Tam dai con ga, Nhung no phai bang 2 may

Tam đại con gà
Nhng nó phải bằng hai mày
Ngời soạn: Lê Thị Thu Hằng
Ngày soạn: 18/9/07

I/ Mục tiêu: Giúp HS
Truyện Tam đại con gà:
- Hiểu đợc mâu thuẫn trái tự nhiên trong cách ứng phí của nhân vật thầy.
- Thấy cái hay của nghệ thuật nhân vật tự bộc lộ.
Truyện Nhng nó phải bằng hai mày:
- Thấy đợc bản chất của quan lại địa phơng và tình cảnh bi hài của ngời lao động lâm vào
kiện tụng trong xã hội nông thôn Việt Nam xa.
- Nắm đợc nghệ thuật gây cời của truyện.
II/Phơng tiện thực hiện: SGK, SGV, giáo án
III/Cách thức tiến hành: kết hợp các PP dạy học: diễn giảng, thảo luận nhóm, trao đổi, trả lời các
câu hỏi
IV/ Tiến trình dạy học
1.ổn định lớp, kiểm tra sĩ số (1p)
Kiểm tra bài cũ và vở soạn của HS (7p)
CH1: Quá trình biến hoá của Tấm nói lên điều gì? Chỉ ra nét đẹp của lần biến hoá cuối cùng?
CH2: Tìm trong truyện Tấm Cám những dẫn chứng để làm rõ các đặc trng của truyện cổ tích
thần kì?
2.Bài mới
Hoạt động Nội dung
2.1. Hoạt động 1: Tìm hiểu tiểu dẫn
(5p)
1 HS thuyết trình phần tiểu dẫn
1. Tiểu dẫn
Giới thiệu chung về truyện cời: có 2 loại
- Truyện khôi hài: để giải trí
- Truyện trào phúng: mục đích phê phán

2.2. Hoạt động 2: Diễn kịch (10p)
4 HS diễn trớc lớp hoạt cảnh chuyển
thể từ truyện 1 (chuẩn bị từ trớc)
2.3. Hoạt động 3: TH truyện 1(10p)
? Vì sao em cời? (HS tự do trả lời)
HS thảo luận câu hỏi theo tổ
(4HS/n).
? Thầy đợc giới thiệu ra sao ở hai
câu đầu truyện?
? Bản chất thầy bị bộc lộ qua những
tình huống nào và đã giải quyết ra
sao?
? Câu giải thích của thầy về tam đại
con gà đáng buồn cời ở chỗ nào?
? Việc thầy công nhận cả thổ công
cũng dốt chứng tỏ điều gì?
? Cách giải quyết đó chứng tỏ mâu
thuẫn gì trong ông thầy?
? Chỉ ra ý nghĩa phê phán của
truyện?
? Em rút ra bài học gì?
I. Văn bản 1
1. Mâu thuẫn gây cời
- Thầy dốt >< hay khoe khoang
- Thầy bị đặt vào 2 tình huống:
+ Không biết chữ >< thầy nói liều. Sau khi hỏi thổ công,
thầy bảo học trò đọc to
+ Bố học trò biết, thầy nhận ra cái sai của mình >< thầy
giấu dốt bằng câu giải thích vớ vẩn.
Câu giải thích nghe có vẻ cao siêu nhng thực ra chỉ là

một câu đùa vớ vẩn, hơn nữa lại đặt vào miệng ông thầy
nên càng buồn cời.
Cái dốt có mặt ở khắp nơi, ngay cả ở những bậc bề trên
nhng ta hay có thói quen che giấu nó. Chính thầy cũng ý
thức đợc điều đó.
=> thầy quá dốt >< cố giấu dốt >< càng giấu càng lộ.
Thầy cũng khôn lỏi và biết ứng phó nhanh trớc mọi tình
huống, tuy nhiên nó chỉ là sự ngụy biện phi lí.
-> ý nghĩa: phê phán thói giấu dốt
-> bài học:
+ Vốn hiểu biết mỗi ngời có hạn, không ai tự nhận là giỏi.
+ Không giấu dốt, phải học hỏi không ngừng. Không biết
1
? Thủ pháp gây cời trong truyện có
gì đặc biệt? (yêu cầu HS liệt kê
hành động, lời nói của thầy)
phải hỏi, không đợc nói liều. Nếu không có thực lực mà
khoe khoang sẽ trở thành trò cời cho thiên hạ.
- Thủ pháp: khai thác mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật.
Ngoài ra, còn sử dụng thủ pháp tăng tiến trong miêu tả lời
nói và hành động nhân vật.
2.4. Tổng kết: (2p)
HS đọc Ghi nhớ trong SGK (t79)
2.5. Diễn kịch (5p)
2 HS diễn trớc lớp hoạt cảnh chuyển
thể từ truyện 2 (chuẩn bị từ trớc)
II. Văn bản 2
2.6. Tìm hiểu văn bản 2 (10p)
? ẩn ý cử chỉ và lời nói của nhân vật
Cải và thầy lí?

? Câu nói của thầy lí có gì thú vị?
? Em đánh giá gì về thầy lí và hai
nhân vật Ngô, Cải. Từ đó rút ra bài
học gì?
- Cảnh xử kiện
Hành động Lời nói ẩn ý
Cải Giơ 5 ngón lẽ phải về con Con đã đút 5đồng
Thầy
lí
úp hai bàn
taylên nhau
Nóphải bằng
hai mày
Ngô đút gấp đôi
nên lẽ phải về nó
-> Ngón tay là một ngôn ngữ mật, ám chỉ tiền tệ:
Lẽ phải = Ngón tay = Tiền -> Lẽ phải = Tiền
-> Đây là cách chơi chữ độc đáo. Phải và phải bằng
hai là từ chỉ tính chất nhng lại kết hợp với từ chỉ số lợng,
tạo ra sự bất hợp lí. Tuy vậy, nó lại hoàn toàn hợp lí khi
đặt vào hoàn cảnh trong truyện (một bên đút 5 đồng, một
bên 10 đồng). Lời giải thích của thầy hai lần dùng dấu
() làm lời nói ngừng lại một chút, giúp ngời đọc tự hiểu,
đồng thời cốt để ý tứ xuất hiện bất ngờ, gây ấn tợng mạnh
với ngời đọc.
- ý nghĩa:
+ Phê phán việc xử kiện vì tiền của quan lại
+ Cải và Ngô vừa là nạn nhân vừa là thủ phạm, vừa đáng
thơng, vừa đáng trách.
-> BH: không thể tin bọn quan lại lớn nhỏ, không nên

cúng tiền cho bọn chúng để rồi thiệt thòi không biết kêu
ai.
2.7. Ghi nhớ (2p)
HS đọc Ghi nhớ trong SGK (t80)
2.5. Luyện tập: (6p)
- HS đọc nội dung phần luyện tập và
trả lời.
- GV hớng dẫn:
Đặc trng truyện cời:
+ Ngắn, kết cấu chặt chẽ, kết thúc bất ngờ.
+ Kể về những sự việc xấu, trái tự nhiên để gây cời hoặc
phê phán.



2