ĐỔI mới PHƯƠNG PHÁP dạy học hóa học 11

I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
CHUYấN 1:
I MI PHNG PHP DY HC MễN HO HC LP 11
I. MC TIấU
Chuyờn ny giỳp cho giỏo viờn mụn Húa hc THPT:
1. Bit, hiu, vn dng, phõn tớch, tng hp v ỏnh giỏ
- Mc tiờu mụn Húa hc lp 11 THPT.
- Chng trỡnh, SGK lp 11 v nhng yờu cu ca chng trỡnh Húa hc lp 11 v i mi phng phỏp
dy hc (PPDH) Húa hc.
- Cỏc phng phỏp dy hc v la chn cỏc PPDH thớch hp cho mụn Húa hc.
- K thut s dng cỏc phng phỏp dy hc tớch cc thớch hp cho mụn Húa hc.
- K thut s dng cỏc thit b k thut trong dy hc theo hng i mi PPDH.
- Thit k cỏc hỡnh thc t chc dy hc b mụn v thit k giỏo ỏn theo hng i mi.
2. Cú k nng
- S dng cỏc PPDH tớch cc, cỏc hỡnh thc t chc dy hc, cỏc thit b k thut v cụng ngh thụng tin,
thit k bi dy hc, kim tra v ỏnh giỏ trong dy hc Húa hc theo hng i mi.
- Thc hin i mi cú hiu qu v giỳp ng nghip trong nõng cao nhn thc v rốn luyn k nng
dy hc theo hng i mi.
3. Cú ý thc
- Luụn thc hin vic i mi nõng cao cht lng dy hc mụn Húa hc trng ph thụng. Tớch cc
tỡm tũi, sỏng to v vn dng cỏc PPDH theo hng dy hc tớch cc.
II. NI DUNG
1. i mi giỏo dc trung hc ph thụng mụn húa hc
1.1. Mc tiờu mụn hc
Mụn Hoỏ hc lp 11 trng THPT nhm cung cp cho hc sinh h thng kin thc, k nng ph
thụng, c bn, hin i, thit thc v s in li, i cng v hoỏ hu c. Mt s nhúm nguyờn t (nhúm
nit, nhúm cacbon), mt s loi hp cht hu c (hirocacbon, dn xut ca hirocacbon).
Nhng ni dung ny gúp phn cung cp cho hc sinh mt nn hc vn ph thụng tng i ton
din cú th tip tc hc lờn, ng thi cú th gii quyt mt s vn xy ra trong i sng v sn
xut cú liờn quan n hoỏ hc. Mt khỏc chng trỡnh hoỏ hc lp 11 gúp phn phỏt trin t duy sỏng to,
nng lc gii quyt vn cho hc sinh.

1.1.1. V kin thc
Phỏt trin v hon chnh nhng kin thc hoỏ hc cp THCS v lp 10 THPT:
- Hiu c cỏc khỏi nim: s in li v vn dng chỳng xem xột cỏc cht hoỏ hc c th.
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

|1|

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
- Hiu c nhng tớnh cht hoỏ hc c bn ca nhúm nit, nhúm cacbon, cỏc n cht v hp cht ca
nit, photpho, cacbon, silic. Bit cỏc phng phỏp iu ch, ng dng ca cỏc n cht v hp cht ca
chỳng.
- Bit cỏc khỏi nim: cht hu c, cụng thc v cu trỳc phõn t, danh phỏp cỏc hp cht hu c, cỏc loi
phn ng hu c c bn (phn ng th, cng, tỏch), ng ng, ng phõn cu to v ng phõn lp
th. Hiu c mi quan h gia cu to ca hp cht hu c vi nhng tớnh cht vt lớ, tớnh cht hoỏ hc
ca hp cht hu c.
- Hiu c nhng tớnh cht vt lớ, tớnh cht hoỏ hc, bit nhng ng dng v phng phỏp iu ch cỏc
loi hp cht hu c trong chng trỡnh HH lp
1.1.2. V k nng
Phỏt trin v hỡnh thnh nhng k nng c bn cho hc sinh:
- Bit quan sỏt cỏc hin tng ca thớ nghim, phõn tớch, d oỏn, kt lun v kim tra kt qu.
- Bit thc hin mt s thớ nghim hoỏ hc c lp v theo nhúm. Bit cỏch trỡnh by bi tng trỡnh thc
hnh hoỏ hc.
- Bit lp k hoch gii mt bi toỏn hoỏ hc, thc hin mt thớ nghim, mt ti nh cú liờn quan
n hoỏ hc.
- Bit vn dng lớ thuyt hoỏ hc gii quyt mt s vn n gin trong i sng, trong sn xut.

- Bit lm vic vi cỏc ti liu tham kho, ti liu giỏo khoa nh: túm tt ni dung, phõn tớch ni dung,
kt lun.
1.1.3. V thỏi
Tip tc hỡnh thnh v phỏt trin hc sinh nhng thỏi tớch cc nh:
- Hng thỳ, ham thớch hc tp mụn hoỏ hc.
- í thc tuyờn truyn v vn dng nhng tin b ca khoa hc núi chung, ca hoỏ hc núi riờng vo i
sng, sn xut ca bn thõn, ca gia ỡnh v cng ng xó hi, trong ú cú vn mụi trng, vn
phũng chng ma tuý v cỏc t nn xó hi khỏc.
- í thc cn thn, trung thc, kiờn trỡ, nhn ni, chớnh xỏc trong hc tp hoỏ hc.
1.2. Gii thiu chng trỡnh, sỏch giỏo khoa Húa hc lp 11
1.2.1. Cu trỳc
Chng trỡnh Hoỏ hc lp11 ban c bn v ban nõng cao bao gm nhng ni dung sau:
a. Lớ thuyt ch o c dựng lm c s nghiờn cu cỏc cht vụ c v hu c
- S in li: S in li, cht in li. Axit, baz, mui. S in li ca nc, khỏi nim v pH. Phn ng
trao i ion trong dung dch cỏc cht in li.
- i cng v hoỏ hc hu c: Khỏi nim, c im, phõn loi, danh phỏp hp cht hu c. Phng
phỏp phõn tớch nguyờn t. Cu trỳc phõn t hp cht hu c. Phn ng hu c...
b. Hoỏ hc vụ c
Tip tc nghiờn cu nhúm nguyờn t phi kim:
|2|

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
- Nhúm nit (Nhúm VA).

- Nhúm cacbon (Nhúm IVA).
c. Hoỏ hc hu c
- Hirocacbon no (Ankan v Xicloankan)
- Hirocacbon khụng no (Anken, Ankaien, Ankin)
- Hirocacbon thm. Ngun hirocacbon thiờn nhiờn (benzen v dóy ng ng, mt s
hirocacbon thm khỏc...).
- Ancol. Phenol
- Anehit. Xeton
- Axit cacboxylic
1.2.2. Ni dung chng trỡnh v k hoch dy hc
Ban c bn: 2 tit x 35 tun = 70 tit
Chng

Tờn chng

Lớ
thuyt

Luyn
tp

Thc
hnh

ễn

Kim

Tng

tp

tra

s tit

1

S in li

5

1

1

7

2

Nit - Photpho

8

2

1

11

3

Cacbon - Silic

4

1

0

5

4

i cng v hoỏ hc hu c

5

1

0

6

5

Hirocacbon no

3

1

1

5

6

Hirocacbon khụng no

4

2

1

7

4

1

0

5

7

Hirocacbon thm.
Cỏc ngun hirocacbon thiờn nhiờn

8

Dn xut halogen - Ancol - Phenol

4

1

1

6

9

Anehit - Xeton - Axit cacboxylic

4

2

1

7

ễn tp u nm

5

Hc kỡ I v cui nm

Kim tra
Tng s tit
T l

5
6

6
70

41

12

6

5

6

58,6%

17,1%

8,6%

7,1
%

8,6%

Ban nõng cao: 2,5 tit x 35 tun = 87,5 tit
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

|3|

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
Chng

Tờn chng

Lớ

Luyn

Thc

ễn

Kim

Tng

thuyt

tp

hnh

tp

tra

s tit

1

S in li

8

2

1

11

2

Nit - Phụtpho

10

2

1

13

3

Cacbon - Silic

5

1

0

6

4

i cng v hoỏ hc hu c

7

2

0

9

5

Hirocacbon no

4

1

1

6

6

Hirocacbon khụng no

6

1

1

8

5

1

1

7

7

Hirocacbon thm.
Cỏc ngun hirocacbon thiờn nhiờn

8

Dn xut halogen - Ancol - Phenol

6

2

1

9

9

Anehit - Xeton - Axit cacboxylic

5

2

1

8

ễn tp u nm

4

Hc kỡ I v cui nm
Kim tra
Tng s tit
T l

4
6

6
87

56

14

7

4

6

64,5%

16%

8%

4,6%

6,9%

1.3. Nhng yờu cu v i mi phng phỏp dy hc Húa hc lp 11
1.3.1. nh hng i mi phng phỏp dy hc Hoa hc 11
a. nh hng i mi phng phỏp dy hc
nh hng i mi phng phỏp dy v hc ó c xỏc nh trong Ngh quyt Trung ng 4
khoỏ VII (1 - 1993), Ngh quyt Trung ng 2 khoỏ VIII (12 - 1996), c th ch hoỏ trong Lut Giỏo
dc (2005), c c th hoỏ trong cỏc Ch th ca B Giỏo dc v o to, c bit Ch th s 14 (4 1999).
Lut Giỏo dc, iu 28.2, ó ghi phng phỏp giỏo dc ph thụng phi phỏt huy tớnh tớch cc,
t giỏc, ch ng, sỏng to ca hc sinh; phự hp vi c im ca tng lp hc, mụn hc; bi dng
phng phỏp t hc, rốn luyn k nng vn dng kin thc vo thc tin, tỏc ng n tỡnh cm, em li
nim vui, hng thỳ hc tp cho hc sinh.
Cú th núi ct lừi ca i mi dy v hc l hng ti hot ng hc tp ch ng, chng li thúi
quen hc tp th ng.
Yờu cu i mi phng phỏp dy hc ó c cỏc tỏc gi sỏch quỏn trit vo quỏ trỡnh la chn
ni dung sỏch giỏo khoa, vo vic trỡnh by sỏch giỏo khoa v sỏch giỏo viờn. Giỏo viờn v cỏn b qun
lớ trng THPT cn nm c nhng yờu cu v quy trỡnh i mi cỏc phng phỏp dy hc. c bit
cỏn b qun lớ chu trỏch nhim trc tip vic ny cn quan tõm v t vn i mi phng phỏp dy
hc ỳng tm ca nú trong s phi hp vi cỏc hot ng ton din ca nh trng. Ban Giỏm hiu
cn trõn trng, ng h, khuyn khớch mi sỏng kin, ci tin dự nh ca giỏo viờn v cng cn bit
|4|

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:

I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
hng dn, giỳp giỏo viờn vn dng cỏc phng phỏp dy hc thớch hp vi mụn hc, c im hc
sinh, iu kin dy v hc a phng lm cho hot ng i mi phng phỏp dy hc ngy cng
c m rng v cú hiu qu hn. Tuy nhiờn, i mi phng phỏp dy hc khụng cú ngha l gt b
cỏc phng phỏp truyn thng m phi vn dng mt cỏch hiu qu cỏc phng phỏp dy hc hin cú
theo quan im dy hc tớch cc kt hp vi cỏc phng phỏp hin i.
b. c trng ca cỏc phng phỏp dy hc tớch cc

Dy hc tng cng phỏt huy tớnh tớch cc, ch ng, sỏng to thụng qua t chc cỏc hot ng hc
tp ca hc sinh
Trong phng phỏp t chc, ngi hc - i tng ca hot ng dy, ng thi l ch th ca
hot ng hc - c cun hỳt vo cỏc hot ng hc tp do giỏo viờn t chc v ch o, thụng qua ú
t lc khỏm phỏ nhng iu mỡnh cha rừ ch khụng phi th ng tip thu nhng tri thc ó c giỏo
viờn sp t. c t vo nhng tỡnh hung ca i sng thc t, ngi hc trc tip quan sỏt, tho lun,
lm thớ nghim, gii quyt vn t ra theo cỏch suy ngh ca mỡnh, t ú nm c kin thc k nng
mi, va nm c phng phỏp lm ra kin thc, k nng ú, khụng rp theo nhng khuụn mu sn cú,
c bc l v phỏt huy tim nng sỏng to.
Dy theo cỏch ny, giỏo viờn khụng ch gin n truyn t tri thc m cũn hng dn hnh
ng. Ni dung v phng phỏp dy hc phi giỳp cho tng hc sinh bit hnh ng v tớch cc tham
gia cỏc chng trỡnh hnh ng ca cng ng.

Dy v hc chỳ trng rốn luyn phng phỏp t hc
Phng phỏp tớch cc xem vic rốn luyn phng phỏp hc tp cho hc sinh khụng ch l mt
bin phỏp nõng cao hiu qu dy hc m cũn l mt mc tiờu dy hc.
Trong xó hi hin i ang bin i nhanh - vi s bựng n thụng tin, khoa hc, k thut, cụng ngh
phỏt trin nh v bóo - thỡ khụng th nhi nhột vo u úc tr khi lng kin thc ngy nhiu. Phi quan
tõm dy cho tr phng phỏp hc ngay t cp Tiu hc v cng lờn cp hc cao hn cng phi c chỳ
trng.
Trong cỏc phng phỏp hc thỡ ct lừi l phng phỏp t hc. Nu rốn luyn cho ngi hc cú

c phng phỏp, k nng, thúi quen, ý chớ t hc thỡ s to cho h lũng ham hc, khi dy ni lc vn
cú trong mi con ngi, kt qu hc tp s c nhõn lờn gp bi. Vỡ vy, ngy nay ngi ta nhn mnh
mt hot ng hc trong quỏ trỡnh dy hc, n lc to ra s chuyn bin t hc tp th ng sang t hc
ch ng, t vn phỏt trin t hc ngay trong trng ph thụng, khụng ch t hc nh sau bi lờn
lp m t hc c trong tit hc cú s hng dn ca giỏo viờn.

Tng cng hc tp cỏ th, phi hp vi hc tp hp tỏc
Trong mt lp hc m trỡnh kin thc, t duy ca hc sinh khụng th ng u tuyt i thỡ khi
ỏp dng phng phỏp tớch cc buc phi chp nhn s phõn hoỏ v cng , tin hon thnh nhim
v hc tp, nht l khi bi hc c thit k thnh mt chui cụng tỏc c lp.
p dng phng phỏp tớch cc trỡnh cng cao thỡ s phõn hoỏ ny cng ln. Vic s dng
cỏc phng tin cụng ngh thụng tin trong nh trng s ỏp ng yờu cu cỏ th hoỏ hot ng hc tp
theo nhu cu v kh nng ca mi hc sinh.
Tuy nhiờn, trong hc tp, khụng phi mi tri thc, k nng, thỏi u c hỡnh thnh bng nhng
hot ng c lp cỏ nhõn. Lp hc l mụi trng giao tip thy-trũ, trũ-trũ, to nờn mi quan h hp tỏc
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

|5|

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
gia cỏc cỏ nhõn trờn con ng chim lnh ni dung hc tp. Thụng qua tho lun, tranh lun trong tp th,
ý kin mi cỏ nhõn c bc l, khng nh hay bỏc b, qua ú ngi hc nõng mỡnh lờn mt trỡnh mi.
Bi hc vn dng c vn hiu bit v kinh nghim sng ca thy giỏo.
Trong nh trng, phng phỏp hc tp hp tỏc c t chc cp nhúm, t, lp hoc trng.
c s dng ph bin trong dy hc l hot ng hp tỏc trong nhúm nh 4 n 6 ngi. Hc tp hp

tỏc lm tng hiu qu hc tp, nht l lỳc phi gii quyt nhng vn gay cn, lỳc xut hin thc s nhu
cu phi hp gia cỏc cỏ nhõn hon thnh nhim v chung. Trong hot ng theo nhúm nh s khụng
th cú hin tng li; tớnh cỏch nng lc ca mi thnh viờn c bc l, un nn, phỏt trin tỡnh bn, ý
thc t chc, tinh thn tng tr. Mụ hỡnh hp tỏc trong xó hi a vo i sng hc ng s lm cho
cỏc thnh viờn quen dn vi s phõn cụng hp tỏc trong lao ng xó hi.
Trong nn kinh t th trng ó xut hin nhu cu hp tỏc xuyờn quc gia, liờn quc gia; nng lc
hp tỏc phi tr thnh mt mc tiờu giỏo dc m nh trng phi chun b cho hc sinh.

Kt hp ỏnh giỏ ca thy vi t ỏnh giỏ ca trũ
Trong dy hc, vic ỏnh giỏ hc sinh khụng ch nhm mc ớch nhn nh thc trng v iu
chnh hot ng hc ca trũ m cũn ng thi to iu kin nhn nh thc trng v iu chnh hot ng
dy ca thy.
Trc õy giỏo viờn gi c quyn ỏnh giỏ hc sinh. Trong phng phỏp tớch cc, giỏo viờn phi
hng dn hc sinh phỏt trin k nng t ỏnh giỏ t iu chnh cỏch hc. Liờn quan vi iu ny, giỏo
viờn cn to iu kin thun li hc sinh c tham gia ỏnh giỏ ln nhau. T ỏnh giỏ ỳng v iu
chnh hot ng kp thi l nng lc rt cn cho s thnh t trong cuc sng m nh trng phi trang b
cho hc sinh.
Theo hng phỏt trin cỏc phng phỏp tớch cc o to nhng con ngi nng ng, sm
thớch nghi vi i sng xó hi, thỡ vic kim tra, ỏnh giỏ khụng th dng li yờu cu tỏi hin cỏc kin
thc, lp li cỏc k nng ó hc m phi khuyn khớch trớ thụng minh, úc sỏng to trong vic gii quyt
nhng tỡnh hung thc t.
Vi s tr giỳp ca cỏc thit b k thut, kim tra ỏnh giỏ s khụng cũn l mt cụng vic nng
nhc i vi giỏo viờn, m li cho nhiu thụng tin kp thi hn linh hot iu chnh hot ng dy, ch
o hot ng hc.
T dy v hc th ng sang dy v hc tớch cc, giỏo viờn khụng cũn úng vai trũ n thun l
ngi truyn t kin thc, giỏo viờn tr thnh ngi thit k, t chc, hng dn cỏc hot ng c lp
hoc theo nhúm nh hc sinh t lc chim lnh ni dung hc tp, ch ng t cỏc mc tiờu kin thc,
k nng, thỏi theo yờu cu ca chng trỡnh. Trờn lp, hc sinh hot ng l chớnh, giỏo viờn cú v
nhn nhó hn nhng trc ú, khi son giỏo ỏn, giỏo viờn ó phi u t cụng sc, thi gian rt nhiu so
vi kiu dy v hc th ng mi cú th thc hin bi lờn lp vi vai trũ l ngi gi m, xỳc tỏc, ng

viờn, c vn, trng ti trong cỏc hot ng tỡm tũi ho hng, tranh lun sụi ni ca hc sinh. Giỏo viờn
phi cú trỡnh chuyờn mụn sõu rng, cú trỡnh s phm lnh ngh mi cú th t chc, hng dn cỏc
hot ng ca hc sinh m nhiu khi din bin ngoi tm d kin ca giỏo viờn.
Cú th so sỏnh c trng ca dy hc c truyn v dy hc mi nh sau:
|6|

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
Dy hc c truyn

Cỏc mụ hỡnh dy hc mi

Hc l quỏ trỡnh tip thu v lnh Hc l quỏ trỡnh kin to; hc sinh tỡm tũi, khỏm phỏ,
Quan nim hi, qua ú hỡnh thnh kin thc, phỏt hin, luyn tp, khai thỏc v x lớ thụng tin, t
k nng, t tng, tỡnh cm.
hỡnh thnh hiu bit, nng lc v phm cht
Bn cht

Truyn th tri thc, truyn th v T chc hot ng nhn thc cho hc sinh. Dy hc
chng minh chõn lớ ca giỏo viờn sinh cỏch tỡm ra chõn lớ

Mc tiờu

Chỳ trng cung cp tri thc, k

nng, k xo. Hc i phú vi
thi c. Sau khi thi xong nhng
iu ó hc thng b b quờn
hoc ớt dựng n.

Chỳ trng hỡnh thnh cỏc nng lc (sỏng to, hp tỏc,
) dy phng phỏp v k thut lao ng khoa hc,
dy cỏch hc. Hc ỏp ng nhng yờu cu ca cuc
sng hin ti v tng lai. Nhng iu ó hc cn thit,
b ớch cho bn thõn hc sinh v cho s phỏt trin xó
hi.
T nhiu ngun khỏc nhau: SGK, SGV, cỏc ti liu
khoa hc phự hp, thớ nghim, bo tng, thc t gn
vi:

Ni dung

- Vn hiu bit, kinh nghim v nhu cu ca HS.

T SGK, SGV

- Tỡnh hung thc t, bi cnh v mụi trng a
phng.
- Nhng vn hc sinh quan tõm.
Phng
phỏp

Cỏc phng phỏp din ging, Cỏc phng phỏp tỡm tũi, iu tra, gii quyt vn ;
truyn th kin thc mt chiu.
dy hc tng tỏc

Hỡnh thc
t chc

C nh: Gii hn trong 4 bc C ng, linh hot: Hc lp, phũng thớ nghim,
tng ca lp hc, giỏo viờn i hin trng, trong thc t, hc cỏ nhõn, hc ụi bn,
din vi c lp.
hc theo nhúm, c lp i din vi giỏo viờn

1.3.2. Cỏch thc i mi phng phỏp dy hc Húa hc trung hc ph thụng
a. Dy hc Húa hc trung hc ph thụng theo nh hng i mi trờn c tin hnh theo cỏch
thc: giỏo viờn úng vai trũ t chc, hng dn, ch o, iu khin; hc sinh tớch cc, t giỏc, ch ng
lm vic vi cỏc ngun tri thc di s ch o ca giỏo viờn. Cỏch dy hc nh vy cú th c biu
din theo mụ hỡnh sau:
T chc, hng dn, ch
o, iu khin

GV

K

Khỏi nim, mi liờn h,
quy lut, k nng,...

HS
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH
|7|
t giỏc,
ch
ng

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấnTớch
đề cc,
liên quan
tới bộ
môn
Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC

Hỡnh 1. Mụ hỡnh dy hc theo hng cao tớnh tớch cc, ch ng hc tp ca hc sinh

b. i mi ton din cỏc yu t ca quỏ trỡnh dy hc
Quỏ trỡnh dy hc c to thnh t cỏc yu t: mc ớch, ni dung, thy v hot ng dy (phng
phỏp, hỡnh thc), trũ v hot ng hc (phng phỏp, hỡnh thc), phng tin, kt qu. Tt c cỏc yu t
ny tn ti trong mi liờn h hu c cht ch vi nhau, trong ú mc ớch quyt nh n ni dung v
phng phỏp, ni dung quyt nh n phng phỏp, phng tin v n lt mỡnh, phng phỏp v
phng tin dy hc cú tỏc ng tớch cc (hay tiờu cc) n thc hin mc ớch v ni dung dy hc.
Vic i mi PPDH cn phi c xem xột tt c cỏc yu t ca quỏ trỡnh giỏo dc, dy hc trong mt
chnh th thng nht liờn quan cht ch vi nhau.

i mi cỏc yu t ca quỏ trỡnh dy hc húa hc
Bng 1
Cỏc yu t
dy hc

Cỏch dy hc c

Cỏch dy hc mi

1. Mc tiờu

Ca giỏo viờn ("Qua bi hc ny, giỳp - Ca hc sinh ("Sau bi hc ny, HS phi..........")
cho HS............")
- Ch rừ sn phm m HS cn phi t c sau bi
hc.

2. Ni dung

- Dn tri, u, mt s xa ri thc - Tinh gin, vng chc, thit thc, vỡ li ớch ca HS.
tin, ớt cú ớch cho HS
- Coi trng c kin thc, k nng.
- Nng v kin thc, nh v k nng

Truyn thng, theo kiu gii thớch - - Cỏc phng phỏp truyn thng c s dng
minh ha:
theo hng tớch cc hoỏ hot ng hc tp ca
+ Giỏo viờn: Truyn th mt chiu hc sinh (thuyt trỡnh cú s tham gia tớch cc ca
3. Phng phỏp
hc sinh, m thoi gi m,...)
kin thc ó chun b sn
dy hc
+ Hc sinh: Thụng hiu, ghi nh - Phng phỏp gii quyt vn c s dng
(nng v ghi nh mỏy múc), tỏi hin. nhiu.
- Mt s phng phỏp dy hc mi, thớch hp (tho
lun, tranh lun, iu tra, bỏo cỏo, úng vai, ng
nóo, d ỏn,...) c s dng nhiu hn.
Theo lp, ng lot. Ngoi ra, ri rỏc a dng:

cú ngoi khúa, thc hnh tỡm hiu a + Trờn lp: cỏ nhõn, nhúm, lp.
4. Hỡnh thc
phng.
+ Ngoi lp: Hc ngoi tri, tham quan, kho sỏt
t chc dy hc
a phng
+ Ngoi khúa: t húa hc, d hi húa hc, cõu lc
b húa hc, vui, trũ chi hc tp...
5. Phng tin
dy hc

- Truyn thng

- Truyn thng, hin i (mỏy chiu qua u, bng
hỡnh video, vi tớnh v projector,...)
- S dng ch yu theo hng ngun tri thc (hng

|8|

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
- S dng ch yu theo kiu minh dn HS khai thỏc tri thc t chớnh cỏc phng tin
ha
dy hc)

- Hỡnh thc n iu: t lun, hi - Hỡnh thc a dng: t lun, hi ming, trc nghim
ming
khỏch quan, bi tp,..
6. Kim tra, - Ni dung: ch yu kin thc, nng - Ni dung: c kin thc ln k nng, chỳ trng suy
ỏnh giỏ
v tỏi hin.
lun. Nu cú tỏi hin thỡ yờu cu ghi nh lụ gic.
- GV c quyn ỏnh giỏ.
Bng en, phn trng
7. iu kin vt
cht

- GV kt hp vi HS ỏnh giỏ, to iu kin cho
HS ỏnh giỏ nhau.
- Bng en, phn trng, bn gh thun tin cho vic
di chuyn hc theo nhúm, mỏy photocoppy, vi tớnh
v cỏc iu kin khỏc phc v dy hc.
- Phũng b mụn hoỏ hc, vn trng,...

8. Giỏo viờn

9. Hc sinh

Tm bng lũng vi vn chuyờn mụn, Luụn phi nõng cao nng lc chuyờn mụn, nghip
nghip v cú sn
v, tip cn vi phng phỏp dy hc tiờn tin v
phng tin dy hc hin i
- Kt hp nghe ging vi ghi chộp
- Cú k nng lm vic vi cỏc ngun tri thc (k
y , h thng.

nng lm vic vi SGK, hỡnh v, s liu thng kờ,
- Cú k nng kt hp v ghi vi sỏch vi mỏy vi tớnh, vi bng hỡnh video,...)
giỏo khoa khi hc bi nh

10. Cỏn b
qun lớ giỏo dc

- Cú k nng chn lc, x lớ v h thng hoỏ thụng
tin.

An tõm vi hot ng dy hc bỡnh - Trn tr, chia s vi nhng suy ngh, vic lm ca
thng ca nh trng.
giỏo viờn
- Quan tõm, ng h, khuyn khớch, to iu kin v
nhõn rng in hỡnh tt v i mi phng phỏp dy
hc.

Cỏc thnh t ca quỏ trỡnh dy hc
- Quỏ trỡnh dy hc bao gm cỏc thnh t sau:
+ Mc tiờu dy hc (MT).
+ Ni dung dy hc (ND).
+ Phng phỏp dy hc (PP).
+ T chc dy hc.(TC).
+ ỏnh giỏ kt qu dy hc (G).
Cỏc thnh t trờn tỏc ng qua li vi nhauMT
v c t trong mụi trng giỏo dc ca nh trng
v mụi trng kinh t, xó hi ca cng ng.
Di õy l s biu din mi quan h qua li gia cỏc thnh t ca quỏ trỡnh dy hc:

ND

PP

PT đ NGễ XUN QUNHTC
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG

|9|

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:


G


CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC

Hỡnh 2: S mi quan h gia cỏc thnh t trong quỏ trỡnh dy hc

S trờn cho thy phi xut phỏt t mc tiờu dy hc la chn ni dung dy hc ri t mc
tiờu dy hc v ni dung dy hc la chn phng phỏp dy hc. Tip ú t mc tiờu, ni dung v
PPDH la chn phng tin v hỡnh thc t chc dy hc. Cui cựng phi chn cỏch ỏnh giỏ phự
hp xỏc nh mc cn t c ca mc tiờu ra.
2. i mi phng phỏp dy hc mụn Húa hc
2.1. Nhng phng phỏp dy hc tớch cc cn c phỏt trin trng THPT
Thc hin dy v hc tớch cc khụng cú ngha l gt b cỏc phng phỏp dy hc truyn thng.
Trong h thng cỏc phng phỏp dy hc quen thuc c o to trong cỏc trng s phm nc ta t
my thp k gn õy cng ó cú nhiu phng phỏp tớch cc. Cỏc sỏch lớ lun dy hc ó ch rừ, v mt
hot ng nhn thc, thỡ cỏc phng phỏp thc hnh l tớch cc hn cỏc phng phỏp trc quan, cỏc
phng phỏp trc quan thỡ tớch cc hn cỏc phng phỏp dựng li.

Mun thc hin dy v hc tớch cc thỡ cn phỏt trin cỏc phng phỏp thc hnh, cỏc phng
phỏp trc quan theo kiu tỡm tũi tng phn hoc nghiờn cu phỏt hin, nht l khi dy cỏc mụn khoa hc
thc nghim.
i mi phng phỏp dy hc cn k tha, phỏt trin nhng mt tớch cc ca h thng phng
phỏp dy hc ó quen thuc, ng thi cn hc hi, vn dng mt s phng phỏp dy hc mi, phự hp
vi hon cnh, iu kin dy v hc nc ta giỏo dc tng bc tin lờn vng chc. Theo hng núi
trờn, nờn quan tõm phỏt trin mt s phng phỏp di õy:
2.1.1. Vn ỏp tỡm tũi
Vn ỏp (m thoi) l phng phỏp trong ú giỏo viờn t ra nhng cõu hi hc sinh tr li,
hoc cú th tranh lun vi nhau v vi c giỏo viờn, qua ú hc sinh lnh hi c ni dung bi hc.
Cú ba phng phỏp (mc ) vn ỏp: vn ỏp tỏi hin, vn ỏp gii thớch-minh ha v vn ỏp
tỡm tũi.
2.1.2. Dy v hc phỏt hin v gii quyt vn
Trong mt xó hi ang phỏt trin nhanh theo c ch th trng, cnh tranh gay gt, thỡ phỏt hin
sm v gii quyt hp lớ nhng vn ny sinh trong thc tin l mt nng lc bo m s thnh t
trong cuc sng. Vỡ vy, tp dt cho hc sinh bit phỏt hin, t ra v gii quyt nhng vn gp phi
trong hc tp, trong cuc sng ca cỏ nhõn, gia ỡnh v cng ng khụng ch cú ý ngha tm phng
phỏp dy hc m phi c t nh mt mc tiờu giỏo dc v o to. Trong dy hc phỏt hin v gii
| 10 |

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
quyt vn , hc sinh va nm c tri thc mi, va nm c phng phỏp chim lnh tri thc ú,
phỏt trin t duy tớch cc sỏng to, c chun b mt nng lc thớch ng vi i sng xó hi: phỏt hin

kp thi v gii quyt hp lớ cỏc vn ny sinh. Dy v hc phỏt hin, gii quyt vn khụng ch gii
hn phm trự phng phỏp dy hc, nú ũi hi ci to ni dung, i mi cỏch t chc quỏ trỡnh dy hc
trong mi quan h thng nht vi phng phỏp dy hc.
2.1.3. Dy v hc hp tỏc trong nhúm nh
Phng phỏp dy hc hp tỏc trong nhúm nh l mi vi a s giỏo viờn. nhng trng tng
tham gia cỏc d ỏn giỏo dc dõn s, giỏo dc mụi trng, phũng chng HIV/AIDS, lm dng ma tuý,
giỏo viờn ó c lm quen vi phng phỏp ny do cỏc chuyờn gia quc t hng dn.
Phng phỏp dy hc hp tỏc giỳp cỏc thnh viờn trong nhúm chia s cỏc bn khon, kinh nghim
ca bn thõn, cựng nhau xõy dng nhn thc mi. Bng cỏch núi ra nhng iu ang ngh, mi ngi cú
th nhn rừ trỡnh hiu bit ca mỡnh v ch nờu ra, thy mỡnh cn hc hi thờm nhng gỡ. Bi hc
tr thnh quỏ trỡnh hc hi ln nhau ch khụng phi ch l s tip nhn th ng t giỏo viờn.
Thnh cụng ca bi hc ph thuc vo s nhit tỡnh tham gia ca mi thnh viờn, vỡ vy phng
phỏp ny cũn c gi l phng phỏp cựng tham gia, nú nh mt phng phỏp trung gian gia s lm
vic c lp ca tng hc sinh vi s lm vic chung ca c lp. Trong hot ng nhúm, t duy tớch cc
ca hc sinh phi c phỏt huy v ý quan trng ca phng phỏp ny l rốn luyn nng lc hp tỏc gia
cỏc thnh viờn trong t chc lao ng. Cn trỏnh khuynh hng hỡnh thc v phũng lm dng, cho
rng t chc hot ng nhúm, l du hiu tiờu biu nht ca i mi phng phỏp dy hc, hot ng
nhúm cng nhiu thỡ chng t phng phỏp dy hc cng i mi.
2.1.4. Dy hc theo d ỏn
Khỏi nim d ỏn c s dng ph bin trong thc tin sn xut, kinh t-xó hi, c trng ca nú
v c bn l tớnh khụng lp li ca cỏc iu kin thc hin d ỏn. Khỏi nim d ỏn ngy nay c hiu l
mt d nh, mt k hoch, trong ú cn xỏc nh rừ mc tiờu, thi gian, phng tin ti chớnh, iu kin
vt cht, nhõn lc v cn c thc hin nhm t mc tiờu ra. D ỏn c thc hin trong nhng iu
kin xỏc nh v cú tớnh phc hp, liờn quan n nhiu yu t khỏc nhau, cú th cn s tham gia ca giỏo
viờn nhiu mụn hc.
Dy hc theo d ỏn l mt hỡnh thc dy hc, trong ú hc sinh thc hin mt nhim v hc tp
phc hp, gn vi thc tin, kt hp lớ thuyt vi thc hnh, t lc lp k hoch, thc hin v ỏnh giỏ
kt qu. Hỡnh thc lm vic ch yu l theo nhúm, kt qu d ỏn l nhng sn phm cú th gii thiu
c nh cỏc bi vit, tp tranh nh su tm, chng trỡnh hnh ng c th,...
Ct lừi ca PPDH theo d ỏn l: xut phỏt t yờu cu thc t, t tỡnh hung cú vn

HS l ngi hc tớch cc thụng qua t gii quyt vn , t hng dn-tỡm ý ngha v xõy dng
tri thc riờng ca mỡnh, hc qua cng tỏc v lm vic vi bn bố.
Quy trỡnh xõy dng mt d ỏn dy hc Hoỏ hc
Chn ti v xỏc nh mc ớch ca d ỏn.
- Ngi hc tho lun nhúm, xut, xỏc nh ti.
- Chỳ ý ti hon cnh thc tin xó hi v i sng ca a phng. Chỳ ý n hng thỳ ca ngi hc.
Giỏo viờn l c vn, cú th gii thiu cỏc hng ti cho HS...
- Trong d ỏn ú ngi hc s úng vai trũ gỡ?
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

| 11 |

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
Xõy dng cng, k hoch thc hin.
- Ngi hc xỏc nh nhng cụng vic cn lm, thi gian d kin, vt liu, kinh phớ, phng phỏp tin
hnh v phõn cụng cụng vic trong nhúm.
- Xõy dng cỏc tiờu chớ ỏnh giỏ sn phm ca d ỏn.
Thc hin d ỏn.
- Tỡm khai thỏc cỏc ngun thụng tin
- Sn phm thụng tin mi c to ra.
- Thi gian thc hin d ỏn cú th kộo di trong nhiốu tun, nhiu thỏng v ũi hi n lc rt cao ca mi
thnh viờn.
Thu thp kt qu v cụng b sn phm.
- Cỏc nhúm hon thnh sn phm d ỏn, trỡnh by trc lp.
ỏnh giỏ d ỏn.

- T ỏnh giỏ.
- Cỏc nhúm ỏnh giỏ ln nhau,
- Giỏo viờn ỏnh giỏ.
2.2. Mt s nh hng phung phỏp da hc Húa hc THPT theo hng tớch cc
- S dng thit b thớ nghim húa hc theo nh hng ch yu l ngun hc sinh nghiờn cu, khai
thỏc tỡm tũi kin thc húa hc. Tuy nhiờn, phng phỏp ny hn ch s dng chỳng minh ha hỡnh
nh, kt qu thớ nghim m khụng cú tỏc dng khc sõu kin thc.
- S dng cõu hi v bi tp húa hc nh l ngun HS tớch cc ch ng nhn thc kin thc, hỡnh
thnh k nng v vn dng tớch cc cỏc kin thc v k nng ó hc.
- Nờu v gii quyt vn trong dy hc Húa hc theo hng giỳp HS khụng tip thu kin thc mt
chiu. Thụng qua cỏc tỡnh hung cú vn trong hc tp hoc vn thc tin giỳp hc sinh phỏt trin t
duy sỏng to v nng lc gii quyt vn .
- S dng SGK Húa hc nh l ngun t liu HS t c, t nghiờn cu, tớch cc nhn thc, thu thp
thụng tin v x lớ thụng tin cú hiu qu.
- T hc kt hp vi hp tỏc theo cp hoc theo nhúm nh trong hc tp húa hc theo hng giỳp hc
sinh cú kh nng t hc, kh nng hp tỏc cựng hc, cựng nghiờn cu gii quyt my s vn trong
hc tp húa hc v mt s vn thc tin n gin cú liờn quan n húa hc.
- Chỳ ý s dng cụng ngh thụng tin i mi phng phỏp dy hc.
- Chỳ ý ỏp dng i mi ỏnh giỏ kt qu hc tp húa hc theo hng s dng a dng: bi tp lớ thuyt
v bi tp thc nghim, TNKQ v t lun, bi tp húa hc cú ni dung thc tin giỳp hc sinh t ỏnh giỏ
v ỏnh giỏ ln nhau, kt hp ỏnh giỏ ca GV v ỏnh giỏ ca HS trong quỏ trỡnh dy hc Húa hc.
2.3. Cỏc phng phỏp dy hc húa hc theo hng s dng mt cỏch tng hp v linh hot cỏc
PPDH c thự ca b mụn húa hc
2.3.1. Phng phỏp s dng thớ nghim
| 12 |

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:

I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
a. Bn cht ca phng phỏp
Trong dy hc hoỏ hc, s dng thớ nghim (TN) hoỏ hc l mt trong nhng phng phỏp
dy hc c thự ca b mụn húa hc. Phng phỏp thớ nghim thuc nhúm cỏc phng phỏp trc
quan. Thớ nghim húa hc c s dng theo nhng cỏch khỏc nhau giỳp HS thu thp v x lớ cỏc
thụng tin nhm hỡnh thnh cỏc khỏi nim, tớnh cht chung v tớnh cht ca cỏc cht vụ c v hu c
c th.
S dng thớ nghim trong dy hc hoỏ hc c coi l tớch cc khi thớ nghim hoỏ hc c
dựng lm ngun kin thc HS khai thỏc, tỡm kim kin thc hoc dựng kim chng, kim tra
nhng d oỏn, suy lun lớ thuyt, hỡnh thnh khỏi nim. Cỏc thớ nghim dựng trong gi dy hoỏ hc
ch yu do HS thc hin nhm nghiờn cu kin thc, kim tra gi thuyt, d oỏn. Cỏc thớ nghim
phc tp c GV biu din v cng c thc hin theo hng nghiờn cu. Cỏc dng s dng thớ
nghim hoỏ hc nhm mc ớch minh ho, chng minh cho li ging c hn ch dn v c ỏnh
giỏ l ớt tớch cc. Thớ nghim hoỏ hc c tin hnh theo phng phỏp nghiờn cu do GV biu din
hay do HS, nhúm HS tin hnh u c ỏnh giỏ l cú mc tớch cc cao.
Cú th s dng thớ nghim theo cỏc cỏch sau:
- Thớ nghim nghiờn cu do nhúm hc sinh thc hin (hoc GV biu din TN).
- Thớ nghim kim chng nhm kim tra nhng d oỏn, nhng suy oỏn lớ thuyt v kt lun.
- Thớ nghim i chng nhm giỳp cho vic rỳt ra kt lun mt cỏnh y v chớnh xỏc hn v mt
quy tc, tớnh cht ca cht.
- Thớ nghim nờu vn (giỳp HS phỏt hin vn ).
- Thớ nghim giỳp HS gii quyt vn
b. Quy trỡnh thc hin
Hot ng ca GV

Hot ng ca HS

GV nờu vn cn tỡm hiu

- HS bit c vn .

Cỏch gii quyt bng TN
Yờu cu hng dn HS lm TN

- Nm c mc ớch TN v cỏch tin hnh trc
khi lm TN

- t mc tiờu ca bi hc

- Chun b dng c hoỏ cht

- TN bo m thnh cụng

- Tuõn th ỳng nhng hng dn ca GV

- TN m bo an ton

- Rỳt ra kt lun t TN

c. Cỏc mc biu hin ca vic s dng TN theo hng tớch cc

Mc 1. (ớt tớch cc nht)
- GV nờu tớnh cht hoc hin tng, vit PTHH.
- HS thc hin TN, quan sỏt hin tng nhng ch chng minh cú phn ng xy ra hoc mt tớnh
cht mt quy lut no ú.
- HS ch quan sỏt TN do GV thc hin nhm mc ớch chng minh cho li núi ca GV.

Mc 2. (ớt tớch cc)
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

| 13 |

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
- GV nờu tớnh cht hoc hin tng, vit PTHH.
- HS thc hin TN, quan sỏt hin tng nhng ch chng minh cú phn ng xy ra hoc mt tớnh
cht, mt quy lut ó bit.

Mc 3. (Tớch cc)
- GV nờu vn cn tỡm hiu: Tớnh cht húa hc, quy lut cha bit...
- GV biu din thớ nghim HS quan sỏt, mụ t hin tng, HS gii thớch.
- HS rỳt ra kt lun (tớnh cht ca mt cht, mt quy lut, mt kt lunv kh nng phn ng).

Mc 4 (Rt tớch cc)
- GV nờu hoc hng HS phỏt hin vn cn tỡm hiu
- Nhúm HS (HS) nghiờn cu TN:
+ HS nm c mc ớch TN

.

+ HS lm TN.
+ HS quan sỏt, mụ t hin tng TN.
+ HS gii thớch hin tng HS rỳt ra kt lun (tớnh cht ca mt cht, mt quy lut, mt kt

lun v kh nng phn ng...).
d. S dng thớ nghim trong bi lớ thuyt

S dng thớ nghim theo phng phỏp nghiờn cu
Trong dy hc hoỏ hc, phng phỏp nghiờn cu c ỏnh giỏ l PPDH tớch cc vỡ nú dy
HS cỏch t duy c lp, t lc sỏng to v cú k nng nghiờn cu tỡm tũi. Phng phỏp ny giỳp HS
nm kin thc vng chc, sõu sc v phong phỳ c v lớ thuyt ln thc t. Khi s dng phng phỏp
ny HS trc tip tỏc ng vo i tng nghiờn cu, xut cỏc gi thuyt khoa hc, nhng d oỏn,
nhng phng ỏn gii quyt vn v lp k hoch gii ng vi tng gi thuyt. Thớ nghim hoỏ hc
c dựng nh l ngun kin thc HS nghiờn cu tỡm tũi, nh l phng tin xỏc nhn tớnh ỳng
n ca cỏc gi thuyt, d oỏn khoa hc a ra. Ngi GV cn hng dn cỏc hot ng ca HS
nh:
- Hc sinh hiu v nm vng vn cn nghiờn cu.
- Nờu ra cỏc gi thuyt, d oỏn khoa hc trờn c s kin thc ó cú.
- Lp k hoch gii ng vi tng gi thuyt
- Chun b hoỏ cht, dng c, thit b, quan sỏt trng thỏi cỏc cht trc khi thớ nghim.
- Tin hnh thớ nghim, quan sỏt, mụ t y cỏc hin tng ca thớ nghim.
- Xỏc nhn gi thuyt, d oỏn ỳng qua kt qu ca thớ nghim.
- Gii thớch hin tng, vit phng trỡnh phn ng v rỳt ra kt lun.
S dng thớ nghim theo phng phỏp nghiờn cu s giỳp HS hỡnh thnh k nng nghiờn cu khoa
hc hoỏ hc, k nng phỏt hin v gii quyt vn .
Vớ d: Thớ nghim amoniac tỏc dng vi mt s oxit kim loi (NH 3 tỏc dng vi CuO). Bi Amoniac
SGK HH 11- Ban nõng cao.
| 14 |

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:

I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
Hot ng ca GV

Hot ng ca HS

- Nờu mc ớch nghiờn cu (t vn ): NH 3 - Hiu c mc ớch nghiờn cu
kh c oxi v clo vy nú cú kh c CuO? - HS d oỏn:
Nu cú thỡ phn ng xy ra nh th no?
+ Khụng xy ra phn ng
- D oỏn hin tng xy ra theo cỏc hng
+ Cú xy ra phn ng:
phn ng ó nờu.
a) N-3 kh Cu+2 thnh Cu
- Lp dng c TN, quan sỏt mu ca
b) N-3 b kh thnh N 2 (NO hoc NO2)

CuO
- Tin hnh TN, quan sỏt hin tng,

Theo a, s thu c Cu mu

sn phm ca phn ng.

Theo b:

(xem on phim TN NH 3 + CuO hoc t tin + Nu thu c N 2 th bng que úm ang chỏy s
tt.
hnh TN).

+ Nu thu c NO hoc NO 2 (trong bỡnh tam giỏc
nc s khụng b y ra khi bỡnh vỡ khớ NO, NO 2
tan trong nc).
- HS lp dng c v tin hnh TN.
Hin tng:
Trc phn ng: CuO mu en.
- Xỏc nhn d oỏn ỳng, gii thớch
- Kt lun v tớnh kh ca NH 3 vi mt
s oxit kim loi

Sau phn ng: cú Cu mu nõu , th que úm ang
chỏy b tt.
Kt lun: theo a cú Cu to thnh, theo b cú N 2 to
thnh
Gii thớch vit v cõn bng PTHH
2NH3 + 3CuO 3Cu + N2 + 3H2O
Kt lun: NH3 cú th kh c mt s oxit kim
loi to thnh kim loi .

S dng thớ nghim kim chng
Nhm kim tra nhng d oỏn, nhng suy oỏn lớ thuyt v kt lun hoc chng minh tớnh
cht húa hc ca mt cht no ú trờn c s d oỏn tớnh cht t cu to nguyờn t ca cht ú.
GV cn hng dn HS tin hnh cỏc hot ng nh sau:
- Nhn thc rừ vn hc tp v nhim v t ra.
- Phõn tớch, d oỏn lớ thuyt v tớnh cht ca cht cn nghiờn cu.
- xut cỏc TN xỏc nhn cỏc tớnh cht ó d oỏn.
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

| 15 |

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
- La chn dng c, hoỏ cht, xut cỏch tin hnh TN.
- Tin hnh TN, quan sỏt, mụ t hin tng, xỏc nhn s ỳng, sai ca nhng d oỏn.
- Kt lun v tớnh cht ca cht cn nghiờn cu.
Vớ d: Nghiờn cu tớnh cht húa hc ca NH3 (tỏc dng vi axit, vi mui).
Hot ng ca GV

Hot ng ca HS

a) HS nh li tớnh cht chung ca mt baz (tỏc dng vi oxit
axit, axit v mui).

t vn :
Dung dch amoniac l mt baz yu.

b) xut thớ nghim:

a) Hóy d oỏn tớnh cht húa hc
Thớ nghim 1, cho dd NH3 tỏc dng vi dung dch axit HCl (nh
ca amoniac?
hỡnh 2.4 SGK).
b) xut thớ nghim chng
Thớ nghim 2, cho dd NH3 tỏc dng vi dung dch mui Al3+.
minh cỏc tớnh cht ó d oỏn.
La chn dng c húa cht v tin hnh TN.

Hin tng TN 1: Cú khúi trng to thnh.
Gii thớch: NH3 + HCl NH4Cl
Yờu cu HS trỡnh by TN, mụ t hin
tng TN, gii thớch v rỳt ra kt (khúi trng l nhng ht nh li ti ca tinh th mui NH 4Cl to
thnh)
lun.
Hin tng TN2: Cú kt ta trng to thnh.
Gii thớch: Do to thnh kt ta Al(OH) 3 mu trng
PTP:
Al3++3NH3+H2O Al(OH)3+3NH4+
Kt kun: NH3 cú tớnh cht ca mt baz yu.

S dng thớ nghim nờu vn
Trong dy hc nờu vn khõu quan trng l xõy dng bi toỏn nhn thc, to ra tỡnh hung
cú vn . Trong dy hc hoỏ hc ta cú th dựng thớ nghim hoỏ hc to ra mõu thun nhn thc,
gõy ra nhu cu tỡm kim kin thc mi trong HS. Khi dựng thớ nghim to tỡnh hung cú vn
GV cn nờu ra vn nghiờn cu bng thớ nghim, t chc cho HS d oỏn kt qu thớ nghim, hin
tng s xy ra trờn c s kin thc ó cú ca HS, hng dn HS tin hnh thớ nghim. Hin tng
thớ nghim khụng ỳng vi iu d oỏn ca a s HS. Khi ú s to ra mõu thun nhn thc, kớch
thớch HS tỡm tũi gii quyt vn . Kt qu l HS nm vng kin thc, tỡm ra con ng gii quyt
vn v cú nim vui ca s nhn thc.
Vớ d: Nghiờn cu tớnh cht "Kh nng to phc ca NH 3" - Bi amoniac, SGK HH 11.
Hot ng ca GV

Hot ng ca HS

- GV nờu vn : NH 3 cú tỏc dng c vi dd baz khỏc hay - HS: Khụng tỏc dng c (da
khụng? Vỡ sao?
vo tớnh cht chung ca mt baz
- GV tin hnh thớ nghim cho dd NH tỏc dng vi kt ta ó nờu trờn).

3

Cu(OH) 2.
| 16 |

- HS: cú phn ng xy ra.
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
- Yờu cu HS quan sỏt TN mụ t hin tng TN

- Hin tng: kt ta tan to
Ti sao dd NH 3 l mt baz yu nhng li cú kh nng hũa tan thnh dd mu xanh thm.
hiroxit ớt tan Cu(OH) 2?
- GV gii thớch v vit ptp.
Cú th to tỡnh hung cú vn khi HS phi vn dng kin thc trong nhng tỡnh hung c
th (Vớ d: sau khi nghiờn cu tớnh cht baz yu ca amoniac).
GV yờu cu HS d oỏn hin tng xy ra khi nh dd NH 3 d vo cỏc dd FeCl 3 v CuSO4.
HS d oỏn: cú kt ta ca Fe(OH)3,Cu(OH)2 vỡ dd ammoniac cú tớnh baz.
HS tin hnh TN cho d dd ammoniac vo hai mui trờn thỡ cú Fe(OH) 3 kt ta cũn Cu(OH) 2
to ra li tan dn trong amoniac d, dd cú mu lam thm.
Hin tng TN khụng ỳng vi iu d oỏn v ny ra cỏc vn cn gii quyt: Vỡ sao
Cu(OH)2 li tan trong NH 3 d cũn Fe(OH) 3 khụng tan? Cht to ra l cht gỡ? Vỡ sao Cu(OH) 2 ch tan
trong NH3 m khụng tan trong dd NaOH?...
e. S dng thớ nghim trong bi thc hnh

Thớ nghim thc hnh ca HS trong gi thc hnh nhm cng c kin thc lớ thuyt, rốn
luyn k nng thc hnh húa hc, vn dng gii cỏc bi tp thc nghim. Quy trỡnh chung l:
- GV nờu nhim v ca HS.
- HS nm c mc ớch, cỏch tin hnh thớ nghim v thc hin thnh cụng an ton cỏc thớ nghim.
- HS quan sỏt, mụ t hin tng v rỳt ra kt lun.
- HS vit tng trỡnh thớ nghim.
Vớ d: Bi thc hnh s 1 " Tớnh axit - Baz. Phn ng trao i ion trong dung dch cỏc cht
in li. (SGKHH11- Ban c bn)

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

| 17 |

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
BI THC HNH S 1
Tớnh axit - Baz. Phn ng trao i ion trong dung dch cỏc cht in li.

I. Mc ớch yờu cu:
- Thc hin mt s thớ nghim cng c kin thc c bn ó hc trong chng S in li,
qua ú hc sinh nm vng cỏc kin thc v axit - baz, iu kin xy ra phn ng trao i ion
trong dung dch cỏc cht in li.
- Rốn luyn cỏc thao tỏc: ly hoỏ cht lng, cho húa cht vo ng nghim
- Rốn luyn k nng quan sỏt, mụ t hin tng TN v gii thớch.
II. C s lớ thuyt.
- SGK t trang 3 25.

- Giỏo viờn nờn t mt s cõu hi kim tra lớ thuyt lỳc u gi.
III. Dng c - hoỏ cht.
1. Dng c (cho mt nhúm thớ nghim ca HS)
- Giỏ ng nghim: 1 cỏi.

- ng nh git: 6-10 cỏi.

- ng nghim: 10 ng.

- Chi ra: 1 cỏi.

- Kp ng nghim: 2 cỏi

2. Hoỏ cht
- Dd NaOH 0,10M

- Dd HCl: 0,10M

- Dd NH3 0,1 M

- Dd CaCl2 c

- Dd CH3COOH 0,10 M

- Giy o pH: 2 ming

- Dd Na2CO3 c

- Dd phenolphtalein

IV. Thc hnh
Ngy..thỏng..nm
Tng s
im (10)

Trt t v sinh
(1)

Thao tỏc TN (2)

Chun b nh
(2)

Kt qu thớ nghim v
gii thớch (5)

1. Thớ nghim 1. Tớnh axit-baz
a) t mt mu giy ch th pH trờn a thy tinh. Nh lờn mu giy ú 1 git dd HCl 0,1M. So
sỏnh mu ca mu giy vi mu chun bit giỏ tr ca pH.
b) Lm tng t nh trờn thay dd HCl bng dd NaOH 0,10M, NH3 0,1M, CH3COOH 0,10 M.

| 18 |

D oỏn hin tng

Kt qu thớ nghim trờn lp

(HS lm nh v in vo õy)

Gii thớch, vit ptp

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
a) Dd HCl mu giy cú mu
b) Dd NaOH mu giy cú mu xanh
c) Dd NH3 mu giy cú mu xanh
d) Dd CH3COOH mu giy cú mu hng
2. Thớ nghim 2. Phn ng trao i ion trong dung dch cht in li
a) Cho khong 2ml dung dch Na 2CO3 c vo ng nghim ng khong 2ml dung dch CaCl 2
c. Nhn xột cỏc hin tng xy ra.
b) Ho tan kt ta thu c thớ nghim a bng dung dch HCl loóng. Quan sỏt cỏc hin tng
xy ra.
c) Cho vo ng nghim khong 2ml dung dch NaOH loóng. Nh vo ú vi git dung dch
phenolphtalein. Nhn xột mu ca dung dch. Nh t t dung dch HCl loóng vo ng nghim
trờn, va nh va lc cho n khi mt mu. Gii thớch.
Vit phng trỡnh hoỏ hc ca cỏc phn ng xy ra trong cỏc thớ nghim di dng phõn t v
ion rỳt gn.
D oỏn hin tng

Kt qu thớ nghim trờn lp
Gii thớch, vit pthh

a) Cú kt ta trng to thnh
b) Kt ta tan

c) Mu hng xut hin. Nh tip HCl mt mu
2.3.2. S dng phng tin dy hc theo hng dy hc tớch cc
Ngoi thớ nghim hoỏ hc, GV cũn s dng cỏc phng tin dy hc hoỏ hc khỏc nh: mụ
hỡnh, s , hỡnh v, biu bng, phng tin nghe nhỡn: mỏy chiu, bn trong, bng hỡnh, mỏy tớnh
Phng tin dy hc c s dng trong cỏc loi bi dy hoỏ hc nhng ph bin hn c l cỏc bi
hỡnh thnh khỏi nim, nghiờn cu cỏc cht. Cỏc bi dy hoỏ hc cú s dng phng tin dy hc u
c coi l gi hc tớch cc nhng nu GV dựng phng tin dy hc l ngun kin thc HS tỡm
kim, phỏt hin, kin to kin thc mi s l cỏc gi hc cú tớnh tớch cc cao hn nhiu.
Hot ng ca giỏo viờn bao gm:
- Nờu mc ớch v phng phỏp quan sỏt phng tin trc quan.
- Trng by phng tin trc quan v nờu yờu cu quan sỏt.
- Nờu yờu cu nhn xột, kt lun v gii thớch.
Hot ng tng ng ca HS gm:
- Nm c mc ớch nghiờn cu qua phng tin trc quan.
- Quan sỏt phng tin trc quan, tỡm ra nhng kin thc cn tip thu.
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

| 19 |

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
- Rỳt ra nhn xột, kt lun v nhng kin thc cn lnh hi qua cỏc phng tin trc quan ú.
a. S dng mụ hỡnh, hỡnh v, s , biu bng
Vic s dng mụ hỡnh, hỡnh v nờn thc hin mt cỏch a dng di cỏc hỡnh thc nh:
- Dựng mụ hỡnh, hỡnh v, s cú y chỳ thớch l ngun kin thc HS khai thỏc thụng tin,
hỡnh thnh kin thc mi. Vớ d nh cỏc hỡnh v dng c iu ch cỏc cht giỳp HS nm c cỏc

thụng tin v thit b, dng c, hoỏ cht dng iu ch chỳng.
- Dựng hỡnh v s khụng cú y chỳ thớch giỳp HS kim tra cỏc thụng tin cũn thiu.
- Dựng hỡnh v, mụ hỡnh khụng cú chỳ thớch nhm yờu cu HS phỏt hin kin thc mc khỏi
quỏt hoc kim tra kin thc, k nng.
- S dng cỏc bng biu cú trong SGK HS thu thp v x lớ cỏc thụng tin theo yờu cu ca GV.

Vớ d bi 9: Khỏi quỏt v nhúm nit (SGK HH11 - Ban nõng cao)
- GV yờu cu HS xem bng 2.1 v s s phõn b electron lp ngoi cựng trờn cỏc obitan trng
thỏi c bn, trng thỏi kớch thớch (SGK) v tr li cỏc cõu hi sau:
Bng 2. Mt s tớnh cht ca cỏc nguyờn t nhúm nit
Nit

Photpho

Asen

Antimon

Bitmut

7

15

33

51

83

Nguyờn t khi

14,01

30,97

74,92

121,75

208,98

Cu hỡnh electron lp ngoi cựng

2s22p3

3s23p3

4s24p3

5s25p3

6s26p3

Bỏn kớnh nguyờn t (nm)

0,070

0,110

0,121

0,141

0,146

õm in

3,04

2,19

2,18

2,05

2,02

Nng lng ion hoỏ th nht (kJ/mol)

1402

1012

947

834

703

S hiu nguyờn t

* Vit cu hỡnh eletron lp ngoi cựng (dng khỏi quỏt) ca cỏc nguyờn t nhúm nit?
* Nhn xột v s eletron trng thỏi c bn v trng thỏi kớch thớch? Gii thớch vỡ sao?
* Cho bit húa tr ca cỏc nguyờn t trong hp cht?
* Vỡ sao nit trng thỏi kớch thớch khụng cú kh nng to thnh 5 electron c thõn?

Thớ d bi 12: Axit nitric v mui nitrat (SGK HH11 - Ban nõng cao).
GV yờu cu HS xem hỡnh 2.9 (tr.51) v c SGK, tr li cỏc cõu hi sau:

| 20 |

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
* Mụ t dng c iu ch HNO3. Vit phng trỡnh hoỏ hc? un núng n bao nhiờu ? Ti sao li
phi ngõm bỡnh vo chu nc lnh? Ti sao phi dựng H 2SO4 c m khụng dựng dung dch loóng v
dung dch NaNO3 ?
* Cho bit phng phỏp sn xut HNO3 cú my giai on. Cỏc giai on din ra nh th no?
b. S dng bn trong v mỏy chiu
Thc t dy hc ó xỏc nh s dng bn trong v mỏy chiu ó tr giỳp tớch cc cho quỏ trỡnh dy hc
hoỏ hc tt c cỏc cp hc, bc hc. Vic s dng bn trong, mỏy chiu rt a dng giỳp cho GV c th
hoỏ cỏc hot ng mt cỏch rừ rng v tit kim c thi gian cho cỏc hot ng ca GV v HS. Bn
trong v mỏy chiu cú th c s dng trong cỏc hot ng:

- t cõu hi kim tra: GV thit k cõu hi, lm bn trong v chiu lờn.
- GV giao nhim v, iu khin cỏc hot ng ca HS (qua phiu hc tp), GV thit k nhim v, lm bn
trong, chiu lờn v hng dn HS thc hin.

- Hng dn cỏch tin hnh thớ nghim v nghiờn cu tớnh cht cỏc cht.
- Gii thiu mụ hỡnh, hỡnh v mụ t thớ nghim GV chp vo bn trong, chiu lờn cho HS quan sỏt,
nhn xột
- Túm tt ni dung, ghi kt lun, tng kt mt vn hc tp, lp s tng kt vo bn trong ri
chiu lờn.
- Cha bi tp, bi kim tra: GV in ni dung bi gii, ỏp ỏn vo bn trong v chiu lờn.
Hot ng ca HS ch yu l c thụng tin trờn bn trong, tin hnh cỏc hot ng hc tp v
dựng bn trong vit kt qu hot ng (cõu tr li, bỏo cỏo kt qu hot ng, nhn xột, kt
lun) ri chiu lờn cho c lp nhn xột ỏnh giỏ.
2.3.3. S dng bi tp hoỏ hc theo hng tớch cc
Bn thõn bi tp hoỏ hc ó l PPDH hoỏ hc tớch cc song tớnh tớch cc ca phng phỏp
ny c nõng cao hn khi c s dng nh l ngun kin thc HS tỡm tũi ch khụng phi tỏi
hin kin thc. Vi tớnh a dng ca mỡnh bi tp hoỏ hc l phng tin tớch cc hoỏ hot ng
ca HS trong cỏc bi dy hoỏ hc, nhng hiu qu ca nú cũn ph thuc vo vic s dng ca GV
trong quỏ trỡnh dy hc hoỏ hc.
a. S dng bi tp hoỏ hc hỡnh thnh khỏi nim hoỏ hc
Ngoi vic dựng bi tp hoỏ hc cng c kin thc, rốn luyn k nng hoỏ hc cho HS,
ngi GV cú th dựng bi tp t chc, iu khin quỏ trỡnh nhn thc ca HS hỡnh thnh khỏi
nim mi. Trong bi dy hỡnh thnh khỏi nim HS phi tip thu, lnh hi kin thc mi m HS cha
bit hoc cha bit chớnh xỏc rừ rng. GV cú th xõy dng, la chn h thng bi tp phự hp giỳp
HS hỡnh thnh khỏi nim mi mt cỏch vng chc.
Vớ d: rỳt ra nhn xột chung trong mc I - V trớ ca nhúm nit trong bng tun hon (bi khỏi quỏt v
nhúm nit, tr 34). Sau khi nghiờn cu cỏc thụng tin trong bng 2.1.
HS lm bi tp TNKQ nh sau:
Trong nhúm nit, khi i t N n Bi iu khng nh no di õy khụng ỳng?
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

| 21 |

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
A. õm in cỏc nguyờn t gim dn
B. Bỏn kớnh nguyờn t ca cỏc nguyờn t tng dn.
C. Nng lng ion húa ca cỏc nguyờn t gim dn.
D. Nguyờn t cỏc nguyờn t u cú cựng s lp eletrron.
HS s rỳt ra nhn xột:
- õm in cỏc nguyờn t gim dn.
- Bỏn kớnh ca nguyờn t cỏc nguyờn t tng dn.
- Nng lng ion húa ca cỏc nguyờn t gim dn.
Phng ỏn D khụng ỳng vỡ nguyờn t cỏc nguyờn t trong cựng nhúm ch cú cựng s electron lp ngoi
cựng cũn s lp electron khỏc nhau.
b. S dng bi tp cng c, m rng, o sõu kin thc, v hỡnh thnh quy lut ca cỏc
quỏ trỡnh húa hc
Vớ d cng c, m rng, o sõu kin thc v hỡnh thnh quy lut phn ng ca ion NO 3- vi kim loi
ph thuc vo mụi trng (chng: Nit - photpho lp 11). Kh nng phn ng ca NO 3- c biu
th bng s sau.

NO3-

Mụi trng trung tớnh

khụng cú kh nng oxi hoỏ

Mụi trng axit

cú kh nng oxi hoỏ nh HNO 3

Mụi trng kim mnh, d

B Al v Zn kh n NH3.

- t vn v nờu tỡnh hung cú vn :
+ t vn :
Ta ó bit, HNO 3 cú tớnh oxi hoỏ mnh do nguyờn t nit cú õm in ln v cú s oxi hoỏ cao nht
(+5).
Vy mui nitrat hay c th l ion NO 3- cú tớnh oxi hoỏ mnh khụng?
+ Nờu tỡnh hung cú vn :
Cu + dd H2SO4 loóng khụng tỏc dng (do Cu ng sau H khụng kh c ion H + trong dd H2SO4
loóng).
Cu + dd NaNO3 khụng tỏc dng (do Cu ng sau Na nờn khụng kh c ion Na +).
Nhng: Cu + dd NaNO 3 + H2SO4loóng cú tỏc dng.
+ Hng dn HS t lc gii quyt vn .
- Vit ptp dng phõn t v ion thu gn khi cho Cu tỏc dng vi dd HNO 3 loóng (HS ó hc).
3Cu + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

(1)

3Cu + 2NO3- + 8H+ 3Cu2+ + 2NO + 4H2O

(2)

- Vit cỏc ion ca trng hp: Cu + NaNO 3 + H2SO4loóng

Cu + Na+ + NO3- + H+ + Cl- cú cỏc ion nh (2) ngha l cú phng trỡnh ion thu gn nh (2).
Vy phi xy ra phn ng:
| 22 |

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
3Cu + 2NaNO3 + 4H2SO4 3CuSO4 + Na2SO4 + 2NO + 4H2O
Kt lun: Trong mụi trng axit, NO 3- cú kh nng oxi hoỏ nh HNO 3.
+ Cng c bng bi tp:
Xỏc nh hai dd mui A v B bit:
A + B khụng t/d
Cu + A khụng t/d
Cu + B khụng t/d
Cu + A + B cú tỏc dng.Ngay c nhng HS cú hc lc trung bỡnh n õy cng cú th suy
ra trong 2 mui phi cú mt mui nitrat v mt mui axit cú kh nng phõn li ra H +, ú phi l mui
axit ca axit mnh nh H 2SO4.
Vic cõn bng phn ng cng d dng, vỡ ó bit phng trỡnh ion thu gn ca phn ng ny.
3Cu + 2NaNO3 + 8NaHSO4 3CuSO4 + 5Na2SO4 + 2NO + 4H2O
Nh vy, sau khi gii cỏc bi tp trờn v cú s chnh lớ, b sung ca GV, hc sinh ú tham gia mt
cỏch tớch cc, ch ng vo quỏ trỡnh hỡnh thnh kin thc. Vi cỏc khỏi nim axit, baz, mui... ta
cng cú th la chn, xõy dng cỏc bi tp phự hp a vo cỏc phiu hc tp t chc, iu khin
hot ng hc tp tớch cc ca HS trong gi hc.
b. Bi tp lp dng c thớ nghim
tin hnh mt thớ nghim cn n cỏc dng c, thỡ phi bit lp dng c thớ nghim.

Vớ d:
- Lp dng c iu ch O 2 t hn hp KClO 3 vi MnO2.
- Lp dng c iu ch khớ HCl t NaCl (rn) v axit H 2SO4 c.
- Lp dng c iu ch khớ NH 3 t hn hp NH4Cl v NaOH rn.
- Lp dng c iu ch khớ Cl 2 t KMnO4 v axit HCl c.
- Lp dng c in phõn dd NaCl.
c. Bi tp s dng th
Vớ d: Nung nỳng u dn mt cht rn A trong mt thi gian 20 phỳt. Nhit gõy ra s bin i
cỏc trng thỏi ca cht rn A c biu th bng th sau:
Nhit (T 0)

100 80 60 40 ----20 -

Thi gian

* nhit no thỡ cht A núng chy?
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

| 23 |

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:



CHUYấN - PHNG PHP GII TON HểA HC
* nhit no thỡ cht A sụi?
* nhit cao nht l bao nhiờu cht A cú th tn ti trng thỏi rn?
* Hóy cho bit A trng thỏi no (rn, lng, khớ) khi A nhng nhit sau: 25 0C, 500C, 1000C.
* nhit no thỡ cht A va tn ti trng thi rn va trng thỏi lng? Va trng thỏi lng

va trng thỏi khớ?
d. Bi tp v th
Vớ d 1: Cho mt lỏ st nh tỏc dng vi dd HCl, nhn thy nhit ca quỏ trỡnh phn ng
tng dn. Th tớch khớ H 2 thu c tng ng vi thi gian o c nh sau:
Th tớch
(m 3)
Thi gian
(phỳt)

3

10

50

78

85

89

90

90

1

2

3

4

5

6

7

8

* Th tớch khớ H2 thu c trong quỏ trỡnh thớ nghim thay i nh th no?
* V th biu din th tớch khớ H 2 thu c theo thi gian thớ nghim?
* Bit rng tc ca phn ng húa hc xy ra chm dn theo thi gian, nhng õy phn ng li
xy ra nhanh t phỳt th 2 n phỳt th 3. Hóy gii thớch s tng tc ny ca phn ng húa hc.
* dc ca th xy ra nh th no k t phỳt th 7 tr i?
* Phn ng húa hc kt thỳc sau thi gian bao lõu?
e. Bi tp hỡnh v
Vớ d: Dng c di õy dựng iu ch cht khớ no trong s cỏc khớ sau: O 2, Cl2, H2, NO, N2,
CO2, C2H2, NH3, CH4. Hóy xỏc nh cỏc cht trong dng c A, B c dựng iu ch cỏc khớ ú.

Nh vy, HS phi quan sỏt hỡnh v, phõn tớch i n nhn xột khỏi quỏt:
| 24 |

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail:

I MI PHNG PHP DY HC MễN HểA HC 11
- Cht khớ c iu ch phi nng hn khụng khớ v khụng tỏc dng vi khụng khớ nhit
thng.
- Cht khớ c iu ch bng tng tỏc ca mt cht rn vi mt cht lng hoc tng tỏc gia mt
cht lng vi mt cht lng.
T s phõn tớch khỏi quỏt ú HS xỏc nh dng c trờn c dng iu ch cỏc cht khớ: O 2, Cl2,
CO2, C2H2.
Cỏc cht dựng iu ch cỏc khớ ú c cha trong:
- Dng c A: H 2O2, HCl (), dd HCl .
- Dng c B: MnO 2, KMnO4, CaCO3.
f. Bi tp thc nghim nh lng
Vic gii bi tp thc nghim nh lng s lm cho hc sinh nm vng khụng ch mt nh
tớnh m c mt nh lng ca cỏc quỏ trỡnh húa hc. Trong chng trỡnh húa hc ph thụng, ngay t
nhng nm u hc húa hc, hc sinh ó lm quen vi nhng khỏi nim nh lng nh: nguyờn t
khi, phõn t khi, khi lng riờng, khi lng mol, th tớch mol phõn t v cỏc nh lut nh
lng quan trng nh nh lut bo ton khi lng, nh lut thnh phn khụng i. Bi tp thc
nghim giỳp cho hc sinh hiu sõu sc cỏc khỏi nim v nh lut trờn.
Vic gii bi tp thc nghim nh lng rốn luyn cho hc sinh tớnh cn thn, chớnh xỏc, tinh
thn trỏch nhim v nõng cao hng thỳ hc tp b mụn. Sau õy l mt s vớ d:
Vớ d 1: Hóy xỏc nh bng thc nghim tan ca mui natritrat cỏc nhit 30, 40, 50 v
60 C. Dựng kt qu thu c v ng cong biu din s ph thuc vo nhit ca tan mui
núi trờn.
0

Vớ d 2: Cho hn hp mui BaCl 2.2H2O v Na2CO3.10H2O. Hóy tin hnh xỏc nh thnh
phn phn trm v khi lng ca hn hp bng thc nghim.
Gii: Cú th xỏc nh % khi lng ca hn hp mui trờn theo lng nc kt tinh.
a) Cõn ly mt lng hn hp m 1 (gam).
b) Sy lm mt nc kt tinh, cũn li m 2 (gam)

c) X lớ cỏc kt qu thớ nghim:
- Tớnh khi lng nc kt tinh: a = m 1 - m2
- Gi khi lng mui BaCl 2.2H2O cú trong lng hn hp ú ly l x gam, khi ú khi
lng Na2CO3.10H2O l (m1 x) gam.
- Gi khi lng nc kt tinh ca BaCl 2. 2H2O l y gam, khi ú lng nc kt tinh ca
Na2CO3. 10H2O l (a y) gam.
Ta cú cỏc t l:
BaCl2.2H2O

244g
x

Na2CO3.10H2O

286g

36 g H 2O
y
180g H2O

x=

244 y
=
36

m1 x =

CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG đ NGễ XUN QUNH

61y
9

(1)

286(a y ) 143(a y )
=
(2)
180
90
| 25 |

Mọi thắc mắc về đề thi và các vấn đề liên quan tới bộ môn Hoá học xin vui lòng liên hệ với giáo viên
theo số máy 0979.817.885 (ngoài giờ hành chínH GặP Mr.QUỳNH) hoặc địa chỉ E mail: