Dạy học phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh phổ thông lý thuyết và thực hành

DẠY HỌC PHÀT TRIỂN nàng L ự c SÂNG TẠO CHO HỌC SINH PHỔ THƠNG
LÍ THUYỄT VÀ THỰC HÀNH


Nhóm tác giả
T S .T r á n T h i B íc h Liễ u

Trường Đại học Giáo dục, Đại học Q uỏc gia Hà Nội

(C h ủ b iẻ n )
P G S .T S . L ẻ K im L o n g

T rư ờ n g Đ a i h o c G iá o d ụ c . Đ d i h o c Q u ỏ c gid H à N ội

T S . H ó T h ị N h ặt

T rư ờ n g Đ ạ i h ọ c S ư p h a m H ầ NỘI

T5. Lẻ T h a n h H uyẽn

G iả n g v ỉé n T rư ở n g Đ â i h o c G iá o d u c ,
Đ ạ i h ọ c Q u ỏ c g ia H à N ội

TS. N g u yên Tùng Lảm

H ộ iT ả m li G iá o d ụ c H á N ộ í; C h ủ tịc h H Đ Q T
T rư ờ n g T H P T Đ in h T lẻ n H o à n g , H à

P G S .T S . L é A n h V in h

NÒI

H ié u trư ỏ n g T rư ờ n g T H P T K h o a h ọ c G iá o d u c ,
T rư ờ n g Đ a ỉ h ọ c G iả o d u c Đ ạ ỉ h ọ c Q u ò c g ia H à

NỘI


T R Ấ N T H Ị8 ỈC H L IỄ U
{Chủ bién)

DẠY HỌC PHÁT TRIỂN nàng
•

É

Lực SÁNG TẠO
É

CHO HỌC SINH PHỔ THƠNG

LÍ THUYẾT VÀ THỰC HÀNH

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘ!

•


M Ụ• C LỤC
*

L ồ i gi0i thiệu
Lờ i cả m đn

.............................................................................. 7
.

..........................................

..........................................11

Phán 1. NHỮNG VẮN ŨÉ CHUNG VÉ PHÁT TRIỂN NÀNG Lực SÁNG TẠO
CHO HỌC SINH
1 1. Sáng tạo. điẽu kiện dể phát triển nâng lực sáng tạo
và m õi quan hê vđi sán g n g h iép ...................................................................................................................... 13
1. 2. Đ â c điếm phát irién nãng lực sáng tao c ú a học sỉnh qua c á c đọ tu ổ i............................. 20
1. 3. D ạy học sáng tạo và day hoc phát tnển năng iưc san g t a o ........................................................26
1.4. Công c ụ , phương pháp phấ! trién năng iưc sán g tao cho học s in h ....................................... 31

Phán 2. TIÉU CHÍ ĐÁNH GIÁ, MÂU BÀI SOẠN. MẪU QUAN SÁT GIỜ DẠY
PHÁT TRtỂN NÀNG L ự c SÂNG TẠO CHO HỌC SINH
2 1 Tiéu c h i đânh giâ bài dạy phât triển năng lực sấng tao cho học s in h ...................................51
2 .2 . M ấu bài soan vá hưởng dân so an bài dạy học phát triển năng lục sâng t a o .................55
2 .3 . Phiêu quan s a ỉ vả hưđng dán quan săt giờ day học phát triển năng lực sáng tao .. .6 3

Phán 3. HƯỚNG OÁN PHÁT TRIỂN nâng Lực SÁNG TẠO CHO HỌC SINH

TRONG MỘTSÕ MÕN HỌC
3 1. Hương dán phat triền năng iưc sáng tao trong m ơn NgC vãn • gdi ý bái s o a n ..............67
3 2 . Hưdng dán pnãt triển nàng luc sáng tao trong m ón L ic h sừ - gơi y bái s o ạ n ............ 106

3 3 . Hưđng đán nâng lực sáng tạo trong m ơn Tôn ■g ý bái soan .........................................159
3 4 . Phát triển nâng ìực sấng tao írong mót sị m ôn hoc Khoa học T ư nhiên gơi ý bái s o a n ..............................................................................................................................................................202


OẠY HỌC PHAT TRtỂN NẢN6 L ự c SANG

t ạ o c h o h ọ c s in h p h ố

THÓNG

6 ___________________________________________________________________________________ LI TH U YỀT VA TH ựC HANH

3 .5 .

Gơi ý phất triển nảng iưc sang tạo, sâng nghiệp trong m ỗn hoc Cồng nghẽ gợi y bài so ạ n ........................................................................................................................................................ 252

3 .6 .

Gơi ý phát trién nảng lực sáng tạo trong một sổ m ôn học k h ấ c .........................................269

Phin 4. PHÁT TRIỂN NANG Lực SÁNG TẠO CHO HỌC SINH

QƯA CÂU LẠC Bộ SẮNG TẠO
4.1.

TỐ ch ứ c Cảu lạc bõ Sáng tạo ...................................................................................................................... 281

4.2.

Vi dụ vé ctìii đê vá lịch sinh hoat c ủ a c ả u lạc b ộ ......................................................................... 2 8 9

K ế t lu ậ n ........................................................................................................................................................................................293

T i i liệu th am khảo .......................................................................................................295


LỞI GIỚI THIỆU
m

N g h ị q u y ỏ i 2*^) c u a B an C h ấ p h à n h T W Đ á n g v c đ ố i m ớ i c ẫ n ban.
toiin dlv*n g i á o d ụ c và đ à o lạ o Việt N a m n h ằ n m ạ n h v iệ c g iá o d ụ c phai
p h á i triêti to à n clivii vá p h ái huy lốt nh ất tictii nãiig. k h a n ã n g s á n g tạo
c u a m ồ i c á n h ã n c o n im ư ờ i Việi N a m . C h ư ư n g irinh g iá o dụi; p h ổ ih ò n g
m ớ i n ã n i 2 0 15 x c m s á n g ụu) ià niộl Iro n g tá m n ă n g lục c a b á n c a n p hái
triê n

c Ik )

họi; sin h V iệt N íim tro n g th c ki X X I. B ê n c ạ n h đ ó , b ă l đ ầ u

n h iự m ki m ớ i c u a m in)i, T lui tư õ n g N g iiy cn X u â n P h ú c đ à đ ặ t m ục
Iiẽu i r ọ n a tâ m liiv s á n g tạo. khơi n g h iệ p v à láy s ụ p h ã l triẽ n c ú a d o a n h
n g h iộ p láni đ ộ n u lự c đ c V iệt N am hội nhiip v à p h á ỉ ư iẽ n k in h té.
( ì i á o d ụ c n à n g lực sáni: tạo, s á n g n g h iụ p ph ái băi đ a u t ù lira tiiỏi
p h ô Iliõng và c ác n ư ớ c đã th ự c hiện m ụ c liêu n à y tứ nh iò u th ậ p ki nay.
\ h i r n i : v iộc phiii irièn n à n g lục sá n g ỉạ o c ị n c ó n h ic u th á c h th ứ c và
Can trơ ; c ỏ m ộ t k h o a n g c á c h lớn g iữ a lí th u y é t v à ih ự c h à n h , đ ặ c biệt
o Viội N m n . Sir lliicu h ụ t c á c clii d ầ n vồ c á c h s o ạ n , ih ự c h iện và đ á n h
g iá m ộ t bài cl;iy p h á t irièn n à n g lực s á n g tạ o và c á c h đ ã n li g iá n ă n g lực
Siiny tạ o CIIU h ọ c sin h đ à làin hạn c h é v iệc d ạ v h ọ c pluii Iriẽn n ả n g lực

Siiiig t:u) c u a m á o \ iOn. ChưcTng ư in h và sách g iá o k h o a \ ổ n lã n hìrng lài
liộu ctiinli d ư ợ c giíio v iên sir d ụ n g tro n g t|u á trin h d ạ y h ọ c n hirnu c ó rat

II các Inrám: dần lỉiáo viên cách thức ph;'il tricn nàng lục sárm tỊio cho

i cii h nào (lẽ ịỊiiiO viẽn CI> íhc
lự í /iii ìroiìiỉ \ ụ r Jạv học phái IriC-n nùnịi lực sủnịỉ ỉụti với hdf ki loại
LÌitariiíỉ irinli híiv \iich iĩ/iio khoii nào ' Dicii ịỉì lỊUyếr lĩị/ìh sự thánh cònii
hv>c sinli. C â u hoi d irự c đẠl ra

CIUI J ạ \ học pha! Ịrũ-n núm; lực stinịỉ ÍỊio '

M ộ t n h ó m n g h iê n c ứ u cú a

I n r ờ n i: Đ;ii h ọ c ( ì i á o d ụ c đ à ngliiẽii cứ u li th u y ế t v à íhit n g h iệ m (hành
cõniỉ tliiỵ h ọ c pliát triê n n ă n g h.rc sániỉ tạo c h o h ọc s in h ớ hai tr ư ờ n g


DẠYHỌC PHAT TRlỀN NANG Lực SÁNG TẠOCHO HỌC SINH PHỔ THÕNG
8

Li THUYẺT VÁ THƯC HÀNH

T H P T v à T H C S c ủ a H à Nội- N lióm d ã h u ấ n lu y ệ n g iá o v iê n cácli s ừ
d ụ n g c ác c ô n g c ụ s á n g lạ o iro n g d ạ y h ọc và th ư n g h iỵ m th à n h c ô n g vỡ i
c á c bài h ọ c ở n ả m n iô n họ c: T ốn. Móa h ụ c , N g iì v ă n . C ơ n g n g lìệ và
L ịc h s ừ d ự a trê n c á c bài d ạ y c ủ a sá c h g iá o k h o a biơn s o ạ n t n i ó c n á m
20 1 5 p h ụ c vụ c h ư ơ n g trìn h g iáo d ụ c 2 0 0 6 . m ộ i c h ư ơ n g irin h c h ú y c u
c u n g c ấ p k ié n ihirc c h o h ụ c sinh. K é t q u ả Ihứ n g h iộ in lạ o d ộ n g lự c c h o
n h ó m n g h iê n c ứ u m à n g ư ờ i c h ắp bút c h in h là T iến s ĩ T ran T h ị B ich L ic u

v iểt c u ố n s á c h n à y n h à m g iú p g iá o v iê n d ễ d à n g h im t r o n g v iệ c ihựchiện d ạ y h ọ c p h á t tric n n ă n g lực v à n ă n g lự c s á n g tạo.
C u ố n s á c h g ồ m c ó 4 phần:
P h ầ n I : N h ữ n g v ấ n đ ề c h u n g về p h á t t r i c n n ă n g l ự c s á n g t ạ o c h o
h ọ c s i n h : P h ần n à y c u n g c ấ p mộí cái nhin tổ n g Ihể về s á n g lạo, n ă n g lự c
sá n g tạo, d iề u k iện d ề ph át ư iẻ n n ã n g lự c s á n g tạo, kh ái n iệ m v à b àn c h ằt
c ủ a d ạ y h ọ c ph áỉ triến n ă n g lự c sáng lạo, c ô n g cụ và phưtTng p h á p s á n g tạ o
s ử d ụ n g ; m ối q u a n h ệ g iữ a sáng tạ o và sá n g nghiệp,

Phần 2: T iêu clìí đánh giá, mẫu bài soạn, mẫu quan sát gíờ
d ạ y p h á t t r i ể n n ă n g l ự c s á n g t ạ o : G iớ i th iệ u nội d u n g b ộ 6 tiê u c h í
đ á n h g i á bài d ạ y p h á t tr iể n n ă n g lự c s ả n g tạ o d ù n g d ề đ ị n h h ư ớ n g c h o
g iá o v iê n khi s o ạ n b à i, c h o n h á q u à n li đ á n h g iá b à i d ạ y c ủ a g i á o v iứ n
v à k è m th e o đ ó là m ẫ u h ư ớ n g d ẫ n c á c h s o ạ n b à i d ạ y g i ú p g i á o v ié n
d ề d à n g k h i s o ạ n b à i. M ầ u bài d ạ y h ư ứ n g d ẫ n g i á o v iê n c á c h x á c đ ị n h
m ụ c tiê u p h á t ir iẻ n n ă n g lự c s á n g tạ o , m ụ c liê u p h á t i r ic n k iế n th ử c , k ì
n ă n g m ô n h ọ c , liên m ò n h ọ c và p h á t triề n c á c n ă n g lự c liên q u a n chio
h ọ c s in h th e o y ê u c ầ u c ú a c h ư ơ n g Irin h g i á o d ụ c p h ô t h ô n g m ớ i; g ụ i
ý c á c h x á c đ ịn h c á c h o ạ t đ ộ n g , c á c c ô n g c ụ , p h ư ư n g p h á p s á n g tạ o teú
d ụ n g đ ể th ự c h iệ n c á c m ụ c tiê u đ ã đ ư ợ c x á c đ ịn h , h ư ớ n g d ầ n cácli đíirih
g i á k iế n t h ú c , k ĩ n ă n g c ủ a h ọ c sinh.
P h ầ n 3: H ư ớ n (i d ẫ n p h á i triể n n ă n g lự c s á n g tạ o c h o h ọ c s in h

tr o n g m ộ t số m ô n học cụ thể: Phần này giới thiệu nãng lực sáng tạ o
ciia từ n g m ô n h ọ c , c á c h th ứ c ph ái triề n n ă n g lự c s á n g íạ o c h o h ụ c s in h
i r o n g c á c m ô n h ọ c ( N g ữ v ă n , L ịch sừ, T o án , H ó a h ọ c , C ô n g n g h ệ . K h o a
h ọ c T ự n h iê n , M ĩ t h u ậ t v à A n h v ă n ) v ớ i m ộ t s ố m in h h ọ a b à i s o ạ n ó
từ n g m ơ n tro n g c h irơ n g tr in h ph o th ô n g V iệt N a m và m ộ t s ố m ẫ u b-ài
d ạ y q u ố c tc đ c g iá o v ié n t h a m k h ả o khi s o ạ n bài.

Lf( giới itiiÉu

9

iMiần 4 : H h á l (rií-n Iiiìnt' lự c sá tiịỉ t ạ d c h o h ọ c s i n h q u a C â u lạc
bỏ S á n ị i t ạ o : P h ần n.ìy gựi ý cách th ứ c lỏ c h ứ c ( 'â u lạc b ộ s á n g lạ o và
cac ho ạt đ ộ n g s á n g tạ o Iigoài giờ h ọc c h o h ọ c sinhỉ ) ã y là m ộ i c u ỏ n Siich c ó giá Irị k h o a liọc và giá Irị írng d ụ n g ihực
liỉn c a o , g ó p p h a n hiện lliựt- hóa c h ú trư ơ n g vá niụ c liêu d o i m ớ i g iá o
duc V iệl N a m . C u ố n sá c h n ày c h ẩ c c h a n sẽ g iú p g iá o v iê n th ự c hiỹn
thành c ô n g c á c m ụ c licu ph;'ii ư iẽ n n ă n g lực, đ ặ c b iệ t n à n g lự c s á n g tạo
cho h ọ c s in h m à c h u ơ n g trinh g iáo d ục m ớ i c ủ a V iệt N a m đ ề ra.

Hà Nội. ihánịỉ

7

núm 2016

G S .T S . N g u y ễ n H ữ u D ức


LỞI C Ả M ƠN

N h ó m nghiiín c ử u trán lrọnjỊ c á m ITTI Q u ỳ Pliát tric n K h o a h ọc và

CỎIÌII nehệ Quoc lỉia (NAl-'0STl-.0) đã tài trợ nghiịn ciru đo lài m ã so
V I2 .2 -:0 1 3 .Ì6 .
N h õ m Iiglìiên á r u chãii ihàiili c an i Ư11 c ác g iá o v iê n T n r ờ n g T H P T
D in h T iên H o à n g . T rirử n g T H C S M ạ c Đ ĩn h C h i (H à N ộ i ) d ã ih a in gia
soạn bài vii iliực hicn llnr nglnỌni.

N lióm nghiiỉn c ử u xin c h ân thiinh c an i ơ n ‘Í a rờ n íi D ại h ọc G iá o diic
(D ại h ọc Q u ố c y ia l l à N ộ i) d à tạo d iỏ u kiộn vè thờ i g ia n , thù tục đC'
n h ó m lioàn ih á n h

lài ntihiên cirii và c ò n g b o kot qii;i.


Phần 1

NHONe VÂN DÉ CHUNG VỂ PHẤT TRIỂN
NÀNG Lực
SÁNG TẠO
CHO HQC
SINH
•
•
•

1.1. SÁNG TẠO, ĐIẾU KIỆN ĐỂ PHAT t r i ể n NANG L ự c SANG t ạ o
VA MỐI QUAN HỆ VỚI SANG n g h iệ p
1.1.1. Sáng tạ o và điểu kiện đ ể phát triển năng lực sáng tạo
C ó n h iề u c á c h h icu về sá n g tạo n h ư n g h ầ u hét c á c n h à n g h iê n CÚÌI
đ ế u c h o rằ n g , s á n g tạ o là q u á trinh tò m ò - k h á m p h á , tư ở n g tiKTng v à Ur
d u y s á n g tạ o d ự a trên kien thứ c, kinh n g liiệ m v à d ư ớ i s ự tác đ ộ n g cù a
đ ộ n g c a và c á m x ủ c c ù a m ộ t n g u ờ i đ c tạ o ra n h ìrn g sà n p liâ m ( c á c ý
tư ớ n g , g iai p h á p h a y là m ộ t vật cụ th ể ) đ ộ c đ á o và h iệ u q u á ( c ó g iá trị.
luni ich v à p h ù h ợ p với n g ư ờ i s ừ d ụ n g ) (R iin c o ct a l. 2 0 1 2 ; S ie m b e r g .
1‘>99; V vg o lsk y . 2 0 0 4 ). S á n g tạo th eo c á c h h iều n ày c ó ý n g h ĩa ú c h c ự c
klii n ó c ó m ụ c (icu g iá o d ụ c h ọc sinh trớ th à n h n h ừ n g n g ư ờ i s á n g lạ o h ữ u

ich cho xã hội.
N h iề u p h ẩ m cliầt n ă n g lự c cá n h â n c ẩ n th iéí c h o v iệ c s á n g tạo
( (io rn y . 2 0 0 7 ). T u y n h iê n , lò m ò . tư ờ n g tư ợ n g v à t ư d u y s á n g lạ o đ ư ợ c
x em lù n h iìn g niìng lực q u a n irọ n g n h ấ t đ ể m ộ t n g ư ờ i s á n g tạ o v à g iừ a
c h ú n g c ó m ố i q u a n h ệ c h ặt c h ẽ với nhau .

Tò mò - khúm phú ià m ộ t ham m u ố n c ù a c o n n g ư ờ i m u ố n hiểu
dirợc s ự v ặ t h o ạ t đ ộ n g ra sa o v à c o n n g ư ờ i s u y n g h ĩ n h ư thố n à o (S ta rk o ,
2 0 1 3 ). N ó c ỏ vai írị q u a n tr ọ n g tro n g s ự p h á i triề n tri tuộ v à tà m ho n
c u a tré. là m c h o tri tu ệ tr ờ n ên tích c ự c h ơ n . c h o p h é p c o n n g ư ờ i k h á m
p há m ô i t r ư ờ n g x u n g q u a n h đ ể lạo ra c á c ý lư ờ n g m ớ i {B arell, 2 0 0 3 ).


DẠYHỌC PHATTRlẾN NANG LỤC sáng tạo cho học sinh phó thủng
14

Lí THUYẼT VA THƯC HANH

ĩirưnịi rượni: lã k h á n ă n g lạo ra c á c hinh ánli tin h ỉh ần ; k h á Ii.ìng tư
du y về c á c ý tư ơ n g th ú vj liay c á c p h irư n g p h á p k h ô n g tồ n tại ir ư ớ c tlò
(H o rn b y . 1^95; V ygoísky, 20C4). T ư ờ n g lư ợ n g c u n g c ấ p n c n tàtig c h o
s ự sá n g í ạ o ( B r a d y & n d c lm a n . 2 0 1 2 ) v ã n ă n g lư ợ n g c h o s ụ lư d u y s á n g
tạo (W u w e i, 20 11). V y g o tsk y ( 2 0 0 4 ) vioi rần g: c o n n g u ờ i ưány g i à u
kiníi n g h iệ in Ihi a n h ta c à n g c ỏ c ơ hội đ ư ợ c liếp xú c với c á c ng iiy cii liệ u
g ià u sứ c tư ờ n g iircTDg và khi a n h ta d ư ợ c lu y ện lậ p c á c bài lậ p t ư ớ n g
tư ợ n g lạ o c á c m o i k ế t nối g iừ a c á c y ế u lố th ự c v ớ i lư ờ n g tư ợ n g t h ô n g
q u a trị c h ơ i đ ó n g vai, v ẽ và viết s á n g ỉạo thi a n h ía sê p h á t trié n đ ư ợ c
n ả n g lự c tư ờ n g tirựng.

Tư ihty sá n ^ tạo đ ư ợ c h icu là k h á n ả n g sả n sin h ý lư ờ n g m ó i, c á c h

giái q u y ế t v a n đ c m ớ i. c ó cái nh in k h á c lạ với s ự v ậ u v a n đ ề (D o B o n o .
1970; O k p a r a , 2 0 0 7 ). là k ế t quá t u ơ n g tác c ù a c á c q u á tr in h k h á m p h á .
lirờng Iirợng và lư d u y d ư ớ i tác đ ộ n g c ù a đ ộ n g c ơ v à x ú c c á m c á n h ã n .
Đ c s á n g tạ o thi m ộ t n g ư ờ i c ầ n c ó kiến th ứ c , c á c k ì n â n g s á n g t ạ o
và c õ thái đ ộ tíc h c ự c đ o i với s ự s á n g lạo. C á c k iế n th ứ c h ỗ ir ự q u á
trinh s á n g tạo b a o g o m : (i) kiốn th ứ c v ề s á n g tạ o và q u á irin h s á n g
lạo ; (ii) k iế n ih ử c m ó n h ụ c /c h u y ê n n g à n h v à k ié n th ứ c liên n i ỏ n /l i ê n
n g à n h , K ic n thírc v c s á n g tạo đ ò i hòi m ộ t n g ư ờ i h iế u đ ư ợ c m ụ c tic u .
nội d u n g , p h iiư n g p h á p , c ò n g cụ s á n g tạo, y ê u c a u đ ố i v ó i s ả n p h à m cùíi
s ả n g tạ o v à c á c th ò n g tin v è n h ũ n g p h á i m in h s á n g tạ o đ à c ó ( P c r r a r i
ci al.. 2 0 0 9 ). C á c k iế n th ứ c íh u ộ c m ị n h ọ c /lìn h v ự c c h u y ê n n g à n h và
liên m ô n /liê n n g à n h là c á c kiổn th ứ c to án h ọ c , v ă n h ọ c . k h o a h ọ c . n g h ệ
th u ậ t, c õ n g n g h ệ . .. (B u rk c . 200 7 ; M o ra n , 20 10).
S á n g lạ o g á n liền với kinh n g h iệ m và c á c x ú c c ả m nhir; cãt : gếc
k h ơ d a u . vui siRTng, h ạ n h p h ú c , ngạc nh iên , xúc đ ộ n g . .. tr u ớ c v é đ v p c ù a
ihiẽn nh iên , cù a c u ộ c s ố n g c o n n g ư ờ i h ay c ác h iện tư ợ n g xà h ộ i . . . Lạo
n ê n h ứ n g th ú sá n g tạo ( Vygolsky, 2004 ). C ă m x úc vồ cái đ ẹ p đ ó n g vai Irị
q u a n trọ n g đ e lạ o ra n h ữ n g sàn p h ẩ m c ỏ tinh th ẫ m m ĩ (H a y n e s . 1999)
B ẽ n c ạ n h đ õ , k ĩ n ă n g sá n g tạ o đ ó n g vai trò q u a n tr ọ n g tr o n g qiuả
irinh s á n g tạo. D ó !à c á c k ĩ n ă n g q u a n sát, tư ở n g tư ợ n g , và lư d u y sá.ng
lạ o , k ĩ n ă n g kh ai th á c , s ử d ụ n g các c .mg c ụ th ô n g tin tru y ề n th ô n g ( I C T ) .
k ĩ n ă n g s ử d ụ n g k iế n th ứ c c h u y ê n m ô n . kiéii th ứ c k h o a h ọ c v á c á c cô>ng
c ụ s á n g tạ o đ ể lạ o n ê n sả n p h ẩm sá n g tạ o (D e B o n o , 1970; M e y c r . 2 0 12;
M o ra n , 2 0 1 0 ; S ía rk o , 2 0 1 3 ; Sorby, 1999).


P h ản 1 Nhiing văn dé cttụng v_é phat Itién năngjực_sang tao cfìo fiQC sinh_____________________

C u õ i c ù n g sưn pliãni tláii r;i cua q u á trin h s á n g lạ o ]à n h ũ n g ý lirứng
m ó i. củ u íioi m ới, caii trúc, cliửc Díing inới c u a m ộ t v ặ t. g iái p h á p inới

híiy niột sun pliãni m ó i c ụ thô (R iincn, 2 0 1 2 . S tc rn b c rg . 1999).
S á n g t ạ o chi diồn ra irong m ỏi trư ờ n g c ó s ự k h u y ố n k h ic h sáng

lạo và có các đicu kiộn đẽ .Sciniỉ lạo nlur có các phirơng ỉiộn. c ơ sờ vật
c h ắ t p h ụ c vụ viộc n g h iê n cử u . líii n g h iệ m và sàn xu al c á c sá n p h à m m ứi
( v \ gDtsky, 2 0 0 4 ; S ta rk o , 201 y ) T ro n g n h á In rìing lả m ỏ i (n rờ n g k h u y c n
khicli học s in h Iir d u y c ãc ý lu o n g n iớ i. c á c h h ọc bài s á n g tạ o , tạ o các
b ứ c ir;inh h ay bài v ict s á n g lạo, c h ấp n h ậ n c á c ý tu ớ n g k h á c lạ c u a các
c m , c h ằ p n h ặ n c á c lin h cácli k h á c n h a u c ù a H S — C á c om c ó c á c p h ư ơ n g
tiện đ ẽ th ự c h à n h , làm ihi niỉhiệm . th a m gia v à o c á c h oại đ ộ n g s á n g tạo
th ô n g q u a c á c c á u lạc b ộ sá n g lạo và cái; ho ại d ộ iig Irài n g h iệm ...
( ‘a sh ( 2 0 1 1 ) lóni tát c ác chiền lược đ ê x ây d ự n g m ộ t lớ p hiỊc sá n g
tạ o nlur sau:
•

C h o p h c p h ọ c sin h ihời g ian đ ẽ Iir duy, n à y s in h c ã c ý tư ờ n g và
ch ơ i vứi ch ú n g ,

•

K h u y ề n k h íc h liọc sin h đ ặ t e à u hói. tạ o c á c kếi nối và hình
d u n g c á c sa n pliâm s á n g tạo,

•

Đ á n h g ià g iá trị v à ilnrưng c h o n h ữ n g ý tưừiig. sá n p h ấ m g iàu

Irí tưưiig tirợng. độc đáo và có giá trị ímg dụng thực tiễn
•

K h u y c n k h ic h g iái quyốt v ẩ n đ c b ă n g n h iề u g iái pháp .

•

N h ả c n h u h ụ c sinti rÁnjỊ k h ô n g b a o g i ờ chi c ó m ộ t c â u trà lừi
đ ú n g c h o c á c v ấ n đ c Ihực tiền.

•

T ạ o k h ơ n g klií c ơ i m ớ đế titn ra n h ữ n g v ấ n d c m ớ i; g iái p h á p
m ớ i vá c á c q u a n đ ie n i khác nhau.
X â y d ự n g m ộ t m ỏ i tn rờ n y th ú vị và c h o p h é p k h á m p h á n h ữ n g
ý lư ơ n g m ạ o h ie m và k h u y ế n k h íc h c á c ý tư ở n g m ạ o h ié m .

•

K h u y e n k h íc h h ọc sinh th ao lu ậ n , tra n h lu ậ n ve c á c v a n đ e và
cá c g iãi píp-

•

X ả y d ự n g niõi tr ư ờ n g lớp h ọ c s a o c h o h ọ c s in h c à m ih ấ y th o ái
m ái. h ồ trợ n h ữ n g ỷ tư ớ n g đ a d ạ n g , c ó c h ấ t lư ợ n g v à k h á c b iệt
m à m ồ i h ọc s in h m a n g đcn lórp học.


OẠY HỌC PHÁTTRlỂN NANGLực SÁNG TẠO CHO HỌC SINH PHỔ THÚNG
Ll THUYỂT VÀTHỰC HÀNH

16

•

Y é u c ầ u tẳl cá họ c siiili d á n h g iá c a o , tõ n tr ọ n g s u y n y h ĩ và các
ý tưỉìmg củíì nh au.

•

G i ú p d ở v à h ồ trợ h ọ c sin h th ự c hiộn c á c n h iệ m v ụ h ọ c lập.

( ‘ó th ế lỏ m lẳ l c ả c lliành lố c ủ a s á n g lạ o i r o n g s ơ đ o 1-1 s a u d ây:

Mcii lĩu ờ n g » a n g tạ o

t> ỉu vào
Kiên Ihưc, kỉ nảíìg.
tháj đ ộ . km h nghiệm ,
xửc càm . mơi ƯVỊHỈỊ

Q s á tr in h
To m ò khàm phả.
iưủng cuợng. (ư duy

sếD^ịậÚ...

|)À u ra
cưcmg.
ph«ỉ)
h*y m ột d o
mới.

cAu hịi taớ). cAch

nbinmỏi

M ỏ i ừ u ờ n g s á n g lạ o

So đó 1.1. Các thành tổ cùa sáng tạo

1.1.2. S á n g tạ o v à s á n g n g h iệ p
S á n g n g h iệ p tr o n g tiế n g A n h (e n tr e p r e n e u r s h ip ) d ù n g đ ể chi viực
k h ớ i n g h iệ p d ự a trên m ộ t ý tư ở n g s á n g lạo tr ư ớ c đ ó c h ư a c ó , c ầ n đ é n sự
s á n g tạ o và m ạ o h iê m đ ố t h ụ c lìiộn. S á n g n g h iệ p đ ó n g vai trị q u a n trọ n g
đ o i với s ự tă n g tr ư ờ n g kinh tế. M àng n ả m tại V iệt N a m và c á c n ư ớ c ,
h à n g n g h ìn c á c d o a n h n g h iệ p tư n h â n ra đ ờ i tạ o c ô n g ă n v iệ c làm c h o
h à n g iriệ u I i g ư ữ i . T htío L iê n m inh C h â u  u ( E C ) , 1 5 % d ế n 2 0 % h ục

sinh, những cm tham gia vào các chưcTng Irinh ihí điểm “cơng ty nhcV' ờ
c á c t n r ờ n g p h ố th ô n g s a u đ ó d ả k h ớ i n g h iệ p v à th à n h c ô n g . E C c h o hay.
đ ầ u t ư v à o g iá o d ụ c s á n g n g h iệ p là m ộ t t r o n g n h ữ n g d ầ u tư tạo ra lợi
n h u ậ n c a o n h ấ t ờ c h â u  u . n c đ â c ó n h iề u c h in h sá c h v à c h iế n lư ự c đố
lả n g c irờ n g g iá o d ụ c s á n g n g h iệ p tr o n g c á c Irưcm g h ọ c . [ĨC đ ò i hói c á c
n ư ớ c th à n h v iê n p h á t triể n n ă n g lực sãtig n g h iệ p c h o h ụ c s in h ờ tấ( cá
c á c đ ộ tu ổ i từ ú é u h ọ c đ ế n tru n g học, d ạ y n g h ề v à đ ạ i h ọ c . đàm bào iỉi'
h ọ c s in h c ó ih é n h ậ n ổ ư ợ c c h ẳ i lư ợ n g g iá o d ụ c s à n g n g h iệ p c a o n h ằ l ờ

tat cà các giai đoụn cùa quú irình giáo dục ( T rẩ n T h ị B íc h L iễ u . 2 0 1 4 ).
G iữ a s á n g tạ o v à s á n g n g h iệ p c ó m ố i q u a n h ệ v ô c ù n g c h ặ t chè.
O k p a r a ( 2 0 0 7 ) đ à chi ra rầ n g . i á n g tạ o c ầ n th iế t c h o s ự th à n h c ô n g củu

17

Phần 1 Những ván ớé ctiung vé phái tnén naiig lực sâng tgo cho học sinh

s á n g n g h iệ p . D ằii lir v à o p hái Iriiín n ả n g lự c s ả n g íạo là y ể u t ố q u a n
t r ọ n g đ ầ u tiC*n c h o q u á ư in h sáng nghiộp- B e s s a n t a n d T id d ( 2 0 0 7 ) giái
th íc h rỏ r à n g h ơ n m ố i q u a n hệ này: k h ô n g chi ý tư ớ n g k in h d o a n h sá n g
lạo t ạ o ra b ư ớ c đ ộ t p h á c h o kinh d o a n h m à h ầ u h ế t c á c h o ạ t đ ộ n g kinh
d o a n h đ c u c ằ n đ ế n s ự s á n g tạo. bời vi h ầ u hết c á c h o ạ t đ ộ n g k in h d o a n h
là n h ìn ig th a u tác g iái q u y ế t vấn d ẻ m a n g tin h s ả n g tạ o c ầ n đ e n n ă n g
lực s á n g tạo, D o đ ỏ . q u á trinh sáng lạo. s á n g n g h iệ p b a o g ồ m c á c hoại
đ ộ n g liê n q u a n v à kál n ố i. đ a n xen n h a u từ k h ả m p h á d ế p h á t h iệ n v ấn
d ề . p h á t h iệ n n h ữ n g đ iể m m ớ i lạ c ù a m ộ t đ ồ vật, s ự vật đ ế n q u á trinh
t u ớ n g tư ợ n g vn íư d u y s á n g tạo đc tạ o ra ỷ tư ờ n g h a y sá n p h ấ m m ớ i và
h iện ih ự c h ó a c h ú n g (D a v ie s. 2010; S ta rk o . 2 0 0 5 ). Q u á trin h đ ó x ả y ra
n h ư sa u ;

I .Q umii Itil. khỉ^m phH. phỉii liÌHt

X4C d ỉ u h

tiii

] «11 k c

n t l i i è n c i n i p t i 4 ỉ n ê t i Vỉiri p h á t i

Sit diiỉi^ kiw COIIX C\I
L’IÌC y ỉ i m i i Ệ ;

Ỉ4U
ỉ AU \ c

'XI «uih

\AII p l \ a n

(*||01I ) Utơiỉg. ỆIU pli^>
Cữ ỉlie tiiọ i ihuc li(M

3 .T a o I0IÌ p h ả m m ơ ỉ H ù n tlu ĩi litia \ tiioiig

dc 1SBI ỉ4i im IIUH kOiiỊí bo '»•11

niu! VH

th ư ơ iiậ n iii h o i (S I pỉiaiit

Sơ đó 1,2. Q trình sáng tao, U n a M N O lỉ QUÕC G IA HA NOi^
c

ụ

TO U I^ l Á M Ỉ H O N G H I ^ ỵ Ề Ì
lliẽ :

----------

( ỉ) Ọ uan sái. khám p h á và phải hiựn
( i) Sir d ụ n g c á c c ò n g c ụ vả p h ư ơ n g p h á p k h á m p h ả n h ư là m m ột

k híio s á ư n g h iê n c ứ u n h ỏ , đặt c á c c â u h ò i v à s ừ d ụ n g c á c th a o tác
q u a n s á t đ c p h á t h iệ n ra n h ử n g y ế u tố đ ặ c s ắ c , k h ô n g b in h th ư ờ n g


DAY HOC PHAT TRIẾN NANG LUC sang tao cho học sinh PHÓ thõng
18

LI ĨH U V ẼT VA THƯC HANH

cu a s ự vật ( c á c đ ồ V'ật. lãc p h à m vi^n học, ny h ộ ihuột. di (ich lịch sư
hay m ộ t h(?p chíỉt. c õ n g thứo..,); n h ừ n g c h i tict c ó th ẽ c lirợ c cái licn.
làm m ớ i. K è lên c ã c v ấn đc lim ra.
(ii) T im h iều c á c p hát niinli liên q u a n đ ế n s ự vậi gắn với vắn đc

Iighiõii cừii hay hục lập thỏrg qiiii lài liộii. phim àiih, câu chiiyi;ii ciia
n h ã p h át ininiv.. Trong qí trinh qin sál, tim hiịu c á c p hát miiih
k h o a học. c á c tác p h à m niỉhộ thuật... ghi clióp lại cách nhừ khoii liọc
ph át h iện v an đ e , cácli h ọ ỊỊÌai q u v e í v ấn đổ h ay tliicl kc m ộ t san
p h ắ m lìiới. c á c h sáiì sin h ý tirớnịỉ, kì ih u ậi trinh b ày m ộ t táe p h ã n i
nghộ ihuậi. v ãn học. cách CÍÍC nh à lịch s ữ n g h iên c ứ u và ph át hiộn di
lich lịch s u và cácli hụ nhin nh ận, xcn i xót và đán íi g iá L-hiing...

(2) Tươnịi Itrựnịỉ vù lư ihiy

lạo

(i) Sir d ụ n g c á c c õ n g c ụ sáng lạ o đ ẽ tu ơ n g tu ợ n g và lư d u y c á c V
tư ư iig, g iai p h á p inứi (K ich n ã o . S C A M P E R . cẠp từ n g ầ u iihicMi.
b ứ c Iranh n g ầ u n h ic n , vicM sá n g l ạ o ,..) .
(ii) t 'h ọ n ý tư cT ng: S a u khi đ ã c ó c á c ý u rở n g , c h ọ n r;) t r o n g liiinti

lìiục c á c ý tirư ng m ộ t ý tư ư n g h a y n h ấ t d ố chi lici h ó a ý iư ư n g đ ó
n h à m tạo IÌ1ỘÍ sa n p liám m ới. X e m xét c ó b a o nliiiíu p h ư a n g iin đ c
tliiit kc tạ o sá n p h ằ n i tnứi (jó. chi tici h ó a sả n phiini.
(iii) T h à o luận , c h ia sẽ ý tư ớ n g , đ á n h g iá d iê m m ạ n h , đ iỏ in y ổ u cú;i
sa n p h à m :

+ Trinh bày loàti bộ cát: ý iưưng. các chi tict cùa Siin phâin và
kcl h ụ p c h im g vớ i nhíui thoi) n h ừ n y c á c h ihirc khíÌL' n h a u d o lai)
ra m ộ l sá n p h à m m ớ i. d ộc dáo ;
’ Đ á n h g iá ư u d iê m , hạn c h ế và c á c h k h á c p h ụ c c á c h ạ n chó
c u a sa n p h â m ;

• Tạo

m ột

câu chuyện vc đồ Víit, ý luơng mói hiiih tliành. chia

se tro n u t'ộ n g đ ô n g ;
T h a o lu ận , đ á n h g iá san philm v á h o à n ihiựii nó.
C á c c â u hoi c á n tra lời irước khi d ư a ra q u y c l dịnli v c m ộ l san
phíìm nHĩi;
( I ) Ý u r ở n g c ù a tịi c ó th ự c tồ k h ơ n g ?


Phâ n 1 Nhửng ván đẽ cnung vé phat Inển nàrg iưc sang la o cho hoc Sinh_____________________ 1 9

(2) Sàn phãm cỏ clồ MUI Kiiấi không'.’
( ? ) N ó đ à đcrn y ian nluil c h ư a ?

(4) Tínli an lồn'.’
(5 ) T ín h k in h lc?
(6 ) N ó Ihự c s ự m ớr,’ lui> n ó ịỊiống VỞI m ộ i cái gi dỏ'.'
(7 ) N ỏ có sứ dụnịỉ ilirợc lâu dai không'.’
(K) N g ư ờ i tii c ó sư d ụ n g ph ái m in h c u a lỏi k h ỏ n g ?

Các càu hoi cần tra lời đỗi VỚI một tác phẩm nghi; thuậl:
( í ) C ái gi là m ó i. là d ặ c sac cu a tát' p h à m ?
(2 ) ( ỉ i á Irị c u a lác p h â in dòi với c u ộ c số n g ?
(3 ) L iệu n ó đirợc c h a p n hận, c h à o đ ó n n h u tliồ n à o ?
(4 ) G iá ih à n h lic lạo r;t nó v á đ ê thưcTng m ại h ó a n ó ?
c'ác a ì u hoi cần tni lời đoi với một quíin đicin m ới. cách nhin nhận inới;
( 1) Ọ u a n đ i c m n ày c ó gì k h á c vứi n h ữ n g q u a n đ i c m iru ớ c ?
(2 ) C ơ s ỡ n á o đ e đira nt q u a n đ iê m n à y ?
(3 ) Ọ u a n d iõni này sC' lác đ ộ n g n h ư th ế n à o đ c n x ă hội v à c á c

tầng lớp dãn cu?

Hiện thực lióti

thươnịị mại hõd sàn phíim

(i) l.cn ké hoạuh đ è hiện ihựL- lióa ý titờng. sán phàm.
♦ Fíặl tcn cht) sà n phãin;

' rim ngiiỹn vật liộu clc san xiiẩt;
♦ Xái; địnlỉ trinli tự sim 'cuât;
♦ t ) ự báo và có giái p h á p Iigãn nịíừit các khó k h a n c ó thê miy sinli.

S a n x u a t sà n p h ắ m . q u à n g bã về sà n p h ắ n i n h u in ô tã sá n p h â m : với

mội dị vật: hình dáng, màu sẳc. cấu lạo. vậi liệu, giá cá. cóng dụng; với
m ộí tác p h ã n i vãn h ọc n g h ệ thuậl: ý tirơ n g c h u đ ạ o , n h ã n v ậ i, nội d u n g


DẠV HỌC PHÁT TRIẾNNANGLực SẮNG TẠOCHO HỌC SINH PHỐ THÕNG
20______________________________________________ LI THUYẼTVA THỰC HANH
cốl in iy ộ n . p h ư ơ n g p h á p m ò tá, b in h luận; c ô n g b ố q u a n đ iế m m ớ i v ề
m ộ i v ắ n d ề lịch sừ. c h in h trị, văn h ó a . k in h té h a y x3 hội v à g iai íhicli vì
sa o tn ớ i s o vớ i n ln ìn g q u a n đ iẻ m trư ớ c đ ỏ , B á n sà n p h ẳ m .

I

lo. W an g & C h e n g (20131 đ ã h ìn h a n h h ó a q u á irinli đ ó nlur sa u

cp

S ơ đỗ 1.3. Quá trình phát triển ỷ tưởng

1.2. ĐẬC Đ IỂM PHAT t r i ể n NANG L ự c SÁNG TẠO CỦ A HỌC SIN H

QUA CACĐỘTUỔI
N ả n g lự c s á n g tạ o c ú a trc ph ái tric n q u a n h ic u g ia i đ o ạ n v à c ó s ự
k h á c bíột ờ c á c d ộ tuoi k h á c nhau.

Phát íricn nủnịi lực lò mò - khàni phú: T ừ tá m th á n g liiôi đ ứ a ITC
bắt đẩu có sự quan sá{, lini hieii về ihề giứi xung quanh. K h i dứa tré hẩt
d ầ u q u a n sát th ế giớ i M ing q u a n h , c h im g bat đ ầ u ù in h ic u , p h â n biộl c á c
â m th a n h , h in h áiih, m ù i vị. in àu s ẳ c .. . {Engcl, 2 0 1 3 ). C á c n g h iê n c ử u

chi ra rà n g , s ự tò m ò bát đ ầ u tăn g lẽn khi đ ứ a tré ớ đ ộ tuồi 12 và k é o d à i
c h o đ c n đ ộ tuối di h ọc đại liọc, sa u đ ó g iá m d a n ớ đ ộ tuồi ù r 3 0 tr o di
(G iiilioni, 20 13). S h a d c P.G an d S h a d c R- ( 2 0 1 1) tiin th ấ y rá n g , tré c in
r:it lò m ò . đ ặ c biộl khi c á c c m bát đ a u đi h ọc n hirng dốn 7 tuối c á c c m c lii
i.‘on sir d ụ n i’ k h o á n iỉ 10% kha nãníỉ lị m ị . sá n g lạo c ù a m ìn h v à đ ế n 4 0

tiiòi ihi chi còn sư diinii 3 'í. ỉùy ihuộc \iio phưiTng pháp gi;iu (Uic. Mi.'rc


P h án Ị

Nhữnọ vản đé chung vé phai tnển nâng lực sang tao cho học sinr>_____________________ ^

d ộ lò m ò c ù n g k h á c n h a u á nhrrng n g ư ờ i k h á c n h a u , lũy ih u ộ c à m ứ c

đ ộ trai nghiệm cùa inồi người và (T mức độ khác biệt về cách con người
p h a n irng lại vôi c á c linh huổinỉ lỉià h ọ li^i n g h iệ m (S ta rk o , 2013).

Phát triẻn ỉhĩnịỉ lực iirmỉỊĩ nrựng: N ă n g lực tư ờ n g lư ợ n g h ìn h th à n h
lừ lúa lu ố i c ị n n h ó kíii d ừ a tre bắi đ ầ u b ici c h ơ i c á c trò c h ơ i “đ ỏ n g v a i"
h ay “ g ià t ư ữ n g ” . T u y n h iê n . Iưứng tư ự n g c ó c á c g iai d o ạ n p h á i Iriến
k h á c n h a u . T rc c m lứa íi tiêu học và m a m n o n rất g ià u irí t u ỡ n g tư ớ n g
n h ư n g th ic n về tư ờ n g tirợ n g trực Cịuan n h u c á c c m d ề d à n g h ìn h d u n g
ra c á c đ ồ v ặ t. sự k iện k h á c n h a u h ay tư ờ n g tu ợ n g c ác đ ồ v ặ t th a y thế
( tư ơ n g t u ợ n g m ộ t k h ú c g ồ là m ộỉ c h iế c xc, c h iế c g ố i là c m b é . . . ) . Mọc
sin h lứ a tu ổ i TI IC S và TI IP T thiên về tư ở n g tirợ n g n g ô n n g ừ (V y gotski.
2 0 0 4 ). T h e o S o rb y (1

c o n ngLĩịi s in h ra c ó k h ả n ă n g tu ờ n g tư ợ n g

không gian nhưng kĩ nảiig tưtVng lượng khơng gian thì được hình thành
n h ờ q u á tr ìn h d à o tạo. b a o g ồ m : N h ậ n ỉh ứ c về k h ô n g g ia n ; T ư ở n g tư ợ n g
k h ỏ n g g ia n ; Đ ịn h h ư ớ n g tro n y tâm tri ( tư ớ n g tư ợ n g s ự c h u y ể n đ ộ n g
c u a m ộ t v ậ t tro n g k h ò n g g ian theo n h ữ n g h ư ớ n g k h á c n h a u ); C á c m ối
q u a n hệ k h ò n g g ia n ; D ịn h h ư ớ n g k h ô n g g ia n (v ậ t đ ã đ ư ợ c c ố đ ịn h tro n g
k h ò n g g ia n v à lừ vậí xá c đ ịn h các h ư ớ n g ). Đ ịn h h ư ớ n g k h õ n g g ia n hai
c h iè u c ù a 2 v ậ t ở g ầ n n h a u p h á i triên ỡ trc 3 -5 tu ổ i. H ọ c sin h p h ố Ihị ng
c ó k h á n ă n g đ ịn h h ư ớ n g k h ô n g g ian ĩ c h iề u , t ừ c á c h ư ớ n g k h á c n h a u
Ircn các: đ ồ vật k h á c n h a u , tu y n h iên c á c c m d ễ đ ịn h h ư ớ n g p h ầ n lớ n với
n h ữ n g v ặ t q u e n th u ộ c c ò n nhừntỉ vặt it q u e n th u ộ c h a y c ó n h ữ n g đ ặ c
lin h m ớ i h a y đ a n g c h u y ế n đ ộ n g thì h ọc sin h th ậ m c h í là h ọ c s in h tru n g
họ c và đ ạ i h ọ c cĩin g g ặ p k h ó khăn, ớ m ộ t m ứ c c a o h ơ n c o n n g ư ờ i có
khíi n ă n g h ìn h à n h hó a c á c k h ái niệm n h ư kliái n iệ m d iệ n lích, th ế tích,
k h o á n g c á c h , p liirơ n g h ư ớ n g c h u y ế n đ ộ n g ...

Phái trivn nủnịỊ lực tư duy S'àng íụo: T ù k h i c ị n n h ò , đ ứ a tré thu
th ập . ]ựa c h ọ n th ô n g tin x u n g q u a n h n ó d c h ọ c c á c k h á i n iệ m v à p hát
trién c á c kT n ă n g lư duy. ó lử a luối tiề u h ọ c v à đ ầ u t r u n g h ọ c c ơ s ớ học
sin h p h á t ư i ê n lư d u y g á n liền với c á c đ ồ v ậ t cụ thề. T ư d u y trừ u tư ợ n g
p hát írièn ở lử a tuỏi t r u n g h ọ c p h o th ò n g v à n g ư ờ i lớ n. ớ lứ a lu o i n ày
c o n n y ư ở i n h in n h ậ n s ự v ậ t iro n y c á c m ố i q u a n hệ p h ứ c tạ p c ù a n ó . T u y
n h iẽ n , c h i c ó k h o a n g 3 5 % n g ư ờ i th à n h n iê n c ó k h á n ă n g tư d u y trừ u
t ư ợ n g ( W a d s w o r th , 2 0 0 3 ). ở lứa tuồi Iru n g h ọ c c á c e m c ó k h ả n ă n g
p h ả n tích, p h ê p h á n m ộ i c á c h tích c ự c c á c sà n p h ẩ m h a y ý tư ở n g c ủ a


DAY HQC PHÁT TRIẾN NÂNG Lực SANG TAO CHO HQC SINH PHỐ THÕNG

22

LI THUYÉT VA THƯC HANH

b a n iluin và bè b ạ n . n h ậ n ihirc rõ h ơ n c á c n â n g lực c ù a b à n ih à n . th ự c
hiỌn c á c h o ạt d ộ n g s á n g lạo th eo c á c h cu a n g irà i lớ n (lin c y c lo p c d iii t>r
C h ild r c n 's H c allh ), C á c c m c ó k ha n ă n g sir d ụ n g hinli a n h . ân d ụ . s u y
luận vá c á c quLÍ triiih k h á c cù a lir d u y iro n g q u á trin h tư d u y s á n g lạ o
(K ccgíin. ly y ỏ ) . T h e o P ia g ct ( I95K) và c ác n h à tâ m lí h ụ c . lứ;i Iiiỏi h ọ c
sin h (lừ 6 dô n IH tu õ i) là lira mỏi bãt íliUi p h á i tricn m ạ n h kh a n á n y u r
d u y và tir d u y s á n g lạo. C á c cm c ó k h á n ã n g s ư d ụ n g Ur d u y lo g ic v á
lư d u y tô n g h ợ p đ ế g iái q u y c t c ác v ấ n d c n á y sin h. C á c c m ờ đ ộ luõi ú r
6 đốn 12 đ à c ó (hể h icu c á c khái n iộ in Iirơn g đối ră n g k h ố i iiạ m g . c â n
n ặ n g h a y số Urợng sd k liò n g th ay d ồ i d ù c ó s ự th ay đ ô i bôn n g o à i c u a
inội s ự vậi. C ỉ k c in điì c ó th ê giai th ic h d ư ợ c lí d o vì sa o m ộ t d iơ u gì
đ ó c ó th ề xay ra. H ọ c s in h đ ộ tuồi 12*1 s đ ã c ó kliã n ă n g lư d u y v à y iài
qu y ỏ i v ầ n d ề tiiột c á c h đ ộ c lập, h icu cũc k hái n iộin trừii tirự n g in n n g lín h
triếi lí h a y c á c khái niự m to á n học c a o cấp . 0 đ ộ tu ò i n à y họ c s in h uó
k ha n â n g s ư d ụ n iỉ c á c th ô n g ỉin và c á c k ì n ă n g v à o n h ữ n g h o à n c a n h c ụ
íhẽ. C á c e m c ù n g tư d u y m ộ t t á c h lổ n g h ợ p v à vớ i tố c d ộ n h a n h , hiộii

qua hơn so với lửa iLiối 6-12. Kha năng này có thc thay qua 5 bicu hign
sa u ( M c L e o d . 2 0 15):
(1) H ọc sin h lú a luối 12-lH c ỏ k h a n ă n g t ư d u y iriru iư ợ n y d ự a Irên
h in h a n h d ồ vật. s ự vậí ih aỵ c h o tư d u y c ụ th ể d ự a trê n n h ữ n g c á i
c ó thậi, h iệ n liĩru;
(2) H ụ c sin h lử a tu ố i kV» ur d u v tốl h ư n vè c á c kh ải n iệ m , ý t ư ừ n g
iriru u ạ m g . C á c c m h ọ c sinh lớ n c ả m íh a y n h ậ n th ứ c dtí d à n g , th.ãu
d á o tinh c h ấ t trừ u tư ợ n g cù a n g h ĩa n g ừ t ừ n g ừ . c ù a c á c c âu lụ c ng,ù.
iliành n g ừ . c á c iin lÌỊi h a y các p h é p loại suy. T ir d u y trừii tirự ng, tư
iluy ioiiic v à s u y lu ận bậ c c ao c ú a các o m p hát tr ic n m ạ n h c h o pívóp
cá c e in giúi q u y ế t, h iéu c ác vấn d è x ã h ộ i. c á c ý lư ờ n g m a n iĩ tí nh

irừii tưựiig. C á c c m q u a n tâ m d ề n c á c v ấ n đ ề c h in h trị. tô n g ia o .

cIịu) đ i k v à c ã c v ằn đ ề cá nhản n h iè u h ư n ;
(3 ) Mọc s in h íớn th ư ở n g lư d u v n h iề u h ơ n v ề c h ín h q u á ư ì n h tư
d u y và n h ậ n ih ứ c lí tinh m ã n h ờ đ ó g i ú p c á c c m n â n g c a o k h a nă.ng
Iihận ihirc. t u d u y nội tâm v à n h ậ n th ứ c v ề b á n ih ân , M ặ c d ù k hà
nãriíỉ u r d u y và n h ặ n th ứ c li tính, ý th ứ c v è b à n ih à n p h ã l triÙMi tồi
h ơ n n h ư n g xu hưtVng n à y sinh c á c h iện tirợrm tic u c ự c c ũ n g xáy ra:
cá c c m ụ r c h o m in h là tru ng tâm . liay !o lăn g, b ậ n tâ m ....


P h ả n 1 Nhứng ván ^ _ c n u n g vẻ pHat inén nẳng_Ịưc_sạpg lao cho hoc Sinh_________________2 3

(4) T ir d u y t u a liọc sinli !ứn irơ nOn dii chicLi h u n . c á c c m nlìin
n h ậ n Ilico c á c chicii hirớnư vã c á c k hia c ạ n h k h á c n h a u c h o c ú n g
inội \ ắ i i ilc h a \ m ộ i s ụ \ i\ị. llọ c sin h lira lu ỏ i n à y hiõu r ã n u nhân
c á c h c o n n g ird i. c ác sự \ ậi. hiện tư ợ n g tlcu c ó nh iỏ u c h ic u đ o klc
Iih; ui. c ó n h i ồ u i n ỏ i viiian h c p h ứ c l ạ p v à v i ệ c l i i ò u n i u n ỉ g l í n h c h ấ t

d a d ạ iiy nliir v ậ y p h ụ ihiiộc v à o quiui d iô tn c u a tirng Iigưừi;
(5 ) Mục s in h lứ a luõi lớn n hin sự vậl tr o n g m ỏ i I|u a n hệ. vứi con
tnal n g h i n g ờ h ơ n là Síin sàng c h ấ p n h ậ n lliực Ic. k h á c v ó i lứíi tiiối
n h o n h in n h ậ n s ự vậl niộl L'ách tác h biựl, [hực íc.
P ia u ct ( i y 5 X ) c ũ n g c h i íi q uá trinh p h ãỉ iric n tư d u y c u a t r e c m th àn h
4 g iai đ o ạ n CÍIU yêu:
(1 ) G ia i d o ạ n c á m giác (tviõi ih ơ ấu): irc s ư d ụ n g v ậ n đ ộ n iỉ và các
c iá c q u a n đ ẽ tìin h iê u s ự vật: h ạ c b ầ n g sai vã thư n g h iệ m .
(2 ) U ia i ílo ạ n licn h à n h động: (tre n h à irc v à m ầ u giáo ); g iai đ o ạ n
nùy ire sư d ụ n g n g ô n n g ừ , biCni urcnig dê lim h i à i và hiơii c á c s ự vật. phát
iriịii Irí n h ữ vá iri lư ư n g Iirựiig. luy nhiOn s ự p h á t triôii Iir d u y còn h ạn

L‘h c , c h u y ô u là lư d u y d ự a trơn sự vật cụ ihẽ và lây m ìn h làin I n m g íãtn.
(3 ) G ia i đ o ạ n h à n h đ ộ n g : (lứa Uiỏi t i í u h ọc và tr u n g h ọ c c ơ sỡ); ủ
g iai d o ạ n đ a u h ụ c sin h íư dư y dựa trê n các b icu tư ợ n g liôn q u a n vớ i c á c
s ự \ ật c ụ th c ; khi lên tr u n g học cư s ớ ciic ctìì bảỉ đ ầ u c ó c á c h o ạ t đ ộ n g iư
d u y irừii tirự ng . Q u á trin h ur d u v lây m inti là t n in g tâ m c ù n g b ic n m at.
(4 ) G ia i cloạn h ã n h d ộ n g chíníi tliírc ( T l ỉ P r và vị ih à n h n iên); học
siiìli sir d ụ n g c á c hinh tư ợ n g , b iéu Urợng và c á c kliái n iệ m irử u (ưựng
khi lư duy. p h á t tricn lir d u y bậi; caciV y y o isk y (2 0 0 4 ) kliôiig p h à n chiii tir du y th eo lliừi ki ph ái iricn Iiliir
l’iag c t m à x c m s ự phát (riẽii cua tre là Iiiộl q u á trình licn lục bờ i vi giừii
c á c thịi kì c ỏ s ự kểt noi và c ó n h ữ n ư ih a o l;'ỉc lư d u y bảt d a u ơ m ộ í đ ộ
t u ò i v à p h á t t r i ỏ n hiTti

ã

c ó f đ ộ tiiỏi k h á c , ( v i d ụ i h ờ i ki t ù i n h đ ộ i m c h i n h

th ứ c bái lĩàu ơ lứ a tuõi 11. tre bắt dãii th ự c h iện c á c p h ó p tin h tro n u il;ui
n lu rng trc 4 luõi c ũ n u d à có ihè Ur d u y lir c;ích n h in cu a n g ư ờ i khik').
R i v e r o ( 2 ( ) l 2 ) cìin u c h o ràng, phát triơn Iiãng lực sá im lạo và tư d u y sáng
la o c ó ilic d iồ n ra ơ nh iò u ilò tiiõ i ciin i: I11Õ1 liic. U cn canh d ó . m ồ i IIIỊI


DẠY HQC PHẤT TBIỂN NANG

Lực SANG t ạ o

24

cho

HQC

s in h p h ổ

THỔNG

Ll THUYẾT VÀ THƯC HẢNH

cả nhân sở hừu n h ữ n g loại hỉnh Irí tuự khác nhau và có những tièm năng
sáng lạo trong một hoặc một số lĩnh vực khác nhau (Gardner, 1993),
T ừ quá irinh phát triển các năng lực sảng tạo của HS có thẻ tơm
tẳt đặc điểm và nhiệm vụ phát triển năng lực sáng tạo cho í i s irong
bảng sau:
B ảng I .I . Đ á c đ ỉ ế m v à nhíèm vụ phát Iriế n các năn g lực sáng tạo của HS
qu a các độ tuổi
Nẳng lực
sin g tao

Tiểu học

THCS

THPT

Phàt rrìỉn nỏng lực tị mị khám phổ và tuởng tượng (cơ sở đ ể phẩt triển tư duy sảng tạo)
Thích quan sát, tỏ mổ

Cỏ ki ndr>9 quan sát.

Bao gốm các đâc điém

tìm hiéu và đảt nhiéu

đật nhiéu câu hỏi, đặc

của H STH C S, ngoảr ra

cẩu hòi vé nhCmg sự vật,

biệt lâ cả u h ỏi tại Sdo

còn cò các tưởng iư ợ n g

hiện tuợng xung quanh;

vầ lí giải đươc bảng các

dựd u ẻ n các kién thức

đát cảu hịi tại sao va lí

kién thức khoa Học. các

khoa học và th ư c tlẻn

gỉẩi bằng n hử ng kiến

m inh chử ng kKod học.

cu ộ c sóng;

thức đơn giản, b ỉn g sự

thực tiẻn cưộc sóng.

Phát triển ki nâng CỊuan

tưịng tượng của bằn

Đât câu hòi giả tưởng

sẩt, đ ẩt các loại cáu hỏi

th ản. Cỏ tưởng tượng

‘ n é u n h ư ... t h i... 'v à

của HS. đàc biệt cẩc cổu

phong phứ kh ì chơi cẩc

tưịng tương ra nhửng

hịi tư d u y bác Cão và

trị chơ i, d íin kịch , đóng

kẻt th úc khác nhau.

câu hỏi giả tưởng.

v, th ế h iịn các điệu

Phát (riển ki nảng quan

m ùa, cảc sản p h ỉm hội
h ọ a ...

s ả t đdt các loai cảu hỏi
cũa HS.

Phát tn ể n khả nảng
quan

dặt câu hòi

của HS.

b. Phát trién tưduysáng tợo
4 N hận ra

Phét hiện cáỉ m ới dựa

PháthiẶncáỉ m ớíqua

Cỏ các đặc điếm như

ỷ tưởng

trèn cẩc qudn ị i l khám

quan s á t t)m h iể u qua

cùd HS THCS, bèn canh

mởì

ọhả:

hoạt động trải nghiệm;

đó H S cịn hiểu duợc

u th ỉch đọc sácK, đợc

Phát hiện yéu tố mớỉ,

cơ sò hinh (h ản h một

các câu ch u yèn phát

tích cực trong những

phát m inh (trong các

m in h đ ể phát hìén các

ýkíérx sán phẩm của

lình vực khoa học, cồng

ý tường m ởi đổi vở ì bản

người kh ảc

nghệ, và n học. nghệ

thân, biét đ u ạ c nhCmg

thuáO; hiểu lịch sử cùa

thách th úc, kh ó khân khi

cẩc phát m ỉa h , cẩc quẩ

p hát m inh, tậo sản phấm

trìn h cáỉ tién v ả C0 i à

mở»;

cửa nhửng cải tién củd
p h á ỉ m in h đỏ.


25

P h ín J Nhũng ván đé chung vé phát tnển nâng iưc sáng tao cho hoc sinh

N ảng tực

Tleu học

sán g t^o

THCS

THPT

Tảng cưởng cho HS

Hỉéư được yéu cáu, qui

Cho HS thdm giã nhiéu

đoc sách vả n Ỷ\ọc. tim

trinh, còng cụ sáng Xạo,

hoạt đòng trải nghỉệm.

hiểu các phát m inh, ỉrái

caclì phát mmh một

tim hiểu cốc phát minh

n gh iệm cuộc sống xung

sần phắm mởí (trong

q uan h .

các lĩnh vực khoa học,

khoe h ọ c nhặn xét. binh
luặn ý tưởng sáng tạo

cống nghệ, ván học,

cùâ người k h ả c biết

nghè th u ả tỉ qua tim

cá ch s ử d u n g céc cị ng

hìéu các phât mtnh,

cụ sáng tạo đ é sáng ỉạo;

Sdng tạo;

hiéu cơ sd khoa hO€ của

Cho HS tham gia nhiéu

cẩc phát m inh, sár>g tdồ.

hođt động trải nghiêm,
tim hiểu các phát minh

khoâ học; nhặn xél,
binh luản ỳ tưởng %Ặng
lạo cùa người k h á c lồm
quen VĨI các cịng cụ
sáng tdo.
+ Hinh

H inh th ả n h m ột v ả iý

K^aithác cẳc nguỗn

Khai thảc các nguón

thanh vầ

tư ỏ n g m ở i n h ư k4 mỏt

thỏng tin (từ c ả c

thống tỉn (từ các

trién khâi

c ả u ch u yện , vè một bửc

trái nghiệm , nguón

trải nghiệm , nguón

y tưởng

tranh hđy tao m ột đồ vẩt

internet vả các nguốn

internet vả các ngudn

mơì

theo sự tưịng tượng dưa

k K á c );á p d u n g q u i

k h ẩ c ỉ; á p đ u n g QUỈ

trẻ n c ẩ c trải nghiệm Vd

trinh sảng tạo đ ể hinh

trinh sáng rạo đ é hinh

cẩc q u a n s ả t khám phá;

thAnh ý tưởng m ởí;

thánh nhỉéu ỷ tưởng

C h o NS vẽ, v lế l. chơi và

dé xt giải pháp cảì

rr\ịK đé x u á i ohíéu giầi

th ử n gh iệm ỷ tưởng m ới.

lién hay thay th é các

p h á p khốc nhau VÀ lựa

giầi phẩp khỏng cổn

chọn giài p h ả p sá n g

phù hợp; So sánh và

tao nhắt dế thực hjèfì ỷ

binh luân được vé cẩc

tưở ng; danh gia rúi ro

giẩi p h á p đ é xuát.

vè c6 d ư phịng;

S ủ d u n g các cơng cụ.

Suy n g h ĩ lình hoạt

phương pháp sẩn9 tạo

k h ỏ n g th e o lól m ịn;

để thực htẻri các tKdy

S ử d u n g c ẩ c cổn g cụ,

đổi, cải tiến.

phựợng p háp sáng tệo

Ap dụng m ột $d còng
cụ IC T trong q uá trình

đề thực hiện các thdy
â6i. cài tién.

sár>g tạo.

A p d ụn g đa dạng cẩc

còrsg cụ KTT trong quá
trin h sáng tạo đ ế tạo
nhửng &ản phắm cỏ
tín h cõng nghè.


ŨAV HOC PHAT TRIẾN NANG Lực SANG TAO CHO KỌC SINH PHỔ TI-Ố>JG

26

Lí THUYÉT VA THƯC HA>JH

N ảng lực
sá n g tạ o

T iế u học

TH C S

THPT

c. Có thot đó tích cưc đỏt vơ/ su iỏng tọo
Trán trong, u qui các

CĨ thái dơ gtỏng

phdt m inh, sang tao

tuối Tiéư hoc, Ihẻm vào

khoa h o r rố n g nghê, vârt

đó là sư trán troriQ CƠC

h o r vả nghè thuát Ham

y tưởng sáng idO. $ư

Ih ích dưoc sáng tao

khac biét trong ý kiên

VƠI

dó

N hưTH CS,

của b an be vầ nhửng
ngưởi khác, thích sáng
tao, tim tịi cẩi mởi

1.3. DẠY HỌC SANG t ạ o v à d ạ y h ọ c p h á t TRIẺN n â n g LƯC
SÁ N G TẠO
D ạ ỵ / lọ c s á r iỊỊ tạ o

tlirợc h i ê u là s ừ d ụ n g c á c p h ư ơ n g p h á p iiốf l ậ n

g i à u t i r ơ n g Iir ợ n g . c á c p í i ư a n g p h á p d ạ y h ọ c lí c h c ự c đ c l à m cli( q u á
trinli h ụ c [ập Irứ riôii lliii vị vù c ó hiộii q u à n h ư n g c ó t h ê k h ỏ n g giiip
n g ư ờ i h ọ c p h á t tr iô n n ẫ n g lục s ả n g lạo. J e f f r c y

&

C r a l ì ( 2 0 0 4 ) dii ra

r ằ n g , m ộ t t r o n g n h ì r n g m ụ c ticu c u a d ạ y h ọ c là k é t n ố i k i n h n g h i ậ r Cií
n h â n c ù a niiirời h ọ c vớ i k i ế n t h ứ c m ô n h ọ c l à m c h o m ô n h ọ c t n nên
thii vị, l à m c h o n g ư ờ i h ọ c n ả n g đ ộ n g v à l í c h c ự c . C á c tác g i à n à y iluin

m ạ n h r à n g , d ạ y h ọ c s á n y t ạ o đ ồ n g n g h ĩ a n h ic ii v ớ i " d ạ y h ọ c h i ệ u q i u "
i r o n g k h i d ạ y họe- p h á i I ric n n ă n g lự c s á n g t ạ o c h ú ý n h i ồ u d é n viặ- tạo
qiiyOn c h o ngirừi họi; đ õ h ọ s á n g lạo, Minh i h ứ c d ạ y h ọ c s ứ d ụ n t ; kinh
n e h i v m c u a n g ư ờ i h ọ c p h á t h u y lái; d ụ n jỊ l ớ n đ ổ i v ớ i n h ì r n g I k x sinh
" a s s i m i l a t o r s ' ' ( n g ư ờ i h a t c h ư ớ c , đ ồ n g lióa) n h u n g it p h á t h u y tiic j Ị i n g
đ ố i v ớ i n h ũ n g h ọ c s i n h itiich tì m lịi. klìúnì p h á ( s c c k c r , c x p o h r c r ) .
N h ì r n g h ọ c s i n h i h í c h k h á m p h á sô i h c h iộ n íốt h a n k h i d i r ự c gi;ii Iiiyci
n h ừ n g v ã n ctẽ tnớ i I h c o c á c h ihirc m ó i i r o n g khi n h ữ n g h ụ c sitih s i r d ự n y
k i n h n g h i ộ m t h ự c h i ệ n lổí h(»n vứi c á c l in h h i i ố n y q i i c n t h u ộ c Vỉ giài
lỊiiyct v a n d ỏ h ả n g n h ừ n y c á c h ( h ứ c q u c i i iluuK- ( M a r t i n s c n .

iríc h

qu:i l-'asko, 2 0 0 1), T u y n h i ô n , d ạ y h ọ c s á n g t ạ o là c ơ s ơ đ c g i á o viõT d ạ y
h ọ c p h á i I r iế n n ă n c lự c s á n ư t ạ o c h o h ọ c s i n h ( C c n i c r t'or n \ c c l l : n t in
I . c a r n i n ^ a n d 'l e a c t i i n g . 2 0 1 4 ) .
D ạ y h ọ c p h á i t r iè ii Iiã ìií’ lụ c s á n ịi tạ o

li'i c ã c h i n h ihírc tlạ> l ọ c cỏ

n i ụ c d i i . h ph;'il ưiò ii Iiã ng iực vá h á n h vi SÌÍMÍ’ l ạ o c l u i n m r ò i h ọ c Ị S a h b c r y .


Phán 1 Nhứng vãn dẽ chung \íé_ph3Ị Ịíién riĩing lưc sang !ao cho hcic sinh

27

2 0 0 9 ) v à đ ư ợ c tlụrc h iỹ n i r o n g q u i i irìnlỉ (.lạy h ọ c ( ( i o r s h u n o v a . M c d v c d c v ,
R a / d o r s k a y a . 2 0 1 4 ) . ( ì i á o v i c n ilặt c á c m ụ c tiÔLi p h á t triô n Iiãni: l ụ c s á n g
t ạ o cu;i h ọ c s i n h i r o n u c á c n ụ i c tiõii d ụ y h ọ c , xủc d ị n h c á c p h ư ơ n g p h á p

v à n g u y i í n l iộ u i m a y lừ k h â u clnuin bị bài s o ạ n { ( ì o r s h u n o v a . M c d v c d o v ,
R a / d o r s k a y a . 2 0 1 4 ) . Tich h ạ p lii m ộ t h i n h t h ứ c d ạ y h ọ c g i ú p n â n t! c a o
n à n g l ự c s á n g t ạ o CUÍI H S ( S lù r a

&

R c i c h e r , 2 0 1 4 ) . Niilioiuil A d v i s o r y

C o i n n i i t i c e o n C r c a h v c a n d CulKiral H d u c a t i o n ( 1 9 ^ 9 ) x á c đ ị n h c á c đ ặ c
i n m y c u a d ạ y h ọ c p h á t i r iẽ n nãnịỉ lực s á n g t ạ o g o m c á c t h à n h lồ sau;
(i) CiV h i ê u đ i r ạ c c á c n â n g l ụ c s á n g t ạ o c u a n g u ừ i h ọ c ;
(ii ) l . á n i c h o ng irờ i h ọ c lin t ư ở n g r ầ n g h ọ c ó n ã n g l ự c s á n g lạo :
(ii i) C h á t Iricn đ ư ợ c c á c l i è m n ả n g s á n g t ạ o c u a n g ư ờ i h ọ c ( íạ o
c o h ộ i c h o Híiưịi h ọ c k h á m p h á s ự t h ậ t , c u n g c â p hiẻii b i ê t v ê
c á c lìiiíi v ự c k h o a liọc v á phiíi tr ic n k ỉ n ă n g , c á c {ỏ c h á t s á n g
t ạ o c h o h ọ c s in h.., ).
S á n g t ạ o là m ứ c p h á i t r iẽ n c a o n h á i c ú a c á c t h a o lác tri l u ộ t r o n g
t h a n g đ ã n h g i á c u a B l o o i n . là m ộ t q u á t r i n h t ừ t h u n h ậ n đ é i i s ít d ụ n g
k iế n t h ứ c , p h â n t í c h , l ổ n g h ợ p . đ á n h g i á v à v ớ i s ự Ir ợ g iii p c ù a c á c
c õ n g c ụ s á n g t ạ o l à m n á y s i n h c á c s a n p h ấ m s á n g tạo . D ạ y h ọ c p h á t
triên Iiánii l ự c s á n g t ạ o t u â n thu q u á t r i n h n à y n h a m c i i i m c ắ p c h o Í Ỉ S
c á c k i c n i h ứ c v à p h á i ir i ẽ n c á c í h a o lác tri t u ệ c ầ n í h i c l c h o v i ộ c sárii’
tạo. T h a n g B l o o m c u n g c ấ p c ơ s ớ đ ẽ CỈV i h i c t k ề b à i s o ạ n v à thựL' h i ệ n
b j i dạv.
'I h . m g
Thdng Bloom cho th ả y cảc th ư bâc của các thđo lá c rrỉ tuè

Sảng tao

vằ đé đat đén các náng lưc sáng tao con người cân phải có

Đ á n h giá

.

Tóng hợp
ịop ^

B Ị

Phân tích
ư n g d un g

nẩng lưc thưc hlèn cẩc thao tác trí tu ẻ khảc nhau. Két quả
của cẳc thao tác tri tu è nẩy là trí trức. con người Ih u nhán
đươc làm cơ sở cho sư sáng tdo. Sáng tao phải đem lậi giá
ỉrỉ ứng dung và tơ ưng dung tíểp tuc cải lién đế hoèn thièn
hơn.
Thang Bloom được sứ dụng đé hướng dân GV xảc đm h càc

H \éu

m ục tièu tiạy học và thỉểt kẻ các hoạt đổng học tập tương
ứng m ột cách ch ỉn h x ẩ c khoa học và phù hơp đ ể đat dén

Biẻt

sự sáng tao.

Sơ đó 1.4. Thang Bloom