SKKN kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường THCS quảng thọ

1. MỞ ĐẦU
1.1 Lí do chọn đề tài
"Kỹ năng sống" là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng
ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực
trước các tình huống của cuộc sống. Có thể nói kỹ năng sống chính là nhịp cầu
giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành
mạnh. Người có kỹ năng sống phù hợp sẽ luôn vững vàng trước những khó
khăn, thử thách; biết ứng ứng xử, giải quyết vấn đề một cách tích cực và phù
hợp; họ thường thành công hơn trong cuộc sống, luôn yêu đời và làm chủ cuộc
sống của chính mình. Ngược lại người thiếu kỹ năng sống thường bị vấp váp, dễ
bị thất bại trong cuộc sống.
Kỹ năng sống của học sinh được hình thành thông qua nhiều con đường
khác nhau tuy nhiên hoạt động học tập và giảng dạy cũng như các hoạt động
giáo dục khác trong nhà trường là con đường hình thành kỹ năng nhanh và hiệu
quả nhất. Trong đó hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một trong những hoạt
động có ý nghĩa rất quan trọng trong việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ( HĐGDNGLL) tạo điều kiện cho HS tiếp
xúc và mở rộng ứng dụng thực tế, trải nghiệm được nhiều vấn đề trong các hoạt
động xã hội đồng thời gây hứng thú trong học tập.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là rất cần thiết, giúp các em rèn
luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và Tổ quốc;
giúp các em có khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống,
xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè và mọi người, sống tích cực,
chủ động, an toàn, hài hoà và lành mạnh.
Vậy làm thế nào để chúng ta giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có hiệu
quả? tôi nghĩ có nhiều phương pháp, nhiều cách thức để thực hiện việc này.
Nhưng trong bài viết này, tôi xin đưa ra “Kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh THCS Quảng Thọ” thông qua các hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp để góp một phần nhỏ vào việc thực hiện nâng cao hiệu quả
hoạt động giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường góp phần vào thực hiện mục
tiêu giáo dục con người phát triển toàn diện về Đức –Trí -Thể - Mỹ trên cơ sở

tiếp thu được các kỹ năng sống đầy đủ.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Giáo dục kỹ năng sống cho HS đang là vấn đề nóng được cả xã hội quan
tâm tuy nhiên ở nhiều nhà trường nói chung và nhiều GV nói riêng chưa có kinh
nghiệm trong việc giáo dục kỹ năng sống cho HS. Chính vì vậy ở góc độ của
người làm công tác quản lý chỉ đạo chuyên môn trong nhà trường tôi viết sáng
kiến “Kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS Quảng
Thọ nhằm giúp các đồng chí CBQL có thêm kinh nghiệm trong chỉ đạo công
tác giáo dục kỹ năng sống cho HS, mặt khác để góp phần nâng cao hiệu quả hoạt
động giáo dục kỹ năng sống ở trường THCS Quảng Thọ.
1.3. Đối tượng nghiên cứu

1


Trong phạm vi đề tài này tôi chỉ tập trung nghiên cứu việc chỉ đạo công
tác giáo dục kỹ năng sống cho HS THCS thông qua các hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp cụ thể ở trường THCS Quảng Thọ - TP sầm Sơn .
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Phân tích là nghiên cứu các tài liệu, lý
luận khác nhau bằng cách phân tích chúng thành từng bộ phận để tìm hiểu sâu
sắc về đối tượng. Tổng hợp là liên kết từng mặt, từng bộ phận thông tin đã được
phân tích tạo ra một hệ thông lý thuyết mới đầy đủ và sâu sắc về đối
tượng.Trong phạm vi đề tài này tôi đã nghiên cứu các văn bản chỉ đạo của các
cấp về công tác dạy giáo dục KNS, phân tích để tìm hiểu sâu nội dung các văn
bản chỉ đạo từ đó tổng hợp rút ra kinh nghiệm cách chỉ đạo phù hợp với điều
kiện của trường mình.
- Phương pháp liệt kê: Trong phạm vi đề tài của mình tôi đã liệt kê ra
những hoạt động mà mà nhà trường đã tổ chức nhằm giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh.

- Phương pháp quan sát khoa học: Quan sát khoa học là phương pháp tri
giác đối tượng một cách có hệ thống để thu thập thông tin đối tượng. Trong quá
trình tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh tôi luôn chú ý quan sát các biểu hiện tâm lí của các em để từ đó có
những điều chỉnh hoạt động nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh. Nếu thời
lượng kéo dài học sinh có biểu hiện mệt mỏi, chán nản không có hứng thú học
thì trong những lần tổ chức sau tôi sẽ rút kinh nghiệm điều chỉnh thời lượng cho
hoạt động ít đi hoặc nếu có những nội dung hoạt động không gây được hứng thú
học tập cho học sinh hoặc hoạt động quá sức không phù hợp thì với phương
pháp quan sát khoa học sẽ giúp tôi có những điều chỉnh phù hợp, kịp thời.
- Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết: Phân loại là sắp xếp
các tài liệu khoa học theo từng mặt, từng đơn vị, từng vấn đề có cùng dấu hiệu
bản chất, cùng một hướng phát triển. Hệ thống hóa là sắp xếp tri thức thành một
hệ thống trên cơ sở một mô hình lý thuyết làm sự hiểu biết về đối tượng đầy đủ
hơn. Trong quá trình nghiên cứu đề tài sau khi đã nghiên cứu, phân tích, thu thập
và tiến hành xử lí thông tin tôi tiến hành sắp xếp các thông tin đã thu thập được
thành hệ thống phù hợp với yêu cầu của đề tài.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận
Để tiến hành nghiên cứu đề tài này tôi đã nghiên cứu CV 463/BGDĐT –
GDTX ngày 28/1/2015 v/v hướng dẫn triển khai thực hiện GD kỹ năng sống tại
các cơ sở GDMN, GDPT và GDTX; CV số 3225/GDĐT – GDCT HSSV v/v
triển khai bộ tài liệu thực hành kỹ năng sống; Từ điển Tiếng Việt về khái niệm
kỹ năng sống; KH 709 /KH – PGD và ĐT Sầm Sơn về kế hoạch HĐ giáo dục kỹ
năng sống. Sau khi nghiên cứu các tài liệu tôi thấy có nhiều quan niệm khác
nhau về kỹ năng sống. Theo WHO (1993): Kỹ năng sống là năng lực tâm lý xã
hội, là khả năng ứng phó một cách có hiệu quả với những yêu cầu và thách thức
của cuộc sống. Đó cũng là khả năng của một cá nhân để duy trì một trạng thái
khỏe mạnh về mặt tinh thần, biểu hiện qua các hành vi phù hợp và tích cực khi
2

tương tác với người khác, với nền văn hóa và môi trường xung quanh. Năng lực
tâm lý xã hội có vai trò quan trọng trong việc phát huy sức khỏe theo nghĩa rộng
nhất về thể chất, tinh thần và xã hội. Kỹ năng sống là khả năng thể hiện, thực thi
năng lực tâm lý xã hội này [32]. Theo UNICEF (1995): Kỹ năng sống là khả
năng phân tích tình huống và ứng xử, khả năng phân tích các ứng xử và khả
năng tránh được các tình huống. Các kỹ năng sống nhằm giúp chúng ta chuyển
dịch kiến thức “cái chúng ta biết” và thái độ, giá trị “cái chúng ta nghĩ, cảm thấy,
tin tưởng” thành hành động thực tế “làm gì và làm cách nào” là tích cực nhất và
mang tính chất xây dựng [32]. UNESO (2003) quan niệm: Kỹ năng sống là năng
lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hằng
ngày. Đó là khả năng làm cho hành vi và sự thay đổi của mình phù hợp với tư
cách ứng xử tích cực giúp con người có thể kiểm soát, quản lý có hiệu quả các
nhu cầu và những thách thức trong cuộc sống hằng ngày [32]. Theo nhóm biên
soạn tài liệu giáo dục kỹ năng sống của Vụ giáo dục thể chất mà chủ biên là
Nguyễn Võ Kỳ Anh thì: “Kỹ năng sống là khả năng có được những hành vi
thích nghi và tích cực, cho phép chúng ta xử trí một cách có hiệu quả các đòi hỏi
và thử thách của cuộc sống thường ngày” ..[11, 3]
Qua nghiên cứu về hoạt động giáo dục kỹ năng sống tôi thấy hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp có ý nghĩa rất quan trọng trong việc rèn kỹ năng sống
(KNS) cho học sinh. Bởi nhiệm vụ trọng tâm cơ bản của hoạt động GDNGLL là
củng cố tăng cường nhận thức; bồi dưỡng thái độ tình cảm và hình thành hệ
thống kỹ năng hành vi. Đặc biệt là nhiệm vụ hình thành hệ thống kỹ năng, hành
vi, nhiệm vụ này nhằm rèn cho học sinh những kỹ năng thực hiện các công việc
lao động đơn giản, các kỹ năng sáng tạo nghệ thuật, thực hiện các bài thể dục,
các trò chơi, các hành vi ứng xử đối với mọi người trong gia đình; nhà trường và
xã hội. Kỹ năng tham gia hoạt động tập thể, kỹ năng biết phối hợp với mọi
người cùng thực hiện hoạt động chung, nâng cao ý thức tự chủ, tự tin chủ động
giao tiếp với mọi người. Dựa vào những kỹ năng hành vi này để rèn luyện kỷ

xảo, thói quen đạo đức bền vững và tự quản trong sinh hoạt tập thể. Như vậy
chúng ta phải biết phát huy tận dụng nhiệm vụ này của hoạt động GDNGLL để
góp phần rèn luyện KNS cho học sinh một cách hiệu quả nhất.
Mặt khác, tôi thấy hoạt động giáo dục NGLL là những hoạt động gần gũi,
phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi, lôi cuốn các em tham gia; phạm vi kiến thức kỹ
năng rộng lớn, thuận lợi cho giáo viên hướng dẫn lựa chọn các hình thức,
phương pháp giáo dục phù hợp. Học sinh dễ tiếp thu, được trực tiếp tham gia
hoạt động từ đó hình thành kỹ năng một cách nhanh chóng.
2.2. Thực trạng vấn đề
Qua nhiều năm theo dõi, chỉ đạo công tác chuyên môn ở trường THCS
Quảng Thọ, tôi thấy thực tế của vấn đề này là:
2.2.1 Về phía giáo viên
- Một bộ phận GV chưa có sự hiểu biết sâu sắc về giáo dục kỹ năng sống
cũng như phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho HS; lười đọc các tài liệu
nghiên cứu cũng như tài liệu chuyên sâu của ngành, xem nhẹ việc dạy KNS
hoặc xem đó là việc của GV Tổng phụ trách chứ không phải của mình.
3


- Một bộ phận giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh mà chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức ở sách giáo khoa nên
chưa chịu khó tìm tòi các hình thức và phương pháp tổ chức cho các hoạt động
này nên làm mất sự hứng thú của học sinh.
- Hình thức tổ chức dạy kỹ năng sống của một số đồng chí giáo viên chủ
nhiệm còn mang tính hình thức, đối phó nên không gây được hứng thú cho HS.
2.2.2 Về phía học sinh
- Học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo thầy cô giáo, ít
sáng tạo, tính tự giác chưa cao,
- Học sinh chỉ có học kiến thức, khả năng ứng phó với các tình huống
trong cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường nóng nảy, gây gỗ lẫn

nhau.
- Kỹ năng giao tiếp hạn chế, hay nói tục, chửi bậy.
- Các em HS THCS ở lứa tuổi đang dậy thì, tâm sinh lí có nhiều thay đổi,
các em dễ nổi nóng trong khi kỹ năng kiềm chế cảm xúc và xử lí các tình huống
nhạy cảm chưa có hoặc còn hạn chế nên nhiều khi vẫn còn có hiện tượng bạo
lực học đường xảy ra một cách đáng tiếc.
- HS trường THCS Quảng Thọ sống ở khu vực nông thôn. Các em ít có
điều kiện va chạm, tiếp xúc với xã hội nên bản tính nhút nhát. Phần lớn các em
chưa có kỹ năng giao tiếp trước đám đông đặc biệt là kỹ năng trình bày một vấn
đề trước toàn trường. Điều đó được thể hiện rõ trong những lần nhà trường tổ
chức hoạt động ngoài giờ lên lớp. Thậm chí nhiều em HS lớp 8, lớp 9 nhưng
cũng chưa có kỹ năng nói lời cảm ơn khi được nhận sự giúp đỡ hoặc được nhận
món quà từ người khác trao tặng
2.2.3 Về phía Phụ huynh
Nguyên nhân khiến đa phần học sinh khó tiếp cận được các hoạt động kỹ
năng thực hành xã hội là do phụ huynh không cho phép. Đa số phụ huynh cho
rằng con em mình chỉ cần học giỏi kiến thức nên chưa chú trọng rèn luyện các
kỹ năng cho con em mình.
Phụ huynh học sinh chỉ khuyến khích các con tìm kiến thức mà quên
hướng cho con em mình làm tốt hoạt động đoàn thể, hoạt động xã hội và cách
ứng xử trong gia đình.
Phần lớn ở gia đình phụ huynh giao tiếp trong gia đình còn nhiều hạn chế,
xưng hô chưa chuẩn mực nên các em bắt chước và xưng hô thiếu thiện cảm.
Nhiều gia đình có hiện tượng quá ôm ấp, nuông chiều, bao bọc con dẫn
đến con thiếu đi những kỹ năng sống cơ bản nhất, hoặc hình thành lối sống ích
kỷ không có sự quan tâm, chia sẻ với người khác ( nhất là những mảnh đời bất
hạnh), thiếu sự bao dung độ lượng dẫn đến các em cố chấp dễ xảy ra xung đột.
2.2.4 Nhà trường
Năm học 2018-2019, Trường THCS Quảng Thọ có 11 lớp với tổng số 420
học sinh. Trường được công nhận danh hiệu trường chuẩn Quốc gia năm 20132014. Từ năm 2013 đến nay luôn đạt danh hiệu trườngTiên tiến cấp TP. Trong

4


hoạt động chuyên môn dạy và học, nhà trường thường xuyên nghiên cứu, cải
tiến nâng cao chất lượng giảng dạy theo hướng phát huy tính tích cực của học
sinh, không ngừng đổi mới PPDH phù hợp với nội dung chương trình. Và đặc
biệt chú trọng đến việc giáodục kỹ năng sống cho học sinh. Nhà trường coi đây
là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thực hiện mục tiêu
giáo dục. Chính vì thế ngay sau khi Bộ Giáo dục đào tạo đưa nội dung giáo dục
kỹ năng sống lồng ghép vào các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp, nhà trường tiến hành triển khai đồng bộ đến toàn thể cán bộ giáo viên về
việc tăng cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Đẩy mạnh thực hiện
phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, HS tích cực”. Mỗi thầy cô
giáo tâm huyết, trách nhiệm hơn trong việc giáo dục đạo đức, nhân cách cho học
sinh. Mỗi giáo viên trong nhà trường không chỉ nâng cao chất lượng chuyên
môn nghiệp vụ, mà còn thường xuyên quan tâm đến đời sống, tâm tư tình cảm
của học sinh.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường, ngoài việc
lồng ghép vào các môn học hàng ngày, hoạt động ngoài giờ lên lớp là một trong
những con đường giáo dục có hiệu quả trong việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh. Chính vì thế ngoài việc xây dựng và hoàn thiện các quy tắc ứng xử văn
hóa trong nhà trường, bằng nhiều hình thức khác nhau nhà trường thường xuyên
tổ chức những buổi sinh hoạt ngoại khóa với các cuộc thi như:Thi cắm hoa chủ
đề về người phụ nữ nhân ngày 20/10, Thi tìm hiểu về anh bộ đội cụ Hồ, Thi văn
nghệ chào mừng các ngày lễ lớn trong năm, trò chơi vận động tham gia các hoạt
động dọn vệ sinh bảo vệ môi trường, dọn vệ sinh khu tượng đài liệt sĩ, tổ chức
các hoạt động quyên góp ủng hộ bạn nghèo, bạn bị bệnh tật hiểm nghèo...Thông
qua những hoạt động này, nhà trường muốn rèn luyện cho các em học sinh tính
đoàn kết tập thể, khả năng làm việc theo nhóm, kỹ năng thấu cảm. Đồng thời
xây dựng tinh thần chia sẻ, ý thức trách nhiệm cho các em.

Chính nhờ việc chú trọng giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp của nhà trường đã tạo tinh thần đoàn kết, gắn bó,
quan tâm giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, học sinh nỗ lực tiếp thu bài giảng và
tìm tòi những kiến thức liên quan đến bài học để liên hệ áp dụng vào thực tiễn,
qua đó phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Các em cảm thấy
rất vui và biết thêm nhiều kiến thức. Nhờ đó các em biết tự chăm sóc bản thân
như là tự sắp xếp góc học tập thật ngăn nắp, tự giặt quần áo cho mình, vệ sinh cá
nhân và môi trường sống.... Ngoài ra, các em còn giúp bố mẹ nhiều việc nhà.
Đây được xem là bước tiến quan trọng trong việc đổi mới và nâng cao chất
lượng giáo dục xem học sinh là trung tâm, góp phần tạo điều kiện cho việc hoàn
thiện nhân cách học sinh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Từ những thực trạng trên đây, thì kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh THCS thông qua việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp là một việc làm vô cùng cần thiết giúp cho các em say mê, hứng thú
trong học tập, các em thấy mình mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong
việc thể hiện những năng lực của bản thân .
2.3. Kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS Quảng
Thọ
5


Để công tác giáo dục kỹ năng sống cho các em HS ở độ tuổi THCS đạt
hiệu quả tôi đã chỉ đạo các đồng chí GV trong nhà trường chú trọng giáo dục
kỹ năng sống thông qua việc lồng ghép dạy ở các tiết học trên lớp, bên cạnh đó
phải chú trọng đến hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Vì thông qua các buổi
HĐNGLL các em HS được rèn nhiều kỹ năng mà không gây cho các em cảm
giác khô khan, nhàm chán. Các tiết học không bị đóng khung trong phạm vi lớp
học, không gian học tập sẽ được mở rộng, hình thức tổ chức và phương pháp
truyền thụ mới sẽ gây hứng thú học tập tích cực cho HS. Tuy nhiên để hoạt động
giáo dục kỹ năng sống đạt hiệu quả tôi lưu ý các đồng chí GV các vấn đề sau:

2.3.1 Cần bám sát nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cũng như các quá trình hoạt động giáo
dục khác trong nhà trường đều có cấu trúc xác định. Nội dung giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh tập trung vào các kỹ năng tâm lý - xã hội là những kỹ năng
được vận dụng trong những tình huống hàng ngày để tương tác với người khác
và giải quyết có hiệu quả những vấn đề, những tình huống của cuộc sống.
Những nội dung này hết sức đơn giản, gần gũi với trẻ em, là những kiến thức tối
thiểu để các em có thể tự lập... Và mục đích quan trọng nhất là giúp các em tự
tin hơn, tự lập hơn trong cuộc sống”. Vì vậy khi tổ chức các hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tôi chỉ đạo
cho các đồng chí giáo viên cần:
- Bám sát vào nội dung của giáo dục kỹ năng sống và vận dụng linh hoạt
các nội dung của giáo dục kỹ năng sống tuỳ theo từng hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp và điều kiện cụ thể.
- Xác định rõ các nội dung giáo dục kỹ năng sống (xác định rõ các kỹ
năng sống cần hình thành và phát triển cho học sinh) để tích hợp vào nội dung
của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
- Tạo ra động lực cho học sinh, làm cho học sinh tham gia một cách tích
cực vào quá trình hình thành kỹ năng sống nói chung và kỹ năng giải quyết vấn
đề, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng tự nhận thức về bản thân, kỹ năng ứng phó
với cảm xúc...
2.3.2 Đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống
Kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân
tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc
sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại… Kỹ năng
sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng
thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Vì thế tôi đã
yêu cầu các đồng chí giáo viên trong nhà trường nắm rõ 5 nguyên tắc về giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh.đó là:
+ Trải nghiệm: Cần phải có thiết kế và tổ chức hoạt động giáo dục ngoài

giờ lên lớp cho HS được hoạt động thực, có cơ hội thể hiện ý tưởng, có cơ hội
xử lí các tình huống cũng như phản biện…Kỹ năng sống chỉ được hình thành
khi người học trải nghiệm qua thực tế và nó có kĩ năng khi các em được làm
việc đó.

6


+ Nguyên tắc tiến trình và nguyên tắc thay đổi hành vi: Giáo viên không
thể giáo dục kỹ năng sống trong một lần mà kỹ năng sống là một quá trình từ
nhận thức- hình thành thái độ- thay đổi hành vi. Thay đổi hành vi của một con
người đặc biệt hành vi tốt là quá trình khó khăn. Do vậy giáo dục kỹ năng sống
không thể là ngày một ngày hai mà phải là một quá trình và cần duy trì nó không
thể là cú nhát, nửa vời được.
+ Thời gian và môi trường giáo dục: Giáo dục giáo dục kỹ năng sống
được thực hiện mọi lúc mọi nơi; giáo dục kỹ năng sống được giáo dục trong mọi
môi trường như gia đình, nhà trường, xã hội; cần phải tạo điều kiện tối đa cho
HS tham gia vào các tình huống thật trong cuốc sống.
2.3.3 Phát huy vai trò tác dụng và hiệu quả của hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
Để phát huy tốt vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong
việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong các buổi sinh hoạt chuyên môn
tôi đã chỉ ra cho các đồng chí giáo viên thấy hoạtđộng giáo dục ngoài giờ lên
lớp là hoạt động được tổ chức theo mục tiêu, nội dung, chương trình dưới sự
hướng dẫn của giáo viên. Bản chất của hoạt động này là thông qua các loại hình
hoạt động, các mối quan hệ nhiều mặt, nhằm giúp người học chuyển hoá một
cách tự giác, tích cực tri thức thành niềm tin, kiến thức thành hành động, biến
yêu cầu của nhà trường thành chương trình hành động của tập thể lớp học sinh
và của cá nhân học sinh,tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm tri thức, thái độ ,
quan điểm và hành vi ứng xử của mình trong môi trường an toàn, thân thiện có

định hướng giáo dục. Thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp có thể giúp học
sinh sống một cách an toàn, khoẻ mạnh có khả năng thích ứng với biến đổi của
cuộc sống hàng ngày. Rèn luyện cho học sinh các kỹ năng cơ bản phù hợp với
lứa tuổi như : kỹ năng giao tiếp ứng xử có văn hoá; kỹ năng tổ chức quản lý và
tham gia các hoạt động tập thể với tư cách là chủ thể của hoạt động; kỹ năng tự
kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện; củng cố, phát triển các hành vi,
thói quen tốt trong học tập, lao động và công tác xã hội. Bồi dưỡng thái độ tự
giác tích cực tham gia các hoạt động tập thể và hoạt động xã hội; hình thành tình
cảm chân thành, niềm tin trong sáng với cuộc sống, với quê hương đất nước; có
thái độ đúng đắn đối với các hiện tượng tự nhiên và xã hội. Như vậy, hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp thực sự cần thiết và có nhiều khả năng giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh. Từ đó tôi đã chỉ đạo hai tổ chuyên môn và đặc biệt là
đồng chí tổng phụ trách Đội cần phát huy tối đa vai trò, tác dụng và hiệu quả của
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh.
Thực tế trong năm học 2018- 2019 trường THCS Quảng Thọ đã tổ chức được
nhiều hoạt động giáo dục ngoàigiờ lên lớp mà thông qua đó có thể lồng ghép
giáo dục được kỹ năng sống cho các em học sinh một cách phù hợp và tích cực
nhất.Việc thiết kế các chủ đề giáo dục kỹ năng sống phù hợp với chủ đề của
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tôi đã rút ra các kinh nghiệm để tiến hành
buổi giáo dục ngoài giờ lên lớp lồng ghép giáo dục kỹ năng sông cho HS đạt
hiệu quả cần tuân thủ các điều kiện sau:

7


Thứ nhất :Thiết kế các chủ đề giáo dục kỹ năng sống phù hợp với nội dung
các hoạt động thực hiện chủ đề của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
+ Tạo ra nội dung giáo dục mang tính trọn vẹn, thống nhất giữa nội dung giáo
dục kỹ năng sống và nội dung của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.

+ Yêu cầu giáo viên phải nắm vững chương trình, phân phối chương trình hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp của từng khối lớp, đặc biệt là khối lớp giảng dạy
và thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
+ Giáo viên nắm được nội dung của các kỹ năng sống cơ bản cần giáo dục cho
học sinh.
+ Phân tích chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để xác định
những chủ đề nào của chương trình có thể thiết kế được các chủ đề về giáo dục
kỹ năng sống. ( Có kế hoạch cụ thể đính kèm phụ lục)
Thứ 2 :Vận dụng linh hoạt các loại hình hoạt động, các hình thức tổ chức
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để thực hiện mục tiêu giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh.
Ở bước này tôi lưu ý các đồng chí giáo viên phải luôn"làm mới" các hình
thức thực hiện từng chủ đề của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để gây
hứng thú học tập cho các em học sinh
Phải đa dạng hóa các loại hình hoạt động của hoạt động GD ngoài giờ
lên lớp. Điều đó được thực hiện ở mỗi chủ điểm cho từng tháng. Để làm tốt khâu
này tôi đã chỉ đạo cho đòng chí tổng phụ trách Đội phải lên kế hoạch hoạt động
cho từng tháng phù hợp với chủ đề đã đặt ra từ đầu năm. Đầu tháng tôi duyệt và
chỉnh sửa kế hoạch sau đó phân công công việc cho từng bộ phận thực hiện.
Lưu ý sự mới lạ bao giờ cũng có sức hấp dẫn đối với học sinh khiến các em say
mê khám phá. Các hoạt động nội dung đơn điệu, hình thức không phong phú
học sinh dễ chán nản hoặc thờ ơ. Vì vậy tôi yêu cầu GV cần sử dụng linh hoạt
các loại hình hoạt động, các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp để thực hiện mục tiêu giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Khi tiến hành tổ chức một HĐNGLL cần phải tiến hành theo các bước
sau:
Bước 1: Đặt tên chủ đề hoạt động ( Đối với những chủ đề do nhà trường tự tổ
chức).
Với vai trò Hiệu phó chuyên môn tôi đặt tên chủ đề hoạt động và xác định các
yêu cầu giáo dục kỹ năng phải đạt được trong buổi hoạt động đó. Để đặt được

tên cho chủ đề hoạt động tôi phải căn cứ vào mục đích của hoạt động. Ví dụ
tháng 10 để kỷ niệm ngày Phụ nữ Việt Nam tôi tổ chức hoạt động với chủ đề “
Hoa thơm tặng mẹ” nội dung của hoạt động là tổ chức Hội thi cắm hoa với chủ
đề về người phụ nữ VN; tháng 11 tôi tổ chức hoạt động “ Tiếng hát ơn thầy” nội
dung hoạt động là Hội thi văn nghệ cho các em HS…từ đó tôi định hướng cho
Gv những kỹ năng cần giáo dục cho HS thông qua các hoạt động đó, ví dụ kỹ
năng thể hiện trước đông người, kỹ năng phối hợp nhóm hoặc kỹ năng tự chịu
trách nhiệm…
Bước 2: Lên kế hoạch, thời gian tiến hành; chuẩn bị về nội dung, hình thức hoạt
động, các phương tiện cần thiết phục vụ cho hoạt động. Tôi phân công công việc
cụ thể, dự kiến các tình huống xảy ra; thường xuyên đôn đốc, kiểm tra sự chuẩn
8


bị. Bản thân tôi với vai trò chỉ đạo chuyên môn tôi chịu trách nhiệm chính về nội
dung của buổi hoạt động, thành lập ban cố vấn để đóng góp ý kiến xây dựng
chương trình.
Bước 3: Tiến hành hoạt động
Đối với các hoạt động của lớp cần cố gắng tạo điều kiện để học sinh tự quản, tự
điều khiển, nhất là ở các lớp 8, lớp 9; còn giáo viên nên đóng vai trò là người hỗ
trợ, là người giúp đỡ các em. Nếu là hoạt động tổ chức quy mô toàn trường thì
phải có sự đấu mối của tất cả các bộ phận trong nhà trường đặc biệt phát huy vai
trò của giáo viên Tổng phụ trách và giáo viên chủ nhiệm lớp.
Bước 4: Rút kinh nghiệm và đánh giá kết quả
Sau mỗi hoạt động tôi đều yêu cầu tổ chức họp đánh giá rút kinh nghiệm để các
hoạt động tiếp theo được tốt hơn, hiệu quả hơn. Khi rút kinh nghiệm và đánh giá
kết quả cần tập trung vào hình thức tổ chức hoạt động, nội dung hoạt động, quá
trình tự quản, tự điều khiển của học sinh để bước chuẩn bị cho những hoạt động
tiếp theo đạt yêu cầu và mục tiêu đề ra.
Sau đây là một số hoạt động ở trường THCS Quảng Thọ nhằm thực hiện

giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Xuất phát từ nội dung giáo dục ngoài giờ lên lớp và nội dung, nguyên tắc
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Trường THCS Quảng Thọ đã tiến hành các
hoạt động cụ thể như sau:
a. Hoạt động văn hóa nghệ thuật:
Đây là một loại hình hoạt động quan trọng, không thể thiếu được trong
sinh hoạt tập thể của trẻ em, nhất là học sinh THCS. Hoạt động này bao gồm
nhiều thể loại khác nhau: Hát, múa, thơ ca, kịch ngắn, kịch câm, tấu vui, độc tấu,
nhạc cụ, thi kể chuyện… Các hoạt động này góp phần hình thành cho các em kỹ
năng mạnh dạn, tự tin trước đám đông. Đây là một trong những kỹ năng rất quan
trọng trong xu thế toàn cầu hóa. Xác định được tầm quan trọng của hoạt động
này tôi đã chỉ đạo thường xuyên tổ chức các hoạt đông phù hợp với chủ điểm
từng tháng như biểu diễn văn nghệ chào mừng ngày khai giảng năm học mới, thi
hát về người phụ nữ Việt Nam nhân ngày 20/10, 8/3, Thi văn nghệ nhân ngày
20/11…( Có minh chứng kèm theo ở phần phụ lục ). Trong các cuộc thi này tôi
chỉ đạo cho các lớp tự xây dựng kịch bản, lên kế hoạch tập luyện, GVCN kiểm
soát nội dung.Thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ giáo dục cho các em
học sinh kỹ năng lên kế hoạch, kỹ năng hợp tác nhóm, kỹ năng tự tin trước đám
đông, kỹ năng thư giãn, kỹ năng bộc lộ cảm xúc.
b. Hoạt động vui chơi giải trí, thể dục thể thao:
Vui chơi, giải trí là nhu cầu thiết yếu của trẻ, đồng thời là quyền lợi của
các em. Nó là một loại hoạt động có ý nghĩa giáo dục to lớn đối với học sinh ở
trường phổ thông. Hoạt động này làm thỏa mãn về tinh thần cho trẻ em sau
những giờ học căng thẳng, góp phần rèn luyện một số phẩm chất: tính tổ chức,
kỉ luật, nâng cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái… Nói
về hoạt động này thì nhà trường đã tổ chức thực hiện có hiệu quả đạt mục tiêu
đã đề ra. Thông qua các hoạt động vui chơi giải trí giáo dục cho các em HS kỹ
năng chọn bạn phù hợp, kỹ năng thân thiện trong trường học, kĩ năng xác định
hệ quả hành vi, kĩ năng thư giãn, kĩ năng hợp tác...Chính vì vậy ngoài thời gian
9

học tập căng thẳng trong những dịp ngày lễ như ngày khai giảng, ngày 20/11,
ngày 26/3 hoặc ngày dịp tổ chức Hội khỏe Phù Đổng tôi đã lên kế hoạch tổ chức
cho các em tham gia các hoạt động như :Thi kéo co, thi nhảy bao bố, thi cầu
lông, thi múa hát dân vũ hoặc TD giữa giờ. (Có minh chứng kèm theo ở phần
phụ lục ). Có thể nhận thấy sau khi được tham gia các hoạt động này học sinh rất
hứng thú, 100% các em tham gia hoạt động tích cực, tự giác thông qua đó đã
giáo dục được cho các em nhiều kỹ năng quan trọng mà trong các giờ học chính
khóa không thể rèn luyện được cho các em.
c.. Các hoạt động từ thiện:
Song song với việc giáo dục tri thức, nhà trường cũng đã chú trọng bồi dưỡng
cho HS lòng nhân ái, yêu thương con người, biết cảm thông và chia sẻ với những
hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh thông qua các hành động cụ thể. Trong năm học
2018- 2019 nhà trường đã tổ chức được một số hoạt động từ thiện như : Nhân dịp
kết thúc năm học 2017- 2018 nhà trường đã tổ chức cho các em học sinh lớp 9
trao tặng sách giáo khoa cũ mình đã học cho học sinh lớp 8; nhân dịp khai giảng
năm học mới nhà trường đã trao tặng vở và áo đồng phục cho 24 em HS có hoàn
cảnh đặc biệt khó khăn ; Nhân dịp tết Nguyên đán nhà trường và Chi hội Chữ
thập đỏ của nhà trường cũng đã kêu gọi các em học sinh và Gv trong toàn trường
quyên góp trao tặng quà cho các em học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mỗi
suất quà trị giá 200 000 đồng ( Tổng số 34 suất quà được trao ); Ủng hộ cho trẻ
em khuyết tật trong chương trình biểu diễn nghệ thuật “Đôi mắt trong tim” và
chương trình “Tết tình thương” nhằm giáo dục HS kỹ năng thấu cảm, sự đồng
cảm, sẻ chia, kỹ năng bộc lộ cảm xúc, kĩ năng thân thiện trong trường học. Đặc
biệt trong chương trình biểu diễn nghệ thuật ‘‘Đôi mắt trong tim’’do Hội người
mù tỉnh Thanh Hóa phối hợp với nhà trường tổ chức đa số các em học sinh đã thể
hiện sự cảm thông với những bạn học sinh không may bị mù lòa đôi mắt. Nhiều
giọt nước mắt của các em học sinh đã rơi thể hiện sự xúc động mạnh khi nghe
tiếng hát của các em học sinh khuyết tật về mắt. Các em học sinh khuyết tật đã

cho các em học sinh của trường THCS Quảng Thọ chúng tôi thấy rằng các em dù
không có được đôi mắt lành lặn như các bạn cùng trang lứa nhưng các em vẫn
còn một‘‘đôi mắt’’ khác ở trong tim, đó là tình yêu, sự trân trọng cuộc sống, đó là
khát vọng sống có ích. Từ trái tim đến trái tim, chính những con người thật, việc
làm thật, những lời ca tiếng hát của các em HS khuyết tật đã lay động đến trái tim
của các em học sinh và cả của giáo viên trường THCS Quảng Thọ. Và theo tôi đó
là cách giáo dục kỹ năng sống hiệu quả nhất mà những bài học triết lí khô khan
khác không thể nào làm được.
d. Tổ chức giáo dục kỹ năng sống theo chủ điểm từng tháng
Ngay sau khi PGD thành phố Sầm sơn tổ chức triển khai chuyên đề giáo
dục kĩ năng sống trong trường học, bản thân tôi với vai trò là Phó Hiệu trưởng
phụ trách chuyên môn đã cùng các đồng chí trong BGH và các tổ trưởng chuyên
môn lên kế hoạch và tổ chức triển khai cho toàn thể giáo viên trong nhà trường
nắm được chủ trương của PGD.Tôi cũng chỉ đạo cho tổ Tự nhiên phân công cho
đồng chí Trần Thị Khuyên dạy đối chứng chuyên đề giáo dục kỹ năng sống lồng
ghép trong giờ dạy môn Toán yêu cầu toàn thể giáo viên lên dự giờ và họp rút
kinh nghiệm về cách dạy lồng ghép giáo dục kỹ năng sống trong các giờ học cụ
10


thể. Đồng thời tôi lên kế hoạch dạy học giáo dục kỹ năng sống theo chủ điểm
từng tháng và chỉ đạo cho đồng chí Tổng phụ trách chịu trách nhiệm thực hiện
dạy kỹ năng sống tập trung toàn trường ( Chủ đề tháng 10 : Phòng chống đuối
nước, chủ đề tháng 3 : Kỹ năng chọn bạn phù hợp). Tôi cũng lên TKB để các
đồng chí giáo viên chủ nhiệm dạy kỹ năng sống mỗi tháng một chủ đề theo khung
chủ đề của PGD gửi về vào các buổi ngoài giờ lên lớp. Trên cơ sở tinh thần chỉ
đạo của BGH 100% các đồng chí GV đã nghiêm túc thực hiện, công tác giáo dục
kỹ năng sống trong nhà trường được duy trì đều đặn, gây được hứng thú học tập
cho các em học sinh.
e. Tổ chức lao động vệ sinh toàn trường

Công tác lao động vệ sinh trường lớp là nhiệm vụ quan trọng, đó vừa là
trách nhiệm nhưng cũng vừa là quyền lợi của các em học sinh. Do vậy hàng tuần
chúng tôi đều tổ chức cho các lớp lao động dọn dẹp trường lớp. Mỗi ngày tôi
phân công cho 2 lớp chịu trách nhiệm quét dọn khuôn viên nhà trường, hàng
tháng toàn trường lại tổ chức lao động tổng vệ sinh ( thường là vào ngày 25
hàng tháng). Trong các buổi lao động, GVCN sẽ chia lớp thành các nhóm nhỏ,
mỗi nhóm sẽ có một nhóm trưởng phụ trách, mỗi nhóm sẽ được chia một khối
lượng công việc phù hợp. GV yêu cầu các nhóm dưới sự điều hành của nhóm
trưởng sẽ phải cố gắng hoàn thành công việc được giao trong khoảng thời gian
nhất định nếu các em hoàn thành sẽ được nghỉ hoặc được thưởng ( tùy thuộc
giáo viên chủ nhiệm), nếu không xong các em sẽ bị phạt. Nhờ sự phân công,
điều hành hợp lí mà vệ sinh trường lớp luôn sạch sẽ. Khuôn viên trường THCS
Quảng Thọ luôn được đánh giá là xanh, sạch, đẹp nhất nhì thành phố Sầm Sơn.
Như vậy thông qua các buổi lao động nhằm mục đích giáo dục các em tình yêu
lao động, ý thức bảo vệ môi trường, giúp các em hình thành các kỹ năng như :
kỹ năng hợp tác nhóm, kỹ năng chịu trách nhiệm, kỹ năng điều hành nhóm, kỹ
năng tương tác
2.3.4 Kịch bản giáo dục kỹ năng sống theo chủ điểm tháng
Để làm rõ cho đề tài sau đâu tôi xin trình bày một kịch bản minh họa buổi dạy
giáo dục kỹ năng sống theo chủ điểm cụ thể được tổ chức ngoài giờ lên lớp
( Chủ điểm tháng 3: Kỹ năng chọn bạn phù hợp) với thời lượng 90 phút.
HOẠT ĐỘNG DẠY KỸ NĂNG SỐNG THÁNG 3- CHỦ ĐỀ KỸ NĂNG
CHỌN BẠN PHÙ HỢP
A / Mục tiêu
1. Kiến thức:
- Giúp HS hiểu được ý nghĩa của kĩ năng chọn bạn
2. Kỹ năng:
- Giúp HS hình thành và có những kĩ năng chọn bạn phù hợp, luyện tập kĩ năng
tiến tới thực hiện thành thạo kỹ năng.
3. Thái độ:

- Có ý thức trong việc chủ động sử dụng kĩ năng chọn bạn trong cuộc sống hàng
ngày.
B/ Chuẩn bị:
11


-Tập 2 tiết mục văn nghệ cho phần khởi động
- Video , tiểu phẩm, màn hình máy chiếu, loa đài, ghế ngồi cho thầy cô giáo và
các em HS
C/ Tổ chức các hoạt động học:
Hoạt động 1: Khởi động
Hai nhóm nhảy K8 và K9 thể hiện ( Để có được nhóm nhảy đẹp như vậy các
bạn trong các nhóm phải dựa trên cơ sở có chung niềm đam mê. GV dẫn dắt
vào bài ( dựa vào phần giới thiệu khái quát).
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
1.Khái niệm tình bạn
GV cho HS xem video về cậu bé 8 năm cõng bạn đi học ở T. Hóa
? Các em thấy hoàn cảnh của bạn Minh có gì đặc biệt
( Hai chân bại liệt không thể tự vận động được.)
? May mắn của bạn Minh là gì.
( Có người bạn Tốt như Hiếu, Hiếu đã cõng bạn đi học suốt 8 năm trời nhờ vậy
Minh mới được đi học.)
Giáo viên dẫn dắt: Từ lúc lên 3 lên 4 tuổi khi đi học các em đã bắt đầu có bạn. Tuy
nhiên đó mới chỉ là những người bạn cùng học, cùng chơi. Càng lớn lên khi các
mối quan hệ xã hội càng nhiều thì các em lại có nhiều bạn hơn và mối quan hệ với
bạn trở nên khăng khít hơn, không chỉ cùng học cùng chơi mà quan trọng là đã
cùng nhau chia sẻ những vấn đề trong học tập, trong cuộc sống.
? Vậy em hiểu thế nào là tình bạn ( gọi 2 đến 3 HS )
GV: Tình bạn là tình cảm của 1 người biết quan tâm, giúp đỡ, đồng cảm, 1 người
mình có thể tin tưởng để sẻ chia ngững niềm vui, nỗi buồn.... có thể giúp nhau cùng

tiến bộ.
2.Lợi ích của việc chúng ta cần học kỹ năng chọn bạn phù hợp.
? GV nêu câu hỏi phát vấn
? Các em đã tìm được cho mình người bạn phù hợp chưa, đặc điểm chung trong
tình bạn giữa các em là gì. ( 2, 3 HS)
? Vì sao em lại thân với các bạn đó. ( HS trả lời)
? Tình bạn đó mang lại cho em điều gì.
( GV gọi 1 số em trình bày )
GV có thể chốt: Trong cuộc sống, trong học tập nếu có những người bạn tốt xung
quanh mình luôn cảm thấy được nương tựa, hỗ trợ hoặc chia sẻ.
Giúp chúng ta tránh xa những ảnh hưởng xấu, giảm các áp lực phải làm những việc
không tốt hoặc không hợp với giá trị của mình như hút thuốc, chơi điện tử....
Giúp chúng ta, cuộc sống dễ chịu, hạnh phúc hơn.
3. Làm thể nào để chọn được bạn phù hợp.( Tiểu phẩm “ Tình bạn” do các em
HS lớp 9 thể hiện)
12


? Theo em trong tiểu phẩm trên bạn Ngọc kết bạn với bạn trai kia phù hợp chưa. Vì
sao?
HS: Chưa . Vì Ngọc chưa hiểu gì về bạn trai mới quen kia.
? Theo em Đàm Trang có phải là người Tốt của Ngọc không . Vì sao ?
(Là người bạn tốt vì Trang đã ở bên bạn lúc khó khăn, đã cho bạn những lời khuyên
đúng đắn)
? Em có nhận xét gì về cách xử sự của MaiTrang trong tiểu phẩm . Nếu là em em
sẽ xử sự như thế nào.
(Mai Trang nóng vội, cư xử thiếu văn minh. Nếu là em em sẽ bình tĩnh nghe bạn
Ngọc giải thích và khuyên Ngọc không nên vội vàng kết bạn với người mà mình
chưa hiểu gì về họ.)
? nếu là các em các em sẽ chọn người bạn thế nào ? ( các em HS đều ghi nhanh ra

giấy đưa ra cách mình đã chọn bạn.GV thu xác xuất 1 số phiếu chiếu trên máy cho
toàn trường quan sát đọc).
Có em đưa ra :
+ Bạn ấy hiền lành, dễ thương
+ Học giỏi, hòa đầy
+ Cùng ham mê thể thao
+ Cùng yêu âm nhạc
GV chốt lại kỹ năng chọn bạn.
Hoạt động 3 : Thực hành kỹ năng.
Chọn 2, 3 phẩm chất tốt, xấu để ghi vào các tấm thẻ khác nhau chọn 2 cặp
đôi để đóng vai. 1 HS đóng vai ( bạn mới) và người kia đóng vai ( bạn tiềm
năng). Đưa cho những ( bạn tiềm năng) tấm thẻ ghi những phiếu mà GV đã
chuẩn bị.
( Bạn mới ) áp dụng kỹ năng khởi đầu cuộc nói chuyện để giới thiệu về mình. (
Bạn tiềm năng ) phải đáp trả hoặc hành xử phù hợp với p/ c ghi trong thẻ . Sau
đó ( bạn mới ) sẽ quyết định xem ( bạn tiềm năng ) có phải là người bạn phù hợp
mà mình muốn kết bạn không.
VD Bạn tiềm năng là người :
+ có cá tính, dễ nổi nóng
+ thẳng thắn, chân thành
+ Thích âm nhạc ( nhảy múa)
- Bạn mới giới thiệu
+ Tên tôi là .... tôi ...... tuổi
+ Tôi thích học .....
+ Tôi yêu ...... tôi ghết
+ Bạn có muốn kết bạn với tôi không
Sau khi nghe bạn mới giới thiệu về mình bạn tiềm năng sẽ quyết định có chọn
bạn mới là bạn của mình hay không.
13

Gv tổng kết nhấn mạnh vai trò của kỹ năng chọn bạn phù hợp. ( Cần lưu ý từ
cho HS phải chú ý chọn bạn sao cho phù hợp với các điều kiện của bản thân
mình).
Để thực hiện được buổi tổ chức giáo dục kỹ năng sống theo chủ điểm
tháng như trên được thành công ngay từ đầu tháng tôi đã lên kế hoạch về thời
gian thực hiện, lên ý tưởng, viết kịch bản, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng
thành viên. Cụ thể tôi phân công cho đồng chí Trần Thị Khuyên sẽ chịu trách
nhiệm dẫn chương trình. Để dẫn được chương trình giáo dục KNS buộc đồng
chí ấy phải đọc nghiên cứu kỹ kịch bản, nghiên cứu tài liệu giáo dục kỹ năng
sống do Bộ giáo dục phát hành để tìm hiểu cụ thể nội dung, bản chất của từng kỹ
năng từ đó có thể triển khai đến các em học sinh những kỹ năng cần thiết trong
việc chọn cho mình được người bạn phù hợp. Tôi cũng phân công cho các đồng
chí khối trưởng khối 8, khối 9 chịu trách nhiệm tập cho các em HS ít nhất là 2
tiết mục văn nghệ để mở đầu cho buổi hoạt động tạo tâm thế hứng khởi cho các
em học sinh khi bước vào buổi hoạt động. Tuy nhiên chính trong quá trình tập
luyện văn nghệ với nhau các em cũng đã được hình thành kỹ năng một số kỹ
năng như : kỹ năng chịu trách nhiệm, kỹ năng hợp tác nhóm, kỹ năng lựa chọn
bạn phù hợp. Phân công cho một đồng chí giáo viên dạy văn chịu trách nhiệm
tập tiểu phẩm cho các em học sinh ; một đồng chí chịu trách nhiệm về loa đài,
màn hình máy chiếu ; bộ phận lao động sẽ chịu trách nhiệm bố trí chỗ ngồi cho
HS và GV. Riêng đồng chí Tổng phụ trách và các đồng chí GVCN sẽ chịu trách
nhiệm về quản lí nề nếp học sinh trong suốt quá trình diễn ra buổi hoạt động.
Nhờ sự chuẩn bị chu đáo, cẩn thận nên buổi hoạt động giáo dục kỹ năng sống
toàn trường đã thành công tốt đẹp, các em học sinh đã nắm được những kỹ năng
quan trọng trong việc lựa chọn được bạn phù hợp.
2.4. Kết quả nghiên cứu.
Khi tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho HS trong nhà
trường chúng tôi đã tiến hành nhận xét và đánh giá những yêu cầu đã đặt ra,
đồng thời rút kinh nghiệm trong cách tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên

lớp . Qua đó tôi nhận thấy:
- 100% học sinh của trường rất hào hứng và thích thú với hoạt động này. Nó
đã cuốn hút các em; khuyến khích các em cố gắng vươn lên, tạo điều kiện cho
tất cả học sinh cùng tham gia và có cơ hội trình bày, trao đổi và nhận xét lẫn
nhau.Từ đó giúp cho các em nắm những kỹ năng sống cơ bản như khả năng
nhanh nhẹn, khéo léo, mạnh dạn, tự tin và tạo không khí thi đua lành mạnh.
- Thực tế cho thấy trước đây các em học sinh trường THCs Quảng Thọ rất nhút
nhát, không có kỹ năng đứng trước đám đông càng không có khả năng đứng
thuyết trình một bài nói dài nhưng sau khi được học kỹ năng sống các em đã
hoàn toàn bình, tĩnh, chủ động khi đứng trên sân khấu. Các em có thể thi hùng
biện, có thể dẫn chương trình, có thể đóng tiểu phẩm, các em biết yêu thương,
14


chia sẻ với bạn bè, các em cũng đã cố gắng chăm sóc, bảo vệ cho cảnh quan nhà
trường luôn sạch, đẹp.
- Thông qua hoạt động này, đã giúp các em tự điều chỉnh, bổ sung, trao đổi,
hợp tác tốt hơn để góp phần giáo dục cho các em những kỹ năng thực hiện các
công việc lao động đơn giản, các kỹ năng sáng tạo nghệ thuật, thực hiện các bài
thể dục, các trò chơi, các hành vi ứng xử đối với mọi người trong gia đình, trong
nhà trường và trong xã hội. Những kỹ năng tham gia hoạt động tập thể, kỹ năng
tổ chức những hoạt động chung cùng nhau, biết phối hợp với mọi người cùng
thực hiện hoạt động chung, nâng cao ý thức tự chủ, tự tin, chủ động và giao tiếp
với mọi người. Dựa vào những kỹ năng, hành vi này để rèn luyện những kỹ xảo,
thói quen đạo đức bền vững
3. PHẦN KẾT LUẬN
3.1 Kết luận
Từ thực tiễn chỉ đạo tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm"Tăng
cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh" ở trường THCS Quảng Thọ tôi có
thể rút ra một số kết luận sau đây:

Thứ nhất : Để công tác giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường đạt được
hiệu quả thì trước hết BGH phải chú ý đến công tác bồi dưỡng chuyên môn
nghiệp vụ cho GV, nhất là GVCN và GV làm công tác Tổng phụ trách. Giáo
viên phải hiểu rõ về kỹ năng sống, phương pháp dạy KNS và vai trò của GV
trong việc dạy kỹ năng sống cho HS từ đó GV mới chú trọng đến hoạt động giáo
dục kỹ năng sống. Vì giáo dục KNS không phải là môn học mới nhưng mãi đến
năm học 2018- 2019 PGD Sầm Sơn mới triển khai dạy đồng bộ ở các nhà
trường trên địa bàn thành phố nên ít nhiều GV còn có những bỡ ngỡ.
Thứ hai : Phải giúp cho GV và HS thấy được vai trò của việc dạy KNS
thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Hoạt động ngoài giờ lên lớp là hoạt
động giáo dục mở nhiều khi được sân khấu hóa, hình thức tổ chức phong phú, là
sân chơi lớn mà ở đó các em được thể hiện mình rõ nhất, được giáo dục nhiều
kỹ năng sống nhất.
Thứ ba : Để hoạt động ngoài giờ lên lớp không nhàm chán, thu hút được
sự tham gia tích cực, tự giác của các em HS thì BGH phải lên kế hoạch hoạt
động hợp lí, nội dung và hình thức tổ chức phong phú tránh sự lặp lại, chú ý
giáo dục cho HS nhiều kỹ năng sống cần thiết cho lứa tuổi HS THCS phù hợp
với các hoạt động được tổ chức.
Thứ tư : BGH mà cụ thể là đồng chí Hiệu phó phụ trách chuyên môn phải
là người chịu trách nhiệm về các bước của Hoạt động ngoài giờ lên lớp ( Từ kế
hoạch, nội dung đến quá trình thực hiện) nhưng phải có sự phân công công việc
hợp lí cho các bộ phận; phải thành lập được ban cố vấn để đảm bảo chương trình
hoạt động chính xác, hiệu quả tránh sự áp đặt thiên về cảm quan cá nhân.
Thứ năm : Để thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp giáo dục được KNS
cho HS một cách hiệu quả thì trong quá trình lên kế hoạch thì người quản lí phải
định hướng được những kỹ năng cần thiết có thể giáo dục cho học sinh trong
buổi hoạt động đó. Bước này rất quan trọng, nó giống như kim chỉ nam để GV
theo đó tổ chức được hoạt động giáo dục cho HS một cách hiệu quả nhất.( Có

15

thể tham khảo kế hoạch HĐNGLL của trường THCS Quảng Thọ ở phần phụ
lục).
3.2 Kiến nghị
Đối với phụ huynh :Theo tôi trong tình hình xã hội có nhiều diễn biến
phức tạp như hiện nay thì việc chú ý dạy kỹ năng sống cho học sinh là yêu cầu
vô cùng quan trọng. Chính vì vậy song song với việc cho con em mình học văn
hóa thì phụ huynh cần chú ý trang bị cho con em mình những kỹ năng sống cần
thiết giúp các em có thể thích nghi với điều kiện sống xã hội. Việc dạy kỹ năng
cho học sinh không phải chỉ dạy ở nhà trường mà phải từ ở gia đình, từ những
kỹ năng cơ bản nhất như biết nói lời cảm ơn khi được người khác trao, tặng quà,
hay được người khác giúp đỡ ; biết bày tỏ cảm xúc đúng lúc, đúng chỗ như ở
đám hiếu không được nói cười ồn ào, biết cảm thông với những hoàn cảnh khó
khăn bất hạnh…hay biết sang đường khi không có người lớn bên cạnh.
Đối với nhà trường : Cần chú trọng trang bị kỹ năng sống cho các em
học sinh song song với việc trang bị kiến thức văn hóa. Cần bố trí thời gian biểu
thích hợp để việc dạy kỹ năng sống đảm bảo không ảnh hưởng đến công tác
chuyên môn ; chú trọng lồng ghép dạy kỹ năng sống trong các môn học phù hợp
đặc biệt là tổ chức những buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp với chủ đề phong phú
nhằm lồng ghép dạy kỹ năng sống một cách khéo léo không gây cảm giác nhàm
chán cho các em học sinh.
Đối với Phòng giáo dục : Để công tác dạy kỹ năng sống trong các nhà
trường đạt hiệu quả thì Phòng giáo dục nên mở những lớp tập huấn dạy kỹ năng
sống cho giáo viên, đặc biệt là giáo viên Tổng phụ trách. Phòng giáo dục cũng
nên xây dựng những tiết dạy mẫu và tổ chức cho cán bộ và Gv các nhà trường
được dự để học tập kinh nghiệm đồng thời cũng rút kinh nghiệm trong quá trình
thực tế giảng dạy. Ngoài ra Phòng giáo dục cũng cung cấp thêm tài liệu để giáo
viên học tập, nghiên cứu vì hiện nay tài liệu dành cho việc dạy kỹ năng sống ở
các nhà trường rất hiếm nếu không có thể nói là không có.

Trên đây chỉ là một số kinh nghiệm được rút ra từ thực tiễn quá trình chỉ đạo
công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh ở trường THCS Quảng Thọ.
Tôi tin tưởng rằng với đề tài này có thể áp dụng cho tất cả các đồng chí CBQL
trong việc chỉ đạo dạy giáo dục KNS ở các nhà trường. Tuy nhiên do năng lực
bản thân và thời gian có hạn nên chắc chắn rằng sẽ không tránh khỏi những
thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến và bổ sung thêm của các
đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA BGH

Sầm Sơn, ngày 08 tháng 4 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến do
tôi thực hiện, nếu sai tôi xin chịu hoàn
toàn trách nhiệm.
Người viết

16


17


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo dục kỹ năng sông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp.2. Văn bản của Bộ Giáo
dục và Đào tạo số 453/KH-BGDĐT ngày 30 tháng 7 năm 2010 về việc Tập huấn và triển
khai Giáo dục Kĩ năng sống trong một số môn học và Hoạt động giáo dục ở Tiểu học,
Trung học cơ sở và Trung học phổ thông trên toàn quốc3.Tài liệu bồi dưỡng về kỹ năng
sống, giáo dục môi trường và các vấn đề xã hội- BGD & ĐT dự án phát triển giáo dục
THPT giai đoạn 2.

18