SKKN ứng dụng phần mềm microsoft powerpoint để dạy hiệu quả bài phong trào tây sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ tổ

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

TRƯỜNG THPT ĐÀO DUY TỪ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI

ỨNG DỤNG PHẦN MỀM MICROSOFT POWER POINT
ĐỂ DẠY HIỆU QUẢ BÀI: PHONG TRÀO TÂY SƠN VÀ
SỰ NGHIỆP THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC, BẢO VỆ TỔ
QUỐC CUỐI THẾ KỈ XVIII

Người thực hiện: Lê Thị Hòa
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Lịch sử

1. MỞ ĐẦU

THANH HOÁ NĂM 2019
1


1.1. Lí do chọn đề tài
Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại k-hởi nguồn từ những năm 40
( thế kỷ XX) và được nâng lên ở cấp độ cao hơn từ năm 1973 - cách mạng khoa học
công nghệ, cuộc cách mạng này đã làm thay đổi sâu sắc đời sống vật chất và tinh thần
loài người. Công nghệ đã ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống nói chung và trong đào
tạo nguồn nhân lực nói riêng. Có thể nói xu hướng dạy học hiện đại kết hợp với
những thành tựu của công nghệ thông tin đã và đang đem lại hiệu quả cao trong dạy
học. Đặc biệt đối với bộ môn Lịch sử, một môn học có tính đặc thù là tái hiện những

gì đã diễn ra trong quá khứ. Học trò Việt Nam ngày nay nhìn nhận môn lịch sử là môn
học khô khan, phải nhớ rất nhiều và rất khó học thuộc. Thực tế nghiên cứu cho thấy
trong một giờ học, học sinh chỉ nhớ được 30% kiến thức nếu chỉ được nghe, còn nếu
cả nghe lẫn nhìn thì sẽ nhớ được đến 50% và con số này lên đến 80% nếu học sinh
được thấy sự vật hiện tượng một cách đồng thời.
Do vậy việc sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại sẽ làm cho học sinh hiểu
bài nhanh hơn, nhớ kiến thức nhiều hơn và tiết học cũng trở lên sinh động, hấp dẫn
hơn. Chính vì vậy việc sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học môn Lịch Sử là cần
thiết, nhằm mang lại hiệu quả cao trong dạy học.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài: “Ứng dụng phần mềm Microsoft Power point để dạy hiệu quả bài:
Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ Quốc cuối thế kỉ
XVIII ”. ( Lịch Sử 10 – ban cơ bản): nhằm cải tiến phương pháp dạy học để nâng
cao chất lượng đào tạo. Trong đó, việc tích cực vận dụng ứng dụng phần mềm
Microft Power point là nhân tố có tác động quan trọng nhất đối với việc nâng cao chất
lượng đào tạo của nhà trường trong thời gian qua. Qua thực tế của trường THPT Đào
Duy Từ đã chứng minh đều có tác dụng nâng cao chất lượng đào tạo rõ rệt.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
-Đối tượng để tôi thực hiện bài dạy của mình là học sinh khối 10
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Môn Lịch Sử trong những năm gần đây được báo chí và các phương tiện thông
tin đại chúng nói rất nhiều, điểm trung bình qua các kì thi rất thấp. Là một giáo viên
giảng dạy môn Lịch Sử, mặc dù tuổi nghề chưa nhiều và dạy ở một trường thuộc
trung tâm thanh phố, trường THPTĐào Duy Từ, đa số các em ở đây còn lười học
chưa có sự say mê môn Lịch Sử, đặc biệt trường không có ban khoa học xã hội, hầu
hết học sinh theo học ban khoa học tự nhiên, xem Lịch Sử là môn học phụ, vì vậy
thái độ thờ ơ của học sinh đối với môn này là phổ biến. Để thay đổi thái độ của các
em đối với môn Lịch Sử, tôi đã mạnh dạn ứng dụng nhiều bài giảng bằng công nghệ
thông tin và kết quả cho thấy những tiết dạy kết hợp với công nghệ thông tin thường

đem lại nhiều say mê và hứng thú so với tiết học truyền thống.
2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu

2


Trong chương trình Lịch Sử lớp 10 ban cơ bản. Bài 23 : Phong trào Tây Sơn và
sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ Quốc cuối thế kỉ XVIII không phải là
một bài khó vì bài này học sinh đã được học trong chương trình lớp 7 Trung học cơ
sở và khi nhắc đến phong trào Tây Sơn thì đa số học sinh đều nhớ đến Quang Trung Nguyễn Huệ. Tuy nhiên đặc điểm của bài này là học sinh phải nắm được bối cảnh của
Việt Nam vào giữa thế kỉ thứ XVIII và vai trò của phong trào Tây Sơn trong sự
nghiệp thống nhất Đất nước, bảo vệ Tổ Quốc cũng như làm bật lên hình ảnh Quang
Trung - Nguyễn Huệ người anh hùng áo vải ở thế kỉ XVIII.
Đối với bản thân tôi khi dạy bài này trong năm học trước, khi không sử dụng
phần mềm Microsoft Power point kết quả giờ học đã không đạt như mong muốn, học
sinh nắm kiến thức thụ động, gượng ép, chưa thấy được sự hứng thú , say mê học tập
của các em.
2.3. Kết quả của thực trạng trên
Với cách thức mà tôi đã áp dụng dạy ở 4 lớp 10A1, 10A2, 10A4, 10A5 qua kiểm
tra đã có kết quả về mức độ nắm bài của các em như sau:
Lớp
Sĩ số
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL
%
SL
%

SL
%
SL
%
10A1
49
3
6.2
11 22,4
27
55,1
8
16,3
10A2
47
1
2,1
9
19,2
28
59,6
9
19,1
10A4
46
2
4,3
7
15,2
31

67,5
6
13,0
10A5
50
3
4,3
10 19,1
29
59,6
8
17,0
Từ thực trạng trên để đạt được hiệu quả cao hơn, tôi đã mạnh dạn cải tiến lại bài
dạy và đổi mới phương pháp ứng dụng phần mềm Microsoft Power point để dạy
hiệu quả bài: “ Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ
Quốc cuối thế kỉ XVIII ”. ( Lịch Sử 10 – ban cơ bản)
2.3. Giải pháp và tổ chức thực hiện
a. Xác định phạm vi thực hiện
- Phạm vi thực hiện là các lớp: 10A5, 10A8, 10A9, 10A10
b.Thiết kế bài dạy:
Đối với giáo viên thiết kế bài dạy là công việc vô cùng quan trọng trước khi tổ
chức hoạt động dạy học, để có một bài giảng bằng thiết kế trên Microft Power point
giáo viên phải nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa, tài liệu tham khảo để xác
định được mục tiêu dạy học, kiến thức cơ bản kết hợp với các phương pháp dạy học
thích hợp nhằm đem đến một bài giảng hiệu quả cao cho học sinh.
* Các bước thiết kế bài dạy:
*Xác định mục tiêu bài dạy: Với bài “ Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp
thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ Quốc cuối thế kỉ XVIII ”. Sau bài học, học sinh phải
nắm được:
- Về kiến thức:Trong bối cảnh đất nước trong bị chia cắt thành hai Đàng: Đàng

Trong chúa Nguyễn và Đàng Ngoài vua Lê – Chúa Trịnh, các tập đoàn phong kiến
thống trị không còn khả năng thống nhất Đất nước. Trong hoàn cảnh đó phong trào
3


Tây Sơn bùng nổ, từ Quy Nhơn – Bình Định phong trào đã đánh đổ các tập đoàn
phong kiến, xóa bỏ tình trạng chia cắt, bước đầu thống nhất Đất nước, hoàn thành
thắng lợi hai cuộc kháng chiến chống Xiêm và Thanh bảo vệ độc lập dân tộc.
- Về tư tưởng : Giáo dục cho các em lòng yêu nước, đấu tranh cho sự nghiệp bảo
vệ đất nước, tự hào về tinh thần quật khởi của người nông dân Việt Nam
- Về kĩ năng: Kĩ năng sử dụng bản đồ Lịch Sử, khả năng phân tích, nhận định sự
kiện Lịch Sử.
*Lựa chọn kiến thức cơ bản của bài dạy
* Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất Đất nước
- Trong bối cảnh giữa thế kỉ XVIII chế độ phong kiến bị khủng hoảng sâu sắc.
- Năm 1771 khởi nghĩa nông dân Tây Sơn bùng nổ do ba anh em Nguyễn Nhạc,
Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ lãnh đạo.
- Năm 1776 – 1783 quan Tây Sơn giải phóng hầu hết đất đai Đàng Trong tiêu diệt
lực lượng cát cứ Chúa Nguyễn.
- Từ năm 1786 – 1788 nghĩa quân Tây Sơn tiến ra Bắc lật đổ chính quyền Lê Trịnh. Như vậy từ 1776 – 1788 phong trào Tây Sơn bước đầu đã hoàn thành sự
nghiệp thống nhất Đất nước.
* Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp bảo vệ Tổ Quốc
- Thế kỉ XVIII nước ta phải đối mặt với các thế lực ngoại xâm đe dọa Tổ Quốc, ở
mạn Nam là 5 vạn quân Xiêm và ở phía Bắc là 29 vạn quân Thanh với tài chỉ huy
của Quang Trung - Nguyễn Huệ. Nghĩa quân Tây Sơn đã đánh bại 2 thế lực ngoại
xâm. Hoàn thành sứ mệnh bảo vệ Tổ Quốc.
* Xác định các hình thức Tổ chức dạy học
- Tổ chức học các nhân với SGK - lược đồ - sơ đồ.
* Xác định các phương tiện dạy học: Máy chiếu
* Xác định phương pháp dạy học:

Đàm thoại - gợi mở. Giải quyết vấn đề. Trực quan - tường thuật
C.Tổ chức dạy học
* GV kiểm tra bài cũ: Trong các thế kỉ XVI – XVIII kinh tế nước ta có những
bước phát triến như thế nào? Kể tên 1 số đô thị tiêu biểu ở hai Đàng.
* GV vào bài mới: Để tạo hứng thú, say mê học tập của học sinh Giáo viên vào
bài bằng việc cho học sinh quan sát những hình ảnh sau:

Tượng đài Quang Trung – Nguyễn Huệ
và yêu cầu học sinh hãy cho biết những hình ảnh trên nói đến phong trào nông dân
4


khởi nghĩa tiêu biểu nào trong thế kỉ XVIII?
Học sinh sẽ trả lời được: Phong trào nông dân Tây Sơn cuối thế kỉ XVIII.
GV dẫn dắt ngắn gọn vào bài mới:
Hoạt động 1: Tìm hiểu phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất Đất
nước cuối thế kỉ XVIII
Bước 1: Để học sinh hiểu được vai trò đầu tiên của phong trào Tây Sơn trong sự
nghiệp thống nhất Đất nước. Tôi cho các em quan sát hình ảnh về phong trào nông
dân khởi nghĩa thế kỉ XVIII:

Qua đó các em thấy được tình hình đất nước bị chia cắt, sự khủng hoảng của chế
độ phong kiến 2 miền là nguyên nhân dẫn đến phong trào đấu tranh của nhân
dân bùng lên rầm rộ, tiêu biểu có phong trào nông dân Tây Sơn
Bước 2: Tôi cho học sinh quan sát lược đồ căn cứ địa của quân Tây Sơn và lược
đồ phong trào Tây Sơn chống các thế lực phong kiến:

Và yêu cầu HS trả lời: Phong trào nông dân Tây Sơn đã diễn ra như thế nào và
phong trào này có vai trò gì đối Đất nước?
HS sẽ trả lời được: Năm 1771 khởi nghĩa Tây Sơn bùng lên ở Tây Sơn( Bình

Định) do 3 anh em : Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ lãnh đạo. Phong trào tây
Sơn đã lật đổ chúa Nguyễn ở Đàng trong. Từ 1786 – 1788 nghĩa quân tấn công ra Bắc
lật đổ tập đoàn Lê - Trịnh. Sự nghiệp thống nhất Đất nước bước đầu hoàn thành.
Hoạt động 2: Tìm hiểu phong trào tây Sơn và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc cuối
thế kỉ XVIII
1. Cuộc kháng chiến chống Xiêm( 1785 )
Bước 1: - Nguyên nhân:
Tôi yêu cầu HS trình bày nguyên nhân dẫn đến cuộc kháng chiến chống Xiêm
1785?
5


HS sẽ trả lời: Do Nguyễn Ánh cầu viện vua Xiêm dẫn đến 5 vạn quân Xiêm sang
xâm lược nước ta
Để HS khắc sâu được nguyên nhân trên Tôi sẽ cho các em xem chân dung
Nguyễn Ánh , Vua Xiêm và cung cấp thêm thông tin cho các em: Khi nghĩa quân Tây
Sơn bắt giết hai chúa là Nguyễn Phúc Dương và Nguyễn Phúc Thuần, còn lại một
người cháu là Nguyễn Ánh trốn thoát, cùng đường Nguyễn Ánh đã chạy sang Xiêm
cầu cứu. Vua Xiêm đã sai tướng đem quân sang xâm lược.
Bước 2: - Diễn biến:
Tôi yêu cầu học sinh trình bày diễn biến của cuộc kháng chiến chống Xiêm.
Học sinh sẽ nêu được: Khi quân Xiêm sang xâm lược, Nguyễn Nhạc cử Nguyễn
Huệ vào Nam đánh giặc. 1785 Nguyễn Huệ tổ chức trận Rạch Gầm- Xoài Mút đánh
tan 5 vạn quân Xiêm
Để học sinh hiểu về trận Rạch Gầm – Xoài Mút một trong những trận thủy chiến
lớn trong lịch sử dân tộc. Tôi sẽ dùng lược đồ trận Rạch Gầm- Xoài Mút và yêu cầu
học sinh trình bày những hiểu biết của các em về trận đánh này. Học sinh trình bày
xong Tôi dùng sơ đồ động mô tả trận đánh kêt hợp với hiệu ứng âm thanh tạo nên sự
hứng khởi và say mê học tập của các em.

Lược đồ chiến thắng Rạch Gầm – Xoài Mút
Bước 3: Ý nghĩa cuộc kháng chiến chống Xiêm.
Học sinh sẽ dễ dàng nêu được: Chiến thắng Rạch Gầm- Xoài Mút đập tan mưu
đồ của quân Xiêm, nền độc lập được giữ vững, là một trong những trận thủy chiến
lớn trong lịch sử dân tộc, thể hiện tài thao lược của Nguyễn Huệ.
2. Cuộc kháng chiến chống quân Thanh( 1789)
Bước 1: - Nguyên nhân:
Tôi yêu cầu các em trình bày nguyên nhân cuộc kháng chiến chống Thanh
Học sinh sẽ trả lời được: Do Vua Lê Chiêu Thống cầu viện. Quân Thanh sang
xâm lược nước ta.
Để học sinh khắc sâu nguyên nhân trên .Tôi trình chiếu hình ảnh:
Học sinh sẽ hiểu rõ đây là thời kì cầm quyền của Vua Càn Long và Tôn Sĩ Nghị
là người dẫn đầu 29 vạn quân Thanh sang xâm lược nước ta
Bước 2: - Diễn biến: Để học sinh thấy được tinh thần tấn công thần tốc của
những người nông dân áo vải. Tôi sẽ dùng những hình ảnh minh họa:
Hình ảnh 1: Tại núi Bân( Huế) 25-12/1788 Nguyễn Huệ lên ngôi niên hiệu
Quang Trung lập tức tấn công ra Bắc
Hình ảnh 2:
6


Hình ảnh 3:

Từ việc học sinh theo dõi trên máy chiếu các em sẽ rút ra được đặc điểm của cuộc
kháng chiến chống quân Thanh:
Hoạt động 3: Tìm hiểu Vương Triều Tây Sơn
Tôi sử dụng phiêú học tập yêu cầu HS hoàn thiện nội dung cho sẵn:
Họ và Tên:........................................................ Lớp:...............................
1. Sự thành lập Vương Triều
- 1778 :.................................................................................................................

- 1788: .................................................................................................................
.............................................................................................................................
2. Các chính sách của Vương Triều
a. Đối nội: ...........................................................................................................
..............................................................................................................................
b. Đối ngoại: ........................................................................................................
.................................................................................................................................
Học sinh dựa vào sách giáo khoa và hoàn thiện nội dung.
d. Củng cố bài:
Để HS khắc sâu kiến thức bài học tôi cho các em xem một video ngắn chương
trình “Đất phương Nam” giới thiệu về Quang Trung- Nguyễn Huệ, qua đoạn tư liệu
ngắn học sinh sẽ hình dung lại một lần nữa về Tây Sơn- Bình Định nơi phong trào
bùng nổ, chiến thắng Rạch Gầm- Xoài Mút trên sông Tiền và quá trình hành quân
thần tốc từ Phú Xuân ra Thăng Long chỉ trong 35 ngày đánh tan 29 vạn quân Thanh.
2.4. Kết quả
Với việc ứng dụng phần mềm Microsoft Power point để dạy hiệu quả bài “
Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ Tổ Quốc cuối thế kỉ
XVIII ”. ( Lịch Sử 10 – ban cơ bản). Tôi thấy đã tạo được hiệu ứng tốt trong học tập
của học sinh, các em hứng thú, say mê hơn trong giờ học, không khí lớp học nhẹ

7


nhàng, sôi nổi. Đặc biệt ở những lớp mà đầu vào thấp như lớp 10A5, 10A10 nhưng
khi dạy bài này tôi thấy được sự hứng khởi trong học tập của các em. Kết quả cụ thể:
Lớp
Sĩ số
Giỏi
Khá
Trung bình

Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
10A5
50
21 38,3 15 31,9
13
27,7
1
2,1
10A8
49
25 51,0 21 42,9
3
6,1
0
0
10A9
49
21 42,9 18 36,7
10
20,4
0
0

10A10
42
17 37,5 13 32,5
9
22,5
3
7,5
3.Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận
Việc sử dụng phần mềm Microsoft Power point để dạy một tiết học Lịch Sử tôi
thấy mang lại kết quả khả quan hơn so với tiết dạy học thông thường. Hầu như tất cả
các giờ học được dạy theo phương pháp này không có một học sinh nào tỏ ra chán
nản, lười biếng học tập hoặc học với tâm trạng đối phó, thụ động, mà ngược lại các
em đều rất thích thú. Rõ ràng học tập đối với các em đã trở thành một niềm vui lớn.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học với những hình ảnh sinh động sẽ
giúp các em nhìn nhận vấn đề Lịch Sử trở lên gần gũi hơn, tạo cho các em niềm say
mê, yêu thích và trân trọng hơn những giá trị mà cha ông để lại.
3.2.Kiến nghị
Trong khuôn khổ của một sáng kiến kinh nghiệm tôi có một số kiến nghị sau:
- Cần tăng cường thêm thiết bị hỗ trợ dạy học, đặc biệt là tranh ảnh dành cho môn
Lịch Sử.
- Trong bài 23 cần có thêm phần chữ nhỏ giới thiệu vài nét về tiểu sử của Quang
Trung- Nguyễn Huệ
- cần có kế hoạch tổ chức thi thiết kế giáo án điện tử ở tất cả các bộ môn để
khuyến khích và đẩy mạnh phong trào dạy học bằng việc ứng dụng phần mềm
Microsoft Power point
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 10 tháng 5 năm 2019

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình.
Không sao chép nội dung của người khác

Lê Thị Hòa

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Tin học
(NXB Đại học sư phạm Hà Nội - 2003)
8


2. Hướng dẫn thiết kế bài giảng trên máy vi tính
(NXB Giáo dục - 2006)
3. Công nghệ thông tin với việc đổi mới phương pháp dạy học
(Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Đức – Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học)
4. Tìm kiếm thông tin trên Internet
(Vụ Trung học phổ thông - Bộ GD-ĐT).
5. (Website của Bộ GD-ĐT)
6. (Website hỏ trợ giáo viên)
7. Phương pháp dạy học Lịch sử
(Phan Ngọc Liên – NXB Giáo dục)
8. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THPT môn Lịch sử
(Bộ GD-ĐT, NXB Giáo dục)

9