SKKN hướng dẫn học sinh tự học lịch sử qua mục III bài 24 sự xuất hiện khuynh hướng cứu nước mới (lịch sử 11 ban cơ bản)

MỤC LỤC
NỘI DUNG
Mở đầu

Nội dung

TRANG
1.1.Lí do chọn đề tài

2

1.2. Mục đích nghiên cứu

2

1.3. Đối tượng nghiên cứu

3

1.4. Phương pháp nghiên cứu

3

Chương I: Cơ sở lí luận
1.
Các khái niệm
2.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tự học của
học sinh
3.
Vai trò của giáo viên trong việc hướng

dẫn học sinh tự học
Chương II: Hướng dẫn học sinh tự học lịch sử
qua mục III bài 24: “Sự xuất hiện khuynh hướng
cứu nước mới”
1. Giới thiệu bài 24 mục III
2. Những khó khăn của học sinh khi tự học
mục III bài 24.
3. Hướng dẫn của giáo viên
4. Tiến hành kiểm tra - đánh giá kết quả tự
học của học sinh

4
4
6

Kết luận, kiến
nghị

1. Kết luận
2. Kiến nghị

Tài liệu tham khảo

7

9
9
10
10
12

18
18
20

Më ®Çu
1


1.1.Lý do chọn đề tài:
Dân tộc ta vốn có truyền thống trọng học và ý thức một
cách sâu sắc vai trò cũng nh tác dụng to lớn của giáo dục.
Tuy nhiên Điều quan trọng không phải ch là dạy cái gì mà
là dạy nh thế nào. Diện mạo tinh thần của đất nớc ra sao
tuỳ thuộc vào việc nhà trờng giảng dạy nh thế nào.
Mặc dù rất coi trọng giáo dục và đã có sự đầu t thích
đáng cho giáo dục song chất lợng giáo dục Việt Nam vẫn
cha cao. Làm thế nào để nâng cao đợc chất lợng giáo dục
Việt Nam đang là một vấn đề quan tõm của toàn xã hội.
Đặc biệt đối với môn Lịch sử, trớc thực trạng dạy và học
lịch sử nh hiện nay không khỏi khiến chúng ta lo ngại.
Quan điểm dạy - học của chúng ta hiện nay không chỉ
là truyền đạt tri thức cho học sinh mà còn là dạy học sinh
tự học và tự nghiên cứu. Chúng ta đã nhận thức đợc vai trò
rất to lớn của tự học đối với việc học tập của học sinh nhng
cha đánh giá đợc đúng mức tầm quan trọng của việc hớng
dẫn học sinh tự học cũng nh ngời giáo viên cần phải làm
gì để rèn luyện năng lực tự học cho học sinh THPT
Từ cơ sở lí luận và thực tiễn trên tôi đã lựa chọn: Hớng
dẫn học sinh tự học lịch sử qua mc III bài 24 S XUT HIN
KHUYNH HNG CU NC MI (Lịch sử lớp 11 - Ban c bn) làm

đề tài sáng kiến kinh nghiệm.
1.2. Mc ớch nghiờn cu:
Mục đích của tôi khi lựa chọn đề tài này là đa ra đợc
những hớng dẫn cụ thể giúp học sinh có thể tự học tốt
môn lịch sử thông qua mc III

bài 24 S XUT HIN KHUYNH

HNG CU NC MI (Lịch sử lớp 11 - Ban c bn), qua đó

nâng cao đợc chất lợng học môn lịch sử của học sinh.

2


Những hớng dẫn của giáo viên giúp học sinh tự học môn
lịch sử qua mc III bài 24 S XUT HIN KHUYNH HNG CU
NC MI của học sinh lớp 11.

Nghiên cứu một số vấn đề lí luận có liên quan đến tự
học của học sinh THPT.
1.3. i tng nghiờn cu:
Xây dựng đợc những hớng dẫn của giáo viên cho học
sinh lớp 11 tự học môn lịch sử qua mc III bài 24 S XUT
HIN KHUYNH HNG CU NC MI (Lịch sử lớp 11 - Ban c

bn).
1.4. Phng phỏp nghiờn cu:
hon thnh ti ny tụi s dng nhóm phơng pháp nghiên

cứu lí luận: Phân tích, tổ hợp lí thuyết, phơng pháp cụ
thể hoá lí thuyết vào thực tiễn.

3


nội dung
Chơng I: Cơ sở lý luận
1. Các khái niệm
1.1.Phơng pháp dạy học và phơng pháp dạy học
lịch sử.
1.1.1. Phơng pháp dạy học.
Phơng pháp hiểu theo nghĩa chung nhất đợc bắt
nguồn từ hoạt động và là khái niệm gắn liền với hoạt
động, là cách thức, biện pháp để thực hiện, con đờng
dẫn đến mục đích đề ra
Phơng pháp dạy học là tổ hợp các cách thức, biện pháp
thực hiện hoạt động hợp tác, tơng tác giữa ngời dạy và ngời học nhằm đạt đợc mục tiêu dạy học.
1.1.2. Phơng pháp dạy học lịch sử.
Trên cơ sở nhận thức chung về phơng pháp dạy học,
xuất phát từ nội dung, đặc trng của bộ môn lịch sử,
chúng ta xác định: Phơng pháp dạy dạy học lịch sử là con
đờng, cách thức hoạt động của giáo viên và học sinh trong
quá trình thống nhất của việc giảng dạy và học tập nhằm
làm cho học sinh lĩnh hội tốt nhất kiến thức lịch sử, bồi dỡng t tởng, phẩm chất đạo đức, phát triển năng lực t duy
và hành động. Cụ thể:
- Trong quá trình dạy học lịch sử, giáo viên cung cấp cho
học sinh các sự kiện lịch sử, các quan điểm lịch sử cơ
bản, hớng dẫn phơng pháp học tập lịch sử, tổ chức hoạt
động học tập theo hớng phát huy tính tích cực, năng lực

tự học thông minh, sáng tạo của học sinh.
4


- Học sinh là chủ thể của quá trình nhận thức lịch sử.
Dới sự tổ chức hớng dẫn của giáo viên, học sinh tích cực,
phát huy năng lực độc lập nhận thức, trí thông minh, sáng
tạo để thực hiện nhiệm vụ của môn học theo chơng
trình qui định.
Nh vậy phơng pháp dạy học lịch sử xác lập mối quan hệ
qua lại giữa việc giảng dạy của giáo viên với học tập của học
sinh, nhằm phát triển sự nhận thức tích cực, độc lập của
học sinh.
1.2. Tự học và các hình thức tự học
Hiện nay có rất nhiều khái niệm về tự học, tuỳ theo phơng pháp tiếp cận và cách hiểu khác nhau mà các nhà
nghiên cứu đã đa ra cách lý giải khác nhau. Theo GS. TS
Nguyn Cảnh Toàn Tự học là tự mình dùng các giác quan
để thu nhận thông tin và rồi tự mình động não, sử dụng
các năng lực trí tuệ (quan sát, so sánh, tổng hợp) và có khi
cả cơ bắp (khi sử dụng công cụ), cùng các phẩm chất của
mình, rồi cả động cơ, tình cảm, cả nhân sinh quan, thế
giới quan để chiếm lĩnh đợc một lĩnh vực hiểu bíêt nào
đó, một kỹ năng nào đó) [2. tr 421]
Theo tác giả Nguyễn Kỳ: Tự học, tự nghiên cứu là một
quá trình trong đó mỗi con ngời tự suy nghĩ, tự sử dụng
các năng lực trí tuệ và các phẩm chất của bản thân, tự
khai thác, tận dụng các điều kiện vật chất có thể, biến
kiến thức nào đó thành kiến thức thuộc quyền sở hữu
của mình, vận dụng kiến thức của ngời khác để làm công
việc của bản thân có hiệu quả[7.tr 7]

Cả hai khái niệm trên thống nhất ở điểm: tự học là
ngời học tự mình dùng các giác quan để thu nhận những
thông tin và ngời học nỗ lực sử lý các thông tin đó bằng
hoạt động của chính mình nhằm hớng tới những mục
5


đích nhất định. Đặt trong quá trình dạy tự học của học
sinh THPT thì có thể hiểu tự học là quá trình ngời học tự
chiếm lĩnh kiến thức bằng hành động của chính mình
dựa trên bài giảng của thầy nhằm hoàn thành các nhiệm
vụ học tập đợc đặt ra. Hay nói cách khác tự học là sự nỗ
lực của bản thân ngời học một cách có kế hoạch trên tinh
thần tự học tập (độc lập hoàn thành những nhiệm vụ học
tập đợc giao), dới sự hớng dẫn, giúp đỡ, kiểm tra của giáo
viên. Tự học nh vậy bao gồm cả việc tập làm nghiên cứu
(tìm tòi, nghiên cứu từng phần). Nó tạo hứng thú học tập
và cố gắng học tập của học sinh.
Tự học diễn ra dới các hình thức sau:
Hình thức thứ nhất: tự học diễn ra dới sự điều khiển,
chỉ đạo, hớng dẫn trực tiếp của thầy và các phơng tiện kỹ
thuật trên lớp hay còn gọi là học giáp mặt, tự học trên lớp
- ở đây ngời học là chủ thể nhận thức tích cực. Họ phi
phát huy các năng lực và các phẩm chất cá nhân nh óc
phân tích, tổng hợp, khái quát và khả năng tập trung,chú
ýđể tiếp thu tri thức, kỹ năng, kỹ xảo mà ngời dạy
truyền đạt cho. Hình thức này bao gồm: Sêmina, thảo
luận theo nhóm.
Hình thức thứ hai: tự học diễn ra khi không có sự điều
khiển trực tiếp của thầy - còn gọi là học không giáp

mặt, tự học ngoài giờ lên lớp - ở đây ngời học phải tự
sắp xếp thời gian, kế hoạch và điều kiện cơ sở vật chất,
năng lực bản thân để tự học tập, củng cố, đào sâu tri
thức hoặc tự hình thành kỹ năng, kỹ xảo về một lĩnh vực
nào đó theo yêu cầu của chơng trình đào tạo của nhà trờng. Hình thức này bao gồm: đọc sách, đọc bài giảng,
nghiên cứu giáo trình, làm bài tập, chuẩn bị bài cho thảo
luận, sêmina.
6


Hình thức thứ ba: tự tìm kiến tri thức để thảo mãn
nhu cầu nâng cao hiểu biết của mình, bổ sung, mở rộng
kiến thức ngoài chơng trình đào tạo của nhà trờng. Đây
là hình thức tự học đòi hỏi ở mức độ cao. Hình thức này
bao gồm: đọc sách tại th viện, làm đề tài nghiên cứu khoa
học.
Trong đề tài tôi chỉ đề cập đến hình thức tự học thứ
nhất và thứ hai.
2. Các yếu tố ảnh hởng đến tự học của hc sinh.
Có rất nhiều yếu tố ảnh hởng đến tự học của học
sinh, trong đó động cơ học tập đợc coi là một yếu tố
quan trọng. Nếu học sinh có động học thì các em sẽ chủ
động tiếp cận tri thức, vì thế các em cũng sẽ chủ động
trong việc học và coi trọng tự học, tự học một cách có ý
thức chứ không phải là học chống đối. Chỉ khi có đợc
động cơ học tập đúng đắn việc tự học mới diễn ra có
hiệu quả. Động cơ ấy chính là ham muốn đợc tìm hiểu,
chiếm lĩnh vốn tri thức của nhân loại và biến thành tri
thức của bản thân. Động cơ học cũng có thể đợc hình
thành từ những tác động bên ngoài nh bài giảng của giáo

viên lôi cuốn khiến các em rất thích học
Một yếu tố khác cũng ảnh hởng đến tự học của học
sinh đó chính là thời gian dành cho tự học. Các em có ít
thời gian để dành cho việc tự học. Mặt khác các em cũng
cha biết sắp sếp thời gian để tự học các môn cho có hiệu
quả. Phần lớn các em ở THPT chỉ dành thời gian nhiều cho
các môn ôn khối, còn những môn khác đặc biệt là những
môn mà các em cho là môn phụ (trong đó có môn lịch sử)
thì các em dành rất ít thời gian.
Nhận thức của các em về vấn đề tự học vẫn cha tốt.
Nhiều em vẫn cha nhận thức đợc vai trò quan trọng của tự
7


học. Bên cạnh đó các em cũng cha biết cách tự học nh thế
nào để đem lại hiệu quả cao, những nội dung nào có thể
tự học và nên tự học những nội dung nào.
Phong cách học (kiểu học) cũng ảnh hởng đến tự học
của học sinh. Mỗi em đều có kiểu học riêng của mình. Có
em phải có âm nhạc mới có thể học đợc, có em lại t duy
theo hình ảnh, có em lại phải đọc to lênTheo các nhà
nghiên cứu thì có 8 kiểu học: học theo âm thanh, học
theo hình ảnh, học theo logic, học theo vận động, học
theo ngôn ngữ, học theo nhóm và học theo độc lập. Với
mỗi kiểu học này học sinh sẽ có cách tiếp nhận tri thức
khác nhau. Vì vậy để nâng cao kết quả tự học của học
sinh, giáo viên nên xác định kiểu học của các em trong lớp
và nhóm các em có cùng một kiểu học lại với nhau để đa
ra các hớng dẫn cho các em. Công việc này nên đợc tiến
hành từ đầu năm (tốt nhất là từ năm lớp 10). Trong khuôn

khổ của đề tài này tôi sẽ không đi sâu vào vấn đề này.
3. Vai trò của giáo viên trong việc hớng dẫn học
sinh tự học.
Ngoài việc truyền giảng kiến thức trên lớp cho học sinh,
giáo viên còn là tác nhân lớn đối với việc tự học của học
sinh không chỉ ở trên lớp mà còn ở ngoài giờ lên lớp.
- Xây dựng động cơ học cho ngời học, kích thích
động viên tinh thần học tập cho học sinh. Ngay từ khi mới
sinh ra nhu cầu nhận thức hiểu rõ cái mới nh là một thuộc
tính bẩm sinh của con ngời. Lúc nào chúng ta cũng có thể
phản ứng với câu hỏi tại sao? và hỏi luôn đòi hỏi phải
tìm đợc lời đáp cho câu hỏi đó. Xuất phát từ thực tế trên
nên trong suốt quá trình tự học lịch sử của học sinh THPT
ngời giáo viên phải luôn phát triển nhu cầu nhận thức này
bằng cách tạo động cơ mới xuất phát từ nội dung môn lịch
8


sử, từ phơng pháp và hình thức tổ chức hoạt động nhận
thức và phơng cách giao tiếp với học sinh. Theo tiến sĩ
Thái Duy Tuyên: động cơ học tập không phải là một quá
trình tự phát ngẫu nhiên, phát sinh trầm lặng. Cần hình
thành, phát triển, và kích thích động cơ học tập của học
sinh với đặc điểm của từng em và điều quan trọng là dạy
các em cách tự kích thích động cơ học tập của mình
(Thái Duy Tuyên - Bồi dỡng năng lực tự học)
- Giáo viên là ngời hớng dẫn học sinh nên học cái gì và
học nh thế nào? Đầu tiên phaỉ xác định cho các em mục
tiêu tự học là gì và mục tiêu đó phải đợc thực hiện trong
từng chơng, từng bài, từng mục. Trong bài giảng của mình

giáo viên phải cụ thể hoá đợc những nhu cầu đó: điểm
nhấn, điểm neo của bài, các câu hỏi, nhiệm vụ đợc giao.
Sau đó đa ra các biện pháp khắc phục khó khăn trong tự
học của các em thờng gặp nh thiếu thời gian (giúp các em
xây dựng một thời gian biểu khoa học), thiếu tài liệu hay
cha biết cách đọc tài liệu (giới thiệu sách, hớng dẫn cách
đọc sách, cần định hớng việc tự học ở nhà của các em
thông qua các câu hỏi, các bài tập dới nhiều hình thức
phong phú, đa dạng)
- Giáo viên là ngời thờng xuyên sát xao kiểm tra đánh giá kết quả tự học lịch sử ở nhà của học sinh. Việc
kiểm tra này phải đợc tiến hành thờng xuyên, liên tục, có
nh vậy chúng ta mới theo dõi đợc sát sao việc tự học của
các em, biết đợc trình độ nhận thức của các em, việc tự
học có mang lại kết quả nh mong muốn không, từ đó đa
ra các hớng phấn đấu, điều chỉnh để ngày càng nâng
cao chất lợng tự học của học sinh.
Hớng dẫn học sinh tự học là một nội dung rất quan
trọng đối với nâng cao chất lợng học tập của học sinh. Nó
định hớng cho các em những bớc nền tảng đầu tiên của tự
9


học: học nh thế nào, học cái gì là cần thiết nhất, giúp đỡ
các em khắc phục những khó khăn nảy sinh trong quá
trình tự học.
Không phải bất kỳ học sinh nào cũng nhận thức đợc
vai trò quan trong của tự học đối với việc chiếm lĩnh tri
thức của nhân loại và biến nó thành tri thức của mình.
Ngay cả khi nhận thức đợc điều đó thì các em cũng cha
biết cách tự học nh thế nào để đem lại hiệu quả. Khi tiến

hành tự học các em sẽ gặp phải nhiều khó khăn nh thời
gian, tài kiệu tham khảo, cha xác định đợc nên học cái gì
và học nh thế nào. Vì vậy để việc tự học của học sinh
diễn ra và đạt hiệu quả cần thiết phải có vai trò hớng dẫn
của giáo viên.

Chơng II: Hớng dẫn học sinh tự học lịch sử MC III
BI 24 S XUT HIN KHUYNH HNG CU NC MI
1. Giới thiệu bài: BI 24 MC III S XUT HIN KHUYNH
HNG CU NC MI .

1.1. Vị trí : Trong kết cấu chơng trình lịch sử THPT,
đây là tit 32 gần cuối trong chơng trình (trớc bài s kết),
thuộc chơng trình lịch sử lớp 11 ban c bn.
1.2. Mục tiêu
- Về kiến thức:
+ Nêu và phân tích đợc những đặc điểm của giai cấp
công nhân Việt Nam, các hình thức đấu tranh của họ trớc
khi đợc tuyên truyền chủ nghĩa Mac - Lênin.
+ Trình bày đợc tiểu sử của Nguyễn Tt Thnh, hoàn
cảnh Nguyễn Tt Thnh ra đi tìm đờng cứu nớc
+ Đánh giá đợc sự khác biệt trong quá trình tìm đờng
cứu nớc của Ngời so với các nhà yêu nớc đơng thời.
10


- Về kỹ năng:
+ Kỹ năng phân tích các sự kiện lịch sử
+ So sánh yếu tố mới của một khuynh hớng cứu nớc mới với
các khuynh hớng cứu nớc mà dân tộc đã trải qua và đòi hỏi

phải vợt qua.
- T tởng:
+ Giúp học sinh dõi theo những yếu tố của một khuynh
hớng cứu nớc mới
1.3. Nội dung
- Khái quát đặc điểm của giai cấp công nhân và các
phong trào đấu tranh của học trớc chiến tranh thế giới thứ
nhất.
- Hoạt động của Nguyễn Tt Thnh từ 1911- 1918
1.4. Thời gian: 1 tiết
Đây là một bài có nội dung quan trọng trong chơng
trình lịch sử lớp 11, là nội dung mà các em đã đợc học từ
lớp 8, có nhiều nội dung mà học sinh có thể tự học đợc di
sự hớng dẫn của giáo viên. Tài liệu tham khảo cho các nội
dung bài là khá phong phú. Vì vậy tôi đã chọn bài này để
hớng dẫn học sinh tự học.
2. Những khó khăn của học sinh khi tự học mc III
bi 24 S XUT HIN KHUYNH HNG CU NC MI
- Tâm lý không thích học lịch sử của học sinh. Đây là
một khó khăn chung cho cả bộ môn lịch sử chứ không
riêng gì bài này. Một thực tế đáng buồn là học sinh phổ
thông rất nhiều em không thích học lịch sử và luôn coi
lịch sử chỉ là một môn phụ nên đầu t thời gian và tâm
trí cho môn này ít hơn. Điều đó đã gây trở ngại lớn không
chỉ cho việc dạy học lịch sử trên lớp của giáo viên mà cả
việc tự học ở nhà của học sinh.
11


- Nguồn tài liệu sử dụng cho bài học này cha đợc cung

cấp đầy đủ cho các em. Không phải th viện trờng nào
cũng có đủ sách để phục vụ cho học sinh. Mặt khác các
em còn yếu trong kỹ năng đọc sách, chất lợng khai thác
thông tin còn yếu.
- Các bài tập trong sách giáo khoa giáo viên giao về nhà
cho học sinh cha đáp ứng đợc nhu cầu tự học của các em.
Câu 1 chỉ đơn thuần là nhắc lại kiến thức, câu 2 là một
câu hỏi có so sánh song nếu không có sự hớng dẫn của
giáo viên thì rất ít em có thể tự mình làm đợc.
- Một khó khăn nữa vẫn còn tồn tại là việc giành thời
gian cho tự học lịch sử ngoài giờ lên lớp của học sinh là cha
nhiều do nhiều lý do: ít thời gian tự học, ngoài môn lịch
sử ra các em còn nhiều môn khác phải học, cách phân
phối thời gian cha hợp lý phần nào đã ảnh hởng đến kết
quả tự học của các em.
- Khó khăn chủ yếu nhất, lớn nhất của học sinh là các em
cha biết cách tự học cái gì và học nh thế nào? không phải
bất cứ nội dung nào các em cũng có thể tự học đợc. Giáo
viên cần phải chỉ cho học sinh các nội dung có thể tự học,
đâu là nôị dung cần thiết của bài để tự học, và cách học
nh thế nào để đem lại hiệu quả tự học cao nhất.
3. Hớng dẫn của giáo viên
Từ góc độ tâm lý, chúng ta nhận thấy rằng hoạt động
nhận thức có cấu trúc: Mục đích - động cơ - hoạt động
(thao tác). Cấu trúc này giúp chúng ta hiểu rằng, để hoạt
động tự học của học sinh diễn ra và thu đợc hiệu quả thì
học sinh cần có mục đích rõ ràng. Ngời học phải hiểu rõ
đợc mình phải học cái gì? Kết quả cần đạt tới? Từ mục
đích chuyển thành động cơ hành động (động cơ bên
trong, động cơ bên ngoài). Quan trọng nhất vẫn là động

12


cơ bên trong. Nó xuất phát từ chính những ham muốn
tìm tòi, những mâu thuẫn nhận thức, mâu thuẫn giữa
nhiệm vụ giải quyết và khả năng của học sinh. Động cơ
này có thể hình thành từ những kích thích bên ngoài ngời học. Vì vậy giáo viên phải liên tục tăng cờng hứng thú
trong tự học lịch sử của học sinh bằng cách cho học sinh
thâý đợc ý nghĩa quan trọng của tự học, áp dụng các phơng pháp tự học hiệu quả
3.1. Hớng dẫn học sinh lập kế hoạch tự học
Trên thực tế, thời gian mà học sinh giành cho tự học lịch
sử là rất ít. Để biện luận cho thực tế này thì hầu hết các
em đều cho rằng mình có ít thời gian, ngoài môn lịch sử
ra các em còn phải học nhiều môn khác, các em cha có sự
sử dụng thời gian một cách hợp lý, còn lãng phí, cha hiệu
quả. Giáo viên nên hớng dẫn học sinh lập kế hoạch tự học từ
đầu mỗi chơng (chứ khong chỉ riêng bài này) và kiểm tra,
bổ sung kế hoạch đó cho các em. Việc lập kế hoạch tự
học phải dựa trên:
- Mục tiêu của bài
- Nội dung bài học
- Yêu cầu của chơng trình sách giáo khoa
- Thời gian dành cho bài
- Điều kiện cá nhân
- Dựa vào thời khoá biểu của môn học, lập kế hoạch cho
bài học, cho từng phần nội dung
- Định ra thời gian thực hiện cụ thể
Kế hoạch học tập của học sinh có thể làm theo mẫu sau:
Kế hoạch học tập
Họ và tên

Lớp

Môn Chơng/Bài

13


Ng
Tuầ

ày

n

Công

Dự kiến

Kết

Nhận

G

việc

kết quả

quả

xét của

hi

cần

đạt đợc

thực tế

giáo viên

chú

tiến

đã đạt

hành

đợc

3.2. Xác định các nội dung mà học sinh có thể tự
học
Việc xác định các nội dung mà học sinh có thể tự học
phải dựa trên:
- Mục tiêu bài học (thờng là mục tiêu bậc 1)
- Nội dung là kiến thức đã đợc học ở cấp trớc
- Nội dung là kiến thức mới nhng đợc trình bày dễ hiểu

trong sách giáo khoa, chỉ yêu cầu học sinh đọc là có thể
hiểu đợc.
- Phần kiến thức mở rộng để học sinh tìm tòi, tự nghiên
cứu không quá khó với học sinh.
Trong bài 40 các nội dung sau có thể cho học sinh tự
học, tự nghiên cu đợc:
- Những đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam.
- Tiểu sử của Nguyễn Tt Thnh
- Những quốc gia mà Nguyễn Tt Thnh đã đi qua trong
quá trình tìm đờng cứu nớc từ 1911- 1918, và hoạt động
chính của Ngời tại các quốc gia đó.
3.3. Giao nhiệm vụ và hớng dẫn học sinh thực hiện
nhiệm vụ
Để học sinh có thể tự học giáo viên cần giao nhiệm vụ ở
nhà cho học sinh (bài tập lịch sử) để các em chuẩn bị bài
trớc khi lên lớp, hay các câu hỏi, bài tập trên lớp và các bài
tập về nhà cho học sinh sau khi kết thúc bài học.
14


ở nhà: Căn cứ vào nội dung các em có thể tự học, giáo
viên có thể chia lớp thành 2 nhóm để các nhóm chuẩn bị ở
nhà và sẽ trình bày trớc lớp:
Nhóm 1: Su tầm các tranh ảnh về Nguyễn Tt Thnh đến
năm 1918. (Sản phẩm là những bức ảnh về Ngời đến năm
1918)
Nhóm 2: Hoạt động của Nguyễn Tt Thnh tại những nơi
mà Ngời đã đi qua. Giáo viên hớng dẫn học sinh cần phải
làm đợc những yêu cầu sau:
+ Chỉ đợc trên bản đồ thế giới những quốc gia mà

Nguyễn Tt Thnh đã đến
+ Nêu đựơc hoạt động chính của Ngời tại các quốc gia
đó.
Các em sẽ đọc sách giáo khoa để nhớ lại kiến thức về
tiểu sử của Nguyễn Tt Thnh, các đặc điểm của giai cấp
công nhân.
Trên lớp: Giáo viên có thể ra các câu hỏi yêu cầu học sinh
đọc sách giáo khoa để trả lời, và giao bài tập về nhà cho
học sinh. (cụ thể trong giáo án thử nghiệm).
3.4. Giới thiệu tài liệu và cách khai thác tài liệu.
- Sách giáo khoa: đây là phơng tiện không thể thiếu
đối với học sinh. Học sinh phải đọc sách giáo khoa để trả
lời các câu hỏi trên hỏi. ở nhà các em đọc sách giáo khoa,
ghi nhớ các ý chính của bài, đánh dấu những nội dung mà
các em cha hiểu, hay muốn đợc giáo viên mở rộng thêm để
hỏi giáo viên.
- Tài liệu tham khảo: Giáo viên hớng dẫn học sinh vào các
trang web, các sách về Hồ Chí Minh trong th viện của trờng để học sinh tìm hiểu. Nếu có thể giáo viên nên chỉ
rõ cho học sinh nên đọc những phần nào trong cuốn sách
15


đó, chỉ dẫn cụ thể cho từng nhóm để các em tìm đợc
những nội dung có liên quan đến nhiệm vụ của mình
4. Tiến hành kiểm tra - đánh giá kết quả tự học
của học sinh
Giáo viên cần kiểm tra - đánh giá việc thực hiện nhiệm
vụ đợc giao về nhà của các nhóm, đặt ra các câu hỏi trên
lớp cho học sinh, để nhận biết đợc kết quả tự học của các
em là bao nhiêu. Giáo viên nên cho điểm trình bày của các

nhóm vì nh vậy sẽ khuyến khích đợc các em tự học ở nhà.
Giáo án thử nghiệm: Hớng dẫn học sinh tự học mc III
bi 24 S XUT HIN KHUYNH HNG CU NC MI
1. Mục tiêu
- Về kiến thức:
+ Nêu và phân tích đợc những đặc điểm của giai cấp
công nhân Việt Nam, các hình thức đấu tranh của họ trớc
khi đợc tuyên truyền chủ nghĩa Mỏc - Lênin.
+ Trình bày đợc tiểu sử của Nguyễn Tt Thnh, hoàn
cảnh Nguyễn Tt Thnh ra đi tìm đờng cứu nớc
+Đánh giá đợc sự khác biệt trong quá trình tìm đờng
cứu nớc của Ngời so với các nhà yêu nớc đơng thời.
- Về kỹ năng:
+ Kỹ năng phân tích các sự kiện lịch sử
+ So sánh yếu tố mới của một khuynh hớng cứu nớc mới với
các khuynh hớng cứu nớc mà dân tộc đã trải qua và đòi hỏi
phải vợt qua.
- T tởng:
+ Giúp học sinh dõi theo những yếu tố của một khuynh
hớng cứu nớc mới
2. Hệ thống câu hỏi và hớng dẫn học sinh tự
nghiên cứu
16


Câu 1: Đặc điểm của giai cấp công nhân thế giới? Giai
cấp công nhân Việt Nam có điểm gì khác so với giai cấp
công nhân thế giới? (về sự ra đời, nguồn gốc, số lợng,
đặc điểm)
Câu 2: Em có nhận xét gì về đời sống của giai cấp công

nhân Việt Nam trớc Chiến tranh thế giới thứ nhất?
Câu 3: Trớc Chiến tranh thế giới thứ nhất, đã có bao nhiêu
phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân Việt Nam?
Hình thức đấu tranh? Các phong trào tiêu biểu? tính chất
của các phong trào này?
Câu 4: Trình bày tiểu sử của Nguyễn Tt Thnh ?
Câu 5: Hoạt động của Nguyễn Tt Thnh tại những nơi mà
Ngời đã đi qua trong giai đoạn từ 1911- 1918?
Câu 6: Nhận xét về quá trình hoạt động của Nguyễn
Tt Thnh giai đoạn này?
3. Câu hỏi và bài tập kiểm tra - đánh giá
Câu 1: Điểm khác biệt giữa giai cấp công nhân Việt Nam
với giai cấp công nhân thế giới? (chọn các đáp án đúng)
a. Ra đời trớc giai cấp t sản
b. Chịu 3 tầng áp bức bóc lột của thực dân, phong kiến,
t sản
c. Đấu tranh tự phát
d. Có quyền lợi mâu thuẫn với giai cấp t sản
Câu 2: Hình thức đấu tranh nào sau đây không thuộc về
phong trào công nhân Việt Nam trc Chiến tranh thế giới
thứ nhất?
a. Bãi công

b. Mít tinh

c. Biểu tình

d. Bỏ việc
Câu 3: Cuộc bãi công của công nhân xởng chữa tàu Ba Son
diễn ra vào năm nào?

17


a. 1911

b. 1912

c. 1913

d. 1914
Câu 4: Nguyễn Tất Thành tham gia vào phong trào chống
thuế năm nào?
a. 1906

b. 1907

c. 1908

d. 1909
Câu 5: Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đờng cứu nớc vào
thi gian no?
a. 3/6/1911

b. 6/3/1911

c. 5/6/1911

d. 6/5/1911
Câu 6: Từ 1911- 1918 Nguyễn Tt Thnh đã đến các quốc
gia nào?

a. Pháp, Mỹ, Anh

b. Pháp, Mỹ, Hà Lan

c. Pháp, Anh,

Tây Ban Nha
4. Hoạt động lên lớp kiểm tra - đánh giá việc tự học
lịch sử của học sinh.
Phơng tiện giảng dạy: Sách giáo khoa lịch sử 11, sách
giáo viên lịch sử 11(ban KHXH), tranh ảnh, máy chiếu
Giáo án:
Hoạt động của thầy và trò

Nội dung cần đạt
III. S XUT HIN KHUYNH
HNG CU NC MI

1. Phong tro cụng nhõn:
Giáo viên yêu cầu học sinh
nhắc lại đặc điểm của giai
cấp công nhân thế giới.
Học sinh đọc sách giáo khoa
và trả lời
câu 1: Giai cấp công nhân
Việt Nam có điểm gì khác với

a. Sự ra đời:
+

Ra

đời

trong

chơng

trình khai thác thuộc địa lần
1 (1987 - 1914)
+ Ra đời trớc giai cấp t sản
Việt Nam.
- Nguồn gốc: chủ yếu từ
18


giai cấp công nhân thế giới về nông dân bị phá sản
sự ra đời, nguồn gốc, số lợng,

- Số lợng ít: Khoảng 10 vạn

đặc điểm?

- Đặc điểm:
+ Chịu 3 tầng áp bức bóc
lột của thực dân, phong kiến
và t sản
+ Có quan hệ mật thiết với

Giáo viên cho học sinh xem nông dân

bức ảnh cảnh lao động khổ
cực của công nhân

+ Tiếp thu truyền thống
yêu nớc, đấu tranh bất khuất

Câu 2: Quan sát bức ảnh các của dân tộc.
em thấy những ngời công
nhân đang làm gì? Trang
phục của họ ra sao? Điều kiện

* Đời sống của giai cấp công

lao động của họ thế nào? Em nhân quá khổ cực
có nhận xét gì về đời sống
của giai cấp công nhân Việt
Nam.
Giáo viên đọc đoạn trích
dẫn về tình cảnh giai cấp
công nhân để minh hoạ
Câu 3: Trứơc chiến tranh
thế giới thứ nhất đã có bao
nhiêu cuộc đấu tranh của giai
cấp công nhân Việt Nam?
Hình thức đấu tranh? Các
phong trào tiêu biểu? Tính
chất của các phong trào này?

b. Phong trào đấu tranh
- Số lợng: 61 cuộc

- Hình thức: Bỏ việc, phá
giao kèo, đánh lại cai ký, bãi
công
- Các phong trào tiêu biểu:
Cuộc đấu tranh của công
nhân viên chức hãng liên hiệp
thơng mại Đông Dơng ở Hà
Nội (5/1909), bãi công của
công nhân xởng chữa tàu Ba
Son (1912)...
- Tính chất: Tự phát
* Đó là cuộc đấu tranh của
một lực lợng xã hội mới ở Việt

Giáo viên giới thiệu thêm về

Nam.
19


cuộc bãi công của công nhân 2. Bui u hot ng cu nc ca
Nguyn Tt Thnh(1911-1918)
xởng chữa tàu Ba Son.
Chiếu ảnh Nguyn Tt Thnh

a. Tiểu sử

Giáo viên yêu cầu học sinh

- 19/5/1980 - 2/9/1969

nhắc lại kiến thức cũ

- Tên thật là Nguyễn Sinh

Câu 4: Trình bày tiểu sử Cung
của Nguyn Tt Thnh ?

- Quê: Làng Sen, xã Kim Liên,
Nam Đàn, Nghệ An.

Chiếu ảnh (quê nội của Ngời,

- Thân sinh: Cụ phó bảng

thân sinh Ngời, , phong trào Nguyễn Sinh Sắc
chống thuế, trờng Dục Thanh, Hoàng Thị Loan
cảng

Nhà

Rồng,

Tàu

La

toucher Trerovill
Giới thiệu thêm về tầu La
Toucher Trerovill

Giáo viên đọc tài liệu trích
dẫn về Nguyn Tt Thnh

và

Bà

- 1904: Học trờng quốc học
Huế
- 1908: Tham gia phong
trào chống thuế Trung kỳ
- 1911: Ra đi tìm đờng
cứu nớc

Nhóm 2 trình bày
+ Chỉ trên bản đồ thế giới b. Hoạt động của Nguyn Tt
những nơi mà Nguyn Tt Thnh Thnh từ 1911 - 1918
đã đến
- 7/1911: Đến Macxay
+ Câu 5: Hoạt động của (Pháp), Ngời làm thuê để
Nguyn Tt Thnh tại những quốc kiếm sống và xem xét đời
gia mà Ngời đã đi qua từ 1911 sống của nhân dân.
- 1918

- 12/1912 -1913: ở Mỹ, làm
thuê để kiếm sống và tìm
hiểu đời sống của nhân dân
lao động Mỹ.
- Cuối năm 1913: Rời Mỹ
sang Anh, làm các công việc

nặng nhọc để kiếm sống và

Câu 6: Nhận xét về quá trình

khảo sát đời sống của quần
chúng lao động
20


hoạt động của Nguyn Tt Thnh

- 12/1917: Trở lại Pháp, kết
giao với những ngời Việt Nam

từ 1911 - 1918?

yêu nớc Tại Pháp và những ngời
Pháp tiến bộ.
* Nhận xét:
- Đây là quá trình khảo sát,
lựa chọn, - Là điều kiện để
Ngời tìm ra con đờng cách
mạng đúng đắn cho dân
tộc.
Câu hỏi và bài tập củng cố (sử dụng các câu hỏi và bài
tập trắc nghiệm mục 3)
Bài tập về nhà:
+ Câu hỏi trong sách giáo khoa.
+ Liệt kê các sự kiện lớn trong lịch sử Việt Nam từ 18581918

Kết luận,KIN NGH
1.Kt lun:
Trong lịch sử giáo dục, ngay từ thời cổ đại các nhà giỏo
dục lỗi lạc đã nhận ra tầm quan trọng của tự học. Ngày nay
để có thể học suốt đời ngời ta ngày càng đánh giá cao
hơn vai trò của tự học. Trong bài tự học - chìa khoá vàng
của giáo dục, GS Phan Trọng Luận đã khẳng định:
Tự học - con đờng khắc phục nghịch lý: học vấn thì
vô hạn mà tuổi học đờng thì có hạn
Tự học để tự phát triển, bằng không là tự vô hiệu
hoá mình
Tự học con đờng thử thách, rèn luyện và hình thành
ý chí cao đẹp của mỗi con ngời trên con đờng lập nghiệp

21


Tự học là con đờng tạo ra tri thức bền vững cho mỗi
con ngời trên con đờng học vấn thờng xuyên của cả cuộc
đời
Tự học đóng vai trò quan trọng trong cuộc đời của
mỗi con ngời không chỉ riêng lứa tuổi học đờng. Tự học
chỉ có thể đem lại kết quả khi ngời học biết cách học. Ngời dạy không chỉ là ngời truyền đạt tri thức cho học sinh
mà phải là ngời dạy học sinh cách t duy, các lĩnh hội tri
thức. Đặc biệt trong tình hình hiện nay khi mà lợng tri
thức của nhân loại đang gia tăng một cách nhanh chong,
sự bùng nổ thông tin, thì những kiến thức mà nhà trờng
cung cấp cho học sinh sẽ không thể đủ và luôn lạc hậu.
Nếu học sinh không tự mình chiếm lĩnh lấy tri thức thì
ngời đó sẽ tụt hậu. Song với lợng tri thức lớn nh vậy (trong đó

có cả tốt và xấu) nếu học sinh không biết cách học, không
biết lựa chọn tri thức để tiếp nhận thì cũng sẽ không
mang lại kết quả.Điều đó đòi hỏi phải có sự hớng dẫn của
giáo viên. Chính vì vậy hớng dẫn học sinh tự học là một
nhiệm vụ quan trọng không chỉ của giáo viên môn lịch sử
mà là nhiệm vụ của tất cả các giáo viên ở tất cả các bộ
môn.
2.Kin ngh:
Trong quỏ trỡnh ỏp dng sỏng kin ny bn thõn tụi v hc sinh gp
phi nhng khú khn nht nh. nõng cao hn na kh nng t hc sỏng
to ca hc sinh i vi cỏc mụn hc núi chung v b mụn Lch s núi
riờng, tụi mnh rn cú mt s kin ngh sau:
- Nh trng cn t chc nhiu hn na cỏc chuyờn , Hi tho khoa
hc cho hc sinh cỏc em th hin tinh thn t hc, t sỏng to ca
mỡnh
22


- Nh trng tip tc u t c s vt cht, c bit l h thng
phng tin nghe nhỡn nh mỏy chiu a nng, tivi, to iu
kin thun li cho vic hc sinh t hc v th hin kh nng t duy.
- i vi thy cụ giỏo cn khuyn khớch hc sinh nim am mờ nghiờn
cu bi hc, ch ng lnh hi kin thc.
XC NHN CA TH
TRNG N V

Thanh Húa, ngy 15 thỏng 05 nm 2019
Tụi xin cam oan õy l SKKN ca mỡnh vit,
khụng sao chộp ni dung ca ngi khỏc.

Lờ Hu Trung

tài liệu tham khảo
1.Phạm Viết Vợng (1996): Giáo dục học đại cơng, NXB
ĐHQGHN
2.Nguyễn Cảnh Toàn (2001): Tự học, tự nghiên cứu, Trờng
Đại học s phạm Hà Nội, Trung tâm văn hoá ngôn ngữ Đông
Tây, tập 2
23


3. Hoàng Thanh Tú (2006): Tập bài giảng môn phơng
pháp dạy học lịch sử, Tài liệu lu hành nội bộ Khoa S Phạm,
ĐHQGHN.
4. Thái Duy Tuyên (1997): Những vấn đề cơ bản của
giáo dục, NXB Giáo Dục
5. Từ điển giáo dục học, NXB Bách Khoa
Tạp chí:
6. Phạm Thị Lan Phơng: Vai trò của ngời giáo viên trong
việc rèn luyện năng ực tự học cho học sinh, tạp chí dạy và
học ngày nay, số 4, 2005
7. Nguyễn Kỳ, Xã hội hoá giáo dục và phát huy nội lực, tạp
chí nghiên cứu giáo dục, số 7, 2000
8. Thái Duy Tuyên: Một số vấn đề cần thiết khi hớng dẫn
học sinh tự học, tạp chí nghiên cứu Giáo Dục, số 8 tháng
4/2004

24