SKKN một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học âm nhạc cho học sinh lớp 5

MỤC LỤC
1.MỞ ĐẦU :..........................................................................................................1
1.1. Lý do chọn đề tài :..........................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu :....................................................................................2
1.3. Đội tượng nghiên cứu:....................................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu:...............................................................................2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN.................................................................................3
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm:......................................................3
2.2.Thực trạng của vấn đề:....................................................................................4
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để nâng cao chất lượng Âm nhạc cho học
sinhTiểu học……………………………………………………………………..5
2.3.1.Điều tạo động cơ học tập môn Âm nhạc của Học inh.................................5
2.3.2.Thực hiện phân hóa đối tượng học sinh thay đổi trình tự nội dung tiết học
và các phương pháp, các hình thức dạy học ...................................................... 6
2.3.3. Vận dụng linh hoạt các hoạt động dạy học học và các phương pháp, các
hình thức dạy học..................................................................................................8
2.3.4. Giáo viên sử dụng triệt để các phương tiện dạy học ............................... 16
2.3.5. Thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học ............................16
2.4. Hiệu quả của sáng kiến:...............................................................................18
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ: ............................................................................19
3.1. Kết luận ......................................................................................................19
3.2. Kiến nghị ................................................................................................... 19


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Âm nhạc nói chung và chương trình Âm nhạc nói riêng là cơ sở hình
thành, nuôi dưỡng tâm hồn, sự sáng tạo, sự tưởng tượng dường như vô biên của
trẻ thơ. Giáo dục Âm nhạc cũng như dạy hát là phương tiện nâng cao khả năng
trí tuệ, giúp học sinh phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức thông qua học
tập, vui chơi trong cuộc sống. Quá trình học sinh làm quen với Âm nhạc từ lớp

1, lớp 2 cho đến lớp 5 bắt đầu từ học một bài hát ngắn, sau đó là nghe nhạc, vận
động Âm nhạc, trò chơi Âm nhạc... sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một
nhân cách phát triển toàn diện, hài hòa. Sử dụng Âm nhạc trở thành phương tiện
giáo dục là phương pháp kích thích não bộ rất tốt ở học sinh tiểu học. Âm nhạc
giúp phát triển thị giác, thính giác, giáo dục hành vi thông qua các ca khúc, vận
động Âm nhạc.
Ở trường tiểu học, bộ môn Âm nhạc được ví như bộ môn đạo đức thứ hai.
Với mỗi bài hát học sinh được học đều là một bài học đáng quý giúp hình thành
ở các em tư tưởng đạo đức, lối sống lành mạnh. Hàng loạt các ca khúc sáng tác
cho học sinh với rất nhiều chủ đề khác nhau cho thấy sự đa dạng của Âm nhạc
đối với việc phát triển tư duy đạo đức.
Giáo dục Âm nhạc là phương tiện truyền tải ý thức con người một cách linh
hoạt, mềm dẻo, từ đó hình thành nên những giá trị thẩm mỹ, trí tuệ và nhân cách
ở trẻ em. Thông qua giáo dục Âm nhạc, học sinh tiếp thu tri thức, hiểu và biết
trân trọng những giá trị ấy, từ đó tác động mạnh mẽ đến đời sống và tính cách
của các em. Như vậy chúng ta thấy rằng, Âm nhạc là môn học có tầm quan trọng
trong trường học các cấp, trong đó có tiểu học.
Âm nhạc giúp làm tăng giá trị về tinh thần, sự gợi mở của giai điệu, lời
ca, nhịp điệu, giúp trẻ thực sự say sưa với những ca từ trong sáng, hồn nhiên, từ
đó có cách nhìn tươi đẹp về cuộc sống xung quanh. Trong giờ học hát, khi được
tiếp xúc với Âm nhạc có lời, có cảm xúc, có nội dung cụ thể về sự vật, hiện
tượng được diễn tả bằng Âm nhạc và ngôn ngữ văn học sẽ giúp các em phát
triển về ngôn ngữ và khả năng giao tiếp. Khi học hát, các em được nghe, được
thực hành Âm nhạc.
Dạy Âm nhạc là góp phần giáo dục con người phát triển toàn diện, hiện
nay việc giáo dục Âm nhạc, dạy học hát trong các nhà trường tiểu học đã được
chú trọng, được đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học (Phòng học, đàn,
các loại nhạc cụ,...). Nhưng nhìn vào thực tế thì chất lượng môn Âm nhạc vẫn
còn thấp. Phong trào thì có nhưng không sâu, không bền vững. Hầu như đa phần
học sinh mới chỉ học hát và thuộc lời ca còn việc dùng lời ca để biểu đạt tình

cảm hay cảm nhận tình cảm qua bài hát rất hạn chế, và không thu hút được học
sinh học tập. Để nâng cao chất lượng giáo dục Âm nhạc cho học sinh tiểu học,
người giáo viên cần phải đưa ra được phương pháp dạy học phù hợp, linh hoạt.
Song về điều này đang còn rất nhiều vấn đề tranh luận. Bởi rất nhiều nguyên
nhân như: Nhận thức của mỗi giáo viên, điều kiện cơ sở vật chất các nhà trường,
đặc thù địa phương,.... Là một giáo viên được đào tạo và được phân công giảng
1


dạy môn Âm nhạc đã nhiều năm, tôi rất băn khoăn về chất lượng môn học. Vì
1
vậy,tôi đưa ra: “Một số biện pháp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
trong môn Âm nhạc của học sinh trường Tiểu học Minh Lộc 2 ".
1.2. Mục đích nghiên cứu
­  Giúp các em làm quen một số kỹ năng đơn giản về ca hát và thói quen
tập hát đúng.
- Tạo cho học sinh hứng thú, niềm vui khi học hát, nghe ca nhạc, giáo dục
năng lực cảm thụ Âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật làm cho đời sống
tinh thần của trẻ thêm phong phú. Góp phần giáo dục tính tập thể, tính kỉ luật,
tính chính xác, khoa học.
- Tạo nên mối quan hệ hai chiều giữa học sinh và giáo viên ngày càng gắn
bó.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Nghiên cứu về phương pháp giáo dục Âm nhạc và tìm giải pháp nâng
cao chất lượng dạy - học âm nhạc cho học sinh lớp 5 trường Tiểu học Minh lộc 2
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích: Đọc, phân tích các tài liệu có liên quan về vấn
đề Âm nhạc và dạy - học Âm nhạc cho học sinh tiểu học.
- Phương pháp đàm thoại: Trực tiếp trò chuyện với giáo viên, học sinh để
tìm hiểu nhận thức như thế nào về vai trò, ý nghĩa của việc dạy - học Âm nhạc

cho học sinh.
- Phương pháp dạy tập đọc nhạc
- Kỹ năng tổ chức trò trơi
- Phương pháp điều tra: Điều tra thực trạng học Âm nhạc ở trường tiểu
học Minh Lôc 2, lấy ý kiến của giáo viên và học sinh để thu thập thông tin
nghiên cứu.
- Phương pháp thực nghiệm: Sau khi nghiên cứu, bản thân thực nghiệm
một số tiết dạy để đánh giá kết quả dạy Âm nhạc cho học sinh lớp 5.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1

2


2.1. Cơ sở lý luận.
Như chúng ta đã biết, Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao,
nó khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một
cách tuyệt đối như những con số nhưng lại đòi hỏi con người phải có sự yêu
thích, sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “năng khiếu”, Điều này không
phải học sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những
phút giây thư giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những câu
hát, những lời ca, những cử chỉ, những điệu bộ, Âm nhạc giúp các em nhận thức
những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các
em cảm thụ những giai điệu qua từng bài hát, từng câu nhạc.
Chúng ta biết rằng bất kỳ làm việc gì nếu có hứng thú thì sẽ đạt đến thành
công, đặc biệt là đối với học sinh tiểu học do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi
các em. Nếu thích thú thì các em sẽ làm tốt, khi hoạt động nhận thức của học
sinh dựa trên cơ sở của hứng thú học sinh sẽ trở nên hào hứng, thoải mái và dễ
dàng lĩnh hội kiến thức. Hứng thú trong học tập nhằm nâng cao chất lượng giáo

dục, nuôi dưỡng ở các em ý trí vươn lên, lòng ham muốn chính đáng trong việc
không ngừng vươn tới những đỉnh cao của việc nắm kiến thức, luôn tìm tòi học
tập cái mới để tích cực sáng tạo cái đã học vào hoạt động thực tiễn.
Môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Bản thân Âm
nhạc cũng là nguồn cảm hứng đem đến cho mọi người đặc biệt là lứa tuổi học
sinh tiểu học, nếu giáo viên giảng dạy âm nhạc biết tạo cho các em hứng thú thì
không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm cho các em vui tươi phấn khởi
thoải mái về tinh thần, kích thích tiềm năng nghệ thuật làm cho đời sống của trẻ
thêm phong phú. Giúp các em không những phát triển trí tuệ, bồi dưỡng tình
cảm trong sáng lành mạnh hướng tới cái tốt, cái đẹp, mà còn góp phần làm cho
học sinh học tốt các môn học khác.
Âm nhạc là phương tiện truyền tải thông điệp đạo đức một cách dễ dàng
và có sức lan tỏa rộng rãi bởi những giai điệu trầm bỗng dễ đị vào lòng người
,tạo dựng sự đồng cả sâu sắc. Đối với học sinh, việc giáo dục tình cảm đạo đức
thông qua Âm nhạc giúp học sinh ghi nhớ tốt hơn, đặc biệt là học sinh được
tham gia hoạt động biểu diễn Âm nhạc...
Dạy âm nhạc nhằm phát triển năng lực nhận thức của học sinh, học mỗi
bài hát giúp các em biết thêm về một vấn đề, về tác giả hoặc đặc điểm riêng của
bài hát. Sự phong phú về mặt nội dung trong các bài hát giúp học sinh thêm hiểu
biết về cuộc sống. Các hình tượng âm nhạc cũng giúp nâng cao khả năng nhận
thức và hiểu biết của các em. Bên cạnh đó, dạy hát còn phát triển năng lực ngôn
ngữ, lời ca của bài hát làm vốn ngôn ngữ của học sinh trở nên phong phú và sinh
động hơn.
Xác định được vai trò to lớn của âm nhạc đối với sự hình thành và phát
triển nhân cách nên trong chương trình giáo dục nói chung, bậc tiểu học nói
riêng, âm nhạc được đưa vào nhà trường với tư cách là môn học bắt buộc, dù đã
qua nhiều lần cải cách thì cái cốt lõi của nó vẫn là những bài hát hay, giàu tính
giáo dục, dễ hát, dễ thuộc, rất được học sinh tiểu học yêu thích.
3

2.2 Thực trạng của vấn đề.
* Đối với giáo viên:
Tại các trường tiểu học, Âm nhạc là môn học độc lập trong chương trình
Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư giãn, thoải mái sau những
giờ học căng thẳng. Tuy nhiên, để vệc dạy và học Âm nhạc được thực hiện theo
đúng đặc trưng và mục tiêu của nó thì đòi hỏi chúng ta phải thực hiện nghiêm
túc. Nhưng thực tế cho thấy môn học này trong nhà trường chưa nhận được sự
quan tâm. Âm nhạc từ lâu đã không còn là môn học mới mẻ nhưng trong nó vẫn
còn tồn tại nhiều suy nghĩ khác nhau. Có những giáo viên tâm huyết, trách
nhiệm cao, biết truyền đạt kiến thức và định hướng thầm mĩ đúng đắn cho học
sinh nhưng bên cạnh đó, vẫn có những giáo viên còn coi nhẹ môn học này, coi
đây chỉ là môn học phụ không cần nghiên cứu, trau dồi kiến thức để đổi mới
phương pháp giảng dạy, lên lớp vẫn giữ nguyên các hình thức tổ chức truyền
thống gây nhàm chán cho học sinh. Song cũng không ít giáo viên lên lớp với
hình thức thầy truyền thụ kiến thức có sẵn trong tài liệu sách giáo khoa và chạy
theo thời gian của tiết học. Đến giờ học hát, giáo viên chỉ cho ghi đầu bài và dạy
học sinh hát theo cách truyền miệng. Nhiều học sinh hát sai, nhưng không được
sửa hoặc chỉ sửa qua loa. Phần tập đọc nhạc, nhất là phần phát triển khả năng âm
nhạc hầu như bị bỏ qua, với khái niệm: “Biết hát là được rồi”. Một số giáo viên
lên lớp ngại sử dụng đồ dùng dạy học, có giáo viên không sử dụng được nhạc cụ
(đàn) nên dạy theo phương pháp truyền thống. Vì vậy chất lượng âm nhạc còn
thấp. Đây là lý do chính khiến cho học sinh không có hứng thú học tập, từ đó
làm giảm khả năng cảm thụ âm nhạc của các em.
*Đối với học sinh.
Minh Lộc là xã sống chủ yếu bằng nghề nông nên còn gặp nhiều khó
khăn, một bộ phận phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học hành của con
em mình. Bên cạnh đó, một số giáo viên và phụ huynh chưa nhận thức đúng về
tầm quan trọng của bộ môn Âm nhạc trong việc phát triển đời sống tinh thần của
trẻ. Các em ít có cơ hội tiếp xúc kiến thức về âm nhạc cũng như các hoạt động

giao lưu biểu diễn văn nghệ, việc tiếp thu các kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích
học tập bộ môn của các em chưa cao, chỉ có một số em có năng khiếu thì thích
học, số học sinh còn lại không tập trung, không thích học dẫn đến tiết học chưa
sôi nổi còn nặng nề.
* Kết quả thực trạng.
Ngay từ đầu năm (năm học: 2018 – 2019), sau quá trình tìm hiểu thực tế tôi
tiến hành điều tra kết quả học tập của học sinh lớp 5A, 5B, 5C trường Tiểu học
Minh Lộc 2, tôi nhận thấy: Các em mới chỉ dừng lại ở việc biết hát nhưng mức
độ chưa hay còn một số em vẫn chưa đạt yêu cầu, các em còn vô hồn không có
biểu cảm không có giọng điệu, thiếu trường độ.Tính tích cực, sự chủ động trong
tiết học chưa có. Ngay từ đầu năm học tôi đã phân loại để nắm được trình độ của
học sinh, từ đó có kế hoạch luyện đọc cho từng em. Tôi đã thống kê chất lượng
đọc của học sinh của khối lớp 5 như sau:
4


Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Tổng số
HS
SL
TL
SL
TL
5A
25
5
20.0
17
68.0

5B
28
6
21.4
20
71.4
5C
27
6
22.2
18
66.7
Khối
80
17
21.3
55
68.8
Từ kết quả trên cho thấy, tỉ lệ học sinh học tốt môn Âm nhạc còn thấp,
nhiều học sinh chưa đạt yêu cầu về chuẩn kiến thức, kỹ năng của môn học. Thực
tế đó đòi hỏi giáo viên cùng với việc tạo niềm vui trong trong mỗi giờ học Âm
nhạc, làm cho các em yêu thích môn Âm nhạc còn cần phải đổi mới phương
pháp, hình thức dạy học, có các giải pháp phù hợp để nâng cao kết quả học tập
các môn học nói chung, môn Âm nhạc nói riêng của học sinh.
Vì thế, tôi đã chọn “Một số biện pháp giúp học sinh phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo trong môn Âm nhạc ở trường Tiểu học Minh Lộc 2
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để nâng cao chất lượng môn Âm nhạc
cho học sinh
2.3.1. Điều tra động cơ học tập môn âm nhạc của học sinh.
Để cho học sinh có động cơ học tập môn Âm nhạc được tốt hơn thì giáo

viên phải là người tuyên truyền, kể chuyện, lấy những ví dụ từ đời sống thực tế
để cho học sinh thấy được ý nghĩa và tầm quan trọng của Âm nhạc trong cuộc
sống của chúng ta hôm nay. Vì trong đời sống thực tế chúng ta đã thấy được Âm
nhạc đã xuất hiện trong đời sống con người rất lâu, ở mọi lúc mọi nơi, từ khi
chúng ta cất tiếng khóc chào đời con người đã được tiếp xúc với Âm nhạc, được
sống trong Âm nhạc thông qua những khúc hát lời ru của bà của mẹ, và từ đó
các em dần lớn lên các em lại được tiếp xúc ngày càng gần gũi hơn thông qua
các tiết học múa, học hát ở trường mầm non và trường tiểu học.
Để có biệp pháp phù hợp trong dạy học nói chung, dạy Âm nhạc nói riêng
giáo viên cần nghiên cứu động cơ học tập của học sinh vì nắm được động cơ học
tập của các em sẽ góp phần xây dựng nội dung, hình thức tổ chức học tập nhằm
phát huy tính tích cực học tập và phù hợp với nhu cầu của học sinh. Dựa vào cơ
sở lý luận đã có, cùng với thời gian giảng dạy tại Trường tiểu học Minh Lộc II,
tôi đã tìm hiểu khả năng học tập bộ môn âm nhạc của học sinh trường Tiểu học
Minh lộc 2. Bằng việc quan sát thực tế các giờ học và việc khảo sát chất lượng
môn học, tôi nhận thấy việc tiếp thu kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích học tập
bộ môn chỉ rơi vào một số em gọi là năng khiếu. Còn lại các em khác chỉ học
theo bản năng, theo yêu cầu nên ít có sự sáng tạo trong vận dụng kiến thức.
Trên cơ sở đặt câu hỏi qua phiếu điều tra trắc nghiệm:
Em có thích học bộ môn Âm nhạc không ? Vì sao?
Kết quả thu được như sau:
- Tỉ lệ học sinh thích học môn Âm nhạc:
80 %
- Tỉ lệ học sinh không thích học môn Âm nhạc: 20%
Lớp

5


Qua điều tra cho thấy các em thích học bộ môn, nhưng để học tốt còn là

vấn đề lớn. Có nhiều nguyên nhân tác động đến động cơ học tập của các em
(Theo kết quả điều tra).Thực tế đa số học sinh thấy thích thú khi học Âm nhạc,
các em không phải suy nghĩ, không gò bó bởi các công thức toán học, hay các
suy nghĩ về cách trình bày câu, từ như môn Tiếng Việt, hay phải suy luận như
những môn học khác. “Học để được chơi”. Từ thực tế đó, giáo viên cần định ra
cho mình phương hướng giải quyết, biến từ chỗ các em học để chơi thành “Chơi
để học”. Từ suy nghĩ đó, tôi đã tìm ra được những phương pháp dạy học phù
hợp với động cơ học tập của học sinh.
2.3.2. Thực hiện phân loại đối tượng học sinh.Thay đổi trình tự nội dung tiết
học, thứ tự các bài học:
Ngay từ khâu thiết kế kế hoạch bài học mỗi giáo viên cần tính đến tính
phù hợp với từng đối tượng học sinh, đặc biệt chú ý đến đối tượng học sinh hoàn
thành tốt và học sinh chưa hoàn thành (có năng khiếu Âm nhạc thực sự) nhưng
vẫn đảm bảo chuẩn kiến thức kĩ năng, biết tích hợp các nội dung giáo dục kĩ
năng sống, giáo dục môi trường,… qua từng nội dung cụ thể của tiết học phù
hợp, thiết thực, gắn với cuộc sống hàng ngày của học sinh.
Với tiết học âm nhạc thường có 2 đến 3 nội dung, giáo viên có thể thay
đổi trình tự các nội dung mà vẫn đảm bảo mục tiêu bài học, học sinh tiếp thu
kiến thức tích cực hiệu quả. Sự thay đổi phù hợp còn làm cho tiết học sinh động
hơn, hấp dẫn hơn tránh được tình trạng dập khuôn cứng nhắc theo sách hướng
dẫn và sách giáo khoa.
Thực chất của việc học tập là chuỗi các vấn đề được đặt ra, được nhận
thức ở mức độ dần cao hơn, đặc trưng của môn Âm nhạc là thực hành. Thực
hành là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy và học bộ môn. Thông qua thực hành
các em được hoạt động, các em được tìm hiểu, được khám phá ôn tập, củng cố
kỹ năng thực hành trên cơ sở sử dụng triệt để thời gian trên lớp (tránh thời gian
chết) để tất cả học sinh được nhìn, được nghe và được luyện tập, thực hành
nhiều là một giải pháp nâng cao hiệu quả trong giảng dạy âm nhạc. Thực tế cho
thấy trong một tiết học giáo viên nên đặt ra nhiều câu hỏi vừa sức đối với học
sinh, giúp các em dễ hiểu dễ nhớ; hay cho các em nghe, quan sát nhiều hình ảnh

trực quan học sinh sẽ học tốt hơn.
2.3.3 Vận dụng linh hoạt các hoạt động dạy học, các phương pháp và
hình thức dạy học:
Phương pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học là một trong yếu tố
quyết định chất lượng giờ học. Vì thế khi dạy Giáo viên cho các em hát kết hợp
vỗ tay đệm theo phách, theo nhịp, theo tiết tấu lời ca bằng các nhạc cụ gõ như:
thanh phách, song loan, trống nhỏ, tạo hứng thú, đồng thời có thể khơi dậy tính
tò mò bằng các âm thanh khác như cốc, chén, bát,…
Giáo viên cho các em hát kết hợp hoạt động biểu diễn như: song ca, tam
ca, tốp ca, nhóm,… hát kết hợp với trò chơi mang tính phát triển kĩ năng qua nội
dung tiết học. Phát huy sự tương tác giữa học sinh với học sinh, giữa học sinh
với giáo viên. Tránh lối dạy đọc chép khô khan, tẻ nhạt, lý thuyết dài dòng mỗi
6


giáo viên phải nắm chắc đặc trưng riêng của môn Âm nhạc để lựa chọn phương
pháp, hình thức tổ chức các hoạt động dạy - học phù hợp với đối tượng học sinh
Giờ học âm nhạc phải thực sự là giờ học nghệ thuật hấp dẫn với phương
châm học sinh vui, thầy cô giáo vui, lớp học vui. Tránh dạy lý thuyết trừu tượng
và dạy tập đọc nhạc nặng nề, căng thẳng. Mỗi giáo viên cần cải tiến cách dạy
từng phân môn theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh, bổ sung sáng
tạo thêm nhiều thủ pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách thức truyền đạt ở
mỗi bài học mỗi tiết dạy. Giáo viên kết hợp linh hoạt các phương pháp dạy học:
phương pháp quan sát, phương pháp hỏi đáp, phương pháp động não, phương
pháp thực hành.
* Đối với học hát: Giáo viên hướng dẫn học sinh theo các bước sau.
+ Luyện hát đúng giai điệu
Giới thiệu bài hát một cách sinh động, gây sự chú ý, tò mò cho học sinh.
Các em nghe hát mẫu và đọc lời ca, giải nghĩa những từ khó để giúp các em hiểu
được ý nghĩa của lời ca.

Ví dụ: Trong bài hát “Lớp chúng ta đoàn kết” (Nhạc và lời của Mộng
Lân). Khi đọc lời ca phải hướng dẫn các em đọc theo tiết tấu và ngắt ở cụm từ
như sau:
Lớp chúng mình / rất rất vui,/ anh em ta chan hòa tình thân./…
Để các em đọc đúng tiết tấu, Tôi chỉ bảng phụ và hướng dẫn các em đọc
câu theo mẫu. Sau khi giúp học sinh đọc đúng lời ca tôi hướng dẫn các em khởi
động giọng.
Ví dụ:

Khi tập hát cần sự đồng đều hoà giọng chính xác và diễn cảm với những
trạng thái khác nhau. Để các em cảm nhận giai điệu của từng câu hát, Tôi đàn,
hát mẫu. Việc tập hát từng câu và kết nối theo lối móc xích sẽ giúp các em mau
nhớ lời ca và hát chuẩn xác giai điệu hơn. Việc củng cố luyện tập từng đoạn của
bài hát giúp các em cảm nhận giai điệu và lời ca, tự tin. Đặc biệt là giúp các em
loại bỏ sự chán nản khi chưa thực hiện được bài tập.
+ Hướng dẫn học sinh hát kết hợp gõ đệm.
Việc sử dụng các nhạc cụ để gõ đệm theo khi hát làm cho bài hát sinh động,
gây hứng thú, giúp các em giữ được nhịp độ của bài mà không bị cuốn nhanh.
Thông thường, có 3 cách gõ đệm để luyện tập củng cố bài hát đó là: Hát
gõ đệm theo nhịp, phách, tiết tấu. Tuy nhiên tuỳ theo từng bài hát cụ thể mà
vận dụng cho phù hợp.
Ví dụ: Bài hát: "Quê hương tươi đẹp" dân ca Nùng.
Sử dụng cách gõ đệm theo phách và gõ đệm theo tiết tấu đã được viết sẵn
vào bảng phụ trên khuông nhạc chia làm 2 cách gõ đệm khác nhau.
- Gõ theo tiết tấu:
7


X

X

X

X

X

X

X

*Gõ đệm theo phách:
x

x

x

x
x

Mỗi nốt trên khuông nhạc giáo viên đã đánh dấu x tương ứng với tiếng
được gõ trong ô nhịp. Không giải thích vì sao chỉ nhận xét về hai cách gõ. Sau
đó hướng dẫn học sinh cách tự xác định tiết tấu, phách ở những câu còn lại trong
bài hát.
Để phân biệt hai cách gõ trên tôi chia lớp thành hai nhóm, mỗi nhóm thực
hiện gõ một cách, khi đã được gõ và được nghe các em sẽ nhận biết được điểm
khác của hai cách gõ trên.
Ví dụ: Bài hát: "Gà gáy" dân ca Cống, lời mới nhạc sĩ Huy Trân. Để các

em hát và gõ đúng nhịp, phách, tiết tấu tôi lần lượt cho học sinh nêu 3 cách gõ
đệm với câu hát 1
- Gõ đệm theo tiết tấu:
x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

- Gõ đệm theo phách:
x

x
x

x

- Gõ đệm theo nhịp 2:
x

x

x

x

x x

x

x

Để kiểm chứng kĩ năng gõ đệm tôi tổ chức trò chơi thi đua trong các
nhóm. Bằng cách chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm chịu trách nhiệm một
cách gõ. Hát theo kiểu nối tiếp đến câu hát nào ở nhóm đó sẽ có cách gõ riêng
về nhịp, tiết tấu hay phách. Nhằm tạo một không khí sôi động khi các em hát và
tạo điều kiện cho học sinh nắm vững giai điệu của bài hơn.

8


Với bài hát viết ở nhịp 3/4 hoặc 3/8 có 3 phách trong một nhịp thì tôi
chọn cho học sinh cách gõ theo phách là phù hợp, thông qua 2 cách gõ sau để
giữ vững phách.
Ví dụ: Bài hát "Cùng múa hát dưới trăng"
- Giáo viên luyện cho học sinh cách gõ thứ nhất:

Giáo viên giải thích: Đây là bài hát được viết ở nhịp 3/8 nên mỗi phách
được tính bằng một nốt móc đơn. Tiếng “ Mặt” là phách lấy đà ta không gõ.
x

x

x

Tiếng "trăng" là phách mạnh hai tay vô vào nhau ở phách 1, tiếng "tròn",
'nhô" là phách nhẹ hai tay vỗ nhẹ lên mặt bàn ở phách 2 và 3 cứ như vậy cho
đến hết bài.
- Giáo viên luyện cho học sinh cách gõ thứ hai:
Hai học sinh ngồi gần nhau quay mặt vào nhau hát và gõ phách 1 hai tay
mình tự vỗ vào nhau, phách 2 và 3 hai tay của hai bạn sẽ chạm vào nhau. Thực
hiện đều đặn như vậy sẽ giữ vững được cao độ, trường độ bài hát. Đồng thời góp
phần tạo thêm sự hào hứng cho học sinh.
Không phải bài hát nào cũng có tiết tấu đơn giản và giống nhau mà còn có
những bài hát viết ở dạng đảo phách trong ô nhịp.
Ví dụ: Bài hát: "Tập tầm vông".
x
x

x
x

x
xx

x

x

x

xx

Những bài hát có sử dụng đảo phách thuộc loại bài khó. Để dạy cho học
sinh nắm chắc được tiết tấu, nhịp, phách trong bài hát, giáo viên phải tạo cho
học sinh tư thế chủ động, hướng dẫn học sinh biết cách xác định nhịp, phách
trong bài.
+ Luyện hát thể hiện tính chất nhạc điệu, kết hợp vận động:
Tiết 2 trọng tâm là luyện tập, cho HS nghe bài hát qua băng để nhớ lại
giai điệu của bài. Tôi dạo đàn, học sinh hát lại bài hát. Phát hiện những câu, từ
trong bài các em hát chưa đúng để sửa.Tôi đàn đúng theo bản nhạc khoảng 2
lần, hát mẫu lại câu hát đó và bắt nhịp cho tập lại theo.
Thực hiện hát gõ đệm theo tiết tấu, thể hiện tính chất nhạc điệu của bài.
Hát ôn dưới dạng trò chơi: hát đuổi, hát đối đáp, bên hát lời, bên gõ đệm theo
phách, nhịp, hát kết hợp vận động.
Ví dụ: Giáo viên đàn lại bài hát, yêu cầu học sinh gõ đệm theo nhịp, theo
phách hoặc tiết tấu. Giáo viên yêu cầu học sinh hát câu 1, nhẩm và gõ theo
9


phách câu 2 rồi lại hát câu 3, gõ đệm câu 4... cũng có thể chỉ cho các em gõ theo
tiết tấu của bài.
Các hình thức luyện tập này vừa hiệu quả lại vừa thu hút học sinh tham
gia. Hơn thế nữa, trong khi dạy tôi luôn mở rộng hiểu biết xung quanh bài hát
như giới thiệu về tác giả, về nội dung, liên hệ với các lĩnh vực văn học, lịch sử,
địa lý, giới thiệu các bài hát khác viết cùng chủ đề…Đặc biệt, tôi luôn chú trọng
đến nội dung của bài hát nhằm liên hệ thực tế để giáo dục tình yêu quê hương,

yêu ông bà cha mẹ, yêu thầy cô, yêu bạn bè, đoàn kết giúp bạn…
Ví dụ: Khi dạy bài hát: “ Những bông hoa những bài ca”, Nhạc và lời:
Hoàng Long. Tôi sẽ giới thiệu cho các em biết ý nghĩa ngày Nhà giáo Việt Nam,
qua giai điệu và ca từ của bài hát, tôi giáo dục lòng kính yêu và lòng biết ơn đối
với những người dạy dỗ, chăm lo cho các em. Ngoài ra tôi còn giới thiệu những
bài hát cùng chủ đề lòng biết ơn đối với thầy cô giáo như: Bông hồng tặng cô,
Bụi phấn, …
Muốn gây hứng thú cho học sinh thì vai trò của giáo viên rất to lớn, đó là quá
trình chuẩn bị của giáo viên từ việc hát mẫu đến phong cách biểu diễn, cách tiến
hành dạy hát. Giáo viên phải đàn giai điệu cho học sinh nghe từng câu ngắn để
các em cảm nhận được giai điệu, lời ca bài hát.
Sau khi thuộc bài hát có thể học sinh kết hợp một số động tác múa đơn giản
hoặc vận động thân thể theo nhạc, gõ đệm.... Cuối cùng khích lệ học sinh tập
biểu diễn trước lớp thể hiện giọng hát của mình kết hợp động tác phụ hoạ.
* Đối với dạy âm nhạc thường thức:
Phân môn này bao gồm các nội dung: Giới thiệu tác giả tác phẩm, nghe
nhạc và một số kiến thức liên quan đến đời sống âm nhạc. Để tạo ra hứng thú
đối với phân môn này giáo viên có thể tiến hành dưới các hình thức:
- Đọc truyện, kể chuyện âm nhạc.
- Xem tranh và giải thích.
- Nghe băng nhạc hoặc giáo viên tự trình bày tác phẩm.
Trường hợp đọc, kể chuyện theo sách có thể giáo viên đọc cho học sinh cả
lớp nghe hoặc tóm tắt ý chính và nêu câu hỏi cho học sinh trả lời. Bài nào có
tranh minh hoạ cần sưu tầm, phóng to những hình vẽ trong sách treo trên bảng.
Mỗi câu chuyện kể phải nhấn mạnh một đôi ý để gây ấn tượng cho các em.
Bên cạnh đó lời nói, giọng hát, phong cách, năng lực của giáo viên là hết sức
quan trọng, đây là một trong những yếu tố gây hứng thú đối với học sinh.
* Đối với dạy tập đọc nhạc:
Khi dạy tập đọc nhạc cho học sinh tôi hướng dẫn học sinh theo cách thực
hiện như sau:.

+ Xây dựng phương pháp tập đọc nhạc:
Vì ở lớp 3 học sinh mới làm quen với các kí hiệu ghi nhạc: khóa Son,
khuông nhạc, một số hình nốt nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc, … đặc
biệt vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc rất quan trọng, nó quyết định cho việc
đọc nhạc của học sinh ở các lớp trên, vì vậy để cho dễ nhớ tôi đã cho học sinh
ghi nhớ bằng các câu hát như sau:
10


- Những nốt trong khe đếm từ dưới lên:
Fa La Do Mi bốn nốt trong khe
Nhớ mãi nghe em, nhớ mãi không quên
Fa khe đầu(1) Lá khe hai(2) Đố khe ba(3) và Mí thì ở khe tư(4)
- Những nốt trên dòng đếm từ dưới lên:
Xòe bàn tay ta được khuôn nhạc đàn
Mi dòng thứ nhất, dòng nhì(2) nốt son
Si si si dòng ba(3) khắc ghi
Rế và Fa trên dòng trên dòng 4- 5.
Ta thường xuyên ôn tập củng cố cho học sinh ghi nhớ vị trí các nốt nhạc
trên khuông nhạc bằng các câu văn này kết hợp sử dụng khuông nhạc bàn tay
trái để khắc sâu kiến thức cho học sinh.
Lên lớp 4: do mới được tiếp xúc nên yêu cầu của phân môn tập đọc nhạc
đặt ra cho các em là hết sức nhẹ nhàng, đơn giản. Ở giai đoạn đầu tiếp cận với
phân môn này, các em phải thực hành các bài tập về cao độ, về tiết tấu, người
giáo viên phải giúp các em nhận ra được âm thanh cao, thấp tương ứng với vị trí
các nốt nhạc trên khuông trong phạm vi 1 quãng 8. Sau đó, các em được tiếp cận
với thang 5 âm: Đô - Rê - Mi - Son - La và tiến tới thang 7 âm: Đô - Rê - Mi Pha - Son La - Si.
Về tiết tấu, các em tiếp tục được củng cố lại trường độ với các hình móc
đơn, nốt đen, nốt trắng, lặng đen và chấm dôi. Cách dạy thực hành các hình nốt
có thể thực hiện gõ theo tiết tấu, cũng có thể cho học sinh tập đọc bằng tên gọi

các hình nốt: đơn, đen, trắng, ta có thể thay bằng tiếng trống: Tùng, rinh...
Việc giúp học sinh tập đọc 1 bài tập đọc nhạc muốn thu được kết quả
cũng phải được thực hiện theo đúng các bước theo trình tự nhất định. Sau khi
giới thiệu bài tập đọc nhạc, nếu như ở tập hát, bước đầu tiên là luyện thanh thì ở
tập đọc nhạc sẽ phải là luyện tập cao độ. Cho các em đọc lại cao độ của các nốt
nhạc không chỉ giúp các em khởi động giọng mà còn giúp các em nhớ vị trí các
nốt trên khuông nhạc và cảm nhận cao độ các nốt so với nhau. Muốn các em
thực hiện tốt bài tập, giáo viên phải đưa ra yêu cầu để các em tìm hiểu, nhận
xét bài nhạc, bài tập đọc nhạc có mấy nốt? gồm nốt gì? Rút ra thang âm cho
học sinh đọc, có thể hoán đổi vị trí các nốt nhạc để học sinh tìm tòi ở mức
độ cao hơn nhằm kiểm tra tai nghe của các em. Về trường độ gồm những
hình nốt gì? Rút ra hình tiết tấu chung của bài tập cho học sinh đọc tiết tấu.
Trong bài có sử dụng các ký hiệu Âm nhạc nào? mục tiêu của giai đoạn này
là làm thế nào để các em nắm và thể hiện được hình tiết tấu chủ đạo của
bài. Việc thể hiện tiết tấu phải được kết hợp theo nhiều hình thức, có thể là
vừa đọc vừa vỗ tay, vừa đọc vừa gõ đệm nhạc cụ. Hình thức thể hiện cũng
có thể là cả lớp, theo tổ nhóm, cá nhân xen kẽ. Khi các em đã thực hiện tốt
tiết tấu của bài, giáo viên đàn để các em nghe và cảm nhận giai điệu theo tiết
tấu, Đây là lúc bắt đầu tập đọc bài nhạc, tập đọc từng câu theo đàn, giáo
viên sửa lỗi truyền miệng. Luyện tập củng cố theo nhóm, tổ hoặc cá nhân
11


Khi các em đọc đúng cao độ, trường độ của bài, mới chuyển sang
ghép lời ca. Để các em có cảm nhận tốt hơn trong việc ghép lời ca với nhạc,
giáo viên nên cho các em tự ghép lời, sau đó, giáo viên đàn giai điệu và hát
mẫu lời ca để các em nghe, so sánh. Giáo viên bắt nhịp, học sinh đọc lại
nhạc và ghép lời ca. Giáo viên đàn lại từng câu, sửa lỗi cho các em. Giai
đoạn này đòi hỏi sự kết hợp luyện tập nhịp nhàng giữa đọc nhạc, hát lời và
gõ đệm nhạc cụ. Cuối cùng là việc đánh giá, đây là giai đoạn động viên

khích lệ các em học tập. Phải thường xuyên động viên học sinh, việc động
viên giúp cho các em chưa thể hiện bài tập đọc nhạc tốt sẽ cố gắng học tập
hơn.
+ Tăng cường luyện đọc nhạc ở trên lớp:
Ở những khâu lên lớp cơ bản, trong thời gian cho phép giáo viên có thể
tăng cường kiểm tra, giúp học sinh rèn đọc nhạc.
Ví dụ: Có thể tiến hành bài dạy theo các bước sau:
1. Kiểm tra bài cũ:
Bên cạnh việc kiểm tra yêu cầu luyện tập giáo viên cần coi trọng việc đọc
bài tập đọc nhạc đã học ở giờ trước. Những học sinh đọc chưa đúng với tốc độ,
cường độ, cao độ của bài cần được sữa chữa để đọc cho đúng . Giáo viên không
nên cho điểm tốt những em đọc chưa đúng theo những yêu cầu trên.
2. Bài mới: Ví dụ: Bài tập đọc nhạc số 2.
Bước 1: Giáo viên treo bảng phụ bài tập đọc nhạc cho học sinh quan sát

Bước 2: Cho học sinh nói tên cao độ theo thứ tự trong bài tập đọc nhạc từ đầu
đến hết bài và so sánh cao độ của 2 câu nhạc (giống nhau chỉ khác ở ô nhịp cuối)
Câu 1 : Đô - Son - Mi - Đô - Rê - Son - Mi
Câu 2 : Đô - Son - Mi - Đô - Rê - Mi - Đô
Bước 3: Tách tiết tấu cho học sinh nhận biết và tập gõ đệm, đọc tiết tấu theo âm
hình tiết tấu
Đen - Đen - Đen - Đen - Đen - Đen - Trắng
Đen - Đen - Đen - Đen - Đen - Đen - Trắng
Bước 4: Giáo viên gợi ý để học sinh so sánh tiết tấu của 2 câu nhạc trong bài
TĐN số 2 (giống nhau hoàn toàn)
Bước 5: Cho học sinh nêu các nốt trong bài tập đọc nhạc từ thấp đến cao Đ-R-MS-L.
12


Giáo viên đánh đàn chuỗi âm trên cho học sinh luyện đọc từ thấp đến cao

và ngược lại từ 3- 4 lần, hướng dẫn thêm cho học sinh cách đọc tập đọc nhạc.
Bước 6: Cho học sinh tự đọc bài tập đọc nhạc trên theo sự hiểu biết của mình, tự
thể hiện khả năng của mình trước lớp.
Bước 7: Giáo viên bổ sung sửa chữa thêm cho học sinh đọc được đúng, chia tổ,
nhóm luyện đọc kết hợp gõ đệm theo nhịp phách.
Tạo sự phong phú, hấp dẫn trong từng tiết dạy tập đọc nhạc, ví dụ: chia
lớp thành 2 nhóm, nhóm 1 đọc nhạc, nhóm 2 hát lời ca, hoặc nam đọc nhạc nữ
hát lời ca, hoặc ngược lại….vv.
Với mục đích tiếp tục luyện đọc nhạc với yêu cầu cao hơn, hướng đến
mục đích là đọc hay và đọc đúng bài tập đọc nhạc nên ở bước này giáo viên tổ
chức cho học sinh tập luyện để thể hiện năng khiếu của mình. Bởi vì tập luyện là
yếu tố quan trọng hàng đầu để đảm bảo cho học sinh thành công khi đọc trước
người nghe. Khi luyện tập giáo viên cần chỉ ra những nốt khó đọc, những “điểm
nút” trong bài đòi hỏi học sinh phải hiểu được mới tìm cách thể hiện điều đó
trong cách đọc. Trong bước tập luyện, học sinh phải thảo luận, nhận xét về cách
đọc, giải thích vì sao đọc như thế là chưa hay, đọc như thế là chưa đúng.
Bước 8: Chia nhóm đọc ghép lời ca phối hợp.
Bước 9: Thực hiện trò chơi củng cố qua bài tập đọc nhạc : Cho 5 em học sinh
mỗi em mang tên một nốt nhạc. Trình bày bài tập đọc nhạc theo yêu cầu của
giáo viên. Việc tổ chức trò chơi bắt buộc các em phải nhớ vị trí và cao độ của
nốt mình mang tên để đọc nhạc và ghép lời bài tập đọc nhạc. Nếu em nào đọc
sai cao độ, tên nốt thì em đó xuống để bạn khác lên thay thế và trò chơi kết thúc
khi các em đọc nhạc một cách thành thạo.
Cuối cùng giáo viên nhận xét chung về giờ học, lưu ý học sinh những chỗ
cần luyện đọc thêm và trước khi kết thúc tiết học cho học sinh nghe một bạn đọc
hay nhất lớp đọc lại bài tập đọc nhạc vừa học. Nếu có băng của nghệ sĩ ( hoặc
giáo viên có năng khiếu) thì càng tốt. Như vậy cách đọc và nội dung của bài tập
đọc nhạc một lần nữa được khắc sâu trong trí nhớ các em. (Đến đây)
Lưu ý: Cũng như phần dạy hát giáo viên không nên dừng lại quá lâu để
sửa chữa cho các em đọc kém, đọc sai để tạo sự tập trung cho cả lớp. Trong bất

kỳ tình huống “xấu” nào giáo viên không nên gây tâm lý tự ti vào khả năng ca
hát và TĐN của học sinh. Phải luôn hình thành và củng cố lòng tự tin, động viên
khuyến khích kịp thời. Giáo viên phải luôn quan tâm sát sao tới học sinh trong
khi học bài cần thường xuyên nhắc nhở tư thế ngồi, khi đọc các âm cao thì lực
đẩy hơi to và mạnh, còn khi âm vực thấp thì lực đẩy hơi nhỏ và khẽ. Quá trình
thực hành nghe hát, nghe đọc nhạc và được thực hành nhiều lần sẽ giúp các em
nâng cao được khả năng ca hát và đọc nhạc của bản thân. Các em phải được
thực hành nhiều trong tiết học dưới sự hướng dẫn của giáo viên, thường xuyên
được chơi trò chơi âm nhạc. Đồng thời qua các câu chuyện kể âm nhạc học sinh
còn được nghe các tác phẩm âm nhạc có giá trị, những tác giả nổi tiếng trong
nước và thế giới tạo cho các em có thói quen thích học âm nhạc và hoạt động âm
nhạc.
13


+ Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc:
Ghi chép lại các bài nhạc đã học giúp các em nắm chắc vị trí các nốt trên
khuông cũng như nhớ các hình nốt, ký hiệu đã học. Nếu như tập đọc nhạc mang
nhiều tính chất trừu tượng vì nó còn phụ thuộc vào tai nghe của từng em thì ghi
chép nhạc mang tính cụ thể hơn, hiện thực hơn. Do vậy, việc hướng dẫn các em
ghi chép đơn giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, đơn giản không có nghĩa là không
quan trọng, ngược lại tập
ghi chép nhạc là sự đúc kết giữa 2 phân môn tập hát và tập đọc nhạc để khắc sâu
kiến thức. Do đó đòi hỏi phải có sự chính xác tuyệt đối từng vị trí nốt trên
khuông nhạc, quan trọng hơn nữa là qua chép nhạc các em phải nhớ được tên
các nốt nhạc là gì, nằm ở vị trí nào, cách viết các hình nốt ra sao, các hình nốt đó
có ý nghĩa gì và phải thể hiện thế nào. Việc ghi chép nhạc còn giúp các em ghi
nhớ các ký hiệu khác về âm nhạc. Các kiến thức đó hổ trợ cho việc tập đọc nhạc
hoặc thực hiện các bài hát theo yêu cầu của tác giả như: dấu luyến, dấu chấm
dôi, dấu quay lại, dấu hồi đoạn, dấu lặng đen, lặng đơn, ngắt câu…

Việc ghi chép nhạc là công việc đòi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện
một cách thường xuyên. Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện
ngay tại lớp vì như thế sẽ mất rất nhiều thời gian. Ở lớp chỉ hướng dẫn các em
cách thực hiện việc ghi chép, nhận ra cách trình bày thế nào cho đúng, cho đẹp
còn việc ghi chép lại bài nên cho các em thực hiện ở nhà.
+ Xây dựng phong trào “tập xướng âm” ngoài giờ học:
Phần này đòi hỏi giáo viên phải đầu tư nhiều công sức và có những biện
pháp, hình thức tổ chức sinh động hấp dẫn. Giáo viên nên tổ chức những nhóm
giúp đỡ nhau đọc nhạc ở nhà, ở lớp và thường xuyên tổ chức những đợt thi đọc
trong lớp, trong khối thông qua các tiết ôn tập, qua các buổi sinh hoạt tập thể
hoặc trong những ngày lễ... và có giải thưởng. Để làm được điều đó cần có sự
phối hợp của tập thể giáo viên trong nhà trường, vì vậy giáo viên cần tham mưu
đề xuất với các giáo viên trong tổ, khối và ban giám hiệu để xây dựng phong
trào này.
+ Phối hợp với gia đình để rèn luyện thói quen nghe nhạc cho học sinh:
Để rèn đọc nhạc cho học sinh bên cạnh tổ chức các giờ dạy trên lớp thật chu
đáo giáo viên cần gặp gỡ trao đổi với phụ huynh, hướng dẫn và tư vấn để bố mẹ
biết cách giúp đỡ, động viên khuyến khích các em cảm nhận Âm nhạc thông qua
các chương trình, sự kiện Âm nhạc dành cho thiếu nhi.
+ Tổ chức các giờ đọc nhạc ngoại khóa:
Ngoài những bài tập đọc đã được biên soạn trong chương trình Tiểu học,
học sinh cần nắm được các thông tin cập nhật hàng ngày liên quan đến cuộc
sống thường ngày của các em và cần được tiếp xúc với các tác phẩm âm nhạc
khác. Tôi nghĩ cần tổ chức các giờ đọc nhạc ngoại khóa, vì thông qua các giờ
học này ngoài nhiệm vụ cung cấp vốn hiểu biết còn có tác dụng rèn đọc nhạc
cho các em, rèn cho các em kỹ năng hát đúng và hay các bài hát mà mình yêu
thích. Giáo viên cần tham mưu đề xuất với ban giám hiệu và địa phương để xây
14

dựng các phòng đọc, phòng thư viện và mua sắm thêm các tài liệu, sách báo, sắp
xếp thời khóa biểu hợp lí.
Cần tổ chức các hình thức đọc nhạc sinh động, mới mẻ để tao sự cuống hút,
hưng phấn cho học sinh để các phối hợp cùng giáo viên hoàn thành tiết học tập
đọc nhạc.
Trong quá trình giảng dạy cần đưa vào một số trò chơi vừa nâng cao hiệu
quả bài học vừa tạo hứng thú cho học sinh.Thực tế cho thấy nếu trong một tiết
học giáo viên dành thời gian tổ chức trò chơi cho học sinh thì học sinh rất hào
hứng học. Trong Âm nhạc có rất nhiều trò chơi nhưng giáo viên phải biết tổ
chức trò chơi phù hợp với từng bài học cụ thể.
Ví dụ: Trò chơi “Nhìn tranh đoán tên bài hát”, “Nghe nhạc đoán bài
hát”, “Nghe tiết tấu đoán câu hát”.
Trong tiết tập đọc nhạc có thể cho học sinh chơi trò chơi “Nghe nhạc
đoán tên nốt, hoặc“Ghi tiết tấu của bài”...
Ví dụ: trong bài hát Bầu trời xanh giáo viên đưa ra một âm hình tiết tấu: “
đơn đơn đơn đơn đen đen đơn đơn đơn đơn trắng sau đó giáo viên đọc giai
điệu bằng chữ la như: la la là là la la la lá la là là.
Nhiệm vụ của học sinh nghe và cảm nhận tiết tấu và phần giai điệu của
câu giáo viên vừa đọc và trả lời có trong bài hát gì các em đã được học?.
2.3.4: Giáo viên sử dụng triệt để sáng tạo các phương tiện dạy học.
Một giờ học sinh động, giáo viên không thể không sử dụng phương tiện dạy
học. Đồ dùng dạy học phổ biến đó là sách giáo khoa, nhạc cụ tranh ảnh. Các
phương tiện đó giáo viên phải biết sử dụng cho phù hợp với nội dung từng bài
học. Biết minh hoạ một cách độc đáo, thú vị sẽ kích thích hứng thú học tập của
các em. Thực tế đã chứng minh rằng nếu chỉ lặp lại những kiến thức trong sách
giáo khoa thì học sinh sẽ không hứng thú học tập và vai trò của giáo viên trên
lớp cũng không phát huy được. Mặt khác nếu xa rời sách giáo khoa làm cho học
sinh khó nắm kiến thức cần thiết thì bài giảng dù có hấp dẫn sinh động đến mấy
cũng không mang lại hiệu quả. Vì vậy phải việc kết hợp kiến thức sách giáo
khoa gắn với thực tế học sinh sẽ mang lại hiệu quả vô cùng to lớn. Đặc biệt với

môn nhạc phải chú trọng thực hành giáo viên dạy nhạc không có nhạc cụ, không
biết sử dụng nhạc cụ thì tiết học sẽ trở nên nhàm chán, hiệu quả bài dạy không
cao. Các câu chuyện, tranh ảnh đòi hỏi giáo viên phải có để minh hoạ thêm cho
học sinh, ngoài ra học sinh cũng phải có đầy đủ các phương tiện học tập như:
sách, vở, bút,...
Giáo viên thể hiện sự sáng tạo trong việc chuẩn bị đồ dùng dạy học như:
tranh ảnh minh họa, các nhạc cụ gõ, bài tập thực hành, tài liệu học tập,… Có thể
dùng các chất liệu như: vỏ sò, vỏ ốc, vỏ quả dừa, vỏ lon nước ngọt, bát, chén để
tạo âm thanh khác nhau. Học sinh sẽ thích thú khám phá chất liệu gần gũi trong
cuộc sống của các em.
2.3.5. Thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học.
Chúng ta biết rằng, vốn sống, vốn hiểu biết, vốn nhận biết của học sinh tiểu
học còn hạn chế. Các bài Tập đọc nhạc, các tác phẩm nghệ thuật mà học sinh
15


được học có tác dụng mở rộng tầm hiểu biết, tầm nhìn về tự nhiên và đời sống,
bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm và nhân cách cho học sinh. Việc sử dụng đồ dùng
trực quan sẽ có tác dụng minh họa cho lời giới thiệu, lời giảng, giải thích cho
học sinh các nội dung khi tìm hiểu tác giả tác phẩm trong môn Âm nhạc. Không
những các tiết học giới thiệu tác phẩm mà các bài tập đọc nhạc cũng đều rất cần
đến tranh ảnh minh họa, học sinh sẽ hứng thú hơn và hiểu, nhận biết nhanh hơn,
tốt hơn. Tuy nhiên trong khi dạy tùy vào nội dung từng bài mà giáo viên lựa
chọn hình thức tổ chức dạy học cho phù hợp, lựa chọn việc sử dụng đồ dùng dạy
học để hiệu quả giờ dạy cao hơn.
Để giúp học sinh hiểu bài và gây hứng thú khi học, giáo viên cần lựa chọn
việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giờ lên lớp.Mục tiêu để học sinh biết
tên bài hát, tên tác giả, xuất xứ hoặc nội dung bài hát. Lời giới thiệu hay sẽ gợi
nên không khí tích cực và hứng thú học hát của học sinh
Ví dụ: Khi dạy học hát Bài:Em yêu hòa bình (Lớp 4) + Giới thiệu bài:

Giáo viên trình chiếu hình ảnh sau để giới thiệu bài.Học sinh quan sát trên màn
hình và trả lời câu hỏi. Cảnh chụp trong tranh nói về nội dung gì?( Bức tranh 1:
về nội dung bài hát: Em yêu hòa bình Và những ước mơ tươi đẹp của các bạn
học sinh được sống trong đất nước hòa bình .Những cánh chim bồ câu tượng
trưng cho sự bình ổn về an ninh quốc gia)
Nội dung bức tranh 2 :Phong cảnh quê hương là dòng sông hai bên bờ xanh
thắm,là hàng cây, là cánh đồng lúa thơm mùi hương lúa, là dòng nước êm
trôi.Tất cả đều nói lên sự thanh bình của quê hương đất nước .

16


Với phương pháp này, giáo viên đã giúp học sinh không chỉ nhớ ngay
được tên bài hát, tên tác giả của bài hát đó mà còn mở rộng kiến thực cho học
sinh, qua đó sẽ gây được tính tò mò của học sinh và muốn tìm hiểu xem nội
dung bài học có hấp dẫn như những thông tin mà giáo viên đã truyền đạt
không.Thông qua việc sử dụng tranh ảnh để giới thiệu bài giáo viên có thể dễ
dàng lồng ghép việc tích hợp các địa chỉ vào bài học một cách dễ dàng ( Phong
cảnh làng quê thanh bình Nói về môi trường thân thiện. Cánh chim hòa bình
giáo dục an ninh quốc phòng. Trên thế giới chỉ có một Việt Nam duy nhất trải
qua hàng nghìn năm giành độc lập tự do.Và thế hệ cháu con luôn yêu chuộng
hòa bình. Thông qua việc sử dụng sử dụng công nghệ thông tin đễ dàng giới
thiệu cho học sinh về chủ đề chủ điểm trong quá trình học âm nhạc ở tiểu học
Ví dụ: Khi dạy bài hát: Khăn quàng thắm mãi vai em ( Lớp 4)

+ Giới thiệu bài: Giáo viên trình chiếu hình ảnh sau để giới thiệu bài

17

Việc Sử dụng máy chiếu để trình chiếu cho học sinh xem, kết hợp sử dụng
phương tiện dạy học mới nhất tạo sự say mê, kích thích được tư duy niềm Đam
mê về âm nhạc
Hay dạy tập đọc nhạc: Bài tập đọc nhạc số 8:Giáo viên không cần chép
lên bảng mà chỉ cần sử dụng máy chiếu để trình chiếu bài tập đọc nhạc.

Như vậy áp dụng công nghệ thông tin vào dạy Âm nhạc sẽ giúp cho học
giáo viên minh họa được những hình ảnh mà mình giới thiệu, lời giảng, giải
thích cho học sinh một cách dễ dàng hơn, vừa cụ thể, sinh động, thực tế mà
không mất nhiều công sức, không tốn kém về kinh tế… Học sinh hứng thú, thu
hút vào bài một cách nhẹ nhàng hơn và học sinh yêu mến môn âm nhạc nhiều
hơn
2.4. Hiệu quả của sáng kiến
Khi áp dụng các biện pháp trên, trong học kì I tôi nhận thấy các em học
sinh đều rất hứng thú say mê học tập, do đó mà kết quả được nâng lên rõ rệt: Kết
quả theo dõi đánh giá xếp loại học sinh môn Âm nhạc của Một khối lớp như sau:
Tôi lấy khối 5 làm kết quả thực nghiệm
Khảo sát tháng 2 năm 2019.
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Tổng số
Lớp
HS
SL
TL
SL
TL
5A
25
10

40.0
15
60.0
5B
28
13
46.4
15
53.6
5C
27
13
48.1
14
51.9
Khối
80
36
45.0
44
55.0
Qua quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy kết quả đạt được như trên là rất khả
quan. Số học sinh hoàn thành tốt tăng lên. Không còn tình trạng học sinh chưa
hoàn thành. Các đồng nghiệp trong trường tán thành với nội dung đề tài đưa ra,
bản thân tôi tránh được những thắc mắc, lúng túng, khi giảng dạy Âm nhạc. Kết
quả tiết dạy đã được nâng lên một cách rõ rệt. Học sinh yêu thích phân môn Âm
nhạc. Các em đã biết hát kết hợp gõ đệm, phân biệt các kiểu gõ đệm theo tiết
tấu, nhịp, phách trong cùng một bài hát và diễn đạt tốt những giai điệu, tình cảm
của bài hát một cách thuyết phục.
18

Nhìn chung các em không ngại hát kết hợp gõ đệm như trước nữa. Các em
đã có sự ham mê học hát, cảm nhận được sự tinh tế trong âm nhạc đặc biệt biết
rung động trước cái đẹp của thiên nhiên, cuộc sống thể hiện trong lời ca. Các em
đã tự tin biểu diễn được nhiều tiết mục văn nghệ hay.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Để dạy tốt bộ môn Âm nhạc, giáo viên cần có lòng yêu nghề, mến trẻ, có ý
thức trách nhiệm và tinh thần cầu tiến, phải đầu tư phương pháp giảng dạy một
cách tích cực nhất, nghiên cứu hệ thống chương trình toàn cấp Tiểu học. Giáo
viên tiểu học phải hướng các em tới con đường tiếp nhận những cái hay, cái đẹp
từ đó tạo lòng yêu thích, say mê âm nhạc. Học sinh hát đúng giai điệu, cảm nhạc
tốt sẽ yêu thích môn học. Qua đó, nắm bắt được những kiến thức về tự nhiên, xã
hội, bồi dưỡng tình yêu quê hương đất nước, hình thành nên nhân cách con
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Được sự giúp đỡ của BGH trường Tiểu học Minh Lộc 2, tổ chuyên môn cùng
với sự nỗ lực của bản thân. Trong quá trình thực hiện“Một số biện pháp phát
huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong môn Âm nhạc của học sinh
trường Tiểu học Minh Lộc 2". Tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm sau:
+ Để có tiết học tốt giáo viên phải tạo sự hứng thú cho học sinh ngay từ phần
mở bài, giới thiệu bài học, tạo lên sự thành công của tiết học.
+ Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực chủ động
sáng tạo của học sinh.
+ Giáo viên cần phải nắm vững đặc trưng của bộ môn, có phương pháp dạy học
linh hoạt sáng tạo, phải tìm mọi cách để cải tiến cách dạy từng phân môn theo
hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều thủ
pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học.
+ Phương tiện dạy học phải đầy đủ, giáo viên phải biết sử dụng phương tiện dạy
học như một yếu tố gây xúc cảm.

+ Trong các tiết học phải tạo cho các em sự hứng thú từ đầu đến hết tiết học, tạo
cho các em sự hứng thú vui tươi bởi vì đặc trưng bộ môn đó là học vui - vui học,
tránh gò ép đối với học sinh.
+ Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp trong trường bằng hình thức tổ
chức hội thi văn nghệ ngoại khóa. Muốn thực hiện những nội dung trên có hiệu
quả đòi hỏi mỗi giáo viên phải không ngừng nâng cao kiến thức, tạo cho mình
một trình độ chuyên môn vững vàng, thường xuyên học hỏi rút kinh nghiệm ở
các đồng nghiệp.
+ Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy âm nhạc.
3.2. Kiến nghị.
Để nâng cao chất lượng học tập môn Âm nhạc tiểu học tôi xin có ý kiến đề
xuất như sau:
Một là: Bổ sung thêm đồ dùng học tập, đồ dùng phục vụ giảng dạy để đáp
ứng nhu cầu học tập của học sinh.
19


Hai là: Đây là một môn học mang tính đặc trưng riêng nên cần phải có
phòng học chức năng, trang bị thêm một số tranh ảnh, tài liệu phục vụ môn học.
+ Đối với giáo viên và học sinh.
Phải thường xuyên tuyên dương, khen ngợi khích lệ kịp thời,
+ Đối với nhà trường.
Trang bị thêm tài liệu tham khảo, máy nghe nhạc để phục vụ cho việc giảng
dạy bộ môn Âm nhạc.
+ Đối với phụ huynh học sinh.
Mua sắm đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập cho học sinh, tạo mọi điều kiện
thuận lợi để học sinh học tập tốt.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ CỦA HIỆU TRƯỞNG

Minh Lộc, ngày 20 tháng 5 năm 2019

Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm do tôi viết không sao chép nội
dung của người khác.

Nguyễn Thị Nguyệt
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT
Tên tài liệu
1 Âm nhạc 5 (Sách giáo viên ) – Bộ Giáo dục và Đào tạo
2 Âm nhạc 5 (Sách giáo khoa) – Nhà XBGD
3 Giáo trình giáo dục Âm nhạc – Nhà XBGD - 2005
Phương pháp dạy học âm nhạc ỏ tiểu học và Trung học
4
cơ sở - Tác giả : Anh Tuấn

Ghi chú

20


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP TỪ LOẠI C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Nguyệt
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường Tiểu học Ngư Lộc II
Hậu Lộc - Thanh Hóa
Cấp đánh giá

Kết quả đánh
Năm học
TT Tên đề tài SKKN
xếp loại
đánh giá
(Phòng, Sở, giá xếp loại
(A, B, C)
xếp loại
Tỉnh,...)
1
Một số biện pháp nâng Phòng GD
C
20150201
cao chất lượng môn
6
Âm nhạc cho học sinh
lớp 5

21


22