SKKN một số biện pháp giáo dục đoàn viên, thanh niên bằng hình thức kỉ luật tích cực trong trường THPT

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HOÁ

TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
--------------------&---------------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐOÀN VIÊN,
THANH NIÊN BẰNG HÌNH THỨC KỈ LUẬT TÍCH
CỰC TRONG TRƯỜNG THPT

Người thực hiện: Lưu Thị Thắng
Chức vụ: Bí thư Đoàn trường
SKKN thuộc : Công tác Đoàn

THANH HÓA NĂM 2019


MỤC LỤC
Nội dung

Trang
MỤC LỤC
1
1. MỞ ĐẦU........................................................................................................................................
2
1.1. Lí do chọn đề tài.....................................................................................................................
2
1.2. Mục đích nghiên cứu............................................................................................................
3
1.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu.....................................................................................

3
1.4. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................................
3
2. NỘI DUNG..................................................................................................................................
4
2.1. Cơ sở lí luận..............................................................................................................................
4
2.1.1. Kỉ luật.......................................................................................................................................
4
2.1.2 Biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực ........................................................................
4
2.2. Thực trạng của vấn đề.........................................................................................................
5
2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện.....................................................................................
6
2.3.1 Nhóm hoạt động thứ nhất: Thay đổi quan điểm nhận thức đối với
6
các thành viên tham gia giáo dục đạo đức cho đoàn viên, thanh niên..........
2.3.1.1 Tổ chức tuyên truyền vận động, tập huấn, trao đổi...................................
6
2.3.1.2 Cung cấp sách kham khảo, tài liệu. ....................................................................
6
2.3.2 Nhóm hoạt động thứ hai: Một số biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực
7
áp dụng trong hoạt động giáo dục đạo đức cho doàn viên, thanh niên
2.3.2.1 Chú trọng công tác tuyên truyền giáo dục...............................................
7
2.3.2.2 Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, hướng dẫn bí thư các chi đoàn
8
xậy dựng những quy tắc rõ ràng và nhất quán cho các chi đoàn....................

2.3.2.3 Khuyến khích động viên tích cực........................................................................
9
2.3.2.4 Áp dụng những hình thức phạt phù hợp, công bằng và nhất quán
10
2.4. Hiệu quả.....................................................................................................................................
14
2.4.1. Về nhận thức........................................................................................................................
14
2.4.2. Kết quả cụ thể.....................................................................................................................
15
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.................................................................................................
16
3.1. Kết luận.......................................................................................................................................
16
3.2. Kiến nghị....................................................................................................................................
16

1


1. MỞ ĐẦU
1.1 Lý do lựa chọn đề tài
Luật Giáo dục năm 2005 (Điều 2) ghi rõ:
"Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có
đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm
chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc". [6]
Đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, thực hiện chức năng là trường học xã hội
chủ nghĩa của thanh niên, việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống

cho đoàn viên, thanh niên luôn là một yêu cầu, nhiệm vụ công tác quan trọng
đặt ra thường xuyên, liên tục. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh lần thứ X đã xác định: “Tăng cường công tác giáo dục lý
tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay là
một trong số những đề án quan trọng”. [8]
Mặt khác có thể thấy đoàn viên, thanh niên là “học sinh là THPT đang ở độ
tuổi phát triển mạnh về thể chất và tinh thần, các em đang trong giai đoạn
chuyển tiếp từ trẻ em sang người lớn. Các em thường thích thể hiện bản thân,
tính hiếu động, nông nổi, cảm tính dẫn đến các biểu hiện thiếu tập trung trong
học tập, bướng bỉnh ham chơi lười học, dễ bị kích động, dễ nổi nóng…Vì vậy
các em rất dễ mắc lỗi”. [2] Việc xử lý đoàn viên, thanh niên khi các em mắc lỗi
đang là vấn đề quan tâm của toàn xã hội, nhà trường và gia đình.
Trong thực tế, đa phần các nhà trường đang rất nỗ lực để hoàn thành nhiệm
vụ cao cả “trồng người”, nêu gương sáng cho đoàn viên, thanh niên noi theo, là
chỗ dựa tin cậy để đoàn viên, thanh niên bày tỏ tâm tư suy nghĩ, tình cảm của
mình những lúc gặp khó khăn trong cuộc sống. Các thầy cô giáo đã xử lí rất
tinh tế khi đoàn viên, thanh niên phạm lỗi. Trong trường hợp đó, việc kỉ luật
đoàn viên, thanh niên khi các em mắc lỗi đã là một phương pháp giáo dục hữu
hiệu, nhiều đoàn viên, thanh niên đã trưởng thành và trở thành công dân có ích
cho xã hội.
Tuy vậy, một số nhà giáo dục còn thói quen giáo dục đoàn viên, thanh niên
bằng cách trừng phạt thể xác: đánh đoàn viên, thanh niên bằng tay hoặc roi; bắt
đoàn viên, thanh niên đi quanh sân đeo bảng kê tội trước ngực; dán băng keo
vào miệng; tự vả vào miệng mình khi mắc lỗi nói chuyện trong lớp; bắt quỳ gối,
ngậm giẻ và liếm ghế…Còn có nhà giáo dục trừng phạt về tinh thần bằng cách
xỉ nhục, hạ thấp nhân phẩm của đoàn viên, thanh niên như chửi bới, xa lánh…
Có nhiều nhà giáo dục tỏ ra bất lực trong việc giáo dục những đoàn viên, thanh
2

niên cá biệt, khó bảo, nên đã sử dụng bạo lực. Biện pháp này thiếu hiệu quả,
thậm chí có thể nói là biện pháp tiêu cực, phản giáo dục, chỉ có tác dụng trước
mắt, gây thương tổn về lâu dài đến tinh thần của đoàn viên, thanh niên. Cũng đã
có những nhà giáo dục phạt tiền cho mỗi lỗi vi phạm của đoàn viên, thanh niên.
Mặc dù ở mức độ nào đó hình phạt này có thể hạn chế sự vi phạm của đoàn
viên, thanh niên; được sự chấp thuận, đồng tình của tập thể lớp và phụ huynh
học sinh nhưng sẽ tác động tiêu cực đến nhận thức của các em. Vô hình chung
tạo nên ở đoàn viên, thanh niên nét suy nghĩ: mọi tội lỗi, sai phạm đều có thể
mua chuộc được bằng đồng tiền.
Khi cần xây dựng nhà trường thân thiện, rất cần có kỉ luật, nhưng kỉ luật
đoàn viên, thanh niên là kỉ luật mang tính giáo dục là chủ đạo, do vậy áp dụng
hình thức trừng phạt rõ ràng là biện pháp không phù hợp cần phải chấm dứt.
Bản thân sau nhiều năm đứng lớp, đặc biệt là làm công tác kiêm nhiệm hoạt
động Đoàn, tôi nhận thấy việc chú trọng giáo dục đạo đức cho đoàn viên, thanh
niên bằng hình thức kỉ luật tích cực đem lại những hiệu quả nhất định. Bên cạnh
nội dung cốt lõi là nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường, hình thức kỉ
luật tích cực còn đem đến các nội dung mang tính thời sự xã hội thiết thực, bổ
ích, nhằm đáp ứng yêu cầu hình thành ở học sinh tư tưởng, tình cảm, tốt đẹp để
từ đó, các em có những quan hệ ứng xử đúng đắn với những vấn đề của cuộc
sống.
Đó là lí do tôi chọn đề tài Một số biện pháp giáo dục đoàn viên, thanh niên
bằng hình thức kỉ luật tích cực trong trường THPT để trao đổi cùng đồng
nghiêp.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đoàn viên, thanh niên từ việc sử dụng
các biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực.
- Đề tài này có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho giáo viên.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Giải pháp kỉ luật tích cực trong giáo dục đoàn viên, thanh niên.
1.4. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp điều tra (tìm hiểu).
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.

3


2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận
Một số biện pháp giáo dục đoàn viên, thanh niên bằng hình thức kỉ luật tích
cực trong trường THPT được phát triển từ dự án Phát triển giáo dục trung học
phổ thông giai đoạn II do Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Ngân hàng Phát
triển châu Á triển khai trong 7 năm bắt đầu từ tháng 4/2013 đến tháng 6/2020 tại
33 tỉnh khó khăn của Việt Nam trong đó có Thanh Hóa. Mục tiêu của dự án là
tăng cường chất lượng giáo dục THPT; tiếp cận chuẩn giáo dục THPT của các
nước tiên tiến; mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục THPT cho các nhóm thiệt thòi;
tăng cường nâng cao năng lực quản lý…
Trước khi đóng góp cho dự án một số các biện pháp giáo dục kỉ luật tích
cực, tôi xin trình bày một số nội dung sau để có cái nhìn ban đầu về kỉ luật, biện
pháp giáo dục kỉ luật tích cực.
2.1.1. Kỉ luật
Theo từ điển tiếng Việt, kỉ luật là tổng thể những điều quy định có tính chất
bắt buộc đối với hoạt động của các thành viên trong một tổ chức để bảo đảm
tính chặt chẽ của tổ chức, là hình thức phạt đối với người vi phạm kỉ luật. [9]
Theo quan điểm của Cambell – nhà tâm lí học người Anh: Kỉ luật có nghĩa
là rèn luyện cho tâm trí và nhân cách của trẻ để giúp đỡ trẻ trở thành những
người biết tự chủ và có ích cho xã hội. Kỉ luật được hiểu bắt đầu từ hoạt động
hướng dẫn trẻ bằng cách nêu gương, khuyên dạy bằng lời nói, bằng sách vở,
dạy dỗ và giúp trẻ học thông qua kinh nghiệm vui tươi; và hình phạt chỉ là một
trong số những biện pháp của việc kỉ luật, thậm chí còn là biện pháp kỉ luật tiêu

cực nhất. [5]
Như vậy, các cách hiểu trên cho thấy kỉ luật là những quy định và hình
phạt, song trong giáo dục cần đưa ra những kỉ luật có tác dụng giáo dục tích cực
đến người học.
2.1.2 Biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực
Theo quan điểm giáo dục kỉ luật tích cực, việc mắc lỗi của đoàn viên, thanh
niên khối THPT được coi như lẽ tự nhiên của quá trình học tập và phát triển.
Nhiệm vụ quan trọng của nhà giáo dục là làm thế nào để đoàn viên, thanh niên
tự nhận thức được bản thân, tự kiểm soát hành vi, thái độ trên cơ sở các quy
định, quy ước đã được xây dựng, thỏa thuận giữa người dạy và người học. Khi
đoàn viên, thanh niên mắc lỗi nhà giáo dục là người bạn, người chị, người bố,
người mẹ, chỉ cho các em nhận ra lỗi của mình để tự điều chỉnh. Việc tự nhận ra
lỗi để điều chỉnh bản thân là cơ sở cho sự phát triển hoàn thiện nhân cách. Đôi
khi giáo dục dựa trên sai lầm cũng mang lại tác dụng không nhỏ.

4


Có thể hiểu, biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực là cách giáo dục dựa trên
nguyên tắc vì lợi ích tốt nhất của đoàn viên, thanh niên không làm tổn hại đến
thể xác và tinh thần của các em, có sự thỏa thuận giữa nhà giáo dục – đoàn
viên, thanh niên phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi THPT. [4]
Theo như khái niệm trên cho ta hai bước khi sử dụng kỉ luật tích cực trong
giáo dục đoàn viên, thanh niên cấp THPT:
Thứ nhất, đó là biện pháp giáo dục ý thức kỉ luật (ý thức tôn trọng nội quy
trường lớp, đáp ứng các yêu cầu của chương trình giáo dục của nhà trường) ở
đoàn viên, thanh niên một cách tích cực.
Thứ hai, đó là biện pháp giáo dục bằng các hình thức kỉ luật có tác động
một cách tích cực đến người học.
2.2 Thực trạng của vấn đề

Đóng trên địa bàn thành phố, bên cạnh những mặt tích cực đoàn viên, thanh
niên trường THPT Nguyễn Trãi còn chịu ảnh hưởng rất lớn từ mặt trái xã hội.
Do vậy, nhà trường đã gặp không ít khó khăn trong công tác giáo dục toàn diện,
nhất là giáo dục đạo đức cho học sinh. Dẫu không nhiều nhưng vẫn có đoàn
viên, thanh niên có các biểu hiện như : không xác định được động cơ học tập
đúng đắn, thường xuyên vi phạm nội quy của nhà trường, gây mất trật tự trong
lớp, nói tục, chửi bậy, nói dối thầy cô và bạn bè, tô son môi, nhuộm tóc, hành vi
ngôn ngữ và ứng xử thiếu văn hóa, thậm chí còn có hiện tượng gây gổ đánh
nhau trong và ngoài nhà trường, vô lễ với thầy cô, hút thuốc, bỏ học... đã ảnh
hưởng không nhỏ đến nền nếp dạy học, uy tín giáo viên, kỉ cương nhà trường.
Nguyên nhân chính của tình trạng vi phạm đạo đức là do hoàn cảnh gia đình
và nhận thức còn non yếu của bản thân các em. Đối tượng đoàn viên, thanh niên
ở trường THPT Nguyễn Trãi đã được “sàng lọc” theo quan điểm ở mức tốp sau
so với các trường THPT cùng địa bàn, ít nhiều nhận thức của em cũng vì thế mà
còn hạn chế. Bên cạnh đó, phần lớn phụ huynh đều là những người buôn bán tự
do, ít có điều kiện và thời gian quan tâm con cái. Đặc biệt, có rất nhiều gia đình
các em lục đục do rượu chè, cờ bạc...cũng ảnh hưởng lớn đến tính cách các em.
Nền tảng gia đình là thế, cho nên bản thân các em cũng có cách hành xử đôi khi
cực đoan trước các mâu thuẫn, thậm chí còn có gia đình biểu hiện không hợp tác
khi con em họ vi phạm nội qui trường lớp, bị kỉ luật. Đối với Đoàn trường
THPT Nguyễn Trãi việc giáo dục đạo đức cho đoàn viên, thanh niên là công
việc trường kì, dài hơi đòi hỏi sự kiên trì, cố gắng của cả tập thể trong đó có
Đoàn thanh niên.
Với tình hình giáo dục chung hiện nay trong xã hội, với thực tế đặc điểm nhà
trường việc áp dụng biện pháp giáo dục tích cực là tất yếu.

5


2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện

Cụ thể quy trình hoạt động giáo dục đạo đức cho đoàn viên, thanh niên tại
Đoàn trường THPT Nguyễn Trãi đó là:
2.3.1 Nhóm hoạt động thứ nhất: Thay đổi quan điểm nhận thức đối với các
thành viên tham gia giáo dục đạo đức cho đoàn viên, thanh niên
2.3.1.1 Tổ chức tuyên truyền vận động, tập huấn, trao đổi: Tuyên truyền, vận
động, tập huấn là một trong những biện pháp quan trọng để Đoàn trường tác
động đến nhận thức của các giáo viên là đoàn viên tham gia công tác Đoàn, công
tác nền nếp. Công tác tuyên truyền càng rộng rãi, thường xuyên bằng nhiều hình
thức phong phú như thông qua các buổi trao đổi, tập huấn, sinh hoạt định kì theo
chủ đề... sẽ giúp giáo viên thay đổi nhận thức trong thời gian sớm nhất.
2.3.1.2 Cung cấp sách kham khảo, tài liệu
Một số đầu sách, và tài liệu Đoàn trường khuyến khích các thầy cô
nên tham khảo:

- Công văn số 1741/BGDĐT-GDTrH về hướng dẫn đánh giá kết quả
Trường học thân thiện – học sinh tích cực.
- Luật Giáo dục năm 2005 và sửa đổi năm 2009 về mục tiêu: Đào tạo con
người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và
nghề nghiệp trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình
thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất năng lực của công dân đáp ứng yêu
cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
- Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT về điều lệ trường phổ thông.
- Chỉ thị 40/CT-TW về việc xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục.
- Quyết định số 18/2008/QĐ-BGDĐT về việc quy định đạo đức nhà giáo.
- Thông tư 08/TT-BGDĐT hướng dẫn khen thưởng và thi hành kỉ luật học
sinh.

6

- Tài liệu bồi dưỡng giáo viên Trung học phổ thông về dạy học tích cực,
giáo dục kỉ luật tích cực.
2.3.2 Nhóm hoạt động thứ hai: Một số biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực
áp dụng trong hoạt động giáo dục đạo đức cho doàn viên, thanh niên
2.3.2.1 Chú trọng công tác tuyên truyền giáo dục: Đồng hành với đoàn viên,
thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất,
đời sống văn hóa tinh thần; giáo dục truyền thống đạo lí, giáo dục lối sống lành
mạnh. [1]

Ảnh: Ngoại khóa đoàn viên, thanh niên
với truyền thống tôn sư trọng đạo.

Ảnh: Ngoại khóa đoàn viên, thanh
niên với an toàn giao thông.

Ảnh: Kết nạp đoàn viên mới tại Nghĩa
trang liệt sỹ Hàm Rồng.

Ảnh: Viếng Nghĩa trang liệt sỹ Hàm
Rồng.

7


Ảnh: Ngoại khóa đoàn viên, thanh niên
với lý tưởng cách mạng.

Ảnh: Ngoại khóa đoàn viên, thanh niên với
việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

2.3.2.2 Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, hướng dẫn bí thư các chi đoàn xậy
dựng những quy tắc rõ ràng và nhất quán cho các chi đoàn: Không đề ra quá
nhiều các qui tắc sẽ khiến các em bị rối và cảm thấy gò bó khiến các em không
thể tập trung đến các qui tắc quan trọng. Hãy chọn ra các quy tắc quan trọng
nhất. Các quy tắc cần đề cập đến những chuẩn mực đạo đức và giá trị cơ bản
như: sự an toàn, sự tôn trọng lẫn nhau, lòng nhân ái, sự trung thực. Các quy tắc
đề ra cần có sự cân bằng hợp lý giữa lợi ích tập thể và lợi ích cá nhân.
Hướng dẫn các chi đoàn cùng nhau thống nhất các nội quy
NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA CHÚNG TA
- Chúng ta luôn luôn bắt đầu với một hoạt động, một cuộc họp vui vẻ.
- Chúng ta chọn ra một thư ký để ghi chép lại những quyết định.
- Chúng ta chọn một người chủ tọa để điều khiển buổi họp. Mọi người sẽ
chỉ định mọi người phát biểu.
- Chúng ta giơ tay nếu muốn phát biểu. Khi một người đang phát biểu ý
kiến, những người khác yên lặng lắng nghe.
- Chúng ta tôn trọng ý kiến của nhau và tránh “chê bai”. Bất cứ ai sử dụng
những lời mang tính “chê bai” sẽ không được quyền đóng góp ý kiến trong
vòng mười lăm phút.
- Tất cả chúng ta đều cố gắng đóng góp ý kiến. Ngay cả khi cảm thấy e
ngại, hãy cố gắng bày tỏ những ý kiến của mình.

8


Hướng dẫn hành động khi có mâu thuẫn trong các chi đoàn.
CHÚNG TA SẼ ĐỐI XỬ VỚI NHAU NHƯ THẾ NÀO?
- Nếu như có sự bất đồng quan điểm giữa các thành viên trong lớp, chúng
ta sẽ cố gắng nói chuyện và dàn xếp. Nếu như chúng ta không thể tự mình
giải quyết, chúng ta sẽ nhờ giáo viên làm người phân xử.

- Trong việc xử lý các mâu thuẫn, chúng ta sẽ cố gắng giải quyết theo
hướng xây dựng, không phải với thái độ “thắng – thua”.
- Chúng ta sẽ cố gắng nói chuyện với nhau với thái độ tôn trọng và nhã
nhặn.
- Chúng ta tôn trọng những ý kiến của nhau.
- Chúng ta không nói xấu, chê bai nhau.
- Chúng ta sẽ không cho phép bất cứ hình thức bắt nạt hay quấy rối diễn ra
trong chi đoàn này. Nếu chúng ta chứng kiến sự quấy rối hay bắt nạt,
chúng ta bảo vệ người bị bắt nạt và có biện pháp đối với người có hành vi
bắt nạt.
2.3.2.3 Khuyến khích động viên tích cực: Ai cũng thích được dộng viên và khen
ngợi như một sự công nhận về những công việc tốt họ đã làm, đồng thời tạo
động lực cho việc tiếp tục những hành vi tương tự. Những khen thưởng kịp thời
đối với các cá nhân, tập thể có thành tích tốt một mặt sẽ nhân rộng được các biểu
hiện tốt; mặt khác sẽ hạn chế được những biểu hiện tiêu cực trước khi nó xảy ra.
Vì thế sẽ ít khi phải sử dụng đến các hình thức kỉ luật.
Một số gợi ý các hình thức khen thưởng và động viên:
. Thi đua giành danh hiệu chi đoàn tiêu biểu hàng tháng.
. Khen thưởng cho đoàn viên, thanh niên tiêu biểu hàng tháng.
. Thi đua các câu lạc bộ hoạt động hiệu quả hàng tháng: Giáo
dục đạo đức nhân cách và kĩ năng sống cho đoàn viên, thanh niên qua mô hình
các câu lạc bộ như: câu lạc bộ nữ sinh, câu lạc bộ kĩ năng sống, câu lạc bộ
truyền thông, câu lạc bộ tự quản nền nếp...Tất cả các câu lạc bộ do Đoàn trường
quản lý và hướng dẫn hoạt động.
. Ngày hội vinh danh: Sau mỗi học kỳ các tập thể, các cá nhân có
biểu hiện tốt, hoặc có thành tích tốt sẽ được vinh danh trước các đoàn viên,
thanh niên trong toàn trường. Đây cũng coi như một hoạt động thường niên
trong năm học.

9

Ảnh: Đoàn viên, thanh niên
đạt giải cao trong cuộc thi
990 năm Thanh Hóa.

Ảnh: Học sinh đạt điểm cao
trong kỳ tuyển sinh được nhà
trường hỗ trợ học phí 1 năm.

Ảnh: Bí thư C5 Trần Thị
Khánh Linh học giỏi- hoạt
động đoàn giỏi.

. Ngày hội 26/3 ý nghĩa: Hàng năm ngày 26/3 được đầu tư tổ chức
theo tiêu chí mới lạ, bổ ích, hấp dẫn và có tính giáo dục phù hợp với kế
hoạch hoạt động chung của Tỉnh đoàn, Thành đoàn trong năm cụ thể. Một
số gợi ý như: ngày hội đọc sách, ngày hội nấu ăn, hội thi “ Khi tôi là đoàn
viên, thanh niên THPT”, ngày hội thời trang, hội thi nét đẹp học sinh, hội
thi “ Nguyễn Trãi trong tim tôi”, thi Âm vang Nguyễn Trãi...
2.3.2.4 Áp dụng những hình thức phạt phù hợp, công bằng và nhất quán
Mục tiêu của giáo dục là phát triển con người một cách toàn diện, chú trọng
giáo dục, tác động, uốn nắn hành vi hơn là trừng phạt, răn đe. Trong một số
trường hợp đoàn viên, thanh niên cá biệt, vi phạm nội quy trường lớp thì các
hình thức kỉ luật bằng hình phạt mới được đưa vào để giáo dục. Như vậy, hình
phạt chỉ là biện pháp sau cùng nhằm mục đích điều chỉnh những sai phạm của
đoàn viên, thanh niên. Biện pháp kỉ luật bằng hình phạt phải vì lợi ích của đoàn
viên, thanh niên; không gây tổn hại đến thể xác và tinh thần của các em. Dưới
đây là một số hình phạt tích cực có thể tham khảo:
a. Lao động tích cực

* Vệ sinh trường lớp
- Đối tượng bị phạt: đoàn viên, thanh niên xả rác bừa bãi, viết bậy hoặc vấy
bẩn lên tường lớp học, làm hư hại cơ sở vật chất của trường.
- Cách thức thực hiện: Các em tự tìm cách khắc phục hậu quả do hành vi vô ý
thức của các em gây ra; sẽ quét lớp hoc sau mỗi buổi học; dọn vệ sinh sân
trường; tưới bồn hoa cây cảnh trong khuôn viên nhà trường.
- Tác dụng của biện pháp: giúp đoàn viên, thanh niên biết trân trọng môi
trường sạch đẹp mình đang có; giúp đoàn viên, thanh niên ý thức rằng việc giữ
gìn cảnh quan trường lớp không phải chỉ là công việc của những lao công mà là
trách nhiệm của mỗi đoàn viên, thanh niên với ngôi trường của mình.
10


* Trồng cây xanh
- Đối tượng bị phạt: đoàn viên, thanh niên vi phạm nội qui ở mức độ vừa phải
như bỏ giờ học, đi học chậm, vi phạm đồng phục, nói chuyện riêng, không thuộc
bài, chơi cờ caro, chơi điện tử... đều có thể áp dụng mức kỉ luật này.
- Cách thức thực hiện: đoàn viên, thanh niên bị phạt đi trồng cây (cây cảnh,
cây bóng mát, cây thuốc nam…) hoặc chăm sóc cây tạo bóng mát trong khuôn
viên của trường; tưới bồn hoa cây cảnh trong khuôn viên nhà trường. ĐVTN có
thể trồng những cây cảnh nhỏ, nếu phát triển tốt đoàn viên, thanh niên đưa trồng
vào những chậu cảnh và đặt trên bàn của giáo viên thay cho những bình hoa giả
vẫn được sử dụng từ trước đến nay. Hoặc đặt những chậu cảnh đó tại góc lớp
cạnh bục giảng, hay đặt cạnh cửa sổ tạo không gian trong lành, thoáng mát,
giảm bớt sự căng thẳng trong lớp học.
- Tác dụng của biện pháp: giúp đoàn viên, thanh niên bồi dưỡng tình yêu và
thái độ thân thiện với môi trường, giúp đoàn viên, thanh niên thêm yêu và gắn
bó, biết giữ gìn và bảo vệ ngôi trường và lớp học của mình . Hơn nữa đoàn viên,
thanh niên sẽ ngày càng biết quý trọng lao động và giá trị của lao động.
Để động viên đoàn viên, thanh niên tích cực hơn trong việc trồng cây và tạo

cảnh quan cho lớp học, ngoài sự khích lệ, khen ngợi của cán bộ Đoàn phụ trách,
Đoàn trường cần tuyên dương trong giờ sinh hoạt dưới cờ những lớp học có
không gian sạch sẽ, dễ chịu và có thẩm mĩ…
b. Tham gia các hoạt động tình nguyện thường xuyên, tại chỗ
- Đối tượng bị phạt: đoàn viên, thanh niên vi phạm nội quy về ý thức tôn
trọng tập thể đó là nói chuyện riêng trong giờ học, bỏ buổi hoạt động chung của
lớp, không trực nhật theo lịch, trang phục không theo quy định. Cũng có thể áp
dụng đối vói các đoàn viên, thanh niên đang sử dụng quỹ thời gian không tốt đó
là chơi điện tử, gây gổ đánh nhau, đánh bài, sử dụng mạng xã hội quá nhiều...
- Cách thức thực hiện: Ban chấp hành Đoàn trường tập hợp danh sách đoàn
viên, thanh niên vi phạm, đồng thời căn cứ các chủ đề hoạt động của nhà trường,
Thành đoàn và Tỉnh đoàn, kế hoạch tháng của Đoàn trường để huy động những
đoàn viên, thanh niên này tham gia các này hoạt động tình nguyện thường
xuyên, tại chỗ: đội an toàn giao thông tự quản, đội nền nếp Đoàn, đội tình
nguyện cổ động lễ giao, nhận quân nhân; đội tình nguyện hưởng ứng Ngày Chủ
nhật Đỏ; đội tình nguyện hưởng ứng Giờ Trái đất; tiếp sức mùa thi THPT Quốc
gia; hưởng ứng năm tình nguyện…
-Tác dụng của biện pháp: Khi tham gia vào các hoạt động tình nguyện thường
xuyên và tại chỗ sẽ giúp đoàn viên, thanh niên trải nghiệm các hoạt động gắn kết
và ý thức tổ chức kỉ luật tập thể; một mặt các em sẽ tự có ý thức nâng cao tổ

11


chức kỉ luật tập thể, mặt khác sẽ giáo dục các em ý thức sử sụng thời gian của
bản thân một cách có ý nghĩa nhất.

Ảnh: Mô hình an toàn giao thông tự quản

Ảnh: Mô hình an toàn giao thông tự quản

Ảnh: Đội tình nguyện Nguyễn Trãi cổ
động Lễ giao, nhận quân 2019

Ảnh: Đội tình nguyện Nguyễn Trãi hưởng
ứng Ngày Chủ nhật Đỏ

Ảnh: Đội tình nguyện Nguyễn Trãi hưởng
ứng Ngày Chủ nhật đỏ.

Ảnh: Đội tình nguyện Nguyễn Trãi hưởng
ứng Giờ Trái đất.

c. Tham gia các phong trào hành động cách mạng.
- Đối tượng bị phạt: đoàn viên, thanh niên vi phạm yêu cầu chuẩn mực trong
các mối quan hệ với bố mẹ, thầy cô và bạn bè như chửi bới nhau trên mạng xã
hội, đánh nhau, vô lễ với bố mẹ thầy cô...

12


- Cách thức thực hiện: Ban chấp hành Đoàn trường tổ chức cho các đoàn viên,
thanh niên vi phạm đến các trung tâm giáo dục của người khuyết tật; hội người
mù Thành phố; để giúp đỡ, để cảm thông chia sẻ với những mảnh đời bất hạnh,
thiệt thòi; để thấy được mình thực sự may mắn và biết quý trọng hơn những gì
đang có và có thái độ đúng đắn hơn trong học tập. Cũng có thể tổ chức các hoạt
động “Đền ơn đáp nghĩa”, “Uống nước nhớ nguồn”, “Lễ Thắp nến tri ân các anh
hùng liệt sĩ”…
- Tác dụng của biện pháp: Những hành động thiết thực này giúp đoàn viên,
thanh niên hiểu và thông cảm hơn với hoàn cảnh sống của những con người kém

may mắn, thấy ở họ một tấm gương về nghị lực vươn lên trong cuộc sống. Từ
đó, hướng đoàn viên, thanh niên đến nhận thức thái độ sống, cách cư xử chưa
đúng đắn của mình. Kết quả hướng tới từ biện pháp giáo dục này là bồi dưỡng
tinh thần tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách và sự tự ý thức ở đoàn viên,
thanh niên.
d. Đọc sách
- Đối tượng bị phạt :
VD: Đối với đoàn viên, thanh niên có thái độ vô lễ với GV, nói tục chửi bậy,
đánh nhau, gây mất đoàn kết trong lớp, GV có thể đưa ra những chủ đề về tình
thầy trò, tình bạn hoặc hướng đoàn viên, thanh niên đến những cuốn sách trong
tủ sách Hạt giống tâm hồn: Giá trị của yêu thương, tấm lòng vàng, quà tặng
cuộc sống, hay một số sách: Tinh hoa xử thế, Nghệ thuật sống, 365 ngày sống,
Rèn luyện đức khiêm tốn…
VD: Đối với những đoàn viên, thanh niên lười học, ngủ hoặc làm việc riêng
trong giờ, không soạn và không ghi chép bài đầy đủ, thường xuyên nghỉ học,
cúp tiết, GV hướng đoàn viên, thanh niên đến những cuốn sách: Khoa học vui,
Những bài toán dân gian đố vui, Danh nhân thế giới, Câu chuyện về các nhà
khoa học...
- Cách thức thực hiện: Yêu cầu đoàn viên, thanh niên vi phạm đến thư viện
của trường tìm đọc một cuốn sách mà cán bộ Đoàn phụ trách giới thiệu. Trong
thời gian 1 tuần đoàn viên, thanh niên phải đọc và chia sẻ những điều mà mình
đã đọc và học được ở cuốn sách đó trong giờ sinh hoạt Đoàn thanh niên hoặc
trước lớp.
- Tác dụng của biện pháp: Giá trị của biện pháp này là giúp đoàn viên,
thanh niên hiểu được vai trò, tầm quan trọng của sách, ý nghĩa của việc đọc
sách, kích thích ở đoàn viên, thanh niên khả năng tự đọc, tự học, hình thành ở
đoàn viên, thanh niên thói quen đọc sách và tra cứu tài liệu. Việc giới thiệu
những điều mình đọc được với các bạn trong lớp sẽ rèn luyện thêm cho đoàn

13

viên, thanh niên một số kĩ năng giao tiếp; giúp đoàn viên, thanh niên mạnh dạn,
tự tin trình bày trước tập thể những suy nghĩ của mình. Khi đọc sách chắc chắn
đoàn viên, thanh niên sẽ bắt gặp không ít những bài học về cuộc đời, về tình yêu
thương, sự bao dung, lòng vị tha cao thượng, những tấm gương về nghị lực
vươn lên trong cuộc sống. Và chắc chắn sẽ không có đoàn viên, thanh niên nào
dửng dưng, vô cảm trước nghĩa cử cao đẹp trong đời, thờ ơ trước nỗi đau của
người khác, hay không hề phẫn nộ trước những việc làm xấu xa, vô nhân đạo.
Khi biết phân biệt yêu - ghét, tốt – xấu, hay – dở, đoàn viên, thanh niên tự ý thức
điều chỉnh hành vi của mình, có trách nhiệm hơn với việc học tập và cuộc sống
của mình. Để đạt được hiệu quả giáo dục từ biện pháp kỉ luật này, cán bộ Đoàn
phụ trách hướng dẫn đoàn viên, thanh niên cách đọc, thường xuyên động viên,
khích lệ đoàn viên, thanh niên không yêu cầu quá cao về kết quả tự đọc của các
em, ghi nhận những điều đoàn viên, thanh niên đã làm được và khen thưởng
những đoàn viên, thanh niên tích cực đọc và trình bày khá tốt trước tập thể.
Thêm nữa, BCH Đoàn trường cử ra một thư kí, ghi chép lại một cách chọn
lọc những điều đoàn viên, thanh niên trình bày trước lớp, tổng hợp lại và post
lên blog của lớp để mọi người cùng chia sẻ. Điều này sẽ tác động mạnh vào lòng
tự trọng, sự kiêu hãnh của đoàn viên, thanh niên về những điều đã làm được. Từ
đó đoàn viên, thanh niên tự xác định thái độ nghiêm túc trong việc đọc sách.
2.4. Hiệu quả
2.4.1. Về nhận thức
* Đối với đoàn viên, thanh niên: Biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực có
tác dụng tạo cơ hội cho đoàn viên, thanh niên được chia sẻ, được bày tỏ cảm
xúc, được mọi người quan tâm tôn trọng và lắng nghe ý kiến. Đoàn viên, thanh
niên trở nên tự tin trước đám đông, phát huy được khả năng của mình.
* Đối với cán bộ làm công tác giáo dục: Khi sử dụng biện pháp giáo dục
kỉ luật tích cực sẽ nhận được những kết quả tốt đẹp do giảm được áp lực từ phía
đoàn viên, thanh niên vì các em hiểu và tự giác chất hành kỉ luật. Từ đó, Đoàn

thanh niên tạo được sự tin tưởng, ủng hộ nơi đoàn viên, thanh niên. Điều quan
trọng nữa là xây dựng được mối quan hệ thân thiện giữa thầy và trò trong môi
trường giáo dục.
* Đối với nhà trường, gia đình và xã hội: Nhà trường trở thành môi
trường học tập thân thiện an toàn, tạo được niềm tin đối với xã hội. Sử dụng các
biện pháp giáo dục tích cực sẽ giảm thiểu được tệ nạn, bạo hành và bạo lực; xã
hội có được những công dân tốt, giàu khả năng phục vụ, cống hiến cho gia đình
và xã hội trong tương lai.

14


2.4.2. Kết quả cụ thể
Những kết quả đạt được đối chứng ở 3 thời điểm, qua các chỉ số để thấy
sự tiến bộ trong giáo dục của nhà trường qua việc thực hiện các giải pháp giáo
dục tích cực.

Thời điểm

Sĩ số

Cuối năm học 2017-2018
Cuối kì I năm học 2018-2019
Cuối năm học 2018-2019

1043
1114
1114

Tốt, khá

Số
%
lượng
938
89,93
1036
93

1098

15

98,65

Trung bình
Số
%
lượng
98
9,11
71
6,37

15

1,34

Yếu
Số
lượng

10
7

%
0,96
0.63

1

0,1


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Giáo dục đoàn viên, thanh niên bằng biện pháp kỉ luật tích cực là phương
pháp giáo dục tiến bộ. Phương pháp này chủ yếu hướng tới sự tự giác, tự nhận
thức và tự điều chỉnh hành vi của HS hơn là các áp dụng các hình phạt. Thực
hiện tốt phương pháp này sẽ góp phần xây dựng được môi trường giáo dục lành
mạnh, tích cực; góp phần phát triển con người một cách toàn diện, xây dựng xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Tuy nhiên, phương pháp giáo dục kỷ luật tích cực không phải là cây đũa
thần, do vậy bên cạnh việc sử dụng nó như một giải pháp chủ công thì còn phải
kết hợp với hệ thống các giải pháp đi kèm; sao cho việc kỷ luật học sinh vẫn
phải diễn ra nghiêm túc, đúng luật.
3.2. Kiến nghị
Sở cần tổ chức báo cáo chuyên đề hàng năm để các trường học hỏi kinh
nghiệm những phương pháp hay và luôn có cái nhìn mới mẻ, tích cực về phương
pháp kỉ luật tích cực bậc trung học phổ thông. Qua đó cũng cần có sự tổng kết,
đánh giá kết quả cũng như những khó khăn trong quá trình thực hiện các phương
pháp đó.

* Do điều kiện thời gian, nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót, rất
mong các thầy cô giáo, đặc biệt là các thầy cô giáo có kinh nghiệm và các bạn
đồng nghiệp cùng các em đoàn viên, thanh niên góp ý kiến để cho đề tài của tôi
được hoàn thiện hơn và đưa vào ứng dụng rộng rãi.
Tôi xin chân thành cảm ơn !

16


XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 25 tháng 05 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.

Lưu Thị Thắng

17


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Ban chấp hành Tỉnh đoàn Thanh Hóa, Chương trình công tác Đoàn
và phong trào thanh niên trường học năm học 2018-2019.
[2]. Bộ giáo dục và Đào tạo, Mô đun THPT 01 Tâm lý lứa tuổi học
sinh trung học phổ thông .
[3]. Bộ giáo dục và Đào tạo, Mô đun THPT 36 Giáo dục giá trị cho học
sinh trung học phổ thông .
[4]. Bộ giáo dục và Đào tạo, Tài liệu bồi dưỡng giáo viên Trung học phổ

thông về dạy học tích cực, giáo dục kỉ luật tích cực.
[5]. Nguyễn Thị Thu, Kỉ luật không nước mắt.
[6]. Quốc hội, Luật Giáo dục năm 2005.
[7]. Tham khảo một số tài liệu trên mạng internet.
[8]. TW Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn
quốc Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lần thứ X .

[9]. Viện ngôn ngữ học, Từ điển Tiếng Việt.


PHỤ LỤC
Nội quy chi đoàn có sự thống nhất của đoàn viên, thanh niên và phụ
huynh
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
CHI ĐOÀN 11B7
NHỮNG QUY ĐỊNH, NỘI QUY TRONG NỀ NẾP
I. YÊU CẦU CHUNG
- Tất cả đoàn viên, thanh niên lớp 11B7 phải thực hiện đúng những nội
quy, quy định của nhà trường và lớp đề ra.
- Ban cán sự lớp theo dõi nề nếp và đọc kết quả thi đua, xếp loại trước tổ,
trước lớp vào cuối hàng tuần, và cuối hàng tháng.
- GVCN nhận xét, chốt thi đua xếp loại và lớp ghi vào biên bản hàng
tuần, hàng tháng.
II. NHỮNG QUY ĐỊNH TIÊU CHÍ CỘNG VÀ TRỪ ĐIỂM TRONG
THI ĐUA
1, Đối với điểm cộng (số điểm trên 1 lần vi phạm)
Tích cực xây dựng bài được giáo viên tuyên dương ghi trong
sổ đầu bài

10 đ

Đạt điểm 8, 9,10

10 đ

Tham gia tích cực các hoạt động của lớp và nhà trường

10 đ

Làm những việc tốt được nhà trường và tập thể ghi nhận
2, Đối với điểm trừ (số điểm trên 1 lần vi phạm)

10 đ

Vô lễ với giáo viên, đánh nhau, đánh bài, tàng
trữ vũ khí
Vi phạm an toàn giao thông
Bị ghi sổ đầu bài làm ảnh hưởng đến thi đua của
lớp
Sử dụng điện thoaị, ngủ trong giờ, làm việc
riêng
Vắng học không phép, và vắng trong các hoạt

HK YẾU
20đ
50đ
40đ
30đ

Hạnh

kiểm
yếu/tháng


động của lớp, trường
Đi học muộn
30đ
Vắng có phép
10đ
Vi phạm đồng phục, phù hiệu, giày dép, đánh
20đ
son,....
Bị giáo viên - Cán bộ lớp nhắc nhở từ hai lần trở
10đ
lên
Không trực nhật, làm bẩn vệ sinh lớp, ăn quà
10đ
trong lớp, viết bút xóa bậy bạ
Không học bài, ghi bài, bị điểm kém
20đ
Không xếp ghế, tập trung muộn trong các buổi
10đ
sinh hoạt, ngồi không đúng quy định
Vi phạm nề nếp nhà trường khi kiểm tra đột
30đ
xuất
Làm hỏng đồ dùng thiết bị của lớp, nhà trường
20đ
(đền nguyên giá trị 100%)
III. ĐIỂM QUY ĐỔI XẾP LOẠI (theo tuần)

- 95=>100đ: Tốt
- 70=> 84đ: Trung Bình
- 85=>94đ:
Khá
- Dưới 70đ: Yếu
Lưu ý: Điểm cộng, trừ gvcn có thể thay đổi linh hoạt theo tinh hình nề
nếp của lớp
- Hạnh kiểm trung bình và yếu trong tuần thì:
+ đoàn viên, thanh niên vi phạm viết bản kiểm điểm, cam kết và có ý
kiến của gia đình;
+ Chép lại bản nội quy của nhà trường 10 lần, có ý kiến xác nhận và chữ
ký của phụ huynh;
+Trực nhật trong tuần tiếp theo;
+ Đi lao động ở trường theo kế hoạch của GVCN.
- Trong tháng bị hạnh kiểm yếu, liên tục lỗi thì:
+ Chép lại bản nội quy của nhà trường 20 lần, có ý kiến xác nhận và chữ
ký của phụ huynh;
+ đoàn viên, thanh niên vi phạm viết bản tự kiểm điểm và cam kết;
+Trực nhật trong tuần tiếp theo;
+ Đi lao động ở trường theo kế hoạch của GVCN;
+GVCN mời phụ huynh lên trường trao đổi, làm việc.


Lớp trưởng

Đại diện CMĐVTN

GVCN Lớp