Nghiên cứu thực trạng và giải pháp xây dựng nông thôn mới tại huyện mai sơn, tỉnh sơn la
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (972.44 KB, 105 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
TRẦN VĂN HIỀN
NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN MAI SƠN,
TỈNH SƠN LA
LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
Thái Nguyên, năm 2019
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
TRẦN VĂN HIỀN
NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TẠI HUYỆN MAI SƠN,
TỈNH SƠN LA
Ngành: Phát triển nông
thôn
Mã số ngành:
8.62.01.16
LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS.Nguyễn Hữu Hồng
Thái Nguyên, năm 2019
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu Đề tài: “Nghiên cứu
thực trạng và giải pháp xây dựng nông thôn mới tại huyện Mai Sơn, tỉnh
Sơn La” đều được thu thập, điều tra khảo sát thực tế trung thực, nghiên cứu
đánh giá đúng thực trạng của huyện Mai Sơn và chưa được sử dụng để bảo vệ
Luận văn của một học vị nào.
Tôi xin cảm ơn mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này và các
thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, ngày 05 tháng 5 năm 2019
Tác giả luận văn
Trần Văn Hiền
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu thực hiện Đề tài, chúng tôi luôn nhận được
sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của các Thầy, Cô Trường Đại học Nông lâm
Thái Nguyên, các cơ quan, ban ngành của huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La. Đặc
biệt là sự quan tâm, hướng dẫn tận tình của Thầy giáo PGS. TS. Nguyễn
Hữu Hồng đã giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn theo kế hoạch.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Thầy giáo PGS. TS. Nguyễn Hữu Hồng
cùng các Thầy, Cô Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Phòng đào tạo,
Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy và giúp đỡ tôi
trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu.
Tôi xin cảm ơn Uỷ ban nhân dân huyện Mai Sơn; Uỷ ban nhân dân các
xã: Chiềng Nơi, Chiềng Ban, Mường Chanh, Hát Lót, huyện Mai Sơn cùng
các hộ gia đình ở 4 xã trên đã giúp đỡ, cộng tác cùng chúng tôi thực hiện Đề
tài hoàn thành theo kế hoạch của nhà trường.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn tới bạn bè, đồng nghiệp cùng
toàn thể gia đình, người thân đã động viên tôi trong suốt thời gian học tập và
nghiên cứu đề tài.
Thái Nguyên, ngày 05 tháng 5 năm 2019
Tác giả luận văn
Trần Văn Hiền
3
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN................................................................................................... ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC VIẾT TẮT................................................................................. vi
DANH MỤC BẢNG ...................................................................................... vii
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN ............................................................................ viii
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................3
4. Ý nghĩa của đề tài ..........................................................................................4
Chương 1 ..........................................................................................................5
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI ...............................................................5
1.1. Cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới..................................................5
1.1.1. Nông thôn và vai trò của nông thôn ........................................................5
1.1.2. Xây dựng nông thôn mới..........................................................................6
1.1.3. Nội dung xây dựng nông thôn mới ..........................................................9
1.1.4. Chủ thể xây dựng nông thôn mới...........................................................10
1.2. Cơ sở thực tiễn về xây dựng nông thôn mới ............................................10
1.2.1. Tình hình phát triển nông thôn và xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam
..10
1.2.2. Kết quả xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Sơn La..................................15
1.2.3. Kinh nghiệm trong xây dựng nông thôn mới của huyện Thạch Hà, tỉnh
Hà Tĩnh ............................................................................................................17
1.2.4. Kinh nghiệm trong xây dựng nông thôn mới của huyện Cao Phong, tỉnh
Hòa Bình ..........................................................................................................19
1.2.5. Một số bài học kinh nghiệm được rút ra trong quá trình xây dựng nông
thôn mới tại huyện Mai Sơn.............................................................................20
Chương 2 ........................................................................................................21
4
ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................21
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Mai Sơn............21
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên..................................................................................21
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội.......................................................................24
2.2. Điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội tại 4 xã điều tra .................................31
2.2.1. Xã Chiềng Ban.......................................................................................31
2.2.2. Xã Chiềng Nơi .......................................................................................33
2.2.3. Xã Mường Chanh ..................................................................................33
2.2.4. Xã Hát Lót..............................................................................................34
2.3. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................35
2.3.1. Phương pháp thu thập thông tin............................................................35
2.3.3. Phương pháp xử lý và tổng hợp thông tin .............................................37
2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu....................................................................37
2.4.1. Chỉ tiêu về mức thu nhập .......................................................................37
2.4.2. Chỉ tiêu đánh giá mức độ hoàn thành tiêu chí nông thôn mới ..............38
Chương 3 ........................................................................................................39
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................................39
3.1. Kết quả xây dựng nông thôn mới ở huyện Mai Sơn ................................39
3.1.1. Công tác thành lập Bộ máy chỉ đạo chương trình xây dựng NTM .......39
3.1.2. Kết quả thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới huyện Mai
Sơn, giai đoạn 2011-2017................................................................................40
3.2. Kết quả khảo sát, điều tra tại 4 xã chọn làm điểm nghiên cứu.................47
3.2.1. Nhóm cán bộ địa phương ......................................................................47
3.2.2. Nhóm hộ nông dân.................................................................................50
3.3. Những thuận lợi và khó khăn trong xây dựng NTM ở huyện Mai Sơn ...58
3.3.1. Thuận lợi................................................................................................58
3.3.2. Khó khăn................................................................................................59
3.4. Các giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh chương trình xây dựng nông thôn
mới ở huyện Mai Sơn trong những năm tới ....................................................60
3.4.1. Quan điểm về xây dựng và phát triển nông thôn mới của huyện Mai
5
Sơn, tỉnh Sơn La...............................................................................................60
3.4.2. Phương hướng, mục tiêu xây dựng nông thôn mới ở huyện Mai Sơn
trong những năm tới ........................................................................................61
3.4.3. Các giải pháp đẩy mạnh chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa
bàn huyện Mai Sơn trong những năm tới ........................................................63
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ .............................................................................72
1. Kết luận........................................................................................................72
2. Đề nghị.........................................................................................................72
2.1. Đối với Trung ương ..................................................................................73
2.2. Đối với tỉnh Sơn La...................................................................................73
2.3. Đối với huyện Mai Sơn .............................................................................73
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................74
PHỤ LỤC ........................................................................................................76
6
DANH MỤC VIẾT TẮT
Ký hiệu viết tắt
Diễn giải nội dung viết tắt
ANTQ
An ninh tổ quốc
BCĐ
Ban chỉ đạo
BQL
Ban quản lý
BHYT
Bảo hiểm y tế
CT
Chương trình
CNH-HĐH
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
CN-XD
Công nghiệp xây dựng
DV
Dịch vụ
GTVT
Giao thông vận tải
KT-XH
Kinh tế, xã hội
LĐ
Lao động
MTQG
Mục tiêu quốc gia
NN
Nông nghiệp NTM
Nông thôn mới PTNT
Phát
triển nông thôn SXKD
Sản
xuất kinh doanh TDTT
Thể
dục, thể thao THCS
học cơ sở UBND
Trung
Ủy ban
nhân dân
VH-TT-DL
Văn hóa, thể thao, du lịch
vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Tình hình sử dụng đất của huyện Mai Sơn.........................................23
giai đoạn 2015 - 2017...........................................................................................23
Bảng 2.2: Cơ cấu sản xuất các ngành trên địa bàn huyện Mai Sơn .....................24
giai đoạn 2011-2017.............................................................................................24
Bảng 2.3: Giá trị sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2015 - 2017 ...........................25
Bảng 2.4. Một số sản phẩm chính của ngành sản xuất công nghiệp - Tiểu thủ
công nghiệp ..........................................................................................................26
Bảng 2.5. Tình hình dân số và lao động trên địa bàn huyện Mai Sơn .................28
Bảng 3.1: Kết quả thực hiện bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới của huyện Mai
Sơn năm 2017.......................................................................................................46
Bảng 3.2: Tổng hợp ý kiến của cán bộ xã, bản tham gia chỉ đạo ........................47
Chương trình xây dựng nông thôn mới................................................................47
Bảng 3.3: Tổng hợp ý kiến của cán bộ xã, bản tham gia đánh giá những thuận
lợi, khó khăn, giải pháp xây dựng nông thôn mới ở xã .......................................48
Bảng 3.4. Tình hình dân số và lao động của hộ điều tra năm 2017 .....................50
Bảng 3.5. Diện tích một số loại đất của xã điều tra năm 2017 ............................51
Bảng 3.6: Cơ cấu thu nhập bình quân của hộ gia đình điều tra năm 2017 ..........52
Bảng 3.7: Các kênh tiếp cận thông tin của người dân về Chương trình xây dựng
nông thôn mới ......................................................................................................53
Bảng 3.8: Ý kiến đánh giá của người dân về Chương trình xây dựng nông thôn
mới tại huyện Mai Sơn .........................................................................................53
Bảng 3.9: Những công việc người dân tham gia xây dựng Nông thôn mới tại địa
phương..................................................................................................................54
Bảng 3.10: Ý kiến đánh giá của người dân về chất lượng cơ sở hạ tầng.............55
tại địa phương.......................................................................................................55
Bảng 3.11: Đánh giá của người dân về đội ngũ Cán bộ xã hiện nay ...................56
Bảng 3.12: Những khó khăn của người dân khi tham gia xây dựng ...................57
nông thôn mới tại địa phương ..............................................................................57
8
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
1. Mục đích nghiên cứu của đề tài
- Đánh giá thực trạng xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Mai
Sơn, tỉnh Sơn La.
- Phân tích nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình xây
dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La.
- Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh Chương trình xây dựng
NTM phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương trong những năm tới.
2. Nội dung nghiên cứu
- Nghiên cứu điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của huyện.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng nông thôn theo 19 tiêu chí xây dựng
nông thôn mới trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La.
- Phân tích khó khăn thuận lợi và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình
xây dựng nông thôn mới ở địa bàn nghiên cứu.
- Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh quá trình xây dựng
nông thôn mới ở huyện Mai Sơn những năm tới.
3. Phương pháp nghiên cứu
3.1. Chọn điểm nghiên cứu
Huyện Mai Sơn, có 01 thị trấn và 21 xã, trong đó có 3 xã vùng I; 11 xã
vùng II và 8 xã vùng III; các xã có điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội khác
nhau. Vì vậy để đánh giá tình hình nông thôn so với Bộ tiêu chí quốc gia
NTM. Tuy nhiên, do huyện Mai Sơn rộng, nhiều xã, nên khi phân tích để đưa
ra các giải pháp, đề tài đã chọn 4 xã: xã Chiềng Ban, xã Chiềng Nơi, Mường
Chanh, xã Hát Lót đại diện cho 3 vùng về điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội
của huyện làm điểm nghiên cứu, phân tích.
Đề tài tập trung vào 2 nhóm đối tượng để khảo sát đó là: Nhóm cán bộ
địa phương có tham gia chỉ đạo chương trình xây dựng NTM và nhóm các hộ
nông dân.
9
* Nhóm cán bộ địa phương tham gia chỉ đạo Chương trình xây dựng
nông thôn mới
Tiến hành điều tra phỏng vấn 40 phiếu (10 phiếu/xã), nội dung điều tra
lấy ý kiến đánh giá của cán bộ thuộc Ban chỉ đạo, Ban quản lý xây dựng
NTM cấp xã và trưởng các ban điều tra về kết quả huy động nguồn lực và sử
dụng nguồn lực xây dựng NTM tại địa phương thời gian qua. Đánh giá của
cán bộ về từng kết quả của sự huy động, đánh giá về phương pháp huy động
và hiệu quả của việc sử dụng các nguồn lực sau khi đã được huy động.
* Nhóm các hộ nông dân
Tiến hành điều tra phỏng vấn 120 phiếu (30 phiếu/xã), nội dung điều
tra lấy ý kiến đánh giá của người dân về sự hiểu biết, những đóng góp của họ
trong thời gian qua cho Chương trình xây dựng NTM trên địa bàn.
3.2. Phương pháp thu thập thông tin
3.2.1. Thu thập thông tin thứ cấp
Những số liệu được thu thập từ tài liệu đã công bố chính thức của cơ
quan Nhà nước: Trung ương, tỉnh, huyện về xây dựng nông thôn mới ở cấp
độ vĩ mô và ở địa bàn nghiên cứu. Thu thập thông tin từ những báo cáo khoa
học đã được công bố, các tài liệu thống kê do các cơ quan của tỉnh, huyện và
các xã thuộc huyện Mai Sơn cung cấp; những số liệu này thu thập chủ yếu ở
các cơ quan như: Chi cục Thống kê, Phòng Nông nghiệp và PTNT, Phòng Tài
nguyên và Môi trường, Phòng Kinh tế và Hạ tầng, Phòng Tài chính-Kế hoạch,
Phòng Giáo dục- Đào tạo, Phòng Văn hoá và Thông tin huyện, Văn phòng
HĐND - UBND huyện, UBND các xã Chiềng Ban, Mường Chanh, Hát Lót,
Chiềng Nơi… các trang điện tử của Chính phủ về phát triển nông nghiệp,
nông thôn và xây dựng nông thôn mới; Trung tâm học liệu Đại học Thái
Nguyên, thư viện Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên…
3.2.2. Thu thập thông tin sơ cấp
Để có thêm thông tin đánh giá việc thực hiện chương trình xây dựng
nông thôn mới trên địa bàn huyện Mai Sơn, ngoài thông tin, số liệu thứ cấp
10
thu thập được, tác giả tiến hành điều tra thêm thông tin sơ cấp của 2 nhóm đối
tượng đó là: Nhóm cán bộ địa phương có tham gia chỉ đạo chương trình xây
dựng NTM và nhóm các hộ nông dân.
* Nhóm cán bộ địa phương:
Phỏng vấn 06 đại diện Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới của 4 xã
nghiên cứu (trưởng ban, công chức địa chính - xây dựng - nông lâm nghiệp,
công chức tài chính - kế toán, đoàn thanh niên, hội phụ nữ, mặt trận tổ quốc
xã), 04 trưởng bản mỗi xã.
Điều tra nhóm cán bộ địa phương: Theo mẫu điều tra đã chuẩn bị sẵn
(phụ lục số 03). Các đối tượng điều tra đã thống kê ở trên, tổng cộng 40
phiếu, trong đó có 24 phiếu điều tra cấp xã, 16 phiếu cấp bản.
* Nhóm hộ nông dân:
Huyện Mai Sơn có 21 xã và 01 thị trấn, trong đó có 3 xã vùng I (thị
trấn Hát Lót, xã Chiềng Ban, xã Hát Lót); 11 xã vùng II (xã Mường Chanh,
xã Chiềng Chung, xã Chiềng Mai, xã Chiềng Mung, xã Mường Bon, xã
Mường Bằng, xã Nà Bó, xã Chiềng Sung, xã Chiềng Chăn, xã Cò Nòi, xã
Chiềng Lương) và 8 xã vùng III (xã Chiềng Nơi, xã Phiêng Cằm, xã Nà Ớt, xã
Chiềng Dong, xã Chiềng Kheo, xã Chiềng Ve, xã Tà Hộc, xã Phiêng Pằn).
Việc lựa chọn 4 xã đại diện cho 3 vùng về điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội
của huyện làm điểm nghiên cứu, điều tra. Xã Chiềng Ban, xã Hát Lót là xã
đại diện cho khu vực thuận lợi để phát triển, trong đó xã Chiềng Ban đã đạt
chuẩn nông thôn mới; xã Chiềng Nơi là xã đại diện cho xã đặc biệt khó khăn
của huyện.
Trên cơ sở 4 xã chọn mỗi xã 3 bản đại diện cho những khu vực thuận
lợi, khó khăn của từng xã, cụ thể:
+ Xã Chiềng Ban gồm các bản: Huổi Khoang, bản Thộ, Tong Chinh
+ Xã Mường Chanh gồm các bản: Bông, Lọng Nghịu, Hịa
+ Xã Hát Lót gồm các bản, tiểu khu: Nà Hạ, Tiểu khu 10 , Co Trai
11
+ Xã Chiềng Nơi gồm các bản: Co Hịnh, Nhụng Dưới, Pá Hốc
Tiến hành phỏng vấn mỗi xã 3 bản, mỗi bản chọn mẫu 10 hộ nông dân
để điều tra phỏng vấn. Chọn mẫu theo phương pháp chọn ngẫu nhiên hệ
thống dựa trên danh sách các hộ gia đình trong thôn. Số hộ điều tra phỏng vấn
tại mỗi xã là 30 hộ. Tổng số hộ dân điều tra phỏng vấn ở 4 xã nghiên cứu là
120 hộ.
3.2.3. Phương pháp xử lý và tổng hợp thông tin
Sau khi thu thập được các thông tin, tiến hành xử lý và phân tích thông
tin tại phần mềm Excel.
- Phương pháp phân tổ thống kê: Những thông tin sau khi thu thập
được sẽ được phân tổ theo các nhóm tiêu chí. Phương pháp phân tổ sẽ giúp ta
nhìn nhận rõ ràng các sự kiện để có được những đánh giá chính xác nhất đối
với tình hình phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội ở huyện Mai Sơn.
- Phương pháp phân tích so sánh: Sử dụng phương pháp dãy số thời
gian và so sánh các chỉ tiêu tính toán giữa các ngành, các vùng, các nhóm lao
động… từ đó có những giải pháp cụ thể.
- Phương pháp thống kê mô tả: Dựa vào các số liệu thống kê, mô tả
được biến động và xu hướng phát triển của một hiện tượng kinh tế - xã hội, từ
đó rút ra những kết luận cần thiết phục vụ cho công tác nghiên cứu và ứng
dụng.
- Phương pháp chuyên gia: Thông qua trao đổi với các cán bộ có kinh
nghiệm về lĩnh vực phát triển nông thôn của huyện, xã ở địa bàn nghiên cứu;
trao đổi, thảo luận với cán bộ Ban quản lý xây dựng NTM của xã, các chủ hộ
tham gia Chương trình xây dựng NTM. Từ đó góp phần hoàn thiện nội dung
nghiên cứu cũng như kiểm chứng kết quả điều tra, nghiên cứu.
3. Kết quả nghiên cứu
- Thực trạng điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của huyện Mai Sơn;
điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội tại 4 xã điều tra (xã Chiềng Ban, xã Mường
Chanh, xã Hát Lót, xã Chiềng Nơi)
xii
- Thực trạng nông thôn theo 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới trên
địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, hiện toàn bàn huyện có 4/21 xã đạt 19
tiêu chí, chiếm 19,05%; 01/21 xã đạt 15 tiêu chí, chiếm 4,76%; 05/21 xã đạt
từ 10 - 14 tiêu chí chiếm 23,81%; 11/21 xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí chiếm 52,38%.
- Kết quả khảo sát, điều tra tại 4 xã chọn làm điểm nghiên cứu
- Phân tích khó khăn thuận lợi và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình
xây dựng nông thôn mới ở địa bàn nghiên cứu.
- Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh quá trình xây dựng
nông thôn mới ở huyện Mai Sơn những năm tới.
4. Kết luận
Mai Sơn là một huyện miền núi của tỉnh Sơn La còn có nhiều khó khăn
về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, đây là một huyện lớn, dân số
đông, đất đai rộng lớn, giao thông, hạ tầng thuận lợi, người dân cần cù chịu
khó, chính sách hỗ trợ của nhà nước tốt… nên có nhiều thế mạnh để xây dựng
thành công chương trình NTM.
Tính đến hết năm 2017, huyện Mai Sơn đã đạt 225 tiêu chí, bình quân
10,23 tiêu chí/xã, có 4/21 xã đạt 19/19 tiêu chí (xã Chiềng Ban, xã Mường
Chanh, xã Hát Lót và xã Mường Bon), chiếm 19,05%; 6/21 xã đạt từ 10 - 15
tiêu chí, chiếm 28,57%; 11/21 xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí, chiếm 52,38%. Tuy
nhiên vẫn còn một số tiêu chí đạt tỷ lệ thấp (giao thông (6/21 xã đạt), cơ sở
vật chất văn hóa (5/21 xã đạt), nhà ở dân cư (5/21 xã đạt), văn hóa (4/21 xã
đạt), môi trường và an toàn thực phẩm 4/21 xã đạt)). Nguyên nhân các tiêu
chí trên đạt thấp là do địa hình miền núi phức tạp, xuất phát điểm thấp. Trong
khi khối lượng công việc lại lớn, nguồn lực của địa phương có hạn, khó thay
đổi phong tục tập quán, thời gian thực hiện ngắn...
Xây dựng nông thôn mới là một chiến lược lâu dài và cần có sự vào
cuộc của cả hệ thống chính trị, sự chỉ đạo sát sao của các cấp ủy đảng, chính
quyền; sự phối kết hợp giữa các ban ngành, các tổ chức, doanh nghiệp trên
xiii
địa bàn; đặc biệt là sự hưởng ứng tham gia của người dân. Các địa phương
cần quán triệt đầy đủ các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng
thời vận dụng sáng tạo, linh hoạt trong quá trình triển khai thực hiện chương
trình xây dựng nông thôn mới.
Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới
để cán bộ và nhân dân hiểu rõ được chủ trương, quan điểm, nội dung và thành
quả của việc xây dựng NTM để mọi người chủ động, tự giác tham gia; đồng
thời cần lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia, tranh thủ sự hỗ trợ của
các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.
Chương trình xây dựng nông thôn mới là chương trình tổng thể liên
quan đến nhiều lĩnh vực, cần có nguồn đầu tư lớn để xây dựng cơ sở hạ tầng
thiết yếu cũng như đầu tư phát triển kinh tế. Do điều kiện đặc thù huyện miền
núi, nhìn chung các xã trong huyện còn nhiều khó khăn, thu nhập của người
dân còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, ngân sách địa phương còn hạn chế; việc
huy động nhân dân đóng góp tiền để xây dựng NTM gặp nhiều khó khăn. Để
hoàn thành 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM, hàng năm
Trung ương cần ưu tiên phân bổ kinh phí cho các tỉnh miền núi, đặc biệt đối
với những vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Đồng thời huy động đóng góp
của các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đầu tư, hỗ trợ kinh phí xây
dựng cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện cho huyện Mai Sơn hoàn thành các tiêu chí
theo kế hoạch.
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nông nghiệp, nông thôn có vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh
tế - xã hội của mỗi quốc gia, nhất là với Việt Nam, là nước nông nghiệp, dân
số sống ở khu vực nông thôn chiếm 70% dân số cả nước. Vì vậy, phát triển
nông nghiệp, nông thôn là một một yêu cầu cấp thiết trong quá trình phát
triển. Nhận thức được vấn đề đó, Đảng và Nhà nước đã rất quan tâm đến vấn
đề này, ngày 05/8/2008, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt
Nam đã ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân và
nông thôn. Mục tiêu của Nghị quyết, đến năm 2020: “… Giải quyết cơ bản
việc làm, nâng cao thu nhập của dân cư nông thôn gấp trên 2,5 lần so với
hiện nay. Lao động nông nghiệp còn khoảng 30% lao động xã hội, tỉ lệ lao
động nông thôn thông qua đào tạo đạt trên 50%; số xã đạt tiêu chuẩn nông
thôn mới khoảng 50%; phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội
nông thôn”.
Để triển khai Nghị quyết số 26-NQ/TW, Thủ tướng Chính phủ ban
hành Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009, Quyết định số 342/QĐTTg ngày 20/02/2013 về việc ban hành và sửa đổi bộ tiêu chí quốc gia về xây
dựng nông thôn mới (nay là Quyết định số 1980/QĐ-TTg ngày 17/10/2016
của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn
mới giai đoạn 2016 - 2020; Quyết định số 558/QĐ-TTg ngày 05/4/2016 của
Thủ tướng Chính phủ về ban hành tiêu chí huyện nông thôn mới và Quy định
thị xã, thành phố trực thuộc cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông
thôn mới giai đoạn 2016 - 2020) và Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày
04/6/2010 về phê duyệt chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn
mới (nay là Quyết định số 1600/QĐ-TTg ngày 16/8/2016 của Thủ tướng
Chính phủ về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn
mới giai đoạn 2016-2020), với mục tiêu: đến năm 2015: 20% số xã đạt tiêu
2
chuẩn Nông thôn mới, đến năm 2020: có khoảng 50% số xã đạt tiêu chuẩn
nông thôn mới.
Trên cơ sở các quyết định của Thủ tướng Chính phủ, các thông tư
hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ ngành
Trung ương, các địa phương sẽ tiến hành rà soát và xây dựng mục tiêu, kế
hoạch để thực hiện thắng lợi Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông
thôn mới. Cũng như các địa phương vùng núi phía Bắc khác, Sơn La cũng đã
tập trung chỉ đạo quyết liệt thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới,
từ chủ trương của Tỉnh uỷ bằng Nghị quyết số 15-NQ/TU ngày 19/5/2012,
Nghị quyết số 30-NQ/TU ngày 13/5/2015 của Ban Thường vụ tỉnh ủy về tăng
cường lãnh đạo xây dựng nông thôn mới tỉnh Sơn La đến năm 2020. Hội
đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân tỉnh ban hành các giải pháp, cơ chế chính
sách, kế hoạch nhằm thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới
đã đề ra. Đến hết năm 2017, toàn tỉnh đã có 16/188 xã đạt chuẩn Nông thôn
mới (tăng 13 xã so với năm 2015); 8/188 xã đạt từ 15-18 tiêu chí; 34/188 xã
đạt từ 10-14 tiêu chí, 130/188 xã đạt 5-9 tiêu chí, bình quân 9,3 tiêu chí/xã,
tăng 2,8 tiêu chí so với năm 2015; Bình quân thu nhập theo đầu người đạt 36
triệu (tăng 20 triệu so với năm 2015); tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 25,44%.
Mai Sơn là một trong 12 huyện của tỉnh Sơn La, cách trung tâm thành
phố Sơn La khoảng 30km, cách thành phố Hà Nội 270 km theo Quốc lộ 6.
Huyện Mai Sơn có diện tích tự nhiện là 142.670 ha, với 6,89 km đường biên
giới giáp huyện Xiềng Khọ, tỉnh Hủa Phăn, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân
Lào; dân số gần 160 nghìn người gồm 6 dân tộc chủ yếu (Kinh, Thái, Mông,
Mường, Khơ mú, Sinh Mun) cùng sinh sống. Huyện có 21 xã và 01 thị trấn,
458 bản, tiểu khu. Huyện Mai Sơn cũng là huyện thuần nông của miền núi
phía bắc thuộc tỉnh Sơn La, với địa hình chia cắt, diện tích đất đai hầu hết là
đồi núi; kinh tế nông nghiệp chiếm tỷ trọng chính; hệ thống cơ sở hạ tầng còn
thấp kém, đặc biệt là hệ thống giao thông và các công trình thuỷ lợi, đã ảnh
3
hưởng tới sự phát triển kinh tế - xã hội; xuất phát điểm còn thấp, cùng với
trình độ dân trí không đồng đều, thiếu kinh nghiệm làm ăn, quá trình chuyển
dịch cơ cấu sản xuất diễn ra còn chậm, chưa vững chắc và chưa đáp ứng được
yêu cầu đề ra. Trước tình hình đó, việc xây dựng nông thôn mới trên địa bàn
theo bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới thực sự cần thiết. Xuất phát từ
thực tế trên, tôi chọn đề tài: “Nghiên cứu thực trạng và giải pháp xây dựng
nông thôn mới tại huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La” là yêu cầu đặt ra mang tính
cấp thiết.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Đánh giá thực trạng xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Mai
Sơn, tỉnh Sơn La.
- Phân tích nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình xây
dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La.
- Đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh Chương trình xây
dựng NTM phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương trong những
năm tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là mô hình xây dựng NTM, các chủ
thể tham gia quá trình xây dựng nông thôn mới bao gồm: các hộ nông dân,
cán bộ các cấp, các tổ chức đoàn thể thuộc huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La
3.2. Phạm vi nghiên cứu
* Phạm vi không gian:
Đề tài được nghiên cứu trên địa bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La
* Phạm vi thời gian:
Nguồn số liệu thu thập phục vụ cho việc nghiên cứu chủ yếu từ năm
2011-2017
Tiến hành nghiên cứu: Từ tháng 11 năm 2017 đến tháng 5 năm 2018
4
* Phạm vi nội dung:
Do đề tài rộng nên tác giả chỉ tập trung vào những vấn đề chính, các chỉ
tiêu về xây dựng NTM và đề xuất các giải pháp chủ yếu mang tính đột phá,
có ý nghĩa thực tiễn nhằm đẩy mạnh Chương trình xây dựng NTM trên địa
bàn huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La
4. Ý nghĩa của đề tài
4.1. Ý nghĩa khoa học
Kết quả nghiên cứu của Đề tài là tư liệu cho việc nghiên cứu, tham
khảo về vấn đề liên quan đến xây dựng nông thôn mới trên địa bàn nói chung,
tỉnh Sơn La nói riêng.
4.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho các đề tài, chương trình dự án
tại địa phương khác
- Cho thấy những thuận lợi, khó khăn, cơ hội, thách thức, những điều
chưa làm được và cần phải làm ở địa phương để có thể đưa ra các giải pháp
phù hợp góp phần xây dựng nông thôn mới huyện Mai Sơn nói riêng, tỉnh
Sơn La nói chung.
5
Chương 1
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới
1.1.1. Nông thôn và vai trò của nông thôn
1.1.1.1. Khái niệm về nông thôn, nông thôn mới
Có nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm nông thôn. Có quan điểm
cho rằng nông thôn là khái niệm dùng để chỉ một địa bàn mà ở đó sản xuất
nông nghiệp chiếm tỷ trọng lớn. Cũng có quan điểm cho rằng dựa vào trình
độ phát triển cơ sở hạ tầng hoặc dựa vào chỉ tiêu trình độ tiếp cận thị trường
để xác định vùng nông thôn. Mai Thanh Cúc và cộng sự (2015),...
Theo Từ điển Tiếng việt: Nông thôn là danh từ để chỉ khu vực dân cư
tập trung chủ yếu làm nghề nông, phân biệt với thành thị.
Nông thôn mới là nông thôn mà trong đời sống vật chất, văn hoá, tinh
thần của người dân không ngừng được nâng cao, giảm dần sự cách biệt giữa
nông thôn và thành thị. Nông dân được đào tạo, tiếp thu các tiến bộ kỹ thuật
tiên tiến, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đóng vai trò làm chủ nông thôn
mới. Nông thôn mới có kinh tế phát triển toàn diện, bền vững, cơ sở hạ tầng
được xây dựng đồng bộ, hiện đại, phát triển theo quy hoạch, gắn kết hợp lý
giữa nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ và đô thị. Nông thôn ổn định, giàu
bản sắc văn hoá dân tộc, môi trường sinh thái được bảo vệ. Sức mạnh của hệ
thống chính trị được nâng cao, đảm bảo giữ vững an ninh chính trị và trật tự
xã hội.
Theo Thông tư số 54/2009/TT-BNNPTNT ngày 21/8/2009 của Bộ
Nông nghiệp và PTNT quy định: “vùng/khu vực nông thôn mới Việt Nam xã
hội chủ nghĩa là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố,
thị xã, thị trấn; được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là Ủy ban nhân dân
xã”. Như vậy, nông thôn mới trước hết là nông thôn, chứ không phải thị tứ,
thị trấn. Nông thôn mới bao hàm chức năng lịch sử vốn có của nông thôn là
6
vùng nông dân quần tụ trong đơn vị làng xã và chủ yếu làm nông nghiệp, vừa
có những đặc trưng: Làng xã văn minh, sạch đẹp, hạ tầng hiện đại; sản xuất
phát triển bền vững theo hướng hàng hóa; đời sống vật chất và tinh thần
người dân được nâng cao; giá trị truyền thống được bảo tồn, phát triển; xã hội
nông thôn an ninh tốt, quản lý dân chủ
1.1.1.2. Vai trò của nông thôn trong phát triển kinh tế - xã hội
Nông thôn là nơi cung cấp lương thực, thực phẩm cho đời sống xã hội,
cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp và xuất khẩu, cung cấp lao động cho
công nghiệp và thành thị. Đây là thị trường rộng lớn tiêu thụ những sản phẩm
công nghiệp và dịch vụ theo Mai Thanh Cúc và cộng sự (2015),...
Như vậy, phát triển nông thôn sẽ góp phần tạo điều kiện phát triển ổn
định về kinh tế, chính trị, văn hóa-xã hội. Cơ cấu kinh tế, phân công lao
động chuyển dịch đúng hướng có hiệu quả. Vấn đề việc làm cho người lao
động sẽ được gia tăng ngày càng nhiều trên địa bàn nông thôn. Từng bước
tăng thu nhập, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của mọi tầng lớp dân
cư; giảm sức ép của sự chênh lệch kinh tế và đời sống giữa thành thị và
nông thôn, giữa vùng phát triển và vùng kém phát triển Mai Thanh Cúc và
cộng sự (2015).
1.1.2. Xây dựng nông thôn mới
Trong Nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng
cộng sản Việt Nam đưa ra mục tiêu: “Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ
tầng kinh tế-xã hội hiện đại, cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất
hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị
theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân tộc; dân
trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ, hệ thống chính trị ở
nông thôn được tăng cường”.
Như vậy, xây dựng NTM phải đạt những nội dung cơ bản sau: làng xã
văn minh, sạch đẹp, hạ tầng hiện đại; sản xuất phải phát triển bền vững theo
7
hướng kinh tế hàng hoá; đời sống vật chất, tinh thần của nông dân nông thôn
ngày càng được nâng cao; bản sắc văn hoá dân tộc được giữ gìn và phát triển;
xã hội nông thôn công bằng dân chủ, an ninh trật tự được giữ vững.
1.1.2.1. Sự ra đời của Chương trình xây dựng nông thôn mới
Ngày 05 tháng 8 năm 2008, Ban chấp hành Trung ương khóa X đã ban
hành Nghị quyết số 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Trên
cơ sở đánh giá kiểm điểm sau hơn 20 năm thực hiện đường lối đổi mới về
lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân và đưa ra quan điểm mục tiêu
thực hiện trong những năm tới như sau:
* Về quan điểm:
Nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp
công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các vấn đề nông
nghiệp, nông dân, nông thôn phải được giải quyết đồng bộ, gắn với quá trình
đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước…xây dựng nông thôn mới
gắn với xây dựng các cơ sở công nghiệp, dịch vụ và phát triển đô thị theo quy
hoạch là căn bản; phát triển toàn diện, hiện đại hóa nông nghiệp là then chốt.
Phát triển nông nghiệp, nông thôn và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần
của nông dân. Giải quyết vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn là nhiệm
vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.
* Về mục tiêu:
- Mục tiêu tổng quát: Không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh
thần của dân cư nông thôn, hài hòa giữa các vùng, tạo sự chuyển biến nhanh
hơn ở các vùng còn nhiều khó khăn; nông dân được đào tạo có trình độ sản
xuất ngang bằng với các nước tiên tiến trong khu vực và đủ bản lĩnh chính trị,
đóng vai trò làm chủ trong xây dựng nông thôn mới. Xây dựng nền nông
nghiệp phát triển toàn diện theo hướng hiện đại, bền vững, sản xuất hàng hóa
lớn, có năng suất, chất lượng, hiệu quả và khả năng cạnh tranh cao, đảm bảo
vững chắc an ninh lương thực quốc gia cả trước mắt và lâu dài. Xây dựng
8
NTM có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình
thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công
nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc
văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ
thống chính trị ở cơ sở được tăng cường; đời sống vật chất và tinh thần của
nông dân nông thôn ngày càng được nâng cao; xã hội nông thôn công bằng
dân chủ, văn minh tạo nền tảng trong phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳ
CNH, HĐH đất nước.
- Mục tiêu đến năm 2020: Tốc độ tăng trưởng nông, lâm, thủy sản đạt
3,5 - 4%/năm; sử dụng đất nông nghiệp tiết kiệm và hiệu quả; duy trì diện tích
đất trồng lúa đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia trước mắt và
lâu dài. Phát triển nông nghiệp kết hợp với phát triển công nghiệp, dịch vụ và
ngành nghề nông thôn, giải quyết cơ bản việc làm, nâng cao thu nhập của dân
cư nông thôn gấp trên 2,5 lần so với hiện nay. Lao động nông nghiệp còn
khoảng 30% lao động xã hội, tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo đạt trên
50%; số xã đạt chuẩn NTM khoảng 50%. Phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng
kinh tế - xã hội nông thôn, trước hết là hệ thống thủy lợi đảm bảo tưới tiêu
chủ động cho toàn bộ diện tích đất lúa 2 vụ, mở rộng diện tích tưới cho rau
màu, cây công nghiệp, cấp thoát nước chủ động cho diện tích nuôi trồng thủy
sản; đảm bảo giao thông thông suốt 4 mùa đến hầu hết các xã và cơ bản có
đường ô tô tới các thôn, bản; cấp điện sinh hoạt cho hầu hết dân cư, các cơ sở
công nghiệp và dịch vụ ở nông thôn; đảm bảo cơ bản điều kiện học tập, chữa
bệnh, sinh hoạt văn hóa, thể dục thể thao ở hầu hết các vùng nông thôn tiến
gần với các đô thị trung bình. Nâng cao chất lượng cuộc sống của dân cư
nông thôn; thực hiện có hiệu quả, bền vững công cuộc xoá đói, giảm nghèo;
nâng cao trình độ giác ngộ và vị thế chính trị của giai cấp nông dân, tạo điều
kiện để nông dân tham gia đóng góp và hưởng lợi nhiều hơn trong quá trình
CNH, HĐH đất nước. Nâng cao năng lực phòng chống, giảm nhẹ thiên tai;
9
tạo điều kiện sống an toàn cho nhân dân ở các vùng; chủ động triển khai một
bước các biện pháp thích ứng và ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu. Ngăn
chặn, xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường, từng bước nâng cao chất lượng
môi trường nông thôn.
1.1.2.2. Sự cần thiết phải xây dựng nông thôn mới
Nông thôn hiện nay phát triển thiếu quy hoạch, kết cấu hạ tầng kinh tếxã hội còn lạc hậu, không đáp ứng yêu cầu phát triển lâu dài; tỷ lệ giao thông
nông thôn được cứng hoá thấp; giao thông nội đồng ít được quan tâm đầu tư;
hệ thống thuỷ lợi chưa được đầu tư nâng cấp; chất lượng lưới điện nông thôn
chưa thực sự an toàn; cơ sở vật chất về giáo dục, y tế, văn hoá còn rất hạn
chế, mạng lưới chợ nông thôn chưa được đầu tư đồng bộ.
Do sản xuất nông nghiệp manh mún, nhỏ lẻ, bảo quản chế biến còn hạn
chế, chưa gắn chế biến với thị trường tiêu thụ sản phẩm; chất lượng nông sản
chưa đủ sức cạnh tranh trên thị trường. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ứng dụng
khoa học công nghệ còn chậm; thu nhập của nông dân còn thấp; kinh tế hộ,
kinh tế trang trại, hợp tác xã còn nhiều yếu kém. Tỷ lệ lao động nông nghiệp
còn cao, cơ hội có việc làm mới tại địa phương không nhiều, tỷ lệ hộ nghèo
còn cao… Đời sống tinh thần của nhân dân còn hạn chế; nhà ở dân cư nông
thôn vẫn còn nhiều nhà tạm, dột nát…
1.1.3. Nội dung xây dựng nông thôn mới
Sau khi tổng kết Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2010 - 2015,
ngày 17/10/2016 Thủ Tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1980/QĐTTg về Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2016 - 2020; ngày
05/4/2016 Thủ Tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 558/QĐ-TTg về
Tiêu chí huyện nông thôn mới và Quy định thị xã, thành phố trực thuộc cấp
tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020. 02
Quyết định trên thay thế Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009 và
Quyết định số 342/QĐ-TTg ngày 20/02/2013 của Thủ tướng Chính phủ.
10
Bộ tiêu chí xã NTM gồm 5 nhóm với 19 tiêu chí.
+ Nhóm 1: Quy hoạch
- 1 tiêu chí, 02 nội dung
+ Nhóm 2: Hạ tầng kinh tế - xã hội
- 8 tiêu chí, 19 nội dung
+ Nhóm 3: Kinh tế và tổ chức sản xuất
- 4 tiêu chí, 05 nội dung
+ Nhóm 4: Văn hoá - Xã hội - Môi trường
- 4 tiêu chí, 15 nội dung
+ Nhóm 5: Hệ thống chính trị
- 2 tiêu chí, 08 nội dung
Huyện NTM có100% số xã trong huyện đạt chuẩn NTM và có 9 tiêu
chí, 14 nội dung phải đạt chuẩn theo quy định
1.1.4. Chủ thể xây dựng nông thôn mới
Trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, người nông dân phải tham
gia từ khâu quy hoạch, đồng thời góp công, góp của và phần lớn trực tiếp lao
động sản xuất trong quá trình làm ra của cải vật chất, giữ gìn bản sắc văn hóa
dân tộc… đồng thời cũng là người hưởng lợi từ thành quả của nông thôn mới.
Chính vì vậy, nông dân là chủ thể xây dựng NTM.
1.2. Cơ sở thực tiễn về xây dựng nông thôn mới
1.2.1. Tình hình phát triển nông thôn và xây dựng nông thôn mới ở Việt
Nam
1.2.1.1. Tình hình phát triển nông thôn
Kế thừa thành tựu xây dựng nông thôn trong những giai đoạn trước,
trong hơn 30 năm đổi mới và phát triển nông thôn nước ta đã đạt được những
thành tựu to lớn có thể khái quát như sau:
Thứ nhất, tốc độ tăng trưởng nông nghiệp liên tục.
Trong 30 năm đổi mới (1986 - 2016), nông nghiệp Việt Nam đạt được
mức tăng trưởng nhanh và ổn định trong một thời gian dài, cơ cấu nông
nghiệp chuyển dịch theo hướng tích cực. Giá trị sản xuất nông nghiệp của
Việt Nam tăng trưởng trung bình với tốc độ 4,06%/ năm giai đoạn (1986 2015). Việt Nam đã có 10 mặt hàng đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD, bao gồm:
gạo, cà phê, cao su, điều, tiêu, sắn, rau quả, tôm, cá tra, lâm sản. Năm 2014,
ngành nông nghiệp đạt tốc độ tăng trưởng 3,3% so với 2,6% (2012 - 2013),
đánh dấu sự hồi phục và tăng trưởng cao.
