Quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên Trường Tiểu học Tân Dân, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo định hướng đổi mới giáo dục hiện nay.
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.72 MB, 118 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGUYỄN THỊ HOÀI THU
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
BỒI DƢỠNG KỸ NĂNG SƢ PHẠM CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
TÂN DÂN, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ
THEO ĐỊNH HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2018
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGUYỄN THỊ HOÀI THU
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
BỒI DƢỠNG KỸ NĂNG SƢ PHẠM CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
TÂN DÂN, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ
THEO ĐỊNH HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 8. 14 01 14
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Thị Tuyết Oanh
HÀ NỘI - 2018
LỜI CẢM ƠN
Có được bản Luận văn tốt nghiệp này, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn
sâu sắc đến Ban Giám hiệu; các thầy cô giáo Trường Đại học Giáo dục- Đại
học Quốc gia Hà Nội đã trực tiếp giảng dạy, tư vấn, tận tình giúp đỡ tác giả
trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Đồng thời tác giả xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ và ủng hộ của Ban
giám hiệu, các cán bộ giáo viên, nhân viên của các trường tiểu học Tân Dân,
thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đã tạo điều kiện, động viên khích lệ, cung
cấp số liệu, đóng góp ý kiến cho tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và
hoàn thành luận văn.
Đặc biệt, tác giả luận văn xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến
PGS.TS Trần Thị Tuyết Oanh- Trường Đại học sư phạm Hà Nội, người đã
trực tiếp hướng dẫn khoa học, tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ trong suốt
quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này.
Mặc dù tác giả đã hết sức cố gắng, song chắc chắn luận văn không
tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự chia sẻ và
những ý kiến đóng góp quý báu từ các thầy giáo, cô giáo, các nhà khoa học và
các bạn đọc để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Hoài Thu
i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Chữ viết đầy đủ
BDTX
Bồi dưỡng thường xuyên
CBQL
Cán bộ quản lý
CLB
Câu lạc bộ
CNH – HĐH.
Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa
CNTT
Công nghệ thông tin
CSVC
Cơ sở vật chất
ĐNGV TH
Đội ngũ giáo viên tiểu học
GD
Giáo dục
GD & ĐT
Giáo dục và đào tạo
GDPT
Giáo dục phổ thông
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
KNSP
Kỹ năng sư phạm
OECD
Tổ chức Hợp tác phát triển châu Âu
PCGD
Phổ cập giáo dục
QL
Quản lí
TH
Tiểu học
UBND
Ủy ban nhân dân
XHCN
Xã hội chủ nghĩa
ii
MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn ...................................................................................................... i
Danh mục các chữ viết tắt .............................................................................. ii
Danh mục các bảng ...................................................................................... vii
Danh mục các biểu đồ ................................................................................. viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG KỸ NĂNG SƢ PHẠM CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
THEO ĐỊNH HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY ...................... 5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ............................................................... 5
1.1.1. Những nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng cho giáo viên ................ 5
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cho
giáo viên Tiểu học .................................................................................. 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................... 9
1.2.1. Quản lý ......................................................................................... 9
1.2.2. Quản lý trường học ..................................................................... 11
1.2.3. Bồi dưỡng, bồi dưỡng kỹ năng sư phạm ..................................... 13
1.2.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm .......................... 15
1.3. Hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng sƣ phạm của giáo viên ở trƣờng
tiểu học ........................................................................................................ 16
1.3.1. Chức năng, nhiệm vụ của Tiểu học ............................................. 16
1.3.2. Vị trí, vai trò của giáo viên tiểu học ............................................ 17
1.3.3. Mục tiêu của bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên ............. 18
1.3.4. Nội dung và phương pháp bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho
giáo viên ............................................................................................... 19
1.3.5. Các hình thức bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên ........... 20
1.4. Quản lý hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng sƣ phạm cho giáo viên TH
theo định hƣớng đổi mới giáo dục ............................................................. 21
1.4.1. Một số định hướng đổi mới giáo dục tiểu học ............................. 21
1.4.2. Vai trò của Hiệu trưởng trong quản lý bồi dưỡng kỹ năng sư
phạm cho giáo viên tiểu học trước yêu cầu đổi mới giáo dục................ 22
iii
1.4.3. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho
giáo viên tiểu học theo định hướng đổi mới giáo dục............................ 24
1.4.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý bồi dưỡng kỹ
năng sư phạm giáo viên Tiểu học ......................................................... 28
Kết luận chƣơng 1 ...................................................................................... 30
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
KỸ NĂNG SƢ PHẠM CHO GIÁO VIÊN TRƢỜNG TIỂU HỌC TÂN
DÂN, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ.......................................... 31
2.1. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ........................................................... 31
2.1.1. Mục đích nghiên cứu .................................................................. 31
2.1.2. Nội dung nghiên cứu .................................................................. 31
2.1.3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................ 31
2.2. Khái quát về Trƣờng Tiểu học Tân Dân ............................................ 32
2.2.1. Tình hình giáo dục trường Tiểu học Tân Dân, thành phố Việt
Trì, tỉnh Phú Thọ .................................................................................. 33
2.2.2. Thực trạng về đội ngũ giáo viên trường Tiểu học Tân Dân,
thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ .......................................................... 35
2.2.3. Đánh giá ưu điểm và hạn chế của đội ngũ giáo viên trường
Tiểu học Tân Dân ................................................................................. 37
2.3. Thực trạng hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng sƣ phạm cho giáo viên
trƣờng Tiểu học Tân Dân .......................................................................... 40
2.3.1. Thực trạng nhận thức bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên .... 40
2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung bồi dưỡng kỹ năng sư phạm........ 41
2.3.3. Thực trạng thực hiện phương pháp bồi dưỡng kỹ năng sư phạm...... 43
2.3.4. Thực trạng thực hiện các hình thức bồi dưỡng kỹ năng sư phạm ..... 44
2.3.5. Thực trạng kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng kỹ năng sư
phạm cho giáo viên các trường tiểu học Tân Dân ................................. 46
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng sƣ phạm cho
giáo viên trƣờng tiểu học Tân Dân ............................................................ 47
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo
viên theo định hướng đổi mới giáo dục hiện nay .................................. 47
iv
2.4.2. Thực trạng tổ chức quản lý bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho
giáo viên theo định hướng đổi mới giáo dục hiện nay........................... 49
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo quản lý bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho
giáo viên ............................................................................................... 50
2.4.4. Thực trạng chỉ đạo kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng kỹ năng sư
phạm cho giáo viên............................................................................... 53
2.4.5. Đánh giá chung những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân........... 55
Kết luận chƣơng 2 ...................................................................................... 58
CHƢƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG
KỸ NĂNG SƢ PHẠM CHO GIÁO VIÊN TRƢỜNG TIỂU HỌC TÂN
DÂN, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ THEO ĐỊNH
HƢỚNG ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY.................................................... 59
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ...................................................... 59
3.1.1. Đảm bảo đáp ứng mục tiêu giáo dục tiểu học.............................. 59
3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống ................................................................ 60
3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ............................................. 61
3.1.4. Đảm bảo tính đồng bộ................................................................. 62
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng sƣ phạm cho
giáo viên trƣờng Tiểu học Tân Dân, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ......... 63
3.2.1. Tổ chức khảo sát nhu cầu bồi dưỡng kỹ năng sư phạm của
giáo viên ............................................................................................... 63
3.2.2. Xác định nội dung bồi dưỡng kỹ năng sư phạm theo yêu cầu
đổi mới giáo dục và phù hợp từng đối tượng giáo viên ......................... 65
3.2.3. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng sư phạm phù hợp với
đặc điểm và điều kiện của nhà trường................................................... 68
3.2.4. Chỉ đạo giáo viên cốt cán bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho
giáo viên trong nhà trường.................................................................... 71
3.2.5. Tổ chức thực hiện đa dạng các hình thức bồi dưỡng, chú
trọng tự bồi dưỡng của giáo viên .......................................................... 72
3.2.6. Tổ chức kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng và kết quả
bồi dưỡng kỹ năng sư phạm.................................................................. 75
v
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ......................................................... 77
3.4. Mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp .................................. 79
3.4.1. Khái quát về quá trình khảo sát ................................................... 79
3.4.2. Kết quả khảo sát ......................................................................... 80
Kết luận chƣơng 3 ...................................................................................... 87
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 90
PHỤ LỤC.................................................................................................... 93
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.
Quy mô phát triển trường Tiểu học Tân Dân ........................... 33
Bảng 2.2.
Kết quả học sinh đánh giá theo thông tư 30 ............................. 33
Bảng 2.3.
Kết quả học sinh giỏi các cấp .................................................. 34
Bảng 2.4.
Đội ngũ giáo viên .................................................................... 35
Bảng 2.5.
Kết quả đánh giá giáo viên theo Nghị định 56 ......................... 35
Bảng 2.6.
Kết quả đánh giá, xếp loại giáo viên ........................................ 36
Bảng 2.7.
Kết quả đánh giá, xếp loại bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho
giáo viên Trường Tiểu học Tân Dân trong 3 năm học gần đây ... 37
Bảng 2.8.
Kết quả đánh giá thực hiện nội dung bồi dưỡng kỹ năng sư
phạm của GV TH Tân Dân thành phố Việt Trì ........................ 41
Bảng 2.9.
Kết quả khảo sát mức độ thực hiện phương pháp bồi dưỡng
kỹ năng sư phạm cho giáo viên trường Tiểu học Tân Dân ....... 43
Bảng 2.10. Kết quả thực hiện các hình thức bồi dưỡng kỹ năng sư
phạm cho giáo viên tiểu học Tân Dân ...................................... 45
Bảng 2.11. Kết quả khảo sát về hình thức kiểm tra đánh giá kết quả bồi
dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên các trường tiểu học
Tân Dân ................................................................................... 46
Bảng 2.12. Thực trạng tổ chức quản lý bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho
giáo viên trường tiểu học Tân Dân........................................... 49
Bảng 2.13. Mức độ hiệu quả của các nội dung chỉ đạo bồi dưỡng kỹ
năng sư phạm cho giáo viên..................................................... 51
Bảng 2.14.
Kết quả khảo sát mức độ thực hiện sự phù hợp công tác kiểm
tra hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên ............. 53
Bảng 3.1.
Đánh giá của CBQL, GV các trường tiểu học Tân Dân về
tính cấp thiết của các biện pháp bồi dưỡng kỹ năng sư
phạm cho giáo viên trường Tiểu học trường Tân Dân .............. 81
Bảng 3.2.
Đánh giá của CBQL, GV các trường tiểu học về tính khả
thi của các biện pháp bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo
viên tiểu học trường Tân Dân .................................................. 84
vii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1.
Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò của
bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên ............................ 40
Biểu đồ 2.2.
Kết quả khảo sát mức độ thực hiện phương pháp bồi
dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên trường Tiểu học
Tân Dân ................................................................................ 44
Biểu đồ 2.3.
Kết quả thực trạng lập kế hoạch quản lý bồi dưỡng kỹ
năng sư phạm cho giáo viên trường tiểu học Tân Dân ........... 48
Biểu đồ 2.4.
Kết quả thực hiện công tác kiểm tra hoạt động bồi dưỡng
kỹ năng sư phạm cho giáo viên ............................................. 54
Biểu đồ 3.1.
Đánh giá của CBQL, GV trường tiểu học Tân Dân về tính
cấp thiết của các biện pháp bồi dưỡng kỹ năng sư phạm
cho giáo viên tiểu học trường Tân Dân ................................. 82
Biểu đồ 3.2.
Đánh giá của CBQL, GV trường tiểu học Tân Dân về tính
khả thi của các biện pháp bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho
giáo viên tiểu học trường Tân Dân ........................................ 85
viii
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tiểu học là một bậc học rất quan trọng, tạo ra những cơ sở ban đầu cơ
bản và bền vững cho trẻ em.
Đội ngũ giáo viên quyết định chất lượng giáo dục trong nhà trường.
Đội ngũ giáo viên có uy tín, có tài năng sư phạm sẽ tạo cho học sinh hứng
thú học tập và mọi hoạt động của học sinh, từ đó sẽ định hướng, tác động
các em trong việc xây dựng ý thức, thái độ học tập, hình thành nhân cách.
Người thầy, người cô cũng là điểm tựa vững chắc để giúp các em vượt qua
mọi khó khăn vươn lên trong học tập nhằm đạt kết quả cao. Để trở thành
một giáo viên có tay nghề giỏi, đạo đức tốt đòi hỏi mỗi giáo viên phải nỗ lực
cố gắng thật nhiều trong học tập, rèn luyện và thường xuyên bồi dưỡng kỹ
năng sư phạm của mình.
Hiện nay, ngành giáo dục đang tiếp tục thực hiện đổi mới để phù hợp
với thời đại nhằm đào tạo ra sản ph m là những con người và thế hệ trẻ có sức
khoẻ, có đạo đức trong sáng, có tính tổ chức kỉ luật, thiết tha gắn bó với lý
tưởng dân tộc, biết giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc, có tác
phong công nghiệp, có tư duy sáng tạo, có kĩ năng thực hành giỏi, làm chủ tri
thức khoa học, có ý chí kiên cường, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hoá
nhân loại, phát huy tiềm năng, có ý thức cộng đồng, là những người thừa kế
và phát triển xây dựng chủ nghĩa xã hội, vừa “Hồng” vừa “Chuyên”.
Nghị quyết TW 2 khóa VIII đã nêu r : giáo dục là quốc sách hàng đầu,
là sự nghiệp của toàn đảng, toàn dân. Giáo dục là nhân tố đặc biệt quan trọng
đối với sự phát triển kinh tế- xã hội, sự hưng thịnh của mỗi quốc gia.
Phát triển đội ngũ giáo viên luôn là vấn đề chiến lược của mỗi nhà
trường vì đội ngũ giáo viên mang yếu tố hàng đầu quyết định chất lượng giáo
dục. Bồi dưỡng kỹ năng sư phạm góp phần nâng cao chất lượng giáo viên
được xem là khâu đột phá, trọng tâm của đổi mới giáo dục. Giáo viên được
1
coi như yếu tố then chốt của cải cách, đổi mới giáo dục. Bởi lẽ, trong nhà
trường, thầy cô giáo sẽ là lực lượng trực tiếp thực hiện chương trình giáo dục
của cấp học. Không có thầy giỏi thì không thể có giáo dục chất lượng. Công
tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên rất quan trọng liên quan đến chất lượng giáo
dục trong mỗi nhà trường. Cho nên người quản lý phải chú ý đến việc bồi
dưỡng đội ngũ giáo viên cả về trình độ chính trị cũng như trình độ nghiệp vụ,
kỹ năng sư phạm… Nếu công tác này được cải tiến và đ y mạnh thì nhất định
chất lượng dạy học và giáo dục của nhà trường được nâng cao.
Trường Tiểu học Tân Dân đã chú trọng công tác bồi dưỡng, nâng cao
trình độ cho giáo viên nhưng nhìn chung chất lượng vẫn chưa đáp ứng được
yêu cầu phát triển GD&ĐT ngày càng cao theo xu thế hiện đại. Một bộ phận
giáo viên còn yếu về kỹ năng sư phạm, chưa có trách nhiệm cao, chưa thực sự
tâm huyết với nghề, chưa chú trọng đổi mới phương pháp dạy học phù hợp
với yêu cầu đổi mới giáo dục tiểu học hiện nay. Vì vậy, việc phát triển đội
ngũ giáo viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng ở Trường Tiểu
học Tân Dân là việc làm rất cần thiết.
Là cán bộ quản lý của nhà trường, bản thân tôi rất băn khoăn với chất
lượng giáo dục. Làm thế nào để nâng cao kỹ năng sư phạm cho đội ngũ giáo
viên, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục hiện nay. Trăn trở với suy nghĩ
đó, tôi đã chọn hướng nghiên cứu luận văn với tên đề tài: Quản lý hoạt động
bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên Trường Tiểu học Tân Dân, thành
phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo định hướng đổi mới giáo dục hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu lý luận và thực tiễn của quản lý hoạt động bồi dưỡng
kỹ năng sư phạm cho giáo viên tiểu học, đề xuất một số biện pháp quản lý
hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên Trường Tiểu học Tân
Dân, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học, góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục tiểu học.
2
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên Tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên
Trường Tiểu học Tân Dân, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo định hướng
đổi mới giáo dục hiện nay.
4. Câu hỏi nghiên cứu
- Hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên tiểu học dựa
trên cơ sở lí luận nào ?
- Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo
viên Trường Tiểu học Tân Dân có những tồn tại gì cần khắc phục?
- Quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên tiểu
học Tân Dân theo định hướng đổi mới giáo dục hiện nay cần những biện
pháp nào?
5. Giả thuyết nghiên cứu
Hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho đội ngũ giáo viên Trường
Tiểu học Tân Dân, thành phố Việt Trì đã đạt được những thành công nhất
định, song còn nhiều hạn chế. Nếu xác định được nguyên nhân và biện pháp
quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm trong đề tài này thì sẽ nâng cao
được chất lượng kỹ năng sư phạm của đội ngũ giáo viên Tiểu học Tân Dân
đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư
phạm cho giáo viên tiểu học.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động
bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên Trường Tiểu học Tân Dân, thành
phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.
3
- Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng
sư phạm cho giáo viên Trường Tiểu học Tân Dân, thành phố Việt Trì,
tỉnh Phú Thọ.
7. Phạm vi nghiên cứu
Xác định biện pháp quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động bồi
dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên ở Trường Tiểu học.
Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho
giáo viên ở Trường Tiểu học Tân Dân, Thành phố Việt trì tỉnh Phú Thọ từ
năm 2015 đến nay.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích tổng hợp các tài liệu văn
bản có liên quan đến hoạt động quản lý bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo
viên và quản lý hoạt động quản lý bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Điều tra, khảo sát các hoạt động quản lý thực tiễn, thống kê, phân
tích số liệu.
+ Tổng kết kinh nghiệm.
9. Cấu trúc luận văn
Luận văn gồm các phần: Mở đầu, 3 chương nội dung, kết luận và
khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục. Ba chương nội dung bao gồm:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư
phạm cho giáo viên trường Tiểu học.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm
cho giáo viên trường tiểu học Tân Dân, Thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm
cho giáo viên Trường trường Tiểu học Tân Dân, Thành phố Việt trì, tỉnh Phú
Thọ theo định hướng đổi mới giáo dục hiện nay.
4
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG KỸ
NĂNG SƢ PHẠM CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO ĐỊNH HƢỚNG
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Quản lý hoạt động bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cho giáo viên là một
trong những vấn đề nghiên cứu của quản lý giáo dục nói chung và quản lý
phát triển đội ngũ nói riêng. Vấn đề này dù chưa có sự nghiên cứu cụ thể để
trở thành lĩnh vực nghiên cứu riêng nhưng cũng đã có nhiều công trình nghiên
cứu trong nước và quốc tế đề cập đến mặc dù chưa mang tính hệ thống.
1.1.1. Những nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng cho giáo viên
Liên quan đến vấn đề bồi dưỡng cho giáo viên nói chung ta có thể bắt
gặp ở các công trình nghiên cứu của Fumiko Shinohara (2004 “ICTs in
Teachers Training, UNESCO”); Harry Kwa (2004 “Information Technology
Training Program for Student and Teachers”); David C.B (1979 “Teachers”)...
Việc xuất hiện các công nghệ dạy học mới dẫn đến những đòi hỏi mới đối với
đội ngũ GV trong phương pháp dạy học. Việc đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật
kiến thức mới cho giáo viên trở nên đa dạng, phong phú; kèm theo là các
chính sách giảm giờ trên lớp, dạy theo kiểu gợi mở, khêu gợi trí tò mò và
năng lực khám phá của học sinh. Sau hội thảo Cambridge về nhà giáo cho thế
kỷ 21, người ta đã đặt ra 5 yêu cầu cốt l i đối với nhà giáo là: Kiến thức, kỹ
năng sư phạm, ph m chất, thái độ và niềm tin. Ở một số quốc gia như Nhật
Bản, Hàn Quốc, Australia và các nước khác còn nhấn mạnh giáo viên vừa là
nhà kỹ năng sư phạm vừa là người lãnh đạo (lãnh đạo hoạt động lớp học và
lãnh đạo kỹ năng sư phạm).
Tiến sĩ Raja Roy Singh - nhà giáo dục người Ấn Độ trong tác ph m
“Nền giáo dục cho thế kỷ XXI: Những triển vọng Châu Á- Thái Bình Dương”
đã viết: Giáo viên giữ vai trò quyết định trong quá trình giáo dục và đặc biệt
5
trong việc định hướng lại giáo dục.... Chất lượng của một hệ thống giáo dục
không thể vượt qua chất lượng của các giáo viên trong hệ thống đó [21].
Ở Nhật Bản: không có chuyện giáo viên có chuyên môn chưa đạt cao
mà bị sa thải hay làm ngơ. Mà sẽ được tham gia những khóa học giúp giáo
viên nâng cao chuyên môn và trình độ của mình.
Đất nước ta đang bước vào giai đoạn đổi mới GD, nhiều giải pháp
nhằm phát triển đội ngũ GV các cấp học, bậc học đã được nghiên cứu và áp
dụng rộng rãi.
Luật GD năm 2005 và các luật sửa đổi là văn bản pháp lý cao nhất của
Nhà nước ta, quy định sự hoạt động thống nhất, toàn diện trong hệ thống GD
quốc dân, nhằm tăng cường hiệu lực QL Nhà nước về GD. Đối với các trường
Tiểu học,c m nang chỉ đạo hiện mục tiêu GD và định hướng việc xây dựng
đội ngũ giáo viên theo phương châm đào tạo kết hợp với sử dụng là Điều lệ
trường tiểu học. Trong bồi dưỡng giáo viên đề cao việc tự học.
Ngày 04/5/2007, Bộ GD&ĐT có Quyết định số 14/2007/QĐ-BGDĐT
về việc ban hành Quy định Chu n nghề nghiệp giáo viên tiểu học. Quy đinh
Chu n nghề nghiệp giáo viên tiểu học gồm các yêu cầu: ph m chất chính trị,
đạo đức, lối sống; kiến thức; kỹ năng sư phạm và tiêu chu n xếp loại; quy
trình đánh giá, xếp loại giáo viên tiểu học. Các cơ sở giáo dục phổ thông trong
hệ thống giáo dục quốc dân đều áp dụng Quy đinh Chu n nghề nghiệp giáo
viên tiểu học.
Chỉ thị số 18/2001/CT-TTg ngày 27/8/2001 của Thủ tướng Chính phủ
về "Một số biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ nhà giáo của hệ thống giáo
dục quốc dân" và Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Trung
ương Đảng khoá IX về việc "Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo
và CBQLGD" đã định hướng và tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng, bồi
dưỡng GV trong đó có GV TH theo hướng chu n hóa, đồng bộ và từng bước
hiện đại hóa đặt ra những yêu cầu mới vừa cấp bách, vừa lâu dài.
Từ những vấn đề trên, chúng ta có thể thấy yếu tố quyết định chất
6
lượng giáo dục, chất lượng của nhà trường chính là giáo viên. Bồi dưỡng,
phát triển đội ngũ giáo viên sẽ góp phần quan trọng cho sự phát triển của GD.
Những nghiên cứu về hoạt động bồi dưỡng GV cũng đã có nhiều thành
tựu. Đầu những năm 60 của thế kỉ XX, Viện khoa học giáo dục Việt Nam ra
đời cùng với nó là trung tâm nghiên cứu đào tạo, bồi dưỡng và quản lý bồi
dưỡng GV. Từ đó đến nay đã có nhiều công trình và nhiều đề tài nghiên cứu
về lĩnh vực này như: “Đào tạo và bồi dưỡng giáo viên” của Lê Trần Lâm, “Về
nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên” của Nguyễn Quang U n. Tiêu biểu là cuốn:
“Vấn đề giáo viên- Những nghiên cứu lí luận và thực tiễn” của Trần Bá
Hoành đã dành một phần lớn nói về công tác đào tạo bồi dưỡng GV ở Việt
Nam cũng như những kinh nghiệm nước ngoài về đào tạo, bồi dưỡng GV ở
một số nước châu Á, Đông Nam Á và ở Anh…
Ngoài ra còn có rất nhiều các bài viết được đăng tải trên báo Giáo dục
và thời đại, tạp chí Giáo dục, tạp chí Khoa học giáo dục và các hội thảo khoa
học bàn về các vấn đề tổ chức hoạt động bồi dưỡng GV. Những nghiên cứu
này đã giới thiệu những đóng góp to lớn của công tác bồi dưỡng trong quá
trình chu n hoá và nâng chu n đội ngũ GV trong việc nâng cao năng lực của
GV đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.
Trong những năm gần đây có nhiều công trình luận văn thạc sĩ nghiên
cứu về bồi dưỡng giáo viên.
Tác giả Trần Đức Phước - Đại học Thái Nguyên, có luận văn “Quản lý
hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo Chu n nghề nghiệp ở các trường
THCS huyện Lục Ngạn, Bắc Giang” hay tác giả Nguyễn Văn Dũng - Đại học
Thái Nguyên, có luận văn “Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên theo
Chu n nghề nghiệp ở các trường THPT Thạch Thất, Hà Nội”, các luận văn đã
đề cập tới việc bồi dưỡng giáo viên theo Chu n nghề nghiệp, tuy nhiên đối
tượng là đội ngũ GV cấp THCS, THPT.
Tác giả Nguyễn Đình Quyết - Đại học Thái Nguyên, trong luận văn
“Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chu n nghề nghiệp
7
tại huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang” đã đề cập việc bồi dưỡng giáo viên
tiểu học theo Chu n nghề nghiệp, tuy nhiên giới hạn khách thể điều tra và
giới hạn địa bàn nghiên cứu là đội ngũ GV TH trong phạm vi huyện Yên
Thế, tỉnh Bắc Giang.
Tác giả Nguyễn Thị Thanh Thủy - Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện đảm
bảo chất lượng giáo dục, trong luận văn “Tác động của Chu n nghề nghiệp
giáo viên tiểu học đối với giáo viên tiểu học Thành phố Hải Dương” đã chỉ r
sự tác động của Chu n nghề nghiệp tới việc cải thiện hoạt động dạy học, tuy
nhiên chưa chỉ r biện pháp nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên tiểu học.
1.1.2. Những nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cho
giáo viên Tiểu học
Đề án “Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục giai đoạn 2005 - 2010”, thực hiện theo Chỉ thị số 40-CT/TW
ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban bí thư Trung ương Đảng, trong đó nêu lên
mục tiêu tổng quát là: Xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục theo
hướng chu n hóa, nâng cao chất lượng, đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về
cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, ph m chất đạo đức, lối
sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ kỹ năng sư phạm của nhà giáo, đáp
ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục trong công cuộc đ y mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,… [1]. Việc đào tạo và bồi dưỡng
nguồn nhân lực cho ngành giáo dục trong thời kỳ CNH, HĐH là một biện
pháp lớn trong chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo. Vấn đề này cần được
nhận thức sâu sắc cả về mục tiêu, nội dung và phương pháp.
Ở nước ta, đã có rất nhiều tác giả bàn về vấn đề bồi dưỡng năng lực cho
đội ngũ giáo viên. Các công trình này nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên
theo 3 hướng:
- Phát triển nguồn nhân lực.
- Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
8
- Nghiên cứu đề xuất hệ thống các giải pháp xây dựng phát triển đội
ngũ giáo viên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Tuy nhiên, các công trình kể trên hầu hết vẫn còn để lại khoảng trống
nghiên cứu về bồi dưỡng kĩ năng cho giáo viên Tiểu học theo định hướng đổi
mới giáo dục trong thời kỳ hội nhập quốc tế và xu thế toàn cầu hóa. Đặc biệt
là đưa ra các biện pháp chi tiết về quản lý bồi dưỡng năng lực sư phạm cho
giáo viên trường tiểu học Tân Dân, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo
định hướng đổi mới giáo dục là rất cần thiết.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Trong từ điển tiếng Việt “quản lý” là tổ chức điều khiển hoạt động của
một đơn vị, một cơ quan [29, tr.1363].
Trong từ điển nhà xuất bản giáo dục: “Quản lý là hoạt động hay tác
động có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý
trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của
tổ chức” [27, tr.326]
Theo tác giả Taylor, muốn làm quản lý bạn phải biết r : Người khác
làm việc gì và hãy chú ý đến cách tốt nhất, kinh tế nhất mà họ làm [22].
Theo tác giả Fayel: Quản lý là một hoạt động mà mọi tổ chức đều có, nó
gồm 5 yếu tố tạo thành là tổ chức, kế hoạch, chỉ đạo, điều chỉnh và kiểm soát.
Quản lý chính là thực hiện kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo điều chỉnh và kiểm tra.
Tác giả Hard Koont thì cho rằng: Quản lý là duy trì và xây dựng một môi
trường tốt giúp con người hoàn thành một cách hiệu quả mục tiêu đã định [11].
Theo tác giả người Pháp Henri Fayol (1841-1925), người đặt nền móng
cho lý luận tổ chức cổ điển, cho rằng: “Quản lý tức là lập kế hoạch, tổ chức,
chỉ huy, phối hợp và kiểm tra” [12, tr. 87].
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là những tác động có định
hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng bị quản lý trong tổ
chức để vận hành tổ chức, nhằm đạt mục đích nhất định” [19, tr.10].
9
Quản lý được nhiều tác giả định nghĩa khác nhau theo các cách tiếp cận
dưới các góc độ khác nhau như: góc độ tổ chức, quản lý, hành động…
Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài này tác giả sử dụng định nghĩa
của Nguyễn Ngọc Quang: Quản lý là hoạt động tác động có định hướng, có
chủ định của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức nhằm
làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức.
Quản lý là một hoạt động có chủ đích, là sự tác động liên tục của chủ
thể quản lý đến khách thể quản lý về nhiều mặt bằng một hệ thống các luật lệ,
chính sách, nguyên tắc và các phương pháp cụ thể nhằm thực hiện các mục
tiêu xác định.
Trong quá trình quản lý, các hoạt động cơ bản của quản lý là: Xác định
mục tiêu, chủ trương, chính sách, kế hoạch; tổ chức thực hiện, điều chỉnh các
hoạt động để thực hiện các mục tiêu đề ra. Mục tiêu quan trọng nhất của đối
tượng quản lý là tạo ra môi trường, điều kiện cho sự phát triển.
Sự xuất hiện của hoạt động quản lý trong dẫn đến mối quan hệ giữa chủ
thể và khách thể quản lý và những mối quan hệ qua lại của các nhân tố trong
hệ thống quản lý. Những mối quan hệ phức tạp ấy người ta gọi là quan hệ
quản lý - một kiểu của quan hệ và là đối tượng nghiên cứu của khoa học quản
lý. Khoa học quản lý đi sâu vào nghiên cứu bản chất của các mối quan hệ
quản lý và các quy luật vận động, phát triển của chúng, trên cơ sở đó đề xuất
những con đường, phương pháp tối ưu cho sự quản lý hệ thống nhằm tạo điều
kiện cho nó vận hành thuận lợi đạt tới mục tiêu xác định.
Các chức năng quản lý
Theo tác giả Trần Kiểm các chức năng quản lý bao gồm:
- Thứ nhất là Kế hoạch hóa: là hành động đầu tiên của người quản lý,
việc làm cho tổ chức phát triển theo kế hoạch.
- Thứ hai là tổ chức: Thực hiện chức năng này, người quản lý phải hình
thành bộ máy, cơ cấu các bộ phận, quy định chức năng, nhiệm vụ từng bộ
phận, mối quan hệ giữa chúng.
- Thứ ba là điều hành. Là nhiệm vụ tiếp theo của người quản lý. Chính
10
khâu này, đòi hỏi người quản lý phải vận dụng khéo léo các phương pháp và
nghệ thuật quản lý.
- Thứ tư là kiểm tra: Nhằm đánh giá việc thực hiện các mục tiêu đề ra.
Điều cần lưu ý là khi kiểm tra phải theo chu n. Chu n phải xuất phát từ mục
tiêu, là đòi hỏi bắt buộc đối với mọi thành viên của tổ chức [15, tr. 79-80].
Theo quan điểm quản lý chất lượng tổng thể (Total Quality Management TQM), các chức năng quản lý bao gồm: P (Plan) Hoạch định - Thiết kế; D (Do)
Thực hiện; C (Check) Kiểm tra - Đánh giá; A (Action) Tác động - Cải tiến.
Trong đó chức năng Hoạch định - Thiết kế tương ứng với trạng thái ban đầu
của các yếu tố đầu vào. Chức năng Thực hiện, trong mối quan hệ tương tác
các đối tượng liên quan cùng thực hiện nội dung hoạt động đã được hoạch
định, thiết kế nhằm tạo ra sự biến đổi gia tăng giá trị cho đối tượng bị quản lý.
Chức năng Kiểm tra- Đánh giá các yếu tố đầu ra không chỉ nhằm làm r kết
quả mà còn thu thập những thông tin ngược cũng như nắm được mức độ hài
lòng của “Khách hàng” và các bên liên quan. Chức năng tác động - Cải tiến
sử dụng và phân tích thông tin của tất cả các giai đoạn, tìm ra những điểm
không phù hợp với mục tiêu, chu n mực. Từ đó tác động ngược trở lại nhằm
cải tiến các hoạt động của từng giai đoạn để đảm bảo mức chất lượng tốt hơn
trong chu kỳ hoạt động sau.
Như vậy, dù xuất phát từ quan điểm nào thì bản chất của các chức năng
quản lý cũng bao gồm một chuỗi các hoạt động logic: lập kế hoạch làm căn
cứ pháp lý qui định hành động cho tổ chức. Tổ chức thực hiện bằng cách thiết
lập cơ cấu tổ chức và điều hành thực hiện kế hoạch cho phù hợp với qui luật,
tiềm năng, cơ hội của tổ chức. Kiểm tra tổng kết đánh giá thành tựu, rút ra
những ưu điểm, hạn chế và tìm nguyên nhân để cải tiến. Tách rời hoặc bỏ qua
thực hiện không đầy đủ các chức năng trên sẽ không đảm bảo được chất
lượng và hiệu quả của công việc.
1.2.2. Quản lý trường học
Trường học là tế bào cơ sở, chủ chốt của bất kỳ hệ thống giáo dục ở
11
cấp nào (từ trung ương đến địa phương). Trường học tổ chức giáo dục, là cơ
sở trực tiếp làm công tác đào tạo, thực hiện việc giáo dục con người. Trường
học là thành tố khách thể cơ bản của tất cả các cấp quản lý nói trên, lại vừa là
một hệ thống độc lập tự quản của xã hội. Các cấp quản lý giáo dục tồn tại
không phải vì bản thân chúng, mà trước hết là phải vì chất lượng và hiệu quả
hoạt động của trường học. Thành tích thực chất của trường học làm nên chất
lượng giáo dục. Như vậy, chất lượng của giáo dục chủ yếu do chất lượng của
trường học tạo nên. Chúng tôi thống nhất khái niệm quản lý trường học của
GS. VS. Phạm Minh Hạc như sau:“Quản lý trường học là tác động có ý thức,
có kế hoạch và hướng đích của chủ thể quản lý (hiệu trưởng) đến khách thể
quản lý (tập thể giáo viên. học sinh và các bộ phận khác), đến tất cả các mặt
của đời sống nhà trường, nhằm đảm bảo sự vận hành tối ưu về các mặt KTXH, tổ chức sư phạm của quá trình dạy học và giáo dục thế hệ trẻ và thực
hiện tốt sứ mạng của nhà trường”[10, tr.35].
Ở cấp độ vi mô “Quản lý giáo dục được hiểu là hệ thống những tác
động có hướng đích của hiệu trưởng đến các hoạt động giáo dục, đến con
người (Cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh), đến các nguồn lực (cơ sở
vật chất, tài chính, thông tin v.v…), đến các ảnh hưởng ngoài nhà trường một
cách hợp quy luật (quy luật quản lý, quy luật kinh tế, quy luật giáo dục, quy
luật tâm lý, quy luật xã hội v.v…) nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả
mục tiêu giáo dục của nhà trường” [23, tr.102].
Các hoạt động chủ yếu trong giáo dục nói chung và giáo dục tiểu học
nói riêng là: Hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của HS, các hoạt
động phục vụ hoạt động dạy học như: Tổ chức nhân sự, huy động, sử dụng
các nguồn lực và xây dựng các mối quan hệ. Vì vậy, quản lý nhà trường là
quản lý quá trình gồm các bộ phận chủ yếu là dạy và học, tổ chức các nguồn
lực và các mối quan hệ trong đó lấy quá trình dạy học là trọng tâm. Quản lý
nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách
nhiệm của cán bộ quản lý, tức là đưa nhà trường vận hành để đào tạo học sinh
đạt mục tiêu giáo dục.
12
Mục tiêu quản lý nhà trường được cụ thể hóa thông qua kế hoạch năm
học. Trong kế hoạch có mục tiêu, nhiệm vụ mà tập thể nhà trường thực hiện
suốt năm học.
Dựa vào các mục tiêu đã hoạch định, quản lý nhà trường phải cụ thể
hóa, chi tiết hóa cho từng mục tiêu. Nội dung này là sức sống cho mục tiêu, là
điều kiện để mục tiêu đã hoạch định trở thành hiện thực.
Như vậy, quản lý trường học được thực hiện trong phạm vi xác định là
một đơn vị giáo dục đó chính là nhà trường, thực hiện nhiệm vụ giáo dục thế
hệ trẻ theo yêu cầu của xã hội, đường lối giáo dục của Đảng. Trong giai đoạn
hiện nay ở các nhà trường, nhà quản lý trường học quan tâm nhiều đến mục
tiêu, nội dung, phương pháp, tổ chức quản lý và kết quả. Đây là các thành tố
trung tâm của quá trình sư phạm. Nếu quản lý và tác động hợp quy luật sẽ
đảm bảo một chất lượng tốt, đạt được mục tiêu giáo dục.
Có thể nói công tác tổ chức giảng dạy, học tập có vị trí quan trọng
trong nội dung của các nhiệm vụ của trường học. Hiệu trưởng là người chịu
trách nhiệm tổ chức thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ đã được qui định trong
điều lệ trường tiểu học và các nhiệm vụ chung của nhà trường.
1.2.3. Bồi dưỡng, bồi dưỡng kỹ năng sư phạm
Theo tổ chức Liên hợp quốc (UNESCO) định nghĩa: Bồi dưỡng có
nghĩa nâng cao trình độ nghề nghiệp. Quá trình này diễn ra khi cá nhân, tổ
chức có nhu cầu nâng cao kiến thức, kĩ năng kỹ năng sư phạm của bản thân
nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp.
Theo cách lý giải của Đại từ điển tiếng Việt: Bồi dưỡng là làm cho tăng
thêm năng lực hoặc ph m chất [28].
Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam: Bồi dưỡng là trang bị thêm kỹ
năng, kiến thức, nhằm mục đích nâng cao và hoàn thiện năng lực hoạt động
trong các lĩnh vực cụ thể [26]. Ví dụ: bồi dưỡng lý luận, bồi dưỡng kiến thức
kỹ năng sư phạm, bồi dưỡng năng lực dạy học...
Tác giả Nguyễn Minh Đường cho rằng: Bồi dưỡng là khâu tiếp nối của
13
quá trình đào tạo, có thể coi bồi dưỡng là quá trình cập nhật những kiến thức
còn thiếu hoặc đã lạc hậu, bổ túc nghề nghiệp, đào tạo thêm hoặc củng cố kỹ
năng nghề nghiệp theo các chuyên đề.
Cho nên, bồi dưỡng là hoạt động quan trọng nhất trong nhiều hoạt động
giáo dục của quá trình phát triển nguồn nhân lực. Hoạt động đó luôn phải
được tiến hành liên tục, thường xuyên và có kế hoạch. Mặt khác, khi thực
hiện tốt hoạt động bồi dưỡng sẽ tạo ra sức mạnh cho tổ chức đó.
Bồi dưỡng là quá trình tác động của chủ thể giáo dục đến đối tượng
được giáo dục, làm cho đối tượng được bồi dưỡng tăng thêm năng lực, ph m
chất và phát triển theo chiều hướng tốt hơn.
Khái niệm bồi dưỡng được hiểu theo hai nghĩa, nghĩa rộng và nghĩa
hẹp. Bồi dưỡng theo nghĩa rộng Bồi dưỡng theo nghĩa rộng là quá trình GD,
đào tạo nhằm hình thành nhân cách và những ph m chất riêng biệt của nhân
cách theo định hướng mục đích đã chọn. Theo nghĩa hẹp là trang bị thêm kiến
thức, kĩ năng nhằm mục đích nâng cao và hoàn thiện năng lực hoạt động
trong các lĩnh vực cụ thể. Thí dụ: bồi dưỡng kiến thức lí luận, bồi dưỡng
NVSP [13, tr.30]. Như vậy, bồi dưỡng theo nghĩa hẹp là một kế tục và bổ
sung cho quá trình đào tạo.
Công tác bồi dưỡng được thực hiện trên nền tảng các loại trình độ đã
được đào tạo cơ bản từ trước. Hoạt động bồi dưỡng là việc làm thường
xuyên, liên tục cho mỗi GV, cấp học, ngành học, không ngừng nâng cao
trình độ của đội ngũ để thích ứng với đòi hỏi của nền tảng kinh tế XH. Nội
dung bồi dưỡng được triển khai ở các mức độ khác nhau, phù hợp cho từng
đối tượng cụ thể. Bồi dưỡng với ý nghĩa nâng cao nghề nghiệp. Bồi dưỡng
chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ
năng kỹ năng sư phạm của bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề
nghiệp [17, tr. 15]. Bồi dưỡng là một quá trình cập nhật kiến thức, kỹ năng
còn thiếu hoặc đã lạc hậu và thường được chứng nhận bằng một chứng
chỉ.Quá trình bồi dưỡng thực chất là để bổ sung tri thức, kỹ năng còn thiếu
14
hụt hoặc đã lạc hậu để nâng cao trình độ, phát triển thêm năng lực trong một
lĩnh vực hoạt động sư phạm dưới một hình thức phù hợp. Bồi dưỡng kỹ năng
sư phạm nghiệp vụ thể hiện quan điểm giáo dục hiện đại đó là: “Đào tạo liên
tục và học tập suốt đời”. Nội dung bồi dưỡng được triển khai ở các mức độ
khác nhau, phù hợp cho từng đối tượng cụ thể. Sau khi được bồi dưỡng,
năng lực cá nhân được gia tăng, đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực
trong hiện tại và trong tương lai của tổ chức.
Từ các khái niệm nêu trên thì bồi dưỡng là khâu tiếp nối của quá trình
đào tạo nhằm trang bị thêm những kiến thức, kỹ năng để nâng cao năng suất
và hiệu quả công việc. Sau khi được bồi dưỡng, năng lực cá nhân được nâng
cao, đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực hiện tại và trong tương lai của
của tổ chức.
Hoạt động đó luôn phải được tiến hành thường xuyên, liên tục và có kế
hoạch. Mặt khác, khi thực hiện tốt hoạt động bồi dưỡng, nó sẽ tạo ra sức
mạnh cho tổ chức đó. Bồi dưỡng là quá trình tác động của chủ thể giáo dục
đến đối tượng được giáo dục, làm cho đối tượng được bồi dưỡng tăng thêm
năng lực, ph m chất và phát triển theo chiều hướng tốt hơn.
Trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo bồi dưỡng giáo viên là việc nâng
cao, hoàn thiện trình độ kỹ năng sư phạm nghiệp vụ sư phạm. (Nguyễn Thị
Mai Hương)
1.2.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm
Bồi dưỡng kĩ năng sư phạm là quá trình bổ sung, cập nhật kiến thức kĩ
năng sư phạm còn thiếu và mới để nâng cao kĩ năng sư phạm cho giáo viên.
Quản lý bồi dưỡng kĩ năng sư phạm là quá trình nhà quản lý thực hiện
chức năng quản lý tác động đến đối tượng quản lý là giáo viên nhằm giúp cho
đối tượng được nâng cao trình độ kĩ năng sư phạm đáp ứng mục tiêu yêu cầu
về lao động nghề nghiệp, nguyện vọng cá nhân và mục tiêu nâng cao chất
lượng giáo dục đã định.
Thực tế cho thấy việc bồi dưỡng kĩ năng sư phạm là một việc làm tất
15
