ĐỀ CƯƠNG DỰ GIỜ SỐ -Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảovệ tổ quốc vào cuối thế kỉ XVIII

ĐỀ CƯƠNG DỰ GIỜ SỐ
Thứ 6 ngày 01tháng 03 năm 2013
Giáo sinh lên lớp: Nguyễn Thị Thu
Giáo sinh thực tập dự giờ: Liễu Văn Trọng
GVHD: Ngô Thị Khánh Ly
Tiết , Buổi chiều, tại lớp :10A
Môn: Lịch Sử
Tiết theo PPCT: ………
Bài dạy(bài 23): Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo
vệ tổ quốc vào cuối thế kỉ XVIII
I.Mục tiêu bài học
Học xong tiết này, yêu cầu học sinh hiểu:
1. Về kiến thức:
- Thế kỉ XVI-XVIII, nước ta bị chia cắt thành hai miền có chính quyền riêng
biệt mà hầu như các tập đoàn phong kiến không còn khả năng thống trị lại.
- Trước tình trạng khủng hoảng của chê độ phong kiến hai miền, nguy cơ
chia cắt đất nước ngày càng gia tăng. Phong trào Tây sơn trong qua trình đánh
đổ các tập đoàn phong kiếnđang thống trị đã xóa bỏ tình trạng chia cắt đất
nước, bước đầu thống nhất lại đất nước.
- Trong quá trình đấu tranh phong trào Tây Sơn còn đảm nhận sứ mệnh mệnh
bảo vệ nền độc lập dân tộc khi thắng lợi hai kháng chiến chống quân Xiêm và
Thanh xâm lược, góp phần thêm vào những chiến công huy hoàng vào sự
nghiệp giữ nước anh hùng của dân tộc .
2. Về tư tưởng, tình cảm:
- Giáo dục lòng yêu nước, đấu tranh cho sự nghiệp bảo vệ và toàn vện lãnh
thổ của đất nước.
- Tự hào về tinh thần đấu tranh của nông dân Việt Nam
3. Về kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng sử dụng bản đồ lịch sử.
- Bồi dưỡng khả năng phân tích, nhận định sự kiện lịch sử
II. Chuẩn bị đồ dùng dạy học

1
1. Giáo viên
- SGK, bản đồ Việt Nam có những địa danh cần thiết.
- Lược đồ chiến thắng Rạch Gầm-Xoài Mút, Ngọc Hồi-Đống Đa.
- Một số câu nói, thơ ca của Vua Quang Trung.
2. Học sinh
- SGK, đồ dùng học tập
- Hình ảnh về Nguyễn Huệ
III. Tiến trình dạy-học
1. Ổn định lớp (1’)
2. Kiểm tra bài cũ (3’)
Em hãy trình bày sự phát triển của thương nghiệp ở nước ta trong các thế kỉ
XVI-XVVIII? Nguyên nhân?
3. Dẫn dắt vào bài mới
Trong bối cảnh chế độ phong kiến hai Đàng lâm vào cuộc khủng hoảng sâu
sắc cuối thế kỉ XVIII, phong trào nông dân bùng lên mạnh mẽ, trong đó có phải kể
tới phong trào nông dân Tây Sơn. Với tinh thần đấu tranh kiên cường, phong trào
đã làm nên hai sự nghiệp lớn là: bước đầu thống nhất đất nước và đấu tranh chống
giặc ngoại xâm bảo vệ độc lập.
Vậy phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ tổ quốc
vào cuối thế kỉ XVIII đã diễn ra như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài 23:
Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống nhất đất nước, bảo vệ tổ quốc cuối thế kỉ
XVIII”.
IV. Tổ chức hoạt động dạy và học:
Hoạt động thầy và trò Kiến thức ghi bảng
Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân
( 8’) Đáng giá công lao của phong
trào Tây Sơn trong việc thống nhất
đất nước.
- GV phát vấn: Vào giữa thế kỉ XVIII,

tình hình nước ta có gì nổi bật?
- HS theo dõi SGK trả lời
- giáo viên kết luận:
+ Giữa thế kỉ XVIII, chế động phong
I. Phong trào Tây Sơn và sự
nghiệp thống nhất đất nước cuối thế
kỉ XVIII.
1. Hoàn cảnh lịch sử
2
kiến Đàng ngoài lâm vào khủng hoảng
trầm trọng….
+ Chế độ phong kiến ở Đàng trong…
- GV phát vấn: Tình hình này đã đặt
ra yêu cầu gì?
- HS trả lời:
- GV chốt ý:
- GV: Phong trào Tây Sơn diễn ra như
thế nào: ai lãnh đạo?thời gian? đã
được việc gì?Ý nghĩa?
- HS theo dõi SGK phát biểu
- GV kết luận và giới thiệu cho học sinh
nghe:
+Về ba anh em: Nguyễn Huệ, Nguyễn
Nhạc, Nguyễn Lữ…
+Địa bàn Tây sơn:…
- GV phát vấn: Tại sao cuộc tiến quân
này lại có ý nghĩa gì?
- Hs suy nghĩa trả lời:
- GV kết luận: Tại vì với cuộc tiến
quân này, Tây Sơn đã đánh đổ được

hai chính quyền phong kiến…
- GV dẫn dắt sang mục II: Ngoài sự
nghiệp thống nhất đất nước, phong trào
Tây Sơn còn đảm đương nhiệm vụ
kháng chiến chống ngoại bang, bảo vệ
tổ quốc.
II. Các cuộc kháng chiến ở cuối thế kỉ
XVIII.
- Đất nước bị chia cắt làm hai Đàng…
- Cả hai Đàng đều diễn ra khủng
hoảng…
Yêu cầu:
- Thống nhất đất nước
- Giải quyết tình trạng khủng hoảng
2.Phong trào Tây Sơn
- Thời gian: từ năm 1771
- Người lãnh đạo: Ba anh em Nguyễn
Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ ở ấp
Tây Sơn (Bình Định).
- Cuộc khởi nghĩa nhanh chống lật đổ
chúa nguyễn Đàng trong.
- Năm 1786-1788, nghĩa quân tiến ra
Bắc lật đổ tập đoàn Lê-Trịnh.
3
Hoạt động 2: (Cả lớp, cá nhân)
(12’): Tìm hiểu nguyên nhân, diễn
biến, kết quả của cuộc kháng chiến
chống Xiêm(1785).
- GV phát vấn: Nguyên nhân nào quân
Xiêm xâm lược nước ta?

- HS trả lời:
- GV kết luận….
- GV: Diễn biến, kết quả GV sẽ sử dụng
lược đồ trận Rạch Gầm-Xoài Mút để
trình bày. Chiến thắng Rạch Gầm-Xoài
Mút làm điểm quyết chiến với giặc, GV
giảng giải vì sao Nguyễn Huệ chọ Rạch
Gầm-Xoài Mút làm điểm quyết chiến
với giặc.
- GV phát vấn: Ý nghĩa của chiến
thắng Rạch Gầm – Xoài Mút?
- HS suy nghĩa trả lời
- GV kết luận và nhấn mạnh:
Đây là một thắng lợi lớn, tiêu diệt
gần 4 vạn quân Xiêm. Chiến thắng này
đã khiến người Xiêm “Người Xiêm sau
trận thua năm Giáp Thìn(1785) ngoài
miệng tuy nói khoắc nhưng trong bụng
thì sợ quân Tây Sơn như cọp”.
Hoạt động 3: (Cả lớp, cá nhân)
(11’): Tìm hiểu nguyên nhân, diễn
…>Ý nghĩa: Sự nghiệp thống nhất đất
nước về cơ bản được hoàn thành.
II. Các cuộc kháng chiến ở cuối thế
kỉ XVIII.
1.Cuộc kháng chiến chống Xiêm
(1785).
Nguyên nhân:
- Nguyễn Ánh cầu viện quân Xiêm-5
vạn quân Xiêm tiến vào nước ta.

- Diễn biến:
+ Cuối năm 1789, quân Xiêm chiếm
được nửa Gia Định, chuẩn bị tấn
công Tây Sơn.
+ Năm 1785, Nguyễn Huệ đã tổ chức
trận đánh phục kích Rạch Gầm-Xoài
Mút, đánh tan quân Xiêm. Nguyễn
Ánh theo tàn quân Xiêm chạy thoát.
Ý nghĩa:
- Đập tan âm mưu đồ xâm lược của
quân Xiêm.
- Nêu cao ý thức dân tộc.
- Đưa miền Nam trở lại thanh bình.
2. Kháng chiến chống Thanh (1789)
4
biến, kết quả và ý nghĩa của cuộc
kháng chiến chống Thanh 1789?
- GV giảng giải:
+ Sau khi đánh thắng quân Xiêm,
Nguyễn Huệ kéo quân ra Bắc tiêu diệt
họ Trịnh…….
+ Ở ngoài Bắc: Nguyễn Hữu Chỉnh giúp
Vua Lê Chiêu Thống phản bội Tây
Sơn…Sau khi bị quân Tây Sơn đánh,
Vua Lê Chiêu Thống đã cầu cứu nhà
Thanh…
- GV phát vấn: Nguyên nhân nào quân
Thanh sang Xâm lược nước ta?
- HS theo dõi SGK trả lời
- GV giảng giải… và kết hợp với lược

đồ diễn biến trận Ngọc Hồi-Đống Đa để
trình bày diễn biến trận đánh:
+ Cuối năm 1785, 29 vạn quân Thanh ồ
ạt…
+ Ngày 25/11/1788,…
+ Đêm 30 tết (25/1/1789)….
- GV có thể gọi học sinh đọc to lời hiểu
dụ và hỏi học sinh hiểu gì về lời hiểu
dụ?
- HS trả lời
- GV kết luận:
+ Hai câu đầu: đánh để giữ gìn truyền
thống.
*Nguyên nhân:
- Vua Lê Chiêu Thống Cầu cứu Quân
Thanh
Vua Thanh cử 20 vạn quân sang xâm
lược nước ta
- Diễn biến:
+ Cuối năm 1789,29 vạn quân Thanh
tiến vào nước ta, quân ta rút lui về
Tam Điệp-Biện Sơn.
+ Ngày 25/11/1788, Nguyễn Huệ lên
ngôi hoàng đế, lấy hiệu Quan
Trung,chỉ huy tiến quân ra Bắc.
5
+ Hai câu giữa: đánh cho giặc không thể
phản công lại, đánh cho chúng tơi
bời, thất bại.
+ Hai câu sau: đánh để cho biết nước

Nam….
- GV trình bày tiếp diễn biến:
+ Đêm mùng 3 tết…Quân ta bí mật bao
vây đồn Hà Hồi, quân địch mau chóng
đầu hàng.
+ Đêm mùng 5 tết, Quang Trung và đô
Đốc Bảo tấn công đồn Ngọc Hồi
+ Đêm mùng 5 tết, quân của đô đốc
Long tấn công Khương Thượng, tiến
thẳng về Thăng Long, Tôn Sĩ Nghị bỏ
chạy.
+ Trưa mùng 5 tết, quân ta giành thắng
lợi hoàn toàn.
- GV phát vấn: Nghệ thuật quân sự nổi
bật của quân Tây Sơn trong kháng chiến
chống Thanh là gì?
- HS suy nghĩ trả lời
- GV kết luận:
Chủ động rút lui khi thế giặc mạnh,
hành quân thần tốc, tấn công bất ngờ
mãnh liệt.
- GV phát vấn: Ý nghĩa của chiến
thắng chống quân Thanh xâm lược.
- HS trả lời
- Giáo viên kết luận:
Hoạt động 4: cá nhân và nhóm
(8’)
+ Mồng 5 tết-1789, nghĩa quân Tây Sơn
giành chiến thắng vang dội ở Ngọc
Hồi-Đống Đa,tiến thẳng vào Thăng

Long, đánh bại hoàn toàn quân xâm
lược.
Ý nghĩa:
+ Đập tan âm mưu xâm lược của quân
Thanh, bảo vệ độc lập dân tộc.
+Thể hiện tài thao lược quân sự của
Quang Trung-Nguyễn Huệ.
III.Vương triều Tây Sơn
1. Vương triều Tây Sơn thành lập.
6
- GV phát vấn: trình bày sự thành lập
của vương triều Tây Sơn?
- HS trả lời
- GV chốt ý:
Sau đó chia chia cả lớp thành 2
nhóm, phát phiếu học tập, yêu cầu:
+ Nhóm 1: Lập bảng thống các chính
sách của Quang Trung?
+ Nhóm 2: Nhận xét về những chính
sách đó.
- HS hiểu 3 phút
- GV mời đại diện nhóm trả lời, học
sinh khác bổ sung.
- GV sử dụng sơ đồ các chính sách của
Quang Trung, (đã chuẩn bị sẵn ở nhà)
giảng giải và chốt ý……
- GV phát vấn: Em có nhận xét gì về các
chính sách đối nọi và đối ngoại của
Quang Trung….
- Hs trả lời

- GV bổ sung và chốt ý…
- Năm 1778, Nguyễn Nhạc xưng đế
hiệu là Thái Đức.
- Năm 1788, Nguyễn Huệ lên ngôi,
cai quản vùng đất từ Thuận Hóa ra
Bắc.
2. Chính sách của Quang Trung: (Sơ
đồ)
 Nhận xét:
+ Đối nội: toàn diện, tiến bộ.
+ Đối ngoại: linh hoạt mềm dẻo. Tuy
nhiên chưa được rộng rãi…

+ Năm 1792, Quang Trung qua đời.
+ Năm 1802, vương triều sụp đổ.
V.Củng cố, dặn dò:(2’)
1. Củng cố
- Nhấn manh những kiến thức trọng tâm của bài.
- Đặt câu hỏi: Đánh giá công lao của Phong trào Tây Sơn và anh hùng Quang
Trung –Nguyễn Huệ đối với dân tộc?
7
2. Dặn dò:
- Trả lời các câu hỏi sách giáo khoa
- Sưu tầm tranh ảnh về công trình nghệ thuật kiến trúc thế kỉ XVI-XVIII.
- Đọc bài trước bài 24: Tình hình văn hóa các thế kỉ XVI-XVIII.
Phong Điền, Ngày 27 tháng 2 năm 2013
Giáo viên hướng dẫn Người lập đề cương
(Giáo sinh thực tập)
Ngô Thị Khánh Ly Liễu Văn Trọng
8