6ng du'a l<;ti nhi~u
rui ro cho ngu'oi giao. Tilt nhien gia trj cua AQL dmg nho thl yeu c~u chilt
lu
xet hai tru'ong h<;1p:
• Mu6n dam bao chilt 1u'<;1ng trung blnh trong m<)t loc;tt 16. ta xuilt phat
tu chi tieu AOQL va lily
QM=Pc
Nhu' v~y, ty 1~ l§n lo1;1i trung blnh trong san phfim nh~n kh6ng qua Pc Ia
ty I~ cho phep.
• Con muo'n dam bao chilt lu'<;fng trong tung 16, tuc la h~u he't mQi lo
d~u co khong qua Pc% I§n loc;ti, h1c do ta dung LTPD va lily
Pt = Pc
Ne'u co tieu chufin ky thu~t nao do v€ ty 1~ l§n loc;ti (thai gian san xuilt
hang moi, dung may moi v.v ... ) Ja Pb ta nen dung LTPD va
d~t
Pt = Pk·
c) Khi dung H 1, ne'u xac djnh du'<;fc p 0 l la ranh gioi giua nh~n va kiSm
tra 100%, thl ta nen xuilt phat tu chi tieu AOQL va lily
QM:::; p(l)
Nhu' v~y cha't lu'<;1ng cua cac 10 dem ki~m tra du the' nao di nua, cha't
lu'<;fng trung blnh cua san phfim nh~n cung khong qua p 0 ) % I§n loc;ti rna khi
19
xet p(l) ta da bie't r~ng cha't lu'<}ng san ph§m nhu' v~y nh~n ngay c6 l<}i hdn.
Thanh ra cac san ph§m nay khong c§n phai ki~m tra l(;li nua. Ki~m tra nhu'
d) Dung di~m ph an bi~t: Doi khi xac djnh AQL, L TPD, AOQL ra't kh6
c6 cd sd. Khi d6 m(>t each tlf nhien ta 1a'y p 0 J, pm, p( 31 lam cac di€'m phan
bi~t. Ch~ng h~n dung H 1 thl la'y Qo.s = pnJ, dung H2 thl la'y
Qo.sp (2) v.v ...
e) Ngoai nhung chi d~n tren, ta con c§n htu
y them cac di€'m sau day,
suy trlfc tie'p tu djnh nghia cua cac chi tieu:
Thu nha't, chi tieu AOQL chi c6 voi phu'dng an HI va B.
Thu hai, ta c§n chu
y toi hai lo~i phu'dng an
sau day: Ne'u xua't phat tu
chi tieu LTPD thl theo djnh nghia cua chi tieu nay, h§u he't cac 16 xa'u d€u
bi phat hi~n. Thanh ra ne'u ki€'m tra m(>t vai 1§n, thl h§u nhu' chiic chAn Ia
kh6ng nh~n phai 16 xa'u. Con ne'u xua't phat tu chi tieu AOQL thl c6 th€'
nh~n phai 16 xa'u, c6 th€' nh~n du'<}c 16 t6t, nhu'ng v€ trung blnh thl san
ph§m nh~n c6 kh6ng qua QM ph§n tram san ph§m xa'u. Do nhung nh~n xet
d6, ne'u chung ta giao djch vdi ndi n~w d6 chi m(>t vai 1§n thl phai 1~p
phu'dng an xua't phat til chi tieu LTPD. Phu'dng an d6 c6 th€' gQi 1a phu'dng
an t6t tuc thoi. Con ne'u quan h~ Iau dai, thl dung chi tieu AOQL c6 th€'
nhi~u khi nh~n phai 16 xa'u. Nhu'ng lau dai, v€ trung blnh cha't lu'<}ng san
phffm nh~n v~n d~t yeu c§u nhu' ta mu6n. Phu'dng an xua't phat tu chi tieu
AOQL c6 th€' gQi 1a phu'dng an t6t trung blnh.
1.6.3. Xac dinh tham
s6 thich hdp nha't cua phu'dng an ki€'m tra:
20
Trong khi l~p phu'dng an, ta c6 the' tlm ra nhi~u c~p n, c (c') cling dam
hao cac chi tieu yeu dlu. 8~ xac djnh c~p nao la thich hQp hdn ca, ta c6
vai chi diin chung:
a) Gia tri cua c:
s6 gioi
h~n
c = 0 thu'ong thich h<;jp khi khong cho phep nh~n lo rna
miiu l~i c6 san phffm c6 khuye't t~t. Khi ty 1~ Iiin lo~i cho phep Pc la ra't be,
ta nen la'y c = 0. Con Pc ldn thl nen la'y c IOn hdn.
c = 0 thu'ong ung voi n nho nen ne'u mu6n dam bao cha't lu'Qng cho m<)t
lo~t lo thl c = 0 cling cho ke't qua nhu' voi c Ion. Con mu6n dam bao cha't
lu'Qng rieng tung 16 thl nen la'y c > 0 ung voi n Ion.
b) Gia tri cua c va c':
Cac
s6 gioi h~n c va c' khong nen la'y giln nhau qua. Bdi vl khi d6 s6
lo kie'm tra 100% it di, nhu'ng khi do
s6lo bj lo~i cling nhi~u len. M~t khac,
khi d6 n6 gay t'inh tr~ng ding th~ng v€ tam ly: chi thay d6i ra't it s6 san
phffm khuye't t~t c6 trong miiu, quye't djnh v~ lo da thay d6i. Nen thu'ong
ngu'oi ta la'y c'2: c (ch~ng h~n c'2: c+2).
c) Can ell' vao muc do tie't kiem va do chinh xac cua phu'dng an kie'm
tra:
(j day thu'ong xay ra m<)t mau thuffn Ia mu6n cho du'ong d~c tru'ng cang
d6c (phu'dng an cang chinh xac) thl ty 1~ la'y miiu cang phai cao (phu'dng
an kern tie't ki~m). Thanh ra ta phai tuy theo tru'ong hQp
Cl;l
the' doi hoi m~t
nao nhi~u hdn rna ch<;m phu'dng an. Trong tru'ong hQp khong c6 doi hoi gl
d~c bi~t v~ m~t nay hay m~t khac, ta nen dung boa giua hai m~t do. Tuc la
.. -
----
---------~--
21
khong nen doi hoi phu'ong an th~t tie't ki~m rna ciing khong doi hoi du'ong
d~c tntng thlfc te' cua phu'ong an phai th~t d6c.
1.7. lfoc lu'ong hau nghiem:
Sau khi xac djnh du'QC phu'ong an thich h<;1p va dung n6 d€ ki€m tra
mQl lo~t J0 hang, ta mu6n bie't: cha't lu'<;jng trung blnh Jo san ph~m Cl;l th€
rna ta da nh~n la the' nao? Muc d9 hi~u qua cua phu'ong an rna ta da sii'
d1;1ng ra sao?
Va'n d~ thli nha't ra't quan trQng, vl ne'u khong bie't cha't lu'<;1ng san ph~m
cua nhung lo mlnh nh~n thl ra't khong an tam. Ch~ng ·h~n ne'u dung phuong
an H 1(n, c) xua't phat til chi tieu nh~n khong vu<;jt qua 3% I§n lo~i. Nhung
c6 th€ d lo~t lo hang nay la 2,8'1h; d lo~t lo khac la 0.05% hay 0.01% v.v ....
Vl v~y ta mu6n bie't cha't lu'
M~t khac, bie't nhu' v~y chung ta mdi c6 th€ c6 co sd d€ h~ch toan voi
cong nhan hay thanh toan giua ngu'oi giao va nguoi
nh~n.
Ne'u din eli vao ke't qua ki€m tra danh gia du'QC ca cha't ]u<;jng san
ph~m tru'oc khi ki€m tra, ta c6 th€ bie't du
an ki€m tra sau khi so sanh voi cha't lu<;jng san ph~m nh~n sau ki€m tra.
Bie't cha't lu'<;jng truoc khi ki€m tra, ta bie't tlnh hlnh san xua't. Tren co sd d6
cai tie'n nang cao cha't lu'<;1ng san ph~m. Bdi vl, ne'u danh gia dl1QC cha't
lu
thu'ong khong. Ngoai ra ta con bie't du'QC trong truong hQp nao thl nen tang
cu'ong ki~m tra, tru'ong h<;lp nao th1 nen giam nhy ki~m tra. Thanh ra u'oc
lu'Qng h~u nghi~m ra"t quan trQng.
Ta chia N san phgm cua 16 (N, D) ra lam ba ph~n:
N = Na + NB + Ny, trong d6
Na la s6 san phfim bi lo;;ti kh6ng qua ki~m tra.
NB la s6 san phfim ki~m tra (n6 kh6ng d6ng nha't voi n, VI con c6 khi
phai ki~m tra 100%).
Ny la s6 san phfim nh~n kh6ng qua ki~m tra.
86ng thoi D phe' phfim cling du'<;lc chia ra lam ba ph~n:
D = Da + DB + Dy, trong d6
Da la s6 phe' phgm trong Na san phgm hi lo;;ti kh6ng qua ki~m tra.
DB la s6 phe' phfim phat hi~n ra trong NB san phfim du'
tra.
M(>t phu'dng an cang hi~u nghi~m ne'u Dr
(s6 phe' phfim
nh~n) va
Na - Da (s6 chinh phfim hi lo;;ti) cang nho. Sau khi ki~m tra, ta bie't N, Na,
NB, Ny, DB. Vl v~y, ne'u danh gia du'
phu'dng an.
V1 v~y, ngu'oi ta c6 ga:ng can eli vao s6 phe' phfim t1m tha"y qua ki~m
A
A
tra la DB d~ t1m nhung u'oc lu'<;lng kh6ng ch~ch D = rp(Dp), Da = rp a (DfJ),
