chương 3: liên kết hóa học

Chơng 3: Liên kết hóa học
Ngày soạn: ..
Tiết: 22
Bài 12
Liên kết ion tinh thể ion
I -Mục tiêu
1. Kiến thức
HS biết:
- Ion là gì? Khi nào nguyên tử biến thành ion? Có mấy loại ion?
- Liên kết ion đợc hình thành nh thế nào?
2. Kĩ năng
HS vận dụng: Liên kết ion ảnh hởng nh thế nào đến tính chất của các hợp chất ion.
II - Chuẩn bị
- GV cho HS ôn tập: Một số nhóm A tiêu biểu (bài 8. Photocopy hình vẽ tinh thể NaCl làm đồ
dùng dạy học.
III - Tổ chức các hoạt động dạy học
1. ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ: chơng mới không kiểm tra
3. Bài mới
Hoạt động của GV và HS Nội dung
Hoạt động 1:
- GV đặt vấn đề: Cho Na có Z = 11. Tính xem
nguyên tử Na có chung hoà về điện không?
- GV hỏi tiếp: Nừu nguyên tử Na nhơng 1 e,
em hãy tính điện tích của phần còn lại của
nguyên tử?
- GV kết luận: ..
Hoạt động 2:
- GV thông báo: Trong phản ứng hoá học, để
đạt cấu hình bền của khí hiếm gần nhất ..
- GV phân tích ví dụ Li ..

- HS vận dụng với : K, Mg, Al ..
Hoạt động 3: Tơng tự dạng hoạt động 2.
Hoạt động 4:
- GV hớng dẫn HS nghiên cứu SGK về ion đơn
nguyên tử và đa nguyên tử..
Hoạt động 5:
- GV làm TN: Na + Cl
2
..
- GV dùng hình vẽ mô tả.
- GV hỏi: Cho sự biến đổi cấu hình electron
của Na và Cl khi tham gia phản ứng là nh thế
nào? Giải thích?
Tại sao NaCl đợc hình thành?
- HS định nghĩa liên kết ion?
- GV giới thiệu dự hình thành liên kết ion?
I- Sự hình thành ion, cation,
anion
1. Ion, cation, anion
a) Nguyên tử trung hoà về điện. Khi nguyên tử
cho hay nhận electron nó trở thành phần tử
mang điện gọi là ion.
b) Ntử cho electron

ion dơng (Cation)
Vd: Li

Li
+
+ 1e (Cation liti) ..

c) Nguyên tử nhận electron

ion âm (Anion)
Vd: F + 1e

F
-
(anion florua)..
2. Ion đơn nguyên tử và ion đa nguyên tử
a) Đơn nguyên tử là ion tạo nên từ 1 nguyên tử.
Vd: Mg
2+
; Cl
-
.
b) Ion đa nguyên tử là những nhóm nguyên tử
mang điện tích dơng hoặc âm.
Vd: NH
4
+
; ClO
3
-
.
II- Sự tạo thành ion
- Liên kết ion đợc hình thành bởi lực hút tĩnh
điện giữa các ion mang điện tích trái dấu.
- Biểu diễn: 2Na + Cl
2

2NaCl ..
2 . 1e
Ho¹t ®éng 6:
- GV ®a ra m« h×nh ph©n tư NaCl. HS m« t¶,
kÕt hỵp víi SGK nªu tÝnh chÊt vµ gi¶i thÝch?
III- Tinh thĨ ion
1. Tinh thĨ NaCl
- SGK
2. TÝnh chÊt chung cđa hỵp chÊt ion
- BỊn v÷ng v× lùc hót tÜnh ®iƯn gi÷a c¸c ion ng-
ỵc dÊu trong tinh thĨ ion lµ rÊt lín. C¸c hỵp
chÊt ion kh¸ r¾n, khã bay h¬i, khã nãng ch¶y..
IV- Cđng cè, dỈn dß
- GV hái: Trong ph¶n øng ho¸ häc, ®Ĩ ®¹t cÊu h×nh electron bỊn cđa khÝ hiÕm, nguyªn tư kim lo¹i
vµ nguyªn tư pkim cã khuynh híng g× víi líp electron ngoµi cïng?
- Lµm bµi tËp trong SGK?
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::HÕt::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
Ngµy so¹n: ..……………
TiÕt: 23,24 (2 tiÕt)
Bµi 13
Liªn kÕt céng ho¸ trÞ
I -Mơc tiªu
1. KiÕn thøc
HS biÕt:
- Sù t¹o thµnh liªn kÕt céng ho¸ trÞ trong ®¬n chÊt, hỵp chÊt. Kh¸i niƯm vỊ liªn kÕt céng ho¸ trÞ.
TÝnh chÊt cđa c¸c chÊt cã liªn kÕt céng ho¸ trÞ.
2. KÜ n¨ng
HS vËn dơng:

- Dïng hiƯu ®é ©m ®iƯn ®Ĩ ph©n lo¹i mét c¸ch t¬ng ®èi: liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc, liªn kÕt
céng ho¸ trÞ cã cùc, liªn kÕt ion.
I I - Chn bÞ
- GV híng dÉn HS «n tËp vỊ c¸c néi dung:
Bµi 12: Liªn kÕt ion – tinh thĨ ion.
Sư dơng b¶ng tn hoµn; ViÕt cÊu h×nh electron; §é ©m ®iƯn..
III - Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
1. ỉn ®Þnh líp
2. KiĨm tra bµi cò:
+ Liªn kÕt ion lµ g×? lÊy vÝ dơ
+ Lµm bµi tËp 5,6 sgk 60
3. Bµi míi:
TiÕt 23: Tõ ®Çu ®Õn hÕt ph©n liªn kÕt céng hãa trÞ trong ph©n tư HCl
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung
Hoạt động 1 :
GV
- Em hãy viết cấu hình electron của nguyên
I. Sự hình thành LKCHT
1. liên kết cộng hóa trò hình thành giữa các
nguyên tử giống nhau. Sự hình thành
tử H và nguyên tử He
- Em hãy so sánh cấu hình electron của
nguyên tử H với nguyên tử He
Hs : lên bảng viết cấu hình electron củaH và
He rồi so sánh
GV
- Do vậy, 2 nguyên tử H liên kết với nhau
bằng cách mỗi nguyên tử H góp 1 electron
tạo thành.
Hoạt động 2 :

GV
- Hãy viết cấu hình electron của ng.tử N và
ng.tử Ne.
- So sánh cấu hình của N với Ne là khí hiếm
gần nhất.
---> Còn thiếu mấy e ?
Hs :lên bảng viết cấu hình electron của N
và Ne rồi so sánh
GV → Vậy kết luận : trong phân tử Người để
đạt cấu hình 3 của nguyên tử khí hiếm gần
nhất (Ne) mỗi nguyên tử N phải góp chung
3e.
Hoạt động 3 :
GV
- Vậy LK được hình thành trong phân tử H
2
,
Người vừa trình bày ở trên là LK CHT ⇒
Kết luận LKCHT
Hoạt động 4 :
GV
- Hãy viết cấu hình e của ng.tử H, ng.tử Cl
nhận xét số e ở lớp ngoài cùng ⇒ kết luận
về sự góp chung e ?
- So sánh sự khác nhau của phân tử H
2
,
Người, với HCl nếu trong phân tử H
2
, N

2
→
đơn chất
a. Sự hình thành phân tử Hidro
H(z =1) 1s
1
để tạo thành phân tử H
2
mỗi
nguyên tử H góp 1e tạo thành một cặp
electron chung
H
•
+
•
H → H : H → H : H
Công thức electron : H : H
Công thức cấu tạo : H - H
H –H  liên kết đơn
b/ Sự hình thành phân tử N
2
N (z = 7) 1s
2
2s
2
2p
3
:
•
N

: + :
•
N
: → :N N: Hay N
≡
N
ct electron ct cấu tạo
hai nguyên tử N liên kết nhau bằng 3 cặp e
liên kết biểu thò bằng 3 gạch (≡), đó là liên
kết ba. Liên kết ba này bền nên ở nhiệt độ
thường, khí Nitơ kém họat động hóa học.
* Khái niệm về liên kết cộng hóa trò : liên kết
cộng hóa trò là liên kết được tạo nên giữa hai
nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron
chung
Mỗi cặp electron chung tạo nên một liên kết
cộng hóa trò
Các phân tử như H
2
, N
2
tạo nên từ hai nguyên
tử của cùng một nguyên tố nên các cặp
electron chung không bò hút lệch về phía
nguyên tử nào đó là liên kết cộng hóa trò
không cực
2. Liên kết giữa các nguyên tử khác nhau.
Sự hình thành hợp chất
• • •
• • •

LKCHT không cực thì trong HCl liên kết
cộng hóa trò sẽ như thế nào ?
Hs lên bảng trả lời
- Phiếu học tập : em hãy điền cụm từ thích
hợp vào chỗ trống sau : liên kết cộng hóa
trò trong đó cặp electron chung
•••
được gọi
là liên kết cộng hóa trò có cực hay liên kết
cộng hóa trò phân cực
a/ Sự hình thành phân tử Hidro
Clorua(HCl)
H
•
+
•
••
Cl
: →H :
••
Cl
: hay H-Cl
Ct electron Ct cấu tạo
Độ âm điện của Cl = 3,16 lớn hơn của hiđro
là 2,2 nên cặp electron liên kết bò lệch về phía
clo → liên kết cộng hóa trò này bò phân cực
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::HÕt::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
Ngµy so¹n: ..……………
TiÕt: 23,24 (2 tiÕt)
Bµi 13

Liªn kÕt céng ho¸ trÞ
(TiÕp)
I - Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
1. ỉn ®Þnh líp
2. KiĨm tra bµi cò:
+ ThÕ nµo lµ liªn kÕt céng hãa trÞ, Liªn kÕt céng hãa trÞ kh«ng cã cùc? Lêy vÝ dơ
+ M« t¶ sù t¹o thµnh liªn kÕt céng hãa trÞ trong ph©n tư HCl
3. Bµi míi: phÇn cßn l¹i
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Néi dung
Hoạt động 1 :
GV
- Hãy viết cấu hình e của C và O, nhận xét
về lớp ngoài cùng.
- Hãy trình bày sự góp chung e giữa các
I. Sự hình thành LKCHT
1. liên kết cộng hóa trò hình thành giữa các
nguyên tử giống nhau. Sự hình thành
đơn chất
2. Liên kết giữa các nguyên tử khác nhau.
Sự hình thành hợp chất
a/ Sự hình thành phân tử Hidro
Clorua(HCl)
b/ Sự tạo thành phân tử khí Cabonic (CO2)
(có cấu tạo thẳng)
C +2
••
O
: →:
••
O

::C::
••
O
: hay O=C=O
Ct electron Ct cấu tạo
* Liên kết cộng hóa trò trong đó cặp electron
••
••
nguyên tử để tạo phân tử CO
2
. Đ O là
3,44 > Đ của C (2,55)
→ LKCHT giữa O và C là phân cực nhưng
phân tử CO có cấu tạo thẳng nên 3 LK đôi
phân cực (C=0) triệt tiêu nhau ⇒ Phân tử
CO không bò phân cực.
Hoạt động 2 :
GV
- Hãy xác đònh loại liên kết trong 3 phân tử
sau : H2, HCl, NaCl
⇒ kết luận.
Hs lên bảng làm bài

Hoạt động 3
GV
Dựa vào hiệu độ âm điện để xác đònh loại
liên kết trong các phân tử NaCl, HCl, H
2
HV lên bảng làm bài
chung bò lệch về phía một nguyên tử được gọi

là liên kết cộng hóa trò có cực hay liên kết
cộng hóa trò phân cực
3. Tính chất của cacù chất có liên kết cộng
hóa trò (SGK)
II. Độ âm điện và liên kết hóa học
1. Quan hệ giữa liên kết cộng hóa trò
không cực,liên kết cộng hóa trò có cực và
liên kết ion
- Cặp e chung ở giữa 2 nguyên tử
⇒ liên kết cộng hóa trò không có cực
- Cặp e chung bò lệch về 1 phía
⇒ liên kết cộng hóa trò có cực
- Cặp e chung chuyển về 1 nguyên tử
⇒ LK ion
Vậy liên kết ion có thể coi là trường hợp
riêng của liên kết cộng hóa trò
2. Hiệu độ âm điện và LK hóa học
hiệu độ âm điện lọai liên kết
từ 0,0 đến < 0,4 liên kết CHT không cực
từ 0,4 đến < 1,7 liên kết CHTcó cực
>_ 1,7 liên kết ion
IV. CỦNG CỐ :
- Thế nào là LK CHT, LKCHT có cực và LKCHT không cực.
- Dùng hiệu độ âm điện để phân loại 1 cách tương đối các loại LK Hóa học.
- chuẩn bò bài học số 14 : tinh thể nguyên tử và tinh thể phân tử
- BTVN :2, 3, 5, 6 trang 64 SGK