Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Kinh tế phát triển: Hoàn thiện công tác bảo trợ xã hội trên địa bàn huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

TRƢƠNG THỊ KHÁNH NHÀN

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC BẢO TRỢ XÃ HỘI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN QUẢNG NINH,
TỈNH QUẢNG BÌNH

TÓM TẮT
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ PHÁT TRIỂN

Mã số: 60.31.01.05

Đà Nẵng – 2018


Công trình được hoàn thành tại
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN

Ngƣời hƣớng dẫn KH: GS.TS. Võ Xuân Tiến

Phản biện 1: TS. NINH THỊ THU THUY
Phản biện 2: TS. HOÀNG VĂN LONG

Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp
Thạc sĩ Kinh tế phát triển họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học
Đà Nẵng vào ngày 28 tháng 01 năm 2018

Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng

- Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bảo trợ xã hội là một trong những chính sách xã hội thể hiện
tính ưu việt và là một trong những hợp phần quan trọng của hệ thống
an sinh xã hội. Với mục tiêu phát triển kinh tế gắn liền với giải quyết
tốt các vấn đề xã hội Đảng và Nhà nước ta đang ngày càng dành
nhiều sự quan tâm sâu sắc đến công tác bảo trợ xã hội. Nhận thức
được vấn đề này trong thời gian qua công tác bảo trợ xã hội trên địa
bàn huyện Quảng Ninh đã có những cách thức riêng nhằm mục tiêu
quan tâm, chăm lo và tạo điều kiện tối đa nhất có thể cho các đối
tượng bảo trợ xã hội đảm bảo phù hợp với tình hình kinh tế, chính
trị, xã hội đặc thù của địa phương.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện công tác BTXH, thực thi
các chính sách trên địa bàn huyện vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất
định, chưa đáp ứng đầy đủ và toàn diện đòi hỏi của xã hội. Để công
tác BTXH của huyện tiếp tục tác động một cách thiết thực vào cuộc
sống, thực sự trở thành hoạt động hữu ích nhằm giúp đỡ, bù đắp thiệt
thòi cho những đối tượng yếu thế, góp phần đảm bảo an sinh xã hội,
tiến tới sự công bằng về mọi mặt trong đời sống xã hội. Vì vậy, tôi
đã chọn đề tài “Hoàn thiện công tác bảo trợ xã hội trên địa bàn
huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” làm đề tài nghiên cứu luận
văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận liên quan đến công tác bảo
trợ xã hội
- Phân tích và đánh giá thực trạng thực hiện công tác bảo trợ

xã hội tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Chỉ ra những kết quả
đạt được cũng như những mặt hạn chế, những vấn đề bất cập còn tồn


2
tại của công tác bảo trợ xã hội trên địa bàn huyện.
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác bảo trợ xã
hội trên địa bàn huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu những vấn đề về lý luận và thực tiễn liên quan đến
công tác bảo trợ xã hội tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu các nội dung liên
quan đến công tác bảo trợ xã hội.
- Về không gian: Nội dung nghiên cứu được thực hiện tại
huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình.
- Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng công tác bảo trợ xã hội
trên địa bàn huyện Quảng Ninh, giai đoạn 2012-2016. Các giải pháp
được đề xuất có ý nghĩa trong những năm tới.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp.
- Phương pháp xử lý, tổng hợp và phân tích số liệu.
- Phương pháp quy nạp.
5. Bố cục của đề tài
Luận văn được kết cấu 3 chương như sau:
Chương 1. Các vấn đề lý luận về bảo trợ xã hội
Chương 2. Thực trạng công tác bảo trợ xã hội trên địa bàn
huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

Chương 3. Một số giải pháp để hoàn thiện công tác bảo trợ xã
hội cho huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình thời gian đến.
6. Tổng quan vấn đề nghiên cứu


3
CHƢƠNG 1
CÁC VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BẢO TRỢ XÃ HỘI
1.1. KHÁI QUÁT VỀ BẢO TRỢ XÃ HỘI
1.1.1. Một số khái niệm
- Bảo trợ xã hội
Bảo trợ xã hội là hệ thống các chính sách, hoạt động của chính
quyền các cấp và hoạt động của cộng đồng xã hội dưới các hình thức
và biện pháp khác nhau, nhằm giúp các đối tượng thiệt thòi, yếu thế
hoặc gặp bất hạnh trong cuộc sống có điều kiện tồn tại và cơ hội hòa
nhập với cuộc sống chung của cộng đồng, góp phần bảo đảm ổn định
và công bằng xã hội.
- Cơ sở của bảo trợ xã hội
+ Công bằng xã hội
Là một giá trị cơ bản định hướng cho việc giải quyết mối quan
hệ giữa người với người trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội
theo nguyên tắc: cống hiến về vật chất và tinh thần ngang nhau cho
sự phát triển xã hội thì được hưởng thụ ngang nhau những giá trị vật
chất và tinh thần do xã hội tạo ra, phù hợp với khả năng hiện thực
của xã hội. Gồm công bằng xã hội theo chiều dọc và công bằng xã
hội theo chiều ngang.
+ Phúc lợi xã hội
Khi nói đến phúc lợi xã hội người ta thường đồng nghĩa với
những gì do xã hội, mà trực tiếp là do Nhà nước đưa lại. Điều đó
cũng có nghĩa là ngoài phần thu nhập nhận được trực tiếp, người lao

động được hưởng thêm một số lợi ích do Nhà nước thực hiện.
+ Phân phối lại phúc lợi xã hội
Là sự điều hòa lại mức thu nhập giữa các tầng lớp dân cư
nhằm thực hiện sự công bằng xã hội, giảm bớt sự chênh lệch giữa


4
những người có thu nhập cao và những đối tượng có mức thu nhập
dưới mức tối thiểu. Có hai cách phân phối phổ biến là phân phối theo
chức năng và phân phối theo mức độ thu nhập.
1.1.2. Đặc điểm của công tác bảo trợ xã hội
- Đối tượng tham gia vào quan hệ BTXH bao gồm Nhà nước,
các đối tượng bảo trợ và các chủ thể khác như tổ chức, cá nhân khác.
- Chế độ BTXH bao gồm hai nội dung chính là chế độ bảo trợ
thường xuyên và chế độ bảo trợ đột xuất.
- Mục đích của BTXH là hỗ trợ, giúp đỡ cho những người lâm
vào tình trạng thực sự khó khăn, túng quẫn, cần có sự giúp đỡ về vật
chất mới có thể vượt qua được hoàn cảnh hiện tại.
1.1.3. Vai trò của công tác bảo trợ xã hội
Thứ nhất, bảo trợ xã hội thực hiện chức năng bảo đảm an sinh
xã hội của Nhà nước.
Thứ hai, BTXH thực hiện chức tái phân phối lại của cải xã
hội.
Thứ ba, BTXH có vai trò phòng ngừa rủi ro, giảm thiểu và
khắc phục rủi ro và giải quyết một số vấn đề xã hội nảy sinh.
1.2. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA HOÀN THIỆN CÔNG TÁC
BẢO TRỢ XÃ HỘI
1.2.1. Mở rộng đối tƣợng bảo trợ xã hội
- Mở rộng đối tượng bảo trợ xã hội là sự gia tăng về số lượng
được thụ hưởng theo thời gian, ngoài những đối tượng được hưởng

theo quy định trước đây, nhà nước cần bổ sung thêm đối tượng mà
trước đây ngân sách chưa đảm bảo để các đối tượng đó thụ hưởng.
- Đối tượng bảo trợ xã hội bao gồm:
+ Đối tượng bảo trợ xã hội thuộc diện trợ cấp thường xuyên.
+ Đối tượng bảo trợ xã hội thuộc diện trợ cấp đột xuất.


5
- Cần phải mở rộng đối tượng BTXH là do các điều kiện về
lịch sử, địa lý, tự nhiên, kinh tế, xã hội nên có rất nhiều đối tượng
gặp khó khăn, bất hạnh, rủi ro… cần được bảo trợ.
- Nội dung về mở rộng đối tượng bảo trợ xã hội
+ Sửa đổi, bổ sung những điểm bất hợp lý về quy định các đối
tượng được nhận bảo trợ xã hội để mở rộng diện được bảo trợ.
+ Công tác quản lý, nắm bắt đối tượng phải được tiến hành
thường xuyên, có hệ thống; việc thống kê, báo cáo ở cấp cơ sở về các
đối tượng bảo trợ đột xuất phải chính xác, kịp thời.
- Tiêu chí đánh giá về mở rộng đối tượng bảo trợ xã hội:
+ Tổng số đối tượng được hưởng bảo trợ xã hội qua các năm.
+ Tỷ lệ đối tượng được thụ hưởng trên tổng dân số.
+ Số lượng đối tưởng được hưởng từng nhóm qua các năm.
+ Tỷ lệ từng nhóm đối tượng trên tổng số đối tượng BTXH.
1.2.2. Phát triển các hình thức tài trợ cho công tác bảo trợ
xã hội
- Hình thức BTXH là cách thức tiến hành phân bổ nguồn lực
tài chính đến các đối tượng được bảo trợ theo nguyên tắc nhất định.
- Hình thức bảo trợ xã hội bao gồm:
+ Trợ cấp trực tiếp: có thể được tiến hành theo hình thức trợ
cấp bằng tiền hoặc hình thức trợ cấp bằng hiện vật.
+ Trợ cấp gián tiếp: Tài trợ thông qua giá.

- Phát triển các hình thức BTXH là tiến hành cung cấp nhiều
dạng dịch vụ mới nhằm thỏa mãn nhu cầu của đối tượng được thụ
hưởng, đặc biệt là dịch vụ có chất lượng cao.
- Cần phải phát triển các hình thức BTXH là vì để đáp ứng nhu
cầu thụ hưởng của các đối tượng, không chỉ đơn thuần thực hiện việc
bảo trợ truyền thống mà cần phải phát triển các hình thức này một
cách đa dạng, phù hợp với từng nhóm đối tượng và phù hợp tình hình
phát triển kinh tế - xã hội.


6
- Tiêu chí đánh giá về hình thức bảo trợ xã hội:
+ Chi ngân sách cho từng hình thức bảo trợ xã hội
+ Chi ngân sách cho từng đối tượng của từng hình thức
BTXH.
1.2.3. Nâng cao chất lƣợng của công tác bảo trợ xã hội
- Nâng cao chất lượng của công tác BTXH được đánh giá
thông qua mức độ hài lòng, sự thỏa mãn của đối tượng được thụ
hưởng, cũng như sự tiến bộ về hành vi, thái độ phục vụ của đội ngũ
cán bộ làm công tác BTXH.
- Cần phải nâng cao chất lượng BTXH là do nhu nhu cầu ngày
càng tăng của đối tượng BTXH và sự đa dạng về hình thức BTXH.
- Nội dung về nâng cao chất lượng của công tác bảo trợ xã hội:
+ Cần có phương pháp cụ thể để cải tiến phương thức cung
cấp, làm cho đối tượng thụ hưởng dễ dàng tiếp cận các dịch vụ
BTXH, để họ có cơ hội hơn trong việc lựa chọn các phương thức phù
hợp.
+ Cần có phương pháp để cải tiến trình tự cung cấp, từ khi xác
định được đối tượng BTXH cho đến đối tượng được thụ hưởng.
+ Cần cải tiến phương thức cung cấp để đối tượng thụ hưởng

có cơ hội trong việc lựa chọn phương thức phù hợp với mình
- Tiêu chí đánh giá về nâng cao chất lượng công tác BTXH:
+ Mức độ hài lòng, thỏa mãn của đối tượng bảo trợ xã hội.
+ Số lượng vụ khiếu kiện, khiến nại liên quan đến các chính
sách BTXH.
+ Chất lượng của đội ngũ cán bộ làm công tác bảo trợ xã hội.
1.2.4. Mở rộng mạng lƣới hoạt động bảo trợ xã hội
- Mở rộng mạng lưới hoạt động bảo trợ xã hội là mở rộng các
điểm, các cơ sở cung cấp, thực hiện chức năng xác định, kịp thời
thực hiện cấp phát đến đối tượng được hưởng một cách ngắn nhất,
nhanh nhất và đúng đối tượng nhất.


7
- Cần phải mở rộng mạng lưới BTXH để các đối tượng được
hưởng các dịch vụ của xã hội một cách tốt nhất, cùng với mục tiêu
đẩy mạnh công tác bảo trợ xã hội, cần phải chú trọng đến việc xây
dựng nền tảng, mở rộng mạng lưới dịch vụ mang tính rộng khắp.
- Nội dung về mở rộng mạng lưới hoạt động bảo trợ xã hội:
+ Nghiên cứu đối tượng, quy mô đối tượng và khả năng mở
các điểm cung cấp để các đối tượng được tiếp cận nhanh và hiệu quả.
+ Tăng cường thêm đội ngũ cán bộ quản lý, thực hiện công tác
BTXH từ cơ sở đến cấp cơ sở.
+ Xây thêm các trung tâm BTXH và nhà nuôi dưỡng các đối
tượng BTXH phù hợp với tình hình thực tế ở từng địa phương.
+ Thông qua mạng lưới BTXH nhằm huy động ngân sách đảm
bảo chi cho bộ máy hoạt động BTXH và chi trực tiếp cho các đối
tượng thụ hưởng.
- Tiêu chí đánh giá về mở rộng mạng lưới hoạt động BTXH:
+ Đội ngũ cán bộ làm công tác xã hội.

+ Mạng lưới cơ sở bảo trợ xã hội.
1.2.5. Tăng nguồn tài trợ để phục vụ cho công tác bảo trợ
xã hội
- Nguồn tài trợ để phục vụ cho công tác BTXH là nguồn tài
chính có được từ các chương trình được thiết kế để trợ giúp cho
những người yếu thế đạt được mức sống tối thiểu cần thiết và cải
thiện cuộc sống của họ.
- Nguồn tài trợ để phục vụ cho công tác bảo trợ xã hội bao
gồm:
+ Nguồn tài trợ từ ngân sách Nhà nước.
+ Nguồn tài trợ từ các tổ chức, đoàn thể, hiệp hội, các doanh
nghiệp, cá nhân, gia đình và cộng đồng.
+ Nguồn tài trợ quốc tế.
- Cần phải tăng nguồn tài trợ cho công tác BTXH là vì:


8
+ Sự phát triển của nền kinh tế thị trường dẫn đến khoảng cách
về thu nhập, về mức sống ngày càng có sự phân hóa hơn.
+ Xu hướng đang diễn ra quá trình già hóa dân số.
+ Hậu quả nặng nề của chiến tranh, ô nhiễm môi trường, chất
độc hóa học… hậu quả thiên tai làm tăng đối tượng BTXH.
+ Ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế, lạm phát gia tăng, giá cả leo
thang.
- Nội dung về tăng nguồn tài trợ cho bảo trợ xã hội:
Nhà nước vẫn đóng vai trò chủ đạo trong việc huy động nguồn
tài trợ để phục vụ cho công tác BTXH. Tuy nhiên, tỷ lệ đóng góp
kinh phí cho hoạt động này của Nhà nước sẽ giảm dần. Đồng thời,
tăng dần tỷ lệ đóng góp từ các cá nhân, gia đình, các tổ chức đoàn
thể xã hội, các doanh nghiệp trong cộng đồng và các tổ chức quốc tế

cho nguồn lực tài trợ cho công tác bảo trợ xã hội.
- Tiêu chí đánh giá nguồn tài trợ cho bảo trợ xã hội:
+ Tổng số các nguồn tài trợ cho công tác bảo trợ xã hội
+ Tốc độ tăng nguồn kinh phí tài trợ
+ Tỷ lệ từng nguồn tài trợ trên tổng số nguồn tài trợ.
1.3. NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN BẢO TRỢ XÃ HỘI
1.3.1. Nhân tố kinh tự nhiên
Bao gồm các yếu tố như vị trí địa lý, khí hậu, địa hình.
1.3.2. Nhân tố kinh tế
Bao gồm các yếu tố như tăng trưởng kinh tế, thu nhập bình
quân đầu người, chính sách điều tiết của nhà nước.
1.3.3. Nhân tố xã hội
Bao gồm các nhân tố như dân số, chính trị, truyền thống văn
hóa, phong tục tập quán, lối sống của người dân.


9
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BẢO TRỢ XÃ HỘI TẠI HUYỆN
QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH
2.1. TÌNH HÌNH CƠ BẢN CỦA HUYỆN QUẢNG NINH TÁC
ĐỘNG ĐẾN CÔNG TÁC BẢO TRỢ XÃ HỘI
2.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên
Huyện Quảng Ninh là nằm ở cửa ngõ phía Nam tỉnh Quảng
Bình, với diện tích 119.418,2 ha, nằm ở sườn Đông của dãy Trường
Sơn, nghiêng từ Tây sang Đông, toàn huyện chia làm bốn dạng địa
hình chính. Huyện nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa, chịu ảnh
hưởng của khí hậu chuyển tiếp giữa miền Bắc và miền Nam. Nhiệt
độ bình quân từ 24,5 - 25o C, lượng mưa bình quân từ 21.000 22.000 ml, mỗi năm có hai mùa rõ rệt là mùa khô và mùa mưa.
2.1.2. Đặc điểm về điều kiện xã hội

Dân số trung bình của toàn huyện giai đoạn từ năm 2012-2016
tăng liên tục, năm 2016 là 90.389 người tăng gấp 1,02 lần so với năm
2012. Dân cư trên địa bàn phân bố không đồng đều, mật độ dân số
của toàn huyện năm 2016 là 76 người/km2. Dân số trong độ tuổi lao
động qua các năm đều chiếm trên 60% so với tổng dân số toàn
huyện. Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế cũng có sự chuyển dịch
theo hướng giảm lao động trong ngành nông, lâm, thủy sản, tăng lao
động trong cách ngành công nghiệp - xây dựng và dịch vụ.
2.1.3. Đặc điểm về điều kiện xã hội
- Tăng trưởng kinh tế: Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân
của huyện Quảng Ninh giai đoạn 2012-2016 là tương đối cao đạt
9,6%/năm. Tuy nhiên tốc độ tăng trưởng kinh tế không đồng đều và
có biến động qua các năm.
- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế: Cơ cấu kinh tế của huyện đang


10
chuyển dịch theo xu hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp - xây dựng
và dịch vụ, giảm dần tỷ trọng ngành nông lâm ngư nghiệp. Tính đến
năm 2016 tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng chiếm 41%; ngành
dịch vụ chiếm 35,59%; ngành nông, lâm, thủy sản chiếm 23,41%.
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BẢO TRỢ XÃ HỘI TẠI
HUYỆN PHONG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ THỜI
GIAN QUA
2.2.1. Đối tƣợng bảo trợ xã hội
- Đối tượng được hưởng trợ cấp thường xuyên trên địa bàn
huyện trong những năm những qua là tương đối lớn và tăng qua các
năm, năm 2012 toàn huyện có tất cả là 3.168 đối tượng và đến năm
2016 lên đến 4.521 đối tượng, điều đó được thể hiện tại Bảng 2.1
dưới đây:

Bảng 2.1. Đối tượng bảo trợ xã hội được hưởng trợ cấp
thường xuyên
ĐVT: Người
2015 2016

Năm
2012 2013 2014
Nhóm đối tượng hưởng
3.168 3.786 4.279 4.358 4.521
trợ cấp thường xuyên
(Nguồn: Phòng Lao động – Thương binh & Xã hội huyện Quảng Ninh)
Qua Bảng trên cho thấy, mức độ bao phủ đối tượng qua các
năm đều tăng. Giai đoạn từ năm 2012-2014 gồm 9 nhóm đối tượng,
trong đó nhóm đối tượng chiếm tỷ lệ cao nhất là nhóm người 85 tuổi
trở lên không có lương hưu và người tàn tật không có khả năng lao
động. Còn giai đoạn từ năm 2015-2016 gồm 6 nhóm đối tượng, trong
đó nhóm người cao tuổi và người khuyết tật chiếm tỷ lệ lớn và tăng
qua hai năm.
- Do tính chất thất thường của điều kiện tự nhiên nên các đối


11
tượng được hưởng BTXH đột xuất trong giai đoạn này cũng có nhiều
biến động phức tạp. Điều đó được thể hiện qua Bảng 2.2 sau đây:
Bảng 2.2. Đối tượng bảo trợ xã hội được hưởng trợ cấp đột xuất
ĐVT: Người
Năm
2012 2013
2014
2015

2016
08 nhóm đối tượng
7.676 9.514 5.511
4.207 7.889
hưởng trợ cấp đột xuất
(Nguồn: Phòng Lao động – Thương binh & Xã hội huyện Quảng Ninh)
Số đối tượng được hưởng trợ cấp đột xuất qua các năm chủ
yếu là người bị thiếu đói do thiếu lượng thực. Các nhóm đối tượng
như hộ gia đình có người chết, mất tích; hộ gia đình có nhà bị đổ,
sập, trôi, cháy… giảm qua các năm. Còn các nhóm đối tượng còn lại
nhìn chung qua các năm đều không thay đổi.
2.2.2. Các hình thức tài trợ cho công tác bảo trợ xã hội
Kinh phí trợ cấp cho công tác BTXH tăng qua các năm là do
số đối tượng được hưởng thụ được mở rộng và mức trợ cấp xã hội
tăng. Điều đó được minh họa tại Bảng 2.3 dưới đây:
Bảng 2.3. Tình hình chi ngân sách bảo trợ xã hội
ĐVT: triệu đồng
Năm
Năm
Năm
Năm
Năm
Chỉ tiêu
2012
2013
2014
2015
2016
Trợ cấp
8.042,76 9.584,73 11.091,74 15.716,07 20.831,58

thường xuyên
Trợ cấp
1.407,06 1.628,44 1.023
762,31 1.702,3
đột xuất
Trợ cấp khác
Tổng cộng

0

0

0

0

0

9.449,82 11.213,17 12.114,74 16.478,38 22.533,88

(Nguồn: Phòng Lao động – Thương binh & Xã hội huyện Quảng Ninh)
Qua bảng 2.3 cho thấy kinh phí chi cho hoạt động bảo trợ xã


12
hội năm 2012 là 9.449,82 triệu đồng đến năm 2016 là 22.533,88 triệu
đồng tức tăng gấp 2,4 lần so với năm 2012. Trong đó nguồn kinh phí
trợ cấp thường xuyên là chủ yếu. Giai đoạn 2012-2014, kinh phí chủ
yếu cho các nhóm đối tượng như: người 85 tuổi trở lên không có
lương hưu và người tàn tật không có khả năng lao động. Giai đoạn

2015-2016, kinh phí trợ cấp cho nhóm 6 đối tượng tập trung chủ yếu
ở nhóm đối tượng người khuyết tật và nhóm người cao tuổi bởi vì
những nhóm này có số lượng đối tượng khá lớn. Nguồn kinh phí trợ
cấp đột xuất qua các năm khá ít chủ yếu chi cho người bị đói do
thiếu lương thực, cho người chết, mất tích.
- Hình thức tài trợ thông qua giá :
Bảng 2.4. Tổng hợp kinh phí tài trợ thông qua giá
Hình thức
tài trợ
Số đối tượng
Năm (ng)
2012
Số tiền (tr.đ)
Số đối tượng
Năm (ng)
2013
Số tiền (tr.đ)
Số đối tượng
Năm (ng)
2014
Số tiền (tr.đ)
Số đối tượng
Năm (ng)
2015
Số tiền (tr.đ)
Số đối tượng
Năm (ng)
2016
Số tiền (tr.đ)

Cấp Hưởng CS tài Vay vốn Tổng
BHYT
trợ nghề
ưu đãi cộng
2.280

15

0

2.295

1.415

60

0

1.475

2.716

18

0

2.734

1.686

72

0

1.758

2.942

25

0

2.967

1.826

100

0

1.926

3.052

32

0

3.084

1.895

128

0

2.203

3.209

41

0

3.250

1.992

164

0

2.156

(Nguồn: Phòng Lao động – Thương binh & Xã hội huyện Quảng Ninh)


13
Qua bảng 2.4 trên cho thấy, kinh phí tài trợ thông qua giá trên
địa bàn chủ yếu tài trợ cho đối tượng BTXH được cấp BHYT, trong

giai đoạn này số đối tượng tăng từ 2.280 người năm 2012 lên đến
3.209 người năm 2016 và nâng mức giá trị từ 1.415 triệu đồng lên
đến 1.992 triệu đồng. Song, kinh phí tài trợ thông qua giá cho đối
tượng BTXH được hưởng chính sách tài trợ nghề thì chỉ chiếm tỷ lệ
rất nhỏ.
- Trong thời gian qua, huyện đã triển khai thực hiện kịp thời
và có hiệu quả lĩnh vực xã hội như giải quyết việc làm, xóa đói giảm
nghèo, xuất khẩu lao động và Ngân hàng CSXH giải ngân cho vay
hộ nghèo; cho vay học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn; cho
vay giải quyết việc làm; cho vay hộ nghèo nhà ở đã góp phần giải
quyết việc làm tăng thu nhập, từng bước ổn định và cải thiện đời
sống nhân dân, góp phần hạ thấp tỷ lệ hộ nghèo của huyện.
Chính sách tín dụng cho vay hộ nghèo từ năm 2012 đến năm
2016 có tổng cộng 65.144 lượt hộ vay có thể thấy số hộ vay theo hộ
nghèo giảm dần theo từng năm và hộ nghèo đã được tạo điều kiện
tiếp cận nguồn vay để có vốn phát triển kinh tế, góp phần hạ thấp tỷ
lệ hộ nghèo trên địa bàn huyện.
Nguồn vốn tín dụng đối với HS, SV có hoàn cảnh khó khăn
được các cấp chính quyền quan tâm chỉ đạo thực hiện, đã giải quyết
được cho 2.244 HS, SV được vay với tổng số tiền được giải ngân
trong giai đoạn này là 56.284 triệu đồng trong đó toàn bộ nguồn vốn
từ Trung ương.
Đối tượng được cho vay giải quyết việc làm cũng được triển
khai thực hiện kịp thời, đã cho 1.019 hộ vay với tổng số tiền của cả
giai đoạn 2012-2016 là 23.234 triệu đồng trong đó 21.760 triệu đồng
từ Trung ương và 1.474 triệu đồng từ địa phương. Việc quản lý cho


14
vay và sử dụng vốn vay theo nội dung vay đảm bảo đúng đối tượng,

đúng mục đích.
2.2.3. Thực trạng về chất lƣợng bảo trợ xã hội
- Cán bộ làm công tác thay đổi thường xuyên, trình độ hạn chế
nên chất lượng phục vụ chưa đạt so với yêu cầu thực tế.
- Giải quyết kịp thời chế độ cứu trợ cho các đối tượng. Tổ
chức kiểm tra, giám sát việc chi trả trợ cấp cho các đối tượng bảo trợ
tại các xã, thị trấn qua công tác kiểm tra giám sát đảm bảo tính công
khai, minh bạch, chính xác trong việc thực hiện các chính sách. Do
vậy, không có các vụ khiếu kiện liên quan đến chế độ chính sách trên
địa bàn huyện.
- Năm 2016, toàn huyện đã hoàn thành đạt 100% đối tượng
thuộc diện bảo trợ được cấp thẻ BHYT miễn phí.
- Để tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng BTXH được
tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội, các chính sách về BTXH, từng
bước cải thiện điều kiện sống, tự lực vươn lên trong cuộc sống bằng
cách chỉ đạo các đơn vị chức năng thực hiện nghiêm chỉnh, đồng bộ
đảm bảo cho các đối tượng hưởng đầy đủ các chính sách ưu đãi Nhà
nước.
- Chủ động, thường xuyên phối hợp kịp thời với các ban
ngành, đoàn thể thực hiện cứu trợ đột xuất.
2.2.4. Mạng lƣới hoạt động bảo trợ xã hội
- Huyện luôn quan tâm đến mạng lưới hoạt động BTXH. Công
tác rà soát và xét duyệt đối tượng được hưởng các chính sách bảo trợ
xã hội tương đối kịp thời, việc chi trả cho các đối tượng thụ hưởng
chính sách trợ cấp thường xuyên hàng tháng bằng tiền mặt đúng đối
tượng, đầy đủ, kịp thời.
- Đội ngũ cán bộ làm công tác BTXH còn mỏng, chất lượng


15

chưa cao, chưa đáp ứng kịp thời được yêu cầu trong triển khai nhiệm
vụ, việc triển khai, thanh tra, kiểm tra các hoạt động BTXH chưa
được quan tâm thường xuyên. Tiền lương và các chế độ đãi ngộ thấp.
- Cơ sở bảo trợ trên địa bàn huyện còn rất ít, chỉ có một trung
tâm bảo trợ xã hội trên địa bàn huyện.
- Trong những năm qua, huyện đã quan tâm đầu tư hệ thống
cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác BTXH. Tuy nhiên,
cơ sở BTXH đang rất thiếu các trang thiết bị kỹ thuật phục vụ
chuyên môn nghiệp vụ, chưa đáp ứng được tiêu chuẩn nuôi dưỡng,
chăm sóc, giáo dục, phục hồi chức năng cho các đối tượng.
2.2.5. Huy động nguồn tài trợ để phục vụ cho công tác bảo
trợ xã hội
Nguồn tài trợ huy động để phục vụ cho công tác BTXH của
huyện gồm: nguồn từ ngân sách Trung ương, nguồn từ ngân sách địa
phương và nguồn kinh phí huy động từ các tổ chức, cá nhân. Tổng
nguồn tài trợ cho hoạt động BTXH tại huyện Quảng Ninh liên tục
tăng qua các năm, điều đó được thể hiện tại Bảng 2.6 dưới đây:
Bảng 2.6. Tình hình nguồn lực tài trợ phục vụ bảo trợ xã hội

TT

Nguồn tài trợ

Năm
2012

Năm
2013

Năm

2014

ĐVT: triệu đồng
Năm
Năm
2015
2016

Ngân sách Trung
9.811,7 11.465,0 11.342,8 14.799,3 20.406,1
ương
Ngân sách địa
2
858,7 1.028,1 1.042,0 1.766,4 2.789,9
phương
Nguồn kinh phí huy
3
254,6
488,1
655,9 1.115,7 1.493,7
động
1

Tổng

10.925,0 12.981,2 13.040,7 17.681,4 24.689,7

(Nguồn: Phòng Lao động – Thương binh & Xã hội huyện Quảng Ninh)

16
Qua bảng cho thấy các nguồn tài trợ cho đối tượng BTXH đều
có xu hướng tăng. Năm 2012 tổng nguồn kinh phí từ các nguồn hỗ
trợ cho các đối tượng là 10.925 triệu đồng, đến năm 2016 là 24.689,7
triệu đồng tức tăng gấp 2,3 lần so với năm 2012. Trong tổng nguồn
kinh phí tài trợ của huyện nguồn từ ngân sách Trung ương nhiều nhất
và ngân sách từ huy động ít nhất. Thực trạng trên cho chúng ta thấy
rằng mặc dù thực tế huyện vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng để trợ
giúp các đối tượng BTXH khắc phục khó khăn, ổn định cuộc sống
thì Đảng, Nhà nước và cộng đồng luôn dành những nguồn kinh phí
nhất định để tài trợ cho các đối tượng xã hội.
2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC BẢO TRỢ XÃ HỘI
TẠI HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH THỜI
GIAN QUA
2.3.1. Thành công và hạn chế
- Thành công
+ Đối tượng thuộc diện được bảo trợ ngày càng tăng và được
mở rộng hơn.
+ Hình thức bảo trợ xã hội ngày càng đa dạng, thực hiện đúng
với quy định chung của càng chính phủ.
+ Mức trợ cấp được nâng cao góp phần nâng cao chất lượng
công tác BTXH, cải thiện và ổn định cuộc sống cho đối tượng.
+ Mạng lưới hoạt động BTXH ngày càng được mở rộng hơn.
+ Nguồn kinh phí huy động để phục vụ cho công tác BTXH
trên địa bàn huyện ngày tăng.
- Hạn chế
+ Độ bao phủ đối tượng BTXH còn chưa cao, chưa đảm bảo
hết đối tượng cần trợ giúp.
+ Mạng lưới BTXH chưa rộng khắp, còn quá ít cơ sở BTXH.

17
+ Đội ngũ cán bộ làm công tác BTXH còn mỏng, chất lượng
chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu.
+ Công tác thông tin truyền thông còn hạn chế, vì vậy nhận
thức về công tác BTXH còn thấp.
+ Nguồn kinh phí huy động này còn chưa cao, chưa đáp ứng
được yêu cầu thực tế. Việc khai thác, huy động nguồn kinh phí tài trợ
từ nguồn lực này vẫn còn hạn chế, và thiếu sức hút
2.3.2. Nguyên nhân hạn chế
+ Tiêu chí xác định đối tượng vẫn còn quá chặt với nhiều tiêu
chí, nhiều đối tượng chưa được thụ hưởng chính sách.
+ Công tác phối hợp trong việc triển khai tổng thể các hoạt
động liên quan đến công tác BTXH chưa đồng bộ, thiếu chặt chẽ.
Đội ngũ cán bộ làm công tác BTXH, cán bộ cơ sở còn thiếu về số
lượng và trình độ, năng lực còn yếu.
+ Nguồn kinh phí huy động từ cộng đồng còn hạn chế. Sự
tham gia vẫn mang tính phong trào, thời điểm, chưa thường xuyên.
Nguồn kinh phí huy động từ cộng đồng còn hạn chế và không
thường xuyên.
+ Một số chính sách, nghị định chưa theo kịp với những biến
động của thực tiễn. Mức trợ cấp thấp, chưa phù hợp với thực tế
+ Các quy định về thủ tục hành chính, quy trình quyết định
chính sách phức tạp.


18
CHƢƠNG 3
MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ HOÀN THIỆN CÔNG TÁC BẢO
TRỢ XÃ HỘI CHO HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG

BÌNH TRONG THỜI GIAN TỚI
3.1. CĂN CỨ XÂY DỰNG GIẢI PHÁP CHO CÔNG TÁC BẢO
TRỢ XÃ HỘI
3.1.1. Chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc về công tác bảo
trợ xã hội trong thời gian tới
Thông qua các văn bản, Luật của Quốc hội, các Nghị định của
Chính Phủ, các quyết định, thông tư hướng dẫn của các Bộ, Ngành
Trung ương đã ban hành giúp cho việc xác định đối tượng, chính
sách trợ giúp và tổ chức thực hiện công tác bảo trợ xã hội được thuận
lợi, kịp thời và có hiệu quả.
3.1.2. Chiến lƣợc phát triển KT – XH của huyện Quảng
Nình trong thời gian tới
a. Phát triển kinh tế
- Tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Phát triển
mạnh công nghiệp, dịch vụ, tạo tăng trưởng đột phá cho nền kinh tế,
tiếp tục chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp - dịch vụ
- nông nghiệp; huy động mọi nguồn lực xây dựng và phát triển đô
thị, xây dựng nông thôn mới.
b. Văn hóa xã hội
- Về giáo dục và đào tạo: Tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu
quả đề án đổi mới căn bản, toàn diện về giáo dục và đào tạo. Thực
hiện có hiệu quả các đề án, đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục.
- Về Công tác y tế và dân số: Tăng cường công tác giáo dục
sức khỏe cộng đồng. Từng bước thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân,
đẩy mạnh xã hội hóa và đa dạng hóa nguồn lực đối với lĩnh vực y tế.


19
- Về Chính sách xã hội, lao động việc làm: Triển khai thực
hiện đầy đủ các chính sách, chế độ ASXH theo quy định. Thực hiện

tốt đề án đào tạo nghề nông thôn; nâng tỷ lệ lao động được đào tạo
nghề.
- Về Công tác giảm nhẹ thiên tai, tìm kiếm cứu nạn: Triển
khai chương trình mục tiêu và kế hoạch hành động quốc gia về ứng
phó với biến đổi khí hậu, ứng phó hiệu quả với thiên tai, bão lụt.
3.1.3. Một số quan điểm có tính định hƣớng xây dựng giải
pháp
- Công tác BTXH phải hướng tới đạt được mục tiêu đảm bảo
bao phủ hết các đối tượng BTXH khó khăn.
- Để đẩy mạnh công tác BTXH phải xây dựng và thực hiện hệ
thống BTXH hướng tới bao phủ toàn bộ người dân.
- Phát triển hệ thống chính sách BTXH phải gắn liền với quá
trình phát triển kinh tế - xã hội.
- Chính sách BTXH phải đảm bảo tính hiệu quả, công bằng,
phù hợp và khả thi.
- Phát huy vai trò và trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức và
cả cộng đồng trong việc thực hiện công tác BTXH.
3.2. CÁC GIẢI PHÁP CỤ THỂ
3.2.1. Mở rộng đối tƣợng nhận bảo trợ xã hội
- Cần rà soát lại các tiêu chí xác định đối tượng BTXH theo
hướng linh hoạt hơn, để không bỏ sót những đối tượng còn gặp khó
khăn, yếu thế. Từng bước bổ sung thêm đối tượng BTXH phù hợp
với yêu cầu thực tiễn.
- Tổ chức tổng điều tra các đối tượng yếu thế, phân loại và
quản lý đối tượng trên toàn đia bàn huyện, xây dựng cơ sở dữ liệu,
lập hồ sơ quản lý đối tượng bảo trợ xã hội tại cộng đồng, định kỳ


20
thống kê, rà soát có sự tham gia của người dân giúp cho công tác xét,

chọn đúng đối tượng thuộc diện xét trợ cấp cho phù hợp và khách
quan.
- Xây dựng cơ sở dữ liệu, lập hồ sơ quản lý; định kỳ thống kê,
rà soát có sự tham gia của cộng đồng giúp cho công tác xét, chọn
đúng đối tượng. Hoàn thiện cơ chế xác định đối tượng của chương
trình bảo trợ xã hội.
- Tập trung hỗ trợ toàn diện đối tượng là trẻ em nghèo về giáo
dục, chăm sóc sức khỏe, nhà ở, nước và một số hoạt động bảo trợ
khác.
- Tổ chức, thực hiện các chương trình trợ giúp xã hội tạo điều
kiện cho các đối tượng ngày càng tiếp cận thuận lợi hơn, bình đẳng
hơn, chất lượng hơn với các dịch vụ xã hội cơ bản và các chương
trình về sinh kế để ổn định cuộc sống có tính dài hạn.
- Đơn giản hóa các thủ tục hành chính để các đối tượng dễ
dàng tiếp cận hơn với các chính sách, các dịch vụ BTXH.
3.2.2. Phát triển các hình thức tài trợ cho công tác bảo trợ
xã hội
- Hình thức tài trợ trực tiếp: thông qua hình thức tài trợ bằng
tiền hoặc hiện vật khi đưa ra phải theo chiều hướng giải quyết ưu tiên
theo nhóm đối tượng có hoàn cảnh khó khăn có thể duy trì được cuộc
sống bình thường.
- Hình thức tài trợ gián tiếp là tài trợ thông qua giá: Thông qua
các chính sách chăm sóc sức khỏe, giáo dục đào tạo, việc làm đào tạo
nghề, cung cấp các dịch vụ xã hội khác được pháp luật về bảo trợ xã
hội quy định đối với đối tượng bảo trợ xã hội theo phân cấp quản lý.
- Nhà nước cần đổi mới chính sách bảo trợ theo hướng cung
cấp tiền mặt để các đối tượng tự lựa chọn dịch vụ, tự lựa chọn nơi


21

học văn hóa, nơi học nghề, nơi khám chữa bệnh; khi sử dụng các
dịch vụ cần thiết đó đối tượng là người trực tiếp phải chi trả chi phí
dịch vụ; chỉ có như vậy các đối tượng mới có thể tự chủ động, tự tin
hơn vào chính bản thân họ.
- Cần tăng cường phương thức bảo trợ tự nguyện trong việc
đóng góp được huy động từ nhân dân, với tinh thần “tương thân
tương ái”, “lá lành đùm lá rách” sẽ huy động được rất lớn từ nguồn
lực bằng cách tự nguyện tham gia.
- Hoàn thiện hình thức hỗ trợ người dân có việc làm nâng cao
thu nhập.
+ Các hoạt động BTXH đòi hỏi phải tiếp tục hoàn thiện hệ
thống chính sách hỗ trợ người dân có việc làm, tăng thu nhập nhằm
giúp họ có thể tự tin, hòa nhập với cộng đồng.
+ Tổ chức việc làm tạm thời cho người lao động nghèo bị thất
nghiệp, thiếu việc làm trong các hộ gia đình nghèo hoặc cận nghèo
thông qua các dự án phát triển cơ sở hạ tầng quy mô nhỏ nông thôn,
bảo vệ môi trường.
- Hoàn thiện hình thức hỗ trợ người dân tham gia bảo hiểm xã
hội, bảo hiểm y tế.
+ Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các
chế độ, cơ chế khuyến khích cá nhân và doanh nghiệp tham gia hệ
thống BHXH thông qua việc cung cấp các hình thức bảo hiểm đa
dạng.
+ Nghiên cứu và hoàn thiện chính sách bảo hiểm xã hội tự
nguyện.
+ Nâng cao ý thức của người dân tham gia bảo hiểm y tế,
3.2.3. Nâng cao chất lƣợng công tác bảo trợ xã hội
- Nâng cao vai trò, trách nhiệm của cơ sở xã, thị trấn trong

22
việc triển khai thực hiện chính sách trợ giúp đối với các đối tượng
BTXH.
- Tiếp tục hoàn thiện bộ máy tổ chức thực hiện chính sách
BTXH trên địa bàn huyện đặt trong tổng thể hệ thống tổ chức từ tỉnh
đến cơ sở.
- Cần tăng cường số lượng cán bộ để đủ người làm công tác
BTXH, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ và tăng số lượng
cán bộ, nhất là cán bộ cơ sở.
- Giải quyết tình trạng yếu của cán bộ cơ sở, nhất là cán bộ cấp
xã, thị trấn bằng cách tiếp tục tăng cường đào tạo ngắn hạn thông qua
việc tổ chức huấn luyện theo từng chuyên đề
- Tăng cường hệ thống theo dõi, giám sát, đánh giá việc thực
hiện chính sách.
- Tăng cường việc hướng dẫn triển khai thực hiện các chính
sách hiện có và nhất là các chính sách mới ban hành.
- Để tạo điều kiện cho các đối tượng được hưởng chính sách
xã hội việc kiểm chứng tính chính xác, cần rút ngắn trình tự, thời
gian và thủ tục ra quyết định
- Từng bước ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đối
tượng xã hội và chi trả trợ cấp, nâng cao hiệu quả quản lý và hạn chế
sai sót trong quá trình tổ chức thực hiện chính sách trợ cấp.
- Kịp thời khen thưởng, động viên những đối tượng đã cố gắng
vượt qua khó khăn hòa nhập với cuộc sống cộng đồng.
3.2.4. Mở rộng mạng lƣới bảo trợ xã hội
- Phải hướng vào việc tạo ra môi trường chăm sóc tại gia đình
cho từng đối tượng và cần có các chính sách hỗ trợ đối với những hộ
gia đình tham gia vào việc chăn sóc các đối tượng BTXH.

23
- Cần từng bước mở rộng mô hình gia đình, cá nhân nhận nuôi
và chăm sóc người cao tuổi, người tàn tật. Việc mở rộng theo hướng
này cần xây dựng kế hoạch, lộ trình thực hiện cho phù hợp với tình
hình thực tế của huyện.
- Cần có chính sách khuyến khích phát triển hệ thống cơ sở
BTXH và mạng lưới cung cấp dịch vụ công tác xã hội theo hướng đa
dạng hóa loại hình, thành phần tham gia, hoạt động theo cơ chế mở.
- Xây dựng đội ngũ cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác
viên công tác xã hội đủ về số lượng, đạt yêu cầu về chất lượng gắn
với phát triển hệ thống cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội của
huyện.
- Cần phát triển mạng lưới nhân viên xã hội nhằm tham vấn,
giúp các đối tượng tiếp cận với chính sách BTXH.
- Xây dựng thí điểm mô hình nhà công tác xã hội, mái ấm,
trung tâm nhân đạo…để nuôi dưỡng, chăm sóc đối tượng bảo trợ xã
hội tại cộng đồng.
3.2.5. Huy động nguồn tài trợ để phục vụ cho công tác bảo
trợ xã hội
- Cần điều tiết kinh phí từ Ngân sách Trung ương cho công tác
BTXH về Ngân sách địa phương một cách hợp lý.
- Cần đảm bảo công bằng trong việc tiếp cận chính sách xã hội
của người dân trong tất cả các xã trên địa bàn huyện và cần phải có
nguồn kinh phí dự phòng hằng năm để có thể trợ giúp kịp thời cho
các đối tượng thuộc diện trợ cấp đột xuất.
- Thành lập quỹ BTXH thống nhất để có thể tập trung, khuyến
khích, vận động, động viên các nguồn đóng góp tự nguyện của các tổ
chức, cá nhân cho BTXH.
- Quản lý và sử dụng nguồn tài chính theo đúng quy chế, quy
định của Nhà nước với định hướng ưu tiên đối tượng được hưởng thụ

BTXH.