SKKN: Một số biện pháp giáo dục trẻ 5 – 6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

         


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

I. Phần mở đầu.
        1. Lý do chọn đề tài.
Non sông Việt Nam có được vẻ  vang hay không, dân tộc Việt Nam có 
bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu hay không 
chính là nhờ phần lớn ở công học tập của các cháu. Câu nói của Hồ Chủ Tịch  
đã đi vào lòng người, tạo ra động lực to lớn cho hàng triệu người dạy và học.  
Đó chính là lễ  và văn mà chúng ta phải truyền lại cho các lớp kế  cận, cho  
những chủ  nhân trong tương lai của đất nước. Đất nước ta đang trong thời 
đại bùng nổ thông tin buộc chúng ta phải đạt được những mục tiêu và quyết  
tâm cao, lẽ tất nhiên chúng ta chưa thực hiện được các kế hoạch đề ra, vì vậy 
nhiệm vụ  đó đang trông chờ  vào thế  hệ  mầm non ­ chủ  nhân tương lai của  
đất nước.  Ưu thế  mà ta có được hiện nay là thế  hệ  trẻ­ khoẻ, có sự  đồng 
nhất cả về năng lực và trí tuệ, có tiềm năng sáng tạo. Vì thế chúng ta phải tin  
vào thế hệ trẻ tương lai sẽ đứng vững trên nền truyền thống lịch sử vẻ vang  
đó. Đảng và nhà nước ta đánh giá rất cao về vai trò của giáo dục, đầu tư vào  
giáo dục là đầu tư  đúng hướng và được coi là quốc sách hàng đầu. Mục tiêu 
của công tác chăm sóc giáo dục mầm non phát triển và hình thành nhân cách  
cho trẻ, việc cho trẻ  tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học sẽ 
giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp trẻ dễ dàng tiếp 
cận với các môn học khác như  môn toán, tạo hình, âm nhạc,…Đặc biệt cho 
trẻ làm quen với văn học là cho trẻ hoạt động nhiều để phát triển cho trẻ vốn  
từ, luyện phát âm và dạy trẻ nói đúng ngữ pháp.
Chúng ta đã biết thơ truyện là món ăn tinh thần của mỗi con người. Ngày  
từ khi còn nhỏ con người đã tiếp xúc với những lời ru của bà, của mẹ, những  
câu chuyện, bài thơ  đó có sưc hấp dẫn kỳ  lạ  nó giúp cho tâm hồn trẻ  thơ 
được phong phú trí tưởng tượng phát triển và đặc biệt là làm giàu cho tâm 

hồn trẻ thơ.

H Dinh Byă

2 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Người xưa có câu: “Văn học là nhân học” học văn tức là học để  làm 
người nên khi tiếp xúc với một tác phẩm văn học hay, có tính nhân văn sâu 
sắc đã giúp cho trẻ thơ biết yêu thương, kính trọng con người, biết phân biệt  
cái thiện, cái ác, cái tốt, cái xấu,… và sẽ là vô cùng nguy hiểm nếu ở lứa tuổi  
này chúng ta, những người lớn không làm cho trẻ yêu thích văn học nói chung,  
thơ truyện nói riêng và việc đó sẽ làm cho tâm hồn trẻ thơ bị nghèo nàn, khó 
rung động với những tình cảm tốt đẹp.
Chính vì vậy thơ  truyện phù hợp với lứa tuổi sẽ  tạo  ấn tượng sâu sắc  
trong tâm hồn trẻ  thơ  là kho báu tinh thần và là hành trang cần thiết trong  
cuộc đời tuổi trẻ từ đó hình thành ở trẻ một nhân cách và một bản ngã hướng 
thiện.
Có người nói: “Trẻ con bây giờ  ngày càng hư” thực tế có phải như  vậy  
không? Câu hỏi đó thật cần thiết: Nó khiến cho mọi người cần suy nghĩ tới. 
Phải chăng việc “Ngày càng hư” đó của trẻ  là do cách giáo dục của mỗi gia  
đình hay do trẻ  con ngày nay quá thông minh để  tiếp nhận những cái xấu,  
những cái không tốt của xã hội ngày nay, những sách báo, những bộ  phim  
hoạt hình mang nội dung mang tính giáo dục ngày càng ít đi nhường chỗ  cho 
những sách truyện không lành mạnh, những bộ phim hoạt hình mang tính bạo 
lực. Bởi vậy, khi Bộ giáo dục và đào tạo, vụ giáo dục mầm non chỉ đạo thực 

hiện chuyên đề  “Một số biện pháp giáo dục trẻ 5 – 6 tuổi tham gia tích cực  
vào hoạt động làm quen văn học” tôi cảm thấy rất tâm đắc. Bởi tôi thiết nghĩ 
một tác phẩm văn học hay sẽ hình thành ở trẻ những tình cảm lành mạnh trẻ 
có thái độ yêu ghét rõ ràng.
Trên thực tế qua mấy năm thực hiện chuyên đề  này ở  trường chúng tôi, 
đặc biệt là lớp mẫu giáo lớn 5­6 tuổi do tôi phụ  trách tôi thấy rằng để  phát  
huy tính tích cực của môn học với trẻ và để  trẻ  chủ  động tiếp thu hào hứng 
thì hàng ngày người giáo viên luôn gần gũi trẻ  chủ  động gợi mở  trò chuyện 
cùng trẻ   ở  mọi lúc, mọi nơi cùng với việc sử  dụng các phương pháp, biện 
H Dinh Byă

3 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

pháp, hình thức tổ chức linh hoạt, sáng tạo trong việc cho trẻ làm quen với tác 
phẩm văn học sẽ  giúp cho trẻ  phát triển về  tâm hồn, trí tưởng tượng phát 
triển.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
* Mục tiêu: Giúp trẻ  phát triển cả  thể  chất lẫn tinh thần. Giúp trẻ  phát  
triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ.
Văn học là loại hình nghệ thuật đóng vai trò quan trọng trong việc hình 
thành và phát triển nhân cách trẻ. Trong quá trình dạy trẻ làm quen văn học tôi 
cảm thấy khả  năng cảm thụ văn học lớp tôi còn nhiều hạn chế, cứng nhắc. 
Mặt khác với việc tiếp cận chương trình mầm non mới như hiện nay đòi hỏi  
trong tiết học trẻ phải được trải nghiệm và hoạt động một cách tích cực sáng  
tạo của trẻ, lấy trẻ  làm trung tâm hướng đến giúp trẻ  phát triển một cách 

toàn diện nhất.
* Nhiệm vụ:  Nhằm giúp trẻ  nhận ra tính liên tục của cốt truyện trong  
các mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm, nói năng lưu loát, 
diễn đạt gãy gọn biết sử  dụng từ  đúng lúc, đúng chỗ. Khi cho trẻ  làm quen  
với tác phẩm văn học góp phần mở  rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo 
dục đạo đức, giáo dục thẫm mỹ, phát triển ngôn ngữ, phát triển  ở  trẻ  sự 
hứng thú khi kể chuyện, đọc thơ.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Một số biện pháp giúp trẻ mầm non 5­6 tuổi truờng Mầm non Sơn Ca 
tích cực tham gia vào hoạt động làm quen văn học.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Hoạt động có chủ đích và hoạt động ở mọi lúc mọi nơi trẻ mầm non lớp 
5­6 tuổi tại trường Mầm non Sơn Ca, xã Dray sáp, huyện Krông Ana, tỉnh 
Đăk Lăk.
5. Phương pháp nghiên cứu.

H Dinh Byă

4 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Muốn đề tài này được thành công tôi đã sử dụng những phương pháp 
sau:
a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
­ Phương pháp đọc sách, nghiên cứu tài liệu
b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

­ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
­ Phương pháp dùng từ (giảng giải, chỉ dẫn)
­ Phương pháp thực hành nghệ thuật
­ Phương pháp dự giờ
c) Phương pháp thống kê toán học
­ Phương pháp xử lý số liệu…
II. Phần nội dung.
1. Cơ sở lí luận.
Văn học là loại hình nghệ thuật đóng vai trò quan trọng trong việc hình 
thành và phát triển nhân cách trẻ. Qua văn học chúng ta có thể giáo dục lễ 
giáo, giáo dục đạo đức cho trẻ như: Thưa gởi, chào hỏi, kính trên nhường 
dưới, không tranh giành đồ chơi với bạn,…
Giáo dục môn làm quen văn học cho trẻ mầm non là môn học vô cùng 
quan trọng. Tình yêu thiên nhiên là khởi điểm đầu của tình yêu quê hương đất 
nước, yêu con người, giáo dục lòng nhân ái cho trẻ. Việc cho trẻ làm quen với 
tác phẩm văn học giúp trẻ thêm yêu quê hương đất nước, yêu lãnh tụ, yêu ông 
bà cha mẹ, anh chị em và bạn bè của mình hơn. Từ đó tôi nhận thấy rằng bộ 
môn làm quen văn học có tầm quan trọng trong việc phát triển nhận thức, giáo 
dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và qua đọc thơ kể chuyện làm giàu vốn từ 
cho trẻ, rèn luyện khả năng phát âm và cách diễn đạt mạch lạc. Các tác phẩm 
thơ chuyện chỉ có thể phát huy tác dụng của nó khi cô biết chuyển tải được 
tư tưởng cảm xúc của tác giả và nội dung tác phẩm thông qua các hình thức 
nghệ thuật hấp dẫn, phong phú, đa dạng. Qua đó giúp trẻ phát huy được tính 
H Dinh Byă

5 

Trường Mầm Non Sơn Ca

SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

tích cực cá nhân ­ tự tin ­ độc lập ­ sáng tạo ­ hình thành tư duy ­ khả năng ghi 
nhớ có chủ đích, những tình cảm đạo đức tốt đẹp có khả năng hoạt động 
nghệ thuật, sáng tạo.
Qua tác phẩm văn học còn giúp trẻ phát triển về mặt thẩm mỹ, thông 
qua những từ ngữ, hình ảnh đẹp trong tác phẩm văn học giúp cho trẻ cảm 
nhận được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống xung quanh mình.
2.Thực trạng.
+ Ưu điểm
­ Nhờ sự quan tâm của ban giám hiệu Nhà trường cùng sự nhiệt tình 
của phụ huynh, sự nổ lực học hỏi của giáo viên đứng lớp.
­ Đa số trẻ của lớp nhanh nhẹn, có sức khỏe tốt để tham gia vào các 
hoạt động của lứa tuổi.
­ Trẻ được tham gia nhiều hoạt động của nhà trường, giúp trẻ được thể 
hiện và nâng cao tính tự tin.
­ Trẻ có cơ hội được cảm thụ, được thể hiện mình, được biểu diễn 
theo sự sáng tạo của trẻ.
­ Các giáo viên của lớp nhiệt tình, có đủ trình độ chuyên môn, có tố 
chất về nghệ thuật.
­ Giáo viên yêu thích, say mê với các tác phẩm văn học, có khả năng tổ 
chức hoạt động biểu diễn đóng kịch, chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện 
chương trình ngay từ đầu năm học.
­ Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, tạo mọi điều kiện thuận lợi 
cho giáo viên có đủ phương tiện để chăm sóc và dạy trẻ như mở các lớp bồi 
dưỡng công nghệ thông tin cho giáo viên, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp 
vụ,…
­ Đa số phụ huynh nhận thức đúng đắn về sự cần thiết phải rèn luyện 
kỹ năng đọc thơ, kể chuyện làm tiền đề cho trẻ bước vào lớp 1.
+ Hạn chế

H Dinh Byă

6 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

­ Nhà trường đã cố gắng sửa sang về cơ sở vật chất, tuy nhiên một số 
lớp học vẫn còn chật hẹp và các phương tiện học tập còn hạn chế chưa đáp 
ứng được với điều kiện của chương trình Mầm Non mới hiện nay.
­ Chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động đóng kịch 
cho trẻ, nếu có thì chủ yếu là trong tiết học. Còn trong các giờ chơi, các buổi 
sinh hoạt thì hầu như chưa có.
­ Hầu hết các vở kịch còn thiếu các yếu tố phụ trợ như: âm thanh, cảnh 
trí, trang phục,…làm  cho hoạt động đóng kịch không thu hút được sự chú ý 
của trẻ. Khả năng cảm  nhận các tác phẩm văn thơ, chuyện còn hạn chế 
giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ 
cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh 
hoạt sáng tạo, kết quả trên trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng. 
Lời thoại khi dẫn chuyện còn dài dòng khó hiểu, còn nặng nề trong việc dẫn 
chuyện làm cho kịch bản trở nên rời rạc, kém hấp dẫn khi tập cho trẻ kể 
chuyện.
­ Khả năng tiếp thu ghi nhớ của trẻ còn hạn chế, trẻ học trước quên 
sau nên cần nhắc cho trẻ đọc, kể nhiều lần mọi lúc mọi nơi và tích hợp với 
môn học khác nhiều lần thì trẻ mới nhớ được lời bài thơ, câu chuyện.
­ Đa số các cháu nhút nhát, chưa mạnh dạn tham gia biểu diễn. Giờ học 
còn chưa chú ý nhiều. Kỹ năng thực hiện các hoạt động của các cháu còn hạn 
chế.

­ Sự phát triển tâm sinh lý không đồng đều, đa số các cháu con nông dân 
tiếp thu những thông  tin truyền thông bên ngoài còn chậm, một số cháu 
không có điều kiện đi học ngay từ lớp mầm, lớp chồi chỉ học lớp lá nên ảnh 
hưởng đến chất lượng học của trẻ.
­ Sự sáng tạo của giáo viên còn hạn chế, đồ dùng còn hạn chế về phục 
vụ tiết học, vài trẻ cá biệt chưa thật sự ham muốn học còn thụ động và chưa 
tích cực tham gia vào hoạt động.
H Dinh Byă

7 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

­ Khả năng cảm nhận các tác phẩm văn thơ chuyện còn hạn chế giọng 
đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh hoạ chưa bộc lộ cảm 
xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt 
sáng tạo, kết quả trên trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng.
­ Lời thoại khi dẫn chuyện còn dài dòng khó hiểu, còn nặng nề trong 
việc dẫn chuyện làm cho kịch bản trở nên rời rạc­ kém hấp dẫn khi tập cho 
trẻ kể chuyện.
­ Sự phối hợp với phụ huynh cũng có nhiều khó khăn, các cô có ít thời 
gian để trao đổi với từng  phụ huynh về đặc điểm riêng, những mặt mạnh 
mặt yếu của con em họ. Bên cạnh đó nhận thức của một số phu huynh về 
tầm quan trọng của việc rèn luyện các kỹ năng cần thiết để chuẩn bị cho trẻ 
vào học lớp 1 chưa cao.
+ Nguyên nhân chủ quan.
­ Xuất phát từ sự ham muốn là phải làm sao để cho lớp mình được 

mạnh dạn, tự tin khi biểu diễn và thu hút trẻ tích cực tham gia vào hoạt động.
+  Nguyên nhân khách quan
­ Đa số trẻ là con em nông dân, điều kiện kinh tế còn khó khăn, nên 
việc cho trẻ tiếp xúc với công nghệ thông tin còn ít.
­ Thời gian làm đồ dùng và tham khảo sưu tầm các tài liệu còn hạn hẹp.
­ Không đủ đồ dùng dụng cụ phục vụ cho tiết dạy kể chuyện hay đóng 
kịch.
­ Đồ dùng như tranh ảnh, rối còn đơn điệu, chưa được đẹp nên không 
cuốn hút trẻ trong tiết học.
­ Sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít 
tập trung chú ý hiệu quả trên tiết học chưa cao.
­ Kết quả tham gia các hoạt động trong lớp một cách tích cực còn hạn 
chế, chưa hứng thú vào môi trường trong lớp. Cụ thể thực trạng khi chưa vận 
dụng biện pháp mới tôi đã thống kê bằng bảng khảo sát sau:
H Dinh Byă

8 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Stt

Những kỹ năng hình thành

Số trẻ

Đạt

Chưa

1

 trên trẻ
Trẻ hứng thú tham gia khi học

khảo sát
30

23%

đạt
77%

2

Trẻ tham gia nhưng còn thờ ơ

30

60%

40%

3

Trẻ mạnh dạn tự tin

30

17%

83%

4

Trẻ đọc thơ kể truyện rõ rang diễn đạt 

30

20%

80%

5

tốt
Khả năng thể hiện nét mặt cử chỉ điệu 

30

17%

83%

6

bộ

Khả năng thể hiện sử dụng các dụng cụ 

30

13%

87%

rối, tranh ảnh
Đứng trước thực trạng đó tôi đã suy nghĩ, xây dựng và áp dụng. Một số 
biện pháp  giúp trẻ   tích  cực  tham gia  vào hoạt  động  làm quen  văn  học   ở 
trường mầm non Sơn Ca, tìm ra những biện pháp triển khai để trẻ được hoạt  
động cá nhân một cách tích cực, kiến thức của trẻ được bổ  sung và củng cố 
phong phú, giúp trẻ  phát hiện ra nhiều điều mới lạ  để  góp phần nhỏ  bé vào 
sự phát triển toàn diện nhân cách của trẻ.
3. Nội dung và hình thức thực hiện biện pháp, giải pháp.
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
­ Nhằm giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học
­ Để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học
­ Nhằm hình thành khả  năng cảm thụ  văn học của trẻ  qua giọng đọc,  
giọng kể của mình
­ Gây hứng thú giúp trẻ nhanh chóng hiểu nội dung chuyện, nhớ chuyện,  
thuộc thơ và đọc kể diễn cảm.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp.
Từ  xưa đến nay giáo viên thường chỉ  chú ý đến việc tổ  chức các hoạt 
động cho trẻ một cách cứng nhắc và rặp khuôn, chưa linh hoạt sáng tạo cũng 
như  chưa phát huy được tính tích cực chủ động tự  giác của trẻ. Vì vậy hiệu 
quả  giáo dục đạt chưa cao, kỹ  năng của trẻ  chưa  được rèn luyện nhiều.  
H Dinh Byă

9 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Muốn nâng cao chất lượng và hiệu quả  chăm sóc giáo dục trẻ  chúng ta có  
nhiều biện pháp, trong đó biện pháp tạo môi trường hoạt động tích cực cho  
trẻ mang lại hiệu quả rất cao. Những lợi ích đầu tiên đó sẽ tạo ra môi trường  
học tập thân thiện, gần gũi, tích cực cho trẻ. Thu hút trẻ đến trường và nâng 
cao chất lượng công tác chăm sóc giáo dục. Phát triển khả năng hợp tác giữa 
các trẻ với trẻ và với cô giáo. Việc tạo ra môi trường học tập tốt, tạo cho các  
em sự  gần gũi coi lớp học như  gia đình của mình là trách nhiệm của mỗi cô 
giáo chúng ta, để trẻ thấy mỗi ngày đến trường thực sự  là một ngày vui. Bộ 
môn làm quen văn học có tầm quan trọng trong việc phát triển nhận thức, giáo  
dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ  và qua đọc thơ  kể  chuyện làm giàu vốn từ 
cho trẻ, rèn luyện khả    năng phát âm và cách diễn đạt mạch lạc. Các tác 
phẩm thơ chuyện chỉ có thể phát huy tác dụng của nó khi cô biết chuyển tải  
được tư tưởng cảm xúc của tác giả và nội dung tác phẩm thông qua các hình 
thức nghệ thuật hấp dẫn, phong phú, đa dạng. Qua đó giúp trẻ phát huy được 
tính tích cực cá nhân­ độc lâp­ sáng tạo­ hình thành tư duy­ khả năng ghi nhớ 
có chủ  đích, những tình cảm đạo đức tốt đẹp có khả  năng hoạt động  nghệ 
thuật, sáng tạo.
* Biện pháp 1: Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học
Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thì việc tạo cơ hội cho  
trẻ làm quen với tác phẩm văn học phải thường xuyên. Ngay từ đầu năm học 
tôi đã chú ý xây dựng “Góc văn học”  ở  đây trẻ  được xem tranh truyện, tạp  
hóa, họa báo, các hình ảnh của các nhân vật trong truyện mà trẻ yêu thích. Khi 
xây dựng “Góc văn học” thì mục đích chính của tôi là “Góc văn học” tôi muốn  

giới   thiệu thêm   nhiều các  tác  phẩm văn  học trong chương trình và  ngoài 
chương trình giáo dục để  giới thiệu đến trẻ, bởi trong tiết học thì việc cho  
trẻ được tiếp xúc với các tác phẩm văn học cũng có nhưng chưa đáp ứng đủ 
nhu cầu ham học hỏi của trẻ ở lứa tuổi này.

H Dinh Byă

10 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Qua “Góc văn học” tôi tổ  chức các hoạt động đọc thơ, kể  chuyện, cho  
trẻ đóng kịch để trẻ được nói những ngôn ngữ của các nhân vật trong truyện 
để từ đó trẻ làm giàu vốn từ của bản thân. Để xây được sự hứng thú của trẻ 
khi tham gia vào các hoạt động đó thì việc tạo không gian mang đậm tính văn  
học là rất cần thiết, ngay từ  đầu năm học tôi đã vận động phụ  huynh đóng  
góp tranh thơ, truyện tranh ngoài chương trình để  kể  cho trẻ  nghe vào hoạt  
động chiều và cho trẻ chơi trong các giờ hoạt động góc.
Bản thân tôi luôn tìm tòi, sưu tầm sách truyện, các họa báo, tạp chí cũ, 
tìm tòi cách làm rối từ  các nguyên liệu bỏ  đi như  vỏ  chai, lõi cuộn chỉ, các  
mảnh vải vụn làm rối tay để  làm các nhân vật trong truyện phục vụ cho tiết  
học.
Để tạo hứng thú cho trẻ khi tham gia hoạt động văn học thì việc tạo môi  
trường với các nhân vật ngộ  nghĩnh cho trẻ  được làm quen là rất cần thiết. 
Tôi đã sử  dụng những chiếc môi nhựa trắng để  làm khuôn mặt của cô gái, 
dùng những sợi len tết thành những bím tóc,…
Để  thu hút trẻ  tham gia vào các hoạt động kể  chuyện và tập đóng kịch  

ngay từ  đầu năm học tôi dùng một mảng tường để  trang trí thành một sân 
khấu mi ni chỉ với một mảnh vải làm khung sân khấu đằng sau là một bảng 
nhám dính để  tôi có thể  dễ  dàng trang trí khung cảnh sao cho phù hợp với  
từng cảnh trong truyện.
Qua việc tạo môi trường cho trẻ làm quen với văn học như vậy tôi thấy 
được trẻ  rất hào hứng tham gia các hoạt động đọc thơ, kể  chuyện để  từ  đó 
ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách tự nhiên mà có hiệu quả cao nhất.
* Biện pháp 2: Cho trẻ kể lại truyện và tập đóng kịch.
Dạy trẻ  kể  lại truyện là một nội dung của chương trình làm quen văn 
học  ở  trường mầm non. Đây là hoạt động cơ  bản giúp trẻ  rèn luyện, thực  
hành, trải nghiệm nghệ thuật nó có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển nhân 

H Dinh Byă

11 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

cách, chuẩn bị cho trẻ bước vào trường phổ thông trong mọi lĩnh vực nhất là 
ngôn ngữ.
Để giúp trẻ kể lại và nhớ nội dung truyện một cách tốt nhất, ngoài việc  
đọc cho trẻ nghe, tôi còn ứng dụng thêm công nghệ thông tin vào trong giảng  
dạy để mang lại kết quả tốt nhất.
VD: Câu chuyện “ Cáo, Thỏ  và gà trống” tôi xây dựng đoạn phim hoạt 
hình về  nội dung câu chuyện ngoài ra tôi làm đoạn phim về  các con vật kết 
hợp với nhạc đệm rất hứng thú làm cho trẻ  nhớ  lời thoại của các nhân vật 
trong truyện.

Mục đích của tôi khi sử dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy là  
để trẻ được trực tiếp xem hành động, cử chỉ của các nhân vật và qua đấy trẻ 
đựơc tiếp xúc với giọng kể hay với ngôn từ  phongphú và đúng với tính cách 
nhân vật. Qua cách làm quen như vậy, trẻ biết nhận xét đánh giá về đặc điểm 
tính cách của các nhân vật thông qua ngôn ngữ  của mình. Bên cạnh việc kể 
chuyện cho trẻ nghe và cho trẻ xem bằng truyện, tôi còn chú ý đến việc giúp  
trẻ ghi nhớ cốt truyện với nội dung và các tình tiết chính, các nhân vật chính 
của câu chuyện thông qua hệ thống câu hỏi, nhắc trẻ lô­gíc của câu chuyện,  
mối liên hệ và tác động của các nhân vật.
Ngoài việc sử dụng các hình ảnh sống động trên máy vi tính tôi còn tận  
dụng chức năng ghi âm của chiếc máy điện thoại để ghi lại giọng kể của trẻ 
khi trẻ  kể  chuyện. Sau đó tôi còn dùng dây kết nối giữa điện thoại với loa 
thùng để bật lại cho trẻ nghe. Ngoài việc ghi âm giọng kể của trẻ bằng điện 
thoại tôi còn tận dụng chức năng quay phim để  quay lại những vở  kịch mà 
các cháu đã đóng. Qua việc sử dụng chiếc điện thoại để quay phim và ghi âm 
giọng kể của trẻ tôi thấy được hiệu quả rõ ràng trẻ hào hứng tham gia được  
tập kể chuyện và đóng kịch hơn, trẻ  biết chau chuốt lời nói của nhân vật và 
nhập vai tốt hơn. Sau khi trẻ  xem các vở  kịch mà trẻ  đóng tôi cho nhận xét 
đánh giá giọng kể của các bạn trong lớp.
H Dinh Byă

12 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Có rất nhiều hình thức dạy trẻ  kể  lại chuyện. VD: Kể lại chuyện theo  
tranh, kể lại chuyện bằng rối tay,…

* Hình thức kể chuyện theo tranh.
Trước khi cho trẻ kể lại chuyện theo tranh tôi cho trẻ  làm quen với câu 
chuyện qua các hoạt động góc, hoạt động chiều. Tôi kể cho trẻ nghe chuyện 
bằng những quyển truyện tranh to với những hình  ảnh của các nhân vật rõ  
ràng, sống động, đẹp mắt, nội dung câu chuyện rõ ràng, ngắn gọn. Ngoài ra,  
tôi còn cho trẻ  xem bưng truyện trước giờ trả  trẻ với mục đích giúp trẻ  ghi 
nhớ nội dung truyện, nhớ nhân vật truyện và lời thoại của các nhân vật trong  
truyện.
VD: Câu chuyện “ Chuyện của dê con” 
­ Hình thức tổ chức hoạt động góc
­ Chuẩn bị: Bàn nhỏ, truyện tranh to
­ Tiến hành: Tôi cho trẻ ngồi ở góc văn học, trước khi tổ chức cho trẻ kể 
lại câu chuyện “Chuyện của dê con” tôi kể cho trẻ nghe và cho trẻ xem băng 
truyện ở hoạt động chiều trước khi trả trẻ. Mục đích để trẻ nhớ nội dung và 
các nhân vật trong truyện. Trước khi tiến hành cho trẻ kể lại truyện, tôi đàm 
thoại với trẻ về các nhân vật và tính cách của các nhân vật trong truyện.
     ­ VD:
     + Các con thấy chú Dê con trong câu chuyện như thế nào?
     + Dê mẹ bị làm sao?
     + Dê mẹ dặn Dê con điều gì?
     + Khi mẹ dặn, Dê con đã làm gì?
     + Khi Dê con vào rừng, Dê con đã gặp ai?
     + Dê con tưởng hươu là con vật gì?
     + Hươu tả chó Sói như thế nào?
     + Dê con thấy ai trên cành cây cao?
     + Dê con tưởng Sóc là ai?
H Dinh Byă

13 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

     + Sóc tả chó Sói như thế nào?
    + Dê con nghe Sóc nói hết câu không?
      + Cuối cùng thì Dê con đã gặp ai?
      + Ai đã cứu Dê con?
      + Sói đã đuổi theo ai?
      + Thỏ đã nhanh chóng trốn vào đâu?
      + Từ đó Dê con có nghe lời mọi người không?
Sau khi đàm thoại xong, trẻ đã nhớ  lại nội dung truyện, tôi tổ  chức cho 
trẻ lên kể lại theo các hình ảnh có trong truyện tranh, dạy trẻ khi kể đến nhân 
vật nào thì dùng que chỉ vào từng hình ảnh trong truyện sao cho phù hợp với 
nội dung truyện. Khi trẻ kể xong truyện, tôi cho các bạn trong nhóm nhận xét 
bạn kể. Kể truyện theo tranh tổ chức  ở hoạt động góc thì trẻ được thay nhau 
kể, trẻ được thoải mái thể hiện giọng kể của mình, sử  dụng ngôn ngữ  sáng  
tạo trong khi kể  không bị  gò bó như   ở  trong tiết học. Qua hoạt động  ở  góc 
văn hoá, trẻ được đàm thoại, tranh luận trực tiếp với nhau để từ đó ngôn ngữ 
của trẻ được linh hoạt hơn trong cuộc sống.
* Hình thức kể lại truyện theo rối tay
Việc sử dụng rối tay trong tiết học gây được sự chú ý, tò mò của trẻ, tạo  
điều kiện cho trẻ tiếp cận với nghệ thuật múa rối. Ngoài ra, việc sử dụng rối  
tay khi cho trẻ  kể lại truyện không chỉ  phát triển ngôn ngữ  cho trẻ  qua việc  
kể  chuyện mà còn giúp trẻ  biết thể  hiện các cử  chỉ, điệu bộ  trong giao tiếp 
để tăng tính linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả trong giao tiếp.
VD: Với câu chuyện “Chú thỏ  thông minh”, tôi sử  dụng mô hình sân 
khấu là một đầm lầy nhỏ, có hoa, cỏ, cây… nhân vật trong truyện đựơc cách  
điệu đầu chú thỏ  là một quả bóng nhỏ, tôi dùng len móc thành chiếc váy cho 

chú thỏ thêm ngộ nghĩnh. Khi dạy trẻ kể chuyện bằng rối, trước tiên tôi cung 
cấp nội dung câu chuyện cho trẻ  nghe vào hoạt động chiều, hoạt động góc. 
Bên cạnh việc cung cấp nội dung truyện cho tr ẻ, tôi còn hướng dẫn trẻ cách  
H Dinh Byă

14 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

sử dụng rối tay, tôi dạy trẻ dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con rối 
bằng 3 ngón tay (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa) sao cho những cử chỉ phù hợp  
với lời thoại trong truyện.
Thời gian đầu khi mới làm quen với rối tay, trẻ rất lóng ngóng , khó thực 
hiện được các động tác theo ý muốn. Để khắc phục được điều này, tôi đã làm 
thật nhiều những con rối tay đặt ở góc văn học,  sắp xếp sao cho trẻ thấy dễ 
dàng. Khi hoạt động  ở  góc văn học, trẻ  thoải mái sử  dụng rối tay. Ban đầu, 
trẻ sử dụng rối tay theo ý thích của mình, có khi là dùng rối tay để nói chuyện  
với bạn, từ đó việc sử dụng rối tay với trẻ trở nên dễ dàng hơn, dần dần tôi  
yêu cầu trẻ sử dụng rối tay vào từng câu chuyện.
Nhờ việc sử dụng rối tay trong tiết học mà số trẻ có khả  năng cảm thụ 
văn học đạt cao, đa số trẻ nhớ nội dung truyện, lời thoại của nhân vật và qua 
đó trẻ biết dùng ngôn ngữ của mình để nhận xét đánh giá nhân cách của nhân 
vật trong truyện như: Ai là người xấu, ai là người tốt.
* Trò chơi đóng kịch
Là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể. 
Qua hoạt động đóng kịch, trẻ  truyền đạt lại nội dung câu chuyện làm sống 
động   lại tâm trạng, hành động, ngôn ngữ  hội thoại của các nhân vật trong  

truyện, đồng thời thể  hiện tình cảm và đánh gía các nhân vật trong truyện. 
Khi đóng kịch, trẻ dễ dàng nắm được nội dung, ý nghĩa tác phẩm, nắm được 
tính liên tục của câu chuyện, điều này góp phần đẩy mạnh phát triển tư duy,  
cảm thụ các tác phẩm văn học một cách sâu sắc ở trẻ. Để đạt được điều đó  
thì trước khi cho trẻ đóng kịch, tôi cho trẻ ôn luyện lại nội dung câu chuyện, 
đàm thoại về nhân vật trong truyện để từ đó trẻ biết thể hiện những sắc thái 
khác nhau về  ngữ  điệu, tính cách, tâm trạng của các nhân vật trong truyện.  
Muốn trẻ  nhớ  được ngôn ngữ, lời thoại của nhân vật trong truyện để  đóng  
kịch thì trước hết cho trẻ nhớ lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ  đóng vai 
theo tổ hoặc nhóm. VD: Trong truyện “ Chú dê đen”, tôi cho tổ 1 làm dê trắng, 
H Dinh Byă

15 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

tổ  2 làm dê đen, tổ  3 làm chó sói để  trẻ  tự  thể  hiện hành động điệu bộ  của 
nhân vật cho quen, thành thạo. Sau đó cho trẻ nhắc lại lời thoại của các nhân 
vật trong truyện mà trẻ sẽ đóng. Nhiệm vụ của cô giáo lúc này là người dẫn  
chuyện và trẻ  diễn theo nội dung câu chuyện. Khi diễn xong tôi cho trẻ  tự 
nhận xét vai chơi của mình, từ  đó trẻ  xác định được thái độ  của nhân vật  
trong truyện là yêu hay ghét.
Trò chơi đóng kịch thực sự giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học và phát 
triển ngôn ngữ một cách sâu sắc và để đạt được điều đó thì việc trang trí sân  
khấu và hóa trang cho trẻ  rất quan trọng, với câu truyện “Tích chu” tôi làm 
sân khấu có màn che, rồi trang trí cảnh phù hợp. Bên cạnh việc làm mô hình 
sân khấu thì việc hoá  trang cho trẻ đóng kịch cũng rất cần thiết với nhân vật  

người bà trong câu truyện “ Tích chu” tôi cho trẻ  quấn khăn mặc quần áo 
nâu….Việc hoá trang và bố  trí sân khấu phù hợp, trang phục đẹp sẽ  giúp trẻ 
tự tin nhập vai tạo cho trẻ hứng thú với từng vai diễn.
Việc xác định giọng nói của các nhân vật trong truyện có vai trò quan 
trọng trong việc dạy trẻ tập đóng kịch, trẻ xác định được giọng của nhân vật 
thì trẻ  sẽ  nhập được vào vai chơi một cách tốt nhất. Ví dụ: Trong truyện  
“Tích chu”
+ Tôi hỏi trẻ giọng của bà khi ốm như thế nào? (run run)
+ Giọng của cháu lúc ham chơi thì như thế nào? (Thái độ không vâng lời)
+ Sau khi nhận lỗi của mình thì giọng của cậu bé như  thế  nào? (Giọng 
trầm hối hận)
+ Giọng bà tiên như thế nào? (vang, trong,sáng)
Tôi cho trẻ đọc lời thoại trích dẫn của các nhân vật trong truyện
Thông qua việc tổ chức cho trẻ tập đóng kịch tôi thấy khả năng thể hiện  
ngôn ngữ của trẻ trong giao tiếp tiến bộ rất nhiều trẻ tự nhiên, thoải mái hơn  
trong giao tiếp bởi trong quá trình trẻ  đóng kịch trẻ  được trực tiếp giao lưu,  

H Dinh Byă

16 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

đối thoại trực tiếp với bạn diễn từ đó ngôn ngữ  của trẻ  phát triển một cách  
linh hoạt và khéo léo.
* Biện pháp 3:Cho trẻ làm quen văn học thông qua các bài đồng dao, ca  
dao.

Đồng dao, ca dao như  một bức tranh với nhiều màu sắc thể  hiện sự 
phong phú, đa dạng của cuộc sống, từ  đời sống sinh hoạt vật chất và tinh 
thần, tình cảm của con người, nó có giá trị  về mặt trí tuệ, tình cảm và ngôn 
ngữ, ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành, phát triển nhân cách trẻ.
Các bài đồng dao có 2, 3, 4, 6 chữ… có vần, với lối ngắt nhịp 1­1, 2­2,..  
thường có lối kết cấu vòng tròn, trùng điệp. Ngôn ngữ trong đồng dao, ca dao  
là ngôn ngữ hát, kể, giàu tính nhạc, giàu hình ảnh, có sức tạo hình. Nó rất phù  
hợp với việc rèn cho trẻ  phát âm, tích luỹ  vốn từ, hiểu nghĩa từ, nắm ngữ 
pháp, lối nói trôi chảy, uyển chuyển.
Để phát huy tính tích cực của ngôn nhữ qua các bài đồng dao, ca dao đối  
với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ thì việc tổ chức các hoạt động cho trẻ đọc 
thuộc đồng dao, ca dao là rất quan trọng. Hiện nay, hoạt động dạy trẻ đồng  
dao, ca dao chưa có  ở  các hoạt động chung, chính vì vậy mà tôi lồng ghép  
hoạt động đọc đồng dao, ca dao cho trẻ  vào các hoạt động chơi trò chơi dân 
gian được tổ  chức  ở  hoạt động ngoài trời, hoạt động đón và trả  trẻ, hoạt 
động sau khi ngủ dạy. Bên cạnh việc dạy trẻ đọc thuộc những bài đồng dao,  
ca dao thì tôi luôn tìm tòi những bài đồng dao, ca dao có nội dung của các chủ 
điểm mà trẻ đang học. VD: Chủ điểm gia đình: dạy trẻ đọc bài đồng dao.
“Công cha như núi Thái sơn
Nghĩa mẹ như nước tronh nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
VD: Chủ điểm Thế giới động vật dạy trẻ đọc bài đồng dao “con vỏi con  
voi”
H Dinh Byă

17 

Trường Mầm Non Sơn Ca

SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

VD: Chủ  điểm Thế  giới thực vật: Dạy trẻ  đọc bài “lúa ngô là cô đậu 
nành”
Qua đó tôi thấy được hiệu quả  rõ ràng, trẻ  hào hứng tham gia trò chơi  
đọc đồng dao, ca dao và nhớ bài lâu hơn.
* Tổ chức đọc đồng dao, ca dao cho trẻ ở hoạt động ngoài trời.
Sau mỗi giờ học ở trường mầm non là hoạt động ngoài trời. Hoạt động 
ngoài trời thường kéo dài từ  30­ 35 phút chính vì vậy tôi đã tận dụng hoạt  
động ngoài trời để  phát triển ngôn ngữ  cho trẻ  thông qua việc cho trẻ  đọc 
đồng dao, ca dao. Bên cạnh việc dạy trẻ đọc đồng dao, ca dao tôi lồng ghép  
các bài đồng dao vào các trò chơi dân gian để  tạo hứng thú cho trẻ  khi đọc 
nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách tốt nhất.
VD: Bài “Dung dăng dung dẻ”
Dung dăng / dung dẻ
Dắt trẻ / đi chơi
Đến ngõ / nhà trời
Lậy cậu / lậy mợ
Cho cháu  / về quê
Cho dê / đi học
Cho cóc / ở nhà
Cho gà / bới bếp
Xì xà / xì xụp
Ngồi thụp / xuống đây
­ Tôi dạy trẻ đọc theo nhịp 2­2
­ Cách chơi: Trẻ nắm tay nhau, vừa đi vừa đọc và tay vung theo nhịp của  
bài hát. Đến câu “Ngồi thụp xuống đay’ trẻ  nắm tay nhau ngồi thụp xuống  
sau đó đứng dậy lại đi tiếp.
* Tổ chức đọc đồng dao, ca dao cho trẻ trong giờ đón, trả trẻ.

H Dinh Byă

18 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Khi trẻ đọc thuộc đồng dao, ca dao tôi thường đọc đi đọc lại nhiều lần  
để trẻ  ghi nhớ, học thuộc sau đó tôi yêu cầu trẻ  đọc nhanh dần lên, tổ  chức 
thi đua đọc nhanh giữa các tổ  với nhau. Đó là cách làm cho trẻ  rèn luyện bộ 
máy phát âm, trau dồi ngôn ngữ, sự  nhạy bén, linh hoạt của tư duy. VD: Bài  
“Lúa ngô là cô đậu nành”, “ Chim ri là dì sáo sậu”, “ Con kiến mà leo cành đa”  
là những câu hát đồng dao mà trẻ  rất thích đọc vì nó đem lại tiếng cười vui  
vẻ, tạo không khí thi đua tự nhiên, cởi mở.
Ngoài những bài lựa chọn để  giúp trẻ  học đọc theo chủ  đề, chủ  điểm, 
tôi còn khích lệ trẻ thi đua đọc ra những câu đồng dao, ca dao trẻ đã thuộc từ 
cha mẹ, anh chị, bạn bè trong xóm. Hình thức thi đua là động lực lôi cuốn, 
thúc đẩy trẻ  cố  gắng nỗ lực, tích cực học tập. Việc thi đua có thể  kéo dài 1 
tuần, sau 1 tuần tôi kiểm tra số  lượng bài trẻ  thuộc, có tuyên dương, khen 
thưởng để khuyến khích trẻ trong học tập.
* Tổ chức cho trẻ đọc đồng dao, ca dao sau khi trẻ ngủ dậy
Sau khi ngủ dậy, trẻ thường rất mệt mỏi, uể oải vì còn ngái ngủ nên tôi  
thường cho trẻ  đọc bài đồng dao, ca dao quen thuộc để  trẻ  lấy lại tinh thần 
sảng khoái, đầu óc thoải mái để bước vào giờ học buổi chiều, đồng thời giúp 
trẻ phát triển thêm khả năng ngôn ngữ.
VD: Bài “Nu na nu nống”
Nu na nu nống

Cái trống nằm trong
Cái ong nằm ngoài
Củ khoai chấm mật
Bụt ngồi bụt khóc
Con cóc nhảy ra
Con gà ú ụ
Bà mụ thổi xôi
Nhà tôi nấu chè
H Dinh Byă

19 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Nhà tôi chân rút
* Cách chơi:
Trẻ ngồi bệt, cùng chiều với nhau, sát cạnh nhau, 2 chân duỗi thẳng, vừa 
lấy tay đập vào từng cẳng chân, mỗi từ trong bài đồng dao được đập nhẹ vào 
một chân theo thứ tự đầu đến cuối rồi lại ngược lại cho đến chữ  “rút” chân  
ai gặp từ “ rút” thì co chân lại cứ như thế cho đến khi các chân co lại hết thì 
chơi lại từ đầu.
* Biện pháp 4: Cho trẻ làm quen văn học thông qua việc dạy trẻ đọc thơ  
diễn cảm.
Nhiệm vụ phát triển ngôn ngữ là một nhiệm vụ có tầm quan trọng hàng 
đầu ở các lứa tuổi, nó đặc biệt quan trọng trong quá trình tổ  chức hoạt động 
dạy trẻ đọc thơ diễn cảm cho trẻ ở lứa tuổi mầm non. Đó là một trong những  
phương pháp rèn luyện phát triển ngôn ngữ  nói cho trẻ. Khi đọc thuộc lòng 

thơ  trẻ  sẽ  làm cho ngôn ngữ  của mình thêm sinh động, uyển chuyển, biểu  
cảm giúp trẻ thể hiện tình cảm, suy nghĩ của tác giả.
Nhận thấy rõ được tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ  thông 
qua việc dạy trẻ đọc thơ  diễn cảm tôi luôn tìm tòi những phương pháp biện 
pháp tốt nhất để trẻ phát âm và diễn đạt được mạch lạc.
Với lứa tuổi này tôi chọn các bài thơ  có sắc thái khác nhau: êm dịu, nhẹ 
nhàng, vui vẻ, hóm hỉnh,…nhằm giúp trẻ  cảm nhận cái hay, cái đẹp trong 
ngôn ngữ tiếng việt và trong cuộc sống, giúp trẻ phát triển đời sống tình cảm.
Để  trẻ cảm thụ tốt ngôn ngữ  của câu thơ, điều quan trọng nhất là phải  
đọc diễn cảm, thể  hiện nhịp điệu, âm điệp và sắc thái của bài thơ. Tôi tập 
đọc diễn cảm và thuộc bài thơ trước khi đọc cho trẻ nghe.
Để  trẻ cảm thụ tốt bài thơ, nên trò chuyện với trẻ về nội dung bài thơ, 
giải thích nghĩa của một từ, ý của các câu thơ, vẻ đẹp của các câu thơ mô tả,  
kết hợp với tranh minh họa hoặc làm các động tác minh họa. Tôi đọc cho trẻ 

H Dinh Byă

20 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

nghe nhiều lần, đọc thơ  theo cá nhân, theo nhóm, luyện tập cách đọc diễn 
cảm.
Để  thu hút trẻ  đọc thơ  hơn thì việc chuẩn bị  đồ  dùng trực quan trong  
dạy học để gây hứng thú cho trẻ cũng rất quan trọng, trong quá trình dạy trẻ 
đọc thơ diễn cảm tôi sử dụng các bức tranh thơ, sa bàn, con rối, vật thật.
Ví dụ: Dạy trẻ đọc thơ bài “Tình bạn”

* Hoạt động 1: Cô cùng trẻ hát bài hát “Lớp chúng mình” trò chuyện với 
trẻ về bài hát, giới thiệu cho trẻ bài thơ “Tình bạn”
* Hoạt động 2: Đàm thoại với trẻ về nội dung bài thơ.
+ Bài thơ tên gì?
+ Các bạn đến lớp thấy vắng ai?
+ Bạn Gấu trả lời như thế nào?
+ Bạn Thỏ bị làm sao?
+ Các bạn rủ nhau đi đâu?
+ Bạn Mèo mua gì để đến thăm bạn Thỏ?
+ Bạn Hươu mua gì?
+ Bạn Nai mua gì?
  Sau mỗi câu hỏi tôi đọc thơ những câu thơ trích dẫn cho trẻ để trẻ nhớ 
được nội dung bài thơ.
* Hoạt động 3: Trẻ đọc thơ, cô hướng dẫn trẻ  đọc sao cho đúng từ  thể 
hiện được nhịp điệu của bài thơ.
Khi dạy trẻ đọc thơ giọng của cô phải chuẩn xác, diễn đạt trôi chảy phù 
hợp với từng bài, cô phát âm không ngọng.
Khi dạy trẻ đọc thơ tôi chú ý nghe trẻ đọc và phát hiện ra trẻ nói ngọng,  
đọc sai để sửa cho trẻ như tôi đọc lại để cho trẻ đọc theo nhiều lần và động 
viên trẻ “ Con đọc gần giỏi rồi” thi đua giữa các tổ với nhau để phát hiện tổ 
nào đọc tốt hơn để nhiều trẻ đọc tốt.

H Dinh Byă

21 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Dạy trẻ  nói đủ  câu, tôi nói trước trẻ  nhắc lại nhiều lần hoặc cho trẻ 
khác giúp đỡ các bạn.
Trong giờ  học tôi luôn chú ý bao quát chung để  tìm hiểu đặc điểm của 
từng trẻ  gần gũi động viên trẻ  giúp đỡ  những trẻ  còn yếu kém, đưa trẻ  vào 
hoạt động với các bạn có nền nếp hơn, hứng thú hơn.
* Biện pháp 5:Trò chuyện với trẻ ở mọi lúc mọi nơi
­ Trong giờ ăn: Trò chuyện với trẻ về các món ăn. Hôm nay chúng ta ăn  
món gì? Có ngon không? Bạn Lan có thích ăn không? Và tập cho trẻ thói quen  
mời cô và các bạn trước khi ăn thông qua bài thơ “ Mời bạn ăn”.
­Trong giờ  ngủ: Trước khi đi ngủ  tôi cho trẻ  đọc bài thơ  “ Giờ  đi ngủ” 
và nói lời chúc “ chúc các bạn ngủ ngon”….
* Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh
Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và  
nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một 
biện pháp không thể thiếu.
Trong cuộc họp đầu năm tôi nêu tầm quan trọng của lĩnh vực phát triển 
ngôn ngữ  cho trẻ  đặc biệt là thông qua hoạt động dạy trẻ  đọc ca dao đồng  
dao, đọc thơ, kể  truyện. Hàng tháng tuyên truyền với phụ  huynh về  các câu 
chyện sáng tạo của cô và trẻ. Qua đó phụ huỳnh thấy ngôn ngữ của trẻ được 
phát triển như thế nào và có biện pháp kích thích sự  phát triển ngôn ngữ  cho 
trẻ tại gia đình.
Tôi sử dụng một mảng tường ở ngoài cửa lớp để làm bảng tuyên truyền  
với phụ huynh về chương trình dạy trẻ theo chủ đề và thay tin hàng tuần để 
phụ huynh biết và phối hợp với giáo viên rèn luyện ở nhà.
Ví dụ: Tôi cung cấp một số  bài đồng dao để  các bậc phụ  huynh cùng 
học với trẻ để trẻ được đọc từ chính xác không bị nói ngọng.
Tôi trao đổi với phụ huynh về những câu chuyện bài thơ trẻ được học ở 
trường, yêu cầu phụ  huynh về  nhà cùng đọc với trẻ  và cho trẻ  kể  lại câu 
H Dinh Byă

22 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

chuyện đó hoặc kích thích trẻ kể lại câu chuyện. Như  vậy ngôn ngữ của trẻ 
phát triển một cách phong phú và đa dạng.
Trong năm học tôi đã tổ chức 3 lần họp phụ huynh.
+ Lần thứ 2 tôi tổ chức 1 hoạt động phát triển nhôn ngữ cho trẻ để phụ 
hunh được trực tiếp xem các cháu học. Qua cuộc họp đó tôi trao đổi với phụ 
huynh những cháu nói ngọng như cháu Đạt, cháu Đăng, cháu Ly, cháu Thiên,
…Để  phối hợp cùng gia đình giúp cháu phát âm chuẩn hơn bên cạnh những 
cháu phát âm còn ngọng thì tôi cũng nêu ra những cháu mạnh dạn năng động  
trong các hoạt động như  kể  chuyện, đọc thơ  như: Cháu Bảo An,, cháu Như, 
cháu Trân để phát huy tính tích cực của các cháu.
=>Bằng cách đó cô giáo và phụ  huynh luôn có được thông tin hai chiều  
của trẻ ở nhà như ở trường, trẻ lớp tôi được học và việc phát triển ngôn ngữ 
của trẻ cũng được cũng cố và mở rộng hơn.
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Khi giáo viên  thực hiện các giải pháp, biện pháp thì cần phải chú ý đến 
những trình tự nhất định, phải bắt đầu từ  đâu và kết thúc từ đâu, và các giải 
pháp, biện pháp khi thực hiện đề tài có mối quan hệ mật thiết với nhau, biện 
pháp này nó sẽ hỗ trợ cho biện pháp kia nhằm hoà quyện các nội dung lại với 
nhau để đi đến một thể thống nhất là tìm ra giải pháp tối ưu nhất nhưng vẫn  
đảm bảo được tính chính xác, khoa học và lô­gíc giữa các giải pháp và biện 
pháp. 
d. Kết quả khảo nghiệm giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.

Sau một thời gian thực hiện, là một giáo viên trực tiếp đứng lớp tôi rất 
phấn khởi khi kết quả đạt được rất cao.
Stt

Những kỹ năng hình thành
trên trẻ

Trước khi 

Sau khi áp 

áp dụng 

dụng các 
biện pháp
100%

1

Trẻ hứng thú tham gia khi học

biện pháp
23%

2

Trẻ tham gia những còn thờ ơ

60%

7%

3

Trẻ mạnh dạn tự tin

17%

97%

H Dinh Byă

23 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Trẻ đọc thơ kể truyện rõ ràng diễn đạt 

4

tốt
Khả năng thể hiện nét mặt cử chỉ điệu 

5
6

bộ

Khả năng thể hiện sử dụng các dụng cụ 

20%

93%

17%

97%

13%
100%
rối, tranh ảnh
* Đối với giáo viên: Tôi đã vững vàng hơn trong việc tổ chức hoạt động 

cho trẻ 5­6 tuổi làm quen văn học, linh hoạt hơn trong việc tổ chức các tiết 
dạy, đúc rút được nhiều kinh nghiệm cho bản thân.
* Đối với trẻ: Trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động, ngôn ngữ của 
trẻ trở nên mạch lạc hơn so với những năm trước đây. Trẻ biết cảm thụ 
được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống có thái độ đúng mực với cái thiện, cái 
ác, biết yêu quê hương, đất nước, yêu ông bà cha mẹ, yêu quý thầy cô,  bạn 
bè…Qua các tiết học trẻ rất hứng thú tham gia vào các hoạt động học tập, 
ngôn ngữ của trẻ trở nên mạch lạc hơn so với trước đây.
+ Trẻ lớp tôi thông minh sáng tạo hon khi học các tiết văn học
+ Trẻ thích được đóng kịch.
+ Trẻ thích được đọc thơ, kể chuyện
+ Trẻ ghi nhớ thuộc thơ truyện lâu hơn
+ Trẻ có khả năng tự sáng tạo và thể hiện tính cách, nhập vai một cách 
linh hoạt
+ Biết kể chuyện sáng tạo, kể theo trí tưởng tượng một cách phong phú 

và đa dạng hơn.
* Đối với phụ huynh: Phụ huynh ngày càng tin tưởng, chăm lo hơn đến 
phương pháp giáo dục trẻ, có ý thức trong việc dạy trẻ làm quen với các tác 
phẩm văn học thêm ở nhà…phụ huynh sẵn sàng sưu tầm vật liệu đóng góp 
cho lớp. Giữa phụ huynh và giáo viên có sự hợp tác tích cực.
III. Phần kết luận, kiến nghị.
Kết luận.

1.

H Dinh Byă

24 

Trường Mầm Non Sơn Ca


SKKN:  Một số biện pháp giúp trẻ 5­6 tuổi tham gia tích cực vào hoạt động làm quen văn học

Làm  quen với  tác phẩm văn học  là một hoạt  động quen thuộc  trong 
trường mầm non. Hoạt động này dẫn dắt, hướng dẫn trẻ  cảm nhận những  
giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm văn học, khơi gợi ở trẻ 
sự rung động, hứng thú với văn học, có ấn tượng về cái đẹp của tác phẩm và 
thể  hiện sự  cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ 
thuật như đọc thơ, kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch và cao hơn nữa là trẻ 
có thể sáng tạo ra những câu chuyện theo trí tưởng tượng của mình, góp phần 
hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Cho trẻ  làm quen với một số  lượng tác phẩm văn học đáng kể  để  trẻ 
nhận biết được sự khác nhau về nội dung và hình thức giữa các thể loại thơ,  
truyện, phân biệt đuợc hình tượng nghệ thuật với hiện thực, hình thành một 

số  khái niệm văn học như: Thơ, truyện, nhân vật, hình  ảnh. Nhân biết các 
mối quan hệ  biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái tình huống và nhân vật. 
Giữa lời kể, lời thuật, lời bạch chữ tình và ngôn ngữ  nhân vật. Giữa không 
khí âm sắc giọng điệu của tác phẩm văn học và hành động văn học. Qua tác  
phẩm văn học trẻ quen dần tính chất nhiều nghĩa và tinh luyện của ngôn ngữ 
văn học dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ  nghĩa văn 
cảnh đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt.
Việc cho trẻ làm quen văn học nay từ lứa tuổi mầm non là một cơ sở để 
giúp trẻ  hình thành và phát triển nhân cách con người. Đối với trẻ  thơ  một  
trong những nhiệm vụ cơ bản của giáo dục nhân cách cho trẻ là hình thành ở 
trẻ  tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống con người, qua đó trẻ  biết kính yêu 
ông bà, cha mẹ, anh chị  tình cảm thương yêu quan tâm tới bạn bè em nhỏ, 
luôn có thái độ chăm sóc và bảo vệ vật nuôi cây trồng,…
Trên đây là một số  kinh nghiệm giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học  
tôi đã rút ra được trong quá trình dạy học giúp trẻ phát triển toàn diện 5 mặt.  
Rất mong được sự  góp ý của cấp trên và các bạn đồng nghiệp để  sáng kiến 
ngày càng tốt hơn.
H Dinh Byă

25 

Trường Mầm Non Sơn Ca