Hội chợ thương mại theo pháp luật thương mại việt nam hiện nay từ thực tiễn thành phố đà nẵng

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGÔ TRẦN ĐỨC NGHĨA

HỘI CHỢ THƯƠNG MẠI THEO PHÁP LUẬT
THƯƠNG MẠI VIỆT NAM HIỆN NAY
TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI, năm 2019


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGÔ TRẦN ĐỨC NGHĨA

HỘI CHỢ THƯƠNG MẠI THEO PHÁP LUẬT
THƯƠNG MẠI VIỆT NAM HIỆN NAY
TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

Chuyên ngành: Luật Kinh tế
Mã số

: 8.38.01.07

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. ĐẶNG VŨ HUÂN

HÀ NỘI, năm 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu
trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác và trung thực. Tất cả
các trích dẫn đã được ghi rõ nguồn gốc.
Tác giả luận văn

Ngô Trần Đức Nghĩa


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ HỘI
CHỢ THƯƠNG MẠI ....................................................................................... 7
1.1. Khái quát lý luận về hội chợ thương mại .................................................... 7
1.2. Khái quát lý luận pháp luật về hội chợ thương mại................................... 18
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HỘI CHỢ THƯƠNG
MẠI VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN TẠI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ...... 33
2.1. Thực trạng các quy định pháp luật về hội chợ thương mại ở Việt Nam
hiện nay ............................................................................................................. 33
2.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật về hội chợ thương mại tại thành phố Đà
Nẵng .................................................................................................................. 49
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ
NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ HỘI CHỢ
THƯƠNG MẠI TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ................... 62
3.1. Định hướng hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp

luật về hội chợ thương mại ở Việt Nam hiện nay............................................. 62
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả việc thực
hiện pháp luật về hội chợ thương mại từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng............. 66
KẾT LUẬN ...................................................................................................... 77
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, quá trình
toàn cầu hóa và tự do hóa thương mại đang là xu thế nổi bật của nền kinh tế
đương đại. Cùng với sự phát triển đó, Việt Nam cũng đã tiến hành công cuộc
đổi mới và hội nhập với việc tham gia vào các tổ chức kinh tế quốc tế, đặc biệt
là Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Bên cạnh thuận lợi trong việc giao
lưu, hợp tác kinh tế quốc tế, thúc đẩy nền kinh tế phát triển, song đi đôi với đó
là nhiều thách thức đó là khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp phải đủ
mạnh để thúc đẩy sự phát triển kinh tế. Chính vì vậy, Nhà nước phải tạo ra sân
chơi cho các doanh nghiệp, thương nhân cạnh tranh với nhau một cách lành
mạnh và công bằng.
Hội chợ thương mại là một khái niệm truyền thống có từ lâu đời, nhưng
ở góc độ pháp lý, khái niệm này mới được hình thành trong các văn bản pháp
luật nước ta trong những năm trở lại đây nhằm đáp ứng những yêu cầu đặt ra
của hoạt động thương mại, là một kênh giúp doanh nghiệp đem sản phẩm của
mình ra thị nhằm quảng bá, tiếp thị và tìm kiếm khách hàng đối tác. Hội
chợthương mại là hoạt động xúc tiến thương mại được tổ chức với mục đích
giúp các doanh nghiệp có cơ hội giới thiệu sản phẩm nhằm tìm kiếm cơ hội
hợp tác, trao đổi hàng hóa, dịch vụ, kinh doanh đầu tư, chuyển giao công nghệ
hoặc khảo sát mẫu mã, thị hiếu, tìm kiếm sản phẩm mới cũng như trưng bày,
quảng bá sản phẩm của mình. Thực tế cho thấy, lợi ích từ các hội chợ thương
mại mang lại không nhỏ. Người tiêu dùng khi tham quan hội chợ thương mại

được doanh nghiệp giới thiệu, tư vấn sử dụng hàng hóa rõ ràng, được lựa chọn
trực tiếp hàng hóa dựa trên tiêu chí chất lượng, mẫu mã và giá cả. Doanh
nghiệp có cơ hội tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng, ghi dấu ấn về thương
hiệu sản phẩm, dịch vụ. Bên cạnh đó, tham gia hội chợ thương mại doanh
1


nghiệp được gặp gỡ, giao lưu, tìm kiếm đối tác kinh doanh, ký kết các hợp
đồng. Bằng những chính sách khuyến mại, giảm giá, các doanh nghiệp có khả
năng tăng doanh thu thông qua việc bán hàng tại hội chợ. Tuy vậy, không phải
ở hội chợ, triển lãm nào, các doanh nghiệp cũng gặt hái được thành công như
mong đợi, nhất là trong bối cảnh hội chợ, triển lãm thương mại được tổ chức
rất nhiều như hiện nay. Thực tiễn hoạt động của hội chợ thương mại cũng cho
thấy, vẫn còn nhiều tồn tại khi mà các quy định pháp luật về hội chợ thương
mại chưa bắt kịp được sự phát triển nền kinh tế thị trường, do vậy mà các cá
nhân và tổ chức đã lợi dụng những hạn chế đó để tư lợi cá nhân gây thiệt hại
cho lợi ích người tiêu dùng.
Đà Nẵng là một thành phố trực thuộc Trung ương, là trung tâm kinh tế
lớn của miền Trung Việt Nam với vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên thuận lợi
cho sự phát triển kinh tế. Đây là điểm đến hấp dẫn của rất nhiều nhà đầu tư
trong và ngoài nước đến đầu tư kinh doanh. Hoạt động hội chợ vì thế cũng rất
phát triển đáp ứng được sự kỳ vọng của không ít nhà đầu tư mới, những nhà
đầu tư tiềm năng nhằm đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng, tạo
niềm tin và xây dựng thương hiệu. Tuy nhiên, thông qua thực tiễn tổ chức hoạt
động hội chợ ở thành phố Đà Nẵng cũng cho thấy, vẫn còn tồn tại những vấn
đề về mặt pháp luật cần được giải quyết và khắc phục để từ đó đề xuất những
giải pháp hoàn thiện hơn pháp luật về hội chợ thương mại. Chính vì vậy, học
viên chọn đề tài: “Hội chợ thương mại theo pháp luật thương mại Việt Nam
hiện nay từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng” để làm luận văn Thạc sĩ luật học.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Hiện nay, hội chợ thương mại đóng vai trò quan trọng trong sự phát
triển nền kinh tế hội nhập, nâng cao khả năng cạnh tranh của các thương nhân
và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế thị trường trong nước cũng như nước
ngoài. Vì vậy, những quy định pháp luật về hội chợ thương mại sẽ đóng vai trò
hết sức quan trọng nhằm tạo ra môi trường cởi mở, thông thoáng, đảm bảo
2


nhanh gọn trong việc giải quyết các thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện hơn
nữa giúp kích thích đầu tư, phát triển kinh tế.
Hội chợ thương mại với tầm quan trọng của nó đã có không ít các công
trình nghiên cứu pháp luật về hoạt động xúc tiến thương mại nói chung, pháp
luật vềhội chợ thương mại nói riêng ra đời. Đặc biệt là gần đây khi nền kinh tế
thị trường ngày càng phát triển mạnh mẽ, đã xuất hiện nhiều hơn các công
trình nghiên cứu về vấn đề này. Có thể kể đến các công trình như:
- Sách chuyên khảo “Pháp luật về xúc tiến thương mại ở Việt Nam –
Những vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Nguyễn Thị Dung, Nxb. Chính
trị Quốc gia, Hà nội, năm 2007;
- Luận án Tiến sĩ kinh tế với đề tài: “Hoàn thiện hoạt động xúc tiến
nhằm thúc đẩy xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam vào thị trường EU”
của tác giả Đỗ Thị Hương, trường Đại học Kinh tế Quốc dân, năm 2009;
- Luận văn Thạc sĩ quản trị kinh doanh với đề tài “Pháp luật về hội chợ
thương mại - Thực trạng và giải pháp hoàn thiện” của tác giả Nguyễn Phương
Linh, Trường Đại học Mở TP.Hồ Chí Minh, năm 2012;
- Sách chuyên khảo: “Xúc tiến thương mại - lý luận và thực tiễn” của
tác giả Lê Hoàng Oanh, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, năm 2014.
- Luận văn Thạc sĩ luật học với đề tài “Pháp luật về xúc tiến thương mại
từ thực tiễn hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam sang thị
trường Hoa Kỳ”của tác giả Trần Thị Mai Hương, Khoa Luật, Học viện Khoa
học Xã hội, năm 2016;

- Luận văn Thạc sĩ luật học với đề tài “Pháp luật về hội chợ, triển lãm
thương mại - Thực trạng và giải pháp hoàn thiện từ thực tiễn tại tỉnh Trà
Vinh”của tác giả Nguyễn Sơn Vũ, ngành Luật kinh tế, Trường Đại học Trà
Vinh, năm 2018;
- Bài “Quản lý hoạt động hội chợ, triển lãm cần bám sát thực tiễn” của
Hoàng Mỹ Hạnh - />

quan-ly-hoat-dong-trien-lam-can-bam-sat-thuc-tien.html
Có thể khẳng định rằng, đã có không ít những nghiên cứu đề cập tới
hoạt động hội chợ thương mại với những góc độ tiếp cận khác nhau. Các
nghiên cứu này đã trực tiếp hoặc gián tiếp đưa ra các mục tiêu, phương hướng,
luận cứ khoa học cũng như các giải pháp nhằm từng bước nâng cao hiệu quả
của hoạt động hội chợ, triển lãm thương mại - một trong những biện pháp xúc
tiến thương mại, nhưng rất ít các công trình nghiên cứu một cách chuyên sâu
và toàn diện từ góc độ luật học pháp luật hội chợ thương mại ở nước ta hiện
nay. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài:“Hội chợ thương mại theo pháp luật
thương mại Việt Nam hiện nay từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng” là cần thiết và
không có sự trùng lặp với các công trình nghiên cứu đã công bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận văn là làm sáng tỏ những vấn đề lý luận
và thực tiễn của hoạt động hội chợ thương mại theo pháp luật thương mại Việt
Nam hiện nay, từ đó, đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao
hiệu quả của hội chợ thương mại với tư cách là một hoạt động xúc tiến thương
mại.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được những mục đích trên, thì luận văn cần phải thực hiện những
nhiệm vụ sau:
Nghiên cứu những vấn đề lý luận pháp luật về hội chợ thương mại như:
Khái niệm, đặc điểm,chức năng và vai trò của hội chợ thương mại; khái niệm,

đặc điểm và nội dung pháp luật về hội chợ thương mại;
Phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật về hội chợ thương mại và thực
tiễn hoạt động hội chợ thương mại theo pháp luật từ thực tiễn thành phố Đà
Nẵng;
Đề xuất định hướng và các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng
4


cao hiệu quả của hội chợ thương mại với tư cách là một hoạt động xúc tiến
thương mại ở Việt Nam qua thực tiễn thành phố Đà Nẵng.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các vấn đề lý luận và thực
tiễnpháp luật về hội chợ thương mại, hệ thống quy định pháp luật thương mại
về hội chợ thương mại theo Luật Thương mại năm 2005 và các văn bản hướng
dẫn thi hành.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Trong khuôn khổ của luận văn, người viết chủ yếu tập trung nghiên cứu
các quy định của Luật Thương mại năm 2005 về hội chợ thương mại và các
văn bản hướng dẫn thi hành, cũng như thực tiễn áp dụng pháp luật thương mại
về hội chợ thương mại trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lê Nin, tư tưởng Hồ
Chí Minh về duy vật biện chứng, duy vật lịch sử; về nhà nước và pháp luật.
Luận văn còn được viết trên cơ sở vận dựng những quan điểm, cơ sở lý luận
của Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước về đổi mới về xây dựng thể chế và
phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo kinh tế thị
trường định hướng XHCN.
5.2. Phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp được sử dụng trong quá trình nghiên cứu:
Phương pháp luật học so sánh: Được sử dụng để tham khảo kinh nghiệm
về pháp luật điều chỉnh hoạt động hội chợ thương mại ở trong và ngoài nước;
Phương pháp phân tích, tổng hợp: Được sử dụng để luận giải cơ sở lý
luận về khái niệm, nội dung, vai trò của pháp luật về hội chợ thương mại;
Phương pháp tổng hợp, so sánh, thống kê, hệ thống hóa lôgic và lịch sử:
5


Để làm rõ các quy định của pháp luật từ trước tới nay về quy trình tổ chức hội
chợ thương mại, chỉ ra những bất cập của pháp luật và đề xuất hướng giải pháp
khắc phục.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn nghiên cứu một cách tổng quan, có hệ thống những vấn đề lý
luận cơ bản về hội chợ thương mại, pháp luật về hội chợ thương mại; trên cơ
sở đó làm rõ khái niệm, bản chất, nguyên tắc, nội dung, vai trò của hội chợ
thương mại theo pháp luật thương mại Việt Nam.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn đã nghiên cứu thực trạng quá trình phát triển pháp luật về hội
chợ thương mạiở Việt Nam hiện nay, kinh nghiệm điều chỉnh pháp luật về hội
chợ thương mại của các nước để chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và những
nguyên nhân của pháp luật về hội chợ thương mại ở nước ta.
Luận văn là công trình nghiên cứu, phân tích, đánh giá khách quan, toàn
diện thực trạng pháp luật về hội chợ thương mại trên địa bàn thành phố Đà
Nẵng, bao gồm thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật trên địa
bàn, làm rõ những bất cập chủ yếu đang đặt ra của pháp luật về hội chợ thương
mại ở Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về hội
chợ thương mại ở Việt Nam.
7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
được kết cấu 03 chương, cụ thể như sau:
Chương 1:Những vấn đề lý luận pháp luật về hội chợ thương mại.
Chương 2:Thực trạng pháp luật về hội chợ thương mại và thực tiễn thực
hiện tại thành phố Đà Nẵng.
Chương 3:Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả
thực hiện pháp luật về hội chợ thương mại từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng.
6


CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT
VỀ HỘI CHỢ THƯƠNG MẠI
1.1. Khái quát lý luận về hội chợ thương mại
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm hội chợ thương mại
Hội chợ thương mại là một khái niệm đã hình thành từ rất lâu. Khi xã
hội phát triển đòi hỏi nhu cầu trao đổi, mua bán hàng hóa diễn ra thường
xuyên, liên tục. Để thuận tiện cho việc mua bán hàng hóa người ta quy định
một số địa điểm cố định, nơi mà người mua và người bán được thực hiện việc
trao đổi hàng hóa với nhau. Đó chính là “chợ”.
Theo định nghĩa Từ điển Tiếng Việt 2003 của Viện Ngôn ngữ học
thì:“Hội” là cuộc vui được tổ chức cho đông đảo người dự, theo phong tục
hoặc nhân dịp đặc biệt như Hội mùa, Hội làng…[31]. “Chợ” là nơi cộng đồng
để đông người đến mua bán vào những ngày, buổi nhất định, ví dụ như Chợ
Bến Thành, Chợ Đồng Xuân…[31].
Hội chợ là việc tổ chức và trưng bày, giới thiệu hàng hóa của một địa
phương, một ngành, một nước hoặc nhiều nước trong một thời gian nhất
định[31], ví dụ: Hội chợ hàng Việt Nam chất lượng cao, Hội chợ Xuân, Hội
chợ Quốc tế Quảng Châu…Hội chợ là nơi để các thương nhân tổ chức các hoạt
động tuyên truyền, giới thiệu sản phẩm thế mạnh nhằm thúc đẩy hoạt động tiêu

thụ sản phẩm và xuất khẩu. Như vậy, hội chợ gắn liền với bản chất là một giao
dịch thương mại.
Hội chợ còn là hoạt động mang tính chất định kỳ được tổ chức tại một
địa điểm nhất định có quy mô và diện tích lớn, đây là nơi được tổ chức để thu
hút lượng lớn người tiêu dùng đến tham quan, xem xét và mua bán sản phẩm.
Khi tham gia hội chợ các thương nhân còn có cơ hội thực hiện được những

7


giao dịch mua bán hàng hóa, ký kết hợp đồngvới thương nhân, đối tác khác.
Đây cũng là hoạt động gắn liền với việc quảng bá và tuyên truyền hình ảnh,
thương hiệu cho các doanh nghiệp khi tham gia.
a. Vậy hội chợ thương mại là gì?
Luật Thương mại năm 2005 quy định về hội chợ, triển lãm thương mại
như sau: “Hội chợ, triển lãm thương mại là hoạt động xúc tiến thương mại
được thực hiện tập trung trong một thời gian và tại một địa điểm nhất định để
thương nhân trưng bày, giới thiệu hàng hoá, dịch vụ nhằm mục đích thúc đẩy,
tìm kiếm cơ hội giao kết hợp đồng mua bán hàng hoá, hợp đồng dịch vụ”[4].
Theo Quyết định số 390TTg ngày 01/08/1994 thì “hội chợ thương mại”
được hiểu là một loại hình hoạt động xúc tiến thương mại dưới hình thức một
thị trường hoạt động tập trung trong một thời gian và địa điểm nhất định, trong
đó các nhà sản xuất, kinh doanh trưng bày hàng hóa của mình nhằm mục đích
tiếp cận thị trường, ký kết hợp đồng thương mại và bán hàng tại hội chợ (kể cả
bán hàng lưu niệm).
Theo định nghĩa trên, hội chợ thương mại thực chất là một hình thức xúc
tiến thương mại, là nơi tập hợp các cá nhân, tổ chức kinh doanh, các nhà sản
xuất, đơn vị kinh doanh dịch vụ hội chợ thương mại tại một địa điểm nhất định
(tầm 7 đến 10 ngày) nhằm giới thiệu các sản phẩm, hàng hóa dịch vụ, tạo cơ
hội cho họ được tiếp cận, trao đổi, đàm phán ký kết hợp đồng. Trong hội chợ

thương mại, các nhà trưng bày sản phẩm có thể bán hàng hóa tại chỗ để bù đắp
một phần chi phí khi tham gia hội chợ.
Việc định nghĩa về hội chợ thương mại còn rất nhiều, nhưng theo ý kiến
cá nhân của học viên thì hội chợ thương mại được hiểu như sau:
“Hội chợ thương mại là một hoạt động xúc tiến thương mại được tổ
chức tại một địa điểm và thời gian nhất định.Trong hoạt động hội chợ thương
mạimột công ty sẽ đứng ra làm chủ và tập hợp các công ty khác bỏ tiền ra mua
lại các gian hàng cho riêng mình. Tại đây các thương nhân tổ chức các hoạt
8


động trưng bày, giới thiệu, mua bán và trao đổi hàng hóa nhằm mục đích thúc
đẩy, tìm kiếm cơ hội giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa, dịch vụ”.
b. Đặc điểm của hội chợ thương mại
Hội chợ thương mại là một hoạt động xúc tiến thương mại nhằm thúc
đẩy việc mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ, nên hội chợ thương mại có
những đặc điểm sau:
Trong hội chợ thương mại, địa điểm và thời gian thường không được
quy định rõ ràng mà phụ thuộc vào đặc điểm, tính chất từng cuộc hội chợ. Ví
dụ: Địa điểm để tổ chức các hội chợ thương mại có quy mô vừa và lớn thường
được diễn ra tại nơi có mặt bằng rộng lớn ở các khu đô thị, giao thông vận tải
thuận tiện, cơ sở hạ tầng và an ninh tốt. Thời gian để tổ chức một cuộc hội chợ
tầm 7 đến 10 ngày có thể dài hơn. Các cuộc hội chợ thương mại tổng hợp có
thời gian dài hơn các cuộc hội chợ thương mại chuyên ngành. Đặc điểm này
dùng để phân biệt hội chợ thương mại với các hình thức xúc tiến thương mại
khác.
Về chủ thể: Chủ thể của hoạt động hội chợ thương mại là thương nhân.
Các hoạt động xúc tiến thương mại khác có thể do từng thương nhân độc lập
tiến hành, còn đối với hội chợ thương mại là sự tham gia đồng thời của nhiều
thương nhân trong cùng một khoảng thời gian và địa điểm cụ thể.

Về cách thức tổ chức: Thương nhân có thể trực tiếp tổ chức tham gia hội
chợ thương mại hoặc có quyền thuê một doanh nghiệp chuyên kinh doanh dịch
vụ hội chợ thương mại đứng ra tổ chức. Trong trường hợp trên, thương nhân
khi tham gia hội chợ thương mại phải có trách nhiệm tuân thủ các quy định của
Pháp luật. Nếu hội chợ thương mại được tổ chức tại Việt Nam, nếu muốn đăng
ký tổ chức, tham gia hội chợ thương mại, thương nhân phải được sự xác nhận
bằng văn bản của cơ quan quản lý nhà nước về thương mại tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương nơi diễn ra hội chợ thương mại. Nếu tổ chức tham gia hội
chợ thương mại ở nước ngoài thì thương nhân phải tuân thủ các quy định về
9


xuất khẩu hàng hóa, không được tự ý tổ chức cho thương nhân khác tham gia
hội chợ thương mại ở nước ngoài. Khi tham gia hội chợ thương mại ở nước
ngoài thương nhân bắt buộc phải làm hồ sơ đăng ký với Bộ Công Thương [13].
Đặc trưng chủ yếu của hội chợ thương mại là tiêu thụ sản phẩm chứ
không chỉ đơn thuần là việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm. Ngoài việc trưng
bày, quảng cáo sản phẩm, thương nhân có thể trực tiếp bán lẻ hàng hóa, sản
phẩm của mình cho khách hàng hoặc tìm kiếm các cơ hội giao kết hợp đồng.
Đối với triễn lãm thương mại thì ngược lại, việc trưng bày, giới thiệu sản phẩm
không nhằm mục đích bán sản phẩm mà chỉ để tìm kiếm cơ hội để giao kết các
hợp đồng thương mại trong tương lai.
Hội chợ thương mại có tính xác định về thời gian, địa điểm và nội dung.
Đặc điểm này giúp phân biệt hội chợ thương mại với các hoạt động trưng bày,
giới thiệu hàng hóa dịch vụ khác. Theo Điều 117 Luật Thương mại năm 2005
quy định: “Trưng bày, giới thiệu hàng hóa, dịch vụ là hoạt động xúc tiến
thương mại của thương nhân dùng hàng hóa dịch vụ và tài liệu về hàng hóa,
dịch vụ để giới thiệu với khách hàng về hàng hóa dịch vụ đó”. Theo quy định
trên, việc trưng bày, giới thiệu hàng hóa dịch vụ không bị giới hạn về địa điểm,
thời gian và không gian. Vì vậy, khi thương nhân tổ chức hội chợ thương mại

phải xác định tên, chủ đề của hội chợ thương mại, địa điểm và thời gian tổ
chức hội chợ thương mại. Đây là điều kiện để tổ chức hội chợ thương mại.
Hội chợ thương mại là hoạt động xúc tiến thương mại do thương nhân
thực hiện. Nếu các hoạt động xúc tiến thương mại khác có thể do từng thương
nhân độc lập tiến hành thì hoạt động hội chợ thương mại có sự tham gia đồng
thời của nhiều thương nhân tại cùng một địa điểm và thời gian nhất định.
Thương nhân Việt Nam, thương nhân nước ngoài tại Việt Nam có quyền trực
tiếp tổ chức, tham gia hoạt động hội chợ thương mại hàng hóa, dịch vụ của
mình hoặc có quyền thuê doanh nghiệp chuyên kinh doanh dịch vụ hội chợ
thương mại đứng ra tổ chức. Văn phòng đại diện của thương nhân không được
10


phép tổ chức hội chợ thương mại. Trong trường hợp được thương nhân ủy
quyền, văn phòng đại diện có quyền ký hợp đồng với doanh nghiệp chuyên
kinh doanh dịch vụ hội chợ thương mại đứng ra tổ chức, tham gia hoạt động
hội chợ thương mại cho thương nhân mà mình đại diện. Thương nhân nước
ngoài có quyền trực tiếp tham gia hoặc thuê doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ
hội chợ thương mại tại Việt Nam thay mặt mình tham gia hội chợ thương mại
tại Việt Nam. Trường hợp thương nhân nước ngoài muốn tổ chức hội chợ
thương mại tại Việt Nam thì thương nhân nước ngoài phải thuê thương nhân
chuyên kinh doanh dịch vụ hội chợ thương mại tại Việt Nam thực hiện.
Thương nhân có thể tổ chức hội chợ thương mại hoặc tổ chức hội chợ
thương mại thông qua hợp đồng dịch vụ tổ chức hội chợ thương mại. Các chủ
thể này khi đăng ký tổ chức, tham gia hội chợ thương mại đều phải tuân thủ
quy định của pháp luật về hội chợ thương mại. Nếu hội chợ thương mại được
tổ chức tại Việt Nam thì phải được đăng ký và xác nhận bằng văn bản của cơ
quan quản lý nhà nước thương mại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi
diễn ra hội chợ thương mại.
Nếu tổ chức hội chợ thương mại ở nước ngoài, thương nhân kinh doanh

dịch vụ hội chợ thương mại muốn tổ chức cho thương nhân khác tham gia hội
chợ thương mại ở nước ngoài phải thực hiện đăng ký với Bộ Công thương.
Thương nhân không kinh doanh dịch vụ hội chợ thương mại nếu muốn trực
tiếp tổ chức, tham gia hội chợ thương mại ở nước ngoài thì phải thực hiện
đúng các quy định về xuất khẩu hàng hóa và không được tổ chức cho thương
nhân khác tham gia hội chợ thương mại tại nước ngoài[14].
Cách thức xúc tiến thương mại của hội chợ thương mại là quảng bá, giới
thiệu sản phẩm, bán lẻ hàng hóa và giao kết hợp đồng. Bán hàng tại chỗ được
xem là một trong những đặc trưng cơ bản của hội chợ thương mại. Việc bán
hàng của mình sản xuất trong nước tại hội chợ thương mại cũng như việc bán
hàng hóa thông thường. Nó giúp các doanh nghiệp hạn chế các chi phí bỏ ra
11


khi tổ chức, tham gia hội chợ thương mại. Đối với hàng hóa tạm nhập tái xuất,
tạm xuất tái nhập khi tổ chức, tham gia hội chợ thương mại phải tuân thủ các
quy định của cơ quan hải quan, xuất nhập khẩu, thuế và các nghĩa vụ khác. Đối
với một số trường hợp, việc bán, tặng phải được sự cho phép của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền.
1.1.2. Phân biệt hội chợ thương mại với các hình thức xúc tiến
thương mại khác
Theo quy định của pháp luật thương mại, thìhội chợ thương mại cũng là
một hoạt động xúc tiến thương mại. Hội chợ thương mại hoạt động một cách
tập trung tại một địa điểm và thời gian cụ thể nhằm trưng bày, giới thiệu sản
phẩm, hàng hóa và tìm kiếm cơ hội ký kết hợp đồng dịch vụ. Hội chợ thương
mại được phân biệt với các hoạt động xúc tiến thương mại khác ở các dấu hiệu
cơ bản sau:
Hội chợ thương mại được tổ chức với sự tham gia của nhiều thương
nhân tại cùng một thời gian, địa điểm cụ thể. Còn các hoạt động xúc tiến
thương mại khác có thể do cá nhân từng thương nhân độc lâp tiến hành.

Cách thức xúc tiến của hoạt động hội chợ thương mại là trưng bày, giới
thiệu, quảng cáo, bán hàng hóa và giao kết hợp đồng. Trong khi đó các hình
thức xúc tiến thương mại khác là việc dành cho khách hàng những lợi ích nhất
định như khuyến mãi, quảng cáo thương mại, trưng bày giới thiệu hàng hóa
dịch vụ. Ví dụ: Hoạt động xúc tiến thương mại bằng hình thức khuyến mãi,
thương nhân sẽ dành cho khách hàng những lợi ích khác nhau như thử hàng
mẫu không trả tiền, tặng hàng hóa không thu tiền, giảm giá… Các hình thức
xúc tiến thương mại trên không tồn tại hoạt động mua bán hàng hóa và giao
kết hợp đồng như trong hoạt động hội chợ thương mại.
Các chủ thể khi tham gia hội chợ thương mại buộc phải xác định thời
gian, địa điểm và nội dung cụ thể. Hội chợ thương mại được thực hiện tập
trung tại một địa điểm, thời gian và đã được đăng ký với cơ quan nhà nước có
12


thẩm quyền trước đó. Trong khi đó, các hình thức xúc tiến thương mại khác
không cần phải xác định thời gian, địa điểm và nội dung.
1.1.3. Phân loại hội chợ thương mại
a. Căn cứ theo vị trí địa lý
(i) Hội chợ thương mại trong nước: Hoạt động hội chợ thương mại này
được diễn ra trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam.
Ở Việt Nam có thể kể tên các hội chợ thương mại trong nước nổi bật
như Hội chợ Đồ gỗ và Trang trí Nội thất Việt Nam 2019 (Nhà thi đấu Phú
Thọ, TP. HCM), Hội chợ hàng Việt Nam chất lượng cao…
(ii)Tổ chức hội chợ thương mại ở nước ngoài: Hội chợ thương mại được
tổ chức ở nước ngoài bao gồm các cá nhân, doanh nghiệp Việt Nam và nước
ngoài tham dự được tổ chức bên ngoài lãnh thổ Việt Nam.
Hội chợthương mại này có thể kể tên như Hội chợ thương mại và hợp
tác kinh tế Trung – Việt tại Trung Quốc, hội chợ hàng Việt Nam tại Myanmar,
hội chợ Quốc tế Alger tại Algeria… Việc tham dự các hội chợ thương mại ở

nước ngoài giúp cá nhân, doanh nghiệp Việt Nam học hỏi được nhiều tiến bộ
khoa học – kỹ thuật cũng như thiết lập mối quan hệ giao lưu hợp tác lớn trên
thế giới nhằm tìm kiếm cơ hội ký kết hợp đồng mua bán với các đối tác lớn,
đặc biệt là các đối tác nước ngoài. Việc tham gia hội chợ thương mại ở nước
ngoài tốn chi phí cao song đem lại nhiều hiệu quả to lớn cho các doanh nghiệp
Việt Nam. Vì vậy, nhà nước luôn khuyến khích các thương nhân tổ chức, tham
gia các hội chợ thương mại ở nước ngoài bằng cách hỗ trợ chi phí, cung cấp
các thông tin về thị trường, giá cả…
(iii) Hội chợ thương mại địa phương: Hội chợ thương mại địa phương là
loại hình xúc tiến thương mại được tổ chức trong phạm vi một tỉnh, thành phố
hoặc một địa phương nào đó với sự tham gia của các doanh nghiệp tại địa
phương đó nhằm khuyến khích phát triển kinh tế địa phương và hợp tác liên
doanh.
13


Ví dụ: Hội chợ Công thương khu vực đồng bằng Sông Hồng – Ninh
Bình 2019, Hội chợ Công nghiệp, thương mại Ninh Thuận 2019.
b. Phân loại theo chu kỳ
(i) Hội chợ thương mại định kỳ: Hội chợ thương mại định kỳ thường
được tổ chức hàng năm vào một địa điểm và thời gian cụ thể. Đây là hội chợ
thương mại có quy mô, tính chất lớn và có ý nghĩa rất quan trọng trong sự phát
triển nền kinh tế. Khách tham quan, mua sắm tại hội chợ thương mại chiếm số
lượng lớn. Nơi đây còn là nơi gặp mặt đầy đủ các doanh nghiệp thuộc mọi
thành phần kinh tế, mọi ngành nghề trên cả nước và quốc tế. Vì vậy, nó luôn
nhận được sự quan tâm lớn đến từ khách hàng và những nhà kinh doanh.
Một số hội chợ thương mại định kỳ như: Hội chợ Xuân tháng 12, Hội
chợ hàng Việt Nam chất lượng cao tháng 4, Hội chợ Quốc tế hàng Công
nghiệp tháng 10…
(ii) Hội chợ thương mại không định kỳ: Hội chợ thương mại không định

kỳ làhoạt động thương mại thường được tổ chức rãi rác qua các năm và thường
không được tổ chức lại trong những năm kế tiếp. Hội chợ được tổ chức ra
nhằm đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp có nhu cầu về sản phẩm ở thị
trường nhỏ, hẹp hơn như các địa phương, các ngành kinh tế… Hội chợ thương
mại không định kỳ thường được tổ chức với quy mô nhỏ hơn so với hội chợ
thương mại định kỳ.
c. Căn cứ theo tính chất
(i) Hội chợ thương mại tổng hợp: Với sự tham gia của nhiều thương
nhân, các tổ chức doanh nghiệp trong nước và quốc tế nhằm quảng bá, giới
thiệu và bán sản phẩm để phục vụ nhiều loại đối tượng khác nhau. Các mặt
hàng chủ yếu trong hội chợ thương mại tổng hợp đa phần là hàng hóa công
nghiệp và hàng tiêu dùng. Khách tham gia hội chợ thương mại cũng đa dạng
bao gồm khách chuyên môn, khách tham quan nói chung thuộc các ngành,
nghề khác nhau. Tại hội chợ thương mại tổng hợp hàng hóa được phân chia
14


theo vị trí, khu vực phù hợp với từng ngành hàng cụ thể.
Ở nước ta hiện nay rất phổ biến loại hình hội chợ thương mại này vì dễ
tổ chức, dễ tham gia, dễ dàng thâm nhập vào thị trường như Hội chợ Xuân,
Hội chợ Thương mại, Hội chợ hàng Việt Nam chất lượng cao…
(ii) Hội chợ thương mại chuyên ngành: Hội chợ thương mại chuyên
ngành là loại hình hội chợ thương mại tập trung chuyên giới thiệu, quảng bá
cho một ngành công nghiệp hoặc một lĩnh vực sản xuất, dịch vụ nhất định như
hội chợ ngành tin học điện tử, hội chợ ngành dệt may, hội chợ ngành cơ khí…
Hội chợ thương mại ngành thường thu hút khách hàng đến từ các doanh
nghiệp, nhà sản xuất đang quan tâm đến lĩnh vực là chuyên môn ngành của họ.
Hoạt động này nhằm tạo cơ hội tiếp xúc giữa các doanh nghiệp đầu ngành với
nhà kinh doanh của các công ty hay tập đoàn lớn. Còn đối với những doanh
nghiệp vừa và nhỏ, đây là cơ hội tốt để tìm kiếm các đại lý lớn, nhà phân phối

lớn trên cả nước.
Trên thế giới, hội chợ thương mại chuyên ngành thường là phổ biến hơn
vì mang lại tính hiệu quả cao, nguồn lợi lớn như Hội chợ nội thất CIFF Quảng
Châu 2019, Hội chợ thương mại ngành cơ khí PTC Asean 2019 tại Thượng
Hải…
(iii) Hội chợ thương mại dành cho người tiêu dùng: Đây là loại hình hội
chợ thương mại thu hút lượng lớn khách tham gia vì hàng hóa trưng bày trong
hội chợ này là những mặt hàng được dùng phổ biến trong cuộc sống hàng
ngày. Tuy nhiên, loại hình này không phù hợp với những nhà kinh doanh
muốn tìm cho mình những đối tác lớn, các đối tác liên doanh.
Hội chợ thương mại hàng tiêu dùng tập trung giới thiệu, quảng cáo lợi
ích thực của sản phẩm, nhằm thu hút sự chú ý hơn và đẩy mạnh việc tiêu thụ
loại hàng hóa đó trên thị trường. Các doanh nghiệp khi tham gia vào loại hình
hội chợ thương mại này sẽ đạt được nhiều kết quả tốt nếu như có sự chuẩn bị
chu đáo. Hội chợ thương mại loại này có thể kể tên như Hội chợ xúc tiến tiêu
15


dùng, Hội chợ Xuân..
d. Căn cứ theo quy mô
(i) Hội chợ thương mại quy mô nhỏ: Là loại hình hội chợ thương mại
được tổ chức với quy mô nhỏ, chỉ vài chục gian hàng và có thể được tổ chức
tại một địa điểm như sảnh một khách sạn, hội trường... Đây là loại hình ít tốn
chi phí nhưng đem lại hiệu quả cao trong việc phát triển hệ thống phân phối,
bán lẻ.
(ii) Hội chợ thương mạiriêng của một nước hoặc một tổ chức (khối liên
kết kinh tế, bộ, hiệp hội, công ty…): Là loại hình hội chợ thương mại tổ chức
cho một địa phương, một quốc gia hay một tổ chức kinh tế có thể kể tên như
hội chợ thương mại ASEAN được tổ chức năm 2002 tại Thái Lan và 2004
được tổ chức tại Việt Nam…

1.1.4. Chức năng và vai trò của hội chợ thương mại
1.1.4.1.Chức năng của hội chợ thương mại
Hội chợ thương mại là hoạt động xúc tiến thương mại nhằm mục đích
tìm kiếm đối tác để ký kết hợp đồng, đẩy mạnh việc tiêu thụ hàng hóa của
doanh nghiệp đem lại nguồn thu cho hoạt động kinh doanh. Chính vì thế, chức
năng của hội chợ thương mại cũng đều nhằm phục vụ các mục đích trên. Các
hoạt động hội chợ thương mại bao gồm các chức năng sau đây:
Chức năng quảng bá, giới thiệu sản phẩm, dịch vụ: Tại hội chợ thương
mại các nhà sản xuất luôn cung cấp cho người tiêu dùng những đặc điểm nổi
bật về sản phẩm, thông tin sản phẩm, chỉ số chất lượng sản phẩm và những ưu
điểm khác nổi bật của sản phẩm so với các sản phẩm cùng loại trên thị trường
qua đó góp phần kích thích thị hiếu người tiêu dùng, tìm kiếm đối tác cũng như
tiêu thụ hàng hóa.
Chức năng cung cấp, thu thập thông tin kinh tế: Thông qua hoạt động
hội chợ thương mại, thương nhân nắm bắt được thông tin về khả năng đáp ứng
nhu cầu hàng hóa, dịch vụ, thông tin về máy móc, thiết bị công nghệ…Ngoài
16


ra, khi tham gia hội chợ thương mại thương nhân nhận biết được nhu cầu thị
trường, giá cả sản phẩm dịch vụ của các doanh nghiệp khác. Thương nhân có
thể thu thập được mức độ hài lòng của người tiêu dùng về hàng hóa, dịch vụ
do mình sản xuất.
Chức năng sản xuất: Hội chợ thương mại cũng giúp doanh nghiệp tăng
khả năng sản xuất vì doanh nghiệp sẽ có cơ hội ký kết hợp đồng cung cấp sản
phẩm với nhiều công ty khác.
1.1.4.2. Vai trò của hội chợ thương mại
Kích thích, phát triển sản xuất: Bằng việc so sánh hàng hóa, dịch vụ của
doanh nghiệp mình có bắt kịp được với sự tiến bộ của công nghệ, khoa học kỹ
thuật tại hội chợ thương mại mà mình tham gia hay không để từ đó có buộc cá

nhân, tổ chức phải phát triển khoa học công nghệ, cải tiến kỹ thuật, đẩy mạnh
sản xuất nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ đáp ứng kịp với sự phát
triển của thị trường và đồng thời hạ giá thành sản phẩm.
Cung ứng dịch vụ thương mại: Với việc quảng bá, giới thiệu hàng hóa,
sản phẩm của doanh nghiệp, nhiều đơn vị khi tham gia đã không ngừng cung
ứng các dịch vụ thương mại đến từ các công ty chuyên cung cấp dịch vụ hội
chợ thương mại. Các doanh nghiệp khi tham gia hội chợ thương mại thương
mại có quyền đăng ký cung ứng dịch vụ thương mại.
Hội chợ thương mại là một phương pháp truyền thống để khuếch trương
hàng hóa hoặc dịch vụ: Nếu có thể tận dụng các hội chợ thương mại mà doanh
nghiệp tham gia, bạn sẽ có một hệ thống các công cụ marketing gồm quảng
cáo, bán hàng trực tiếp và quan hệ công chúng kết hợp với nghiên cứu khách
hàng và đối thủ cạnh tranh. Tham dự hội chợ thương mại là phương pháp tốt
để cải thiện tình hình kinh doanh hiện tại cũng như tìm kiếm thương vụ mới
bằng cách mang lại cho bạn các cơ hội để:(i) Trưng bày trực tiếp hàng hóa
hoặc dịch vụ cho các khách hàng mục tiêu; (ii) Thử nghiệm tiềm năng thị
trường mới cho các hàng hóa hoặc dịch vụ: (iii) Kiểm tra sự chấp nhận của
17


khách hàng về hàng hóa hoặc dịch vụ; (iv) Nghiên cứu nhu cầu và hành vi của
khách hàng tập trung tại một địa điểm: (v) Liên hệ với các nhà cung cấp hoặc
các doanh nghiệp đối tác khác tại một địa điểm.
Ngoài khách hàng và nhà cung cấp, hội chợ thương mại cũng thu hút sự
chú ý của phương tiện truyền thông, chính khách cũng như các cơ quan khác
có liên quan ở các lĩnh vực cụ thể. Do đó, đó cũng là một cơ hội tốt để
khuyếch trương doanh nghiệp của bạn thông qua các hoạt động quảng cáo,
khuyến mại và quan hệ công chúng. Đó cũng là địa điểm phù hợp để có các
cuộc gặp trực tiếp với các khách hàng nhằm tăng cường các mối quan hệ của
doanh nghiệp.

1.2. Khái quát lý luận pháp luật về hội chợ thương mại
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm của pháp luật về hội chợ thương mại
Theo quy định của Luật Thương mại, hội chợ thương mại là hoạt động
xúc tiến thương mại tập trung trong một thời gian và địa điểm nhất định, trong
đó tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh được trưng bày hàng hóa của mình
nhằm mục đích tiếp thị, ký kết hợp đồng mua bán hàng.Khái niệm hội chợ
thương mại ra đời muộn bởi vì hoạt động hội chợ thương mại được tạo thành
từ sự phát triển của nền kinh tế thị trường nơi mà các thương nhân tự do trao
đổi, buôn bán hàng hóa với nhau. Còn người tiêu dùng được quyền lựa chọn
hàng hóa, dịch vụmong muốn cho phù hợp với nhu cầu của mình. Khi đó, sự
cạnh tranh trong kinh doanh, mua bán là điều tất yếu. Chính vì vậy, hội chợ
thương mại hình thành là cầu nối quan trọng, tạo ra sân chơi lành mạnh giúp
các thương nhân đem sản phẩm gần hơn đến tay người tiêu dùng. Khi nền kinh
tế Việt Nam chuyển sang cơ chế thị trường với sự điều tiết của Nhà nước, việc
được tự do hóa thương mại giúp quan hệ mua bán giữa các thương nhân trong
và ngoài nước được mở rộng theo hướng đa dạng hóa, đa phương hóa. Các
doanh nghiệp khi tham gia vào hoạt động sản xuất, kinh doanh phải hoàn toàn
chịu trách nhiệm trước kết quả kinh doanh đạt được, đồng thời phải cạnh tranh
18


với nhau để giành lấy các lợi ích kinh doanh. Khi đó, các doanh nghiệp phải có
cho mình những chính sách, những hoạch định cụ thể nhằm kích thích nhu cầu
mua sắm của người tiêu dùng. Để nâng cao khả năng cạnh tranh cũng như mở
rộng thị trường, doanh nghiệp đã đề ra các giải pháp cụ thể như khuyến mãi,
tặng quà trúng thưởng hoặc tổ chức các buổi hội chợ thương mại để giới thiệu
thêm về sản phẩm, dịch vụ của mình.
Nhằm tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ lợi ích người tiêu
dùng, các nhà làm luật đã nghiên cứu và ban hành các quy định pháp luật để
điều chỉnh hoạt động hội chợ thương mại và giải quyết các vấn đề về hội chợ

thương mại khi phát sinh tranh chấp. Khái niệm pháp luật về hội chợ thương
mại được hiểu theo nghĩa rộng cả về nội dung và hình thức. Về nội dung, pháp
luật về hội chợ thương mại là tổng hợp các quy định pháp luật điều chỉnh quan
hệ xã hội hình thành trong quá trình Nhà nước, thương nhân và các tổ chức
thực hiện hoạt động hội chợ thương mại. Về hình thức, các quy định pháp luật
về hội chợ thương mại được ghi nhận trong nhiều văn bản, thuộc nhiều lĩnh
vực pháp luật khác nhau, trong đó chủ yếu là lĩnh vực pháp luật thương mại.
Các quan hệ xã hội hình thành trong hoạt động hội chợ thương mại rất
đa dạng, song chủ yếu nhắc đến hai nhóm quan hệ cơ bản, đó là:
(i) Quan hệ giữa Nhà nước với thương nhân tham gia hội chợ thương
mại, với thương nhân kinh doanh dịch vụ hội chợ thương mại. Đây là những
quan hệ mang tính chất tổ chức, quản lý, hình thành trong quá trình Nhà nước
thực hiện chức năng quản lý các hoạt động về hội chợ thương mại.
(ii) Quan hệ giữa các thương nhân tham gia hội chợ thương mại với các
tổ chức hoạt động hội chợ thương mại hình thành khi thương nhân sử dụng
dịch vụ hội chợ thương mại do các tổ chức này cung cấp.
Xét về tính chất các quan hệ xã hội, các mối quan hệ trên thuộc hai
nhóm chính: nhóm các quan hệ thương mại và nhóm quan hệ tổ chức, quản lý
các hoạt động hội chợ thương mại.
19


Xét về nội dung cơ bản của các quy phạm pháp luật, có thể chia các quy
địnhpháp luật điều chỉnh các quan hệ hội chợ thương mại trên thành ba nhóm
chính:
(i) Các quy định ghi nhận quyền tự do hoạt động hội chợ thương mại
của thương nhân. Nội dung của nhóm này bao gồm quy định về các hình thức
pháp lý để thương nhân tham gia hội chợ thương mại, các hình thức thực hiện
các hoạt động hội chợ thương mại, các quy định liên quan đến cạnh tranh và
bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong hoạt động hội chợ thương mại…

(ii) Các quy định pháp luật bảo đảm thực thi quyền tự do hoạt động hội
chợ thương mại phù hợp với lợi ích của Nhà nước, của thương nhân khác và
của người tiêu dùng. Nội dung của nhóm này chủ yếu là các quy định về quản
lý nhà nước trong hoạt động hội chợ thương mại, bao gồm các quy định về
thẩm quyền quản lý nhà nước, quy định về trình tự, thủ tục tiến hành các hoạt
động hội chợ thương mại mà thương nhân phải thực hiện, quy định về giám
sát, kiểm tra hoạt động hội chợ thương mại của thương nhân, xử lý vi phạm
pháp luật về hội chợ thương mại, quy định về trách nhiệm của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền trong thực thi quyền tự do hoạt động hội chợ thương mại.
(iii) Các quy định pháp luật có liên quan đến tổ chức hội chợ thương mại
của Nhà nước và các thương nhân thực hiện tổ chức hoạt động hội chợ thương
mại. Đó là các quy định về chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ, cơ quan thuộc
Chính phủ trong quản lý hoạt động hội chợ thương mại, quy định liên quan đến
thành lập, hoạt động của các hiệp hội là tổ chức hội chợ thương mại ở trong
nước và ở nước ngoài…
Như vậy, đối tượng điều chỉnh của pháp luật về hội chợ thương mại theo
nghĩa rộng bao gồm các quan hệ kinh tế - xã hội diễn ra giữa Nhà nước, cơ
quan quản lý nhà nước với các thương nhân, giữa các thương nhân với nhau,
giữa các thương nhân với khách hàng… Vì vậy, theo nghĩa rộng, có thể đưa ra
khái niệm: “Pháp luật về hội chợ thương mại là tổng hợp các quy định pháp
20


luật điều chỉnh quan hệ hội chợ thương mại và tổ chức, quản lý hoạt động hội
chợ thương mại hình thành trong quá trình Nhà nước và các thương nhân tổ
chức thực hiện các hoạt động về hội chợ thương mại”. Đây là một chế định
pháp luật bao gồm các quy phạm được quy định trong các văn bản thuộc nhiều
lĩnh vực pháp luật khác nhau như thương mại, dân sự, hành chính…, nhưng
chủ yếu vẫn là lĩnh vực pháp luật về thương mại.
Theo nghĩa hẹp, pháp luật về hội chợ thương mại được tiếp cận với tư

cách là một bộ phận của pháp luật thương mại, điều chỉnh các quan hệ thương
mại phát sinh trong quá trình tổ chức và tham gia hội chợ thương mại của
thương nhân. Bao gồm các quan hệ sau:
Quan hệ giữa thương nhân có nhu cầu tham gia hội chợ thương mại với
thương nhân kinh doanh dịch vụ tổ chức hoạt động hội chợ thương mại hoặc
các tổ chức hội chợ thương mại có khả năng cung cấp dịch vụ.
Quan hệ giữa thương nhân tham gia hội chợ thương mại với người tiêu
dùng.
Quan hệ giữa thương nhân với cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi
thực hiện các quyền và nghĩa vụ liên quan đến quản lý nhà nước về hoạt động
hội chợ thương mại.
Như vậy, pháp luật về hội chợ thương mại theo nghĩa hẹp là một bộ
phận của pháp luật thương mại, nên chỉ bao gồm các quy định điều chỉnh các
quan hệ thương mại phát sinh trong quá trình hoạt động hội chợ thương mại
của thương nhân. Hiểu theo nghĩa này, pháp luật về hội chợ thương mại điều
chỉnh các quan hệ thương mại hình thành khi thương nhân thúc đẩy cơ hội mua
bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ thông qua hoạt động hội chợ thương mại để
tác động tới thái độ và hành vi mua bán của khách hàng; quan hệ giữa thương
nhân có nhu cầu tham gia hoạt động hội chợ thương mại với thương nhân kinh
doanh dịch vụ hội chợ thương mại. Nội dung của pháp luật về hoạt động hội
chợ thương mại theo nghĩa hẹp bao gồm các nhóm quy định sau:
21