Sự chuyển biến của làng yên phúc (biên giang hà đông hà nội) trong quá trình đô thị hóa hiện nay

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

======

ĐỖ THỊ MỸ LINH

SƯ CHUYỂN BIẾN CỦA LÀNG YÊN PHÚC
(BIÊN GIANG – HÀ ĐÔNG – HÀ NỘI) TRONG
QUÁ TRINH ĐÔ THỊ HÓA HIỆN NAY

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học

HÀ NỘI - 2019


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

======

ĐỖ THỊ MỸ LINH

SƯ CHUYỂN BIẾN CỦA LÀNG YÊN PHÚC
(BIÊN GIANG – HÀ ĐÔNG – HÀ NỘI) TRONG
QUÁ TRINH ĐÔ THỊ HÓA HIỆN NAY

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học
Người hướng dẫn khoa học:

TS. LÊ THỊ MINH THẢO

HÀ NỘI - 2019


LỜI CẢM

N

Sinh vi n th c hi n

Đỗ Th M Linh


LỜI CAM ĐOAN

S chu ển i n của
ng Y n Ph c Bi n Giang – H Đ ng – H Nội) trong qu tr nh
th
h a hi n na
.

Sinh vi n th c hi n

Đỗ Th M Linh


MỤC LỤC

MỞ ẦU........................................................................................................... 1
C ƯƠ

1. CƠ Ở

ỔNG QUAN VỀ

C ................................................................................................................ 8
11 C

.............................................................................................. 8

1

......................................................................................... 13

Ti u k

1............................................................................................ 16

C ƯƠ

.

C

C

C

C

C

Ư
Ề

.......................................................................................................... 17
1

................................................................... 17
........................................................................... 24

2.3. Nh

ổi ................................................................... 29

2.4. Nh ng v
Ti u k
C ƯƠ

t ra ................................................................................. 34
............................................................................................ 37

3.

ƯƠ

Ư
Ở

T SỐ GIẢ
C

C
Ư NG PHÁT

TRI N ............................................................................................................. 39
BỀN V NG .................................................................................................... 39
31
3.2. M t s

.......................................................... 39
xu t gi i pháp .......................................................................... 43
3............................................................................................ 48

K T LU N ..................................................................................................... 49
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................ 50


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn ề tài
ổ

1


ổ
ổ
.

iv

C
c tìm hi u, nghiên c u
nh
ng làng xã c th góp ph
c nh ng ki n th c chính xác,
chân th c v chuyên ngành mình theo h c. K t qu c a nh ng nh ng tìm hi u
và nghiên c u v
ng làng xã c th sẽ
c nh ng ki n th c,
nh ng lu
m không ch ph c v
i làm khoa h c mà còn giúp cho
n kinh t - xã h i.
t làng có l ch s hình thành và phát tri n lâu. Tr i qua
n t i và phát tri
c
c a m t làng quê B c B truy n th ng. Bên c nh nh ng tính ch t và bi u hi n
a nông thôn Vi t Nam, làng
t làng tiêu bi u,
c thù b i c
c s c, b
i s ng xã h i và nh ng
giá tr
ng mình s t hào
v truy n th
hào v b n s
ng thành.
Kinh t , xã h i phát tri

ng tr c ti
ng t i t ng h gia
ng ngõ xóm và các quan h xã h i
ph i là m t ngo i l . Kinh t - xã h i phát tri n mang l i s
ổi tích c c
i s ng c
ù
phát tri n này
é
ng h l y và b t c p. C nh quan làng
ổi v i nh ng
tòa nhà cao t ng, s khang trang c
õ
nh ng công trình, nh ng di s n c
i s ng nhân dân không
ng
is
không ít nh ng t p t c, thói quen, phong t
n bi n m t.

2


Là m
lên gi a th

i con c

, vi
c sinh ra và l n

c s chuy n mình m nh mẽ c a quê
tôi tìm hi u v
“
t r ” a mình.
Là m t sinh viên h c t p, nghiên c u v C
c
c t m quan tr ng v nghiên c u xã h i Vi
riêng và l a ch
ng nghiên c u lâu dài c a mình. Trong su t b n
ih
c các th y, cô giáo chia sẻ ki n th c, kinh nghi m
u này
t
u ki n cho tôi ti n hành và
hoàn thành nghiên c u này. Ch ng ki n s ổi thay t ng ngày c
c nh
u m i mẻ
c s mai m t c a nh ng di
tích và truy n th ng tôi nh n th y vi c tìm hi u v nh
ổi thay c a quê
m v thi t th c nên làm và có th
c cho quê
c t p và nghiên c u trên gi
i h
a, v i
nh ng ki n th
ch ct
i, v i nh
c th y cô
trao truy n v

tôi v n d ng vào nghiên c u th
n mình t t nh t.
S chu ển i n của ng Y n
Ph c Bi n Giang - H Đ ng - H Nội) trong qu tr nh
th h a hi n
na
2. L ch sử nghiên cứu ề t i
Làng xã là ch
c p trong nhi u tác ph m, nghiên c
i kì mà ch y u c a các h c gi s h
c. Nói m t
cách khác, nghiên c u l ch s
i Vi t Nam không th tách r i vi
c nghiên c u v làng. Nh ng nghiên c u t r t s m có th nói t i là t
a Chí c a Nguy n Trãi mô t v phong thổ
m các vùng mi
a
danh xã, ph … n cổ nh t hi
i tri u vua T
(
1868) Hay h
th
a b
tri u Nguy n ghi chép l
a
ru
t r t c th
các làng, xã. H th
ab
c ghi

chép liên t c.
Các bài vi t c a các h c gi
ù h c gi
th k XX
c p t i r t nhi u khía c nh c a làng xã Vi
xã h i làng quê, “chế đ ru
đất ở Việt Nam thể kỉ XIX – XX”,
ch c làng truy n th
…
3

u
u tổ


Di n m o làng xã mi n B
u th k XX
c miêu t , kh c h a
qua nhi u nghiên c u, bút kí,
n “Việt Nam phong tục” c a Phan K
Bính, các truy n ng n c a Nam Cao, Ngô T t T , Nguy C
…
h

Sau k
Ở

“

(1

thôn ệ

)
”

(1

“Nông thôn
1 8

1

Ở

ệ

” Nxb

C

(1967),

“

)

đ

ệ
đ

ế đ

(1 6 )

đấ ở

G
(1 8 )
ù X

1
ệ
“

(1
” (
ấ

-1 8 )
3
) (1 8 - 1 83)
ệ
ệ“
” (1 8 )

C
ổ

4

”


(1982),

đấ

(1986).
c nhu c u nghiên c u nông thôn m t cách toàn di n ph c v s
phát tri n kinh t - xã h i c
c, các tìm hi u v
sâu vào quan h xã h i, truy n th
ng v
iv i
nông thôn th
i m i. M t s nghiên c u có th k t
: M t làng Việt
c truy n ở đồng bằng B c B , Làng đ
n thống c a
các hoạ đ ng khẩn hoang trong l ch s Việt Nam c a T.S Nguy n H i K ,
Nghiên c u làng Việt: Các vấ đ và triển vọng c
ù
…

5


ế

X
1

”(

“
3)

)
ằ

“
“ ấ

ố

”( 3
ở đồ

ệ

ệ

”
ổ

ệ

ệ
“

“ ố

ệ
“

1)

ệ

“
”(
ệ

ố ấ đ
)
ố ”
”
ọ ”(

ở ệ
ố ế ệ

ế

14 công tr
ẻ

…
M t s bài báo, bài vi t trên m
v các s ki

xã h i.
C
–
đồ
ằ
ồ ” (1 6-1
“

ở

ồ
(C

C

ng hay t n n
“
)

ệ

ấ đ

”

)
“

ồ

ệ
ố ”(

)


“

ệ

ố

”

ệ
ổ

8-2002.
Là m
ch s
ng
nghiên c u, ghi chép v
u. Ph n l n nh ng ghi chép,
tìm hi u, bài vi t ch d ng l i các khía c nh v l ch s
truy n th ng ho c các giai tho i v làng.


C th th
l ch s hi
i c a làng là cu “L ch s cách mạng

c
ng b
”
ng b
xu t b n.
Tuy nhiên cu n sách này ch t p trung vào nghiên c u l ch s hình thành c a
é
a làng.
y, nh ng tìm hi u nghiên c u v
i nhi u v i
ng ti p c n khác nhau tuy nhiên nh
u tra v
ng làng
c th
u. M t khác, nh ng tìm hi u, nghiên c u v
n ch . Chính vì v
S chu ển i n của ng Y n
Ph c(Biên Giang - H Đông - Hà Nội) trong qu tr nh
th h a hi n
na tìm hi u và mô t c th
c
i s ng
c thù và nh ng chuy n bi n trên nhi
nc
.
3. M c

ch v nhi

*M c

y

v nghi n cứu

ch

lý lu
ng bi
hóa, t
u ti t nh ng bi

ổ
ổ

nc
xu t nh
ổ
theo
ng

ng c a
n và gi i pháp ch


xây d

Vi t Nam

phát tri n toàn di n,

b n v ng.
* Nhi m v
cm

p trung gi i quy t nh ng nhi m v

sau:
õ ổng quan tình hình nghiên c
+T

xu
ổi c

n và gi i pháp ch y
hóa.

u ti t bi n


4. Đ i tư ng v ph

vi nghiên cứu

* Đ i tư ng

* Ph m vi nghiên cứu
Gi i h n v
Giang,
V m t th i gian, chúng tôi tìm hi u làng truy n th ng và làng hi

i
t
1 86 trên t t c các m t, kinh t
i và không gian
s ng t
õ
ổi c
ng c a
công cu
c.
5. C sở

uận v phư ng ph p nghi n cứu

* C sở

uận

y ud
ch ng và
duy v t l ch s
chính sách, pháp lu t c

duy v t bi n
ng l i, ch
…
c ti

c th hi
cv

hóa.

* Phư ng ph p nghi n cứu
ổ

p;
ù

6.

nghĩa của ề tài
nghĩa

uận


nói riêng, làng quê Vi t Nam nói chung
nay.
nghĩa th c ti n
- T nh ng thông tin tìm hi
hóa và s
ổ

cv

is
ng v

p

ph i và nh
-

xu t gi i pháp cho các v

7. K t cấu của kh a uận
3

8


CHƯ NG 1
C

SỞ L LUẬN VÀ TỔNG QUAN VỀ LÀNG YÊN PHÚC

1.1. C sở

uận

*Quá trình ra đờ và phát r ể làng xã ở V
ỳ
và
quá trình hình thành làng xã
ra
Tùy vào
khu
khác nhau. Làng xã
trong

mang tính

nông
ổ

thay ổ

lý

cách
ẽ trên

Nam
2000
khác nhau.

thì làng xã có
ổ
Nam là
hình công xã

vai trò

ta,
và
nên

mô hình ổ
lý làng xã
ra liên

X
XVIII. Nông thôn
Nam vào
XVIII
ra
tay
các chính
phong
Lê
và
nhanh chóng
thành
cho các
nông dân
là các chính
ổ
phong trào nông dân Tây


ổ

Gia Long khi nhà
ông cho
lý

khôi
tra

ổ

trên
cách

làng xã
vi toàn
và
ẽ

xa các
tình hình ổ
nhà

máy làng xã không
Nhà
hào.

Sau khi
dân Pháp xâm
ta
không
tiêu hình
ổ
làng xã ổ
thông qua
máy cai phong
và
cho chính sách cai và khai thác

1858
không

mà còn duy trì, dung
nó thành
công
Pháp. Làng xã không

. Trong
không

Minh
ỳ
hành


mà ngày càng phát huy tính
Pháp không
áp.
C

thành

1

Vào n
nhân dân lâm
ỳ
tháng 4-1

“
6
C

”…

Cù

ù

ỳ

ổ

ỳ

ổ ổ
ỳ

(
)

ẫ

é

C

quy mô

ổ
ch
ổ
ổ

XX

XX

ổ


*
Hi n nay, vi c tìm hi u và nghiên c u nông thôn
ni
ẫn xu t hi
C “
”
nghiên c u th ng nh t m t cách hoàn toàn.

Vi t Nam, các khái
ẫ
c các nhà

Vào th i
- Âu L “làng
c g i là ch , kẻ, chi
nh ng t thu n Vi
Hán - Vi t”. Ở ù
ng bào dân t c
thi u s các t nh B c B và B c Trung B thì “
c g i là b
ng”.
T i Tây Nguyên, ng bào g i “làng là buôn, plây, t i Nam B n i ng
me sinh s ng thì g i là phum, sóc”. Tuy có nhi u cách g

chúng ta t m th ng nh t cách hi u “Làng” là danh t ch m
m
a v c nh
nh c a
i Vi t, ch y u s ng b ng nông nghi p.
Theo GS.TS Nguy n Quang Ng c “Làng là m t khái niệm hết s c
quen thu c, mọ
đ
ần ph đ
“
”
ại có nh ng quan niệm không giố
.
tc
đồng, có
đ
đ a v c nhấ đ nh” [21].


“

”

t t thu n Vi
c s d ng r t phổ bi n trong dân gian,
y ghi chép trong
t ch cổ
ab
c cổ.
Có th nêu ra m

nh n di n m t làng truy n th ng:
Theo GS. ù X
“
tđ
tụ
n thống
c a
i nông dân Việ
đav
ấu t ch
ở hạ tầng, các
tục lệ (v
i cheo, tang ma, khao vọng) th cúng riêng, tâm lý tính cách
riêng và c “
ng ” ( ếng làng) riêng, hoàn chỉ
đối
đ nh
trong quá trình l ch s ” [14, tr.35].
Theo GS.
Làng còn là danh t

“
ù

th i
“C

tr n tổng xã danh b

đồ

” [5, tr.69].

ch
Vi t Nam
a chí c a Nguy n Trãi và nh t là trong
”
c vi t vào kho
181 -

1813, ta không th không ng
cs
c
t s danh t có n i hàm g
ng; Trang; Tr i; S ; Châu; V n; Giáp.

ng r t l n c a chúng, nên


Ti
t
nhi u t

n khu v
“

các t nh mi n núi, b n làng c a các dân
c g i là “sách” hay “ ng”. Ngoài ra còn th y có
ng, m , b n,
” ù

ch xã thôn.

y, “Làng”
c hình thành, tổ ch c ch y u d a vào hai
nguyên lý huy t th
a v c. Làng là tổ ch c qu n
nhiên c
i
dân Vi
cùng chung s
t v i nhau, ch ng l
ch h
ng s n xu t và tổ ch
is
tinh th n. M c dù có
nh ng bi
ổ
m trong l ch s
, làng c
i Vi t ổ ch c xã h i c a nhân
dân. T m
c
i nông dân Vi t, làng tr thành m t th c th
khá hoàn ch nh và uy n chuy n, là m t c
ng kinh t t cung t c p có
lãnh thổ
ng, tâm lý, tính cách cùng v i tính bi t l
i v chính tr và xã h i. Làng khác v
n các m i quan h
.

t c

Có th nh n th y, làng có s c s ng mãnh li t, m t khác, xét v
c u trúc, làng là m t c
ng, không có làng b t bi n. Làng Vi t là m t
thi t ch ph c h p, v a ch a nh ng y u t kh i nguyên c a công xã, v a ch u
ng c a nh
ổi ch
xã h i. S bi
ổi c a làng là do s bi n
ổi chung c
t
ng c a nh ng m i liên h liên làng và siêu
làng. Làng Vi t
châu thổ B c B là hình th c công xã nông thôn v i
nh ng c thù riêng c a mình, hình th c công
“ a kín, n a h ”
nh
c thù riêng c a làng th hi n ch
ru
t, các lo i hình và
nguyên t c tổ ch c xã h i, l , lu t t
ng, l h i c
c a làng Vi t là “ý th c c ng ng, ý th c t qu n, quy n qu n lý làn
c
th hi
c c a làng
ù
t riêng c a m i

làng trong t p quán, n p s ng, tín
ng, tôn giáo, th m chí gi ng nói và c
cách ng x ”. Gi
m i liên h h
o cho làng m t
v
c bi t t o nên nh
c.
đ
*

đ

ởV

đ
i kỳ y m nh công nghi p hoá, hi
i hoá,
ng t t y u sẽ x
hóa là m t quá trình


ng vai trò c a thành ph . Quá trình này bao g m s
ổi trên
nhi
n, khía c nh c v không gian và th i gian.
nâng
cao t l dân thành th các qu c gia trên th gi i. M c dù có nhi u quan ni
m hi u
hóa là quá trình lâu dài, di n ra trong

m t
không gian, lãnh thổ r ng l n. Tr
hóa có s chuy n
d c u kinh t t d a vào nông nghi p là ch y u sang s n xu t công nghi
m i và d ch v .
*

ởV

Có th th y r
kh
c có thu nh
trung bình. Do Vi t
ch m phát tri n nên t
ổi m i

ng, Vi t Nam là m
n, v a thoát
p th
c vào nhóm các qu c gia có m c thu nh p
Nam phát tri n t n n s n xu t nông nghi p l c h u,
c
hóa Vi t Nam di n ra ch m. Ch t
t
1 86

hóa m i th t s kh i s c.

N
c th i kỳ ổi m i, t

hóa di n ra ch m, thì t
ổi m i, t
phát tri
di
c a Ngân hàng Th gi i, “t
hóa bình quân c a Vi t Nam trong
n 1999-2009 là 3, %/
” [3]. “
n cu
13
l
hóa toàn qu
t kho
33 %
ng v i 29,72 tri
i, so v i
1
1% (
i 1,35 tri
i)” [22] . “M t
ph
k th c hi n công cu
ổi m
c, h th
Vi t
Nam không ng ng phát tri n; t 6
(
1
)
th (

1 )
11
13
.
lo
c bi 1
lo
11
lo
lo
63
lo i IV, còn l
lo i V” [22] . “V c p qu n lý hành
31
1
13
tr c thu c
( 6%) 61
tr c thu c t nh (7,9%), 44 th xã (5,7%) và
619 th tr n (80,4%),” m t s
c công nh
lo
c c p qu n lý hành chính.
hóa
th
Â
Nh
m r ng di

Vi t Nam di n ra t khá s

hóa Vi
n hình.
hóa Vi t Nam di n ra v i quy mô r ng kéo theo s
v i h t ng k thu t hi
i, s chuy n d


c u kinh t cùng v i nh ng v
v dân s
l is …
n ra khá ph c t p.

is

1.2. L ng Y n Ph c

6

(

)
8 ù
ẻ(

(

)

(

)

(

)

).
,p

.

ù

ù
ổ

X
B

C
-

C

ù
ù
“

”

ẽ
C ù

ổ

ù