SKKN một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5 6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học ở trường mầm non sông âm, huyện ngọc lặc, tỉnh thanh hóa

I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
“Văn học nghệ thuật, đặc biệt các tác phẩm văn học có vai trò to lớn
không gì có thể thay thế được trong việc hình thành phát triển nhân cách toàn
diện cho trẻ. Việc cho trẻ em lứa tuổi mầm non làm quen với các tác phẩm văn
học từ lâu đã được đặt ra như một nội dung, một phương tiện vô cùng quan
trọng trong chương trình giáo dục trẻ. Là nghệ thuật ngôn từ, văn học có khả
năng đi vào lòng người một cách tự nhiên và sâu sắc. Có thể nói, đó là một
trong những phương tiện hữu hiệu nhất để hình thành và phát triển nhân cách
cho trẻ em một cách toàn diện” [1].
Nhà văn M.Gorki cũng đã từng nói: “Văn học giúp con người hiểu được
bản thân mình, nâng cao niềm tin vào bản thân mình và làm nảy nở ở con người
khát vọng hướng tới chân lý”[2].
Có thể nói văn học là bộ môn học rất quan trọng đối với trẻ mầm non đặc
biệt là với lứa tuổi trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi bởi giai đoạn trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
nó là giai đoạn cuối cùng của trẻ mẫu giáo với những đặc trưng riêng về tâm –
sinh lý lứa tuổi và với những yêu cầu cần phải đạt được để chuẩn bị tâm thế
trước khi bước vào lớp một. Thông qua các tác phẩm văn học mà trẻ có thể cảm
nhận được những vẻ đẹp trong mối quan hệ giữa người với người, vẻ đẹp trong
các hành động cao thượng của các nhân vật trong tác phẩm qua đó còn giáo dục
trẻ biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị em,
bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ. Thông qua việc cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học chúng ta còn mở rộng nhận thức cho trẻ về thế giới xung quanh, bồi
dưỡng cho trẻ những tình cảm lành mạnh, những ước mơ cao đẹp, giúp trẻ cảm
nhận được vẻ đẹp trong tự nhiên, trong quan hệ xã hội và vẻ đẹp của ngôn ngữ
văn học. Thông qua dạy trẻ các tác phẩm văn học còn rèn luyện cho trẻ kỹ năng
đọc, kể diễn cảm, thể hiện tác phẩm dưới các hình thức khác nhau. Văn học còn
giúp trẻ làm giàu vốn từ, phát triển khả năng diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, sử dụng
ngôn ngữ giọng điệu phù hợp với đối tượng và hoàn cảnh giao tiếp.
Như vậy việc dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học sẽ góp phần rất
lớn trong việc giáo dục thẩm mĩ, nhận thức, đạo đức đặc biệt là phát triển ngôn

ngữ cho trẻ vì vậy việc dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học là rất quan
trọng và cần thiết đối với trẻ.
Trong thực tế hiện nay, việc tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn
học cho trẻ mầm non nói chung và đặc biệt là trẻ 5 – 6 tuổi nói riêng đã được gia
đình, nhà trường và xã hội rất quan tâm. Mặt khác, ở trường mầm non dạy trẻ
làm quen với các tác phẩm văn học còn là một trong những môn học chính của
trẻ. Tuy nhiên, hiệu quả việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học còn thấp, chưa đáp ứng được các mục tiêu đặt ra bởi việc tổ chức hoạt
động chưa thu hút được trẻ tham gia vì giáo viên chưa chịu khó tìm tòi thay đổi
hình thức; chưa sử dụng các phương pháp một cách linh hoạt, khéo léo; chưa
tích cực sưu tầm, làm đồ dùng minh họa, cũng như chuẩn bị đầy đủ các học liệu
để thu hút, lôi cuốn trẻ vào hoạt động. Mặt khác, một tình trạng cũng còn rất phổ
biến đó là việc sử dụng đồ dùng dạy học khi tổ chức cho trẻ làm quen với các
tác phẩm văn học còn nghèo nàn, sơ sài, thiếu thẩm mĩ. Bên cạnh đó giáo viên
1


còn lựa chọn một số tác phẩm để dạy trẻ chưa phù hợp với lứa tuổi đẫn đến khả
năng cảm thụ văn học của trẻ bị hạn chế, chưa phát huy hết được hiệu quả của
phương tiện này để giúp trẻ phát triển tốt về mọi mặt.
Vậy là những giáo viên chăm sóc giáo dục trẻ, chúng ta cần phải làm gì
để tạo hứng thú cho trẻ ở lớp khi tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn
học cho trẻ nhằm khắc phục những tồn tại trên, làm thế nào để trẻ thực sự hiểu
về các tác phẩm văn học, thể hiện được nội dung của tác phẩm và giáo viên cần
làm gì để đưa văn học vào đời sống thực tế của trẻ, giúp trẻ lĩnh hội được cái
hay, cái đẹp của tác phẩm văn học và qua đó mà phát triển trí tuệ, đạo đức, thẩm
mĩ, ngôn ngữ cho trẻ. Chính những lý do trên là một giáo viên chủ nhiệm lớp
mẫu giáo 5 – 6 tuổi, tôi xin mạnh dạn trao đổi cùng các bạn đồng nghiệp một số
kinh nghiệm mà tôi cho là tâm đắc nhất với đề tài “Một số biện pháp tạo hứng
thú cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học ở trường mầm non Sông

Âm”
2. Mục đích nghiên cứu.
Tìm ra một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ, thu hút trẻ tham gia vào
hoạt động làm quen với tác phẩm văn học nhằm phát triển cho trẻ trí tuệ, đạo
đức, thẩm mĩ, ngôn ngữ, góp phần cùng các môn học khác để giúp cho trẻ phát
triển toàn diện về nhân cách, giúp trẻ chuẩn bị tốt về mọi mặt trước khi trẻ bước
vào lớp một.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm văn
học ở trường mầm non Sông Âm
4. Phương pháp nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý thuyết: Đọc, phân tích tổng
hợp lý thuyết để xác định cơ sở lý luận của đề tài cũng như nắm bắt được các
yêu cầu nội dung và cách hướng dẫn trẻ làm quen với các tác phẩm văn học, từ
đó làm căn cứ đưa ra hệ thống các biện pháp tác động đến trẻ.
Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Khảo sát tình
hình thực tế trên trẻ, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, từ đó lựa chọn các
biện pháp hữu hiệu nhất phù hợp với đặc điểm của trẻ ở lớp để tạo hứng thú
giúp trẻ học tốt môn làm quen với tác phẩm văn học.
Phương pháp thống kê, thực nghiệm, xử lý số liệu: Thống kê, thực
nghiệm trên trẻ, đánh giá kết quả đạt được, so sánh kết quả trước và sau khi áp
dụng biện pháp.

2


II. NỘI DUNG.
1. Cơ sở lý luận.
Theo nhà tâm lý học Nguyễn Ánh Tuyết [3]: Đặc điểm tư duy, ngôn ngữ,
tình cảm, hành vi, động cơ xã hội của trẻ 5-6 tuổi có sự phát triển vượt bậc. Ở

giai đoạn trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi nó là giai đoạn cuối cùng của trẻ mẫu giáo, giai
đoạn chuẩn bị cho bước ngoặt 6 tuổi. Ở giai đoạn này những cấu tạo tâm lý đặc
trưng của con người đã được hình thành ở các giai đoạn trước đây vẫn tiếp tục
phát triển mạnh. Cụ thể:
-Về tư duy: Sự hình thành và phát triển các hình thức tư duy phong phú ở
trẻ 5-6 tuổi có liên quan chặt chẽ với việc lĩnh hội kiến thức của trẻ.
- Về ngôn ngữ: Ở những trẻ 5-6 tuổi có vốn từ vựng phong phú thì thường
biểu hiện hành vi rõ ràng hơn những đứa trẻ khác.
- Tình cảm của trẻ được thể hiện khá rõ nét.
- Hành vi ngày càng có ý thức hơn. Trẻ 5-6 tuổi mong muốn tìm hiểu
chính bản thân mình và người khác như là khám phá xã hội, dần dần trẻ nhận
thức được mối quan hệ ràng buộc với các hành vi xã hội và quan hệ con người.
- Động cơ xã hội rõ nét và tương đối ổn định.
Như vậy, với những đặc điểm trên của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thì thông
qua những lời đọc kể của cô, kể chuyện cùng cô giáo, trẻ sẽ có thể cảm nhận
được giá trị nghệ thuật, nội dung phong phú trong các tác phẩm văn học, khơi
gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học, trẻ có ấn tượng về những cái
hay, cái đẹp của tác phẩm qua các hoạt động mang tính chất nghệ thuật như: Đọc
thơ, kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch…cao hơn nữa là sáng tạo ra những vần
thơ, câu chuyện theo trí tưởng tượng của mình. Chính vì vậy giáo viên cần đổi
mới hình thức tổ chức, sử dụng phương pháp tổ chức linh hoạt để tạo hứng thú,
thu hút trẻ vào hoạt động thì mới nâng cao được chất lượng dạy cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học đạt kết quả tốt nhất.
Mặt khác, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng trẻ mầm non có khả
năng cảm nhận văn học nghệ thuật trong thể hoàn chỉnh thống nhất giữa nội
dung và hình thức tác phẩm bằng cách nghe người lớn đọc kể các tác phẩm.
Theo Thạc sĩ Phan Xuân Phồn – Giảng viên trường đại học Vinh thì “Trẻ mầm
non không thể cảm nhận được nội dung nghệ thuật của bài thơ, câu chuyện khi
thiếu sự tác động của người lớn xung quanh bởi trẻ chưa biết đọc mà phải nhờ
vào sự tổ chức hướng dẫn của cô giáo cũng như của người lớn thông qua giọng

đọc, kể của cô làm cho tác phẩm văn học đến với trẻ và nó trở thành nhân tố
giúp trẻ phát triển tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ, thẩm mĩ, hình thành nhân
cách và giáo dục đạo đức cho trẻ”[4]. Cho nên để có thể tạo hứng thú, thu hút
được trẻ vào hoạt động làm quen với tác phẩm văn học thì cô giáo cần phải có
kiến thức văn học, say mê văn học, tích lũy kiến thức hiểu biết về văn học nói
chung và cụ thể là các bài thơ, câu chuyện,các bài ca dao, đồng dao trong
chương trình phù hợp với từng độ tuổi. Hơn nữa giáo viên còn phải linh hoạt,
hướng dẫn và rèn luyện cho trẻ nghe, đọc, kể một cách diễn cảm, hình thành ở
trẻ trí nhớ có chủ định, tính bạo dạn và không ngừng làm giàu thêm vốn từ cho
trẻ để giúp trẻ vận dụng vốn từ ấy vào cuộc sống. Bên cạnh đó, để tạo hứng thú
cho trẻ, giúp trẻ học tốt hơn môn học thì tôi còn lồng ghép các tác phẩm văn học
3


vào trong các hoạt động khác cũng như các môn học khác để củng cố thêm cho
trẻ, khơi gợi thêm hứng thú của trẻ về các tác phẩm văn học.
Ngoài ra, cũng theo nhà tâm lý học Nguyễn Ánh Tuyết thì “Ở trẻ 5 – 6
tuổi phát triển cả 3 loại tư duy song tư duy hành động trực quan vẫn chiếm ưu
thế”[3]. Chính vì vậy trẻ chỉ tập trung chú ý, ghi nhớ những gì mà trẻ cảm thấy
thích thú cho nên xuất phát trong quá trình tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen
với tác phẩm văn học thì những hình ảnh minh họa, đồ dùng trực quan để giúp
trẻ hứng thú, thu hút trẻ vào hoạt động cũng là vấn đề mà tôi rất quan tâm.
2. Thực trạng của việc tổ chức cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm văn
học ở trường mầm non Sông Âm trước khi áp dụng sáng kiến.
Năm học 2018 - 2019, tôi được nhà trường phân công trực tiếp dạy lớp
mẫu giáo 5 - 6 tuổi, với tổng số cháu là 25 cháu, trong đó có 10 cháu nữ, 15
cháu nam. Ngay từ đầu năm học tôi đã đưa ra các chỉ tiêu phấn đấu làm thế nào
để chất lượng chăm sóc và giáo dục của lớp tôi đạt kết quả cao nhất, và một
trong những vấn đề tồn tại của lớp mà tôi quan tâm nhất đó là làm sao để có thể
tạo hứng thú cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học để giúp trẻ học tốt môn học.

Để thực hiện được điều đó tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng của lớp và tôi
thấy có một số thuận lợi cũng như khó khăn sau:
2.1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường, của tổ chuyên môn
thường xuyên quan tâm bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Tổ chức các
chuyên đề, thảo luận, trao đổi, về việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với
tác phẩm văn học.
Được tham dự các giờ dạy mẫu của giáo viên giỏi cũng như là các giờ dạy
mẫu của cụm chuyên môn để cùng trao đổi kinh nghiệm giảng dạy.
Lớp học do tôi chủ nhiệm trẻ đến lớp rất chuyên cần, học tập tốt, ngoan,
nghe lời cô giáo, sạch sẽ có ý thức kỷ luật tốt.
Bản thân tôi có lòng nhiệt huyết yêu nghề mến trẻ và không ngừng học
hỏi trau dồi kiến thức từ chị em đồng nghiệp, chịu khó tham khảo các sách báo
tài liệu để nâng cao kiến thức cho bản thân mình trong công tác giảng dạy.
2.2. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi nói trên thì tôi cũng gặp nhiều khó khăn trong
quá trình tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học như:
Kiến thức hiểu sâu về các tác phẩm văn học của bản thân vẫn còn hạn chế
dẫn đến việc lựa chọn một số câu chuyện, bài thơ để dạy trẻ đôi lúc còn chưa
phù hợp với độ tuổi của trẻ.
Đồ dùng phục vụ khi tổ chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn học
cho trẻ còn thiếu thốn, chưa được phong phú, đa dạng; chưa sinh động, chưa hấp
dẫn trẻ và chưa sáng tạo để có thể tạo hứng thú, lôi cuốn trẻ vào hoạt động. Bên
cạnh đó môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học còn nghèo nàn, chưa
thu hút trẻ. Góc sách – thư viện của bé chưa sưu tầm được nhiều thể loại tranh
truyện, thơ ca, hò vè để trẻ được tham khảo thêm.
Việc tổ chức tiết học cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học còn khô
khan, chưa phát huy được tính tích cực của trẻ khi hoạt động.
Giáo viên chưa chú ý lồng ghép các tác phẩm văn học vào trong các hoạt
4

động khác cũng như các môn học khác để củng cố thêm kiến thức cho trẻ cũng
như khơi gợi ở trẻ sự say mê, hứng thú về các tác phẩm văn học.
Phần lớn phụ huynh chưa nhận thức được đầy đủ về tầm quan trọng của
giáo dục mầm non, phụ huynh còn nặng quan tâm xem đến lớp con có chịu ăn,
chịu ngủ hay không, con có tăng cân không...Một số phụ huynh cũng có quan
tâm đến con có thuộc bài thơ, câu chuyện nào không nhưng phụ huynh lại chưa
quan tâm đến việc trẻ tuy thuộc nhưng trẻ có cảm nhận hết được ý nghĩa của tác
phẩm văn học đó không và phụ huynh chưa biết cách giúp trẻ làm quen với tác
phẩm văn học được hiệu quả…Vì vậy chưa tạo điều kiện để trẻ được phát huy
hết khả năng.
2.3. Kết quả thực trạng trước khi áp dụng sáng kiến
Từ những nguyên nhân trên tôi bắt đầu khảo sát chất lượng trên trẻ để
nắm rõ tình hình ngay từ đầu năm học.
Với tổng số trẻ ở lớp là 25 trẻ và chất lượng khảo sát mới chỉ
đạt được như sau:
Kết quả trước khi áp dụng
Số
sáng kiến
trẻ
Nội dung đánh giá
Đạt
Chưa đạt
khảo
sát
Số trẻ %
Số trẻ %
Trẻ hứng thú tham gia hoạt động làm
25

15
60
10
40
quen với tác phẩm văn học.
Trẻ nghe, hiểu và cảm nhận được tác
25
13
52
12
48
phẩm.
Trẻ nhớ được tên tác giả, tác phẩm,
25
13
52
12
48
hiểu nội dung tác phẩm.
Trẻ đọc thuộc thơ, ca dao, đồng dao
25
14
56
11
44
kể được truyện đơn giản…
Trẻ biết đọc thơ, ca dao, đồng dao, kể
25
13
52

12
48
chuyện diễn cảm, mạch lạc, rõ ràng…
Trẻ có khả năng sáng tạo thơ, truyện
25
13
52
12
48
đơn giản theo trí tưởng tượng.
Trẻ hứng thú với trò chơi đóng kịch
và biết diễn xuất theo tính cách các
25
12
48
13
52
nhân vật.
Thực tế vào đầu năm học qua tổ chức một số hoạt động cho trẻ làm quen
với tác phẩm văn học kết quả trên trẻ còn nhiều hạn chế:
Còn nhiều trẻ chưa hứng thú tham gia vào hoạt động làm quen với tác
phẩm văn học; trẻ nghe, hiểu và cảm nhận tác phẩm rất hạn chế. Nhiều trẻ chưa
nhớ được tên tác giả, tác phẩm và hiểu nội dung tác phẩm... ít trẻ có khả năng
sáng tác thơ truyện theo trí tưởng tượng, ít trẻ biết chơi đóng kịch… Chính vì
vậy mà tôi rất băn khoăn lo lắng và suy nghĩ để tìm ra một số biện pháp tối ưu
nào đó để lôi cuốn trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động làm quen với tác phẩm
văn học để nâng cao hiệu quả của môn học.
5

3. Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với tác phẩm
văn học ở trường mầm non Sông Âm.
Đứng trước thực trạng của lớp như vậy, tôi bắt đầu nghiên cứu và đã
mạnh dạn đưa ra một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học để nâng cao chất lượng môn học làm quen với các tác phẩm văn học của
lớp tôi như sau:
3.1. Tự học tập, bồi dưỡng để nâng cao kiến thức về văn học và lựa
chọn các tác phẩm văn học phù hợp với trẻ.
Để có thể tạo hứng thú cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học và thực
hiện tốt các mục tiêu đề ra thì trước tiên tôi nghĩ mỗi giáo viên cần phải nắm rõ
kiến thức về môn học, có một hệ thống kiến thức phong phú chính xác về văn
học, lựa chọn được các tác phẩm văn học phù hợp với trẻ. Có như vậy thì cô
mới có thể tạo hứng thú cho trẻ tham gia vào hoạt động và quá trình tổ chức cho
trẻ mới có hiệu quả cao.
Hiểu rõ điều đó nên hàng ngày tôi tranh thủ giờ trực trưa hay các ngày
nghỉ trong tuần dành 1 đến 2 tiếng để đọc tài liệu dành cho giáo viên mầm non.
Cụ thể: Sách “Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo
lớn 5-6 tuổi” của Tiến sĩ Lê Thu Hương và Phó giáo sư – tiến sĩ Lê Thị Ánh
Tuyết đồng chủ biên; “Phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với tác phẩm
văn học của Phó giáo sư – Tiến sĩ Lã Thị Bắc Lý và Phó giáo sư – Tiến sĩ Lê Thị
Ánh Tuyết đồng chủ biên”; Các tập san dành cho giáo dục mầm non hay xem
các bài soạn mẫu gợi ý, sưu tầm sách truyện, thơ dành cho trẻ 5 – 6 tuổi phù hợp
với trẻ.
Sau khi tìm hiểu các tài liệu thì tôi đã nắm rất rõ những kiến thức xoay
quanh việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Ví dụ: Đối với thơ: Để giúp trẻ cảm thụ tốt ngôn ngữ của thơ, điều quan
trọng nhất là phải đọc diễn cảm, thể hiện nhịp điệu, âm điệu và sắc thái của bài
thơ. Giáo viên cần tập đọc diễn cảm và học thuộc bài thơ cho trẻ nghe. Để trẻ
cảm thụ tốt bài thơ, cô nên trò chuyện với trẻ về nội dung bài thơ, giải thích
nghĩa của một số từ, ý của các câu thơ, vẻ đẹp mà các câu thơ mô tả, kết hợp với

xem tranh minh họa hoặc làm các động tác minh họa. Cho trẻ nghe nhiều lần,
đọc thơ theo cá nhân, theo nhóm, luyện tập cách đọc diễn cảm. Cho trẻ biết tên
bài thơ, tác giả của bài thơ. Hay đối với các bài đồng dao, ca dao, tục ngữ thì lời
các bài đồng dao thường ít có ý nghĩa, nhưng lại có tính nhịp điệu rất cao, giáo
viên không cần giảng nội dung mà chủ yếu luyện cho trẻ học thuộc và thể hiện
được nhịp điệu, nhận ra tiếng lặp lại tạo nên nhịp điệu của bài đồng dao, ca dao;
nhận biết lối nói ngược trong đồng dao, ca dao. Trước khi đọc các bài đồng dao,
ca dao, tục ngữ giáo viên gợi cho trẻ nhớ lại mối liên hệ giữa các sự vật, hiện
tượng trong cuộc sống theo đúng lôgic của nó, sau đó đọc cho trẻ nghe, truyền
đạt đến trẻ sắc thái hóm hỉnh của nó.
Ngoài ra để lựa chọn được các tác phẩm văn học phù hợp với trẻ tôi nhận
thấy: Đối với trẻ ở lớp mà có khả năng sử dụng được ngôn ngữ mạch lạc để kể
lại chuyện thì các câu chuyện dùng để kể cho trẻ giáo viên nên lựa chọn những
câu chuyện không nên quá dài, cần phải lưu ý tới đặc điểm về trí nhớ, sự chú ý
của trẻ. Các câu chuyện cần phải phù hợp với trẻ về nội dung, phát triển ở trẻ
6


những đặc tính cần thiết của nhân cách. Chủ đề của câu chuyện cần phải rõ ràng,
các sự kiện trong chuyện diễn ra theo một trình tự nhất định. Từ ngữ cần phải dễ
hiểu, chính xác, kết cấu ngữ pháp không phức tạp, hành văn phải sáng sủa giàu
hình ảnh. Sau khi nghe, và hiểu nội dung truyện thì trẻ có thể kể lại và thể hiện
được thái độ của mình đối với các sự kiện trong chuyện. Khi kể lại trẻ có thể bỏ
sót một vài khía cạnh, một vài tình tiết nhưng không làm mất tính lôgic của các
sự kiện trong chuyện. Trẻ có thể thay các từ của tác giả bằng từ tương tự nhưng
phải đạt. Một số tác phẩm dùng để dạy trẻ kể lại chuyện cho trẻ 5 - 6 tuổi mà tôi
đã lựa chọn để dạy trẻ kể lại như: Ví dụ: Với chủ đề “Gia đình”, các câu chuyện
nên lựa chọn đó là: “Ba cô gái”, “Ai đáng khen nhiều hơn”, “Hai anh em”…Với
chủ đề thế giới thực vật: “Quả bầu tiên”. Với chủ đề thế giới động vật: “Chú dê
đen”, “chàng Rùa”…

Hay những tác phẩm đó phải phản ánh được các hiện thực của cuộc sống
thông qua những hình tượng nghệ thuật được xây dựng bằng ngôn ngữ có sự
thống nhất giữa nội dung và hình thức và một điều lưu ý mà tôi không thể bỏ
qua đó là tác phẩm phải mang tính vừa sức với trẻ, số lượng từ trong một tác
phẩm phải phù hợp với lứa tuổi, nội dung phản ánh quen thuộc, gần gũi với trẻ,
không sử dụng biện pháp tu từ ẩn ý cao siêu mà làm cho trẻ không hiểu được.
Ngôn ngữ phải trong sáng, nhân vật được xây dựng một cách hồn nhiên, ngộ
nghĩnh. Đặc biệt là tác phẩm đó phải mang ý nghĩa giáo dục về đạo đức cho trẻ,
thông qua tác phẩm trẻ rút ra được cho mình hành động đúng.
Ví dụ: Với chủ đề thực vật tôi đã chọn câu chuyện “ Quả bầu tiên”, qua
tác phẩm đó trẻ sẽ hiểu được cái thiện cái ác, và người lương thiện sẽ gặp may
mắn, được đền đáp công ơn còn người ác thì sẽ phải trả giá. Ở chủ đề động vật
tôi chọn bài thơ “ Mèo đi câu cá”, qua hình tượng hai anh em nhà mèo giúp trẻ
nhận thấy sự chăm chỉ, chịu khó làm việc , không nên lười nhác chờ đợi người
khác đem đến cho mình. Ở chủ đề gia đình tôi cho trẻ làm quen với câu chuyện
“Hai anh em” Trong câu chuyện mang tính chất gần gũi với trẻ, anh em phải biết
yêu thương, nhường nhịn và quan tâm đến nhau. Ngoài ra trẻ còn nhận biết thêm
được một điều nữa đó là phải siêng năng, chăm chỉ , giúp đỡ mọi người mới
được đón nhận tình yêu thương của người khác đối với mình và có kết quả tốt
trong cuộc sống.
Đối với thơ thì với lứa tuổi 5 – 6 tuổi giáo viên nên lựa chọn các bài thơ
có sắc thái khác nhau: êm dịu, nhẹ nhàng, vui vẻ, hóm hỉnh,…nhằm giúp trẻ
cảm nhận cái hay, cái đẹp trong ngôn ngữ tiếng việt và trong cuộc sống, giúp trẻ
phát triển đời sống tình cảm.
Ví dụ: Một số tác phẩm thơ để dạy cho trẻ 5 - 6 tuổi mà tôi đã lựa chọn để
dạy như: Với chủ đề “Gia đình” các bài thơ nên lựa chọn đó là: “Làm anh”,
“Em yêu nhà em”,...Với chủ đề thế giới động vật: “Mèo đi câu cá”, “Gà mẹ đếm
con”…
Hay đối với những trẻ có khả năng diễn xuất đóng kịch như một số trẻ ở
lớp thì khi lựa chọn các tác phẩm để chuyển thể sang kịch bản tôi luôn chú ý:

Các tác phẩm đó nội dung phải mạch lạc, dễ hiểu, các nhân vật thì giàu màu sắc
thẩm mỹ về tính cách, hành động, ngôn ngữ; Lời thoại của nhân vật rõ ràng dễ
hiểu, hành động kịch đa dạng, kịch tính để trẻ có thể diễn xuất theo tính cách
7


của nhân vật. Một số tác phẩm mà tôi lựa chọn để chuyển thể thành kịch bản cho
trẻ chơi đóng kịch đó là: Truyện “Chú dê đen”, “Ba cô gái”, “Ba chú lợn con”…
Có thể nói việc tự học tập, bồi dưỡng để nâng cao kiến thức về văn học
cho bản thân và lựa chọn các tác phẩm văn học phù hợp với trẻ ngay từ đầu năm
học đã tạo cơ sở vững chắc và tạo tiền đề bước đầu cho việc tạo hứng thú cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học để nâng cao chất lượng giúp trẻ học tốt môn làm
quen với tác phẩm văn học.
3.2. Chuẩn bị đồ dùng minh họa, học liệu đa dạng hấp dẫn để lôi cuốn
trẻ vào hoạt động và tạo môi trường văn học xung quanh trẻ.
Nếu việc trang bị cho bản thân một hệ thống kiến thức vững vàng xoay
quanh việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học và lựa
chọn các tác phẩm thơ và truyện phù hợp với trẻ được xem như là cơ sở vững
chắc và tiền đề bước đầu cho việc tạo hứng thú nâng cao chất lượng giúp trẻ học
tốt môn làm quen với tác phẩm văn học thì việc chuẩn bị đồ dùng minh họa, học
liệu đa dạng hấp dẫn cũng như tạo môi trường văn học xung quanh trẻ sẽ giúp
trẻ phát triển tư duy, trí tưởng tượng đặc biệt sẽ lôi cuốn trẻ vào hoạt động và
kích thích sự hứng thú, sáng tạo của trẻ.
Mặc dù trẻ 5 - 6 tuổi tư duy trìu tượng bắt đầu phát triển nhưng tư duy
trực quan hành động vẫn chiếm ưu thế. Chính vì vậy trẻ chỉ tập trung chú ý, ghi
nhớ những gì mà trẻ cảm thấy thích thú cho nên giáo viên cần chuẩn bị đồ dùng
dạy và học gồm những hình ảnh sống động, những mô hình đa dạng, phong phú
và sinh động phù hợp với từng bài dạy.
Có thể nói một công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc chuẩn tranh minh họa,
học liệu đa dạng hấp dẫn để lôi cuốn trẻ vào hoạt động trong việc cho trẻ làm

quen với các tác phẩm văn học đó là thiết kế các bài giảng điện tử trên
powerpoint. Chỉ cần kích chuột thì hình ảnh, bức tranh xuất hiện, các hiệu ứng
âm thanh tiếng động gây được sự chú ý của trẻ, trẻ vô cùng thích thú với các
hình ảnh động giống như một thước phim mà trẻ muốn khám phá đến cuối cùng.
Với việc sử dụng màn hình trình chiếu thì những nhân vật trong chuyện sẽ trở
nên thật hơn,sống động hơn ...mà giáo viên cũng không phải mất quá nhiều thời
gian cho việc chuẩn bị đồ dùng giảng dạy.
Ví dụ: Tôi đã thiết kế các slide của câu chuyện “Chú Dê đen” bằng việc
vẽ sói, chú dê đen, chú dê trắng và các cảnh theo nội dung của câu chuyện và
bằng các công cụ chức năng hỗ trợ trên máy tính tôi làm cho các nhân vật cử
động như thật theo từng nét, đặc điểm của các nhân vật. Khi các hình ảnh cử
động được giống như thật sau mỗi lần kích chuột thì sẽ giúp trẻ cảm nhận được
các nhân vật rõ nét hơn và trẻ cảm nhận được nội dung của truyện tốt hơn.
Có thể nói từ những hình ảnh sinh động, những nhân vật ngộ nghĩnh,
những bông hoa biết cử động đủ màu sắc hiện ngay ra với hiệu ứng của âm
thanh sống động sẽ tạo hứng thú mạnh mẽ, giúp trẻ cảm thụ bài thơ, câu chuyện
được tốt hơn từ đó hiểu được nội dung, có thể thuộc và thể hiện tình cảm khi đọc
bài thơ, hay kể những nhân vật trong chuyện.
Như vậy với việc sử dụng những hình ảnh minh họa sống động về những
bài thơ và câu chuyện trên màn hình thì tôi thấy trẻ rất hứng thú và nó làm trẻ dễ
cảm nhận tác phẩm hơn. Tuy nhiên để có được những câu chuyện, bài thơ có
8


hình ảnh minh họa đẹp thì khả năng sử dụng thành thạo máy tính và khả năng
cắt dán, ghép các hình ảnh trên máy tính cũng là một vấn đề mà giáo viên cần
phải nghiên cứu, tìm tòi và học hỏi mới làm được.
Bên cạnh thế mạnh từ việc chuẩn bị sử dụng các đồ dùng dạy học trực
quan bằng những hình ảnh sống động trên màn hình thì việc sử dụng các mô
hình bằng rối, các sa bàn từ những đồ dùng đồ chơi thiết kế từ những nguyên vật

liệu tự tạo cũng gây hứng thú cho trẻ không kém và nó còn giúp cho trẻ làm
quen với các tác phẩm văn học được sinh động hơn, trẻ cảm nhận được tác phẩm
sâu sắc hơn, đa chiều hơn. Chính vì tầm quan trọng đó mà ngoài việc thiết kế
chuẩn bị các hình ảnh sinh động trên powerpoint tôi còn thu thập các nguyên vật
liệu, phế liệu khác nhau để làm các mô hình, sa bàn, sân khấu hóa theo nội dung
của các bài thơ, câu chuyện.
Ví dụ: Từ những nguyên liệu rất dễ kiếm tìm: Phế liệu chai, lọ các loại,
quả bóng,… keo dán, sơn, cọ…Sau khi vệ sinh sạch sẽ, tôi chọn từ các phế liệu
trên có hình phù hợp với từng con vật, côn trùng cần làm (gà con, cá, bọ dừa,
cánh cam…) cắt tạo thành cánh, đính mắt, mỏ, mào, chân…và sơn màu, vẽ các
chi tiết vào tạo thành những con vật đáng yêu. Tôi sử dụng các con vật vào mô
hình các bài thơ, câu chuyện có liên quan tới các con vật.

Hình ảnh một số con vật làm từ phế liệu để sử dụng trong các mô hình
Ngoài việc sử dụng phế liệu để làm các con vật phù hợp với các bài thơ,
câu chuyện thì tôi còn chú trọng sử dụng các phế liệu khác và các nguyên vật
liệu khác để tạo thành nhiều mô hình, hay sa bàn thật sinh động hấp dẫn để minh
họa phù hợp với từng tác phẩm văn học.
Ví dụ: Câu chuyện “Cây rau của thỏ út” Tôi làm một mô hình sa bàn từ
các miếng phộp thừa xin từ cửa hàng làm nhôm kính. Sau đấy đóng thành cái sa
bàn có thể xoay được. Các hình ảnh, nhân vật thì được vẽ rồi sơn màu hoặc làm
từ giấy đề can, giấy xốp, đất nặn, sau đấy dán lên các bìa cát tông cứng và làm
đế đứng cho các nhân vật...
9


Hình ảnh hai cảnh trong sa bàn tròn chuyện “Cây rau của thỏ út”
Tùy theo từng bài thơ, câu chuyện mà tôi chuẩn bị và làm các hình ảnh
minh họa đa dạng, phong phú theo nhiều kiểu, nhiều cách khác nhau.
Ví dụ: Câu chuyện “Ai đáng khen nhiều hơn” tôi muốn kể với rối tay nên

tôi đã thiết kế một sân khấu rối có minh hoạ cảnh vật câu chuyện được làm từ
xốp cứng, giấy màu. Lấy giấy xốp làm đầu của con vật, trang trí các hoạ tiết
bằng đề can, thân được may bằng vải hoặc xốp hình váy, áo để che cánh tay khi
điều khiển.

Hình ảnh sân khấu rối tay câu chuyện: Ai đáng khen nhiều hơn
Hay câu chuyện Dê đen và Dê trắng, tôi muốn kể theo cách kể kết hợp
với rối bóng nên tôi lại chuẩn bị sân khấu, chuẩn bị míc nói, bóng đèn cao áp và
các con rối để kể cho trẻ trong một căn phòng đóng hết cửa cho tối lại. Với sự
chuẩn bị khung cảnh mờ mờ ảo ảo của hình thức kể này thì trẻ rất tò mò, hứng
thú lắng nghe cô kể.
10


Hình ảnh rối bóng trong câu chuyện: Dê đen và dê trắng
Bên cạnh việc chuẩn bị đồ dùng minh họa, học liệu phong phú, đa dạng
hấp dẫn để giúp trẻ tiếp thu tốt nội dung tác phẩm cũng như khắc sâu các hình
tượng nhân vật trong tác phẩm thì việc tạo môi trường văn học xung quanh trẻ
cũng rất quan trọng nhằm giúp trẻ củng cố lại tác phẩm mọi lúc mọi nơi và kích
thích trẻ muốn khám phá các tác phẩm văn học. Nắm bắt được đặc điểm này
ngay từ đầu năm học trong lớp tôi cũng chú trọng trang trí góc thư viện có nhiều
tranh truyện về các câu chuyện cũng như bài thơ để trẻ được tham khảo và đây
là hình ảnh góc thư viện của lớp.

Hình ảnh góc thư viện của lớp và trẻ đang ngồi xem tranh truyện.
Đối với khuôn viên sư phạm nhà trường tôi cũng tham mưu cho ban giám
hiệu nhà trường trang trí các mảng tường bằng tranh vẽ các câu chuyện cổ tích
gần gũi với trẻ và làm các tranh bài thơ trong chương trình học của trẻ treo ở các
nhành cây... Bên cạnh đó, tôi còn vận động phụ huynh đóng góp một số sách
truyện mẫu giáo. Những loại sách này có hình ảnh rõ nét, nội dung có tính chất

giáo dục cao…
11


Có thể nói qua biện pháp này khi tổ chức cho trẻ hoạt động làm quen với
tác phẩm văn học ở lớp thì trẻ đã rất hứng thú tham gia, đặc biệt thu hút được sự
chú ý của trẻ từ đó mà chất lượng khi cho trẻ làm quen với hoạt động làm quen
với tác phẩm văn học được tăng lên rõ rệt. Tuy nhiên để có thể làm tốt được thì
giáo viên cũng cần nắm được đặc điểm của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi đó là trẻ rất
thích cái đẹp, cái mới lạ hấp dẫn nên khi sử dụng đồ dùng trực quan cô phải chú
ý lựa chọn những đồ dùng đẹp, màu sắc rõ ràng, rực rỡ, tươi tắn để gây sự hấp
dẫn đối với trẻ. Để khi cô đưa ra những đồ dùng minh họa đẹp thì những đồ
dùng minh họa đó sẽ nổi bật lên trong lớp, khiến trẻ thích thú ngắm nhìn, quan
sát cũng kỹ hơn. Như vậy mới có thể tạo hứng thú cho trẻ vào hoạt động.
3.3. Tổ chức tiết học cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong hoạt
động học một cách nhẹ nhàng, linh hoạt thu hút trẻ bằng nhiều hình thức và
phương pháp khác nhau.
Khi cô giáo đã có kiến thức chắc, lựa chọn được tác phẩm phù hợp với trẻ
và đã chuẩn bị tốt, đầy đủ đồ minh họa, các học liệu đa dạng hấp dẫn thì có thể
nói những việc làm đó được xem như là khâu chuẩn bị tốt cho việc giúp trẻ làm
quen với tác phẩm văn học . Nhưng nếu chỉ có chuẩn bị tốt thì chưa đủ mà muốn
tạo hứng thú để trẻ học tốt được môn làm quen với tác phẩm văn học thì tôi nghĩ
tiến hành cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trên tiết học là một trong
những hoạt động tác động đến trẻ thu được kết quả tốt nhất và vai trò của người
giáo viên khi tổ chức tiết học cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là vô cùng
quan trọng. Tuy nhiên cô giáo cần phải dạy trẻ như thế nào thì mới phát huy hết
được tính tích cực của trẻ và giúp trẻ hiểu sâu được tác phẩm thì đó là một vấn
đề không phải giáo viên nào cũng làm được. Chính vì vậy để hoạt động học đạt
hiệu quả cao thì tôi đã lựa chọn các hình thức tổ chức khác nhau phù hợp với
từng tác phẩm và sử dụng nhiều phương pháp một cách linh hoạt, nhẹ nhàng và

tôi đã làm như sau:
Trước hết tùy theo nội dung của tác phẩm mà tôi sẽ tổ chức giờ học ở
những địa điểm thích hợp nhằm tạo cho trẻ một tâm trạng thoải mái, gần gũi với
cuộc sống thực.
Ví dụ: Dạy tác phẩm có nội dung nói về thiên nhiên tươi đẹp như bài:
"Nắng ấm, Gió" có thể tổ chức tiết học ở vườn trường. Còn những tác phẩm có
nội dung trang nghiêm như nói về Lãnh tụ, Tổ quốc cô nên tổ chức tiết học ở
trong lớp cho trẻ ngồi ghế, chiếu...
Tiếp theo tôi lựa chọn cách tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm khác
nhau để không gây nhàm chán cho trẻ.
Ví dụ: Khi tổ chức cho trẻ làm quen bài thơ “Em yêu nhà em”, tôi tổ chức
tiết dạy theo kiểu chương trình bé yêu thơ. Khi tổ chức cho trẻ trò chơi đóng
kịch “Chú dê đen” thì tôi lại tổ chức hội thi “Bé diễn xuất giỏi”…Tùy vào khả
năng của cô và tùy vào từng tác phẩm mà lựa chọn cách tổ chức phù hợp.
Một điều mà tôi rất quan tâm để tạo hứng thú cho trẻ làm quen với các tác
phẩm văn học trên tiết học nữa đó là tôi rất chú ý đến giọng đọc, kể của mình.
Ví dụ: Đối với tác phẩm truyện “Chú dê đen” tôi kể giọng của dê trắng thì
run sợ, yếu ớt. Giọng của dê đen bình tĩnh, đanh thép. Giọng chó sói nói với dê
đen đầu tiên thì quát nạt, hách dịch sau chuyển sang lo lắng, sợ sệt. Hay trong
12


truyện “Cây tre trăm đốt” giọng của tên nhà giàu giả vờ, ngọt ngào, tử tế khi dỗ
dành anh nông dân làm việc. Giọng hắn quát nạt dọa dẫm khi thấy anh nông dân
gánh những đốt tre về. Giọng của ông bụt thì trầm, vang, chậm. Giọng của anh
nông dân khi nói “Khắc nhập, khắc xuất” rõ ràng chậm rãi…
Không chỉ chú ý đến giọng đọc kể diễn tôi còn đặc biệt chú ý đến việc lựa
chọn các cách sử dụng đọc kể kết hợp tranh minh họa tác phẩm theo nhiều kiểu
khác nhau để lôi cuốn trẻ vào hoạt động:
Ví dụ: Khi dạy trẻ bài thơ “Đàn gà con” tôi sử dụng hai lần đọc thơ kết

hợp với hình ảnh minh họa: Lần thứ nhất đọc thơ kết hợp với hình ảnh thiết kế
trên powerpoint: Đó là thiết kế các slide hình ảnh mô phỏng nội dung của bài
thơ bằng những hình ảnh sinh động, đọc thơ đến nội dung nào thì kích chuột
tương ứng với hình ảnh trong từng slide. Lần thứ hai đọc thơ kết hợp với mô
hình: Đó là từ các đồ dùng, đồ chơi đã chuẩn bị sẵn được sắp xếp, mô phỏng các
hình ảnh lần lượt xuất hiện theo trình tự nội dung của tác phẩm. Khi đọc đến khổ
thơ nào có hình ảnh minh họa thì tôi đưa lần lượt cho các hình ảnh xuất hiện ra
và kết hợp với lời bài thơ.

Hình ảnh đọc thơ kết hợp vơi mô hình bài thơ: “Đàn gà con”
Mặt khác để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi dùng các thủ thuật khác
nhau để gây hứng thú cho trẻ. Chẳng hạn đối với tiết 3 của truyện: “Chú dê đen”
thì tôi cho 2 trẻ giả làm hoạt cảnh 1 trẻ đóng chú dê trắng và 1 trẻ đóng Sói, sau
đó cô cho sói đang đuổi bắt dê trắng và dê trắng vừa chạy vừa kêu “Cứu tôi
với…” Khi sói đuổi bắt dê trắng chạy ra ngoài thì cô trò truyện với trẻ về tình
huống và dẫn dắt trẻ vào câu chuyện một cách linh hoạt để rồi từ chỗ trẻ chăm
chú lắng nghe cô giới thiệu dẫn đến trẻ nắm bắt được nội dung tiết học một cách
chủ động…
Ngoài ra trong quá trình dạy tôi cũng luôn chú ý đến sự khen thưởng,
khích lệ trẻ và cũng luôn chú ý đến những trẻ nhút nhát, trẻ cá biệt để có biện
pháp quan tâm giáo dục kịp thời, giúp trẻ tiến bộ.
Tóm lại trong một tiết dạy trẻ làm quen với văn học cần đảm bảo các nội
dung, thay đổi các hình thức giới thiệu, cô kể chuyện hoặc đọc thơ hay, kết thúc
cho trẻ chơi một trò chơi nhẹ có nội dung phù hợp. Trong một tiết học được tổ
13


chức thực hiện như trẻ được chơi với cô, được gần gũi trò chuyện cùng cô để trẻ
thoải mái không gò bó trẻ. Về đội hình không cứng nhắc mà thay đổi nhiều đội
hình khác nhau trong một giờ học để trẻ thấy thoải mái, nhanh nhẹn.

Sau đây là giáo án tiết dạy thơ “Em yêu nhà em” mà tôi đã tiến hành dạy
trên trẻ, trẻ tham gia hoạt động rất hứng thú, tích cực và đạt hiệu quả cao (Phụ
lục 1).
Bằng việc tổ chức tiết học cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong
hoạt động học một cách nhẹ nhàng, linh hoạt thu hút được trẻ với nhiều hình
thức và sử dụng nhiều phương pháp khác nhau mà kết quả trên trẻ đối với lớp tôi
rất đạt hiệu quả. Tuy nhiên để làm được điều này cơ bản giáo viên phải chịu khó
trau dồi kỹ năng sư phạm của mình để có nghệ thuật trong giảng dạy.
3.4. Lồng ghép các tác phẩm văn học ở mọi lúc mọi nơi qua các thời
điểm trong ngày, qua các môn học khác và qua ngày hội, ngày lễ.
Với trẻ mầm non hoạt động học chiếm một thời gian rất ngắn so với thời
gian của các hoạt động khác. Do đó, nếu chỉ lựa chọn tổ chức hoạt động cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học trên tiết học không thôi thì chưa thể đủ mà giáo
viên muốn tạo thêm hứng thú, củng cố thêm kiến thức cũng như để khắc sâu
thêm cho trẻ các tác phẩm văn học thì cô giáo cần tận dụng thêm những thời
gian ở mọi lúc mọi nơi, qua các thời điểm trong ngày, qua các môn học khác và
thông qua ngày hội, ngày lễ…để cho trẻ tiếp xúc làm quen nhiều hơn với các tác
phẩm văn học. Có như vậy mới giúp trẻ củng cố và khắc sâu về tác phẩm cũng
như giúp trẻ luyện nghe và cảm nhận các tác phẩm tốt hơn.
Tranh thủ những thời gian ngoài giờ này, giáo viên có thể đọc, kể các tác
phẩm văn học cho trẻ nghe, hoặc lồng ghép các tác phẩm vào các môn học khác.
Có thể đó là những tác phẩm được quy định trong chương trình hoặc những tác
phẩm do cô tự chọn phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ. Việc ôn luyện tác
phẩm đã học trong chương trình cô cũng nên thực hiện ở mọi thời điểm phù hợp.
Ví dụ: Việc cho trẻ làm quen tác phẩm văn học không chỉ được tiến hành
trong giờ thơ, truyện mà nó còn được dạy thông qua các giờ học khác như: Tạo
hình, âm nhạc, thể dục, khám phá khoa học... Thông qua các giờ học này mà
giáo viên có thể củng cố hoặc mở rộng những kiến thức về văn học cho trẻ. Ở
những giờ học này các tác phẩm sẽ đến với trẻ qua hình thức giới thiệu bài hoặc
củng cố bài.

+ Trong giờ khám phá khoa học: Khi cho trẻ làm quen với một số loại quả
cho trẻ đọc bài thơ "Chùm quả ngọt..." để gây hứng thú trước khi vào bài học.
+ Trong giờ tạo hình: Có thể cho trẻ đọc các bài thơ có nội dung tương đối
phù hợp về đề tài đó vào phần hướng dẫn và đàm thoại trước khi trẻ vào thực
hành.
Ví dụ: Khi cho trẻ vẽ mưa thì cho trẻ đọc bài thơ "Mưa". Hỏi trẻ vừa đọc
bài thơ gì? Bài thơ nói về gì? Từ đó dẫn dắt trẻ vào bài, hay vừa cho trẻ đọc thơ,
đồng dao vừa đi lấy đồ dùng với sự tham gia của văn học trong hoạt động tạo
hình đã kích thích sự sáng tạo, gợi mở phát triển trí tưởng tượng khi trẻ vẽ, nặn,
cắt, xé dán...
+ Thông qua hoạt động ở các góc: Tùy vào từng góc mà tôi lồng ghép
khác nhau.
14


Ví dụ: Cho trẻ về góc sách-thư viện tổ chức cho trẻ xem tranh truyện, tập
kể chuyện sáng tạo theo tranh, tạo cho trẻ cảm giác là trẻ có thể đọc được một
quyển truyện hoặc có thể cho trẻ biết rằng quyển truyện trẻ đang xem nói về cái
gì? Trẻ có thể dựa vào tranh để khám phá ra các nhân vật, khám phá nghĩa của
từ của câu, hoặc trẻ có thể tự vẽ, cắt dán tập làm sách, truyện tranh theo chủ
điểm…Đối với góc phân vai thì tổ chức cho trẻ chơi trò chơi: "Cô giáo", một
cháu làm cô giáo dạy cháu đọc thơ hoặc kể chuyện giúp trẻ nhớ lại trình tự
chuyện hoặc cũng cố những bài thơ đã được học.
Tôi nhận thấy qua giờ họat động góc trẻ mạnh dạn, thích giao tiếp và phát
triển nhiều vốn từ, cũng cố lại những kiến thức đã học. Đặc biệt là trẻ rất thích
tự lập trong lúc tự làm sách truyện tranh, phấn khởi, thích tham gia hoạt động.
+ Thông qua các ngày hội, ngày lễ: có thể nói cho trẻ tham gia kể chuyện,
đọc thơ, đóng kịch trong các hội thi, ngày hội, ngày lễ là một trong những hình
thức tuyên truyền ngành học rất lớn. Điều này sẽ giúp trẻ phát triển về trí tuệ,
nhanh nhẹn, mạnh dạn trước mọi người và cảm nhận sâu sắc được cái hay cái

đẹp trong tác phẩm văn học, đặc biệt trẻ sẽ rất là hứng thú và thu hút được nhiều
trẻ cùng tham gia luyện tập biểu diễn. Nó còn có tác dụng động viên cổ vũ cho
các cháu giỏi đồng thời khuyến khích các cháu yếu, nhút nhát tham gia vào các
hoạt động nghệ thuật. Vào các ngày lễ, ngày hội, các cuộc thi tôi thường tổ
chức cho các cháu trong lớp liên hoan biểu diễn văn nghệ, trong đó có thi đọc
thơ, kể chuyện đóng kịch theo tác phẩm văn học.
Ví dụ: Để thiết kế màn tài năng cho trẻ ở lớp tham gia hội thi “Bé khỏe,
bé tài năng” tôi tập cho trẻ đóng tiểu phẩm kịch dựa theo cốt chuyện Tấm Cám.
Sau một thời gian luyện tập cho tất cả các trẻ trong lớp thì tôi lựa chọn một số
cháu có khả năng hơn: Cháu Khánh Chi trong vai Dì Ghẻ, cháu Phương Anh
trong vai Cám, cháu Ngọc Hà trong vai Tấm cho luyện tập thêm để tiến hành
biểu diễn cho cả lớp xem và tham gia dự thi.

Một cảnh trong tiểu phẩm kịch Tấm cám.
15


Như vậy, qua việc lồng ghép các tác phẩm văn học ở mọi lúc mọi nơi, qua
các thời điểm trong ngày, qua các môn học khác và đặc biệt thông qua các ngày
hội, ngày lễ, các hội thi thì trẻ đã được củng cố và khắc sâu về tác phẩm. Không
chỉ vậy trẻ còn vô cùng thích thú với các hoạt động đóng kịch, ngâm thơ khi trẻ
thể hiện trên sân khấu. Tuy nhiên tôi rút ra được một kinh nghiệm khi tổ chức
cho trẻ luyện tập các tác phẩm văn học để tham gia hội thi có kết quả cao thì
giáo viên cần có kế hoạch luyện tập trước cho trẻ, không nên để sát đến ngày tổ
chức lễ hội mới bắt trẻ tập luyện liên tục khiến trẻ mệt mỏi, chán nản.
3.5. Phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh.
Có thể nói gia đình, nhà trường cần là những người bạn đồng hành cùng
chí hướng trong việc chăm sóc giáo dục trẻ bởi thông qua đó phụ huynh sẽ hiểu
rõ những hoạt động của trẻ ở lớp và có thể tham gia đánh giá sự phát triển của
trẻ. Mặt khác, phụ huynh cũng đánh giá được cách giáo dục của mình có phù

hợp với nhà trường không. Và quan trọng hơn là phụ huynh có điều kiện tiếp
xúc với môi trường học tập sinh hoạt của trẻ, có điều kiện gần gũi với các cô
giáo từ đó tạo sợi dây liên kết giữa gia đình và nhà trường, giúp trẻ được sống
trong một môi trường giáo dục tốt. Chính vì vậy công tác phối kết hợp giữa phụ
huynh và giáo viên là một vấn đề rất quan trọng, nó góp phần nâng cao chất
lượng chăm sóc, giáo dục trẻ.
Nhận thức được điều đó, ngay từ đầu năm học tôi xây dựng kế hoạch phối
hợp với gia đình ngay từ đầu năm học với các nội dung phối hợp cụ thể, tôi lồng
ghép việc phối kết hợp vào các hoạt động sau:
* Trao đổi trực tiếp với cha mẹ trẻ trong các giờ đưa đón, trả trẻ.
Tôi gặp gỡ cha mẹ trẻ tại trường vào những lúc đón và trả trẻ, tôi trao đổi
với cha mẹ trẻ một số thông tin cần thiết như tình hình sức khỏe, các thói quen,
hành vi, và sự tiếp thu của trẻ về những vấn đề liên quan đến môn học làm quen
với tác phẩm văn học.
- Trước hết, tôi trao đổi với cha mẹ trẻ về một số thông tin của trẻ ở gia
đình như: Ở nhà con có hay đọc thơ, kể chuyện cho bố mẹ nghe không? Con có
thích các hoạt động đóng vai, đóng kịch theo hành động của các nhân vật
không?
- Sau đó, tôi thông báo với cha mẹ trẻ về một số thông tin của trẻ ở
trường, lớp để phụ huynh nắm được và về nhà phụ huynh khuyến khích, động
viên, củng cố thêm kiến thức cho trẻ như: Ở lớp con rất ngoan tuy nhiên còn
nhút nhát, rụt rè, chưa tự tin thể hiện đọc thơ hay kể chuyện trước các bạn, bố
mẹ về khuyến khích con mạnh dạn hơn và tự tin hơn nhé...hay hôm nay trên lớp
cô dạy bài thơ “Mèo đi câu cá” nhưng con chưa thuộc về nhà mẹ đọc cho con
nghe và dạy cho con học thêm nhé…
* Xây dựng góc văn học dành cho cha mẹ trẻ theo từng chủ đề trẻ học.
Tôi chọn một góc thuận lợi và thích hợp ngoài hành lang làm góc để trao
đổi với cha mẹ trẻ lúc đưa, đón trẻ.
Về hình thức: Tôi thiết kế góc này ở vị trí thuận tiện trong mảng tuyên
truyền với phụ huynh để tất cả mọi cha mẹ trẻ đều có thể nhìn thấy. Cách trang

trí đơn giản nhưng có sức lôi cuốn về hình ảnh và màu sắc.
Về nội dung: Ở góc này tôi in các bài thơ, câu chuyện mà trẻ sẽ được làm
16


quen trong từng chủ đề dán lên góc để phụ huynh biết được tuần này con học bài
thơ câu chuyện gì, và đưa ra kế hoạch cụ thể mà phụ huynh cần giúp đỡ con để
con học tốt hơn: Phụ huynh sưu tầm các tranh ảnh, minh họa để cho trẻ được
xem cũng như là cách giúp trẻ học nhanh nhớ, nhanh thuộc các tác phẩm…Hay
là tôi gửi thông điệp tới phụ huynh cùng sưu tầm các sách tranh truyện về các
câu chuyện cũng như bài thơ theo từng chủ đề trẻ học nhằm làm phong phú
thêm góc sách-thư viện cho trẻ để trẻ được tham khảo thêm trong các giờ hoạt
động góc, giờ chơi tự do...
* Kết hợp cùng cha mẹ trẻ tham gia vào hoạt động làm đồ dùng đồ chơi
phục cho môn học và mời cha mẹ trẻ tham gia các hoạt động cho trẻ làm quen
với tác phẩm văn học ở lớp.
Để tăng cường thêm các đồ dùng, đồ chơi hỗ trợ hoạt động cho trẻ làm
quen với các tác phẩm văn học thì tôi tuyên truyền vận động tới phụ huynh sưu
tầm các nguyên vật liệu phế thải để mang đến lớp cho cô giáo làm đồ dùng, đồ
chơi, học liệu cho trẻ. Nhờ một số phụ huynh khéo tay ở lớp phối kết hợp để làm
thành các mô hình để dạy trẻ.
Ví dụ: Để làm được nhiều mô hình dạy trẻ thì một mình tôi không thể làm
được bởi thời gian không có nhiều. Chính vì vậy trước khi dạy trẻ tác phẩm nào
đó mà tôi muốn sử dụng mô hình thì tôi sẽ phác thảo các ý tưởng và nhờ phụ
huynh về làm giúp. Có phụ huynh giỏi về làm mộc thì sẽ tận dụng các miếng gỗ
thừa để làm và nhờ phun sơn, có những phụ huynh may vá giỏi thì tôi sẽ nhờ
thiết kế và may các nhân vật trong truyện, có những phụ huynh có năng khiếu vẽ
thì tôi nhờ vẽ…Mới đầu phụ huynh cũng rất ngại làm vì sợ không làm được
nhưng tôi đã hướng dẫn cụ thể và gửi mẫu tham khảo thì phụ huynh về làm thử.
Cứ như vậy làm nhiều lần sẽ thành quen và bây giờ tôi chỉ cần nói ý tưởng là

phụ huynh có thể làm được ngay chứ không cần hướng dẫn hay đưa mẫu nữa.
Qua việc thường xuyên giao tiếp với phụ huynh thì tôi thấy phụ huynh cũng rất
vui và phấn khởi.
Bên cạnh đó, tôi còn xin ý kiến ban giám hiệu để thực hiện một số giờ dạy
và mời phụ huynh tham dự. Được trực tiếp xem con hoạt động, xem các đồ chơi
phục vụ giờ hoạt động được làm từ các nguồn nguyên vật liệu do phụ huynh
cung cấp, xem khả năng tiếp thu của con em mình và khả năng thể hiện của con.
Phụ huynh đã quan tâm đến con em nhiều hơn, chăm lo cung cấp kiến thức cho
trẻ nhiều hơn.
Tóm lại là một người giáo viên nếu chúng ta có thể tạo được sợi dây liên
kết giữa trẻ, cô giáo và gia đình thì chẳng những giúp trẻ được học tập tốt hơn
mà nó còn là cầu nối giúp cho mối quan hệ giữa giáo dục trong nhà trường và
giáo dục trong gia đình càng khăng khít hơn từ đó góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục của nhà trường ngày càng đi lên.
4. Kết quả đạt được sau khi áp dụng sáng kiến.
4.1. Đối với trẻ: Qua áp dụng trên trẻ ở lớp tôi “Một số biện pháp
giúp trẻ 5 – 6 tuổi học tốt môn làm quen với tác phẩm văn học” ngay từ đầu
năm học 2018-2019 đến nay tôi thấy chất lượng của trẻ đối với bộ môn làm
quen với tác phẩm văn học đã có chuyển biến rất hiệu quả: Tất cả trẻ đều
hứng thú, thích thú tham gia vào hoạt động làm quen với tác phẩm văn học.
17


Trẻ không đọc theo kiểu máy móc nữa mà trẻ nhớ, hiểu sâu nội dung của
tác phẩm, trẻ biết kể lại câu chuyện rõ ràng và còn biết diễn xuất theo tính
cách các nhân vật. Nhiều trẻ đã mạnh dạn tự tin và hơn nữa còn biết kể
chuyện, đọc thơ sáng tạo theo trí tưởng tượng của trẻ... So với đầu năm học,
kết quả cụ thể như sau:
Kết quả trước khi
Kết quả sau khi

áp dụng sáng kiến áp dụng sáng kiến
Số
Chưa
Đạt
Đạt Chưa đạt
Nội dung đánh giá
trẻ
đạt
KS
Số
Số
Số
Số
%
%
%
%
trẻ
trẻ
trẻ
trẻ
Trẻ hứng thú tham gia hoạt
động làm quen với tác phẩm
văn học.

25

15

60

10

40

25 100 0

0

Trẻ nghe, hiểu và cảm nhận
25 13 52 12 48 25 100 0
0
được tác phẩm.
Trẻ nhớ được tên tác giả, tác
phẩm, hiểu nội dung tác 25 13 52 12 48 25 100 0
0
phẩm.
Trẻ đọc thuộc thơ, ca dao,
đồng dao kể được truyện đơn 25 14 56 11 44 25 100 0
0
giản…
Trẻ biết đọc thơ, ca dao, đồng
dao, kể chuyện diễn cảm, 25 13 52 12 48 24 96 1
4
mạch lạc, rõ ràng…
Trẻ có khả năng sáng tạo thơ,
truyện đơn giản theo trí tưởng 25 13 52 12 48 23 92 2
8
tượng.
Trẻ hứng thú với trò chơi

đóng kịch và biết diễn xuất 25 12 48 13 52 23 92 2
8
theo tính cách các nhân vật.
Như vậy: qua các kết quả trên cho chúng ta thấy việc áp dụng các biện
pháp như tôi đã nêu ở trên là hoàn toàn phù hợp với trẻ. Không những vậy
những biện pháp mà tôi áp dụng trên trẻ còn giúp trẻ phát triển toàn diện hơn về
mọi mặt và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhóm lớp.
4.2. Đối với bản thân: Trước hết tôi có một vốn kinh nghiệm sâu rộng khi
dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Ngoài ra qua những việc tôi làm còn
giúp tôi thành thạo hơn trong việc thiết kế giáo án điện tử. Hơn nữa, còn giúp tôi
sáng tạo hơn trong việc làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho quá trình chăm sóc,
giáo dục trẻ của mình.
4.3. Đối với phụ huynh: Phụ huynh phấn khởi và tin tưởng hơn ở giáo
viên, nhiệt tình ủng hộ nhà trường, ủng hộ lớp trong các hoạt động.
18


III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Như vậy qua những biện pháp sau khi đã áp dụng rất thành công trên trẻ ở
lớp tôi thì tôi đã đúc rút ra được một số bài học kinh nghiệm hữu ích khi dạy trẻ
làm quen với các tác phẩm văn học đạt hiệu quả cao như sau:
Để tạo hứng thú cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học và có thể tổ chức
tốt được hoạt động cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học thì trước hết giáo
viên phải hiểu rõ tác phẩm và nắm được nhiệm vụ trọng tâm của bài. Từ đó xem
xét những nội dung cần truyền đạt cho trẻ và luyện tập cho trẻ những kỹ năng
cần thiết. Mặt khác để dạy tốt môn học giáo viên cần nắm chắc phương pháp,
luôn tìm tòi sáng tạo trong phương pháp giảng dạy. Tạo điều kiện cho trẻ luôn
được hoạt động để thể hiện mình, để trẻ được phát huy khả năng sáng tạo.
Cần chuẩn bị các đồ dùng trực quan minh họa sinh động, hấp dẫn để thu

hút sự chú ý của trẻ một cách tối đa nhất. Luôn xây dựng môi trường xung
quanh trẻ phù hợp với chủ đề để tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, vui vẻ khi được
đến lớp, đến trường và cảm giác như học mà chơi, chơi mà học.
Nên lồng ghép các tác phẩm văn học ở mọi lúc, mọi nơi, qua các hoạt
động trong ngày, qua các môn học khác và thông qua các ngày hội, ngày lễ để
củng cố thêm kiến thức cho trẻ. Tuy nhiên việc lồng ghép phải nhẹ nhàng, phù
hợp với từng nội dung tránh tình trạng lạm dụng, tích hợp một cách ôm đồm.
Trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ cần chú ý đến sự khen thưởng,
khích lệ trẻ và cũng cần chú ý đến những trẻ nhút nhát, trẻ cá biệt để có biện
pháp quan tâm giáo dục kịp thời, giúp trẻ tiến bộ.
Trong bất kỳ sự giáo dục nào nếu thiếu sự gắn kết giữa giáo viên và phụ
huynh hay nói chính xác hơn là nếu thiếu sự phối hợp giữa gia đình và nhà
trường thì sự giáo dục đó không thể hoàn mỹ.
Những gì chúng ta biết chưa bao giờ là đủ. Chính vì vậy chúng ta cần phải
luôn học hỏi thêm từ bạn bè, đồng nghiệp, chịu khó tham khảo các tài liệu, sách
báo, băng đĩa để sáng tạo ra phương pháp giảng dạy và các hình thức tổ chức
trong giờ cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học một cách hay nhất, phù hợp với
trẻ nhất.
2. Kiến nghị:
Để nâng cao hơn chất lượng môn làm quen với tác phẩm văn học tôi xin
được đề xuất :
+ Đối với các ban ngành ở địa phương đặc biệt là đối với ban văn hóa và
ban công tác Đoàn đội: Khi tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ ở địa
phương chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước, các ngày lễ dành cho thiếu nhi
như: Tết thiếu nhi 1/6; Tết Trung Thu... thì nên khuyến khích đưa các hoạt động
đóng kịch, sáng tác thơ, sáng tác truyện vào các nội dung thi đua và không giới
hạn độ tuổi để tất cả trẻ nói chung được tham gia trong đó có cả trẻ mầm non
nhằm phát tuy tố chất, sự say mê văn học của trẻ.
+ Đối với nhà trường: Tăng cường thêm trang thiết bị phục vụ cho môn
học như máy chiếu và cũng thường xuyên tổ chức hoạt động trong các ngày lễ,

các hội thi mà có nội dung liên quan đến văn học.
19


+ Đối với phòng giáo dục: Căn cứ vào thực tế của trường, lớp tôi đang
công tác tôi nhận thấy cần được sự quan tâm nhiều hơn nữa về cơ sở vật chất tạo
điều kiện tốt nhất cho các em được hoạt động. Thường xuyên mở lớp chuyên đề
để nâng cao chất lượng dạy và học.
Trên đây là “Một số biện pháp tạo hứng thú cho trẻ 5-6 tuổi làm quen
với tác phẩm văn học ở trường mầm non Sông Âm” mà tôi đã rút ra được từ
trong quá trình giảng dạy. Những gì đạt được còn rất hạn chế và mới chỉ là nền
tảng cho những năm tiếp theo. Rất mong nhận được sự góp ý, nhận xét của Hội
đồng khoa học trường mầm non Sông Âm, Hội đồng khoa học cấp trên để bản
thân tôi có được những kinh nghiệm quý báu để công tác giáo dục trẻ ngày được
tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Nguyệt Ấn, ngày 25 tháng 04 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.

Người viết

Đỗ Thị Thu Hiền

20