HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG PHÁT TRIỂN văn hóa TRƯỜNG TRUNG học PHỔ THÔNG PHIÊNG KHOÀI, HUYỆN yên CHÂU, TỈNH sơn LA

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI

NGUYỄN QUỐC CƯỜNG

HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG PHIÊNG KHOÀI,
HUYỆN YÊN CHÂU, TỈNH SƠN LA

Chuyên ngành: Giáo dục và phát triển cộng đồng
Mã số: Thí điểm

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS Vương Huy Thọ

HÀ NỘI - 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu
trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong các công trình khác. Nếu không
đúng như đã nêu trên, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về đề tài của mình

Người cam đoan

Nguyễn Quốc Cường

LỜI CẢM ƠN


Sau thời gian học tập và rèn luyện tại Trường Đại học sư phạm Hà

Nội, bằng sự biết ơn và kính trọng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến
Ban Giám hiệu, các phòng, khoa thuộc Trường ĐHSPHN, ĐHTB và các
thầy cô đã nhiệt tình hướng dẫn, giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện đề tài
nghiên cứu khoa học này.
Xin cảm ơn đến Ban giám hiệu trường THPT Phiêng Khoài, trường
THPT Yên Châu, Phòng GD&ĐT huyện Yên Châu tỉnh Sơn La. Cảm ơn
các bác trong Ban thường trực Ban đại diện cha mẹ học sinh trường THPT
Phiêng Khoài, THPT Yên Châu, Ban chấp hành Công đoàn, Đoàn thanh
niên các nhà trường đã hỗ trợ, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi
trong suốt thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới TS Vương Huy Thọ thầy đã trực tiếp
hướng dẫn, giúp đỡ em trong quá trình thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè cùng đồng nghiệp đã tạo
điều kiện để tôi nghiên cứu và hoàn thành đề tài này
Em xin được cảm ơn các thầy cô trong HĐKH hôm nay đã tham gia
đóng góp ý kiến quý báu để em hoàn thiện hơn luận văn của mình

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT


Chữ viết
tắt
VHNT
CBQL
GV
HS
CB
HT
ĐTB

ĐLC
THPT
NV
QLGD
ĐHQG
VH
XHH
DTTS
GVBM
GVCN

Giải thích

Văn hóa nhà trường
Cán bộ quản lí
Giáo viên
Học sinh
Cán bộ
Hiệu trưởng
Điểm trung bình
Điểm chất lượng
Trung học phổ thông
Nhân viên
Quản lí giáo dục
Đại học quốc gia
Văn hóa
Xã hội hóa
Dân tộc thiểu số
Giáo viên bộ môn
Giáo viên chủ nhiệm

Cha mẹ học sinh
CMHS
UBND
Ủy ban nhân dân huyện
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
BGH
Ban giám hiệu
GD
Giáo dục
BHYT
Bảo hiệm y tế
CNH, HĐH Công gnhiệp hóa, hiện đại hóa
CNXH
Chủ nghĩa xã hôi

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
MỤC LỤC.......................................................................................................1
- Thống nhất trách nhiệm, quyền hạn cũng như nhiệm vụ của từng lực lượng, tổ chức,
đơn vị cộng đồng trong công tác huy động cộng đồng cũng như tổ chức phối hợp tham
gia phát triển văn hoá ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La...........70
- Thống nhất trách nhiệm, quyền hạn cũng như nhiệm vụ của từng lực lượng, tổ chức,
đơn vị cộng đồng trong công tác huy động cộng đồng cũng như tổ chức phối hợp tham
gia phát triển văn hoá ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La...........70


-Thống nhất nhận thức về tầm quan trọng của công tác huy động các lực lượng cộng
đồng trong giáo dục học sinh nói chung và phát triển văn hóa nhà trường nói riêng trong
trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La...................................................70
-Thống nhất nhận thức về tầm quan trọng của công tác huy động các lực lượng cộng

đồng trong giáo dục học sinh nói chung và phát triển văn hóa nhà trường nói riêng trong
trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La...................................................70
- Tổ chức các hoạt động mang tính thực tiễn để thực hiện biện pháp hiệu quả nhất tại nhà
trường....................................................................................................................................70
- Tổ chức các hoạt động mang tính thực tiễn để thực hiện biện pháp hiệu quả nhất tại nhà
trường....................................................................................................................................70
- Tăng cường tham mưu với các cấp ủy Đảng, chính quyền, phối hợp với các ban, ngành,
đoàn thể quan tâm chăm lo cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo nói chung và công tác phát
triển văn hóa nhà trường nói riêng......................................................................................71
- Tăng cường tham mưu với các cấp ủy Đảng, chính quyền, phối hợp với các ban, ngành,
đoàn thể quan tâm chăm lo cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo nói chung và công tác phát
triển văn hóa nhà trường nói riêng......................................................................................71
- Coi sự phối hợp là việc thực hiện thường xuyên, liên tục ở mọi thời điểm và quá trình
xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường là quá trình lâu dài, không ngừng phát triển.
................................................................................................................................................71
- Coi sự phối hợp là việc thực hiện thường xuyên, liên tục ở mọi thời điểm và quá trình
xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường là quá trình lâu dài, không ngừng phát triển.
................................................................................................................................................71
- Xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của từng lực lượng cộng đồng trong hoạt động phát
triển văn hóa nhà trường......................................................................................................71
- Xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của từng lực lượng cộng đồng trong hoạt động phát
triển văn hóa nhà trường......................................................................................................71
+ Gia đình: Trước hết cần tạo một môi trường thoải mái, nhân văn, không gây áp lực cho
con em mình, tăng cường giáo dục truyền thống, văn hóa tốt đẹp, tiến bộ của mỗi dân
tộc ở địa bàn cư trú. Đồng thời, cần hiểu rõ trách nhiệm của mình trong việc giáo dục, rèn
luyện và định hướng những giá trị đúng đắn trong quá trình sinh sống tại gia đình. Đây là
cơ sở tiền đề để học sinh có những nhận thức đúng đắn về huy động cộng đồng để phát
triển văn hóa nhà trường, đem những tài năng, năng lực của bản thân làm giàu cho văn
hóa nhà trường......................................................................................................................71
+ Gia đình: Trước hết cần tạo một môi trường thoải mái, nhân văn, không gây áp lực cho

con em mình, tăng cường giáo dục truyền thống, văn hóa tốt đẹp, tiến bộ của mỗi dân


tộc ở địa bàn cư trú. Đồng thời, cần hiểu rõ trách nhiệm của mình trong việc giáo dục, rèn
luyện và định hướng những giá trị đúng đắn trong quá trình sinh sống tại gia đình. Đây là
cơ sở tiền đề để học sinh có những nhận thức đúng đắn về huy động cộng đồng để phát
triển văn hóa nhà trường, đem những tài năng, năng lực của bản thân làm giàu cho văn
hóa nhà trường......................................................................................................................71
+ Các tổ chức đoàn thể tại địa phương cần có những sự phối hợp, giúp đỡ hay những
quyết định cụ thể trong việc giữ gìn và phát triển văn hóa nhà trường. Đặc biệt, chính
quyền địa phương cần làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục giáo dục ngay chính trong
đơn vị mình, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác huy động cộng đồng tham gia
phát triển văn hoá ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La.................71
+ Các tổ chức đoàn thể tại địa phương cần có những sự phối hợp, giúp đỡ hay những
quyết định cụ thể trong việc giữ gìn và phát triển văn hóa nhà trường. Đặc biệt, chính
quyền địa phương cần làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục giáo dục ngay chính trong
đơn vị mình, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác huy động cộng đồng tham gia
phát triển văn hoá ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La.................71
- Xác định việc phát triển văn hóa nhà trường là nhiệm vụ, trách nhiệm chung của nhà
trường, gia đình và xã hội: Gia đình có trách nhiệm phối hợp với nhà trường và xã hội
trong việc định hướng các giá trị văn hóa cho con em mình, tránh tư tưởng ỷ lại, khoán
trắng giáo dục học sinh cho nhà trường...............................................................................71
- Xác định việc phát triển văn hóa nhà trường là nhiệm vụ, trách nhiệm chung của nhà
trường, gia đình và xã hội: Gia đình có trách nhiệm phối hợp với nhà trường và xã hội
trong việc định hướng các giá trị văn hóa cho con em mình, tránh tư tưởng ỷ lại, khoán
trắng giáo dục học sinh cho nhà trường...............................................................................71
- Xây dựng cơ chế phối hợp, qua đó tạo sự đồng thuận cao và huy động sự tham gia của
toàn xã hội cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo nói chung và quá trình xây dựng và phát
triển văn hóa nhà trường nói riêng. (Nội dung này sẽ được làm rõ trong nội dung biện
pháp thứ 4)............................................................................................................................71

- Xây dựng cơ chế phối hợp, qua đó tạo sự đồng thuận cao và huy động sự tham gia của
toàn xã hội cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo nói chung và quá trình xây dựng và phát
triển văn hóa nhà trường nói riêng. (Nội dung này sẽ được làm rõ trong nội dung biện
pháp thứ 4)............................................................................................................................71
- Tuyên truyền về nâng cao nhận thức của sự phối hợp bằng việc tổ chức các hoạt động
mang tính thực tiễn đặc trưng nổi bật cho văn hóa nhà trường để tuyên truyền cho cộng
đồng về phát triển văn hoá ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La:..72
- Tuyên truyền về nâng cao nhận thức của sự phối hợp bằng việc tổ chức các hoạt động
mang tính thực tiễn đặc trưng nổi bật cho văn hóa nhà trường để tuyên truyền cho cộng
đồng về phát triển văn hoá ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La:..72


+ Các hình thức cố định: Họp phụ huynh học sinh (3 lần/năm), khai giảng đầu năm học,
tổng kết cuối năm học, các hoạt động kỉ niệm, các ngày lễ, các hoạt động tiếp xúc cử tri
tại địa phương...Tuy tính chất các hoạt động này khác nhau nhưng đều là cách thức tuyên
truyền rất hiệu quả................................................................................................................72
+ Các hình thức cố định: Họp phụ huynh học sinh (3 lần/năm), khai giảng đầu năm học,
tổng kết cuối năm học, các hoạt động kỉ niệm, các ngày lễ, các hoạt động tiếp xúc cử tri
tại địa phương...Tuy tính chất các hoạt động này khác nhau nhưng đều là cách thức tuyên
truyền rất hiệu quả................................................................................................................72
Về góc độ tổ chức, văn hóa nhà trường được coi như một mẫu thức cơ bản, tạo ra một
môi trường quản lý ổn định, giúp cho nhà trường thích nghi với môi trường bên ngoài,
tạo ra sự hoà hợp môi trường bên trong. Một tổ chức có nền văn hóa mạnh sẽ hội tụ
được cái tốt, cái đẹp cho xã hội. Văn hóa nhà trường sẽ giúp cho nhà trường thực sự trở
thành một trung tâm văn hóa giáo dục, là nơi hội tụ sức mạnh của trí tuệ và lòng nhân ái
trong xã hội, góp phần quan trọng tạo nên sản phẩm giáo dục toàn diện. Mà người đứng
đầu nhà trường là hiệu trưởng chính là người cầm lái, người tiên phong trong việc xây
dựng, giữ gìn và phát huy văn hóa nhà trường....................................................................74
Về góc độ tổ chức, văn hóa nhà trường được coi như một mẫu thức cơ bản, tạo ra một
môi trường quản lý ổn định, giúp cho nhà trường thích nghi với môi trường bên ngoài,

tạo ra sự hoà hợp môi trường bên trong. Một tổ chức có nền văn hóa mạnh sẽ hội tụ
được cái tốt, cái đẹp cho xã hội. Văn hóa nhà trường sẽ giúp cho nhà trường thực sự trở
thành một trung tâm văn hóa giáo dục, là nơi hội tụ sức mạnh của trí tuệ và lòng nhân ái
trong xã hội, góp phần quan trọng tạo nên sản phẩm giáo dục toàn diện. Mà người đứng
đầu nhà trường là hiệu trưởng chính là người cầm lái, người tiên phong trong việc xây
dựng, giữ gìn và phát huy văn hóa nhà trường....................................................................74
Hiệu trưởng nhà trường có trách nhiệm tổ chức huy động các lực lượng cộng đồng để
đạt được mục tiêu phối hợp giữa nhà trường với các lực lượng cộng đồng tham gia xây
dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Mục tiêu đó là: Huy động mọi lực lượng của cộng
đồng chăm lo xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường nói chung, xây dựng phong trào
thực hiện nếp sống văn hóa và môi trường giáo dục lành mạnh, góp phần xây dựng cơ sở
vật chất nhà trường cũng như tổ chức các hoạt động giáo dục tư tưởng, nếp sống văn
hóa cho HS trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La................................74
Hiệu trưởng nhà trường có trách nhiệm tổ chức huy động các lực lượng cộng đồng để
đạt được mục tiêu phối hợp giữa nhà trường với các lực lượng cộng đồng tham gia xây
dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Mục tiêu đó là: Huy động mọi lực lượng của cộng
đồng chăm lo xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường nói chung, xây dựng phong trào
thực hiện nếp sống văn hóa và môi trường giáo dục lành mạnh, góp phần xây dựng cơ sở
vật chất nhà trường cũng như tổ chức các hoạt động giáo dục tư tưởng, nếp sống văn
hóa cho HS trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La................................74


- Quản lý tổ chức các phong trào xây dựng và phát triển văn hóa theo mục tiêu, chương
trình phát triển văn hóa nhà trường nhằm rèn luyện và hình thành cho học sinh những
giá trị văn hóa phù hợp với lứa tuổi và yêu cầu thực tiễn trong cuộc sống........................74
- Quản lý tổ chức các phong trào xây dựng và phát triển văn hóa theo mục tiêu, chương
trình phát triển văn hóa nhà trường nhằm rèn luyện và hình thành cho học sinh những
giá trị văn hóa phù hợp với lứa tuổi và yêu cầu thực tiễn trong cuộc sống........................74
- Nâng cao vai trò, trách nhiệm của tổ chức Đoàn, Đội, Hội trong việc giáo dục lý tưởng,
đạo đức, lối sống, hoài bão, ước mơ cũng như nếp sống văn minh, văn hóa cho học sinh.

................................................................................................................................................75
- Nâng cao vai trò, trách nhiệm của tổ chức Đoàn, Đội, Hội trong việc giáo dục lý tưởng,
đạo đức, lối sống, hoài bão, ước mơ cũng như nếp sống văn minh, văn hóa cho học sinh.
................................................................................................................................................75
- Xây dựng nhà trường đảm bảo an ninh, trật tự, cảnh quan xanh, sạch, đẹp; giáo dục học
sinh ý thức bảo vệ môi trường. Thực hiện nghiêm túc các quy định về an toàn phòng
chống cháy nổ, phòng chống tai nạn thương tích, thiên tai, an toàn giao thông, an toàn vệ
sinh thực phẩm......................................................................................................................75
- Xây dựng nhà trường đảm bảo an ninh, trật tự, cảnh quan xanh, sạch, đẹp; giáo dục học
sinh ý thức bảo vệ môi trường. Thực hiện nghiêm túc các quy định về an toàn phòng
chống cháy nổ, phòng chống tai nạn thương tích, thiên tai, an toàn giao thông, an toàn vệ
sinh thực phẩm......................................................................................................................75
- Tổ chức phối hợp với chính quyền, đoàn thể địa phương triển khai các phong trào xây
dựng nếp sống văn hóa, thài độ văn hóa cho học sinh nhà trường, chủ động cùng chính
quyền và gia đình tạo điều kiện cho HS nhà trường được học tập trong điều kiện hỗ trợ
tốt nhất..................................................................................................................................75
- Tổ chức phối hợp với chính quyền, đoàn thể địa phương triển khai các phong trào xây
dựng nếp sống văn hóa, thài độ văn hóa cho học sinh nhà trường, chủ động cùng chính
quyền và gia đình tạo điều kiện cho HS nhà trường được học tập trong điều kiện hỗ trợ
tốt nhất..................................................................................................................................75
- Phối hợp với các ban, ngành, cơ quan chức năng, các tổ chức đoàn thể trên địa bàn tổ
chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh, tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các
phong trào, hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, vui chơi, giải trí tại địa phương..........75
- Phối hợp với các ban, ngành, cơ quan chức năng, các tổ chức đoàn thể trên địa bàn tổ
chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh, tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các
phong trào, hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, vui chơi, giải trí tại địa phương..........75


- Định kì báo cáo với cấp ủy, chính quyền địa phương về kết quả thực hiện nhiệm vụ huy
động cộng đồng trong công tác phát triển văn hóa của đơn vị, trên cơ sở đó có những

kiến nghị, đề xuất, tranh thủ sự lãnh, chỉ đạo của cấp ủy và chính quyền địa phương.....75
- Định kì báo cáo với cấp ủy, chính quyền địa phương về kết quả thực hiện nhiệm vụ huy
động cộng đồng trong công tác phát triển văn hóa của đơn vị, trên cơ sở đó có những
kiến nghị, đề xuất, tranh thủ sự lãnh, chỉ đạo của cấp ủy và chính quyền địa phương.....75
- Phối hợp cùng ban đại diện cha mẹ học sinh huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ
chohoạt động xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường của HS nhà trường theo quy
định của pháp luật hiện hành. ...........................................................................................75
- Phối hợp cùng ban đại diện cha mẹ học sinh huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ
chohoạt động xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường của HS nhà trường theo quy
định của pháp luật hiện hành. ...........................................................................................75
Xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà trường với cộng đồng huy động phát triển văn hóa
nhà trường giúp vận động và tổ chức mọi thành viên trong cộng đồng tham gia vào việc
xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Từ việc xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị
phục vụ cho việc dạy và học, chăm lo đời sống giáo viên, tạo môi trường giáo dục thống
nhất giữa nhà trường–gia đình–xã hội, đến việc tham gia tổ chức các phong trào xây
dựng giá trị văn hóa cho HS nhà trường...............................................................................84
Xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà trường với cộng đồng huy động phát triển văn hóa
nhà trường giúp vận động và tổ chức mọi thành viên trong cộng đồng tham gia vào việc
xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Từ việc xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị
phục vụ cho việc dạy và học, chăm lo đời sống giáo viên, tạo môi trường giáo dục thống
nhất giữa nhà trường–gia đình–xã hội, đến việc tham gia tổ chức các phong trào xây
dựng giá trị văn hóa cho HS nhà trường...............................................................................84
Phát huy vai trò nhà trường là trung tâm văn hóa giáo dục của địa phương, tổ chức việc
phổ biến các tri thức khoa học kỹ thuật, văn hóa xã hội…đặc biệt là những kiến thức biện
pháp giáo dục HS trong điều kiện xã hội phát triển theo cơ chế thị trường đang rất phức
tạp cho các bậc cha mẹ, giúp họ hiểu được đặc điểm trong đời sống, tâm sinh lý của học
sinh hiện nay..........................................................................................................................85
Phát huy vai trò nhà trường là trung tâm văn hóa giáo dục của địa phương, tổ chức việc
phổ biến các tri thức khoa học kỹ thuật, văn hóa xã hội…đặc biệt là những kiến thức biện
pháp giáo dục HS trong điều kiện xã hội phát triển theo cơ chế thị trường đang rất phức

tạp cho các bậc cha mẹ, giúp họ hiểu được đặc điểm trong đời sống, tâm sinh lý của học
sinh hiện nay..........................................................................................................................85
Phối hợp với địa phương tổ chức cho học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động văn
hóa xã hội như: xóa đói giảm nghèo, dân số kế hoạch hóa gia đình, đền ơn đáp nghĩa, xây
dựng gia đình văn hóa mới, công tác từ thiện, biết ơn người có công với cách mạng, bảo


vệ tài nguyên, môi trường,…nhằm góp phần cải tạo môi trường gia đình và xã hội ngày
càng tốt đẹp hơn...................................................................................................................85
Phối hợp với địa phương tổ chức cho học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động văn
hóa xã hội như: xóa đói giảm nghèo, dân số kế hoạch hóa gia đình, đền ơn đáp nghĩa, xây
dựng gia đình văn hóa mới, công tác từ thiện, biết ơn người có công với cách mạng, bảo
vệ tài nguyên, môi trường,…nhằm góp phần cải tạo môi trường gia đình và xã hội ngày
càng tốt đẹp hơn...................................................................................................................85
Đưa nội dung, mục tiêu giáo dục trong nhà trường vào các tổ chức xã hội trong địa
phương như: Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Hội nông dân, Hội cựu chiến binh, Hội người
cao tuổi,…nhằm thống nhất định hướng tác động đối với quá trình hình thành và phát
triển nhân cách học sinh, góp phần giữ gìn và làm dày thêm văn hóa nhà trường............85
Đưa nội dung, mục tiêu giáo dục trong nhà trường vào các tổ chức xã hội trong địa
phương như: Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Hội nông dân, Hội cựu chiến binh, Hội người
cao tuổi,…nhằm thống nhất định hướng tác động đối với quá trình hình thành và phát
triển nhân cách học sinh, góp phần giữ gìn và làm dày thêm văn hóa nhà trường............85
Nhà trường cần thiết lập và duy trì mối liên hệ chặt chẽ, thường xuyên giữa các lực lượng
giáo dục cộng đồng qua gặp gỡ trực tiếp, gọi điện thoạ, các buổi họp, sinh hoạt để thông
báo kịp thời cho các lực lượng giáo dục về tình hình học tập, rèn luyện và những vấn đề
liên quan đến hoạt động xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường cần sự phối hợp của
các lực lượng cộng đồng.......................................................................................................85
Nhà trường cần thiết lập và duy trì mối liên hệ chặt chẽ, thường xuyên giữa các lực lượng
giáo dục cộng đồng qua gặp gỡ trực tiếp, gọi điện thoạ, các buổi họp, sinh hoạt để thông
báo kịp thời cho các lực lượng giáo dục về tình hình học tập, rèn luyện và những vấn đề

liên quan đến hoạt động xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường cần sự phối hợp của
các lực lượng cộng đồng.......................................................................................................85
Các lực lượng cộng đồng tham gia phát triển văn hóa nhà trường cần tích cực tham gia tổ
chức các hoạt động, phong trào xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường....................85
Các lực lượng cộng đồng tham gia phát triển văn hóa nhà trường cần tích cực tham gia tổ
chức các hoạt động, phong trào xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường....................85
Các gia đình trong địa bàn dân cư chia sẻ kinh nghiệm định hướng giá trị văn hóa cho con
em thông qua mối liên hệ làng xóm, sinh hoạt câu lạc bộ, họp phụ huynh, quan hệ bạn
bè...........................................................................................................................................86
Các gia đình trong địa bàn dân cư chia sẻ kinh nghiệm định hướng giá trị văn hóa cho con
em thông qua mối liên hệ làng xóm, sinh hoạt câu lạc bộ, họp phụ huynh, quan hệ bạn
bè...........................................................................................................................................86


Để thiết lập, duy trì và tăng cường mối liên hệ giữa các lực lượng giáo dục được tốt thì vai
trò của nhà trường là vô cùng quan trọng. Nhà trường chủ động xây dựng mối liên hệ và
thường xuyên duy trì việc tổ chức phối hợp thực hiện hoạt động xây dựng văn hóa nhà
trường, giúp HS học tập và rèn luyện trong môi trường thuận lợi nhất.............................86
Để thiết lập, duy trì và tăng cường mối liên hệ giữa các lực lượng giáo dục được tốt thì vai
trò của nhà trường là vô cùng quan trọng. Nhà trường chủ động xây dựng mối liên hệ và
thường xuyên duy trì việc tổ chức phối hợp thực hiện hoạt động xây dựng văn hóa nhà
trường, giúp HS học tập và rèn luyện trong môi trường thuận lợi nhất.............................86
Các lực lượng cộng đồng tham gia phát triển văn hóa nhà trường có trách nhiệm phối
hợp tổ chức để huy động các lực lượng xây dựng và phát triển văn hóa; phối hợp với Nhà
trường chuẩn bị nội dung, phương hướng xây dựng môi trường văn hóa, giá trị văn hóa
của nhà trường;.....................................................................................................................86
Các lực lượng cộng đồng tham gia phát triển văn hóa nhà trường có trách nhiệm phối
hợp tổ chức để huy động các lực lượng xây dựng và phát triển văn hóa; phối hợp với Nhà
trường chuẩn bị nội dung, phương hướng xây dựng môi trường văn hóa, giá trị văn hóa
của nhà trường;.....................................................................................................................86

Chính quyền, các đoàn thể, tổ chức xã hội ở địa phương, cần phải thường xuyên nắm bắt
tình hình phát triển văn hóa của nhà trường để kịp thời hỗ trợ trong công tác xây dựng và
phát triển văn hóa nhà trường.............................................................................................86
Chính quyền, các đoàn thể, tổ chức xã hội ở địa phương, cần phải thường xuyên nắm bắt
tình hình phát triển văn hóa của nhà trường để kịp thời hỗ trợ trong công tác xây dựng và
phát triển văn hóa nhà trường.............................................................................................86
Giữa nhà trường với các đoàn thể, tổ chức xã hội cùng kí quy chế phối hợp trong hỗ trợ
nâng cao chất lượng phát triển văn hóa, huy động các nguồn lực hỗ trợ cho nhà trường.
Định kì họp giao ban giữa nhà trường với chính quyền địa phương, các tổ chức chính trịxã hội trên địa bàn để cùng phối hợp trong công tác xây dựng và phát triển văn hóa, cùng
chăm lo cho sự nghiệp giáo dục............................................................................................86
Giữa nhà trường với các đoàn thể, tổ chức xã hội cùng kí quy chế phối hợp trong hỗ trợ
nâng cao chất lượng phát triển văn hóa, huy động các nguồn lực hỗ trợ cho nhà trường.
Định kì họp giao ban giữa nhà trường với chính quyền địa phương, các tổ chức chính trịxã hội trên địa bàn để cùng phối hợp trong công tác xây dựng và phát triển văn hóa, cùng
chăm lo cho sự nghiệp giáo dục............................................................................................86


MỤC LỤC
MỤC LỤC.......................................................................................................1
- Thống nhất trách nhiệm, quyền hạn cũng như nhiệm vụ của từng lực lượng, tổ chức,
đơn vị cộng đồng trong công tác huy động cộng đồng cũng như tổ chức phối hợp tham
gia phát triển văn hoá ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La...........70
-Thống nhất nhận thức về tầm quan trọng của công tác huy động các lực lượng cộng
đồng trong giáo dục học sinh nói chung và phát triển văn hóa nhà trường nói riêng trong
trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La...................................................70
- Tổ chức các hoạt động mang tính thực tiễn để thực hiện biện pháp hiệu quả nhất tại nhà
trường....................................................................................................................................70
- Tăng cường tham mưu với các cấp ủy Đảng, chính quyền, phối hợp với các ban, ngành,
đoàn thể quan tâm chăm lo cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo nói chung và công tác phát
triển văn hóa nhà trường nói riêng......................................................................................71
- Coi sự phối hợp là việc thực hiện thường xuyên, liên tục ở mọi thời điểm và quá trình

xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường là quá trình lâu dài, không ngừng phát triển.
................................................................................................................................................71
- Xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của từng lực lượng cộng đồng trong hoạt động phát
triển văn hóa nhà trường......................................................................................................71
+ Gia đình: Trước hết cần tạo một môi trường thoải mái, nhân văn, không gây áp lực cho
con em mình, tăng cường giáo dục truyền thống, văn hóa tốt đẹp, tiến bộ của mỗi dân
tộc ở địa bàn cư trú. Đồng thời, cần hiểu rõ trách nhiệm của mình trong việc giáo dục, rèn
luyện và định hướng những giá trị đúng đắn trong quá trình sinh sống tại gia đình. Đây là
cơ sở tiền đề để học sinh có những nhận thức đúng đắn về huy động cộng đồng để phát
triển văn hóa nhà trường, đem những tài năng, năng lực của bản thân làm giàu cho văn
hóa nhà trường......................................................................................................................71
+ Các tổ chức đoàn thể tại địa phương cần có những sự phối hợp, giúp đỡ hay những
quyết định cụ thể trong việc giữ gìn và phát triển văn hóa nhà trường. Đặc biệt, chính
quyền địa phương cần làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục giáo dục ngay chính trong
đơn vị mình, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác huy động cộng đồng tham gia
phát triển văn hoá ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La.................71
- Xác định việc phát triển văn hóa nhà trường là nhiệm vụ, trách nhiệm chung của nhà
trường, gia đình và xã hội: Gia đình có trách nhiệm phối hợp với nhà trường và xã hội
trong việc định hướng các giá trị văn hóa cho con em mình, tránh tư tưởng ỷ lại, khoán
trắng giáo dục học sinh cho nhà trường...............................................................................71


- Xây dựng cơ chế phối hợp, qua đó tạo sự đồng thuận cao và huy động sự tham gia của
toàn xã hội cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo nói chung và quá trình xây dựng và phát
triển văn hóa nhà trường nói riêng. (Nội dung này sẽ được làm rõ trong nội dung biện
pháp thứ 4)............................................................................................................................71
- Tuyên truyền về nâng cao nhận thức của sự phối hợp bằng việc tổ chức các hoạt động
mang tính thực tiễn đặc trưng nổi bật cho văn hóa nhà trường để tuyên truyền cho cộng
đồng về phát triển văn hoá ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La:..72
+ Các hình thức cố định: Họp phụ huynh học sinh (3 lần/năm), khai giảng đầu năm học,

tổng kết cuối năm học, các hoạt động kỉ niệm, các ngày lễ, các hoạt động tiếp xúc cử tri
tại địa phương...Tuy tính chất các hoạt động này khác nhau nhưng đều là cách thức tuyên
truyền rất hiệu quả................................................................................................................72
Về góc độ tổ chức, văn hóa nhà trường được coi như một mẫu thức cơ bản, tạo ra một
môi trường quản lý ổn định, giúp cho nhà trường thích nghi với môi trường bên ngoài,
tạo ra sự hoà hợp môi trường bên trong. Một tổ chức có nền văn hóa mạnh sẽ hội tụ
được cái tốt, cái đẹp cho xã hội. Văn hóa nhà trường sẽ giúp cho nhà trường thực sự trở
thành một trung tâm văn hóa giáo dục, là nơi hội tụ sức mạnh của trí tuệ và lòng nhân ái
trong xã hội, góp phần quan trọng tạo nên sản phẩm giáo dục toàn diện. Mà người đứng
đầu nhà trường là hiệu trưởng chính là người cầm lái, người tiên phong trong việc xây
dựng, giữ gìn và phát huy văn hóa nhà trường....................................................................74
Hiệu trưởng nhà trường có trách nhiệm tổ chức huy động các lực lượng cộng đồng để
đạt được mục tiêu phối hợp giữa nhà trường với các lực lượng cộng đồng tham gia xây
dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Mục tiêu đó là: Huy động mọi lực lượng của cộng
đồng chăm lo xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường nói chung, xây dựng phong trào
thực hiện nếp sống văn hóa và môi trường giáo dục lành mạnh, góp phần xây dựng cơ sở
vật chất nhà trường cũng như tổ chức các hoạt động giáo dục tư tưởng, nếp sống văn
hóa cho HS trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La................................74
- Quản lý tổ chức các phong trào xây dựng và phát triển văn hóa theo mục tiêu, chương
trình phát triển văn hóa nhà trường nhằm rèn luyện và hình thành cho học sinh những
giá trị văn hóa phù hợp với lứa tuổi và yêu cầu thực tiễn trong cuộc sống........................74
- Nâng cao vai trò, trách nhiệm của tổ chức Đoàn, Đội, Hội trong việc giáo dục lý tưởng,
đạo đức, lối sống, hoài bão, ước mơ cũng như nếp sống văn minh, văn hóa cho học sinh.
................................................................................................................................................75
- Xây dựng nhà trường đảm bảo an ninh, trật tự, cảnh quan xanh, sạch, đẹp; giáo dục học
sinh ý thức bảo vệ môi trường. Thực hiện nghiêm túc các quy định về an toàn phòng
chống cháy nổ, phòng chống tai nạn thương tích, thiên tai, an toàn giao thông, an toàn vệ
sinh thực phẩm......................................................................................................................75

- Tổ chức phối hợp với chính quyền, đoàn thể địa phương triển khai các phong trào xây
dựng nếp sống văn hóa, thài độ văn hóa cho học sinh nhà trường, chủ động cùng chính
quyền và gia đình tạo điều kiện cho HS nhà trường được học tập trong điều kiện hỗ trợ
tốt nhất..................................................................................................................................75
- Phối hợp với các ban, ngành, cơ quan chức năng, các tổ chức đoàn thể trên địa bàn tổ
chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh, tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các
phong trào, hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, vui chơi, giải trí tại địa phương..........75
- Định kì báo cáo với cấp ủy, chính quyền địa phương về kết quả thực hiện nhiệm vụ huy
động cộng đồng trong công tác phát triển văn hóa của đơn vị, trên cơ sở đó có những
kiến nghị, đề xuất, tranh thủ sự lãnh, chỉ đạo của cấp ủy và chính quyền địa phương.....75
- Phối hợp cùng ban đại diện cha mẹ học sinh huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ
chohoạt động xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường của HS nhà trường theo quy
định của pháp luật hiện hành. ...........................................................................................75
Xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà trường với cộng đồng huy động phát triển văn hóa
nhà trường giúp vận động và tổ chức mọi thành viên trong cộng đồng tham gia vào việc
xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. Từ việc xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị
phục vụ cho việc dạy và học, chăm lo đời sống giáo viên, tạo môi trường giáo dục thống
nhất giữa nhà trường–gia đình–xã hội, đến việc tham gia tổ chức các phong trào xây
dựng giá trị văn hóa cho HS nhà trường...............................................................................84
Phát huy vai trò nhà trường là trung tâm văn hóa giáo dục của địa phương, tổ chức việc
phổ biến các tri thức khoa học kỹ thuật, văn hóa xã hội…đặc biệt là những kiến thức biện
pháp giáo dục HS trong điều kiện xã hội phát triển theo cơ chế thị trường đang rất phức
tạp cho các bậc cha mẹ, giúp họ hiểu được đặc điểm trong đời sống, tâm sinh lý của học
sinh hiện nay..........................................................................................................................85
Phối hợp với địa phương tổ chức cho học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động văn
hóa xã hội như: xóa đói giảm nghèo, dân số kế hoạch hóa gia đình, đền ơn đáp nghĩa, xây
dựng gia đình văn hóa mới, công tác từ thiện, biết ơn người có công với cách mạng, bảo
vệ tài nguyên, môi trường,…nhằm góp phần cải tạo môi trường gia đình và xã hội ngày
càng tốt đẹp hơn...................................................................................................................85
Đưa nội dung, mục tiêu giáo dục trong nhà trường vào các tổ chức xã hội trong địa

phương như: Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Hội nông dân, Hội cựu chiến binh, Hội người
cao tuổi,…nhằm thống nhất định hướng tác động đối với quá trình hình thành và phát
triển nhân cách học sinh, góp phần giữ gìn và làm dày thêm văn hóa nhà trường............85
Nhà trường cần thiết lập và duy trì mối liên hệ chặt chẽ, thường xuyên giữa các lực lượng
giáo dục cộng đồng qua gặp gỡ trực tiếp, gọi điện thoạ, các buổi họp, sinh hoạt để thông
báo kịp thời cho các lực lượng giáo dục về tình hình học tập, rèn luyện và những vấn đề


liên quan đến hoạt động xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường cần sự phối hợp của
các lực lượng cộng đồng.......................................................................................................85
Các lực lượng cộng đồng tham gia phát triển văn hóa nhà trường cần tích cực tham gia tổ
chức các hoạt động, phong trào xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường....................85
Các gia đình trong địa bàn dân cư chia sẻ kinh nghiệm định hướng giá trị văn hóa cho con
em thông qua mối liên hệ làng xóm, sinh hoạt câu lạc bộ, họp phụ huynh, quan hệ bạn
bè...........................................................................................................................................86
Để thiết lập, duy trì và tăng cường mối liên hệ giữa các lực lượng giáo dục được tốt thì vai
trò của nhà trường là vô cùng quan trọng. Nhà trường chủ động xây dựng mối liên hệ và
thường xuyên duy trì việc tổ chức phối hợp thực hiện hoạt động xây dựng văn hóa nhà
trường, giúp HS học tập và rèn luyện trong môi trường thuận lợi nhất.............................86
Các lực lượng cộng đồng tham gia phát triển văn hóa nhà trường có trách nhiệm phối
hợp tổ chức để huy động các lực lượng xây dựng và phát triển văn hóa; phối hợp với Nhà
trường chuẩn bị nội dung, phương hướng xây dựng môi trường văn hóa, giá trị văn hóa
của nhà trường;.....................................................................................................................86
Chính quyền, các đoàn thể, tổ chức xã hội ở địa phương, cần phải thường xuyên nắm bắt
tình hình phát triển văn hóa của nhà trường để kịp thời hỗ trợ trong công tác xây dựng và
phát triển văn hóa nhà trường.............................................................................................86
Giữa nhà trường với các đoàn thể, tổ chức xã hội cùng kí quy chế phối hợp trong hỗ trợ
nâng cao chất lượng phát triển văn hóa, huy động các nguồn lực hỗ trợ cho nhà trường.
Định kì họp giao ban giữa nhà trường với chính quyền địa phương, các tổ chức chính trịxã hội trên địa bàn để cùng phối hợp trong công tác xây dựng và phát triển văn hóa, cùng
chăm lo cho sự nghiệp giáo dục............................................................................................86

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Văn hóa truyền thống là linh hồn, là giá trị, là điểm định vị tầm vóc, vị trí
của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc trong một cộng đồng thế giới hiện nay. Một nền văn
minh với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ rất cần có yếu tố văn hóa
đồng hành để tránh những tác động xấu có thể xảy ra.
Nghị quyết Trung ương 5 của BCHTW Đảng Khóa VIII khẳng định: Văn
hóa Việt Nam là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do cộng đồng các dân
tộc Việt Nam sáng tạo ra trong quá trình dựng nước và giữ nước…, là kết quả
giao lưu và tiếp thu tinh hoa của nhiều nền văn minh thế giới để không ngừng
hoàn thiện mình. Văn hóa Việt Nam đã hun đúc nên tâm hồn, khí phách, bản lĩnh
Việt Nam, làm rạng rỡ lịch sử vẻ vang của dân tộc.
Văn hóa là mục tiêu của sự phát triển bởi lẽ, văn hóa do con người sáng tạo
ra, chi phối toàn bộ hoạt động của con người, là hoạt động sản xuất nhằm cung
cấp năng lượng tinh thần cho con người, làm cho con người ngày càng hoàn thiện,
xa rời trạng thái nguyên sơ ban đầu khi từ con vật phát triển thành con người.
Trong xã hội, việc phát triển văn hóa cộng đồng đóng vai trò hết sức quan
trọng với những giá trị tiến bộ của xã hội thể hiện qua lỗi sống, đạo đức hành vi,
ứng xử giữa con người với con người trong đời sống hằng ngày. Để tạo nên một xã
hội văn minh thì văn hóa luôn là giá trị cốt lõi tạo nên bản sắc của mỗi dân tộc, mỗi
quốc gia, mỗi vùng miền, mỗi địa phương. Bên cạnh đo, trong xu thế nền kinh tế xã hội vận động rất nhanh, khoa học - kỹ thuật phát triển rất mạnh mẽ, kinh tế thị
trường và hội nhập quốc tế luôn đặt ra những vấn đề mới, yêu cầu mới cho xây
dựng văn hóa, tạo ra nhiều cơ hội nhưng cũng có không ít khó khăn, thách thức cho
phát triển văn hóa. Cùng với kinh tế phát triển,vị trí, vai trò của văn hóa ngày càng
nổi trội hơn, đòi hỏi chúng ta cần phải có cái nhìn sâu sắc, am tường về bản chất
của văn hóa, vai trò động lực của văn hóa, để từ đó xây dựng một mô hình phát
triển hoàn chỉnh, khắc phục những mô hình phát triển thiên lệch, chỉ chú trọng kinh

1


tế, tuyệt đối hóa kỹ thuật, phá vỡ sự cân bằng sinh thái và cạn kiệt tài nguyên. Tiến
tới xây dựng mô hình phát triển hài hòa và bền vững.
Trong giáo dục, văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân
cách của GV và cả HS. Những trí thức Việt Nam trong thời đại toàn cầu hóa hiện
nay phải mang bản lĩnh, bản sắc và tinh hoa của người Việt Nam.Vì vậy, nâng cao
văn hóa trường học chính là vấn đề cốt lõi; đồng thời thể chế hóa những vấn đề về
văn hóa giáo dục, văn hóa nhà trường chính là giải pháp để giáo dục nhân cách đạo
đức con người trong thời kỳ hiện nay.
Sơn La là một tỉnh miền núi phía Bắc, nơi đây có 12 dân tộc anh em sinh
sống, chủ yếu là các dân tộc thiểu số như Mông, Dao, Tày, Nùng, Xinh mun, Khơ
mú,…. Huyện Yên Châu là huyện thuộc phía đông nam của tỉnh Sơn La. Trên địa
bàn huyện Yên Châu có 5 dân tộc anh em chủ yếu là: Kinh, Thái, Xinh mun, Mông,
Khơ mú; dân tộc thiểu số chiếm trên 70% dân số toàn huyện. Nơi đây là mảnh đất
có truyền thống văn hoá lâu đời, nơi giao thoa và cũng là nơi hội tụ, kết tinh bản
sắc văn hoá các dân tộc anh em để tạo nên sắc thái văn hoá riêng của vùng đất này
– một bộ phận cấu thành bản sắc văn hoá Việt Nam đa dạng mà thống nhất. Mỗi
dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La đều có nét văn
hoá truyền thống và bản sắc riêng độc đáo cần phải được bảo tồn, giữ gìn, phát huy.
Thực hiện Quyết định số 597/QĐ-UBND, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sơn
La đã chỉ đạo các trường phổ thông trên địa bàn tỉnh xây dựng kế hoạch và tổ chức
các hoạt động giáo dục kỹ năng sống và giáo dục văn hóa dân tộc phù hợp với điều
kiện và đặc điểm văn hóa các dân tộc thiểu số ở địa phương nhằm góp phần giữ
gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc, nâng cao tinh thần đoàn kết
dân tộc, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. Các trường phổ
thông trên địa bàn huyện đã tích cực huy động cộng đồng tham gia phát triển văn
hóa, xây dựng kế hoạch thực hiện đưa văn hóa truyền thống vào giảng dạy trong
nhà trường phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và đặc trưng văn hóa các

dân tộc thiểu số trên địa bàn. Tuy nhiên ngoài những hiệu quả tích cực, thì công tác
tác huy động cộng đồng tham gia phát triển văn hóa ở các trường phổ thông của

2


huyện Yên Châu nói chung và của trường THPT Phiêng Khoài nói riêng vẫn còn
tồn tại những hạn chế, bất cập cần giải quyết. Từ những lý do trên, tôi chọn vấn đề:
“Huy động cộng đồng phát triển văn hóa trường THPT Phiêng Khoài, huyện
Yên Châu, tỉnh Sơn La” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận, thực tiễn trong công tác phát triển văn hóa Nhà
trường nói chung và trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu tỉnh Sơn La nói
riêng, từ đó đề xuất các biện pháp huy động cộng đồng tham gia phát triển văn hoá
ở trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La nhằm góp phần nâng
cao chất lượng văn hóa nhà trường.
3. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
- Việc phát triển văn hoá ở trường THPT
3.2. Đối tượng nghiên cứu
- Văn hoá nhà trường, nguồn lực cộng đồng và các biện pháp để phát triển
văn hóa nhà trường.
- Các biện pháp hoạt động huy động cộng đồng tham gia phát triển văn hoá ở
trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La
3.3. Phạm vi nghiên cứu
- Cộng đồng dân cư của huyện Yên Châu.
- Trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất được các biện pháp nhằm huy động cộng đồng phát triển văn
hoá Nhà trường của trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, Tỉnh Sơn La sẽ

góp phần nâng cao chất lượng văn hoá và chất lượng giáo dục của Nhà trường góp
phần đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về văn hoá nhà trường, huy động cồng đồng
phát triển văn hoá nhà trường.

3


2. Nghiên cứu thực trạng văn hoá Nhà trường THPT Phiêng Khoài, thực
trạng tham gia của cộng đồng trong việc phát triển văn hoá Nhà trường THPT
Phiêng Khoài.
3. Đề xuất các biện pháp huy động cộng đồng phát triển văn hoá Nhà trường
THPT Phiêng Khoài.
4. Khảo nghiệm, đánh giá tính cần thiết, khả thi và hiệu quả của các biện
pháp đề xuất.
6. Phương pháp nghiên cứu
* Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận: Phương pháp phân tích, tổng
hợp, khái quát hoá, tổng kết kinh nghiệm...
* Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp khảo sát, điều
tra thực tiễn; phương pháp chuyên gia, phương pháp khảo nghiệm...
Cơ sở lý luận phải được minh chứng và hoàn chỉnh thông qua các sự kiện của
hoạt động thực tiễn, vì vậy khảo sát thực trạng là rất cần thiết. Với phương pháp
này giúp người nghiên cứu tìm ra mặt mạnh, mặt yếu của việc huy động cộng đồng
vào phát triển văn hóa nhà trường THPT. Từ đó đưa ra những biện pháp nhằm cải
thiện thực trạng đáp ứng yêu cầu của giai đoạn hiện nay.
* Phương pháp thống kê toán học trong khoa học giáo dục: Sử dụng phương
pháp thống kê để phân tích và sử lý số liệu nhằm định lượng kết quả nghiên cứu.
7. Đóng góp của đề tài
7.1. Đóng góp về mặt lý luận

Đề tài nghiên cứu đã góp phần xây dựng cơ sở lý luận cho hoạt động huy
động cộng đồng tham gia phát triển văn hoá ở nhà trường THPT
7.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
Nghiên cứu này làm sáng tỏ thực trạng cũng như các yếu tố liên quan đến
thực trạng về huy động cộng đồng tham gia phát triển văn hoá ở trường THPT
Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La.

4


Việc đánh giá đúng thực trạng là cơ sở để đưa ra những biện pháp pháp nâng
cao hiệu quả huy động cộng đồng tham gia phát triển văn hoá ở trường THPT
Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, phụ
lục, nội dung của luận văn được kết cấu gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận huy động cộng đồng để phát triển văn hóa Nhà
trường THPT
Chương 2: Thực trạng huy động cộng đồng phát triển văn hóa nhà trường
THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La
Chương 3: Một số biện pháp huy động cộng đồng phát triển văn hóa Nhà
trường THPT Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La

5


CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG CỘNG ĐỒNG THAM GIA
PHÁT TRIỂN VĂN HÓA NHÀ TRƯỜNG THPT
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu về văn hóa

Thuật ngữ “văn hóa tổ chức” (organisational culture) xuất hiện lần đầu tiên
trên báo chí Mỹ vào khoảng thập niên 1960. Thuật ngữ tương đương “văn hóa
công ty” (corporate culture) xuất hiện muộn hơn, khoảng thập niên 1970 và trở nên
hết sức phổ biến sau khi tác phẩm văn hóa công ty của Terrence Deal và Atlan
Kennedy được xuất bản tại Mỹ năm 1982. Văn hóa tổ chức là tập hợp các giá trị và
quy tắc được các cá nhân và các nhóm trong một tổ chức chia sẻ với nhau. Các giá
trị và quy tắc này quy định cách thức ứng xử của mọi người với nhau và giữa
những người trong tổ chức với các bên có liên quan nằm ngoài tổ chức
Theo E.B.Tylor ”Văn hoá là tổ hợp các tri thức, niềm tin, nghệ thuật, đạo
đức, luật pháp, phong tục, và các năng lực, thói quen khác mà con người với tư
cách là thành viên của xã hội tiếp thu được” [25].
Ở Việt Nam, văn hóa cũng được hiểu rất khác nhau. Sinh thời, Chủ tịch Hồ
Chí Minh cho rằng “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người
mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chứ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn
giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặt ăn, ở và
các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa”
[18, tr.431];
Còn theo Phạm Văn Đồng thì “Nói tới văn hóa là nói tới một lĩnh vực vô
cùng phong phú và rộng lớn, bao gồm tất cả những gì không phải là thiên nhiên,
mà có lien quan đến con người trong suốt quá trình tồn tại, phát triển, quá trình con
người làm nên lịch sử…(văn hóa) bao gồm cả hệ thống giá trị: tư tưởng và tình
cảm, đạo đức và phẩm chất, trí tuệ và tài năng, sự nhạy cảm và sự tiếp thu cái mới
từ bên ngoài, ý thức bảo vệ tài sản và bản lĩnh của cộng đồng dân tộc, sức đề
kháng và sức chiến đấu bảo vệ mình và không ngừng lớn mạnh” [19, tr.16];

6


1.1.2. Những nghiên cứu về văn hóa nhà trường
VHNT là văn hóa của một tổ chức. Xét về bản chất, mỗi nhà trường là một

tổ chức hành chính - sư phạm. Đó là một thế giới thu nhỏ với cơ cấu, chuẩn mực,
quy tắc hoạt động, những giá trị, điểm mạnh và điểm yếu riêng cho những con
người cụ thể thuộc mọi thế hệ tạo lập. Với tư cách là một tổ chức, mỗi nhà trường
đều tồn tại dù ít hay nhiều một nền văn hóa nhất định.
VHNT có ảnh hưởng đến tất cả các hoạt động diễn ra trong nhà trường đó.
Theo Deal và Peterson, văn hóa ảnh hưởng và định hình đến cách mà GV, HS, cán
bộ quản lý suy nghĩ, cảm nhận và hành động. Văn hóa là một mạng lưới mạnh mẽ
của nghi lễ và truyền thống, chuẩn mực và giá trị có ảnh hưởng đến tất cả mọi góc
cạnh của đời sống nhà trường. VHNT quyết định đến việc các thành viên trong nhà
trường tập trung chú ý vào cái gì, họ cam kết như thế nào với nhà trường, họ nỗ lực
làm việc đến đâu và mức độ họ đạt được mục tiêu đề ra. [27]. Cụ thể, VHNT định
hướng sự tập trung của các thành viên nhà trường vào hành vi hàng ngày và tăng
cường sự chú ý vào những gì quan trọng và có giá trị. Nếu các giá trị và chuẩn mực
cơ bản củng cố cho việc học tập, nhà trường sẽ tập trung vào hoạt động học tập
trong nhà trường. VHNT giúp xác định và xây dựng cam kết của nhà trường đối với
các giá trị cốt lõi. Nếu những nghi lễ, truyền thống, lễ kỉ niệm tạo ra tình cảm cộng
đồng, GV, NV, HS và cộng đồng đó sẽ xác định với nhà trường và cam kết với
những giá trị cốt lõi và các mối quan hệ ở đây. Đồng thời, VHNT tích cực làm tăng
động lực làm việc. Khi nhà trường công nhận những thành quả, giá trị của những
nỗ lực và cổ vũ cho những cam kết, mọi người cảm thấy có thêm động lực để làm
việc chăm chỉ, cải tiến và ủng hộ sự thay đổi. Nếu một nhà trường có bối cảnh
không rõ ràng về mục đích, thiếu một tầm nhìn có khả năng truyền cảm hứng tới
mọi người, ít các buổi lễ mừng thành quả, mọi người sẽ biểu hiện thiếu năng lượng
trong suốt quá trình làm việc. Ngoài ra, VHNT tích cực góp phần quan trọng cải
thiện hiệu quả và năng suất làm việc trong nhà trường. GV và HS thành công hơn
trong một môi trường văn hóa mà ở đó nuôi dưỡng sự nỗ lực làm việc, cam kết với

7

những giá trị đến cuối cùng, chú ý giải quyết các vấn đề và tập trung vào việc học
tập của tất cả HS.
Craig Jerald cũng cho rằng, một VHNT tích cực có thể nhận ra ngay lập tức
khi ta bước chân vào ngôi trường đó. Biểu hiện của nó là một bầu không khí yên
ổn, trật tự, kỉ luật, thúc đẩy các hoạt động trong nhà trường bằng một cảm giác thú
vị, sống động về những mục đích mà nhà trường hướng tới. Trong môi trường đó,
HS cảm thấy tự tin và đĩnh đạc, GV nói về công việc của họ với cường độ và tính
chuyên nghiệp. GV, HS đều cảm thấy hạnh phúc, tự tin hơn là áp lực và căng thẳng.
Tất cả mọi người đều biết rõ họ là ai và tại sao họ ở đây. GV – HS đối xử với nhau
bằng sự tôn trọng như những đối tác. Theo Craig Jerald, để VHNT phục vụ hiệu
quả cho kết quả giáo dục, cần phải làm cho nó trở nên tích cực thông qua tầm nhìn
và giá trị của nhà trường, đồng thời phải làm cho nó trở nên mạnh mẽ thông qua tất
cả các mối liên kết trong nhà trường. [28]
Văn hóa có tác động rất lớn đến chất lượng giáo dục trong nhà trường thông
qua những ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến người dạy và người học. Mặt
khác, văn hóa nhà trưởng có ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục còn bởi bản thân
VHNT cũng là một phần của chương trình đào tạo trong nhà trường. Khái niệm
chương trình đào tạo được sử dụng ở đây là chương trình đào tạo ẩn [28] Chương
trình đào tạo ẩn được giảng dạy thông qua nhà trường, chứ không phải thông qua
bất cứ một GV nào. Nó là những gì thâm nhập vào người học, nhưng có thể là
những gì không bao giờ được giảng dạy trên lớp. Theo đó, chương trình đào tạo ẩn
được tạo nên bởi sự kết hợp, phối hợp của tất cả các lực lượng trong và ngoài nhà
trường. Nó bao gồm tất cả các yếu tố ảnh hưởng tới các phong trào, hoạt động của
người dạy, người học trong nhà trường. Trên thực tế, chương trình đào tạo ẩn được
thể hiện qua các dấu hiệu như: cảnh quan nhà trường, mối quan hệ thầy trò, bè bạn,
các tổ chức đoàn thể, các phong trào, hoạt động... và cả những băng rôn, khẩu hiệu
trong nhà trường. Giữa chương trình đào tạo ẩn và VHNT có sự liên quan chặt chẽ.
Như vậy một nền VHNT tốt cũng chính là một phần của chương trình đào tạo tốt,
có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục trong nhà trường.

8


Hầu hết các nhà nghiên cứu đều thừa nhận sự ảnh hưởng của VHNT đến
chất lượng giáo dục khi so sánh hai môi trường VHNT: môi trường VHNT tích cực
và môi trường VHNT độc hại. Một môi trường văn hóa tích cực sẽ góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Ngược lại, môi trường VHNT có những
yếu tố độc hại sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giáo dục trong nhà trường
Theo Kent D. Peterson và Terrence E. Deal, VHNT tích cực được biểu hiện
qua các tiêu chí cơ bản đó là: sứ mệnh của nhà trường tập trung vào việc học tập
của GV và HS; nhà trường tạo nên cảm giác về sự giàu có của lịch sử; các giá trị
nòng cốt thể hiện sự chia sẻ quyền lực, quyền hạn; nhà trường có hiệu quả công
việc cao và cải tiến thường xuyên tạo nên chất lượng, thành tích; tin tưởng vào tiềm
năng của HS và GV để khuyến khích họ học hỏi và phát triển; đội ngũ GV mạnh về
chuyên môn để sử dụng hiểu biết, kinh nghiệm và các nghiên cứu để cải thiện việc
thực hành thông qua sự chia sẻ và tin tưởng lẫn nhau; cán bộ GV cùng chia sẻ trách
nhiệm về kết quả của HS; nhà trường có mạng lưới văn hóa giúp nuôi dưỡng dòng
chảy của những thông tin tích cực; vai trò lãnh đạo của cán bộ, GV được phát huy
và liên tục cải thiện. Ngoài ra, nhà trường thường xuyên có các nghi thức, nghi lễ
giúp củng cố thêm cho các giá trị văn hóa cốt lõi; có những câu chuyện kỉ niệm sự
thành công và ghi nhận các “anh hùng” có đóng góp to lớn cho nhà trường, có môi
trường vật lí thể hiện cho niềm vui, sự tự hào. Các thành viên trong một nền VHNT
tích cực luôn có ý thức chung về sự kết nỗi giữa các cá nhân, ý thức được chia sẻ
rộng rãi về sự tôn trọng và chăm sóc cho mọi người. [27].
Môi trường văn hóa ảnh hưởng xấu đến chất lượng giáo dục khi chứa đựng
các yếu tố tiêu cực. Đó có thể là sự thiếu chia sẻ mục đích và tầm nhìn không thống
nhất do dựa trên lợi ích cá nhân; cán bộ GV không tìm thấy ý nghĩa trong công
việc, có suy nghĩ tiêu cực hoặc không có tình cảm với HS; quan niệm về quá khứ
của nhà trường như một câu chuyện của sự thất bại và thua cuộc; chủ nghĩa cá nhân
cực đoan ảnh hưởng lớn; nhà trường chấp nhận những hạn chế tồn tại và tránh sự

đổi mới. VHNT tiêu cực còn biểu hiện ở sự hạn chế của ý thức cộng đồng, tồn tại
nhiều suy nghĩ không tốt về đồng nghiệp và sinh viên; nhà trường có ít truyền

9


thống hoặc các nghi lễ tích cực giúp phát triển ý thức cộng đồng; mạng lưới văn
hóa tạo điều kiện cho sự lan truyền của những thông tin tiêu cực, sai lệch; vai trò
lãnh đạo của Hiệu trưởng trong nhà trường không được phát huy cũng như những
hình mẫu có ảnh hưởng xấu phát triển mạnh trong nhà trường. Ngoài ra, sự phân
tán và mâu thuẫn trong các mối quan hệ của cán bộ, GV nhà trường; sự xuất hiện
thường xuyên của những nghi ngờ và thù hằn cá nhân; cảm xúc thất vọng, chán nản
xuất hiện trong cán bộ GV cũng là những biểu hiện của VHNT tiêu cực.
VHNT ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục bởi nó ảnh hưởng đến tất cả các
hoạt động trong nhà trường. Tuy nhiên, để nghiên cứu những ảnh hưởng của VHNT
đến chất lượng giáo dục có thể chỉ thông qua một số tác động cụ thể của VHNT đến
HS, đến GV và đến các mối quan hệ của CBQL, GV, HS trong nhà trường.
VHNT từ lâu cũng đã được nghiên cứu ở nước ta nhưng là nghiên cứu ở một
số khía cạnh, biểu hiện cụ thể đơn lẻ như văn hóa học đường, văn hóa ứng xử, văn
hóa giao tiếp… trong nhà trường.
- Theo Giáo sư, Viện sĩ Phạm Minh Hạc: “Mỗi trường cần có văn hóa học
đường của mình; thực tiễn đã chứng minh tác dụng tích cực của văn hóa học
đường, chống lại văn hóa độc hại, tiêu cực; mục tiêu chung nhất của văn hóa học
đường là xây dựng trường học lành mạnh – cơ sở quan trọng để đảm bảo chất
lượng thật” [15];
- Phạm Công Huân trong bài “Văn hóa tổ chức – hình thái cốt lõi của
VHNT” cũng tiếp tục khẳng định, VHNT là văn hóa của một tổ chức. Tác giả phân
tích 7 biểu hiện trong hình thái và cấp độ biểu hiện của VHNT đồng thời đưa ra 5
lý do để khẳng định tầm quan trọng của VHNT đối với chất lượng giáo dục: văn
hóa là tài sản lớn của bất kỳ tổ chức nào, VHNT tạo động lực làm việc, VHNT hỗ

trợ điều phối và kiểm soát, VHNT hạn chế tiêu cực và xung đột, văn hóa nâng cao
chất lượng các hoạt động trong nhà trường... [9].
- Trần Kiểm khi nghiên cứu “Những vấn đề cơ bản của khoa học quản lý
giáo dục” đã chỉ ra bộ ba cấu thành nên văn hóa tổ chức, đó là nhận thức – hành vi
– thái độ và được xem xét trong mối quan hệ với các yếu tố bên trong và với môi

10