Trường học thân thiện....

B3(hết dự thảo 6) (25-9)
HI P V PHONG TRO THI UA XY DNG TRNG HC
THN THIN, HC SINH TCH CC
Câu hỏi 1.
Mục tiêu, yêu cầu và nội dung của phong trào thi đua Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh
tích cực là gì?

Trả lời
Lần đầu tiên ở nớc ta Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động phong trào thi đua
"Xây dựng trờng học thân thiên, học sinh tích cực" trong các trờng phổ thông,
mầm non trên phạm vi toàn quốc với mục tiêu, yêu cầu và nội dung nh sau:
1.
Mục tiêu
a) Huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lợng trong và ngoài trờng học để
xây dựng môi trờng giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả, phù hợp với điều kiện
của địa phơng và đáp ứng nhu cầu xã hội.
b) Phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác, sáng tạo của học sinh trong các
hoạt động giáo dục trong nhà trờng và tại cộng đồng.
2.
Yêu cầu
a) Giải quyết dứt điểm những yếu kém về cơ sở vật chất, thiết bị trờng học, tạo
điều kiện cho học sinh khi đến trờng đợc an toàn, thân thiện, vui vẻ.
b) Học sinh tham gia các hoạt động giáo dục trong nhà trờng và tại cộng đồng
một cách hứng thú, với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo.
c) Thầy giáo, cô giáo chủ động, sáng tạo đáp ứng yêu cầu đổi mới phơng pháp
giáo dục trong điều kiện hội nhập quốc tế.
d) Các tổ chức, cá nhân góp phần giáo dục văn hóa, truyền thống lịch sử cách
mạng cho học sinh.
đ) Phong trào thi đua đảm bảo tính tự giác, không gây áp lực quá tải trong
công việc của nhà trờng, sát với điều kiện ở cơ sở.
3.

Nội dung
a) Xây dựng trờng, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn.
b) Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi
địa phơng, giúp các em tự tin trong học tập.
c) Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
d) Tổ chức các hoạt động tập thể vui tơi, lành mạnh.
đ) Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử,
văn hóa, cách mạng ở địa phơng.
Câu hỏi 2.
Thế nào là trờng học thân thiện?
-31-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
Trả lời
Mô hình trờng học thân thiện đã đợc xây dựng ở nhiều quốc gia trên thế giới
và có thể hình dung khái quát nh sau:
Trờng học thân thiện là trờng học mà ở đó học sinh đợc tạo điều kiện để sống
khoẻ mạnh, vui vẻ, tích cực học tập và tham gia các hoạt động khác; đợc giáo
viên nhiệt tình giảng dạy, yêu thơng, tôn trọng; đợc gia đình và cộng đồng tạo
điều kiện phát huy hết tiềm năng của mình trong môi trờng an toàn và thuận lợi;
quyền đợc đi học của học sinh đợc đảm bảo.
Chất lợng của trờng học thân thiện không chỉ thể hiện ở kết quả giáo dục
trong lớp học, mà còn là chất lợng của cả môi trờng học đờng và mối quan hệ
giữa nhà trờng, gia đình và cộng đồng.
Câu hỏi 3.
Thế nào là học sinh tích cực?
Trả lời
Khái niệm
tích cực
của học sinh cần đợc hiểu và xác định một cách linh hoạt,
phù hợp với độ tuổi, lớp học hay cấp học. Có thể nêu những điểm chung và chủ

yếu sau đây:
- Chủ động, sáng tạo trong học tập; xây dựng và nâng cao dần thói quen tự
học, ý thức tìm tòi, tự đề xuất và giải quyết vấn đề nhằm đạt đợc kết quả học tập
cao nhất.
- Hăng hái nhận phần việc cụ thể, có tinh thần trách nhiệm cao trong việc
chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá, cách mạng ở điạ phơng.
- Tham gia việc bảo vệ và làm sạch đẹp thêm cảnh quan, môi trờng ở nhà tr-
ờng và nơi công cộng; giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh trờng lớp.
- Nhiệt tình tham gia các hoạt động văn nghệ, thể thao nhất là các hoạt động
văn nghệ, vui chơi dân gian.
- Đóng góp tích cực cho các hoạt động tập thể của Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh, của Đội Thiếu niên Tiền Phong Hồ Chí Minh, của Nhà trờng và của
cộng đồng ở địa phơng.
Câu hỏi 4.
Mô hình trờng học thân thiện đã đợc triển khai thí điểm nh thế nào
ở nớc ta?
Trả lời
-32-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
Mô hình trờng học thân thiện đã đợc một số tổ chức quốc tế giới thiệu và phối
hợp tổ chức thí điểm ở nớc ta. ở cấp Tiểu học có Dự án về
Trờng Tiểu học bạn
hữu
với sự hỗ trợ của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) đang đợc thực hiện
ở một số địa phơng, chủ yếu là miền núi. Ngoài ra còn có Dự án
Thúc đẩy sự
phát triển và tham gia của Thanh Thiếu niên
do Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp
với Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc, triển khai thí điểm ở cấp THCS bắt đầu từ năm
2006 với tên

Trờng Trung học cơ sở thân thiện
tại 50 trờng THCS thuộc các
tỉnh, thành phố: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Lào Cai, Đồng Tháp, An Giang, Trà
Vinh, Gia Lai, Kon Tum. Hoạt động này là sự nối tiếp của Dự án
Giáo dục sống
khỏe mạnh và kĩ năng sống cho học sinh Trung học cơ sở.

Trả lời
So với mô hình trờng THCS thân thiện đã thí điểm ở nớc ta, phong trào thi đua
Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh tích cực do Bộ Giáo dục và Đào tạo
phát động lần này có nhiều điểm mới, từ mục tiêu cho đến nội dung và cách thức
tổ chức, đó là:
- Nhấn mạnh vai trò tích cực của học sinh, điều đó đợc thể hiện ngay trong tên
gọi của phong trào thi đua.
- Có thêm những nội dung mới và cụ thể liên quan đến việc bảo tồn, phát huy
văn hoá dân gian, chăm sóc và phát huy giá trị di sản văn hoá, lịch sử, cách
mạng.
- Đòi hỏi sự huy động tổng hợp các lực lợng trong và ngoài nhà trờng cho việc
đảm bảo chất lợng giáo dục toàn diện và trớc hết là giải quyết dứt điểm những
yếu kém về cơ sở vật chất, thiết bị trờng học.
- Phong trào đợc phát động rộng rãi trong tất cả các trờng mần non, các trờng
phổ thông trên phạm vi toàn quốc.
- Có sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo với Bộ Văn hoá, Thể
thao và Du lịch, Trung ơng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các Bộ,
Ngành liên quan trong quá trình triển khai phong trào thi đua.
Câu hỏi 6.
Làm gì để xây dựng trờng lớp xanh, sạch, đẹp và an toàn?
Trả lời
Xanh, sạch, đẹp và an toàn cho học sinh là những yêu cầu quan trọng của một
môi trờng than thiện trong trờng học, cụ thể là:

-33-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
- Có nhiều cây xanh, thờng xuyên đợc chăm sóc và bổ sung. Khuôn viên nhà
trờng, các nhà làm việc, lớp học, phòng bộ môn, sân chơi, nhà vệ sinh lúc nào
cũng dợc giữ sạch sẽ, đảm bảo yêu cầu cảnh quan sự phạm.
- Học sinh đợc giáo dục cách sống khoẻ mạnh và có sự hỗ trợ về y tế, về tâm
lí.
- Học sinh đợc đảm bảo sự an toàn về thể xác và tinh thần. Không có bạo lực
trong nhà trờng và ngoài khu vực trờng, cũng nh những hiện tợng lăng mạ, sỉ
nhục làm tổn thơng đến danh dự và lòng tự trọng của học sinh.
Câu hỏi 7.
Cần làm gì để dạy và học có hiệu quả?
Trả lời
Dạy và học có hiệu quả đợc hiểu một cách khái quát là hoạt động dạy, hoạt
động học trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau và đều nhằm tới mục đích là làm
cho mọi học sinh đều đạt hoặc vợt mục tiêu giáo dục đã đợc nêu trong Luật Giáo
dục và quy định cụ thể trong chơng trình cấp học.
Để dạy và học đạt hiệu quả cần:
- Giáo viên thờng xuyên thực hiện tốt yêu cầu đổi mới phơng pháp dạy học,
đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh, hình thành đợc cho các em ph-
ơng pháp cũng nh các kĩ năng tự học và hợp tác trong học tập, kĩ năng vận dụng
những điều đã đợc học vào thực tế.
- Giáo viên thể hiện đợc thái độ tôn trọng, yêu thơng, quan tâm và động viên
đối với mọi học sinh trong học tập cũng nh sinh hoạt khác.
- Học sinh phải tự giác, chăm chỉ, tự tin và xác định rõ trách nhiệm của bản
thân trong học tập; tự đánh giá đợc những tiến bộ qua thời gian về thu nhận kiến
thức, phát triển kĩ năng; hình thành những thói quen tốt và thái độ đúng đắn.
- Lãnh đạo nhà trờng, gia đình và cộng đồng cần quan tâm tạo mọi điều kiện
thuận lợi có thể đợc nhằm thực hiện có kết quả các yêu cầu nêu trên.
Câu 8.

Vì sao việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh trong hoàn cảnh hiện
nay lại thật sự cần thiết? Những kĩ năng cơ bản cần rèn luyện là gì?
Trả lời
Cuộc sống hiện đại (về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá, khoa học kĩ thuật,
môi trờng khí hậu, ... ở trong nớc và trên thế giới) vận động hết sức khẩn trơng
và chứa đựng nhiều yếu tố khôn lờng. Để sống, hội nhập và góp phần tích cực
-34-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
cho cuộc sống cá nhân và cộng đồng tốt đẹp hơn, con ngời nói chung và học
sinh nói riêng không thể không quan tâm đến việc rèn luyện kĩ năng sống nhằm
thích ứng với mọi biến động của hoàn cảnh.
Những kĩ năng hay nhóm kĩ năng sống chủ yếu cần rèn luyện là:
- Kĩ năng giao tiếp, ứng xử văn hoá và quan hệ với mọi ngời;
- Kĩ năng t duy tích cực và có đợc quyết định đúng đắn;
- Kĩ năng ứng phó trong mọi tình huống và biết kiềm chế.
(Những nhóm kĩ năng trên bao hàm kĩ năng hoạt động độc lập hay làm theo
nhóm; xây dựng kế hoạch; bảo vệ và tự bảo vệ trong đó có tính mạng và sức
khoẻ trớc những hiểm hoạ về tai nạn, về ma tuý, về bạo lực, về xâm hại đời sống
tinh thần và thể chất ...).
Việc rèn luyện kĩ năng sống cần đợc tiến hành trên lớp, trong và ngoài nhà tr-
ờng, có thể đợc thực hiện qua các cách thức và hoạt động sau đây:
- Tích hợp với nội dung các bài học ở tất cả các môn học trên lớp;
- Thực hiện theo từng chủ điểm trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp;
- Các sinh hoạt Đoàn, Đội của thanh thiếu niên; các giờ
học mà chơi, chơi mà
học
của học sinh nhỏ.
Câu 9.
Mục đích của việc tăng cờng các hoạt động tập thể vui tơi, lành mạnh

trong nhà trờng (có nhấn mạnh đến việc tổ chức trò chơi dân gian và hát dân ca)
là gì? Cần làm nh thế nào để đạt mục đích đó?
Trả lời
Trò chơi dân gian và các bài hát dân ca là những nét văn hoá đặc sắc của địa
phơng. Việc chọn lựa và đa các làn điệu dân ca và một số trò chơi dân gian vào
trờng học, trớc hết nhằm góp phần giảm bớt áp lực của hoạt động học tập; tạo
môi trờng giao tiếp lành mạnh, thân thiện, giúp cho học sinh có những hiểu sâu
sắc về những nét đẹp của văn hoá truyền thống, những đặc sắc của văn hoá các
dân tộc anh em; tạo cơ hội bình đẳng giới, thu hút sự tham gia tích cực của học
sinh.
Để đạt đợc mục đích đó, Ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch cần tổ chức biên
tập, giới thiệu và phối hợp hớng dẫn việc tổ chức đa vào trong nhà trờng các trò
chơi dân gian, các loại hình văn hoá nghệ thuật dân gian sao cho phù hợp với
điều kiện cụ thể của địa phơng và lứa tuổi học sinh. Các Sở Giáo dục và Đào tạo
chỉ đạo các trờng bố trí thời gian để giáo viên tiếp thu các trò chơi dân gian.
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí
Minh ở các trờng cần tổ chức và hớng dẫn cho học sinh các trò chơi dân gian
-35-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
vào những giờ ra chơi; trong các buổi sinh hoạt Đoàn, Đội; các hoạt động ngoại
khoá trong trờng và ngoài trờng.
Câu 10.
Việc học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di
tích lịch sử, văn hoá và cách mạng ở địa phơng nhằm mục đích gì và làm nh thế
nào?
Trả lời
Đạo lí và truyền thống của dân tộc ta là Uống nớc nhớ nguồn. Thông qua
việc chăm sóc các di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng ở địa phơng, học sinh đ-
ợc hiểu sâu sắc hơn về giá trị các di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng và thêm
tự hào về các di tích đó. Qua đó học sinh có thể giới thiệu với bạn bè trong và

ngoài nớc về đất nớc, con ngời Việt Nam nói chung; về di tích lịch sử, văn hoá và
cách mạng của địa phơng nói riêng. Góp phần làm cho kiến thức trong sách vở
gắn với thực tiễn cuộc sống, vừa tự thấy mình có trách nhiệm với quê hơng, đất
nớc.
Để việc chăm sóc các di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng ở địa phơng đợc
thuận lợi và đúng quy định, trớc hết Ngành Văn hoá, Thể thao và Du lịch cần xác
định, giới thiệu với Ngành Giáo dục và Đào tạo các di tích lịch sử, văn hoá và
cách mạng tại mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ơng phù hợp với nội dung
Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử ...;
phù hợp với các trờng từ Mầm non, Tiểu học đến Trung học cơ sở và Trung học
phổ thông; phối hợp với các cấp quản lí giáo dục và tổ chức Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh để lập kế hoạch, phân công, hớng dẫn chuyên môn
nghiệp vụ và cách thức tổ chức hoạt động chăm sóc, bảo vệ, tôn tạo di tích lịch
sử, văn hoá và cách mạng cho các trờng học trên địa bàn. Ngành Văn hoá, Thể
thao và Du lịch sẽ phối hợp với Ngành Giáo dục và Đào tạo và Trung ơng Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức nghiệm thu, đánh giá và xác nhận kết
quả việc chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hoá và cách mạng ở
địa phơng của các trờng học.
Ngành Giáo dục phối hợp với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại mỗi
tỉnh, thành phố lập kế hoạch giao cho các trờng phổ thông nhận chăm sóc di
tích lịch sử, văn hoá ở địa phơng; đặc biệt phát huy tinh thần sáng tạo, sáng kiến
của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong để hình
thành phong trào thi đua của Đoàn, Đội.
Câu hỏi 11.
Phong trào thi đua "Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh tích
cực" có tác dụng nh thế nào đối với việc hoàn thành phổ cập và chống bỏ học?
Trả lời
-36-
B3(hết dự thảo 6) (25-9)
Thực hiện tốt các nội dung phong trào thi đua Xây dựng trờng học thân thiện,

học sinh tích cực là sự đảm bảo cho quyền đi học của trẻ đợc thực hiện một
cách đầy đủ. Bởi vì qua đó:
- Gia đình có trách nhiệm hơn trong việc không chỉ lo nuôi dỡng mà còn phải
tạo mọi điều kiện cho con em mình đi học.
- Khi đến trờng học sinh đợc sống trong môi trờng thân thiện giữa thầy trò,
bạn bè, cộng đồng, với thiên nhiên; nhiều áp lực đợc giải toả khiến học sinh vui
vẻ, hứng thú, gắn bó với trờng lớp; thực sự cảm nhận đợc
mỗi ngày đến trờng là
một ngày vui
. Học sinh đợc tạo điều kiện để say mê, tích cực, sáng tạo trong học
tập; đợc rèn luyện kĩ năng sống; đợc tham gia mọi hoạt động văn hoá, thể thao,
vui chơi giải trí của nhà trờng, đoàn thể tuỳ theo năng lực và sở thích của mình.
Đó chính là những yếu tổ quan trọng để học sinh gắn bó với trờng lớp, đồng
thời cũng là động lực để lôi cuốn học sinh bỏ học đến trờng.
câu hỏi 12.
Hiệu trởng nhà trờng cần làm gì để tổ chức và thực hiện phong
trào thi đua Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh tích cực?
Trả lời
Hiệu trởng nhà trờng là ngời chịu trách nhiệm trực tiếp, toàn diện về việc tổ
chức có hiệu quả phong trào thi đua Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh
tích cực. Trớc mắt, Hiệu trởng nên:
- Nghiên cứu kĩ lỡng và quán triệt Chỉ thị 40/CT - BGDĐT của Bộ trởng Bộ Giáo
dục và Đào tạo trong việc xây dựng, triển khai kế hoạch thực hiện phong trào thi
đua Xây dựng trờng học thân thiện, học sinh tích cực; đồng thời tiến hành các
hoạt động cần thiết để cán bộ, giáo viên, học sinh trong trờng cũng nh cấp uỷ
Đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội hiểu sâu sắc mục tiêu, yêu cầu,
nội dung của phong trào thi đua; đặc biệt qua đó các thành viên xác định rõ
quyết tâm và trách nhiệm.
- Khi xây dựng và triển khai phong trào thi đua nên:
+ Khảo sát, đánh giá thực trạng nhà trờng so với mục tiêu, yêu cầu, nội dung

của trờng học thân thiện, học sinh tích cực; xác định những thuận lợi, khó khăn,
những vấn đề cấp thiết phải giải quyết ngay.
+ Xây dựng kế hoạch hành động cụ thể để thực hiện phong trào thi đua trên cơ
sở gắn bó hữu cơ với kế hoạch năm học.
Trong quá trình xây dựng và triển khai kế hoạch cần có sự phối hợp khéo
léo, linh hoạt các công việc để tránh sự quá tải đối với hoạt động giáo dục trong
nhà trờng; đảm bảo có trọng điểm cho từng giai đoạn và tính khả thi của từng
giải pháp.
+ Quan tâm hơn nữa đối với sự tham gia của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và tổ chức văn hoá ở địa ph-
ơng.
-37-