Đồ án- báo cáo thực tập.doc

KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
MỤC LỤC
Trang
MỤC LỤC.........................................................................................................................i
DANH MỤC HÌNH VẼ.................................................................................................iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................................v
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................vi
LỜI NÓI ĐẦU...............................................................................................................vii
CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU VỀ TRUNG TÂM ỨNG CỨU KHẨN CẤP MÁY
TÍNH VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG (GỌI TẮT LÀ VNCERT)..............1
1.1 Giới thiệu về trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT)..........1
1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của VNCERT.............................................1
1.1.2 Cơ cấu tổ chức .................................................................................................1
1.1.3 Nhiệm vụ, chức năng chính và định hướng phát triển của trung tâm..............2
1.1.4 Giới thiệu về chi nhánh tại Đà Nẵng................................................................2
1.1.4.1 Cơ cấu nhân sự........................................................................................3
1.1.4.2 Giới thiệu công việc, các dự án mà chi nhánh đã và đang thực hiện.........3
1.2 Giới thiệu đề tài....................................................................................................4
1.2.1 Bối cảnh đề tài..................................................................................................4
1.2.2 Mục đích thực hiện đề tài.................................................................................4
1.2.3 Những công việc được giao tại trung tâm........................................................4
1.2.4 Kết quả đạt được..............................................................................................5
CHƯƠNG II: BẢO MẬT THƯ ĐIỆN TỬ TẠI TRUNG TÂM ỨNG CỨU KHẨN
CẤP MÁY TÍNH VIỆT NAM –CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG........................................6
2.1 Giới thiệu chung về chương trình ứng dụng..........................................................6
2.2 Một số khái niệm..................................................................................................6
2.2.1 Mã hóa thông tin...............................................................................................6
2.2.2 Mã hóa khóa bí mật.........................................................................................8
2.2.3 Mã hóa khóa công cộng...................................................................................9
2.3 Một số thuật toán trong chương trình ứng dụng...................................................11
2.3.1 Thuật toán mã hóa RSA..................................................................................11

2.3.2 Thuật toán mã hóa El Gamal.........................................................................15
2.4 Chương trình ứng dụng GnuPG ..........................................................................16
2.4.1 Cài đặt GnuPG...............................................................................................16
2.4.2 Tạo khóa mới .................................................................................................20
2.4.3 Upload Public Key lên Server ........................................................................24
2.4.4 Download khóa công cộng của người khác....................................................24
2.4.5 Tạo bộ lọc tự động mã hóa.............................................................................25
2.4.6 Gửi và nhận email...........................................................................................28
CHƯƠNG III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................30
3.1 Kết luận chung về kết quả đạt được ...................................................................30
3.2 Mức độ hoàn thành đề tài so với kế hoạch...........................................................30
KHÓA I Trang i
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
3.3 Kiến nghị............................................................................................................30
3.3.1 Đối với trung tâm ...........................................................................................30
3.3.2 Đối với nhà trường.........................................................................................30
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................i
PHIẾU ĐÁNH GIÁ........................................................................................................ii
Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ CỦA GIẢNG VIÊN...................................................................v
KHÓA I Trang ii
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1.1 : Cơ cấu tổ chức Trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam.........2
Hình 1.2: Cơ cấu tổ chức tại chi nhánh Đà Nẵng........................................................3
Hình 2.1: Mô hình mã hóa thông tin.............................................................................7
Hình 2.2: Quá trình truyền tin sử dụng mã khóa bí mật...........................................8
Hình 2.3: Quá trình truyền tin sử dụng mã hóa công cộng.....................................10
Hình 3.1: Giao diện cài đặt GnuPG............................................................................17
Hình 3.2: Giao diện cài đặt GnuPG............................................................................17
Hình 3.3: Giao diện cài đặt Enigmail .........................................................................18

Hình 3.4: Giao diện cài đặt Enigmail .........................................................................18
Hình 3.5: Giao diện cài đặt Enigmail .........................................................................19
Hình 3.6: Giao diện khởi động Enigmail ...................................................................19
Hình 3.7: Giao diện tạo khóa mới...............................................................................20
Hình 3.8: Giao diện tạo khóa mới...............................................................................20
Hình 3.9: Giao diện tạo khóa mới...............................................................................21
Hình 3.10: Giao diện chứng thực việc tạo khóa mới.................................................21
Hình 3.11: Giao diện lưu chứng thực tạo khóa mới..................................................22
Hình 3.12: Giao diện khóa mới được tạo...................................................................22
Hình 3.13: Giao diện lưu khóa mới được tạo.............................................................23
Hình 3.14: Giao diện lưu khóa mới được tạo.............................................................23
Hình 3.15: Giao diện thông báo lưu khóa mới thành công......................................23
Hình 3.16: Giao diện Upload Upload Public Keys lên Server.................................24
Hình 3.17: Giao diện chọn Server để Upload............................................................24
Hình 3.18: Giao diện Download Public Keys của người khác.................................24
Hình 3.19: Giao diện Download Public Keys của người khác.................................25
Hình 3.20: Giao diện tạo bộ lọc tự động mã hóa.......................................................25
Hình 3.21: Giao diện tạo bộ lọc tự động mã hóa.......................................................26
Hình 3.22: Giao diện tạo bộ lọc tự động mã hóa.......................................................26
Hình 3.23: Giao diện tạo bộ lọc tự động mã hóa.......................................................27
Hình 3.24: Giao diện tạo bộ lọc tự động mã hóa.......................................................27
Hình 3.25: Giao diện xác nhận ký và mã hóa thông tin...........................................28
Hình 3.26: Giao diện gửi mail......................................................................................28
Hình 3.27: Giao diện nhận email khi không có khóa riêng......................................29
KHÓA I Trang iii
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Hình 3.28: Giao diện nhận mail khi có khóa riêng...................................................29
KHÓA I Trang iv
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Ý nghĩa
DES Data Encryption Standard: Tiêu chuẩn mã hóa dữ liệu
GnuPG Gnu Privacy Guard
MIT Information Teachnology Massachusett: Học viện Công nghệ
Massachusett
POP3 Post Office Protocol: Giao thức bưu điện phiên bản 3
RSA Ron Rivest, Adi Shamir và Len Adleman
VNCERT Vietnam Computer Emergency Response Team: Trung tâm Ứng cứu
khẩn cấp Máy tính Việt Nam
KHÓA I Trang v
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
LỜI CẢM ƠN
Kỳ thực tâp tốt nghiệp là một khoảng thời gian để cho sinh viên bắt đầu làm quen
với tác phong làm việc ở môi trường thực tế. Đối với sinh viên, đây là một giai đoạn
chuyển giao giữa những kiến thức được đào tạo tại nhà trường và thực tế ngoài doanh
nghiệp, để có thể áp dụng những gì đã học và tìm kiếm cho mình một công việc phù hợp
với năng lực. Còn đối với các doanh nghiệp, đây có thể được xem là giai đoạn mà các
doanh nghiệp có nhu cầu tuyển chọn nhân sự cho công ty trong tương lai có thể xem xét,
đánh giá, và tuyển chọn những sinh viên phù hợp với nhu cầu phát triển của công ty.
Qua quá tìm tìm hiểu cùng với sự giới thiệu của nhà trường Trường cao đẳng
Công nghệ thông tin hữu nghị Việt – Hàn, em đã được nhận vào thực tập tại Trung
tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam chi nhánh Đà Nẵng trong khoảng thời
gian từ ngày 19/04/2010 đến ngày 22/05/2010, với đề tài:
“Bảo mật thư điện tử”
Trong khoảng thời gian thực tập tại trung tâm, em đã có cơ hội được tiếp xúc với
môi trường làm việc trong thực tế, bổ sung thêm các kiến thức khi học trên trường, được
gặp gỡ và học hỏi kinh nghiệm quản lý, làm việc của các cán bộ quản lý, các nhân viên
trong trung tâm, đã phần nào giúp em có được kinh nghiệm làm việc cho bản thân sau
này.
Em xin chân thành cảm ơn các anh chị và các bạn tại Trung tâm ứng cứu khẩn

cấp máy tính Việt Nam chi nhánh Đà Nẵng đã tận tình giúp đỡ, chỉ dẫn em trong
suốt quá trình thực tập tại trung tâm, đồng thời em xin gửi lời cảm ơn đến cô Nguyễn
Ngọc Huyền Trân – Giảng viên hướng dẫn thực tập cùng các thầy cô trong trường đã
quan tâm, hướng dẫn em giúp em hoàn thành tốt đợt thực tập này.
Em xin chân thành cảm ơn!
Đà Nẵng, ngày 19/05/2010
Sinh viên thực hiện
Trần Thùy Dung
KHÓA I Trang vi
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
LỜI NÓI ĐẦU
Ngày nay, mạng Internet đã trở thành nền tảng chính cho sự trao đổi thông tin trên
toàn cầu. Có thể thấy một cách rõ ràng là Internet đã và đang tác động lên nhiều mặt của
đời sống chúng ta từ việc tìm kiếm thông tin, trao đổi dữ liệu đến việc hoạt động thương
mại, học tập nghiên cứu và làm việc trực tuyến... Nhờ Internet mà việc trao đổi thông tin
cũng ngày càng tiện lợi, nhanh chóng hơn, khái niệm thư điện tử (email) cũng không còn
mấy xa lạ với mọi người.
Là một dịch vụ phổ biến nhất trên Internet, thư điện tử giúp mọi người sử dụng máy
tính kết nối Internet đều có thể trao đổi thông tin với nhau. Ngoài ra, email cũng là một
hình thức đặc trưng nhất trong năm hình thức giao dịch của thương mại điện tử. Với
thương mại điện tử, email được dùng như là một công cụ thông dụng nhất để giao tiếp
với đối tác kinh doanh, với khách hàng, thu thập thông tin khách hàng, có những chiến
lược quảng cáo, giới thiệu sản phẩm, những dịch vụ hữu ích một cách nhanh nhất. Người
ta cũng có thể trao đổi thông tin đặt đơn mua hàng, những thông tin cần thiết trước một
giao ước. Tóm lại mọi giao dịch, trao đổi đều có thể thông qua thư điện tử.
Tuy nhiên trên môi trường truyền thông này, ngoài mặt tích cực Internet cũng tiềm ẩn
những tiêu cực của nó đối với vấn đề bảo vệ thông tin
Do đó, những yêu cầu được đặt ra đối với việc trao đổi thông tin trên mạng:
• Bảo mật tuyệt đối thông tin trong giao dịch
• Đảm bảo tính toàn vẹn của thông tin.

• Chứng thực được tính đúng đắn về pháp lí của thực thể tham gia trao đổi thông
tin.
• Đảm bảo thực thể không thể phủ nhận hay chối bỏ trách nhiệm của họ về những
hoạt động giao dịch trên Internet.
Từ thực tế đó cần có phương pháp bảo mật thông tin nhằm cải thiện an toàn trên
Internet. Việc tìm ra giải pháp bảo mật dữ liệu, cũng như việc chứng nhận quyền sở hữu
của cá nhân là một vấn đề luôn luôn mới. Bảo mật phải được nghiên cứu và cải tiến để
theo kịp sự phát triển không ngừng của cuộc sống.
• Làm sao để bảo mật dữ liệu?
• Làm sao để tin tức truyền đi không bị mất mát hay bị đánh tráo?
KHÓA I Trang vii
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
• Làm sao để người nhận biết được thông tin mà họ nhận được có chính xác hay
không? Thông tin đã bị thay đổi gì chưa?
• Làm sao để biết được thông tin này do ai gửi đến? Thuộc quyền sở hữu của ai?...
Những câu hỏi được đặt ra là một thách thức rất lớn đối với những người nghiên cứu
về bảo mật. Có rất nhiều cách thức để bảo vệ thông tin trên đường truyền, nhiều giải
pháp được đề xuất như: sử dụng mật khẩu (password), mã hóa dữ liệu,… Cùng với sự
phát triển của các biện pháp bảo mật ngày càng phức tạp, thì các hình thức tấn công ngày
càng tinh vi hơn. Do đó vấn đề là làm sao đưa ra một giải pháp thích hợp và có hiệu quả
theo thời gian và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật.
Xuất phát từ vấn đề trên, cùng với thực tế trao đổi những thông tin nội bộ trong
trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT), trung tâm đã sử dụng một
chương trình để có thể đảm bảo tính bảo mật của thông tin dựa trên ứng dụng của các
phương pháp mã hóa thông tin và chữ ký điện tử. Với cơ hội được tiếp xúc, thực tập tại
trung tâm, em đã nghiên cứu đề tài “Bảo mật thư điện tử” để hiểu rõ ràng hơn mục
đích chương trình được xây dựng là giúp đỡ người dùng có thể soạn thảo, gửi, nhận,
đọc, xóa hay lưu giữ thư một cách dễ dàng, nhanh chóng nhưng vẫn đảm bảo tính an
toàn cho những thông tin quan trọng cần có tính bảo mật. Với những thư không cần bảo
mật thì người dùng có thể chọn cách gửi đi bình thường, còn muốn bảo mật thì có thể

chọn phương pháp mã hoá trước khi gửi đi.
Mặc dù đã cố gắng trong quá trình tìm hiểu và thực hiện đề tài, nhưng với khoảng
thời gian thực tập có hạn, lượng kiến thức là vô hạn nên không thể tránh được những
thiếu sót. Em rất mong nhận được quan tâm đóng góp của quý thầy cô, các anh chị và
các bạn để báo cáo hoàn thiện hơn nữa.
Em xin chân thành cảm ơn!
Đà Nẵng, ngày 19/05/2010
Sinh viên thực hiện
Trần Thùy Dung
KHÓA I Trang viii
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU VỀ TRUNG TÂM ỨNG CỨU
KHẨN CẤP MÁY TÍNH VIỆT NAM – CHI NHÁNH ĐÀ NẴNG
(GỌI TẮT LÀ VNCERT)
1.1 Giới thiệu về trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT)
1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của VNCERT
Được thành lập theo Quyết định 339/2005 ngày 20 tháng 12 năm 2005 của Thủ
tướng Chính phủ, Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp Máy tính Việt Nam (Vietnam Computer
Emergency Response Team- VNCERT) là đơn vị trực thuộc Bộ Thông tin- Truyền
thông thực hiện chức năng điều phối và tổ chức các hoạt động phản ứng nhanh các sự cố
máy tính cho mạng Internet Việt Nam.
Trụ sở chính đặt tại Hà Nội.
Địa chỉ liên hệ: A12 lô 11 khu đô thị Định Công - Hà Nội
Điện thoại: Tổng đài 04.36404423 - 04.36404421 - 04. 36404424
Email: ,
website:
1.1.2 Cơ cấu tổ chức
Ngoài trụ sở chính đặt tại Hà Nội, trung tâm còn có các chi nhánh tại Miền Trung
và Miền Nam, nhằm tạo điều kiện cho công tác ứng cứu kịp thời, cũng như đảm bảo tính
nhanh nhạy, góp phần tham gia công tác quản lý tại các vùng miền.

Chi nhánh tại Miền Trung: 42 Trần Quốc Toản, TP Đà Nẵng
Chi nhánh tại Miền Nam: 27 Nguyễn Bỉnh Khiêm, TP Hồ Chí Minh
Cùng 5 phòng ban chức năng, nhiệm vụ cụ thể gồm các phòng Hành chính– Tổng
hợp, phòng Nghiệp vụ, phòng Kỹ thuật hệ thống, phòng Nghiên cứu– Phát triển và
phòng Tư vấn- Đào tạo. Các chi nhánh, phòng ban ngoài nhiệm vụ cụ thể của mình còn
hỗ trợ nhau hoàn thành nhiệm vụ chính của trung tâm.
KHÓA I Trang 1
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Hình 1.1 : Cơ cấu tổ chức Trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam
1.1.3 Nhiệm vụ, chức năng chính và định hướng phát triển của trung tâm
Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT- Vietnam Computer
Emergency Response Team) là đơn vị trực thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông, thực
hiện chức năng điều phối các hoạt động ứng cứu sự cố máy tính trong toàn quốc; cảnh
báo kịp thời các vấn đề về an toàn mạng máy tính; xây dựng, phối hợp xây dựng các tiêu
chuẩn kỹ thuật về an toàn mạng máy tính; thúc đẩy hình thành hệ thống các trung tâm
ứng cứu khẩn cấp máy tính (CERT) trong các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp; là đầu
mối thực hiện hợp tác với các tổ chức CERT nước ngoài.
Điều phối các hoạt động ứng cứu sự cố máy tính trong toàn quốc. Chức năng chính
có thể tóm tắt như sau:
- Cảnh báo kịp thời các vấn đề về an toàn mạng máy tính
- Xây dựng, phối hợp xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật về an toàn mạng máy tính
- Thúc đẩy hình thành hệ thống các Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp Máy tính
(CERT) trong các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp
- Là đầu mối thực hiện hợp tác với các tổ chức CERT nước ngoài
- Tham gia giúp Bộ trưởng trong công tác quản lý an toàn bảo mật trong các hoạt
động bưu chính, viễn thông và công nghệ thông tin.
1.1.4 Giới thiệu về chi nhánh tại Đà Nẵng
KHÓA I Trang 2
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Chi nhánh tại Đà Nẵng thực hiện các chức năng, nhiệm vụ tương tự như các chức

năng, nhiệm vụ của trung tâm tại Hà Nội như đã nêu ở trên.
1.1.4.1 Cơ cấu nhân sự
Hình 1.2: Cơ cấu tổ chức tại chi nhánh Đà Nẵng
• Nhiệm vụ, chức năng cụ thể
- Giám đốc: Điều hành và quản lý chung các công việc tại chi nhánh và các
hoạt động của các thành viên trong chi nhánh
- Các chuyên viên
Chuyên viên Nhiệm vụ cụ thể
Phan Phú Thuận
Phạm Hồng Vĩnh
Đảm nhận lĩnh vực System, kiểm tra và giám sát hệ thống
của trung tâm ở khu vực Miền Trung và Tây Nguyên
Trần Phương Nam
Phạm Thị Hà Phương
Đảm nhận theo dõi và phân tích tình hình lây lan của các
loại mã độc tại khu vực Miền Trung và Tây Nguyên. Theo
dõi và cảnh báo tình hình an toàn thông tin tại các cổng
thông tin điện tử của các sở ban ngành khu vực Miền
Trung và Tây Nguyên
1.1.4.2 Giới thiệu công việc, các dự án mà chi nhánh đã và đang thực hiện
1. Xây dựng và đang thử nghiệm quy trình đánh giá mức độ an toàn thông tin cho
các cổng thông tin điện tử của chính phủ và các sở thông tin truyền thông 64 tỉnh thành
từ tháng 12/2008 đến nay.
2. Theo dõi và quan sát tình hình an ninh mạng để cảnh báo về các vấn đề an ninh
mạng trên địa bàn Miền Trung và Tây Nguyên
3. Phân tích điều tra các mẫu malware, virus xuất phát từ Việt Nam
KHÓA I Trang 3
Giám đốc
Đặng Hải Sơn
Chuyên viên Phan

Phú Thuận
Chuyên viên
Phạm Hồng Vĩnh
Chuyên viên
Trần Phương Nam
Chuyên viên
Phạm Thị Hà Phương
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
4. Hợp tác với các đơn vị trên địa bàn miền Trung - Tây Nguyên để tiến hành đào
tạo, tư vấn triển khai các giải pháp an toàn thông tin cho từng địa phương. Như các sở
thông tin Đà Nẵng, Quảng Nam, Đăklăk, Gia Lai, Đăk Nông, …
5. Tham gia bảo đảm an ninh mạng cho toàn hệ thống mạng được sử dụng tại
Seagame 25, tổ chức tại Lào năm 2009. Trung tâm đã lên các hạng mục, giới hạn an
toàn, kiểm tra hằng ngày và cảnh báo vượt giới hạn an toàn cho phép trong suốt thời
gian diễn ra Seagame 25
1.2 Giới thiệu đề tài
1.2.1 Bối cảnh đề tài
Một phiên giao dịch an toàn là mong muốn của tất cả những ai tham gia giao dịch
thông qua mạng Internet. Để thiết lập được một phiên giao dịch an toàn, cần kết hợp
nhiều yếu tố: Mã hóa thông tin, xác thực và chứng thực thông tin. Trong đề tài này em đi
sâu vào nghiên cứu bảo mật thư điện tử dựa trên một số phương pháp mã hóa thông tin
và chữ ký điện tử.
1.2.2 Mục đích thực hiện đề tài
Tìm hiểu một số phương pháp mã hóa, quá trình phát sinh khóa dựa trên các thuật
toán để mã hóa thư điện tử trước khi gửi đi, tìm hiểu thông qua quá trình tạo khóa, mã
hóa và giải mã thông tin thông qua chương trình ứng dụng đang được sử dụng tại trung
tâm. Ngoài ra, quá trình tìm hiểu còn giúp em có được kiến thức và kinh nghiệm để hoàn
thành đồ án tốt nghiệp sắp tới
1.2.3 Những công việc được giao tại trung tâm
Thời gian thực tập bắt đầu từ ngày 19/04/2010, với đề tài: “Bảo mật thư điện tử”

em đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của các anh chị trong chi nhánh, người chịu trách
nhiệm chính hướng dẫn em là anh Trần Phương Nam
Các công việc:
1. Tìm hiểu lý thuyết chung về mã hóa thông tin
2. Tìm hiểu các bài viết, báo cáo, đề tài nghiên cứu trong lĩnh vực này
3. Tìm hiểu một số thuật toán phát sinh khóa trong chương trình ứng dụng GnuPG,
là chương trình đang được ứng dụng tại trung tâm để mã hóa, bảo mật thư điện
tử.
KHÓA I Trang 4
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
4. Sử dụng chương trình ứng dụng GnuPG để mã hóa thông tin, gửi thư đã mã hóa
5. Viết báo cáo và trình bày báo cáo thực tập
1.2.4 Kết quả đạt được
Hoàn thiện lý thuyết chung về mã hóa thông tin. Hiểu chương trình ứng dụng, sử
dụng thành thạo chương trình ứng dụng trong thực tế tại trung tâm. Viết báo cáo thực
tập.
KHÓA I Trang 5
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
CHƯƠNG II: BẢO MẬT THƯ ĐIỆN TỬ TẠI TRUNG TÂM
ỨNG CỨU KHẨN CẤP MÁY TÍNH VIỆT NAM –CHI NHÁNH
ĐÀ NẴNG
2.1 Giới thiệu chung về chương trình ứng dụng
GnuPG - Gnu Privacy Guard là một chương trình được sử dụng tại trung tâm từ
năm 2008. Chương trình được ứng dụng nhằm bảo vệ thông tin nội bộ, hoặc các thông
tin từ trung tâm truyền ra bên ngoài được gửi bằng email thông qua mạng Internet. Với
đặc thù là một tổ chức hành chính sự nghiệp quốc gia, Trung tâm ứng cứu máy tính khẩn
cấp Việt Nam phải tiến hành giao dịch với các đối tác trong và ngoài nước. Các thông
tin xoay quanh vấn đề bảo mật, các vấn đề về an ninh mạng, các thông tin về chính sách
ngăn ngừa đe dọa an toàn giao dịch, an toàn thông tin, một số giải pháp hỗ trợ quản lý
nhà nước và các thông tin tuyệt mật trong nội bộ trung tâm. Vì vậy, giải pháp để đảm

bảo an toàn thông tin, cụ thể là đối với thư điện tử là rất cần thiết và trung tâm đã chọn
giải pháp này nhằm thực hiện yêu cầu an toàn thông tin trong giao dịch. Ưu điểm lớn
nhất của chương trình là mã hóa thông điệp được gửi bằng email cho người nhận. Giả sử
một người nào đó vì vô tình hay cố tình có được tài khoản email của người nhận nhưng
cũng không thể xem được thông tin vì không biết khóa riêng của cá nhân đó. GnuPG
cho phép áp dụng với các email có hỗ trợ POP3 - là một giao thức Internet được
dùng để nhận email từ server về ứng dụng khách, cho phép gửi và nhận email từ
máy tính lên server hoặc ngược lại mà không cần sử dụng trang cho phép sử dụng email
chuyên dùng, nếu sử dụng Microsoft Office Outlook 2003 cũng có thể sử dụng các chức
năng tương tự. Tuy nhiên, Outlook chỉ cho phép nhận và gửi các email thông thường,
còn GnuPG thì cho phép nhận và gửi các email đã mã hóa.
2.2 Một số khái niệm
2.2.1 Mã hóa thông tin
Mã hóa thông tin là quá trình chuyển các văn bản hay các tài liệu gốc thành các
văn bản, tài liệu dưới dạng mật mã để bất kỳ ai ngoài người gửi và người nhận, đều
không thể đọc được.
KHÓA I Trang 6
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Hình 2.1: Mô hình mã hóa thông tin
Mục đích chính của các kỹ thật mã hóa là đảm bảo an ninh cho các thông tin được
lưu trữ, đảm bảo an ninh cho thông tin trong quá trình truyền phát. Mã hóa là một kỹ
thuật phổ biến hiện nay, có khả năng đảm bảo một số khía cạnh an ninh trong thương
mại điện tử như:
- Đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu (Integrity): dữ liệu không bị thay đổi trong
quá trình truyền
- Đảm bảo tính xác thực (Authority): Xác thực rằng chính người đó đã gửi thông
tin và người còn lại có khóa riêng mới là người nhận chứ không ai khác
- Đảm bảo tính bí mật của thông tin (Confidentiality): dữ liệu không bị xem bởi
“bên thứ 3”
- Chống phủ định (Non-repudiation): là cơ chế người thực hiện hành động không

thể chối bỏ những gì mình đã làm, có thể kiểm chứng được nguồn gốc hoặc người đưa
tin
Kỹ thuật mã hóa được sử dụng từ thời Ai Cập cổ đại. Theo kỹ thuật cổ truyền,
thông điệp được mã hóa bằng tay, sử dụng các phương pháp dựa trên các chữ cái của
thông điệp. Hai cách mã hóa thường được sử dụng là kỹ thuật thay thế và kỹ thuật hoán
vị. Theo kỹ thuật thay thế, mỗi chữ cái được thay thế bởi một chữ cái khác. Giả sử, nếu
“a” được thay bằng “b”, “b” được thay bằng “c”, “c” được thay bằng “d”, và cứ như thế
thì chữ “SIGNATURE” sẽ được mã hóa thành “TJHMBUVSF”. Theo kỹ thuật hoán vị,
thứ tự các chữ cái sẽ bị thay đổi. giả sử, ta hoán đổi vị trí các ký tự, chữ đầu thành chữ
cuối, cứ lần lượt như thế, chữ “SIGNATURE” có thể bị xáo thành “ERUTANGIS”.
Hệ thống mã hóa hiện đại thường được số hóa. Thuật toán dựa trên các bit đơn của
thông điệp chứ không dựa trên ký hiệu các chữ cái. Máy tính lưu trữ dữ liệu dưới dạng
KHÓA I Trang 7
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
chuỗi nhị phân, trình tự của các số 0 và 1. Mỗi ký tự được gọi là một bit. Các mã khóa
và mã mở là các chuỗi nhị phân với độ dài khóa được định sẵn. Hiện nay hai kỹ thuật
mã hóa cơ bản được sử dụng để mã hóa thông tin trên internet là mã hóa khóa bí mật và
mã hóa khóa công cộng.
2.2.2 Mã hóa khóa bí mật
Mã hóa khóa bí mật hay còn gọi là mã hóa khóa riêng hoặc mã hóa đối xứng là
phương pháp mã hóa chỉ dùng một khóa cho cả quá trình mã hóa và quá trình giải mã.
Mã khóa bí mật sử dụng một khóa đối xứng để mã hóa và giải mã thông điệp. Trong
trường hợp này, người gửi mã hóa một thông điệp sử dụng khóa bí mật đối xứng, sau đó
gửi thông điệp đã mã hóa cùng khóa bí mật cho người nhận, người nhận sẽ sử dụng
khóa này để giải mã thông điệp. Kỹ thuật này được được IBM phát triển, áp dụng cho
cơ quan chính phủ Mỹ năm 1977 được gọi là tiêu chuẩn mã hóa dữ liệu (DES- Data
Encryption Standard)
Ví dụ 1: Khách hàng X muốn gửi 1 đơn đặt hàng cho người bán Y. X mã hóa
đơn đặt hàng của mình bằng một mã khóa, rồi gửi đơn đặt hàng đó cho Y.
Khi nhận được đơn đặt hàng đã mã hóa, Y giải mã đơn đặt hàng bằng chính khóa

mà X đã sử dụng.Việc sử dụng loại khóa này rất đơn giản và dễ dàng.
Hình 2.2: Quá trình truyền tin sử dụng mã khóa bí mật
Một vấn đề gặp phải khi sử dụng mã khóa bí mật là trước khi thực hiện giao
dịch, truyền thông tin, để đảm bảo an ninh cho dữ liệu, hai người gửi và nhận phải
tìm cách trao đổi khóa đối xứng một cách an toàn. Họ có thể liên lạc với nhau qua
bưu điện, điện thoại, tuy nhiên cách này cũng không thể đảm bảo rằng không có
người nghe lén thông tin qua điện thoại của bạn, hoặc có người mạo danh và nhận
bưu phẩm là khóa bí mật. Hơn nữa cách này càng không phù hợp với hệ thống thông
tin lớn. Tính toàn vẹn và bí mật của thông tin có thể bị lộ trong quá trình chuyển giữa
KHÓA I Trang 8
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
người gửi và người nhận. Bên cạnh đó, cả hai bên trong giao dịch đều dùng một
khóa để mã hóa và giải mã, vì thế chúng ta không thể xác minh được ai là người đã
tạo ra thông điệp. Để mỗi thông điệp gửi cho một người được an toàn, chúng ta phải
tạo ra các mật mã riêng cho từng người nhận. Giả sử có n người tham gia giao dịch
thì chúng ta phải tạo ra n(n-1)/2 khóa. Như vậy số lượng khóa sẽ rất nhiều, gây khó
khăn cho nhà quản lý.
Có thể tóm tắt những ưu và nhược điểm của việc sử dụng mã hóa khóa bí mật.
– Ưu điểm
• Là một phương pháp mã hóa đơn giản và hữu dụng trong một số trường hợp
– Khuyết điểm
• Các bên tham gia trong quá trình mã hóa cần tin tưởng nhau trong việc trao
mã khóa
• Rất khó để thực hiện việc phân phối an toàn các mã khóa bí mật với hàng
ngàn khách hàng trực tuyến
• Tốn một khoảng chi phí không nhỏ cho việc tạo một mã khóa riêng và chuyển
nó tới khách hàng muốn giao dịch
2.2.3 Mã hóa khóa công cộng
Mã hóa khóa công cộng hay còn gọi lã mã hóa khóa công khai hoặc mã hóa khóa
bất đối xứng. Đây là phương pháp sử dụng hai mã khóa một mã khóa sử dụng trong quá

trình mã hóa và một mã khóa sử dụng trong quá trình giải mã. Hai khóa này có quan hệ
với nhau về mặt thuật toán sao cho dữ liệu được mã hóa bằng khóa này sẽ được giải mã
bằng khóa kia.
Mỗi người sử dụng có hai loại mã khóa: mã khóa bí mật chỉ riêng người gửi biết
còn mã khóa công cộng được thông báo rộng rãi cho những người sử dụng khác trong hệ
thống. Để gửi một thông điệp an ninh, người gửi sử dụng mã khóa công cộng của người
nhận để mã hóa thông điệp. Người nhận khi nhận được thông điệp (đã được mã hóa) sẽ
sử dụng mã khóa cá nhân của mình để giải mã thông điệp. Vì không ai có thể biết được
mã khóa bí mật của người nhận nên không ai có thể đọc được thông điệp đó, thông điệp
được đảm bảo.
KHÓA I Trang 9
KHOA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Hình 2.3: Quá trình truyền tin sử dụng mã hóa công cộng
Người ta có thể sử dụng cả mã hóa bí mật và mã hóa công cộng để mã hóa thông
điệp. Giả sử rằng khách hàng sử dụng mã khóa công cộng của người bán để mã khóa
thông điệp, lúc này có thể xác minh được người nhận là người bán. Tuy nhiên người bán
lại không thể xác minh được người gửi là ai. Nếu sử dụng mã khóa bí mật của người gửi
để mã hóa thông điệp, khi đó thông điệp chỉ có thể được giải mã bằng mã hóa công cộng
của người gửi. Như vậy có thể xác minh được người gửi là ai. Hai phương pháp có thể
kết hợp để xác minh cả hai bên tham gia giao dịch, theo đó cả hai loại mã khóa công
cộng và mã khóa bí mật đều sử dụng để mã hóa và sau đó người nhận cũng sử dụng cả
hai khóa này để giải mã. Bởi mỗi người đều có một cặp khóa, khóa bí mật và khóa công
cộng cho mình nên giả sử khi có n người tham gia giao dịch thì sẽ tạo ra 2n khóa. Dựa
trên giả thuyết này chúng ta có thể đi đến một kết luận để đảm bảo sử dụng phương
pháp mã hóa tốt nhất, giả sử n là số người tham gia giao dịch, ta có phương trình toán
học như sau: [n(n-1)/2] - 2n>=0
Giải phương trình ta có: nếu n>5 ta nên sử dụng phương pháp mã hóa khóa công
cộng, nếu n<=5 ta nên sử dụng phương pháp mã hóa khóa bí mật.
Có thể tóm tắt những ưu và nhược điểm của việc sử dụng mã hóa khóa công cộng:
- Ưu điểm

• Phù hợp khi có nhiều bên tham gia truyền thông trên mạng → việc cung cấp
khóa công khai an toàn hơn
• Dùng 2 khóa đảm bảo an toàn thông tin
– Khuyết điểm
• Phải dùng 2 khóa cho một quá trình truyền
KHÓA I Trang 10