Tóm tắt luận văn Thạc sĩ: Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYỄN THỊ THU HƯƠNG

QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
TẠI HUYỆN ĐĂK HÀ, TỈNH KON TUM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 60 34 04 10

Đà Nẵng - Năm 2019


Công trình được hoàn thành tại
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN

Người hướng dẫn khoa học: TS. Ninh Thị Thu Thủy

Phản biện 1: GS. Trương Bá Thanh
Phản biện 2: PGS. TS. Phạm Bảo Dương
.

Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt
nghiệp Thạc sĩ Quản trị kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế,
Đại học Đà Nẵng vào ngày 10 tháng 3 năm 2019.

Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin – Học liệu, Đại học Đà Nẵng;
- Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xã hội ngày càng phát triển, nền kinh tế bắt đầu đạt được
những bước phát triển tăng vọt, ngoài đáp ứng những nhu cầu thiết
yếu của cuộc sống nhân dân nhà nước bắt đầu chú trọng chăm lo hơn
đến vấn đề an sinh xã hội, hướng tới sự tiến bộ, bình đẳng, công bằng
xã hội, thể hiện sự văn minh và phát triển của quốc gia. Bảo hiểm xã
hội, bảo hiểm y tế là một trong những chính sách để Chính phủ thực
hiện tốt hơn việc chăm sóc sức khỏe cũng như cuộc sống của đại bộ
phận người dân trong xã hội.
Trong những năm gần đây, hoạt động quản lý nhà nước về bảo
hiểm xã hội đã đạt được nhiều hiệu quả, tuy nhiên vẫn còn nhiều
thách thức, cần phải nghiên cứu một cách cụ thể cả về lý luận, thực
hiện và đòi hỏi cần có các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu
quả của các chính sách an sinh xã hội của nhà nước. Trên cơ sở đó,
đề tài: “Quản lý thu bảo hiểm xã hội tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon
Tum” là cần thiết trong điều kiện hiện nay.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu bảo
hiểm xã hội tại huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum
- Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về quản lý thu bảo hiểm xã hội.
- Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH tại Bảo
hiểm xã hội huyện Đăk Hà, chỉ rõ những thành tựu đạt được, hạn chế
và những nguyên nhân.
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH
trên địa bàn huyện Đăk Hà.
3. Câu hỏi nghiên cứu
- Nội hàm công tác quản lý thu BHXH gồm những vấn đề gì?

2
- Thực trạng công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội trên địa bàn
huyện Đăk Hà trong giai đoạn 2013 – 2017 diễn ra như thế nào?
- Cần có giải pháp nào để hoàn thiện công tác quản lý thu bảo
hiểm xã hội trên địa bàn huyện Đăk Hà trong thời gian tới?
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu: Là những vấn đề lý luận và thực
tiễn về công tác thu BHXH tại BHXH huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Nghiên cứu các vấn đề liên quan đến quản lý
thu BHXH tại Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum.
(không bao gồm bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội tự nguyện)
- Về không gian: Đề tài nghiên cứu tại địa bàn huyện Đăk Hà,
tỉnh Kon Tum.
- Về thời gian: 2013– 2017.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và các
phương pháp như: thu thập số liệu sơ cấp, thu thập thông tin, thống
kê mô tả, phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh đối chiếu để phân
tích thực trạng công tác thu BHXH tại huyện Đăk Hà.
6. Ý nghĩa khoa học của luận văn
- Về mặt lý luận: Luận văn hệ thống lại và giới thiệu cụ thể các
quy định thu BHXH theo Luật BHXH, Luật Lao động, các Nghị định
của Chính phủ và Công văn hướng dẫn của Ngành.
- Về mặt thực tiễn: Chỉ ra những khó khăn, tồn tại, vướng mắc
khi thực hiện thu BHXH trên địa bàn huyện Đăk Hà. Từ đó, đề xuất
các biện pháp, giải pháp nâng cao quản lý thu BHXH nhằm tạo sự
minh bạch, nhanh chóng và hiệu quả trong việc thực hiện các chính

sách an sinh xã hội của Chính phủ.


3
7. Sơ lược tài liệu chính sử dụng trong nghiên cứu
8. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
9. Bố cục luận văn
Nội dung chính của luận văn gồm 04 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thu bảo hiểm xã hội
Chương 3: Thực trạng quản lý thu BHXH tại huyện Đăk Hà
Chương 4: Giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH tại huyện
Đăk Hà.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ
QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.1.1. Một số khái niệm về BHXH và quản lý thu BHXH
- Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một
phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập
do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao
động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
- Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do
Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải
tham gia. Đối tượng tham gia BHXH được quy định cụ thể chi tiết
trong luật BHXH.
- Thu BHXH: Là việc Nhà nước thông qua cơ quan BHXH
dùng quyền lực của mình bắt buộc các đối tượng phải đóng BHXH
theo mức phí quy định hoặc cho phép một số đối tượng được tự
nguyện tham gia, lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp
với thu nhập của mình. Trên cơ sở đó hình thành một quỹ tiền tệ tập

trung nhằm mục đích đảm bảo cho hoạt động BHXH.


4
- Quản lý thu BHXH: là mối quan hệ giữa Nhà nước, người
sử dụng lao động, người lao động và cơ quan BHXH. Trong đó,
người lao động và người sử dụng lao động là đối tượng quản lý; Nhà
nước giao cho cơ quan BHXH là chủ thể trực tiếp quản lý.
1.1.2. Vai trò của quản lý thu bảo hiểm xã hội
- Tạo sự thống nhất trong hoạt động thu BHXH
- Đảm bảo hoạt động thu BHXH bền vững, hiệu quả
- Giúp Nhà nước kiểm tra, đánh giá hoạt động thu BHXH.
1.1.3. Nguyên tắc quản lý thu bảo hiểm xã hội
- Nguyên tắc 1: Thu đúng, thu đủ, thu kịp thời
- Nguyên tắc 2: Tập trung, thống nhất, công bằng, công khai.
- Nguyên tắc 3: An toàn hiệu quả.
1.2. NỘI DUNG CỦA QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI
1.2.1. Quản lý đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội
a. Đối tượng tham gia BHXH
Gồm: Người lao động và người sử dụng lao động.
Cơ quan BHXH xác định những đơn vị SDLĐ có trách nhiệm
đăng ký tham gia BHXH cho NLĐ để thông báo, hướng dẫn các đơn
vị đăng ký tham gia và đóng đủ tiền BHXH cho cơ quan BHXH theo
quy định của pháp luật.
b. Phạm vi quản lý
- Quản lý các đơn vị SDLĐ thuộc diện tham gia BHXH bắt
buộc theo sự phân cấp quản lý của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh.
- Quản lý NLĐ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc trong
từng đơn vị sử dụng lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.
- Quản lý mức tiền lương hoặc tiền công đóng BHXH của

những NLĐ tham gia BHXH bắt buộc và tổng quỹ tiền lương, tiền
công đóng BHXH bắt buộc của các đơn vị sử dụng lao động.


5
c. Công cụ quản lý đối tượng tham gia BHXH
- Cơ sở pháp lý: Pháp luật về lao động, pháp luật về BHXH và
các văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan…
- Thông qua hệ thống tổ chức bộ máy của BHXH và các nhà
quản trị BHXH trong tổ chức BHXH từ trung ương đến địa phương.
- Hồ sơ tham gia và thủ tục thực hiện.
- Công nghệ thông tin
- Các cơ quan, tổ chức hữu quan
c. Chỉ tiêu phản ánh công tác quản lý đối tượng thu BHXH
1.2.2. Lập dự toán thu Bảo hiểm xã hội
a. Quy định về lập dự toán thu BHXH
- Đối với đơn vị sử dụng lao động: Hàng năm đơn vị có trách
nhiệm đối chiếu số lao động, quỹ tiền lương và mức nộp BHXH thực
tế so với số quản lý cơ quan BHXH
- Đối với cơ quan BHXH:
+ BHXH huyện: Lập 02 bản dự toán thu BHXH, BHYT,
BHTN, BHTNLĐ, BNN theo khối đơn vị do tỉnh phân cấp, gửi
BHXH tỉnh 01 bản theo quy định .
+ BHXH tỉnh: Lập 02 bản dự toán thu BHXH, BHYT, BHTN,
BHTNLĐ, BNN và kinh phí hỗ trợ công tác thu đối với đơn vị do
tỉnh quản lý, gửi 01 bản cho BHXH Việt Nam.
+ BHXH Việt Nam tiến hành tổng hợp, lập, giao dự toán thu
BHXH cho BHXH tỉnh.
+ Thời gian: theo hướng dẫn hàng năm của BHXH Việt Nam.
b. Tiêu chí đánh giá công tác lập dự toán thu BHXH

1.2.3. Tổ chức thu Bảo hiểm xã hội
a. Quản lý mức đóng BHXH: Mức đóng BHXH hằng tháng
đối với người SDLĐ và NLĐ được tính theo mức tiền lương, tiền


6
công ghi trong Hợp đồng lao động.
+ Quản lý tiền thu: Quản lý tiền thu bao gồm quản lý: số tiền
phải thu BHXH, số tiền thực tế cơ quan BHXH đã tiến hàng thu được
của các đơn vị tham gia BHXH.
b. Quản lý phương thức đóng BHXH: Phương thức đóng
hằng tháng; phương thức đóng 3, 6 tháng một lần; đóng theo địa bàn.
c. Quản lý quy trình thu: quản lý việc thực hiện đúng quy
định về quy trình hướng dẫn và nộp hồ sơ thủ tục tham gia BHXH
của đơn vị SDLĐ, NLĐ trong việc tiếp nhận, giải quyết, lưu trữ hồ
sơ.
d. Chỉ tiêu phản ánh kết quả công tác thu BHXH
1.2.4. Giám sát, thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm
trong công tác thu bảo hiểm xã hội
a. Giám sát, thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm trong
công tác thu BHXH: Thu BHXH là nội dung của tài chính BHXH,
dễ phạm phải các sai sót, vô ý hoặc cố ý làm sai, ảnh hưởng quyền
lợi của NLĐ. Quá trình quản lý thu BHXH được tiến hành theo cấp
Trung ương – Tỉnh – Huyện, do đó khi tiến hành công tác quản lý
trong quá trình thu nộp sẽ hạn chế đến mức tối thiểu việc thất thoát
quỹ BHXH.
b. Chỉ tiêu phản ánh công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra,
xử lý vi phạm trong quản lý thu BHXH
1.3. NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THU BHXH
1.3.1. Tổ chức bộ máy, trình độ đội ngũ cán bộ quản lý thu

BHXH
a. Tổ chức bộ máy quản lý trong cơ quan BHXH
- Tăng cường quyền lực, phân cấp chức năng, nhiệm vụ và
thực hiện thu về BHXH cấp địa phương (cấp huyện).


7
- Tổ chức quản lý và sự phối hợp của các mảng nghiệp vụ
khác trong nội bộ cơ quản BHXH.
- Sự phối hợp giữa các cơ quan có liên quan như: UBND các
cấp, Phòng lao động – Thương binh xã hội, Liên đoàn lao động…
b. Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý thu BHXH.
Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý thu BHXH cao, chuyên
nghiệp sẽ là yếu tố quan trọng trong việc tuyên truyền, kiểm soát tình
hình đóng, quản lý thu quỹ BHXH.
1.3.2. Tình hình ứng dụng công nghệ thông tin:
CNTT giúp cán bộ quản lý thu hoàn thành hồ sơ được nhanh
chóng, tiết kiệm được công sức, chi phí thực hiện, đồng thời tránh
được các mâu thuẫn cá nhân khi tiếp xúc trực tiếp với kế toán đơn vị.
1.3.3. Ý thức của người tham gia bảo hiểm xã hội
a. Nhận thức của người sử dụng lao động về BHXH
b. Nhận thức của người lao động về BHXH
1.4. KINH NGHIỆM QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI CỦA
MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG
1.4.1. Kinh nghiệm của thành phố Đà Nẵng
1.4.2. Kinh nghiệm của tỉnh Gia Lai
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI
HUYỆN ĐĂK HÀ, TỈNH KON TUM
2.1 ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ, XÃ HỘI CỦA HUYỆN

ĐĂK HÀ, TỈNH KON TUM
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên
Đăk Hà là trung điểm giữa thành phố Kon Tum và huyện Đăk
Tô, bao gồm 11 xã, thị trấn, có quốc lộ 14 chạy qua, nên có điều kiện


8
thuận lợi trong giao lưu phát triển kinh tế.
2.1.2. Đặc điểm kinh tế
Cơ cấu kinh tế của Đăk Hà chủ yếu là nền kinh tế nông nghiệp
có sự chuyển dịch dần sang công nghiệp và thương mại – dịch vụ.
2.1.3. Đặc điểm xã hội
Công tác an sinh xã hội được quan tâm thực hiện, đảm bảo chi
trả chế độ chính sách cho các đối tượng. Công tác y tế dần nâng cao
chất lượng chuyên môn trong khám, chữa bệnh.
2.2. KHÁI QUÁT VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN ĐĂK HÀ
2.2.1.Quá trình hình thành, phát triển của BHXH huyện
Đăk Hà
Cùng với sự thành lập BHXH tỉnh Kon Tum, BHXH huyện
Đăk Hà được xây dựng dựa trên nguyên tắc đảm bảo được sự quản lý
và thực hiện các chính sách an sinh xã hội đến toàn dân trên địa bàn
huyện một cách sâu rộng và hiệu quả. Bảo hiểm xã hội huyện Đăk
Hà có 16 cán bộ, viên chức và người lao động, trong đó 14 người có
trình độ đại học, chiếm tỷ lệ 87,5%.
2.2.2. Tình hình thu BHXH của huyện Đăk Hà
Tính đến giữa năm 2018, Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Hà được
phân cấp quản lý 146 đơn vị trên địa bàn tham gia các loại bảo hiểm
với 68.426 người. Trong đó, 4.474 người tham gia bảo hiểm xã hội
bắt buộc, tăng 1.668 người; 112 người tham gia bảo hiểm xã hội tự
nguyện, tăng 12 người; 68.426 người tham gia bảo hiểm y tế, tăng

5.509 người. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 94,42% dân số.
2.3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM
XÃ HỘI TẠI HUYỆN ĐĂK HÀ
2.3.1. Thực trạng quản lý đối tượng tham gia BHXH
a. Xác định đối tượng thu BHXH


9
- Người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ
xác định thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng.
- Cán bộ, công chức, viên chức;
- Người sử dụng LĐ bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự
nghiệp; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể...
b. Tiền lương, mức đóng và phương thức đóng BHXH
Mức tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc quy định không
thấp hơn mức lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng. Mức lương
cao nhất đóng không cao hơn 20 lần mức lương cơ sở (BHXH,
BHYT), và không cao hơn 20 lần mức lương tối thiểu vùng (BHTN).
- Phương thức đóng BHXH: đóng hàng tháng; đóng 03 tháng
hoặc 06 tháng một lần; đóng theo địa bàn
c. Quy trình quản lý đối tượng tham gia BHXH
Bước 1: Đơn vị sử dụng phần mềm kê khai BHXH điện tử lập
hồ sơ thu BHXH, BHYT bắt buộc.
Bước 2: Bộ phận Thu tiếp nhận hồ sơ điện tử. Thực hiện giải
quyết hồ sơ theo kê khai của đơn vị. Sau đó chuyển Bộ phận Sổ thẻ.
Bước 3: Bộ phận Sổ thẻ thực hiện cấp sổ BHXH, thẻ BHYT.
Bước 4: Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả thủ tục hành chính
thực hiện trả kết quả qua hệ thống bưu điện.
d. Công cụ quản lý đối tượng tham gia BHXH
- Cơ sở pháp lý thông qua hệ thống pháp luật.

- Thông qua hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật khác
liên quan: Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Hợp tác xã…
- Công nghệ thông tin
- Các cơ quan, tổ chức hữu quan có liên quan: UBND các cấp,
Huyện ủy, Phòng Lao động – Thương binh xã hội, Chi cục thuế…
2.3.2. Thực trạng lập dự toán thu BHXH


10
a. Quy trình lập dự toán thu BHXH
- Xây dựng, điều chỉnh kế hoạch thu
+ BHXH huyện Đăk Hà: Rà soát và lập 02 bản kế hoạch thu
BHXH, BHYT, BHTN, gửi 01 bản đến BHXH tỉnh theo quy định.
+ BHXH tỉnh Kon Tum: Lập 02 bản kế hoạch, điều chỉnh kế
hoạch thu BHXH, BHYT, BHTN và kinh phí hỗ trợ công tác thu đối
với đơn vị do tỉnh trực tiếp thu, gửi BHXH Việt Nam.
+ BHXH Việt Nam: Tổng hợp, xây dựng, điều chỉnh, giao kế
hoạch đảm bảo sát tình hình thực tế và khả năng thực hiện.
- Xây dựng, điều chỉnh kinh phí hỗ trợ thu, hoa hồng đại lý.
+ BHXH huyện Đăk Hà: Dựa trên dự kiến kế hoạch, kế hoạch
điều chỉnh để xây dựng điều chỉnh kinh phí hỗ trợ thu, hoa hồng đại
lý gửi BHXH tỉnh theo quy định.
+ BHXH tỉnh Kon Tum: Tiến hành phân bổ kế hoạch thu
BHXH, BHYT, BHTN; kinh phí hỗ trợ công tác thu, hoa hồng đại lý
cho BHXH tỉnh và BHXH huyện được BHXH Việt Nam giao.
b. Nội dung của lập dự toán thu BHXH
- Xây dựng dự toán thu theo các đối tượng quản lý: khối Hành
chính sự nghiệp, Đảng, Đoàn; khối DN Nhà nước; khối DN ngoài
quốc doanh, Khối xã, phường, thị trấn.
- Thu BHXH bắt buộc nguồn NSNN đảm bảo theo từng nội

dung thu: BHXH, BHYT, BHTN theo các đối tượng quản lý.
c. Xét duyệt dự toán thu BHXH
- Hàng năm, BHXH tỉnh Kon Tum sau khi nhận được dự toán
thu BHXH của BHXH huyện và khối Văn phòng tỉnh; tổng hợp, lập
thành 02 bộ dự toán thu, ký gửi BHXH Việt Nam.
- Sau khi được BHXH Việt Nam phê duyệt dự toán thu, tổ
chức thực hiện phân bổ dự toán thu cho BHXH huyện dựa trên số dự
toán của huyện đã được thông qua và có sự điều chỉnh hợp lý.


11
Bảng 2.5: Tình hình dự toán và kết quả thu BHXH của huyện Đăk
Hà (2013 – 2017)
(Đvt: Triệu đồng)
Nguồn
Khối DN
Nhà nước
Khối DN
ngoài
quốc
doanh
Khối HS,
Đảng,
Đoàn
Khối xã,
phường,
thị trấn

Năm 2013
Dự Thực

%
toán thu

Năm 2014

Năm 2015

Năm 2016

Năm 2017

DT

TT

%

DT

TT

%

DT

TT

%

DT

TT

%

485

524

108

481

490

102

494

797

161

284

363

128

433

463

197

492

603

123

609

926

152

1.104 2.464

223

2.223 2.067

93

2.620 2.919

111

19.904 29.070

146

30.832 31.791

103

34.412 35.050

102

34.440 34.910

101

35.023 29.175

83

1.188 1.633

140

1.806 2.394

133

1.835 1.787

97

1.893 1.807

95

1.840 2.157

117

(Nguồn: Bảo hiểm xã hội tỉnh Kon Tum)
Trong các năm 2013, 2014 dự toán chi sát với số thực tế thu
cuối năm. Trái với dự toán chi, dự toán thu được bộ phận quản lý thu
dự tính dựa trên tổng sổ lao động và số đơn vị tham gia theo tình hình
giữa năm để thực hiện cho năm sau, do đó, căn cứ vào tình hình đóng
BHXH và nguồn quỹ của UBND huyện. Tuy nhiên, vẫn có sự thiếu
hụt nhất định, đặc biệt là Khối xã, phường, thị trấn trong năm 2015,
2016, lý do là từ nguồn ngân sách xã nộp lên cơ quan BHXH thường
bao gồm cả các đối tượng chỉ tham gia BHYT. Đối với Khối doanh
nghiệp ngoài quốc doanh, trong năm 2016 số thực thu thấp hơn dự
toán 7% do nợ treo từ Công ty cổ phần Vina cà phê Việt Lào và treo
số tiền đóng BHXH cho đến hết năm.


12
2.3.3. Thực trạng tổ chức thu BHXH
a. Tổ chức bộ máy quản lý thu
- BHXH huyện Đăk Hà là trực thuộc BHXH tỉnh Kon Tum, có
chức năng tổ chức thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT; quản
lý thu, chi BHXH, BHTN, BHYT trên địa bàn theo quy định.
b. Quy trình thu BHXH

- Phân cấp công tác thu BHXH: Các đơn vị đóng trụ sở tên địa
bàn huyện được cơ quan BHXH huyện thu tiền đóng BHXH, BHYT,
BHTN, BHTNLĐ, BNN theo phân cấp của BHXH tỉnh.
- Phương thức và hình thức thu BHXH: Các đơn vị trên địa
bàn đều thực hiện phương thức đóng theo tháng.
c. Kết quả hoạt động thu BHXH
- Báo cáo quyết toán thu BHXH
+ Hằng tháng, bộ phân thu: Thông báo kết quả đóng BHXH,
Tổng hợp số phải thu; Báo cáo chi tiết đơn vị nợ BHXH…
+ Hằng quý: Tổng hợp số phải thu của các đơn vị tham gia
theo quy định; Báo cáo nghiệp vụ.
- Tổng hợp các đơn vị chậm đóng BHXH: BHXH huyện Đăk
Hà tổng hợp và gửi thông báo đến từng đơn vị.
2.3.4. Thực trạng giám sát, thanh tra, kiểm tra và xử lý các
vi phạm trong công tác thu bảo hiểm xã hội
a. Kiểm tra định kỳ: Hàng tháng, cán bộ thu vào phần mềm
quản lý thu BHXH để kiểm tra việc đóng, nộp BHXH của các đơn vị.
b. Kiểm tra đột xuất: BHXH huyện Đăk Hà kết hợp với Phòng
Thanh tra - Kiểm tra của BHXH tỉnh Kon Tum, Liên đoàn lao động
huyện Đăk Hà, phòng Lao động – Thương binh xã hội kiểm tra các
đơn vị SDLĐ về việc thực hiện thu BHXH cho NLĐ.


13
Bảng 2.7: Số tiền vi phạm thu BHXH tại huyện Đăk Hà
(2013 – 2017)
(Đvt: triệu đồng)
Năm
Số tiền vi phạm thu BHXH
Số tiền vi phạm BHXH

Tỷ lệ vi phạm

2013
1.50
1.81
83%

2014
1.78
2.01
89%

2015
0.63
0.84
75%

2016
1.82
2.31
79%

2017
2.86
3.41
84%

(Nguồn: Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Hà)

2.4. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN

LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN ĐĂK HÀ
2.4.1. Tổ chức bộ máy và trình độ của đội ngũ cán bộ quản
lý và thực hiện thu BHXH
BHXH huyện Đăk Hà có 16 người, với 06 bộ phận nghiệp vụ,
trong đó bộ phận thu là 03 người, phụ trách chuyên quản về BHXH
bắt buộc gồm 140 đơn vị. Lực lượng cán bộ thu còn trẻ, trình độ
chuyên môn nghiệp vụ chưa sâu, việc đào tạo nghiệp vụ chỉ mới
dừng ở mức phổ biến các quy định...
Bảng 2.10: Đánh giá về khả năng và thái độ của cán bộ thu tại
BHXH huyện Đăk Hà
(Đvt: người)
Chỉ tiêu
Khả năng giải quyết công việc của đội ngũ
cán bộ công chức làm công tác thu
Thái độ của đội ngũ cán bộ công chức làm
công tác thu BHXH

Ý kiến đánh giá
Kém Tương Tốt
đối tốt

Rất
tốt

2

22

68

71

2

10

53

85

(Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra của tác giả)


14
2.4.2. Tình hình ứng dụng công nghệ thông tin trong thu
BHXH
BHXH huyện Đăk Hà đã triển khai, nâng cấp đồng bộ đường
truyền internet và đường truyền mạng diện rộng WAN trong hệ thống
BHXH, thiết bị CNTT được trang bị đầy đủ đáp ứng yêu cầu hoạt
động của ngành. Hệ thống BHXH được trang bị hệ thống máy chủ,
máy trạm, mỗi cán bộ đều được trang bị máy vi tính phục vụ cho
công tác quản lý, triển khai các phần mềm nghiệp vụ. Trong hoạt
động quản lý thu ứng dụng: Hệ thống quản lý thu - sổ thẻ (TST).
Bảng2.11: Đánh giá thủ tục thu BHXH tại BHXH huyện Đăk Hà
Ý kiến đánh giá

Số lượng
(phiếu)

Tỷ lệ (%)

Rất phức tạp, gây khó khăn cho người nộp

5

3

Tương đối đơn giản

38

25

Đơn giản

80

53

Rất đơn giản, thuận tiện

27

18

Tổng cộng

150

100

(Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra của tác giả)

2.4.3. Ý thức của người tham gia bảo hiểm xã hội
Nhận thức của nhiều NLĐ, người SDLĐ về việc tham gia
BHXH còn hạn chế. Đối với chủ SDLĐ, việc tham gia BHXH cho
NLĐ sẽ tốn thêm chi phí của DN. Trong khi đó, NLĐ lại thiếu hiểu
biết kiến thức pháp luật để tự bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình,
do đó họ cũng không quan tâm nhiều đến việc tham gia BHXH.


15
Bảng 2.13: Hình thức tìm hiểu thông tin các chế độ BHXH của
NLĐ
Số lượng (phiếu)

Tỷ lệ (%)

Qua truyền miệng

67

45

Báo chí, đài phát thanh truyền hình

36

24

28

19

18

12

150

100

Ý kiến đánh giá

Thông qua các buổi tuyên truyền,
phổ biến kiến thức
Tự tìm hiểu
Tổng cộng

(Nguồn: Tổng hợp từ số liệu điều tra của tác giả)

2.5. ĐÁNH GIÁ VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM
XÃ HỘI TẠI HUYỆN ĐĂK HÀ
2.5.1. Kết quả đạt được trong hoạt động thu BHXH
- Hoạt động thu BHXH có nhiều chuyển biến tích cực qua
các năm, nợ BHXH giảm dần qua các năm (2013 – 2017).
Tổ chức công tác thu BHXH đã ngày một nâng cao, công tác
quản lý cũng dần hình thành và đi vào ổn định. Sự hoàn thiện từng
bước trong quy định quản lý thu BHXH giúp triển khai thực hiện thu
BHXH hiệu quả. Tiến hành đôn đốc, thanh tra, kiểm tra, xử phạt

hành chính và yêu cầu nộp số tiền nợ đọng.
- Đối tượng tham gia BHXH tăng đều: Số người tham gia
BHXH hằng năm đều tăng; các chế độ BHXH được bổ sung, hoàn
thiện theo hướng bảo đảm hài hòa lợi ích của người SDLĐ, NLĐ...
- Sự phối hợp giữa BHXH huyện Đăk Hà và các cơ quan…
trong tham gia quản lý thu ngày càng đồng bộ và hiệu quả.
- Đội ngũ cán bộ làm công tác thu BHXH đã từng bước
được rèn luyện, học tập và trưởng thành về phẩm chất đạo đức,
am hiểu, nắm bắt các chính sách liên quan đến chế độ BHXH.


16
- Công tác tuyên truyền và phổ biến pháp luật về BHXH
triển khai dưới nhiều hình thức: Báo chí, đài truyền hình, phát
thanh, tổ chức hội nghị, hội thảo tuyên truyền, đối thoại trực tiếp ...
2.5.2. Hạn chế trong quản lý thu BHXH của huyện Đăk Hà
- Lao động thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH chưa đầy đủ
theo quy định của pháp luật.
- Tỷ lệ nợ còn cao so với bình quân của tỉnh: Nguồn thu
BHXH tại Đăk Hà chịu sự chi phối của nguồn ngân sách huyện, dẫn
đến tỷ lệ nợ của cơ quan luôn nằm ở mức cao.
- Hệ thống phần mềm mới được chuyển đổi, sự đồng bộ còn
gặp nhiều lỗi. Tính bảo mật còn chưa cao, chưa kết nối dữ liệu với
trung ương, dẫn đến khó khăn trong việc đồng bộ dữ liệu.
2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế
- Tình hình thu – chi ngân sách của huyện Đăk Hà gặp nhiều
khó khăn, ảnh hưởng trực tiếp đến việc đóng BHXH của các đơn vị.
- Các chủ DN ngoài quốc doanh chưa chú trọng đến việc tham
gia BHXH, hoặc tham gia một cách đối phó.
- Chưa tổ chức tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật

chính sách về BHXH trên địa bàn huyện Đăk Hà.
- Chính sách BHXH chưa được hoàn thiện, việc thực hiện chế
độ cho NLĐ còn nhiều vướng mắc.
- Việc phối hợp giữa các ngành để đôn đốc đơn vị tham gia
còn nhiều hạn chế do chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục.
- BHXH huyện Đăk Hà chưa hoàn thiện hiệu quả cơ chế
chuyển đổi tác phong phục vụ; thụ động trong ứng dụng CNTT.


17
CHƯƠNG 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ
HỘI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐĂK HÀ, TỈNH KON TUM
3.1. CĂN CỨ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP
3.1.1. Mục tiêu phát triển của Bảo hiểm xã hội tỉnh Kon
Tum
- Phát triển ngành BHXH phải theo đúng đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
- Phát triển ngành phải vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội,
đảm bảo ổn định chính trị và an toàn xã hội.
- Thống nhất tổ chức, quản lý sự nghiệp BHXH từ Trung ương
đến địa phương.
3.1.2. Phương hướng hoàn thiện quản lý thu bảo hiểm xã
hội trên địa bàn huyện Đăk Hà

- Phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành, các đơn vị sử dụng
lao động trên địa bàn huyện Đăk Hà, tổ chức tốt công tác thu, khai
thác tăng số lao động tham gia, tích cực đôn đốc thu của các đơn vị
sử dụng lao động còn nợ.

- Tăng cường kiểm tra, giám sát nội bộ, nâng cao chất lượng
giám sát với xây dựng các chỉ tiêu đánh giá đối với từng bộ phận.

- Thực hiện giải quyết dứt điểm công tác thẩm định hồ sơ đề
nghị cấp sổ BHXH cho NLĐ, giải quyết kịp thời các chế độ cho
NLĐ. Cải cách hành chính, thực hiện cơ chê một cửa, duy trì tốt công
tác quản lí, lưu trữ hồ sơ đảm bảo thuận tiện, an toàn khi khai thác,
đáp ứng mọi yêu cầu của cá nhân và đơn vị về hồ sơ khi cần thiết.

- Tổ chức tốt công tác kiểm tra các hoạt động, nhiệm vụ
chuyên môn của ngành, kiểm tra việc thực hiện chê độ BHXH đối
với các đơn vị sử dụng lao động và các đại lí chi trả.


18

- Tăng cường công tác kỉ luật, kỉ cương hành chính, thực hiện
nghiêm túc các quy định của Nhà nước và nội quy của cơ quan, phát
huy tốt những kêt quả đã đạt được của những năm trước, các bộ phận
tham mưu tốt để thực hiện chính sách BHXH trên địa bàn.

- Giải quyết kịp thời các đơn thư, khiêu nại, tố cáo của người
dân theo đúng quy định của pháp luật.

- Tiêp tục bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao trình độ chuyên môn
cho cán bộ. công chức, viên chức, đảm bảo mọi cán bộ, công chức,
viên chức đều đạt tiêu chuẩn chuyên môn.

- Phấn đấu xây dựng đơn vị vững mạnh.
- Tổ chức tốt các hoạt động văn nghệ, thể thao, tạo khí thê sôi

nổi trong cơ quan, động viên kịp thời tới cán bộ, công chức, viên
chức trong cơ quan BHXH huyện Đăk Hà.
3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM
XÃ HỘI TẠI HUYỆN ĐĂK HÀ TRONG THỜI GIAN TỚI
3.2.1. Hoàn thiện công tác quản lý đối tượng thu BHXH
a. Hoàn thiện quy trình quản lý đối tượng thu BHXH
- Quy trình quản lý thu được thể hiện qua các bước: cần thực
hiện đủ các bước: Đăng ký – Thực hiện – Kiểm tra nhằm hạn chế
tình trạng khai giảm, khai thiếu.
- Thường xuyên rà soát, kiểm tra các điều chỉnh về số lượng
lao động tại các đơn vị tham gia BHXH nhằm tránh tình trạng vi
phạm về việc sử dụng LĐ. Thực hiện đúng trình tự, thủ tục tham gia,
đóng BHXH của người lao động và đơn vị sử dụng lao động.
b. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH
- Rà soát và yêu cầu các đơn vị đã đi vào hoạt động kinh
doanh phải đăng ký tham gia BHHX cho người lao động. Tập trung
khai thác, phát triển đối tượng tham gia BHXH theo luật định.


19
Chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan, để nắm bắt
được thông tin về các đơn vị sử dụng lao động phải tham gia BHXH
trên địa bàn, số lao động trong từng đơn vị, thu nhập thực tế của từng
người lao động… để đưa vào danh sách quản lý đối tượng, quản lý
thu theo Luật BHXH.
- Thường xuyên báo cáo, tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của
cấp ủy và chính quyền địa phương, nỗ lực phối hợp với các phòng,
ban có liên quan nhằm làm tốt hơn công tác thống kê, nắm bắt đối
tượng , thực thiện thanh tra, kiểm tra, đôn đốc để mở rộng đối tượng.
3.2.2. Hoàn thiện công tác lập dự toán thu BHXH

a. Xây dựng cơ sở đánh giá công tác lập dự toán thu
- Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác xây
dựng dự toán thu BHXH.
Dự toán thu BHXH được xây dựng trên cơ sở căn cứ vào số
lượng đơn vị SDLĐ, số lao động trên địa bàn huyện, kết quả ước tính
thực hiện thu BHXH năm báo cáo, đánh giá ảnh hưởng của các yếu
tố tác động trực tiếp đến kết quả thực hiện dự toán thu BHXH… nhờ
đó việc triển khai thu cho năm sau được chính xác và hiệu quả hơn.
- Hoàn thiện quy chuẩn đánh giá công tác lập dự toán thu.
Dự toán thu BHXH bắt buộc được tổng hợp theo từng khoản
thu, chi tiết theo từng nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và
mức thu bình quân theo từng nhóm đối tượng.
Dựa vào các quy định về lương, các chính sách về lao động,
việc làm sẽ giúp việc lập dự toán thu được chính xác cũng như tạo
được động lực vượt bậc trong việc thực hiện.
- Trang bị kỹ năng, nâng cao nghiệp vụ cho cán bộ dự toán.
Căn cứ theo các quy định, chính sách của nhà nước, BHXH
cần triển khai liên tục các thay đổi quy định của nhà nước đến toàn


20
bộ cán bộ, công chức, viên chức trong ngành, đặc biệt là các cán bộ
chuyên quản thu một cách kịp thời.
b. Nâng cao hiệu quả quy trình lập dự toán thu BHXH
- Hàng năm đối chiếu số dự toán thu và số thu thực tế (đối
tượng tham gia, số tiền thu, số nợ đọng) nhằm đưa ra số liệu dự toán
đúng theo quy định và tình hình tại đơn vị.
- Hoàn thiện quy trình lập dự toán thu BHXH nhằm tăng tính
chính xác, tạo động lực nâng cao chỉ tiêu thu BHXH.
Về nội dung, đối với các khoản thu BHXH, BHYT, BHTN:

trên cơ sở đánh giá kết quả thu năm trước, khả năng phát triển đối
tượng năm sau, tính đúng, tính đủ các khoản thu theo quy định, sát
thực tế và mang tính khả thi cao. Thuyết minh đầy đủ, rõ ràng.
Phối hợp với Trung tâm công nghệ thông tin khảo sát, xây
dựng phần mềm lập, phân bổ dự toán thu, chi, sớm đưa quy trình và
phần mềm vào áp dụng để nâng cao chất lượng của công tác lập và
phân bổ dự toán thu hàng năm của Ngành.
3.2.3. Hoàn thiện công tác tổ chức thu BHXH
a. Hoàn thiện bộ máy quản lý thu BHXH
- Sắp xếp đội ngũ cán bộ thu BHXH nhằm phân công công
việc được hợp lý và hiệu quả.
Sắp xếp bộ máy theo hướng chuyên sâu, phân tích rõ nhiệm
vụ, quyền hạn từng cán bộ, bộ phận; tạo sự chủ động, năng động khi
thực hiện nhiệm vụ, tránh hành chính, quan liêu.
- Phân cấp quản lý thu BHXH một cách tối đa và triển khai tốt
công tác phối hợp giữa các cấp.
Cơ cấu tổ chức thu BHXH tại huyện Đăk Hà được phân cấp
theo từng khối, từng đơn vị, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác thu
được dễ dàng, đơn giản, tránh sự chồng chéo.


21
- Gắn chặt chẽ công tác thu nộp BHXH với việc cấp sổ
BHXH, thẻ BHYT và thực hiện chế độ BHXH.
b. Hoàn thiện quy trình, thủ tục thu BHXH
- Rà soát quy trình thu trong đơn vị nhằm phát hiện những quy
định không hợp lý hoặc rườm rà.
Hằng năm, BHXH huyện Đăk Hà cần tiến hành rà soát các
quy trình, quy định thu BHXH nhằm bãi bỏ các quy định không còn
hiệu lực hoặc gây cản trở, phức tạp hóa hồ sơ của đơn vị.

- Tiến hành cải cách thủ tục hành chính trong quản lý thu
BHXH.
- Chuyển từ tác phong hành chính sang tác phong phục vụ là
nhiệm vụ trọng tâm, mang tính cấp thiết của toàn ngành.
c. Nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ
- Tổ chức các lớp nghiệp vụ bồi dưỡng và nâng cao trình độ
chuyên môn cho cán bộ thu BHXH.
Đội ngũ cán bộ không những cần giỏi về chuyên môn,
nghiệp vụ, am hiểu chính sách BHXH mà còn phải có phẩm chất đạo
đức, chính trị vững vàng, cởi mở, thân thiện, nhiệt tình tạo điều kiện
thuận lợi nhất cho người tham gia và hưởng chế độ BHXH.
- Phân công sử dụng cán bộ đúng người đúng việc.
- Tạo điều kiện cho các cán bộ trẻ đi học nhằm đáp ứng được
nhu cầu trình độ của ngành, đồng thời đào tạo có hệ thống, bài bản và
khoa học lớp cán bộ trẻ kế cận.
3.2.4. Tăng cường giám sát, thanh tra, kiểm tra và xử lý
các vi phạm trong thu bảo hiểm xã hội
a. Nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm tra đơn vị thu BHXH
- Sử dụng kết quả đóng BHXH của các đơn vị là chỉ tiêu để
xét thi đua hàng năm.


22
- Thực hiện khen thưởng định kỳ, đột xuất đối với cán bộ thu
có thành tích hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, mở rộng được đối
tượng thu BHXH.
- Thực hiện xử phạt vi phạm về BHXH tại các đơn vị.
- Hàng năm, cơ quan BHXH có kế hoạch thanh tra, kiểm tra
các doanh nghiệp đang hoạt động, có sử dụng lao động.
b. Tăng cường phối hợp liên ngành.

- Thực hiện báo cáo, phối hợp báo cáo, đối chiếu số liệu giữa
BHXH với các cơ quan ban ngành có liên quan như: thuế, liên đoàn
lao động,…
- Liên tục trao đổi, giữ quan hệ chặt chẽ với các ngành chức
năng: Phòng Kế hoạch tài chính, Kho bạc trong việc kiểm tra, đối
chiếu việc thu BHXH.
- Ban hành các văn bản phối hợp giữa cơ quan BHXH và
Phòng Lao động – Thương binh và xã hội để giám sát các đơn vị thực
hiện các quy định về lao động.
- Phối hợp với Phòng kế hoạch tài chính, chi cục thuế để biết
được thông tin về các đơn vị mới đăng ký hoạt động kinh doanh, …
Từ đó BHXH tiến hành tiếp cận tổ chức thu BHXH kịp thời.
3.2.5. Một số giải pháp khác
a. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của chính quyền địa
phương
- Tranh thủ sự chỉ đạo của Đảng và chính quyền địa phương.
- Xây dựng kế hoạch và đưa ra giải pháp quản lý thu cụ thể
nhằm đảm bảo thực hiện được các chỉ tiêu BHXH giao hàng năm.
- Đề xuất tham mưu cho UBND huyện ra công văn đôn đốc
các đơn vị đóng BHXH nhằm nâng cao chất lượng thu BHXH.
- Thường xuyên báo cáo số thu BHXH cho UBND, Huyện ủy


23
nhằm kịp thời chấn chỉnh các đơn vị chậm đóng BHXH.
b. Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền
- Tổ chức các đợt tuyên truyền về chính sách BHXH theo từng
nhóm đối tượng.
- Áp dụng đa dạng và phong phú các hình thức tuyên truyền.
- Phối hợp với các cơ quan liên quan để thực hiện các hình

thức tuyên truyền khác nhau:
c. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý
- Sử dụng phần mềm trong việc nộp hồ sơ, quản lý thu BHXH.
- Tổ chức các lớp bồi dưỡng về CNTT cho các cán bộ BHXH.
- Nâng cao hiệu quả của phần mềm quản lý thu BHXH.
- Xây dựng trang web.
3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ
3.3.1. Kiến nghị với Bảo hiểm xã hội Việt Nam
- Hoàn thiện về cơ chế chính sách
- Hoàn thiện về hệ thống văn bản quản lý, hướng dẫn
- Hoàn thiện về cơ sở dữ liệu
- Hoàn thiện các quy trình, quy định hoạt động thanh tra, kiểm
tra, quyết tâm thực hiện tốt chức năng thanh trachuyên ngành.
3.3.2. Kiến nghị với Bảo hiểm xã hội tỉnh Kon Tum
- Hoàn thiện bộ máy quản lý, nâng cao chất lượng cán bộ,
công chức, viên chức.
- Thường xuyên chỉ đạo trong công tác thanh tra, kiểm tra.
- Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyên truyền phổ biến
pháp luật, chính sách, chế độ BHXH
- Tăng cường phối hợp với các cơ quan có liên quan trong việc
thanh tra, kiểm tra liên ngành.
- Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý, làm việc.
- Cải cách thủ tục hành chính đơn giản và hiệu quả.