SKKN một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi làm quen với chữ cái

1. Mở đầu:
1.1. Lý do chọn đề tài.
Đất nước ta đang trong thì kỳ đổi mới và phát triển, vấn đề giáo dục có
vai trò đặc biệt quan trọng. Chính vì vậy trong các Văn kiện đại hội của Đảng
đều quan tâm đến lĩnh vực giáo dục và đào tạo trở thành Quốc sách hàng đầu là
sự nghiệp của toàn xã hội.
Trong hệ thống Giáo Dục quốc dân, Giáo dục Mầm non là yếu tố nền
móng nền tảng cho việc giáo dục con người trong tương lai. Do đó đòi hỏi xã
hội hiện nay phải đào tạo nên một thế hệ tương lai trí tuệ, thông minh, năng
động, sáng tạo. Ngành giáo dục đào tạo đứng trước một nhiệm vụ hết sức nặng
nề là phải đào tạo ra con người mới, không những phát triển đủ năm mặt: đức trí - thể - mỹ – lao, mà phải đáp ứng được đòi hỏi của một xã hội công nghiệp
hóa, hiện đại hóa. Nhiệm vụ này cần phải bắt đầu thực hiện từ lứa tuổi mầm non.
Vì trường mầm non là gia đình đầu tiên, mắt xích đầu tiên, là môi trường thuận
lợi để phát triển hình thành nhân cách của trẻ. Giáo dục Mầm non có một vị trí
hết sức quan trọng tạo tiền đề về vật chất và tinh thần sau này cho trẻ tiếp thu tốt
chương trình giáo dục phổ thông.
Cùng với những nhiệm vụ trọng tâm và cụ thể của ngành giáo dục đó là :
Tiếp tục cuộc vận đông “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức phong cách
Hồ Chí Minh ”, cuộc vận động “ Mỗi thầy giáo cô giáo là một tấm gương đạo
đức tự học và sáng tạo ” . Triển khai phong trào thi đua “ Xây dựng trường học
thân thiện , học sinh tích cực ”, tập trung thực hiện chương trình phổ cập giáo
dục mầm non cho trẻ em 5 -6 tuổi. Tiếp tục thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ,
giải pháp phát triển giáo dục Mầm non, nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục
trẻ.
Thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ sứ mệnh cao cả ấy mỗi nhà trường nói
chung, trường Mầm non nói riêng phải đẩy mạnh các loại hình hoạt động chăm
sóc giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ mầm non mà
nội dung chủ yếu là việc thực hiện các chuyên đề trọng tâm song song các
chuyên đề đang được tổ chức thực hiện trong các trường Mầm non. Hoạt động
làm quen với toán, âm nhạc, tạo hình, môi trường xung quanh, văn học....thì
hoạt động làm quen với chữ cái là hoạt động trọng tâm của chương trình Giáo

Dục Mầm Non, là tiền đề để trẻ bước vào trường tiểu học sau này.
Là một giáo viên Mầm non tôi luôn trăn trở mình phải làm gì để góp
phần thực hiện những kế hoạch nhiệm vụ cụ thể trên và ra giải pháp - phương
pháp tối ưu và phù hơp với khả năng tiếp thu của trẻ 5-6 tuổi. Vì vậy hoạt động
“Làm quen với chữ cái” là một nội dung thuộc lĩnh vực giáo dục phát triển ngôn
ngữ cho trẻ được quy định trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo 5
- 6 tuổi do Bộ Giáo dục & Đào tạo ban hành. Tổ chức cho trẻ 5 - 6 tuổi làm
quen với chữ cái có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ, chuẩn bị
tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào lớp 1 phổ thông. Trước hết “làm quen với chữ
cái” là rèn luyện khả năng nghe, khả năng phát âm, làm quen với 29 chữ cái, khả
năng hiểu ngôn ngữ Tiếng Việt. Thông qua việc làm quen chữ cái cung cấp thêm
vốn từ về thế giới xung quanh cho trẻ. Cho trẻ làm quen với chữ cái còn giúp trẻ
hiểu được mối quan hệ giữa ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết, hình thành và phát
1


triển các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết cho trẻ. Cụ thể dạy trẻ nhận biết
và phát âm chính xác 29 chữ cái Tiếng Việt; tô chữ cái theo nét chấm mờ; biết
chơi các trò chơi với chữ cái và nhận biết vai trò chữ cái trong cuộc sống hàng
ngày.
Tuy nhiên trên thực tế hoạt động cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với chữ cái
đã và đang được tổ chức song còn bộc lộ những tồn tại nhất định đó là: Môi
trường chữ cái cho trẻ làm quen chưa phong phú; trẻ phát âm chữ cái chưa chính
xác, nhiều trẻ còn nhầm lẫn trong cách phát âm như chữ “n” và chữ “l”, chữ “r”
và chữ “d”…; nhiều trẻ tô chữ chưa đúng theo quy trình; cha mẹ trẻ chưa thực
sự quan tâm tới hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái mà chỉ quan tâm đến
việc trẻ phải biết viết chữ cái thành thạo, bản thân là giáo viên mầm non trực
tiếp phụ trách lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi, tôi thấy mình cần phải nghiên cứu và áp
dụng các biện pháp mới nhằm nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ làm quen
với chữ cái. Xuất phát từ những lý do trên tôi đã chọn đề tài :“Một số biện pháp

nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với chữ cái”Tại
trường mầm non Hoằng Trinh.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Dựa trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề xuất một số biện pháp
nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen với chữ cái nhằm
chuẩn bị những tiền đề cần thiết cho trẻ vào học lớp 1.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi làm
quen chữ cái ở trường mầm non Hoằng Trinh, Hoằng Hóa, Thanh Hóa
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã sử dụng các nhóm phương
pháp sau:
Phương pháp nghiên cứu lí luân.
Phương pháp khảo sát, thăm dò thực tiễn.
Phương pháp quan sát, đàm thoại.
Phương pháp thống kê toán học, để sử lý các số liệu.
2. Nội dung:
2.1. Cơ sở lý luận:
Trẻ 5 - 6 tuổi là độ tuổi chuẩn bị chuyển từ hoạt động chủ đạo là vui chơi
sang hoạt động chủ đạo là học tập. Vì vậy việc trang bị cho trẻ vốn từ, vốn ngôn
ngữ nhất định sẽ tạo thuận lợi cho trẻ vào học phổ thông và học tập suốt đời.
Việc cho trẻ làm quen với các chữ cái không chỉ nhằm giúp trẻ cách nhận
biết được các mặt chữ để phát âm chính xác khi nói, mà còn tạo cho trẻ hứng thú
học tiếng mẹ đẻ, làm tiền đề cho trẻ thích ứng với việc học đọc, tập viết khi
bước sang trường Tiểu học.
Làm quen với chữ cái Tiếng Việt không phải là hoạt động độc lập, riêng
biệt mà nó còn là bộ phận của việc phát triển ngôn ngữ trong chương trình chăm
sóc giáo dục trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Qua việc làm quen với các chữ, vốn từ của
trẻ được nâng cao, vì khi làm quen với chữ trẻ không chỉ làm quen với các chữ
dạng tồn tại tự nhiên của chữ viết, mà các chữ đó được gắn vào các từ, thông

qua các đối tượng cụ thể, các từ đó có các âm đầu là các chữ cái đã học, nhằm
2


rèn luyện cách phát âm cho trẻ. Cho trẻ làm quen với các chữ còn giúp cho trẻ
hiểu được mối quan hệ giữ ngôn ngữ nói với ngôn ngữ viết sau này ở trường
phổ thông, qua việc cho trẻ làm quen với chữ vốn từ của trẻ được nâng cao, trẻ
nhận biết và phát âm đúng 29 chữ cái. Thông qua việc tìm kiếm các chữ cái khác
nhau ở các vị trí khác nhau của từ giúp cho trẻ phát triển óc quan sát, ghi nhớ có
chủ định, phát triển tư duy bằng cách tìm kiếm các từ, tiếng thông qua việc phát
âm chứ không phải chỉ việc thông qua mặt chữ. Trong khi cho trẻ làm quen với
chữ cái, cần giúp trẻ một số kỹ năng cầm bút, cầm sách, mở từng trang sách, tư
thế ngồi của một học sinh. Việc cho trẻ làm quen với chữ cái không chỉ thông
qua các tiết học mà đối với trẻ 5 -6 tuổi phải thông qua nhiều hoạt động khác
nhau như: Hoạt động tạo chữ (Vẽ, xé, dán chữ cái) đặc biệt là các trò chơi phát
triển các giác quan, phát triển các cơ nhỏ của ngón tay là điều quan trọng để trẻ
cầm bút sau này. Để đáp ứng nhu cầu cho trẻ, bộ môn làm quen với chữ cái ở
trường mầm non trong phân phối chương trình dạy 29 chữ cái trong 10 chủ đề.
Ngoài ra trẻ còn được học ở mọi lúc, mọi nơi với mục đích là giúp trẻ thêm hiểu
được vốn từ và phát triển ngôn ngữ, nhận mặt chữ cho trẻ.
Từ những đặc điểm trên bản thân tôi đã tập trung nghiên cứu để tìm ra các
giải pháp, phương pháp tốt nhất để làm sao cho trẻ tiếp thu bài một cách tốt nhất
cho hoạt động “Làm quen với chữ cái”.
2.2. Thực trạng:
Năm học 2018 - 2019 được sự phân công của Ban giám hiệu nhà trường
đã phân cho tôi đứng lớp 5 - 6 tuổi. Lớp gồm có 2 giáo viên đạt trình độ trên
chuẩn. Tổng số trẻ trong lớp là 40 trẻ
+ Số trẻ nam: 23 trẻ
+ Số trẻ nữ : 17 trẻ
Qua quá trình tổ chức hoạt động làm quen với chữ cái tôi đã gặp một số thuận

lợi và khó khăn sau.
2.2.1. Thuận lợi:
Trường Mầm non Hoằng Trinh là một ngôi trường khang trang sạch đẹp,
là trường đã đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 và đang tiếp tục xây dựng trường đạt
chuẩn mức độ 2. Có chất lượng chăm sóc giáo dục tốt nên tạo được uy tín và
luôn nhận được sự quan tâm đầu tư của các cấp, các ngành về đồ dùng đồ chơi
đầy đủ phục vụ dạy và học.
Giáo viên trong lớp có trình độ trên chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu
nghề mến trẻ. Có khả năng đọc, phát âm chuẩn …, tạo được môi trường hoạt
động ở lớp tương đối phong phú.
Hầu hết trẻ trong lớp tôi phụ trách đều khỏe mạnh, linh hoạt, trẻ rất hứng
thú khi được tham gia hoạt động làm quen với chữ cái.
Trang thiết bị trong lớp đầy đủ: Có đủ tranh, thẻ chữ cái các loại, bảng,
phấn, vở bé làm quen với chữ cái…Lớp có máy vi tính, máy chiếu đa năng, bản
thân tôi sử dụng thành thạo giáo án điện tử.
Ban giám hiệu luôn tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên về chuyên môn, cơ sở
vật chất, đồ dùng trang thiết bị dạy học, động viên sự sáng tạo của giáo viên,
khích lệ chị em ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động chăm sóc giáo
dục trẻ.
3


Phụ huynh học sinh rất quan tâm đến việc học chữ của con em mình nên
nhiệt tình ủng hộ cùng kết hợp với cô chăm sóc giáo dục trẻ.
2.2.2. Khó khăn:
Bên cạnh những mặt thuận lợi còn tồn tại một số khó khăn sau:
Số trẻ trong lớp đông, số trẻ nam nhiều hơn số trẻ nữ gây khó khăn cho
việc học.
Một số phụ huynh còn lo kinh tế gia đình nên chưa chú trọng trong việc
phối kết hợp với nhà trường trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, còn nóng vội

muốn con biết đọc, biết viết sớm nên khó khăn trong công tác phối kết hợp.
Một số trẻ còn nói ngọng, nói lắp, chưa mạnh dạn tự tin trong hoạt động
làm quen với chữ cái còn thụ động chưa đáp ứng được theo nhu cầu lấy trẻ làm
trung tâm trẻ chưa linh hoạt sáng tạo, chưa tích cực hoạt động.
Nắm bắt tình hình thuận lợi của lớp mình, ngay từ đầu năm học, tôi đã
tiến hành điều tra khảo sát trình độ nhận thức của trẻ ở hoạt động làm quen với
chữ cái
2.2.3. Kết quả khảo sát trẻ làm quen với chữ cái trên trẻ 5-6 tuổi:
Cụ thể kết quả khảo sát vào thời điểm tháng 9 năm 2018 như sau:
Nội dung khảo sát
Số trẻ
Số trẻ
Tổng
STT
số
Đạt Tỷ lệ Chưa
Tỷ lệ
trẻ
đạt
Trẻ nhận biết đặc điểm cấu tạo 40
10 25%
30
75%
1.
29 chữ cái Tiếng Việt.
2. Trẻ phát âm đúng 29 chữ cái.
40
14 35%
26
65%

Phân biệt chữ cái in hoa, viết
3. thường, in thường và tìm được 40
12 30%
28
70%
chữ cái trong từ.
Sử dụng thành thạo vở làm
4. quen chữ cái, bút, ngồi đúng 40
14 35%
26
65%
tư thế.
Tô chữ cái đúng quy trình 40
10 25%
30
45%
5.
theo nét chấm mờ.
Với kết quả trên quả là một điều đáng lo ngại, còn nhiều bất cập chưa đáp
ứng được nhu cầu của chương trình giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và thiết nghĩ
mình cần phải tìm tòi sáng tạo tìm ra những biện pháp thực hiện tốt và thiết thực
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi làm quen với chữ cái, nhằm phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo của
trẻ góp phần phát triển toàn diện con người trẻ. Và sau đây là một số biện pháp
tôi đã áp dụng trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài này:
2.3. Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi
làm quen với chữ cái:
2.3.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung làm quen
chữ cái cho trẻ.

4


Việc xây dựng kế hoạch và lựa chọn nội dung cho trẻ làm quen chữ cái là
việc làm quan trọng của giáo viên. Vì việc tập trung vào kế hoạch ngay từ đầu sẽ
giúp cô giáo vạch định tốt những công việc định làm trong suốt cả năm học và
quan trọng hơn việc lập kê hoạch sẽ là một công cụ để thúc đẩy mọi hoạt động
của cô và trẻ trong lớp.
Đặc biệt chúng ta đang thực hiện chuyên đề xây dựng môi trường giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm. Vì vậy đòi hỏi giáo viên phải có sự tìm tòi, lựa chọn
các phương pháp phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ. Cô chỉ là người gợi
mở giúp trẻ làm chủ các hoạt động, chính vì thể nên tôi luôn.
Nghiên cứu nắm chắc nội dung yêu cầu của bài dạy quy trình phương
pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái. Tìm hiểu tâm sinh lý của trẻ lớp mình để từ
đó xây dựng kế hoạch hoạt động cho trẻ theo ngày, tuần, tháng phù hợp với chủ
đề theo từng thời điểm, không những thể tôi luôn luôn tuân thủ theo theo nội
quy chuyên môn của nhà trường đề ra, như soạn bài giảng trước khi đến lớp,
chuẩn bị đầy đủ đồ dùng của cô và cháu. Đồ dùng đồ chơi phải đa dạng phong
phú về màu sắc kích thước chất liệu tuỳ thuộc yêu cầu của bài dạy, phù hợp với
chủ đề, đồ dùng trực quan gây được sự chú ý hứng thú đối với trẻ.
Hiểu được điều đó bản thân tôi đã dựa vào đặc điểm phát triển tâm sinh lý
của trẻ, dựa vào mục tiêu chương trình, nội dung chủ đề, chủ điểm, điều kiện
trang thiết bị đồ dùng của lớp để xây dựng kế hoạch cho phù hợp.
Thời gian

Chủ đề

Nhóm chữ
Mục đích
cái làm quen

05/09 - 21/09/2018 Trường Mầm non
o, ô, ơ
- Trẻ nhận biết và
phát âm đúng các chữ
24/9 - 19/10/2018 Bản thân
a, ă, â
cái. Rèn luyện kỹ
22/10 - 16/11/2018 Gia đình
e, ê
năng nghe, nói.
19/11 - 14/12/2018 Nghề nhiệp
u, ư
- Trẻ phân biệt sự
17/12 - 11/01/2019 Thế giới động vật
i, t, c
giống và khác nhau
14/02 - 22/02/2019 Thế giới thực vật
b, d, đ; l, n,
trong phát âm và cấu
m
tạo chữ cái; tìm đúng
25/02 - 22/03/2019 Phương tiện giao
h, k
chữ cái trong từ.
thông
- Tập tô được chữ
25/03 - 28/04/2019 Các hiện tượng tự
p, q ; g, y
trên nét chấm mờ.
nhiên

- Chơi tốt các trò
15/04 - 03/05/2019 Quê hương – Đất
s, x ; v, r
chơi chữ cái.
nước -Bác Hồ
2.3.2. Biện pháp 2: Tạo môi trường chữ cái sinh động, hấp dẫn trẻ.
Môi trường có tác dụng tốt đến quá trình giáo dục trẻ. Đặc biệt đối với trẻ
mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt, hấp dẫn sẽ gây sự chú ý của trẻ. Không
những thế môi trường còn là nơi trẻ được trải nghiệm, tìm tòi, khám phá qua đó
những kiến thức trẻ được học được củng cố, khắc sâu hơn.
Xây dưng môi trường chữ viết phong phú vận dụng vào việc trang trí lớp
khác hẳn với cách trang trí ở lớp mẫu giáo nhỡ và bé, trên mỗi bức tranh hay các

5


góc chơi đều có chữ viết để trẻ có thể nhìn thấy đọc các chữ đã biết (ôn) khám
phá những chữ chưa biết.ví dụ: Tôi trang trí góc bé yêu học chữ tại lớp tôi

Hình ảnh góc bé yêu học chữ.
Không chỉ ở góc “bé yêu học chữ” mà còn ở góc chơi khác ở những đồ
dùng, đồ chơi tự tạo tôi đều dán những chữ cái để trẻ dễ dàng quan sát các chữ
cái mà trẻ đã được học.
Ví dụ: Ở góc xây dựng với chủ đề làm quen với một số phương tiện giao
thông đường bộ. Các đồ chơi của trẻ như: ô tô, xe đạp, ô tô tải,… tôi đều dán tên
đồ dùng bằng chữ cái gắn vào đồ dùng để cho trẻ chơi, khi trẻ chơi tôi thường
hỏi trẻ những chữ cái mà trẻ đã được học, yêu cầu trẻ đọc tên những chữ cái đó
qua đó tôi thấy trẻ nhớ và khắc sâu hơn những chữ cái mà trẻ được học.
Ví dụ: Góc học tập – sách tôi chú ý trang trí các nội dung có tác dụng
mạnh cho việc luyện học chữ cái cho trẻ như: Treo tranh chữ cái tiếng việt, treo

tranh có từ ghi tên phía dưới. Xung quanh lớp treo các bức tranh to về các bài
thơ, câu chuyện, bài đồng giao, ca dao phù hợp với từng chủ điểm. Thường ngày
trẻ được tiếp xúc với đồ dùng riêng của mình nên tôi thống nhất ghi ký hiệu trên
các đồ dùng như: sách, vở các loại; đồ dùng vệ sinh như: khăn, ca, cốc, bát, bàn
chải đánh răng, bảng bé ngoan mỗi trẻ thống nhất một chữ cái riêng biệt để trẻ
dễ nhận biết.
Ngoài ra xung quanh lớp tôi còn gắn một số cụm từ như: bảng thời tiết,
bé đến lớp, tên của trẻ, tên các góc chơi, tên các đồ chơi có ở các góc… tất cả
những đồ dùng đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ của trẻ
được viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt động
"Làm quen chữ cái", trẻ học đến nhóm chữ cái gì, tôi cho trẻ tìm xung quanh lớp
nhóm chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để dùng đồ dùng phục vụ môn chữ cái, đồ
dùng của cô và trẻ như bút chì màu, vở tập tô .... ngoài ra còn có đồ dùng phục

6


vụ cho buổi chơi như mũ có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái rời. Ví dụ: Như góc
ngôi nhà của bé , bé vui học.

Hình ảnh góc ngôi nhà của bé, bé vui học.
Đối với môi trường ngoài lớp học. Trước hết để tận dụng các điều kiện có
trong khuôn viên nhà trường, như hành lang lớp học tôi trang trí sinh động cho
trẻ vừa học vừa chơi .
Sân trường đã có các loại đồ chơi ngoài trời như : Xích đu, cầu trượt, nhà
bóng….và đặc biệt trong khu vực sân trường có nhiều cây xanh, cây cảnh, các
loại hoa, và các loại rau. Tôi đã làm biển ghi tên cây, tên đồ chơi để trẻ có thể
gọi tên các chữ cái đã học khi ra hoạt động ngoài trời.
2.3.3. Biện pháp 3: Tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái thông qua các
hoạt động học ở trường mầm non.

Hình thức cho trẻ làm quen với chữ cái thông qua hoạt động học tập là
hình thức cơ bản và chủ yếu, vì nó thực hiện được mục đích yêu cầu của văn
học. Kiến thức mà trẻ thu nhận được có hệ thống lôgíc. Để tiết học đi vào tâm
hồn trẻ một cách sống động, không khô khan, cứng nhắc thì điều đầu tiên là cô
giáo thực sự phải có một tài nghệ dẫn dắt. Hoạt động học “làm quen với chữ
cái” đưa thế giới chữ viết đến với trẻ bằng nhiều phương pháp, hình thức khác
nhau. Các phương pháp, hình thức đó gắn liền với nhau một cách chặt chẽ. Mỗi
phương pháp, hình thức đều có ưu thế và hạn chế nhất định.
Vì vậy khi dạy trẻ “làm quen với chữ cái” tôi phải lựa chọn các phương
pháp, hình thức phù hợp với yêu cầu của từng tiết dạy, để thu hút sự tập trung
chú ý tạo hứng thú của trẻ trong tiết học, giúp cho giờ học đạt hiệu quả cao.
Muốn vậy cô giáo phải lấy trẻ làm trung tâm phát huy tính tích cực của
trẻ, tích hợp hoạt động làm quen chữ cái trong các hoạt động khác, các bài học
khác…..
*Cách vào bài: Tôi cho trẻ đọc bài thơ, hát một bài hát hay nghe một câu
vè câu đố ... gắn liền với đồ dùng, tranh ảnh theo chủ đề có chứa chữ mà cô định
cho trẻ tri giác. Cùng một cụm chữ cái thì cô tạo sự liên kết từ tiết làm quen đến
tiết tô viết chữ .
Ví dụ: Với tiết 1 làm quen với chủ đề Quê hương đất nước Bác Hồ: Vào
bài cô cho trẻ hát bài hát “ Yêu Hà Nội ” sau đó hỏi trẻ bài hát nói đến nơi nào
( Thủ đô Hà Nội ) vậy Hà Nội có những thắng cảnh gì? ( Lăng Bác Hồ, Hồ Tây,
7


Tháp Rùa ) cô cho trẻ xem tranh có từ dưới tranh Tháp Rùa, viếng Lăng Bác tô
đậm mầu nổi chữ “ r , v ” cho trẻ đọc từ dưới tranh, cho trẻ tìm chữ cái đã học
trẻ phát hiện có thể trẻ thắc mắc vì sao chữ v và r lại đẹp hơn hoặc cô sẽ hỏi trẻ
để gây sự tò mò muốn biết ở trẻ và giới thiệu với trẻ đây là những chữ hôm nay
cô cho cả lớp làm quen.
* Cách dạy trẻ làm quen : Sau khi đã khơi được sự tò mò của trẻ ở bước

giới thiệu cô tận dụng tối đa đồ dùng đã chuẩn bị và phối hợp bằng lời dẫn, câu
hỏi, câu đố, cử chỉ hay trò chơi để cho trẻ được tri giác, phát âm, nhận ra đặc
điểm rõ nét của chữ cái ví dụ chữ (r) trong từ Tháp Rùa trong tranh cô cho trẻ so
sánh với từ Tháp Rùa ở thẻ chữ rời hai chữ này giống nhau như thế nào đây là
cách cô để trẻ tự khám phá những đặc điểm riêng của chữ r mà cô không phải
thuyết trình khó hiểu về chữ r cô lại hỏi trẻ vậy phát âm chữ r như thế nào ấy nhỉ
? ( Trẻ sẽ thi nhau phát âm ) cô đã gây sự ham muốn được thể hiện ở trẻ. Cô tạo
tình huống: Các con phát âm như thế nào vậy? Nhìn xem cô phát âm nhé tập
trung sự chú ý vào cô phát âm chữ “r ” mẫu một hai lần và phân tích cấu tạo chữ
cùng điệu bộ thể hiện cách dùng đầu lưỡi, mở môi, hàm răng, lấy hơi để phát âm
chữ “r” cho trẻ xem nào chúng ta cùng phát âm “r” như cô nhé ( Lớp, tổ, cá
nhân phát âm ) Tại đây cô sử dụng nghệ thuật khuyến khích để sửa sai cho trẻ
như : Thử lại nhé cháu phát âm gần đúng rồi, cố lên nào, rồi cho trẻ nhắc lại cấu
tạo chữ, cách phát âm, yêu cầu lớp phát âm lại.
* Đối với tiết tập tô viết chữ cái: Trẻ rất thích được làm giống cô và các
anh chị lớp 1 được viết là mong muốn của trẻ ví dụ: Với chữ cái “v, r” cô gợi sự
ham muốn ở trẻ như : Các con có thích tập tô viết chữ “v,r” không? Viết tô chữ
“v, r” như thế nào là đẹp ( Trùng khít nét mờ ) làm sao để tô chữ đẹp? ( Ngồi
cầm bút đúng tư thế ) ngồi như thế nào các con có ngồi được không? Sau khi
khơi gợi được ý thích của trẻ cô tô mẫu, hướng dẫn cách tô, lập tức cho trẻ tô
viết chữ đó và luôn chú ý quan sát động viên trẻ giữ đúng tư thế cầm bút, tư thế
ngồi khi tô viết chữ cái, tô từ dòng trên xuống dòng dưới, tô từ bên trái sang bên
phải khi trẻ tô viết xong cô thay đổi tâm thế bằng một trò chơi nhẹ hoặc một vài
động tác theo nhạc phù hợp với chủ điểm và chữ cái đang học.

Hình ảnh trẻ đang học tiết tô chữ cái.
8


Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ "Làm quen chữ cái" là

các kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối tránh hình
thức, dập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy
"Làm quen chữ cái" tôi phải chuẩn bị đồ dùng, soạn bài và nghiên cứu kỹ bài
soạn. Nắm rõ yêu cầu của bài dạy tôi chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc
động - tĩnh phù hợp với chủ đề và quan trọng nhất tôi phải soạn giáo án điện tử,
tạo Powerpoint bằng những hình ảnh động thật sự sinh động để gây được hứng
thú với trẻ.Ví dụ: Tiết làm quen vói chữ h,k.

Hình ảnh tiết làm quen chữ h, k.
2.3.4. Biện pháp 4: Tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái qua các trò chơi.
Thông qua chơi nhằm cung cấp kiến thức cho trẻ từ những trò chơi trẻ
hiểu thêm về thế giới xung quanh, trẻ biết được qua giao tiếp chữ cái luôn ở
xung quanh trẻ gắn liền với trẻ trong cuộc sống, trong trò chơi được đưa vào tiết
học phù hợp với từng nhóm chữ trong từng chủ đề chủ điểm.
Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi với các chữ cái phải đạt được hai mục
đích: Củng cố sự nhận biết, phát âm và biết cách chơi trò chơi với chữ cái, dạy
trẻ chơi các trò chơi với các chữ cái cần được thực hiện trong tất cả các hoạt
động như hoạt động góc, hoạt động ngoài trời. Để đạt được hai mục đích tổ chức
cho trẻ chơi các trò chơi với các chữ cái tôi chú ý lựa chọn các trò chơi theo
nguyên tắc động và tĩnh, các trò chơi luôn sinh động, hấp dẫn tạo cảm giác dễ
chịu không căng thẳng.
* Ví dụ 1 : Trò chơi tìm chữ cái trong từ. Tìm chữ cái “b”, “d”, “đ”.
Chuẩn bị: Cô chuẩn bị các bức tranh và từ dưới tranh.
Cách chơi: cho 3 đội lên gạch chân chữ cái đã học theo yêu cầu của cô
trong từ dưới tranh.
Luật chơi: Trong thời gian một bản nhạc đội nào gạch chân được nhiều
chữ cái đúng theo yêu của cô thì đội đó là đội chiến thắng.
Khi trẻ được mời lên để tìm chữ cái trong từ trẻ sẽ rất hứng thú. Để trò
9

chơi thêm sinh động không chỉ chuẩn bị từ có các chữ cái mà tôi chuẩn bị tranh
ảnh đẹp, hấp dẫn hay đồ vật cụ thể có từ ở dưới.
* Ví dụ 2: Trò chơi “vòng quay kì diệu”, cô gắn thẻ chữ vào vòng quay
như hình minh họa, cho trẻ lên quay khi kim chỉ vào chữ cái nào trẻ phát âm và
nói cấu tạo của chữ cái đó.

Hình ảnh trò chơi “Vòng quay kì diệu”.
* Ví dụ 3: Trò chơi dập khuôn chữ, ở chủ đề phương tiện giao thông.
Chuẩn bị: chữ “s”, “x” cắt dời bằng xốp.
Cách chơi: trẻ tìm chữ “s”, “x” ghép đúng vào khuôn chữ.
Luật chơi: Thời gian qui định là bản nhạc kết thúc đội nào tìm và ghép
đúng nhiều chữ thì đội đó sẽ là đội chiến thắng.
* Ví dụ 4: Trò chơi ghép chữ. Trong tiết làm quen chữ “h”, “k” chủ điểm
giao thông.
Chuẩn bị: Các chữ “h”, “k” cắt bằng giấy, các nét “h”, “k” rời.
Cách chơi: Một số chữ “h”,”k” cắt rời treo trên bảng. Cô chia thành 2 đội
phải bật qua vòng lên lấy chữ cái về ghép thành chữ “h”, “k” theo yêu cầu của
cô.
* Ví dụ 5: Trò chơi câu cá.“Làm quen với chứ i, t, c”.
Chuẩn bị: Một số con cá có chứa chữ cái “i”, “t”, “c”.
Cách chơi: Chia làm 3 đội chơi, mỗi đội tìm những con cá có chứa chữ cái
mà cô yêu cầu.
Luật chơi: trẻ phải đi qua một con đường hẹp câu những con cá theo yêu
cầu của cô. Đội nào câu được nhiều con cá có chứa chứ cái mà cô yêu cầu thì
đội đó là đội chiến thắng. Thời gian chơi quy định là một bản nhạc.
* Ví dụ 6: Trò chơi “Gạch chân chữ cái”.
10

Cô chuẩn bị: 3 bài thơ mỗi bài thơ đều dán hình ảnh tương ứng với chữ
cái đầu “m”, “n”, “l”.
Cách chơi: Chia làm 3 đội: Đội một lên gạch chân chữ cái “l”. Đội hai lên
gạch chân chữ cái “n”. Đội ba lên gạch chân chữ cái “m”.
Luật chơi: Trong thờ gian một bản nhạc đội nào gạch được nhiều chữ cái
đúng thì đội đó là đội chiến thắng.
Ngoài những trò chơi động ra cô cùng cho trẻ chơi chơi một số trò chơi
tĩnh.
* Ví dụ 7: Trò chơi “chọn chữ theo yêu cầu” Cô phát âm, nói cấu tạo chữ
hay cho chữ cái nào biến mất thì trẻ trọn chữ cái đó và phát âm. Với trò chơi này
có tác dụng luyện cho trẻ sự tinh nhanh, khả năng ghi nhớ và tư duy về cấu tạo
chữ để nhặt chữ đúng và phát âm chuẩn.
* Ví dụ 8: Trò chơi luyện âm “n” cho trẻ chơi trò chơi “nu na nu nống”,
âm “l” cho trẻ chơi trò chơi “Kéo cưa lừa xẻ ” hay cho trẻ đọc thơ có tác dụng
rèn luyện ngữ âm cho trẻ, thơ ca giúp trẻ có ý thức về âm điệu, nhịp điệu tiết tấu.
Những trò chơi để luyện phát âm, tôi luôn chọn trò chơi có tác dụng giáo
dục về mặt ngữ âm, trò chơi có những câu, những tiếng định luyện cho trẻ.
Như vậy giờ học trở nên sôi nổi, sau mỗi giờ học tôi thay đổi đồ dùng dạy
học, thay đổi trò chơi khác nhau để trẻ không bị nhàm chán và duy trì sự hứng
thú cho trẻ.
Việc tổ chức trò chơi làm quen với chữ cái phải thực hiện theo đúng luật
chơi, cô giáo là người khéo léo tổ chức trò chơi linh hoạt xen kẽ để trẻ cảm thấy
thoải mái và tích cực tham gia. Cho nên với mỗi tiết dạy tôi luôn tìm tòi, sáng
tạo những trò chơi mới, cách chơi mới với các hình thức khác nhau, thường
xuyên thay đổi trò chơi để tạo sự mới lạ hứng thú cho trẻ.
2.3.5. Biện pháp 5: Lồng ghép tích hợp hoạt động làm quen chữ cái
vào các môn học khác.
Tôi là người xác định chủ đề, xây dựng kế hoạch tổ chức lồng ghép tích
hợp các môn học một cách hợp lý để khuyến khích trẻ tích cực chủ động trong
giờ học.

Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự linh hoạt sáng tạo, ứng xử nhanh
của cô giáo trong một tiết dạy mang lại sự chú ý cho trẻ, tôi luôn kết hợp nhuần
nhuyễn các bộ môn khác vào tiết học “làm quen chữ cái” và phù hợp với chủ đề.
*Trong hoạt động làm quen với văn học
Khi vào một tiết học làm quen chữ cái tôi thường tích hợp bộ môn văn
học vì nó phù hợp với bộ môn chữ cái. Đây là một bộ môn mà Bộ giáo dục chọn
làm chuyên đề mũi nhọn cùng lúc với chữ cái. Khi tích hợp một câu chuyện hay
một bài thơ có các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó có chứa chữ cái
mà cô định cho trẻ làm quen.
Câu chuyện "Nhổ củ cải" tôi kể cho trẻ nghe câu chuyện sau đó đưa tranh
"ông lão", “cún con”, “Mèo con” ra cho trẻ lên rút chữ cái đã được học. Và các
chữ cái khác cũng vậy tôi thường sử dụng thơ ca, hò, vè dễ nhớ, dễ đọc rất gây
hứng thú cho trẻ như bài "Rềnh rềnh ràng ràng", "Vè con cua" hay một câu
truyện sáng tạo.
11


Ví dụ: câu chuyện “Chú dê đen” cô kể, sau đó cho trẻ xem tranh chú dê
đen dê trắng có từ dưới tranh dê đen dê trắng cô cho trẻ tìm chữ cái đã học và
giới thiệu làm quen với chữ cái d, đ và các chữ cái khác cũng như vậy tuỳ từng
nhóm chữ và chủ đề tôi lựa chọn bài thơ câu truyện phù hợp gần gũi với trẻ với
chủ đề đang học có chứa các chữ cái cần làm quen
Ví dụ chủ đề Quê hương đất nước - Bác Hồ cho trẻ làm quen với chữ (s)
cô cho trẻ đọc ca dao
Tháp mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ
Ngược lại hoạt động làm quen với văn học bao giờ cũng được tôi lồng
ghép tích hợp cho trẻ tiếp xúc với chữ các nhiều trong các hoạt động này bởi vì
các tác phẩm văn học bao giờ cũng được trình bầy bằng chữ viết chính vì vậy
ngoài đọc, kể cho trẻ nghe thì tôi cho trẻ quan sát tranh bằng chữ to tuy trẻ chưa

đọc được những dòng chữ đó nhưng bước đầu trẻ đã hiểu được quy trình đọc
sách từ trái qua phải từ trên xuống dưới. Qua nhiều lần trẻ tiếp xúc trẻ cũng hiểu
được rằng các chữ cái khi được xếp ở cạnh nhau thì tạo thành tiếng nhất là khi
cô cho trẻ chơi điền chũ cái còn thiếu trong tiếng chỉ tên nhân vật các tác phẩm
văn học. Ví dụ :khi cho trẻ làm quen với truyện “sự tích bánh chưng bánh dày”
cô cho trẻ quan sát nhân vật “Lang Liêu, bánh chưng , bánh dày” và đọc từ dưới
tranh sau đó cô bớt đi trong các từ dưới những tranh này những chữ cái đã học “
Lang ....iêu”, “bánh ch....ng”, “b....nh dày”yêu cầu trẻ tìm ra các chữ cái còn
thiếu gắn thêm vào cho đủ hoặc đến thời điểm cuối năm cô có thể cho trẻ cầm
bút viết thêm vào cho đủ chữ cái trong tiếng .
*Trong hoạt động giáo dục âm nhạc.
Âm nhạc tác động đến đời sống rất mạnh mẽ nhất là đối với trẻ thơ và
được trẻ đón nhận rất nhanh hào hứng. Chính vì vậy mà giáo viên thường mở
đầu cho các hoạt động bằng một bài hát để tạo không khí nhẹ nhàng, vui tươi,
gây sự chú ý của trẻ. Bằng cách lựa chọn bài hát phù hợp với chủ đề và yêu cầu
của hoạt động từ đó mà dẫn dắt trẻ vào một cách nhẹ nhàng.
ví dụ với chủ đề thực vật : Cho trẻ làm quen với chữ 1, n ,m cô cho trẻ hát bài
(Lá xanh) giới thiệu tên bài và yêu cầu trẻ tìm ra các chữ cái đã học sau đó cô
giới thiệu chữ l trong từ đó hoặc từ bài hát cô dẫn dắt trẻ đến với từ (lá xanh
mơn mởn) để làm quen với chữ m, n . Hay với trò chơi chữ cái h,k kết hợp vơí
vận động bài hát “Hoa hơm bướm lượn” cô gắn chữ vào quạt múa ,kết hợp hát
và múa vận động đưa quạt dừng lại ở chữ gì thì trẻ phát âm chữ đó . Đối với trẻ
cô đội mũ gắn chữ cái h, k cho hai đội trưởng của hai đội, cô múa dừng quạt ở
phía đội nào thì đội đó phát âm chữ đó, khi cô đưa quạt vào giữa cả lớp phát âm
*Trong hoạt động khám phá khoa học, khám phá xã hội.
Muốn cho trẻ “làm quen chữ cái” một cách hiệu quả phải có tranh ảnh,
mô hình vật thật có chứa các chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen mà những cái
đó đều xuất phát từ môi trường xung quanh.
Khi dạy một tiết chữ cái “b”, “d”, “đ”. Tôi cho trẻ tìm hiểu chữ “đ” qua từ
"Hoa đào" trẻ được quan sát bông hoa, trẻ nói đặc điểm hương thơm, màu sắc

của loại hoa.... làm như thế tăng thêm về các biểu tượng và sự hứng thú.
* Trong hoạt động làm quen với toán.
12


Làm quen chữ cái thường được đưa vào trò chơi khi tổ chức hoạt động làm
quen với toán như: "Gắn hoa, lá, quả cho cây" trẻ thi đua nhau gắn hoa, gắn quả
có chứa chữ cái lên cây sau đó đếm số lượng và cùng kiểm tra kết quả. Đội nào
nhiều hơn, nhiều hơn là mấy.
* Trong hoạt động làm quen với tạo hình.
Hoạt động tạo hình rất phù hợp với trạng thái tĩnh. Tôi có hướng dẫn trẻ
cắt dán, xé dán các chữ cái để tạo thành một cuốn anbum. Sau khi làm quen
được một nhóm chữ cái nào tôi lại dành thời gian cho trẻ cắt dán chữ cái đó, đến
cuối năm mỗi trẻ sẽ có 1 cuốn ambun với 29 chữ cái với nhiều tranh ảnh có tên
chứa chữ cái đã học.
Việc tổ chức hoạt động này tôi thấy trẻ rất hứng thú, hăng say làm. Không
những thế nó còn giúp trẻ khắc sâu những chữ cái đã được học một cách thoải
mái mà không bị gò bó như tiếp thu trong tiết học.

Hình ảnh trẻ đang làm Ablum chữ cái.
*Tích hợp với hoạt động thể dục.
Hoạt động thể dục là hoạt động sôi nổi hứng thú tôi đã lồng ghép chữ cái
vào hoạt động này giúp trẻ phát âm lại một số chữ cái đã học một cách tích cực
hào hứng. Ví dụ: Với vận động “ Bật liên tục qua các ô” cô gắn chữ cái vào giữa
các ô và yêu cầu trẻ bật và ô có chữ cái gì thì phát âm chữ cái đó cứ lần lượt bật
từng ô rồi phát âm với từng chữ đó.

13

Hình ảnh trẻ chơi trò chơi chữ cái
2.3.6. Biện pháp 6 : Làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi.
Như chúng ta đã biết ở lứa tuổi mẫu giáo trẻ “Học bằng chơi, chơi mà
học”, ghi nhớ của trẻ không chủ định trẻ chóng nhớ nhưng cũng mau quên. Do
đó muốn nâng cao chất lượng cho trẻ “làm quen chữ cái” không chỉ dừng lại ở
trên tiết học mà phải thường xuyên tranh thủ ở mọi lúc, mọi nơi trong các hoạt
động trong ngày để cho trẻ làm quen với chữ cái một cách hợp lý.
* Giờ đón trẻ.
Khi trẻ đến lớp tôi cho trẻ tìm ảnh của mình gắn vào tên của mình có
trong bảng “Bé đến lớp” tôi hướng dẫn trẻ cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy
định hoặc tôi cùng trẻ giải các câu đố có chứa chữ cái.
Ví dụ: Đồ dùng của cháu A đặt vào ngăn tủ có chứa ký hiệu là chữ cái
"m" thì trẻ nhớ và khắc sâu biểu tượng về chữ cái "m". Và cũng có thể cho trẻ
luyện phát âm qua bài thơ, đồng dao như luyện phát âm chữ “g” cho trẻ đọc
đồng dao bài “gánh gánh gồng gồng”.
* Giờ hoạt động góc.
Các góc chơi đều có môi trường chữ, tôi cho trẻ tự tìm hiểu như làm các
bài tập gắn, viết và gài chữ theo mẫu.Như ở góc học tập cho trẻ gắn những chữ
đã học và phát âm.
* Giờ hoạt động ngoài trời.
Hoạt động này cũng góp phần rất lớn vào việc cho trẻ làm quen với chữ
cái. Việc làm quen với chữ cái ở đây nhằm thoả mãn nhu cầu giải trí cho trẻ, bổ
sung nhiều mặt về kiến thức của các tiết học trên lớp, giúp trẻ hiểu sâu và nhớ
lâu các chữ cái đã làm quen. Tôi cho trẻ xếp chữ cái bằng các hột, hạt, hòn sỏi
thành các chữ đã được học. Hoặc tổ chức các trò chơi luyện phát âm đúng, rèn
cho trẻ không nói ngọng, không nói tiếng địa phương. Từ đó giúp trẻ trau dồi
kiến thức chữ cái của mình. Khi cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên tôi có thể cung
cấp kiến thức về chữ cái qua việc tìm hiểu một số loại cây và rau có trong vườn
trường, đọc tên các loại cây, rau đó. Tìm các chữ cái đã học trong tên các cây,
rau đó.

14


Ví dụ: Vườn rau sạch của trường mỗi loại rau tôi làm biển gắn tên cho
từng loại rau đó và khi quan sát cô cho trẻ tìm các chữ cái đã học.
*Giờ ngủ.
Trước khi đi ngủ cô đọc thơ, kể chuyện cho trẻ nghe để trẻ có thể phát
triển lời nói. Hay cho trẻ nghe những bài hát ru nhẹ nhàng để phát triển tai nghe.
*Giờ hoạt động chiều
Cô cho trẻ tô chữ in mờ, chữ in rỗng và tìm cắt các chữ trong họa báo dán
thành sách làm bộ sưu tập....
2.3.7. Biện pháp 7: Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động dạy
trẻ làm quen chữ cái.
Đưa công nghệ thông tin vào việc dạy và học cho trẻ sẽ giúp cho giáo
viên giải quyết được những khó khăn về giáo cụ trực quan, phát triển được nhiều
hình thức luyện tập cho trẻ như âm thanh phát âm. Cấu tạo chữ cái qua hình
động… tích hợp các hoạt động thuận lợi hơn. Trẻ có nhiều trò chơi linh hoạt, giờ
học, giờ chơi sinh động phong phú và dễ tiếp thu hơn .
Nắm được tầm quan trọng của công nghệ thông tin trong việc dạy học cho
trẻ, bản thân tôi lại suy nghĩ và nhận thấy bên cạnh việc phải lựa chọn những
hình ảnh âm thanh, bài hát thật gây ấn tượng, bắt mắt với trẻ và phù hợp với chủ
đề giảng dạy thì việc sử dụng công nghệ thông tin cho linh hoạt, phù hợp với
từng hoạt động để thu hút sự chú ý của trẻ cũng là điều mà mỗi giáo viên cần
phải tìm tòi và học tập thêm.
Mục đích trẻ được làm quen và nhận biết, phát âm các chữ cái và trẻ được
tham gia vào các trò chơi trên máy tính như sử dụng chuột bấm để chọn chữ.
Kết hợp với những âm thanh sống động kích thích trẻ tham gia hoat động tốt
nhất.Vì vậy trong hoạt động “làm quen với chữ cái” tôi luôn tìm những hình ảnh
minh họa sinh động luôn thu hút sự hứng thú, kích thích cho trẻ vào giờ dạy.
Ví dụ: Làm quen chữ “s”, “x”.

Tôi đã kết nối máy chiếu cho trẻ học mà không cần đến tranh vẽ, tôi sử
dụng các hình ảnh để tạo hứng thú, khi giới thiệu cấu tạo của chữ “s”, “x” bằng
các nét để tạo sự hứng thú cho trẻ và tiếp thu bài một cách nhanh chóng.

Hình ảnh trẻ hứng thú học khi cô áp dụng công nghệ thông tin.
15


2.3.8. Biện pháp 8: Tạo niềm tin với từng trẻ .
Qua thực tế trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy các cháu đều có chung đặc
điểm tâm sinh lý độ tuổi, bên cạnh đó tôi cũng hiểu rằng mỗi trẻ là một cá thể là
một nét tính cách riêng, nên cũng có những biểu hiện tình cảm nhận thức khác
nhau, đa số trẻ có biểu hiện hiếu kỳ ham hiểu biết chỉ cần một gợi ý nhỏ hay đồ
chơi bắt mắt là trẻ đã dò hỏi hay tìm cách tiếp cận ...nhưng cũng có ít trẻ lại lầm
lỳ, ít nói, ít thể hiện cảm xúc vì vậy tôi thường xuyên tìm cách gần gũi trẻ tìm
hiểu nguyên nhân từ đó tìm ra cách tạo sự mạnh dạn tự tin cho trẻ lôi cuốn trẻ
tham gia vào hoạt động như các bạn.
Ví dụ: Cháu Hoan đến lớp thường ngồi một mình ít chơi, ít nói, tôi đã
dành thời gian trò chuyện chơi với cháu kết hợp rủ các bạn cùng tham gia chơi,
dần dần sau nửa tháng cháu đã hoà đồng cùng các bạn . Những trẻ như cháu
Hoan thường hay thụ động trong các trò chơi hay phát âm rụt rè không rõ tiếng
cô cần động viên khuyến khích trẻ như ( Cố lên nào ) hay những tràng pháo tay
cổ vũ của các bạn khi trẻ thực hiện, với trẻ nói ngọng, nói lắp cô đến bên trẻ
phát âm cùng trẻ, với những trẻ cầm bút chưa được cô đến bên cầm tay trẻ tô
dần dần thả tay ra và động viên trẻ bằng những câu cổ vũ khích lệ gương bạn
giỏi. Ví dụ: Bạn Nga phát âm chữ “r” đúng rồi, ban Hoan phát âm như bạn nào,
hay những chữ dễ phát âm nhận biết như o, ô ,ơ ...thì cô gọi trẻ còn yếu hơn phát
âm trước để có cơ hội khen ngợi trẻ khơi dậy niềm tự hào trong trẻ. Còn những
chữ khó phát âm nhận biết như s, v, r, p, q...thì cô gọi những trẻ mạnh dạn tự tin
phát âm trước kích thích sự cố gắng của trẻ và điều quan trọng đạt được ở đây là

tạo sự cân bằng, tự tin của trẻ trong lớp học.
Chính sự quan tâm của cô đến từng trẻ trong lớp đảm bảo cho mỗi trẻ đều
có cơ hội phát triển kỹ năng học đọc, học viết 29 chữ cái và phát huy những
tiềm năng sẫn có để hình thành kỹ năng cần thiết cho cuộc sống và trẻ luôn cảm
thấy được cô yêu thương và đối sử công bằng.
Công tác giáo dục không chỉ thầy giỏi trò ngoan ở trường là được mà đòi
hỏi phải có sự phối kết hợp 3 bên gia đình, nhà trường, và xã hội. Vậy để những
cố gắng, thành công của cô và trẻ ở trường không trở nên vô nghĩa với gia đình,
đặc biệt với phụ huynh của lớp khi mà khái niệm “học mầm non chỉ là hát múa ”
vì vậy tôi đã mạnh dạn thực hiện giải pháp sau.
2.3.9. Biện pháp 9: : Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh.
Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và
nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện
pháp không thể thiếu.
Trẻ đến trường được cô dạy với nhiều nội dung “Làm quen với chữ cái”
thông qua các hoạt động và các hình thức khác nhau. Tuy nhiên các kiến thức kĩ
năng về chữ cái mà giáo viên cung cấp cho trẻ phải được ôn tại nhà. Vì vậy để
giúp trẻ học tốt thì cần có sự cộng tác giữa giáo viên và phụ huynh học sinh. vì
vậy trong cuộc họp phụ huynh đầu năm, hằng ngày vào lúc đón trẻ, trả trẻ tôi
thường xuyên trao đổi với phụ huynh học sinh về tình hình học tập của trẻ để
trao đổi một số nhược điểm của trẻ về cách phát âm, nhận mặt chữ, cách tô, cầm
bút, để vở…để phụ huynh học sinh hiểu có biện pháp tác động phù hợp, giúp trẻ
phát triển một cách toàn diện.
16


Kế hoạch chương trình được thể hiện trên bảng tuyên truyền với phụ
huynh học sinh ở ngoài cửa lớp để phụ huynh học sinh theo dõi biết được tuần
này học đến chữ gì để về ôn luyện cho con mình. Tôi giới thiệu các loại sách vở
để phụ huynh học sinh tham khảo về dạy thêm con mình. Kêu gọi phụ huynh

học sinh làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục để có trang thiết bị phục vụ cho trẻ
làm quen với chữ cái như: đóng góp báo chí để lấy tài liệu, mua truyện
tranh ...Mời phụ huynh học sinh đến tham dự các hội thảo, hội thi kể chuyện,
đọc thơ của bé vào các dịp chào mừng 20/11, 8,3 ...
Sau khi sử dụng biện pháp tuyên truyền phối hợp với phụ huynh học sinh
tôi nhận thấy cha mẹ trẻ đã hiểu và nắm bắt được phương pháp và phối kết hợp
với giáo viên để dạy trẻ, trên lớp các đồ dùng, tranh ảnh, tryện, thơ, các loại báo
do cô tự làm….để phục vụ trẻ học phong phú và đa dạng hơn. Thêm vào đó tôi
vận động phụ huynh học sinh ủng hộ những nguyên vật liệu, phế thải để làm đồ
dùng, đồ chơi để phục vụ cho tiết dạy chữ cái thêm sinh động và đẹp mắt. Tham
mưu với Ban giám hiệu nhà trường mua sắm trang thiết bị dạy học. Luôn tự học,
tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ qua sách báo, qua mạng
giáo án violet, qua đồng nghiệp, qua các lớp chuyên đề của phòng của huyện tổ
chức.

17


Hình ảnh đồ dùng làm quen chư cái do cô tự làm
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
2.4.1. Kết quả đạt được:
* Đối với trẻ:
Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên tôi nhận thấy trẻ trong
lớp tôi đang dạy, về hoạt động làm quen với chữ cái được tăng lên rõ rệt.Trẻ đã
có nhiều chuyển biến tích cực, chủ động tiếp thu lĩnh hội kiễn thức một cách chủ
động. Trẻ nhận biết được đặc điểm cấu tạo của 29 chữ cái, trẻ thuộc và phát âm
chuẩn về 29 chữ cái, phân biệt được chữ in hoa, viết thường , in thường, tô các
chữ cái …đúng theo quy trình.
Nhìn vào bảng khảo sát cuối năm tôi thấy số trẻ nhận biết và phát âm
đúng tăng lên rõ rệt qua bảng kháo sát cuối năm.

+ Kết quả khảo sát sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Cụ thể kết quả khảo sát vào thời điểm tháng 5 năm 2019 như sau:
STT
Số trẻ
Số trẻ
18


Nội dung khảo sát
1.

Trẻ nhận biết đặc điểm cấu tạo
29 chữ cái Tiếng Việt

Tổng Đạt
số trẻ
40
38

Tỷ lệ
95%

Chưa Tỷ lệ
đạt
2
5%

Trẻ phát âm đúng 29 chữ cái.
40
40 100%

Phân biệt chữ cái in hoa, viết
3.
thường, in thường và tìm được
40
37 92%
3
8%
chữ cái trong từ.
Sử dụng thành thạo vở làm
4.
quen chữ cái, bút, ngồi đúng
40
39 97%
1
3%
tư thế.
Tô chữ cái đúng quy trình
40
38 90%
2
5%
5.
theo nét chấm mờ
Nhìn vào bảng trên cho thấy, sáng kiến kinh nghiệm "Một số biện pháp
nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 làm quen với chữ cái” tại trường mầm non
Hoằng Trinh đã được nâng lên rõ rệt.
* Đối với bản thân:
- Để hoàn thành được sáng kiến kinh nghiệm tôi đã nhận được sự quan
tâm giúp đỡ từ phía ban giám hiệu trường mầm non Hoằng Trinh, chuyên môn
của nhà trường luôn quan tâm và hỗ trợ tôi kịp thời mọi lúc mọi nơi. Đó chính là

động lực thúc đẩy tôi để tôi càng phải cố gắng hết mình hoàn thiện thật tốt sáng
kiến kinh nghiệm của mình.
- Tôi thấy mình đã nâng cao được phong cách nghệ thuật lên lớp, giọng
đọc diễn cảm, thu hút trẻ hứng thú tham gia vào tiết học.
- Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ các hoạt động làm quen với chữ
cái để tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện sự sáng tạo trong từng hoạt động giáo làm
quen với chữ cái cho trẻ đúng với quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm,
phát huy được vai trò của người học. Bản thân tôi được trau dồi kiến thức và có
thêm những kinh nghiệm trong việc giáo dục trẻ, phấn khởi hơn khi tổ chức các
hoạt động trong ngày mà không cần lo lắng e dè mỗi khi có Ban giám hiệu dự
giờ hay đón đoàn thanh tra kiểm tra, được phụ huynh và các bạn đồng nghiệp
thương yêu, quý mến hơn. - Tạo được môi trường cho trẻ hoạt động tốt ở các
góc, đặc biệt là góc văn học.
* Đối với đồng nghiệp:
Từ đề tài nghiên cứu của tôi, các chị em đồng nghiệp cũng học tập và rút
kinh nghiệm được nhiều vấn đề trong quá trình giảng dạy của mình, để từ đó bổ
sung và tự hoàn thiện hơn, giúp cho việc giảng dạy ngày càng phát triển tốt hơn.
Phổ biến các biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với
chữ cái đến tất cả các giáo viên trong nhà trường, từ đó giáo viên áp dụng vào
quá trình giáo dục trẻ của bản thân, góp phần nâng cao kết quả phát triển ngôn
ngữ cho trẻ trong nhà trường.
* Đối với nhà trường:
Đề tài SKKN được triển khai áp dụng đến tất cả giáo viên và là cẩm nang
để nhà trường bồi dưỡng giáo viên trẻ kế cận, nâng cao kiến thức chuyên môn
2.

19


cho đội ngũ, tăng cường CSVC đồ dùng đồ chơi cho các lớp, đẩy mạnh phong

trào phụ huynh trong nhà trường.
Sáng kiến kinh nghiệm sau khi hoàn thành đã giúp trường mầm non
Hoằng trinh tiết kiệm được một nguồn kinh phí không nhỏ về việc đầu tư đồ
dùng cho việc dạỵ trẻ làm quen với chữ cái (các cô phải sử dụng các vật liệu phế
thải và đồ dùng sẵn có trong lớp để tạo ra các đồ dùng để phuc vụ cho tiết dạy.
Ngoài ra nhà trường còn rút ra được một số kinh nghệm hết sức thiết thực trong
việc giảng dạy và cung cấp kiến thức cho trẻ mầm non, để từ đó cải thiện và
chăm sóc giáo dục trẻ một cách tốt nhất.
3. Kết luận, kiến nghị:
3.1. Kết luận:
Trên thực tế việc cho trẻ “Làm quen với chữ cái” chưa được đổi mới, hầu
hết giáo viên vẫn còn giảng dạy theo phương pháp cũ, chưa khuyến khích được
trẻ phát triển tính chủ động sáng tạo.Với phương pháp mới tôi áp dụng thì trẻ
hứng thú tham gia các hoạt động tìm hiểu “Làm quen với chữ cái” trẻ tham gia
trải nghiệm thực tế, qua đó phát triển tính tích cực chủ động sáng tạo của trẻ.
Xuất phát từ cơ sở thực tiễn và tâm lý trẻ, tôi thấy rằng giáo viên cần quan
tâm hơn nữa đến việc nâng cao phương pháp dạy trẻ “Làm quen với chữ cái”.
Hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái có vai trò quan trọng trong việc
chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi bước vào học phổ thông. Nên cần thiết phải đổi mới
hoạt động này để tạo điều kiện cho trẻ đến với chữ cái tiếng việt tự nhiên nhất.
Điều đó đòi hỏi mỗi giáo viên cần không ngừng nâng cao trình độ hiểu biết về
ngôn ngữ Tiếng việt, phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ.Từ kết quả trên tôi
rút ra bài học kinh nghiệm sau:
* Bài học kinh nghiệm:
Qua quá trình nghiên cứu và áp dụng cải tiến các biện pháp tổ chức hoạt
động cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với chữ cái. Tôi rút ra bài học như sau: Trước hết
cần phải xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung làm quen chữ cái cho trẻ; tạo
môi tường chữ cái phong phú, hấp dẫn trẻ; tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái
trong hoạt động học; tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái qua các trò chơi; tích hợp
hoạt động làm quen chữ cái vào các môn học khác; làm quen với chữ cái ở mọi

lúc, mọi nơi; ứng dụng công nghệ thông tin vào giờ dạy; phối hợp với phụ
huynh học sinh và làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục.
Tạo tình cảm gần gũi giữa cô và cháu, nắm bắt tâm lí, trình độ và cá tính
của từng trẻ, kiên nhẫn, nhẹ nhàng giúp trẻ theo phương pháp “Chơi mà học,
học bằng chơi”. Tận dụng mọi nguyên vật liệu đơn giản để làm nhiều học cụ, đồ
dùng, đồ chơi thu hút trẻ trong hoạt động làm quen với chữ cái.
3.2 Kiến nghị
- Đối với Phòng Giáo dục:
Thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên học tập
để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, thường xuyên tổ chức các tiết dạy
mẫu cho giáo viên được học hỏi, nâng cao tay nghề thực hành tổ chức các hoạt
động học.
- Đối với Ban giám hiệu:
20


Ban giám hiệu trường mầm non Hoằng Trinh cần tạo điều kiện về thời
gian cũng như kinh phí trong việc bổ sung đồ dùng dạy học. Sắp xếp, tạo điều
kiện cho giáo viên được dự nhiều giờ mẫu hơn nữa để học hỏi và trao đổi kinh
nghiệm lẫn nhau.
- Đối với cha mẹ học sinh: Cần quan tâm hơn nữa đến việc học chữ của
con em mình, nên nhiệt tình ủng hộ cùng kết hợp với cô để chăm sóc giáo dục
trẻ tốt hơn.
Trên đây là “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 làm
quen với chữ cái”Tại trường mầm non Hoằng Trinh cho trẻ tôi đã triển khai
thực hiện và đã áp dụng thành công ở lớp mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường mầm non
Hoằng Trinh và thu được kết quả tốt. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến
của các cấp quản lí giáo dục các chị em đồng nghiệp để đề tài này ngày một
hoàn thiện hơn, thực hiện tốt hơn trong những năm học tiếp theo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Hoằng Trinh, ngày 10 tháng 05 năm 2019
Tôi xin cam đoan sáng kiến này là của mình
viết. Tôi không sao chép của người khác.
Người viết
Nguyễn Thị Tuyên

Tài liệu tham khảo:
1. Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 -6 tuổi .
21


2. Tài liệu Làm quen với chữ cái của nhà xuất bản ĐHQGHN
3. Phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua bộ môn làm quen với chữ
cái.
4. Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo 5 – 6
tuổi.
5. Các hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ mâm non.
6. Các hoạt động cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết.
7. Tìm hiểu qua tập san của nghành.
8. Tìm hiểu qua thông tin đại chúng.
9. Tìm hiểu qua các lớp chuyên đề của huyện tổ chức.

MỤC LỤC
22


STT

1.
1.1.
1.2.
1.1.3.
1.1.4
2.
2.1
2.2.
2.3.
2.3.1.
2.3.2.
2.3.3.
2.3.4.
2.3.5.
2.3.6.
2.3.7.
2.3.8.
2.3.9.
2.4.
3.
3.1.
3.2.

NỘI DUNG

TRANG

Mở đầu:
Lý do chọn đề tài.
Mục đích nghiên cứu.

Đối tượng nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu.
Nội dung:
Cơ sở lý luận.
Thực trạng.
Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo
5 - 6 tuổi làm quen với chữ cái.
Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung
làm quen chữ cái cho trẻ.
Biện pháp 2: Tạo môi trường chữ cái sinh động, hấp
dẫn trẻ.
Biện pháp 3: Tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái thông
qua các hoạt động học ở trường mầm non.
Biện pháp 4: Tổ chức cho trẻ làm quen chữ cái qua các
trò chơi.
Biện pháp 5: Lồng ghép tích hợp hoạt động làm quen
chữ cái vào các môn học khác.
Biện pháp 6 : Làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi
nơi.
Biện pháp 7: Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt
động dạy trẻ làm quen chữ cái.
Biện pháp 8: Tạo niềm tin với từng trẻ .
Biện pháp 9: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ
huynh.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
3.Kết luận, kiến nghị:
Kết luận.
Kiến nghị.
Tài liệu tham khảo

1
1
2
2
2
2
2
3
4
4
5
7
9
11
14
15
16
16
17
19
19
19

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

PHÒNG GD&ĐT HOẰNG HÓA
23


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ
MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI LÀM QUEN VỚI CHỮ CÁI
TẠI TRƯỜNG MẦM NON HOẰNG TRINH

Người thực hiện: Nguyễn Thị Tuyên
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Hoằng Trinh
SKKN thuộc lĩnh vực : Chuyên môn

THANH HÓA NĂM 2019

24