SKKN các biện pháp chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết Kỉ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả giúp
giải quyết hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong một quá trình tồn tại và phát triển
của con người.Kỉ năng sống bao gồm hành vi vận động và tư duy não bộ, nó hình
thành một cách tự nhiên,thông qua giáo dục và rèn luyện của mỗi con người.
Mục tiêu giáo dục của chúng ta hiện nay là đào tạo những con người phát
triển toàn diện về đạo đức, trí thức, sức khỏe, thẩm mỹ, nghề nghiệp và hình thành
nhân cách, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
xã hội chủ nghĩa.
Để thực hiện việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng
nhu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học. Giáo dục phổ thông
đã và đang từng bước đổi mới theo hướng từ chủ yếu là trang bị kiến thức sang
trang bị những năng lực cần thiết cho các em học sinh, phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động, sáng tạo của người học, phù hợp với từng lớp học, tăng cường khả
năng làm việc theo nhóm, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm,
đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Nhận thức rõ tầm quan trọng, cần
thiết của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phổ thông nói chung, học sinh
Tiểu học nói riêng.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là một nội dung được đông đảo phụ huynh và
dư luận quan tâm, bởi đây là một chương trình giáo dục hết sức cần thiết đối với
học sinh. Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nhằm đạt mục tiêu trang bị cho các
em những kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp; tạo cơ hội thuận lợi cho
học sinh sử dụng quyền và bổn phận của mình, phát triển toàn diện về thể chất, trí
tuệ, tinh thần và đạo đức. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh giúp hình thành nhân
cách cho các em, giúp các em tự tin, chủ động cũng như khả năng phản ứng, xử lí
các tình huống trong cuộc sống một cách linh hoạt và nhạy bén. Kĩ năng sống là
một bài học quan trọng, giúp các em tự tin khi bước vào cuộc sống tương lai.
Bộ GD-ĐT đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống lồng ghép vào các môn học ở bậc
tiểu học. Đây là một chủ trương cần thiết và đúng đắn. Tuy nhiên, để giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh đạt hiệu quả đòi hỏi nhiều yếu tố chứ không chỉ từ các bài

giảng. Học để tự tin, tự lập.
1


Vậy làm thế nào để chúng ta rèn kĩ năng sống cho học sinh? Với ý nghĩa và tầm
quan trọng của việc giáo dục kỹ năng cho học sinh, tôi nhận thấy việc giáo dục và
rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh được tích hợp vào các môn học và các hoạt
động ngoài giờ lên lớp. Vì thế tôi chọn đề tài “ChØ ®¹o c«ng t¸c gi¸o dôc kĩ
năng sống cho học sinh Tiểu học ”.
2. Mục đích nghiên cứu
Giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã hội; giúp
học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi, thói quen
ứng xử có văn hóa, hiểu biết và chấp hành pháp luật,...
Giúp học sinh có đủ khả năng tự thích ứng với môi trường xung quanh, tự chủ,
độc lập, tự tin khi giải quyết công việc.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài hướng vào nghiên cứu các vấn đề có nội dung lồng ghép giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh trường Tiểu học Hoµng Giang , huyện Nông Cống, tỉnh
Thanh Hóa.
4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp phân tích tổng hợp.
- Phương pháp thực hành.
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
- Phương pháp xử lí số liệu.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận để thực hiện đề tài
Kĩ năng sống thúc đẩy phát triển cá nhân và xã hội, có thể nói kỹ năng sống
chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói quen

tích cực, lành mạnh. Giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ,
đặc biệt là học sinh tiểu học.Giáo dục kỹ năng sống nhằm thực hiện yêu cầu đổi
mới giáo dục phổ thông. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường phổ
thông là xu thế chung của nhiều nước trên thế giới.
Trong Điều 34, chương IV, thông tư số 41/2010/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm
2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã nêu rõ: Giáo viên chủ nhiệm
2


là người có trách nhiệm thực hiện các chỉ tiêu, kế hoạch nhà trường giao và từ giáo
viên đến học sinh nhằm thực hiện có hiệu quả nguyên lý giáo dục và mục tiêu giáo
dục cấp học. Không những thế mà giáo viên chủ nhiệm còn phải rèn luyện cho học
sinh về mặt đạo đức cũng như các mặt hoạt động khác. Như vậy vấn đề giáo dục
học sinh trở thành những con người phát triển toàn diện là nhiệm vụ hàng đầu biến
các mục tiêu giáo dục thành hiện thực, mà người giữ vai trò quyết định thực hiện
nhiệm vụ này chính là giáo viên chủ nhiệm lớp. Mới đây nhất, theo Thông tư số
04/2014/TT-BGDĐT ngày 28/02/2014 của Bộ trưởng Bộ GDĐT cũng đã quy định
về nội dung giáo dục kĩ năng sống đối với học sinh Tiểu học như sau: Tiếp tục rèn
luyện những kỹ năng đã được học ở mầm non, tập trung hình thành cho học sinh kỹ
năng giao tiếp với cha mẹ, thầy cô, bạn bè; kỹ năng xây dựng tình bạn đẹp; kỹ năng
kiên trì trong học tập; kỹ năng đúng giờ và làm việc theo yêu cầu, kỹ năng đồng
cảm,... tạo tiền đề cho sự phát triển hài hòa về thể chất và tinh thần, phẩm chất, học
vấn và năng lực của HS.
Dựa trên cơ sở nghiên cứu các tài liệu về Tài liệu tập huấn Giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh Tiểu học; Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở c¸c lớp của Bộ
GD-ĐT, Thông tư 30/2014 của BGD ĐT. Bên cạnh đó còn có sự đúc kết kinh
nghiệm của bản thân qua thực tế làm quản lí nhiều năm trong nhà trường.
2. Thực trạng
Trong những năm gần đây GDKNS được nhà trường quan tâm,thông qua các
HĐGDNGLL và lồng ghép vào các môn học. Tuy nhiên chưa được thường xuyên,

liên tục. Học sinh trong nhà trường nhiều con em gia đình khó khăn, khả năng tiếp
cận môi trường giao tiếp còn hạn chế, các em nhút nhát, rụt rè, chưa thân thiện,
thiếu linh hoạt
Từ những khó khăn trên tôi yêu cầu giáo viên chủ nhiệm phải dặc biệt chú trọng
đến việc giáo dục kỉ năng sống cho học sinh, bản thân tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi tích
cực biện pháp chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống cho häc sinh TiÓu häc. Yêu cầu
giáo viên tích cực vận dụng và thay đổi các biện pháp trong công tác dạy và học.
Với mong muốn được hiểu, gần gũi, giúp đỡ, định hướng kịp thời cho các em, được
góp một phần vào việc giáo dục nhân cách, giáo dục ý thức kỷ luật, nề nếp, hình
thành các kĩ năng sống cần thiết cho các em học sinh Tiểu học. Đầu năm tôi đã tiến
hành khảo sát 2 khối , khối 3 và khối 4 thu được kết quả như sau :
3


Kết quả khảo sát đầu năm
Khối
Ba

Tổng số
HS
55

Kĩ năng tốt
SL
13

%
23,6

Có hình thành

kĩ năng
SL
25

%
45,4

Kĩ năng
chưa tốt
SL
17

%
31

Bốn
79
26
32,9
33
41,7
20
25,4
a. Thuận lợi:
Thuận lợi lớn nhất của các nhà trường là Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát
hành tài liệu giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, đẩy mạnh phong trào “Xây dựng
trường học thân thiện - học sinh tích cực” với những kế hoạch nhất quán từ trung
ương đến địa phương, Phòng Giáo dục và Đào tạo cũng đã có kế hoạch từng năm
học với những biện pháp cụ thể để rèn kĩ năng sống cho học sinh.Nhà trường có cơ
sở vật chất tương đối đảm bảo, vừa công nhận lại đạt chuẩn quốc gia mức độ 2giai

đoạn II nên thuận lợi trong việc thực hiện nội dung xây dựng môi trường giáo dục
sạch, đẹp, an toàn cho học sinh. Bên cạnh đó, phần lớn học sinh rất thật thà và biết
vâng lời thầy cô. Ngoài ra giáo viên nhà trường phần lớn có năng lực giáo dục kỉ
năng cho học sinh luôn theo sát, quan tâm, hỗ trợ học sinh.
b. Khó khăn:
Đối với giáo viên
Trong thực tế hiện nay, việc nhận thức tầm quan trọng, cần thiết rèn kĩ năng
sống cho học sinh ở một số giáo viên còn hạn chế. Qua dùng phiếu thăm dò, khảo
sát thực tế cho thấy một số giáo viên lúng túng cả về nội dung, biện pháp rèn kĩ
năng sống cho học sinh. Nhận thức của một số giáo viên còn mơ hồ, chưa rõ, chưa
đầy đủ rèn kĩ năng sống cho học sinh là rèn những kĩ năng gì; vì nhận thức chưa
đủ, chưa rõ nên còn lúng túng trong việc rèn kĩ năng sống cho học sinh.
Đối với học sinh
Đời sống kinh tế một cố gia đình còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều phụ huynh
để con ở nhà cho ông, bà và đi làm ăn xa. Các em thiếu sự quan tâm, chăm sóc của
cha, mẹ. Đến trường phó mặc cho thầy, cô. Học sinh ít được giao tiếp nên nhiều em
còn rụt rè, không tự tin, mạnh dạn khi giao tiếp.Địa bàn xã Hoàng Giang không
đồng đều, những học sinh ở vùng dưới xa trung tâm của xã các kÜ năng của các em
rất kém.
4


3. Biện pháp thực hiện
Biện pháp 1: Nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh .
Những năm gần đây Bộ giáo dục và đào tạo đưa nội dung giáo dục kĩ năng
sống lồng ghép vào các môn học ở Tiểu học. Đây là một chủ trương cần thiết và
đúng đắn. Tuy nhiên để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả đòi hỏi
phối hợp nhiều yếu tố chứ không phải chỉ từ các bài giảng.
Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lí xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại

và thích ứng trong cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng có nhiều cơ hội trong
thực tại... Kĩ năng sống đơn giản là tất cả những điều cần thiết chúng ta phải biết để
có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hàng ngày trong cuộc sống.
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh phải đảm bảo các yếu tố : giúp học sinh
ý thức được giá trị của bản thân mình, có hành vi, thói quen ứng xử có văn hóa hiểu
biết và chấp hành pháp luật.... Tuy nhiên giáo dục kĩ năng sống để đạt hiệu quả đòi
hỏi nhiều yếu tố chứ không phải chỉ từ các bài giảng. Chúng ta cần nhận thức sâu
sắc về sự cần thiết của việc giáo dục kĩ năng sống cho các em. Tôi thiết nghĩ vấn
đề giáo dục đạo đức lối sống văn hóa, con người, văn hóa dân tộc, văn hóa ứng xử
là vấn đề cần quan tâm nhất. Tôi nhận thức được rằng: Dạy kỹ năng sống cho học
sinh không đơn giản là các kỹ năng nói chung mà còn là việc tạo ra nhân cách con
người. Đó là thái độ sống, giá trị sống căn bản như tạo cho các em tính thật thà,
dũng cảm, biết cách thương yêu và biết cách vượt lên hoàn cảnh sống. Vì thế, thầy
cô phải nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục cho học sinh học kỹ năng
sống. Dạy kỹ năng sống là dạy cho các em những điều gần gũi trong cuộc sống,
những tình huống có thật xảy ra trong cuộc sống, cần một quá trình và phải tạo
được sự hứng thú cho các em. Muốn vậy thầy cô phải luôn nhận thức đúng đắn để
có những chuẩn mực đúng đắn, nghiêm túc bởi lẽ tôi nghĩ muốn học trò tốt thì thầy
cô phải tốt; muốn học trò ngoan thì thầy là tấm gương toàn diện. Thầy cô giáo
không chỉ trang bị cho trẻ vốn kiến thức sống đồng thời hãy giáo dục các em lối
sống có văn hoá chuẩn mực từ những công việc nhỏ nhất.
Tôi tin rằng với nhận thức đó, thầy cô không chỉ trang bị cho học sinh mình các
kĩ năng văn hóa sống mà còn giúp các em tồn tại đúng nghĩa trong cuộc đời, giúp

5


các em biết bảo vệ chính mình để có cuộc sống an toàn trong hiện tại, định hướng
một cách hợp lý cho tương lai...
Biện pháp 2 : Chỉ đạo Giáo viên Làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, xây dựng

nền nếp tự quản.
- Xác định đúng vai trò, vị trí, nhiệm vụ của GV chủ nhiệm lớp. Khi được nhà
trường phân công nhiệm vụ GV phải nhận thức được rằng: Công tác chủ nhiệm lớp
là một trong những nhiệm vụ cực kỳ khó khăn nếu thực hiện đầy đủ và có trách
nhiệm các yêu cầu, nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm; Người giáo viên chủ
nhiệm phải tham gia các hoạt động dạy học, phải rèn luyện đạo đức, tác phong sư
phạm đây vừa là trách nhiệm vừa yêu cầu cần thiết trong việc giáo dục học sinh.
- Tìm hiểu đặc điểm tình hình lớp: GV cần tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh
và giáo viên chủ nhiệm, sắp xếp nhiều thời gian cho học sinh được giới thiệu về
mình, động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ước mơ
cũng như mong muốn của mình với các em. Đây là hoạt động giúp cô trò hiểu
nhau, đồng thời tạo một môi trường học tập thân thiện “Trường học thật sự trở
thành ngôi nhà thứ hai của các em, các thầy cô giáo là những người thân trong gia
đình". Đây cũng là một điều kiện rất quan trọng để phát triển khả năng giao tiếp
của học sinh. Bởi học sinh không thể mạnh dạn, tự tin trong một môi trường mà
giáo viên luôn gò bó và áp đặt.
- Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm. Để lớp có nề nếp tốt, ngay từ đầu năm học các
GV đã lên kế hoạch cho cả năm học, từng tháng, từng tuần dựa trên kế hoạch của
nhà trường, của bộ phận chuyên môn. Việc xây dựng và lập kế hoạch này giúp
GVcó tầm nhìn xa, bao quát hơn trong công tác chủ nhiệm. Kế hoạch chủ nhiệm
cần xác định rõ mục tiêu, chỉ tiêu giáo dục học sinh theo từng tháng, học kì, cả năm
học và đặc biệt đề ra những biện pháp cụ thể nhằm đạt mục tiêu đề ra, phải được
quán triệt đến tất cả phụ huynh trong các cuộc họp Cha mẹ học sinh đầu năm học
- Xây dựng đội ngũ cán sự lớp nền nếp lớp tự quản và tổ chức lớp học: Xây
dựng bộ máy tổ chức lớp tốt sẽ đẩy mạnh các hoạt động phong trào thi đua của
trường và đồng thời phát huy vai trò tự quản của mỗi học sinh và của tập thể lớp,
góp phần giáo dục toàn diện cho các em.. Tổng phụ trách Đội phải tập huấn cho đội
ngũ cán bộ lớp để triển khai xuống lớp những qui định của Trường, của lớp…giao

6

nhiệm vụ cho từng thành viên. Tất cả hệ thống cán bộ lớp phải gương mẫu điều
hành công việc dưới sự chỉ đạo của giáo viên chủ nhiệm và cán sự lớp.
- Xây dựng nề nếp học tập và ý thức tự quản trong giờ học: Công tác chủ nhiệm
lớp là một trong hai công tác vô cùng quan trọng của người giáo viên, điều này
càng quan trọng hơn khi được đặt trong phong trào thi đua “Xây dựng trường học
thân thiện - Học sinh tích cực”. Để môi trường giáo dục thực sự thân thiện, học
sinh thực sự tích cực, bên cạnh việc nắm chắc vai trò, chức năng, nhiệm vụ của
người giáo viên chủ nhiệm, người mỗi giáo viên phải có định hướng cụ thể cho
công việc của mình
Biện pháp 3: Giáo dục kĩ năng sống qua việc tích hợp vào các môn học.
Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có thể thực hiện trong bất cứ lúc nào,
giờ học nào. Để việc rèn luyện diễn ra một cách thường xuyên và đạt hiệu quả cao
Giáo viên phải vận dụng vào các môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng
Việt; Đạo đức; TNXH, Khoa học; An toàn giao thông, .... để những giờ học sao cho
các em được làm để học, được trải nghiệm như trong cuộc sống .Môn Tiếng Việt có
nhiều bài học có thể giáo dục kĩ năng sống cho các em, đó là các kĩ năng giao tiếp
xã hội, được lồng cụ thể qua các tình huống giao tiếp. Gi¸o viªn chỉ gợi mở sau
đó cho các em tự nói một cách tự nhiên hoàn toàn không gò bó áp đặt. Bên cạnh
đó, nhiều bài Luyện từ và câu có nội dung rèn luyện các nghi thức lời nói, nhiều bài
Tập đọc giới thiệu những văn bản mẫu chuẩn bị cho việc hình thành một số kĩ năng
giao tiếp cộng đồng ..........hoặc cung cấp những câu chuyện mà qua đó học sinh có
thể rút ra những nội dung rèn kĩ năng sống. Để hình thành những kiến thức và rèn
luyện kĩ năng sống cho học sinh qua môn Tiếng Việt, người giáo viên cần phải vận
dụng nhiều phương pháp dạy phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh như:
Thực hành giao tiếp
Trò chơi học tập
Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề

Phương pháp tổ chức hoạt động nhóm
Phương pháp hỏi đáp…

7


Thông qua các hoạt động học tập, được phát huy trải nghiệm, rèn kĩ năng hợp tác,
bày tỏ ý kiến cá nhân, đóng vai,…học sinh có được cơ hội rèn luyện, thực hành
nhiều kĩ năng sống cần thiết.
Ở môn Đạo đức, để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở thành tình
cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh. Giáo viên phải sử dụng phương
pháp dạy học đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của
học sinh. Tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập phong phú, đa dạng
như: kể chuyện theo tranh; quan sát tranh ảnh, băng hình, tiểu phẩm; phân tích, xử
lí tình huống; chơi trò chơi, đóng tiểu phẩm, múa hát, đọc thơ, vẽ tranh,…Sử dụng
nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực như: học theo nhóm, đóng vai, trò
chơi,…Và chính thông qua việc sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích
cực đó, học sinh đã được tạo cơ hội để thực hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống
cần thiết, phù hợp với lứa tuổi. Đó là lối sống lành mạnh, các hành vi ứng xử phù
hợp với nền văn minh xã hội. Lối sống, hành vi như gọn gàng, ngăn nắp, nói lời
đẹp, chăm sóc bố mẹ, ông bà, hợp tác, giúp đỡ, chia sẻ với bạn.
Các kĩ năng được phát triển từ dễ đến khó. Sau bài học giới thiệu là những
bài học như khám phá, tư duy hiệu quả và đặc biệt kĩ năng làm việc đồng đội. GV
luôn tạo không khí thân thiện, áp dụng việc đổi mới phương pháp tạo điều kiện cho
các em mạnh dạn, tự lập, tự khẳng định và phát huy mạnh hơn qua việc học nhóm.
Để rèn kĩ năng sống có hiệu quả GV cần vận dụng trong các môn học thông qua
xử lí tình huống hay các trò chơi học tập có nội dung gần gũi với cuộc sống hằng
ngày của các em. Chú trọng sử dụng phương pháp Bàn tay nặn bột để dạy cho các
em. Hình thành cho các em một số kĩ năng khoa học cơ bản như: Kĩ năng diễn đạt
bằng nhiều cách khác nhau, kĩ năng thực hành, hợp tác.

8


Các em làm việc tích cực, vui vẻ, tự mỗi em được nói lên suy nghĩ của mình
với bạn bè, với thầy cô một cách tự tin, mạnh dạn. Việc rèn luyện các kĩ năng này
đã tạo ra được thói quen tốt cho bản thân mỗi em, các em tham gia một cách chủ
động tích cực vào quá trình học tập, tạo điều kiện cho các em chia sẻ những kinh
nghiệm, ý kiến hay để giải quyết một vấn đề nào đó.
Việc rèn kĩ năng sống cho các em được thể hiện bằng những biểu hiện cụ thể:
các em có ý thức, thái độ đúng với mọi người trong gia đình; luôn hoà đồng với bạn
bè; tự tin khi nói năng,... đó chính là hiệu quả từ việc rèn kĩ năng sống. Việc sinh
hoạt theo nhóm tạo môi trường làm việc thân thiện, giúp các em cải thiện hành vi
giao tiếp thông qua các hoạt động trao đổi diễn ra thường xuyên. Các em trở nên
thân thiện, từ đó giúp bầu không khí học tập, lao động sôi động hơn. Tham gia sinh
9


hoạt theo nhóm giúp các em học sinh hưng phấn hơn trong học tập và tạo nên cách
ứng xử hợp lý trong mọi tình huống. Khi sinh hoạt nhóm phải luôn đưa ra nhiều
tình huống tạo sự phát triển tư duy cho các em. Đó cũng là cách tạo sự gần gũi giữa
các em với nhau.
Ngoài ra, cần chú ý rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ sức khoẻ, kĩ năng
phòng chống tai nạn giao thông và các thương tích khác qua các môn học: Ai cũng
biết rằng sức khỏe là tài sản vô cùng quý báu của mỗi con người. Học tập tốt, đạo
đức tốt là những điều học sinh phải đạt được thì rèn luyện sức khỏe tốt cho học sinh
là điều phải được đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên có được một sức khỏe tốt và bảo vệ
được nó thì thật không dễ. Dù vậy không có nghĩa là không làm được, nhiều khi
sức khỏe của các em phụ thuộc vào những điều rất giản dị. Đó chính là giáo dục
một lối sống khoa học. Giáo dục cho các em tránh các tai nạn trên đường: không

được chạy lao ra đường, không được thò tay, chân, đầu ra ngoài khi đi trên tàu, xe,
thuyền, tai nạn đuối nước,...Như vậy, các em có thể tự lập, xử lí được những vấn đề
đơn giản khi gặp phải.
Biện pháp 4: Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua hoạt động GD ngoài giờ lên lớp.
Công tác giáo dục kĩ năng sống cho HS cần bám vào 3 nhiệm vụ: Củng cố tăng
cường nhận thức- Bồi dưỡng thái độ tình cảm - Hình thành hệ thống kỉ năng hành
vi.
Để rèn kĩ năng sống cho các em có hiệu quả TPT Đội cùng GV chủ nhiệm đã tổ
chức cho các em một số buổi sinh hoạt ngoại khóa với các trò chơi dân gian, trò
chơi vận động, tổ chức cho các em thăm quan địa phương, tham gia các hoạt động
dọn vệ sinh môi trường... Thông qua hoạt động này, rèn luyện cho các em tinh thần
đoàn kết tập thể, khả năng làm việc nhóm. Đồng thời xây dựng tinh thần chia sẻ, ý
thức trách nhiệm cho các em. Khi tham gia các hoạt động này, các em cảm thấy vui
và có thêm nhiều kiến thức. Nhờ đó các em các em biết tự chăm sóc bản thân như
là biết sắp xếp góc học tập ngăn nắp, biết tự giặt quần áo cho mình. Ngoài ra các
em còn biết giúp đỡ bố mẹ làm việc nhà như giúp bố chăm sóc cậy cảnh, giúp mẹ
giặt quần áo, trông em...

10


- Hoạt động văn hóa nghệ thuật: Đây là một loại hình hoạt động quan trọng, không
thể thiếu được trong sinh hoạt tập thể của các em, nhất là học sinh tiểu học. Hoạt
động này bao gồm nhiều thể loại khác nhau : Hát, múa, thơ, ca, kịch ngắn, kịch
câm, tấu vui, độc tấu, nhạc cụ, thi kể chuyện... Các hoạt động này góp phần hình
thành cho các em kĩ năng mạnh dạn, tự tin trước đám đông.
(Học sinh thi văn nghệ thời trang chào mừng 20/11)

11

Một hoạt động không thể thiếu trong quá trình giáo dục kĩ năng sống cho các
em đó là hoạt động vui chơi, giải trí thể dục thể thao : Vui chơi giải trí là nhu cầu
cần thiết của trẻ, đồng thời là quyền lợi của các em. Nó là một hoạt động có ý nghĩa
giáo dục to lớn đối với học sinh ở trường tiểu học. Hoạt động này làm thỏa mãn về
tinh thần cho trẻ em. Sau những giờ học căng thẳng, góp phần rèn luyện một số
phẩm chất: tính tổ chức kỉ luật, nâng cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần đoàn kết,
lòng nhân ái cho các em

(Học sinh chơi thể thao giờ ra chơi)
Bên cạnh đó, ngoài hoạt động thể dục thể thao, giáo viên cần tạo các tình huống
chơi trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của các em. Vì đối với học sinh bậc học tiểu
học trò chơi có một vai trò rất quan trọng trong việc rèn kĩ năng sống cho các em.
Các em lớn lên, học hành và khám phá thông qua trò chơi. Các hành động chơi đòi
hỏi các em phải suy nghĩ, giải quyết các vấn đề, thực hành các ý tưởng. Không
12


những thế, tôi còn khuyến khích các em cùng chia sẻ những cảm nhận, những suy
nghĩ, những quan sát của mình với cô, với bạn một cách thoải mái, tự nhiên không
gò bó, áp đặt các em. Hoặc ở những giờ sinh hoạt lớp, giờ ra chơi bản thân đã cùng
các em tham gia những trò chơi dân gian, trò chơi giúp các em phát triển trí tuệ :
Cờ vua, ô ăn quan,…
Ngoài ra, Giáo viên cần tranh thủ đọc sách cho các em nghe những lúc sinh hoạt
đầu giờ, hoặc trong giờ sinh hoạt lớp. Tăng cường kể cho các em nghe các câu
chuyện cổ tích, câu chuyện trong bài tập đọc, bài thơ,…để qua đó rèn luyện đạo
đức cho các em, giúp các em hoàn thiện mình, dạy các em yêu thương bạn bè, yêu
thương con người. Tạo điều kiện cho các em được đọc sách, được rèn luyện kỹ
năng, thói quen và phương pháp đọc sách phù hợp. Từ đó giúp các em không
ngừng mở rộng, nâng cao kiến thức, tiếp cận được sự phát triển của khoa học, bồi

dưỡng nâng cao năng lực tư duy logic, phương pháp làm việc có hiệu quả, có thái
độ đúng đắn với thế giới xung quanh cũng như đối với bản thân mình, nhất là bồi
dưỡng sự hứng thú, năng lực và thói quen tự học suốt đời cho các em.
Ngoài các hoạt động vừa kể trên thì hoạt động lao động công ích là một hoạt
động không kém phần quan trọng đối với học sinh tiểu học. Thông qua lao động sẽ
giúp các em gắn bó với đời sống xã hội. Ngoài ra lao động còn góp phần làm cho
các em thêm hiểu biết về giá trị lao động. Từ đó giúp các em có ý thức lao động
lành mạnh. Lao động còn giúp các em vận dụng kiến thức vào đời sống. Lao động
rèn kĩ năng tham gia hoạt động tập thể, kĩ năng tổ chức những hoạt động chung
cùng nhau, biết phối hợp với mọi người cùng thực hiện hoạt động chung, nâng cao
ý thức tự chủ, tự tin, chủ động và giao tiếp với mọi người. Dựa vào những kĩ năng,
hành vi này rèn luyện những kĩ xảo, thói quen đạo đức bền vững và tự quản trong
sinh hoạt tập thể.
Biện pháp 5: Giáo viên tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiện dạy các em các
kĩ năng sống cơ bản
Giáo dục kĩ năng sống thật sự có hiệu quả khi người thầy có tâm huyết, sự
kiên nhẫn và nhất là phải có thời gian. Giáo dục kĩ năng sống không phải chỉ là
công việc của giáo viên, nhà trường mà của cả xã hội, cộng đồng. Phải kết hợp cả
gia đình, nhà trường và xã hội mới mong đào tạo được những học sinh phát triển
toàn diện. Nhà trường đã tăng cường trao đổi thông tin với gia đình một các thường
13


xuyên, liên tục. Mặt khác vai trò của gia đình vô cùng quan trọng trong định hướng
giáo dục, động viên giúp học sinh tránh xa tệ nạn xã hội, bố trí thời gian học tập,
vui chơi phù hợp. Vì vậy cần có sự kết hợp chặt chẽ gia đình, nhà trường, chính
quyền địa phương trong quản lí giáo dục học sinh trong và ngoài nhà trường. Kĩ
năng sống của mỗi người được hình thành qua quá trình rèn luyện, phấn đấu. Nên
cùng với những kiến thức có được từ các lớp học, rất cần cha mẹ đồng hành cùng
con để hỗ trợ kĩ năng sống cho con phù hợp với lứa tuổi và thực tế cuộc sống.

Giáo viên, cha mẹ luôn khuyến khích các em nói lên quan điểm của mình, nói
chuyện với các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và về những lựa
chọn của mình, cần giúp các em hiểu rằng nên có thông số để theo đó mà lựa chọn,
cố gắng không chỉ trích các quyết định của các em. Việc này sẽ hình thành kĩ năng
tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự tin cho các em khi tham gia các hoạt động.
Cô giáo, cha mẹ giúp các em phát triển sở thích, ý thích của mình và đảm bảo rằng
người lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để các em thực hiện ý thích đó.
4. Kết quả nghiên cứu
Qua quá trình thực hiện trong năm học qua Tôi nhận thấy:
Học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã hội; hiểu biết về
thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi, thói quen ứng xử có văn hóa,
hiểu biết và chấp hành pháp luật. Các em có đủ khả năng tự thích ứng với môi
trường xung quanh, tự chủ, độc lập, tự tin khi giải quyết công việc, đem lại cho các
em vốn tự tin ban đầu để trang bị cho các em những kĩ năng cần thiết làm hành
trang bước vào đời. Xuất phát từ thực tiễn cũng như Chỉ đạo quá trình thực hiện
các biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tôi thấy học sinh trong trường có
chuyển biến rõ rệt về nề nếp và chất lượng học tập. Điều này được thể hiện cụ thể
Qua khảo sát cuối năm như sau:

khối

Tổng
số
HS

Kết quả cuối năm học
2015- 2016
Có hình thành
Kĩ năng
kĩ năng

tốt
SL
%
SL
%

Kĩ năng chưa tốt

SL

%
14


ba
bốn

55
79

30
42

56,4
53,3

23
33

40

41,7

2
4

3,6
5

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả, Ban giám hiệu các nhà
trường cần đưa nhiệm vụ này vào kế hoạch cụ thể, gắn với công tác thi đua của
Giáo viên và TPT đội. Về phía giáo viên cần nắm được phương pháp đặc trưng
việc giáo dục và rèn kĩ năng sống cho học sinh, biết lựa chọn phương pháp, kĩ thuật
dạy học phù hợp, kết hợp hình thức dạy học hợp lý nhằm phát huy tính chủ động
của HS sẽ giúp các em phát huy cao độ trí tuệ, cảm xúc, năng động, sáng tạo trong
học tập và giao tiếp.
Để tổ chức giờ dạy học lồng ghép giáo dục và rèn kĩ năng sống cho học sinh
đòi hỏi người GV phải vận dụng tri thức, kỹ năng nghiệp vụ sư phạm một cách hợp
lý. Đồng thời đưa ra áp dụng là hoàn toàn có cơ sở khoa học và phù hợp với thực tế
giảng dạy hiện nay.
Giáo dục kỹ năng sống chỉ thật sự có hiệu quả khi Cán bộ quản lí các nhà
trường và tất cả giáo viên có tâm huyết, sự kiên nhẫn và nhất là phải có thời gian.
Giáo dục kỹ năng sống không phải chỉ là công việc của giáo viên, nhà trường mà
của cả xã hội, cộng đồng. Phải kết hợp cả gia đình, nhà trường và xã hội mới mong
đào tạo được những học sinh phát triển toàn diện.
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phải đảm bảo các yếu tố: giúp học sinh
hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi, thói quen ứng xử có
văn hóa, hiểu biết và chấp hành pháp luật,... Tuy nhiên, giáo dục kỹ năng sống để
đạt hiệu quả đòi hỏi nhiều yếu tố, nhiều hoạt động chứ không phải chỉ từ các bài

giảng.
Nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh trong các nhà trường chính là các thầy cô giáo. Đối với cộng đồng thì đó là các
bậc phụ huynh, ông bà, họ hàng thân thích, những người lớn tuổi,...
2. Kiến nghị

15


Để Giáo dục kỉ năng sống cho học sinh được quan tâm đúng như tầm quan
trọng của nó đối với thế hệ trẻ , đề nghị Phòng giáo dục tổ chức nhiều buổi hội thảo
về tiết dạy lồng ghép giáo dục và rèn kỹ năng sống cho học sinh, để cán bộ quản lí
các nhà trường Và Giáo viên có điều kiện giao lưu, học hỏi, rút kinh nghiệm.
Các nhà trường luôn phát động, quan tâm đến phong trào này hơn nữa dưới
nhiều hình thức.
Phụ huynh học sinh cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng
sống cho con em, tạo một chỗ dựa vững chắc để trẻ chia sẻ, bày tỏ, luôn phối kết
hợp với nhà trường trong việc giáo dục và rèn luyện cho các em, theo dõi mọi biểu
hiện của trẻ để có sự giáo dục cho phù hợp.
Làm cho mọi người thấy được, giáo dục Kĩ năng sống cho học sinh là việc
làm thường xuyên và lâu dài, nó ảnh hưởng đến việc hình thành nhân cách con
người, việc sử dụng phương pháp kỉ thuật và phương tiện dạy học để giáo dục học
sinh rất đa dạng, tùy thuộc vào hoàn cảnh điều kiện dạy học cụ thể. Vì vậy trong
quá trình giáo dục học sinh, GV vận dụng linh hoạt, sáng tạo không dập khuôn phù
hợp với trình độ học sinh sao cho GDKNS không làm nặng nề nội dung môn học
và HĐGDNGLL, ngược lại nó giúp cho việc học tập nhẹ nhàng, thoải mái, thiết
thực và hiệu quả.
Tôi xin cam đoan SKKN này là do mình
viết , không sao chép của người khác
Xác nhận của thủ trưởng đơn vị

Tế Tân, ngày 20 tháng 3 năm 2017
Người Viết

Nguyễn Thị Thơ

16


TÀI LIỆU THAM KHẢO

STT

Tên tài liệu

Tác giả

1

Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Tiểu học.

Nhà xuất bản Giáo dục
Việt Nam

2

Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học

Nhà xuất bản Giáo dục

Việt Nam

3

Sách giáo khoa các môn học Tiếng Việt, Nhà xuất bản Giáo dục
Đạo đức, TNXH, Khoa, Sử, Địa
Việt Nam

4

5

Thông tư 30/2014.
Thông tư 22/ 2016
Một số tư liệu, các hoạt động giáo dục kĩ
năng sống của các trường học

Bộ giáo dục và Đào tạo

Mạng intênt

17


Mục lục

Số thứ tự

1

2

Nội dung

1.
2.
3.
4.

1.
2.
a.
b.
3.

4.

3

I. PHẦN MỞ ĐẦU
Lí do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu

II. PHẦN NỘI DUNG
Cơ sở lí luận để thực hiện đề tài
Thực trạng
Thuận lợi
Khó khăn

Biện pháp thực hiện
Biện pháp 1
Biện pháp 2
Biện pháp 3
Biện pháp 4
Biện pháp 5
Kết quả nghiên cứu

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Kiến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Trang
1
1
2
2
2

2
2
3
4
5
6
7
10
11
12

13
14
15
15
16
17

18


19