SKKN: Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số qua môn Đạo đức

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU

       I. Đặt vấn đề
       Như chúng ta đã biết giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế 
hệ trẻ. Các em chính là những chủ nhân tương lai của đất nước, là những người 
quyết định sự  phát triển của đất nước trong những năm tới. Nếu không có kĩ 
năng sống, các em sẽ không thể thực hiện tốt trách nhiệm đối với bản thân, gia 
đình, cộng đồng và xã hội.
Trong trường học, việc giáo dục kĩ năng sống và rèn luyện sức khỏe cho 
học sinh là vấn đề hết sức cần thiết. Nó góp phần hình thành nhân cách cho các  
em, giúp các em tự tin chủ động, biết cách xử  lý tình huống trong cuộc sống và 
quan trọng hơn là khơi gợi những khả năng tư duy, sáng tạo.
Từ  năm 2010 – 2011, Bộ  Giáo dục ­ Đào tạo đã đưa nội dung giáo dục kĩ 
năng sống lồng ghép vào các môn học như: Tự nhiên và Xã hội, Tiếng Việt, đạo 
đức, lịch sử­ Địa lí, Âm nhạc, Mĩ thuật…. và các hoạt động ngoài giờ  lên lớp ở 
bậc tiểu học. Tuy nhiên, để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả đòi 
hỏi nhiều yếu tố  chứ  không chỉ  từ  các bài giảng. Kĩ năng sống không phải tự 
nhiên có được mà phải hình thành dần trong quá trình học tập, lĩnh hội và rèn  
luyện trong cuộc sống. Quá trình hình thành kĩ năng sống diễn ra cả  trong và  
ngoài hệ thống giáo dục.
Thực tế cho thấy, lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giá trị 
nhân cách, giàu ước mơ, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc 
về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động... Đặc biệt trong 
bối cảnh hội nhập quốc tế  và cơ  chế  thị  trường hiện nay, thế  hệ  trẻ  thường  
xuyên chịu tác động đan xen của những yếu tố  tích cực và tiêu cực, luôn được 
đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó 
khăn, thách thức. Nếu không được giáo dục kĩ năng sống, nếu thiếu kĩ năng sống 
các em dễ bị lôi kéo các hành vi tiêu cực, bạo lực, lối sống ích kỉ, thực dụng, dễ 
bị  phát triển lệch lạc về  nhân cách. Một trong nguyên nhân dẫn đến các hiện 
tượng tiêu cực của một bộ phận học sinh phổ thông trong thời gian qua như: đua  
xe, nghiện hút, bạo lực, ăn chơi sa đoạ... chính là do các em thiếu những kĩ năng 

sống cần thiết như: kĩ năng xác định giá trị, kĩ năng từ chối, kĩ năng kiên định, kĩ 
năng giải quyết mâu thuẫn, kĩ năng thương lượng, kĩ năng giao tiếp...  Vì vậy, 
giáo dục kĩ năng sống cho thế hệ trẻ là rất cần thiết, giúp các em rèn luyện hành  
vi và trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và Tổ quốc; giúp trẻ có  
ứng phó tích cực trước các tình huống trong cuộc sống, xây dựng mối quan hệ 
tốt đẹp với gia đình, bạn bè và mọi người, sống tích cực, chủ động, an toàn, hài 
hoà và lành mạnh.
Đối với học sinh lớp 1, là lớp học đầu tiên của bậc Tiểu học, các em mới 
gia nhập cuộc sống nhà trường, chưa biết  ứng xử  với mọi người xung quanh,  
chưa biết tự tin trước đám đông, lúng túng khi gặp tình huống nguy hiểm có thể 
1


xảy ra bất cứ lúc nào… Vì vậy,  sáng kiến được thực hiện áp dụng cho học sinh  
lớp 1 dân tộc thiểu số  qua môn đạo đức ngay từ lớp học đầu tiên, bậc học đầu 
tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân là vô cùng cấp thiết.
Giáo dục kĩ năng sống trong môn Đạo đức không những thể  hiện  ở  nội  
dung môn học mà còn được thể hiện ở phương pháp dạy học đặc trưng của môn  
học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Qua đó,  
học sinh đã được tạo cơ hội để  thực hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần  
thiết, phù hợp với lứa tuổi.
Thực tế  cho thấy, khi xã hội ngày càng phát triển thì cha mẹ  có rất ít thời 
gian chăm sóc con cái hoặc có xu hướng trái ngược là quan tâm thái quá, việc gì 
cũng muốn làm thay cho trẻ. Với học sinh lớp 1 đa số  các em là người dân tộc 
sống tại địa bàn vừa bước chân vào môi trường học tập mới, các em chưa biết  
ứng xử  với mọi người xung quanh, còn rụt rè, nhút nhát… mà nguyên nhân bắt 
đầu từ thiếu kĩ năng sống.
Như vậy, việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số nói  
riêng, cho học sinh bậc học phổ thông nói chung là vô cùng quan trọng. Và đạo 
đức là môn học có tiềm năng to lớn trong việc giáo dục kĩ năng sống cho Tiểu 

học.
Từ  những thực tế trên, tôi xin mạnh dạn trình bày kết quả  nghiên cứu của 
mình thông qua đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh  
lớp 1 dân tộc thiểu số qua môn Đạo đức”.
        II. Mục đích nghiên cứu
        Tìm hiểu thực trạng việc dạy lồng ghép giáo dục KNS cho học sinh lớp 1  
dân tộc thiểu số trong phân môn đạo đức. Trên cơ sở đó đề xuất rút ra ưu điểm, 
hạn chế, nguyên nhân và nêu lên giải pháp chủ  yếu nâng cao chất lượng giáo  
dục kĩ năng sống cho học sinh trong thời gian tới.
        Giúp học sinh  có khả năng ứng xử trước các tình huống xảy ra trong cuộc  
sống như tự tin, tự phục vụ,  mạnh dạn giao tiếp và hợp tác, trung thực, có khả 
năng tự giải quyết vấn đề.
                              Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lí luận của vấn đề
        1. Kĩ năng sống là gì?
­ Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), kĩ năng sống là khả năng để  có hành 
vi thích ứng và tích cực, giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu 
cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày.
­ Theo UNICEF, kĩ năng sống là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành 
hành vi mới. Cách tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến thức hình 
thành thái độ và kĩ năng.

2


­ Theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO),  
kĩ năng sống gắn với 4 trụ cột của giáo dục, đó là: Học để biết, học làm người,  
học để sống với người khác, học để làm.
Từ những quan niệm trên có thể thấy kĩ năng sống bao gồm một loạt các kĩ  
năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hàng ngày của con người. Bản chất của kĩ 

năng sống là kĩ năng tự  quản lí bản thân và kĩ năng xã hội cần thiết để  cá nhân  
tự  lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả. Nói cách khác, kĩ năng 
sống là khả  năng làm chủ  bản thân của mỗi người, khả  năng  ứng xử  phù hợp 
với những người khác và với xã hội, khả  năng  ứng phó tích cực trước các tình 
huống trong cuộc sống.
Quá trình dạy học tiết Đạo Đức là quá trình tổ chức cho học sinh thực hiện  
các hoạt động học tập phong  phú, đa dạng như : kể truyện theo tranh; quan sát  
hình  ảnh, băng hình, tiểu phẩm; phân tích, xử  lý tình huống; chơi trò chơi, đóng 
tiểu phẩm, múa hát,…Thông qua các hoạt động đó sự  tương tác giữa GV ­ HS, 
HS ­ GV, HS ­ HS được tăng cường và học sinh có thể  tự  phát hiện và chiếm  
lĩnh tri thức mới.
2. Đạo đức và vị trí môn Đạo đức trong giáo dục.
2.1 Khái niệm về đạo đức
­ Đạo đức (đạo: lẽ  phải, đức: điều tốt lành) là nguyên lí phải theo trong 
quan hệ  giữa người với người, giữa cá nhân với xã hội, tùy theo yêu cầu của  
chế độ  chính trị  và kinh tế nhất định. (Từ điển Tiếng Việt – Nhà xuất bản văn 
hóa và thanh niên, năm 2001)
­ Đạo đức là những tiêu chuẩn, nguyên tắc được xã hội thừa nhận, quy định  
hành vi, quan hệ của con người đối với nhau và đối với xã hội, là phẩm chất tốt  
đẹp của con người do tu dưỡng theo những tiêu chuẩn nhất định mà có.
2.2 Vị trí của môn Đạo đức
Môn Đạo đức có vị  trí đặc biệt quan trọng mà không một môn học nào có  
thể  thay thế  được. Bởi lẽ, chức năng của nó là giáo dục đạo đức cho học sinh  
Tiểu học với hệ thống chuẩn mực hành vi đạo đức được quy định trong chương 
trình môn học này. Môn đạo đức thực hiện ba nhiệm vụ sau:
+ Hình thành cho học sinh ý thức về những chuẩn mực hành vi đạo đức (tri  
thức và niềm tin), từ  đó định hướng cho các em những giá trị  đạo đức phù hợp  
với những chuẩn mực được quy định trong chương trình môn Đạo đức.
+ Giáo dục cho học sinh những xúc cảm, thái độ, tình cảm đạo đức đúng 
đắn liên quan đến các chuẩn mực hành vi quy định.

+ Hình thành cho các em những kĩ năng, hành vi phù hợp với các chuẩn mực 
và trên cơ sở đó, rèn luyện thói quen đạo đức tích cực.
2.3 Tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 1 dân 
tộc thiểu số qua môn Đạo đức
3


Đạo đức là một môn học được dạy từ  lớp 1 đến lớp 5 ở  trường Tiểu học,  
nhằm giáo dục học sinh bước đầu biết cách sống và  ứng xử  phù hợp với các  
chuẩn mực xã hội. Dạy học môn đạo đức kết hợp hài hòa giữa việc trang bị 
kiến thức với bồi dưỡng tình cảm, niềm tin và hình thành kĩ năng hành vi cho 
học sinh.
Bản thân nội dung môn Đạo đức chứa đựng nhiều nội dung liên quan đến kĩ 
năng sống như: kĩ năng giao tiếp,  ứng xử  (với ông bà, cha mẹ, anh chị em, bạn 
bè, thầy cô giáo và mọi người xung quanh); kĩ năng bày tỏ ý kiến của bản thân,  
kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề phù hợp với lứa tuổi; kĩ năng giữ gìn 
vệ sinh cá nhân, kĩ năng tự  phục vụ và tự  quản lí thời gian, kĩ năng thu thập và  
xử  lí thông tin về  các vấn đề  trong thực tiễn đời sống  ở  nhà trường,  ở  cộng  
đồng có liên quan đến chuẩn mực hành vi đạo đức …
Như  vậy, việc giáo dục kĩ năng sống qua môn đạo đức cho học sinh lớp  
1dân tộc thiểu số  nói riêng, cho học sinh bậc học phổ  thông nói chung có tầm 
quan trọng rất lớn trong việc giáo dục học sinh những kĩ năng cần thiết khi các 
em mới bước vào lớp học đầu tiên của bậc Tiểu học..
II. Thực trạng vấn đề
1. Đặc điểm tình hình
Trường tiểu học Ea Bông có tổng số  học sinh lớp Một là 66 em được chia 
thành 03 lớp, trong đó có 02 lớp nằm trên địa bàn vùng khó khăn của xã Ea Bông 
– huyện Krông Ana – tỉnh Đăk Lăk. Năm học 2018 – 2019, tôi được nhận nhiệm  
vụ  chủ nhiệm lớp 1C, với 22 em và 100% là học sinh con em đồng bào dân tộc  
thiểu số. Trong số  đó có nhiều gia đình có vợ,  chồng hoặc cả  vợ  và chồng đi  

làm ăn xa. Có em bố mẹ ly hôn phải ở với ông bà từ khi còn nhỏ.
Thực tế, khi các em rời trường Mầm non và bước chân vào lớp 1, tất cả 
mọi nề nếp, giờ giấc học tập, sinh hoạt còn xa lạ chưa vào một khuôn khổ nhất  
định, các em khá rụt rè chưa quen với cách học cũng như  mạnh dạn bày tỏ  ý 
kiến nhất là các em học sinh dân tộc thiểu số  có sự  chênh lệch rất lớn về  kỹ 
năng sống so với các em học sinh  ở vùng thuận lợi, khả năng giao tiếp, ứng xử 
của các em thấp, nhiều em rụt rè, nhút nhát, không tự tin, buông thả không điều  
chỉnh được hành vi của mình. Chính vì lẽ đó mà việc giáo dục kĩ năng sống cho 
các em lồng ghép vào môn học Đạo đức là rất cần thiết, để học sinh mạnh dạn  
hơn trước chỗ đông người, tự tin chủ động trong tình huống cũng như biết cách  
ứng xử đơn giản nhất trong đời sống hằng ngày.
       2. Những thuận lợi và khó khăn
       2.1 Thuận lợi
­ Được sự  quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường, tổ  khối và các thầy cô 
trong nhà trường thường xuyên trao đổi qua các tiết dạy tốt, dạy chuyên đề, dự 
giờ, sinh hoạt ngoại khóa tôi đã rút ra được nhiều điều bổ ích.
4


dạy.

­ Qua các phương tiện thông tin như: ti vi, đài, sách, báo….tài liệu giảng 

­ Lứa tuổi các em học mà chơi, chơi mà học nên các em rất dễ thâm nhập, 
tiếp thu năng động và sáng tạo.
2.2 Khó khăn
        Trường tiểu học Ea Bông là một trường thuộc vùng khó khăn có hai phân  
hiệu thuộc xã Ea Bông – huyện Krông Ana – tỉnh Đắk Lắk. Đa số các em là dân  
tộc thiểu số chủ yếu là dân tộc Ê – đê chiếm trên 70%. Trình độ dân trí còn thấp, 
cuộc sống của người dân còn gặp nhiều khó khăn. Đội ngũ giáo viên trong tổ 

chưa đồng đều, kinh nghiệm giảng dạy còn hạn chế. Chất lượng giáo dục còn  
thấp.
Năm học 2018 – 2019, với tổng số học sinh là 66 em chia thành 3 lớp, trong  
đó học sinh dân tộc thiểu số là 51 em chiếm tỉ lệ 77,3%. Đa số phụ huynh không 
có nghề  nghiệp  ổn định, kinh tế khó khăn nên ít có điều kiện quan tâm các em. 
Phần lớn các em chưa được gia đình chú ý quan tâm bồi dưỡng vốn kinh nghiệm 
trong giao tiếp nên đến lớp các em thường hay nhút nhát. Mặc dù các em đã qua 
lớp Mầm non song trong thực tế các em còn hạn chế  về  ngôn ngữ, về  kĩ năng 
giao tiếp, kĩ năng bày tỏ ý kiến của bản thân, kĩ năng tự phục vụ…. Khi tôi nhận 
lớp, đã sau một thời gian học nhưng vẫn còn một số  em đến lớp còn hay khóc.  
Gọi đọc bài không dám đọc, không dám xung phong phát biểu, nhiều em còn 
chưa biết nói lời thưa gửi, còn nói trống không, ngại giao tiếp với các bạn và 
thầy cô giáo.
       Các em chưa biết cách ứng xử đơn giản nhất với cô giáo và các bạn, nhiều  
em chưa nói được cụ  thể  họ  và tên mình, họ  tên bố  mẹ, chưa phân biệt được 
anh em trong nhà với anh em họ. Một số học sinh gần như ngồi im, chưa biết nói 
đủ một câu, chưa có ý thức về học tập nghe giảng, chưa biết lĩnh hội kiến thức.
         Đa số  các em là người dân tộc thiểu số  sống tại địa bàn sử  dụng cả  hai 
ngôn ngữ: tiếng mẹ  đẻ  và Tiếng Việt, trong đó ngôn ngữ  Tiếng Việt còn hạn 
chế  và có nhiều khó khăn, các em nói tiếng phổ  thông chưa rành nên khi giảng  
dạy Kĩ năng sống cho các em rất khó tiếp cận nhất là các kĩ năng giao tiếp, ứng  
xử đối với ông bà, cha mẹ, anh chị em, bạn bè, thầy cô giáo và mọi người xung  
quanh, kĩ năng bày tỏ  ý kiến của bản thân,  kĩ năng giữ  gìn vệ  sinh cá nhân, kĩ  
năng tự phục vụ về các vấn đề trong thực tiễn đời sống ở nhà trường, ở nhà có 
liên quan đến chuẩn mực hành vi đạo đức….. hầu như các em còn hạn chế.
        Nhà trường, đoàn đội chưa tổ  chức được nhiều các hoạt động ngoại khóa 
như: Thi kể chuyện đạo đức, học tập tấm gương người tốt việc tốt để học sinh  
được thực hành hành vi đã học vào những tình huống cụ  thể  trong cuộc sống.  
Đối với bản thân là giáo viên chủ  nhiệm, tôi thấy việc giáo dục kỹ  năng sống 
cho học sinh  còn khá nhiều bỡ  ngỡ  về  nội dung giáo dục, phạm vi giáo dục, 

chưa có kế hoạch cụ thể, rõ ràng nên chưa có được sự phối hợp  đồng điệu giữa 
5


phụ huynh học sinh. Việc rèn kĩ năng sống qua môn đạo đức còn chưa được chú 
trọng. Công tác tuyên truyền cho các bậc cha mẹ  thực hiện giáo dục kĩ năng 
sống cho các em chưa nhiều. Trước những khó khăn trên tôi luôn trăn trở làm thế 
nào giúp các em có được các kĩ năng cơ bản để vận dụng trong cuộc sống hằng 
ngày. Sau khi điều tra học sinh tôi tiến hành khảo sát phân các nhóm đối tượng 
như sau:
Năm
TS
Kĩ năng
học
HS
Biết nói năng  Bạo dạn 
Ngại giao 
Học sinh học hòa 
lễ phép, tự  trong giao 
tiếp, trầm 
nhập, giao tiếp 
tin, biết hợp  tiếp nhưng  lặng, nhút 
chưa rõ và nhận 
tác
nói trống 
nhát
thức chưa ghi nhớ 
không
được.
SL

%
SL
%
SL
%
SL
%
Đầu kì I 22
1
4,5
9
41
10
45,5
2
      9
  Điểm qua một số  hành vi đạo đức của các em tôi thấy trạng thái chú ý  
không bền khi giao tiếp với thói quen ngại suy nghĩ, ngại động não, khả năng ghi 
nhớ  chậm hình thành, khả  năng tưởng tượng của các em thiếu sinh động nên tỉ 
lệ học sinh phát triển chưa toàn diện rất là ít, đa phần các em chưa tự  tin trong  
giao tiếp còn rụt rè, nhút nhát, giao tiếp chưa rõ.
 Từ  tình hình thực tế  trên chúng ta phải biết đặc điểm tình hình của từng 
đối tượng học sinh và có các giải pháp phù hợp để  nâng cao chất lượng giảng 
dạy cũng như trang bị cho học sinh những kĩ năng sống cơ bản thì mỗi giáo viên 
là một tấm gương sáng mẫu mực cho học sinh noi theo, giáo viên cần phải gần  
gũi, thường xuyên khuyến khích, tạo môi trường học tập công bằng, tôn trọng, 
động viên kịp thời để học sinh thích học, ham học. Giáo dục học sinh bước đầu 
biết cách sống và ứng xử phù hợp với các chuẩn mực xã hội thông qua môn đạo 
đức. Phối kết hợp với gia đình trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh,  
thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ  lên lớp, các hoạt động Đội trong và  

ngoài nhà trường để quản lý và giáo dục học sinh.
Nhận thức rõ điều này, thấy những khó khăn cơ  bản trên tôi đã thực hiện 
một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số qua  
môn Đạo đức.
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
­ Một bài giáo dục kĩ năng sống thường được thực hiện theo 4 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Khám phá

6


Tìm hiểu kĩ năng hiểu biết của học sinh về  những việc làm hoặc sự  kiện 
diễn ra trong cuộc sống .
Giai đoạn 2: Kết nối
Giới thiệu thông tin, kiến thức và kĩ năng mới thông qua việc tạo “cầu nối”  
liên kết giữa cái đã biết và “cái chưa biết”.
Giai đoạn 3: Thực hành / Luyện tập
Tạo cơ hội cho người học vận dụng kiến thức và kĩ năng mới học vào hoàn 
cảnh, điều kiện có ý nghĩa.
Giai đoạn 4: Vận dụng
Nâng cao hơn mức độ vận dụng kiến thức và kĩ năng.
Điều chỉnh hiểu biết và kĩ năng còn sai lệch.
Luyện tập thực hành kĩ năng.
­ Kĩ năng sống là nền tảng để  hoàn thiện nhân cách của con người, nhằm  
đảm bảo cho mọi cá nhân có thể  tồn tại, phát triển và khẳng định giá trị  của  
mình trong cộng đồng. Đây không phải là trách nhiệm riêng của thầy cô giáo, 
ngành giáo dục mà đòi hỏi có sự chung tay góp sức của gia đình và xã hội.
 Môn Đạo đức 1 lồng ghép kĩ năng sống có 10 bài gồm 3 chủ điểm:
*  Gia đình      : 2 bài 
*  Nhà trường  : 3 bài

*  Xã hội         : 5 bài 
Qua quá trình khảo sát thực tế, sử dụng các phương pháp vấn đáp, phương 
pháp quan sát,… tôi xin nêu ra một số biện pháp nhằm giáo dục kĩ năng sống cho  
học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số qua môn Đạo đức như sau:
1. Biện pháp 1:  Giáo viên là tấm gương sáng mẫu mực cho học sinh noi  
theo
         Rõ ràng, khi tôi được giao trách nhiệm làm chủ  nhiệm một lớp, bản thân 
phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước nhà trường về  lớp mình phụ  trách, chịu  
trách nhiệm về  mọi quyền lợi cũng như  nghĩa vụ  học tập, rèn luyện của từng  
học sinh trong lớp mình. Từ khâu hoạch định kế hoạch cho đến khâu điều hành 
thực hiện đều từ  giáo viên chủ  nhiệm. Vì vậy, trước hết bản thân tôi phải có  
năng lực tổ  chức, phải có tình thương và trách nhiệm cao thì mới có thể  hoàn  
thành tốt công tác của mình. Để  học sinh nghe và làm đúng những yêu cầu của 
giáo viên, trước hết các em phải có niềm tin yêu vào thầy cô giáo. Muốn tạo 
được uy tín đó thì không chỉ  có năng lực là đủ  mà phải thực sự  gương mẫu, là 
tấm gương sáng cho học sinh noi theo, tất cả  những cử  chỉ, hành động của 
chúng ta trong con mắt trẻ  thơ  luôn là khuôn mẫu. Mọi vấn đề  thầy cô giải  
quyết, mọi việc thầy cô làm, mọi điều thầy cô nói với các em luôn là đúng. Đặc 
biệt với học sinh lớp 1 các em nghe, làm theo thầy cô còn hơn ông bà, cha mẹ.  
Các em thường rất hay bắt chước thầy cô của mình từng nét chữ, lời nói đến cả 
cử chỉ, điệu bộ và nhất là cách ứng xử của cô trước các tình huống. Vì thế bản 
7


thân phải luôn mẫu mực trong mọi cử chỉ, hành động, lời nói, phải nghiêm minh, 
công bằng khách quan trong đánh giá học sinh, cần cụ  thể gương mẫu về  mọi  
mặt như: về trang phục và thời gian làm việc; về chào hỏi, xưng hô, xã giao, khi 
tiếp đón khách, tiếp dân, ứng xử  trong sử  dụng điện thoại, ứng xử  trong liên 
hoan, chiêu đãi, ứng xử trong nhận và tặng vật lưu niệm, ứng xử đối với những 
bất đồng, mâu thuẫn, ứng xử  trong công bố, tiếp nhận thông tin... Đặc biệt là 

trong cách xử lý công việc hàng ngày, bản thân tôi không dám tuỳ tiện theo kiểu  
“đánh trống bỏ dùi”, “đầu voi đuôi chuột”; mà phải thấu đáo, đã nói là làm, làm 
đến nơi đến chốn và thật thấu tình đạt lý. Có như  thế  mới thuyết phục được 
học sinh, mới tập hợp được các em xung quanh mình cùng hoàn thành tốt kế 
hoạch đã định.
         Việc đánh giá học sinh cũng cần khách quan và công bằng.Với học sinh 
Tiểu học nói chung và học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số  nói riêng, việc các em 
được khen trước bạn bè, được cô giáo động viên kịp thời đúng lúc sẽ là động lực  
rất lớn giúp các em mạnh dạn, tự  tin và hoàn thành tốt nhiệm vụ  học tập. Để 
động viên, khuyến khích học sinh thực hiện tốt việc rèn luyện kĩ năng, ngay từ 
đầu năm học tôi đã lên kế hoạch rèn luyện cho các em, hằng ngày các em được  
phân công theo dõi các bạn, ghi vào sổ  đến cuối tuần, cuối tháng bình chọn ra  
những bạn thực hiện tốt, những bạn ngoan, luôn được tôi tuyên dương, khen  
thưởng. Cuối tháng, tôi luôn dành những phần quà nho nhỏ, bất ngờ cho các em. 
Khi thì chiếc bút chì hay những viên kẹo, những cục tẩy, viên phấn… Tất cả chỉ 
là sự  động viên, khích lệ  các em và đó là động lực để  các em có sự  tiến bộ.  
Những học sinh chưa biết vâng lời tôi luôn nhắc nhở bằng cử chỉ nhẹ nhàng và  
cả  tình thương yêu. Tôi cho các em thấy sự gần gũi trong mỗi việc làm. Khi đã  
xóa dần khoảng cách, việc giáo dục sẽ nhẹ nhàng hơn.
       Ví dụ: Vào đầu năm học hầu hết các em rất rụt rè khi vào lớp cũng như khi  
ra về chỉ im lặng không chào hỏi, xin phép cô giáo, cô hỏi cũng không nói. Trước  
những khó khăn đó, trong tiết học đầu tiên, tôi tổ  chức cho các em làm quen  
nhau. Đầu tiên tôi tự  giới thiệu mình với cả  lớp sau đó cho từng em giới thiệu, 
hướng dẫn cho các em tỉ  mỉ  từng chi tiết khi đến lớp, khi đến nhà người khác,  
khi gặp nhau thì chào hỏi, khi nào ra về, khi muốn nghỉ học thì xin phép. Còn khi 
được giúp đỡ thì nói cảm ơn, khi mắc lỗi nói lời xin lỗi. …Cứ như vậy cho từng  
cặp thực hiện các em quen dần dần. Và từ buổi học lần sau tôi đã được nghe lời 
chào hỏi xin phép của các em.
      
       2. Biện pháp 2: Giáo dục kĩ năng sống thông qua các môn đạo đức

        Khi học sinh bắt đầu bước vào môi trường giáo dục ở nhà trường thì thầy 
cô giáo chính là người đặt nền móng đầu tiên, người tạo nên những kĩ năng quan  
trọng cho trẻ sau này.
8


Giáo viên cũng có thể  tập dần cho các em kĩ năng đặt mục tiêu từ  những 
việc nhỏ như thói quen dậy sớm tập thể dục, đi học đúng giờ, phụ mẹ việc nhà,  
giữ lời hứa với mọi người…
Kĩ năng sống chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, 
hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Muốn vậy, giáo viên phải linh hoạt  
trong việc sử dụng các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học để  lôi cuốn số 
đông học sinh tham gia vào các hoạt động giáo dục. Cụ thể qua các bài học trong 
môn Đạo đức 1 như sau:
       Bài 3: Gia đình em
             Qua bài học “Gia đình em” giáo viên giúp học sinh hiểu trong gia đình  
thường có ông bà, cha mẹ, anh chị em. Ông bà, cha mẹ có công sinh thành, nuôi 
dưỡng, giáo dục, rất yêu quý con cháu nên các em cần phải lễ phép, vâng lời ông 
bà, cha mẹ, anh chị để mau tiến bộ cho ông bà, cha mẹ vui lòng. 
               Thông qua bài học tôi lồng ghép giáo dục kĩ năng giới thiệu về  những 
người thân trong gia đình; kĩ năng giao tiếp, ứng xử với những người thân trong  
gia đình, kĩ năng giải quyết vấn đề để thể hiện lòng kính yêu đối với ông bà, cha 
mẹ. Ví dụ: Qua bài tập 1 tôi yêu cầu từng cặp học sinh kể cho nhau nghe về gia  
đình mình ( gia đình em có những ai? Thường ngày những người trong gia đình 
em làm gì? Mọi người trong gia đình yêu quý nhau như  thế  nào?...) Tôi nhận 
thấy các em rất vui khi nói về  các thành viên trong gia đình mình, kể  cả  những 
em ngại giao tiếp, rụt rè nhút nhát cũng thấy được những nụ  cười, ánh mắt khi 
nói về gia đình em. Mỗi bài tập tôi lại dạy bảo các em những điều hay, lẽ phải  
như: đi phải xin phép, về phải chào hỏi, ăn nói nhẹ nhàng, phải có thưa gửi, biết 
nói lời cảm  ơn, xin lỗi, nghe theo lời chỉ bảo của người lớn…Có như  vậy các 

em mới là người con ngoan, cháu ngoan, ông bà cha mẹ vui lòng. 
        Bài 11: Đi bộ đúng quy định
        Qua bài học “ Đi bộ đúng quy định” giúp học sinh hiểu đi bộ đúng quy định 
là đi trên vỉa hè, theo tín hiệu giao thông, theo vạch sơn quy định; ở những đường 
giao thông khác thì đi sát lề đường phía bên tay phải.
        Thông qua bài học tôi lồng ghép kĩ năng an toàn khi đi bộ. Ví dụ: Qua bài  
tập 5 tôi lồng ghép kĩ năng sống qua phần tham gia trò chơi. Tôi phổ  biến luật 
chơi, tổ chức cho các em đứng tại chỗ khi cô hô “Đèn xanh” học sinh cho hai tay 
quay nhanh, khi cô hô “Đèn vàng” học sinh cho hai tay quay từ từ, khi cô hô “Đèn 
đỏ” học sinh tay không chuyển động. Kết thúc trò chơi tôi luôn tuyên dương  
những em thực hiện đúng đồng thời nhắc nhở các em về  việc đi lại hằng ngày, 
trong đó có việc đi học, luôn lưu ý những đoạn đường nguy hiểm dễ xảy ra tai  
nạn giao thông.
         Đối với học sinh dân tộc thiểu số lớp tôi đa số các em sống gần trường nên  
thường đi bộ  đi học, các em sang đường thường thiếu quan sát, cũng chính bởi 
các em còn quá nhỏ chưa ý thức được hành vi của mình, gia đình điều kiện kinh 
9


tế khó khăn, thiếu thốn nên có những hôm không thể đưa đón con đi học bởi vậy 
tôi luôn nhắc nhở  các em hằng ngày, hàng giờ: đi học phải chú ý quan sát khi  
sang đường, khi đi nhớ đi vào phía bên phải, đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao  
thông…. Ngoài các các bài học đã nêu  ở  trên thì tùy vào tình hình thực tế   ở  địa 
phương, tôi còn lồng ghép một số  kỹ  năng phòng đuối nước, hỏa hoạn, biết tự 
bảo vệ mình và an toàn giao thông... cho học sinh ở mọi lúc, mọi nơi.  
3. Biện pháp 3: Phối kết hợp với gia đình trong việc giáo dục kĩ năng 
sống cho học sinh
         Trong thực tế, trong môi trường mà trẻ  sống, học tập và phát triển; bên  
cạnh các mặt tác động tốt, các ảnh hưởng tích cực luôn luôn tồn tại, hàm chứa  
các yếu tố  có thể  gây nguy hại đến sự  phát triển nhân cách của trẻ  và với đặc 

điểm hiếu động và ít vốn sống trẻ  dễ  bắt chước theo, dần dần trở  thành thói 
quen xấu, tác động tiêu cực đến sự  phát triển nhân cách của trẻ. Nhất là khi 
thiếu sự  phối hợp đúng đắn, thiếu sự  thống nhất giáo dục giữa nhà trường và 
gia đình thì hậu quả  xấu trong giáo dục sẽ  xuất hiện, nếu không kịp thời khắc  
phục hậu quả sẽ rất tai hại. Ngay từ khi trẻ bắt đầu nhận thức về  hành vi đạo 
đức của mình thì gia đình đã góp phần vào nhận thức giáo dục và hình thành  
những kĩ năng ban đầu cho trẻ. Vì vậy, cha mẹ học sinh cần biết những kĩ năng 
nào được giáo dục  ở  gia đình, những kĩ năng được hình thành và phát triển  ở 
trường học để kết hợp với nhà trường và xã hội.
        Tuy nhiên, trong thực tế tiếp xúc với cha mẹ học sinh, tôi nhận thấy rõ một  
điều là: Không phải quý vị  phụ  huynh nào cũng   nhiệt tình, tận tâm với công 
việc phối hợp này, họ  có đủ  muôn vàn lí do để  “xin lỗi” hoặc “phó thác” thậm 
chí một số phụ huynh còn không quan tâm tới việc học của con em mình, có em  
không có nổi một bộ quần áo mới để đi học, sách vở đồ dùng học tập chưa đầy 
đủ, có em thì nghỉ học không lí do nhất là vào ngày mùa. Vì vậy mà đa phần học 
sinh có sai phạm đều do giáo viên chủ nhiệm phát hiện rồi tìm cách tháo gỡ chứ 
không phải do gia đình nhận biết để nhờ nhà trường quan tâm giúp đỡ cùng giáo  
dục con em mình. Đây cũng là một khó khăn lớn mà tôi phải luôn trăn trở để tìm 
giải pháp khắc phục tốt nhất nhằm nâng cao không ngừng chất lượng toàn diện 
cho các em học sinh.
        Thông qua những buổi họp phụ huynh hay những lần trao đổi với cha mẹ 
các em cần đặc biệt quan tâm tôi luôn gợi ý phụ  huynh học sinh xây dựng và 
kiểm tra việc thực hiện thời gian biểu ở nhà. Tôi sẽ chịu trách nhiệm hướng dẫn  
các em thực hiện thời gian biểu phù hợp. Ngay từ đầu năm học tôi đã hướng dẫn 
cho phụ  huynh và các em chọn sách vở, đồ  dùng học tập theo đúng quy định, 
hướng dẫn, nhắc nhở các em giữ gìn sách vở, đồ dùng học tập, tôi quy định cách 
sắp xếp sách vở ở lớp cũng như ở nhà. Ở lớp các em được treo cặp rõ ràng, sách 
vở đồ dùng học tập sử dụng chúng đúng mục đích, dùng xong sắp xếp đúng nơi  
quy định, luôn giữ  sạch sẽ, không được bôi bẩn, vẽ bậy, viết bậy vào sách vở, 
10

không làm rách nát hỏng đồ  dùng học tập,  ở nhà các em treo đúng nới quy định,  
soạn sách vở  đầy đủ  theo từng ngày học trách mang hết sách vở, đồ  dùng học  
tập gây nhàu nát, hư hỏng. Ngày đầu đi học tôi cùng các em phân loại sách vở, 
ghi nhãn tên, bao bọc gọn gàng, kiểm tra và tuyên dương những em thực hiện tốt 
trước lớp, động viên giúp đỡ các em còn khó khăn hoàn thành tốt kĩ năng tự phục 
vụ cho học tập. Nhà trường chỉ quản lí học sinh trong thời gian ở trường còn khi  
ra đường về nhà thì cha mẹ mới là người thầy, người cô thực sự, việc phối hợp 
với phụ huynh là cực kỳ quan trọng. Nhà trường và gia đình cùng chung tay chỉ 
bảo các em đồng thời phụ  huynh học sinh cũng phải là tấm gương cho các em 
noi theo. Phối hợp trong việc tạo điều kiện cho các em tham gia các hoạt động 
ngoại khóa, tham gia Hội khỏe Phù Đổng, biểu diễn văn nghệ mà nhà trường tổ 
chức, hỗ trợ kinh phí cho việc khen thưởng  động viên các phong  trào, phối hợp  
tổ  chức lao động định kì. Việc phối kết hợp giữa giáo viên chủ  nhiệm và phụ 
huynh học sinh nhằm mục đích cùng chăm lo giáo dục học sinh chưa ngoan về 
đạo đức, chưa ngoan về  học tập. Đặc biệt đối với diện học sinh chưa ngoan, 
mối quan hệ này lại cần thiết hơn bao giờ hết.
       Trong nhà trường học sinh thường mắc những sai lệch mà chúng ta cùng với  
phụ  huynh phải lo toan cần giáo dục. Theo tôi các em thường có những biểu 
hiện sai lệch sau:
­ Ý thức tự giác học tập chưa cao.
­ Không học bài, làm bài trước khi đến lớp.
            ­ Nói chuyện trong giờ học.
­ Gây gổ đánh nhau, nói tục, nói dối.
­ Gian dối trong học tập (kiểm tra thi cử...)
­ HS chưa mạnh dạn còn rụt rè, nhút nhát.
        Vì vậy, ngay từ đầu năm học tôi phải tìm hiểu kỹ  học sinh lớp của mình,  
tìm hiểu qua học sinh để  báo phụ  huynh biết ngay buổi họp phụ  huynh tất cả 
những sai lệch, những biểu hiện tiêu cực mà học sinh dễ  mắc phải để  họ  soi  

vào con em mình mà có giải pháp kịp thời ngăn chặn, sửa chữa.
       Ví dụ: Trong lớp tôi chủ nhiệm có em Y Pham Niê những buổi đầu tiên đến 
lớp em thường xuyên khóc mà phải có bố  mẹ  ngồi bên thì mới chịu ngồi học,  
ảnh hưởng không nhỏ  đến việc  ổn định nề  nếp cũng như  chất lượng dạy học 
chính vì vậy tôi đã trực tiếp gặp bố của em trao đổi về việc em còn sợ sệt, nhút  
nhát, chưa quen với môi trường có bạn mới, thầy cô mới và nêu ra hướng khắc  
phục. Còn có trường hợp em H Xuân Mai Adrơng hoàn cảnh gia đình khó khăn,  
nhà đông anh chị  em nên đến lớp em chỉ  có mỗi bộ  quần áo cũ mặc đi mặc lại  
nhiều lần, thường thiếu đồ dùng học tập rất ngại giao tiếp với các bạn và thầy  
cô nên tôi đã đến trực tiếp gặp mẹ của em trao đổi về  việc học cũng như  mua 
cho em bộ quần áo mới dù món quà không lớn nhưng cũng góp một phần nào đó 
giúp em tự tin hơn, cởi mở hơn trong giao tiếp. Chính bởi vậy cha mẹ hãy cùng 
11


giáo viên quan tâm chăm sóc, nhắc nhở các em các kĩ năng trong cuộc sống như:  
biết sắp xếp ngăn nắp góc học tập, đi học đúng giờ  không la cà dọc đường,  
soạn sách vở đồ dùng học tập, vệ sinh thân thể ăn mặc gọn gàng trước khi đến  
lớp. Mỗi ngày một ít sẽ tập được cho các em thói quen tự phục vụ cho bản thân, 
phục vụ cho học tập, mạnh dạn hơn trong giao tiếp…. 
        Tóm lại bằng nhiều hình thức khác nhau, bản thân luôn cố gắng rèn cho các  
em những kĩ năng cơ bản có hiệu quả, thể hiện rõ nét ở sự tiến bộ của học sinh  
trong nhận thức. Trong cư xử, đối xử tốt với bạn bè, người lớn và linh hoạt xử 
lí trong mọi tình huống. Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua học tập  
sinh hoạt  ở  nhà trường là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em. Để  đạt  
được điều đó, bản thân tôi cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên 
tục trong suốt quá trình giảng dạy, nâng dần kĩ năng giao tiếp – tự nhận thức cho 
các em như biết sử dụng đúng các quy tắc: chào hỏi, xin phép, cảm ơn, xin lỗi, 
… Biết cảm thông cảm chia sẻ buồn vui với mọi người . Giáo dục kĩ năng sống  
cho học sinh dân tộc thiểu số  lại càng cần thiết bởi hầu hết các em chưa có khả 

năng: Tự  phục vụ, tự  quản; Giao tiếp, hợp tác; Tự  học và giải quyết vấn đề 
hiệu quả; Chăm học, chăm làm, tích Tự tin, tự trọng, tự chịu trách nhiệm; Trung 
thực, kỷ luật, đoàn kết; Yêu gia đình, bạn bè và những người khác. Bên cạnh đó 
cần trang bị  cho học sịnh các kỹ  năng cần thiết cho cuộc sống hiện nay: đề 
phòng hỏa hoạn, phòng đuối nước, tự bảo vệ bản thân, phòng tránh bị xâm hại, 
phòng tránh tai nạn giao thông, tai nạn thương tích.....Giúp những em có thói 
quen xấu và hành vi tiêu cực trở thành con ngoan, trò giỏi và là người có ích cho  
xã hội sau này.
4. Biện pháp 4: Thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ  lên lớp, hoạt  
động Đội, trong và ngoài nhà trường để quản lý và giáo dục học sinh.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ  lên lớp (HĐGD NGLL) là một bộ  phận của 
quá trình giáo dục  ở  nhà trường phổ  thông nói chung và trường Tiểu học nói 
riêng. Đó là những hoạt động được tổ chức ngoài giờ học các môn học văn hoá ở 
trên lớp. HĐGD NGLL là sự tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp, là cầu nối gắn 
lí thuyết với thực tiễn và đời sống xã hội, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức 
với hành động, góp phần hình thành tình cảm, niềm tin đúng đắn ở học sinh. 
         Các nghiên cứu về tâm lí ­ giáo dục cũng cho thấy, nhiều nét tính cách cơ 
bản của con người được hình thành trước và trong tuổi học đường. Việc tham 
gia vào nhiều hoạt động GDNGLL phong phú, đa dạng sẽ  tạo cơ  hội cho HS  
được thể hiện, bộc lộ, tự khẳng định bản thân; tạo cơ hội cho các em được giao 
lưu, học hỏi bạn bè và mọi người xung quanh; tạo cơ hội thuận lợi cho HS được 
tham gia một cách tích cực vào đời sống cộng đồng … Từ  đó sẽ  tác động tích  
cực đến nhận thức, tình cảm, niềm tin và hành vi của HS, giúp các em phát triển  
nhiều phẩm chất tích cực như: tinh thần đồng đội, tinh thần trách nhiệm, lòng  
nhân ái, khoan dung, sự cảm thông, tính kỉ luật, trung thực, mạnh dạn, tự tin,…
12


và giúp các em phát triển những kĩ năng hoạt động tập thể  và kĩ năng sống cơ 
bản như: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng xác định giá trị, kĩ năng  

ra quyết định và giải quyết vấn đề, kĩ năng kiên định, kĩ năng tư duy phê phán, tư 
duy sáng tạo, kĩ năng  ứng phó với căng thẳng, kĩ năng thương lượng, kĩ năng 
hợp tác, kĩ năng lập kế hoạch, kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng, kĩ năng quản 
lí thời gian, kĩ năng thu thập và xử lí thông tin...
         Thông qua các tiết HĐGD NGLL tôi luôn vạch ra kế  hoạch cho tiết dạy  
bằng những hình thức phong phú như: hát, múa, đọc thơ, thi kể chuyện, trò chơi 
theo từng chủ điểm, các hoạt động này góp phần hình thành cho các em kĩ năng  
mạnh dạn, tự  tin trước đám đông. Trong giờ  học, tôi luôn tạo cho cho các em 
bầu không khí thân thiện, cởi mở, tạo cơ  hội cho các em được nói, được trình 
bày trước nhóm bạn, trước tập thể nhất là các em còn hay rụt rè, khả năng giao  
tiếp kém, động viên, khuyến khích các em bày tỏ  quan điểm cá nhân, độc lập  
trong tư duy.
Hoạt động lao động công ích đây là một hoạt động đặc trưng của HĐNG 
LL Thông qua lao động công ích sẽ giúp các em gắn bó với đời sống xã hội, biết 
yêu lao động từ đó trở thành người có ích cho xã hội  chính vì vậy tôi luôn cùng 
các em quét lớp, nhặt rác, nhổ cỏ, rửa tay, làm đẹp bồn hoa, cây cảnh, chỉ các em  
cách đi vệ sinh và giữ gìn vệ sinh, … Khi có giáo viên cùng làm, các em làm việc  
nghiêm túc hơn, tự giác hơn và rất có hiệu quả. Tôi luôn lắng nghe những tâm tư 
tình cảm của các em để từ đó có hướng giáo dục tốt nhất.  Qua đó tôi đã rèn cho 
học sinh các kỹ năng như  vệ  sinh cá nhân, kỹ  năng giao tiếp. Đây là hoạt động 
cần thiết giúp các em thích nghi với cuộc sống xung quanh, sau này dù có rơi vào 
hoàn cảnh khắc nghiệt nào các em vẫn có thể tồn tại được đó là nhờ các em biết  
lao động.
        Tổ chức Đội trong nhà trường là một tổ chức quần chúng rộng rãi tập hợp  
tất cả các em học sinh ở độ tuổi thiếu niên, nhi đồng. Vì thế, nhu cầu mở rộng  
phạm vi, môi trường hoạt động tập thể  đa dạng hơn, phong phú hơn và sinh  
động lý thú hơn là rất cần thiết. Tổ  chức Đội với những hoạt động bổ  ích đã 
thực sự  đáp  ứng được nhu cầu chính đáng đó của các em. Với các chủ  đề, chủ 
điểm thi đua phù hợp với lứa tuổi, sinh động và hấp dẫn cho các em, phong trào 
hoạt động Đội trong và ngoài nhà trường đã thu hút và lôi cuốn các em một cách  

lành mạnh, có tác dụng tích cực cho việc hình thành nhân cách của các em. Chính 
vì vậy, giáo viên chủ nhiệm cần phải “trẻ hoá” để  cùng am hiểu tường tận về 
tổ  chức Đội, cùng tham gia hoạt động vui chơi với các em, cùng hoà nhập để 
hiểu hơn tâm tư, tình cảm và nguyện vọng của các em để  từ  đó mà thông cảm 
hơn, yêu thương hơn, hiểu hơn và có trách nhiệm nhiều với các em học sinh lớp  
mình phụ  trách, mới thực sự  trở  thành người mẹ, người cha, người chị, người 
anh gần gũi thân thiết của các em  để  công tác giáo dục đạo đức học sinh đạt 
hiệu quả hơn.
13


       Thành lập đội sao đỏ theo dõi chấm điểm thi đua và báo cáo kịp thời các bạn  
vi phạm nội quy của nhà trường để thầy cô giáo chủ nhiệm cùng với thầy Tổng 
phụ trách kịp thời chấn chỉnh.
       Hàng tháng liên đội phải tổ chức các hoạt động giáo dục truyền thống đạo  
đức, các hoạt động vui chơi nhằm thu hút các em tham gia và tạo luồng sinh khí 
mới trong học tập như: Hội thi văn nghệ, tổ chức đố vui để học, tổ chức các trò 
chơi dân gian, các hoạt động thể thao, các hoạt động ngoại khoá khác ...
             Như  chúng ta đã biết, Đội là nơi giúp trẻ  phát triển một cách toàn diện. 
Nhiều khi học sinh thích được tham gia hoạt động Đội hơn là các hoạt động học  
tập, bởi  ở đó các em được tham gia các trò chơi, được chạy nhảy, và rất nhiều 
hoạt động khác nữa.
       Cũng chính bởi lý do trên, hằng tuần, tôi luôn trao đổi với cô tổng phụ trách 
về  nội dung, phương pháp và kết quả  các hoạt động giáo dục học sinh. Đồng 
thời, tôi còn nhờ  thầy kiểm tra, nhắc nhở  các mặt giáo dục học sinh của bản  
thân.
       Như vậy bằng nhiều hình thức khác nhau, tôi luôn cố gắng rèn cho học sinh  
những kĩ năng cơ bản có hiệu quả, thể hiện rõ nét sự tiến bộ của học sinh trong  
nhận thức, trong cư xử, đối xử tốt với bạn bè, người lớn và linh hoạt xử lí trong  
mọi trường hợp.

 IV. Tính mới của giải pháp
        Trong năm học vừa qua, nhiều trường cũng chú trọng rèn KNS cho học sinh,  
nhưng cũng chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội hiện nay. Kỹ năng 
sống sẽ  hình thành một cách tự  nhiên và hiệu quả  trong môi trường hoạt động  
cụ  thể, chứ  không từ  các bài giảng trên lớp, chỉ  từ  các bài giảng các em không 
thể tự hình thành kỹ năng sống cho mình mà chỉ có thể hình dung chung về nó.
        Hơn nữa, việc giáo dục kỹ  năng sống không phải là sự  áp đặt. Giáo viên  
giảng dạy phải có kiến thức tâm lí, kỹ  năng sống, chứ  không nên kiêm nhiệm 
hay dạy theo ngẫu hứng và quan trọng hơn hết là cần có sự  phối hợp giữa gia  
đình, nhà trường và xã hội.
       Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm hết sức cần thiết của 
xã hội, các em không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà còn phải được tôi luyện  
những kĩ năng sống qua đó tạo cho các em một môi trường lành mạnh, an toàn, 
tích cực, vui vẻ .Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số 
qua môn đạo đức ngay từ lớp nhỏ  sẽ  rút ngắn thời gian để  trang bị  cho các em  
vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị  sống để  làm hành trang bước vào đời. Chính vì 
vậy, các thầy cô giáo tiểu học luôn giữ vai trò vô cùng quan trọng. Vì thế theo tôi  
để  làm tốt việc rèn kĩ năng sống cho học sinh qua môn đạo đức, mỗi thầy cô 
giáo cần phải: 
        ­ Mỗi thầy cô giáo phải rèn cho mình tác phong sinh hoạt chuẩn mực, phải  
hết lòng thương yêu, gần gũi với học sinh.
14


         ­ Nắm vững những đặc trưng về  phương pháp và hình thức tổ  chức dạy 
phong phú, đa dạng lồng ghép các kĩ năng giao tiếp, ứng xử vào các môn học và 
các hoạt động khác.
         ­ Tập trung vào việc đầu tư  sọan giảng, lồng ghép kĩ năng sống vào các  
môn học.
        ­ Luôn tạo mọi điều kiện để các em có thể bày tỏ, thể hiện mình, tham gia  

tốt các buổi hoạt động ngoại khóa của trường, lớp.
        Sống, học tập, lao động là những vấn đề thiết yếu mà tôi luôn cố gắng để 
ươm mầm cho thế hệ trẻ. Bởi trẻ em là hạnh phúc của gia đình, tương lai của 
đất nước, là lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ  Tổ  quốc, là nhân 
tố  để cây đời mãi mãi xanh tươi. Việc chăm sóc và giáo dục trẻ em, bồi dưỡng 
trẻ em trở thành công dân tốt của đất nước là một công việc vô cùng quan trọng 
mà mỗi giáo viên chúng tôi phải cùng có trách nhiệm.
V. Hiệu quả Sáng kiến kinh nghiệm 
Từ những khó khăn nhất định khi tôi nhận lớp 1C là đa số các em khá rụt rè  
chưa quen với cách học cũng như mạnh dạn bày tỏ ý kiến. Khi phát biểu các em 
nói không rõ ràng, trả lời trống không, không tròn câu và không nói lời cảm  ơn,  
xin lỗi với thầy cô, ban bè. 
         Nhờ  vận dụng các phươ ng pháp giảng dạy như  đã trình bày  ở  trên, đến 
giữa học kì II, tôi thấy các em có tiến bộ rõ rệt, các em đã cởi mở hơn, thích thú 
bày tỏ  ý kiến hơn và quan trọng nhất đó là qua giờ  đạo đức học sinh nắm bắt 
được những tri thức sơ đẳng, những cần thiết về các chuẩn mực đạo đức, việc  
sinh hoạt  ở lớp cung nh
̃
ư  ở nha, trong viêc giao tiêp băng l
̀
̣
́ ̀ ời nói các em đã biết  
nói lời thân thiện vào thực tế, những lời chào, cảm ơn hay xin lỗi... đã trở thành 
thói quen, được các em vận dụng hằng ngày. Kĩ năng giao tiếp ,ứng xử của học  
sinh tiến bộ rõ rệt. Một số học sinh đầu năm còn rụt rè nay đã trở nên tự tin thể 
hiện mình trước lớp trong việc trình bày suy nghĩ và phát biểu ý kiến .
       Thông qua day môn Đao đ
̣
̣ ức tôi luôn kêt h
́ ợp giao duc hoc sinh ren ky năng

́ ̣
̣
̀ ̃
 
sông nh
́
ơ vây ma cac em t
̀ ̣
̀ ́
ự tin hơn va đăc biêt cac em ch
̀ ̣
̣ ́
ủ yếu là hoc sinh dân t
̣
ộc  
thiểu số, gia đình khó khăn nên ban thân cac em đa t
̉
́
̃ ự minh lam lây môt sô công
̀
̀ ́
̣ ́
 
viêc t
̣ ự phuc vu cho minh ma không cân nh
̣
̣
̀
̀
̀ ờ va bô me nh

̉ ́ ̣ ư: rửa ly chen, quet nha,
́
́
̀ 
nâu c
́ ơm, rửa bat, trông em,..
́
Tỉ  lệ  học sinh có  các kỹ  năng tự  phục vụ, tự  quản, giao tiếp, hợp tác, tự 
học, ... tăng dần. Cụ thể như sau:
Năm TS
học HS

Trước khi áp dụng
Biết nói  Bạo 
năng lễ  dạn 
phép, tự  trong 
tin, biết  giao 

Sau khi áp dụng

Ngại giao  Học sinh  Biết nói 
tiếp, trầm  học hòa  năng lễ 
lặng, nhút  nhập, giao  phép, tự 
nhát:
tiếp chưa  tin, biết 
15

Bạo 
dạn 
trong 

giao 

Ngại giao  Học sinh học 
tiếp, trầm  hòa nhập, 
lặng, nhút  giao tiếp 
nhát:
chưa rõ và 


hợp tác tiếp 
nhưng 
nói 
trống 
không
SL % SL %
Cuối 
kì I

22

1 4,5

9 41

rõ và nhận  hợp tác
thức chưa 
ghi nhớ 
được.
SL

%

10 45,5

SL

%

2

SL
9

tiếp 
nhưng 
nói 
trống 
không
% SL %

6 27,3

7 31,8

nhận thức 
chưa ghi nhớ 
được.
SL

%

8 36,4

SL

%
1

4,5

        Mặc dù chưa đạt được kết quả như mong đợi, nhưng tôi hi vọng với những  
phương pháp  trên và lòng nhiệt tình của mình, đến cuối năm học số học sinh rụt 
rè, nhút nhát sẽ giảm dần và không còn số học sinh thụ động.
                                    Phần thứ 3: Kết luận, kiến nghị
       I. Kết luận
Qua bài học, học sinh có được những kĩ năng cơ bản, biết phân biệt được cái 
tốt với cái xấu, cái đúng với cái sai, việc gì nên làm và không nên làm, điều quan 
trọng nhất là các em phát huy tính dân chủ. Học sinh có những xúc cảm đạo đức  
tích cực. Yêu cái đúng, cái tốt. Ghét cái xấu xa, cái sai, không đồng tình và đấu 
tranh với các biểu hiện sai trái, xấu xa. Học sinh có những kỹ năng hành vi đơn 
giản. Thực hiện các hành vi phù hợp với các chuẩn mực đạo đức. 
Qua những phần trình bày ở trên, ta có thể thấy : Việc rèn kĩ năng sống qua  
môn đạo đức lớp 1 có tầm quan trọng đặc biệt trong việc làm cho học sinh hiểu  
biết các chuẩn mực đạo đức qua các mẫu hành vi đạo đức để từ đó các em ứng  
xử  đúng đắn với gia đình, cộng đồng ... Vì vậy công tác giáo dục đạo đức cho  
học sinh đó là cái căn bản, cái gốc cho sự phát triển nhân cách. 
       Việc nâng cao chất lượng hiệu quả giờ dạy đạo đức lồng ghép kĩ năng sống 
cho học sinh lớp 1 dân tộc thiểu số trường TH Ea Bông nhằm khắc phục những 
khó khăn từng bước nâng cao chất lượng giáo dục. Qua việc thực hiện các giải  
pháp đa số các em đều đã có ý thức trong việc rèn kĩ năng được thể hiện rõ qua 

việc làm hằng ngày ở trên lớp, các em đã biết vận dụng những lời nói vào thực  
tế nó góp phần hình thành đạo đức, nhân cách của các em sau này.
II. Kiến nghị
­ Về  phía nhà trường:  Mỗi thầy cô giáo phải là người tiên phong đặt nền 
móng về  kĩ năng cho thế  hệ  trẻ. Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua  
học tập – sinh hoạt ở nhà trường là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em.  
Để đạt được điều đó, giáo viên cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và 
liên tục trong suốt quá trình giảng dạy.
­ Về  phía gia đình: Cha mẹ  nên là người hướng dẫn cho trẻ chứ không làm  
mọi thứ cho trẻ. Như vậy các em rất ỷ lại mà không phát huy được tính làm chủ 
bản thân, không ý thức được khả năng của mình khi không có bố mẹ bên cạnh.

16


­ Về phía xã hội: Vì các em là chủ nhân tương lai của đất nước, lứa tuổi các 
em đang hình thành giá trị nhân cách, nếu không có kĩ năng sống các em sẽ không 
thực hiện tốt trách nhiệm bản thân, gia đình và cộng đồng.
Vì thế việc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội là một việc không  
thể thiếu, có như  thế thì các em mới cảm thấy hứng thú khi đi học và biết ứng 
xử phù hợp trong các mối quan hệ. Sống chủ động, tích cực có mục đích, có kế 
hoạch, để rèn luyện trở thành học sinh ngoan, công dân tốt của xã hội.
Trên đây là những định hướng hình thành kĩ năng sống qua môn Đạo đức do  
lớp tôi giảng dạy.
Để  thực hiện và hoàn thành tốt công tác chủ  nhiệm cũng như  trong giảng  
dạy, tôi mong Ban giám hiệu và các bạn đồng nghiệp nhiệt tình góp ý bổ  sung 
thêm để công tác giảng dạy của tôi ngày một tốt hơn, học sinh càng ngoan hơn 
và có nhiều “con ngoan, trò giỏi” trong trường tiểu học Ea Bông.
     Tôi xin chân thành cảm ơn!
                                                                     EaBông, ngày 15 tháng 4  năm 2019

                                                                                        Người viết

          Nguyễn Thị Hằng

17


NHẬN XÉT CỦA HĐKH TRƯỜNG TIỂU HỌC EA BÔNG
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
         
NHẬN XÉT CỦA HĐKH HUYỆN KRÔNG ANA
………………………………………………………………………………………..
.
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………..

18


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo viên môn đạo đức, Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam, 2010.
2. Vở bài tập đạo đức, Lưu Thu thủy, Nhà xuất bản giáo dục
3. Tài liệu tham khảo giáo dục kĩ năng sống môn đạo đức tiểu học, Nhà  
xuất bản Giáo dục Việt Nam, 2010.
4. Tài liệu tham khảo giáo dục kĩ năng sống môn đạo đức lớp 1, Nhà xuất 
bản Giáo dục Việt Nam, 2010.
5. Giáo trình Tâm lí học Tiểu học, Ts Bùi Văn Huệ, Nhà xuất ban Đại học  
Sư phạm, 2008.
6. Giáo trình phương pháp dạy học môn Đạo đức ở Tiểu học, Ts Nguyễn  
Hữu Hợp, Nhà xuất ban Đại học Sư phạm, 2008.
7. Từ điển Tiếng Việt, Nhà xuất bản văn hóa và thanh niên, 2001.

19