Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Tác động trung gian của kế toán quản trị chiến lược trong mối quan hệ giữa vốn trí tuệ và kết quả hoạt động doanh nghiệp bằng chứng từ Việt Nam

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H CHÍ MINH

-------------------------------TRINH HIEP THIEN

Tác đ ng trung gian c a k toán qu n tr
chi n l

c trong m i quan h gi a v n trí tu

và k t qu ho t đ ng doanh nghi p
B ng ch ng t Vi t Nam

TÓM T T LU N ÁN TI N S KINH T
Chuyên ngành K toán
Mã s : 9.34.03.01

TP.HCM – N m 2018


TÁC

NG TRUNG GIAN C A K TOÁN QU N

TR CHI N L

C TRONG M I QUAN H GI A

V N TRÍ TU VÀ K T QU HO T

NG C A

DOANH NGHI P
B NG CH NG T

VI T NAM

Tr nh Hi p Thi n
MPAcc (University of Sydney), MBA (UEH), BBus (UEH)

TÓM T T LU N ÁN TI N S KINH T
Chuyên ngành K toán
Mã s : 9.34.03.01

Ng

ih

ng d n khoa h c:

TS. oàn Ng c Qu
TS. Lê ình Tr c

Tr

ng đ i h c Kinh T TP. H Chí Minh

N m 2018


–1–

PH N M

U

1. Lý do ch n đ tài
Ho t đ ng trong n n kinh t tri th c, nhi u t ch c ngày nay không
ch đ u t vào tài s n h u hình mà còn dành nhi u kho n đ u t cho các
tài s n vô hình, m t trong nh ng ngu n l c chính mang l i giá tr t ng thêm
cho doanh nghi p (Mehralian, Rasekh, Akhavan, & Ghatari, 2013). Trong
nh ng tài s n vô hình, v n trí tu đóng m t vai trò r t quan tr ng mà quá
trình đ u t , qu n lý v n trí tu s giúp t o ra l i th c nh tranh tr c ti p
ho c gián ti p cho doanh nghi p (N Bontis, 1998; Edivinsson & Malone,
1997).
Nhi u doanh nghi p ho t đ ng t i Vi t Nam v i n n kinh t chuy n
đ i đang d n áp d ng các k thu t c a k toán hi n đ i g n v i đ nh h ng
th tr ng và chi n l c do ph n l n là nh ng doanh nghi p có s đ u t
c a n c ngoài. Nh ng nhà đ u t n c ngoài đã đ a vào trong ph ng
th c qu n lý mô hình k toán qu n tr chi n l c (KTQTCL), t đó mà mô
hình KTQTCL đ c gi i thi u đ n không ch nh ng đ i t ng hành ngh
k toán chuyên nghi p mà còn trong gi i h c thu t. Do đó, không nên nh n
đ nh là các doanh nghi p l n và v a Vi t Nam không áp d ng các k
thu t KTQTCL trong quá trình v n hành doanh nghi p. V n đ KTQTCL
b t đ u đ c nghiên c u t i Vi t Nam t nh ng n m 2010. Qua đó, tác
gi tin r ng nghiên c u v n đ qu n lý v n trí tu b ng KTQTCL đ đ t
đ c k t qu ho t đ ng doanh nghi p t t h n là r t c n thi t trong b i

c nh Vi t Nam hi n nay. Môi tr ng kinh doanh t i Vi t Nam hi n t i có
đ y đ thông tin v v n trí tu và v n đ v n d ng KTQTCL đ đ m b o
th c hi n đ c nghiên c u này.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

2. Câu h i nghiên c u và m c tiêu nghiên c u
tài h

ng đ n 3 câu h i nghiên c u:

Câu h i nghiên c u 1: Các b ph n c a v n trí tu có tác đ ng tr c
ti p nh th nào đ n k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p Vi t Nam?


–2–
Câu h i nghiên c u 2: nh h ng c a v n trí tu đ n k t qu ho t
đ ng c a doanh nghi p s thay đ i nh th nào n u doanh nghi p có
áp d ng KTQTCL?
Câu h i nghiên c u 3: KTQTCL qu n lý các b ph n c a v n trí tu
nh th nào?
M c tiêu nghiên c u chung:
M c tiêu nghiên c u t ng quát là tìm hi u tác đ ng trung gian c a
vi c áp d ng KTQTCL đ n m i quan h gi a các b ph n v n trí tu và
k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p. Bên c nh đó, nghiên c u c ng phân
tích vai trò c a KTQTCL trong qu n lý v n trí tu .
M c tiêu nghiên c u c th :
- RO1: Ki m đ nh s t n t i m i quan h tr c ti p gi a các b
ph n v n trí tu v i k t qu ho t đ ng doanh nghi p.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- RO2: Ki m đ nh nh h ng tr c ti p c a KTQTCL đ n k t qu
ho t đ ng doanh nghi p.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- RO3: Ki m đ nh vi c v n d ng KTQTCL có làm t ng nh
h ng c a v n trí tu đ n k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- RO4: Ki m đ nh nhóm công c nào c a KTQTCL ph c v qu n
lý lo i v n trí tu nào.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- RO5: Ki m đ nh tác đ ng qua l i gi a các b ph n v n trí tu .
i

it

3.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u

i t ng nghiên c u là m i quan h gi a ba y u t : v n trí tu ,
vi c v n d ng KTQTCL và k t qu ho t đ ng. i t ng phân tích là các
công ty niêm y t trên sàn giao d ch ch ng khoán t i Vi t Nam. Do đ tài
này s d ng c ngu n d li u s c p (thu th p thông qua g i b ng câu
h i kh o sát đ xác đ nh m c đ v n d ng KTQTCL) và ngu n d li u
th c p (thu th p thông tin trên báo cáo tài chính doanh nghi p đ xác
đ nh giá tr v n trí tu và k t qu ho t đ ng doanh nghi p) nên đ i t ng
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i


–3–
quan sát là nhà qu n tr trong doanh nghi p và thông tin tài chính c a
doanh nghi p t ng ng.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Ph m vi nghiên c u c a đ tài đ c gi i h n (1) th c hi n t i Vi t
Nam; (2) các doanh nghi p niêm y t trên c hai sàn HoSE và HNX và (3)
thông tin có đ c t g i kh o sát là th i đi m 2016 nên thông tin thu th p
trên báo cáo tài chính s d ng trong phân tích c ng là n m 2016.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

4. Ph

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ng pháp nghiên c u

Nghiên c u này s d ng ph ng pháp nghiên c u đ nh l ng v i
d li u ít nh t 127 công ty niêm y t, đ c thu th p d li u trong n m
2016. Nghiên c u s d ng ph ng pháp phân tích c u trúc bình ph ng
bé nh t t ng ph n (PLS-SEM) đ phân tích d li u, đ c th c hi n trên
ph n m m phân tích SPSS 24.0 và SmartPLS 3.1.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

5. B c c c a đ tài
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, đ tài đ
theo c u trúc nh sau:

c t ch c thành 7 ch

ng,

Ph n m đ u.
Ch

ng 1: T ng quan các nghiên c u.

Ch

ng 2: Các khái ni m và mô hình đo l

Ch

ng 3: Xây d ng gi thuy t nghiên c u.

Ch

ng 4: Ph

Ch

ng 5:

Ch

ng 6: K t qu nghiên c u và th o lu n.

ng v n trí tu .

ng pháp nghiên c u.

c đi m m u và đánh giá thang đo.

Ch ng 7: Hàm ý liên quan đ n vi c qu n lý v n trí tu b ng công c c a
k toán qu n tr chi n l c.
Ph n k t lu n.


–4–

CH

NG 1: T NG QUAN CÁC NGHIÊN C U

1.1. T ng quan các nghiên c u trên th gi i v v n trí tu
1.1.1. Các giai đo n nghiên c u v v n trí tu
Petty and Guthrie (2000) đã chia quá trình nghiên c u v n trí tu
thành 2 giai đo n. Giai đo n đ u (t nh ng n m tr c 1995) t p trung gi i
thích khái ni m v n trí tu và lý do t i sao v n trí tu có th t o ra và duy
trì l i th c nh tranh b n v ng c a doanh nghi p (Petty & Guthrie, 2000).
Giai đo n hai (t sau gi a th p niên 1990) t p trung tìm ki m b ng ch ng
đ ch ng minh v n trí tu có th t o ra giá tr t ng thêm c p đ doanh
nghi p (Petty & Guthrie, 2000). V i nghiên c u c a Dumay, Guthrie, and
Ricceri (2012), các tác gi đ ngh hi n t i đang vào giai đo n th ba trong
ti n trình nghiên c u v n trí tu t sau n m 2004. Trong giai đo n nghiên
c u th ba, giá tr v n trí tu không đ c đo l ng góc đ ti n t mà các
nghiên c u h ng đ n gi i thích giá tr c a v n trí tu k t tinh trong s n
ph m và d ch v cung c p cho khách hàng và các bên liên quan (Dumay &
Garanina, 2013).
1.1.2. Xu h

ng nghiên c u v n trí tu trong nhánh k toán

V n trí tu đ c nghiên c u trong b n l nh v c nghiên c u khác
nhau, là kinh t h c, chi n l c, qu n tr và k toán (Alcaniz, GomezBezares, & Roslender, 2011). Trong nhánh k toán, theo nghiên c u c a
Dumay et al. (2012) ki m tra 423 bài báo nghiên c u v n trí tu trong giai
đo n 2000 – 2009, ph n l n các nghiên c u t p trung vào v n đ qu n lý
và l p báo cáo bên ngoài v n trí tu , r t ít nghiên c u v trách nhi m công
b thông tin, v ki m toán v n trí tu .
1.1.3. T ng quan các ph

ng pháp nghiên c u v n trí tu

Ph ng pháp nghiên c u v n trí tu đ c chia thành 5 nhóm ph ng
pháp s d ng. Ph ng pháp đ c s d ng nhi u nh t là bàn lu n/ nghiên
c u lý thuy t, k đ n là ph ng pháp thu th p b ng câu h i kh o sát/ ph ng
v n và ti p đ n là ph ng pháp s d ng tình hu ng trong nghiên c u.


–5–
Dumay et al. (2012) th ng kê trong 10 n m qua, các nghiên c u v v n trí
tu ch y u là nghiên c u th c nghi m, gi m h ng nghiên c u lý thuy t.
1.1.4. T ng quan các nghiên c u v m i quan h gi a v n trí tu và k t
qu ho t đ ng doanh nghi p
Xu t hi n r t nhi u nghiên c u v m i quan h gi a v n trí tu và
k t qu ho t đ ng doanh nghi p trong nhi u qu c gia b ng nhi u ph ng
pháp nghiên c u khác nhau. M t ph ng pháp đ c s d ng nhi u nh t
đ l ng hoá v n trí tu là áp d ng mô hình đo l ng VAICTM, đ c gi i
thi u b i Public (2000). Nhìn chung, các k t qu nghiên c u s d ng mô
hình VAICTM đo l ng v n trí tu đ ki m ch ng m i quan h gi a v n
trí tu v i k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p đ u cho các k t qu nghiên

c u khác nhau gi a các qu c gia khác nhau, các ngành khác nhau và t i
nh ng th i đi m khác nhau.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.2. T ng quan các nghiên c u trên th gi i v KTQTCL
M c dù đ nh ngh a đ u tiên v KTQTCL đ c Simmonds gi i thi u
cách đây 30 n m, cho đ n th i đi m hi n t i ch a có m t đ nh ngh a th ng
nh t c ng nh s th ng nh t v các công c c a KTQTCL. T ng quan các
nghiên c u trên th gi i cho th y có 4 xu h ng nghiên c u v KTQTCL,
đó là (1) nghiên c u v xác l p đ nh ngh a KTQTCL, (2) nghiên c u các
công c c u thành nên KTQTCL, (3) nghiên c u nh h ng c a l a ch n
chi n l c đ n s thay đ i c a ph ng th c v n d ng KTQTCL và (4)
nghiên c u v quy trình v n d ng KTQTCL. Ph n l n các nghiên c u trong
30 n m qua đ u s d ng ph ng pháp g i b ng câu h i kh o sát v ph m
vi và m c đ v n d ng các công c c a KTQTCL, đ t đó có đ c giá tr
c a bi n KTQTCL (Langfield-Smith, 2008).

1.3. T ng quan v các nghiên c u Vi t Nam v v n trí tu
và k toán qu n tr chi n l c
1.3.1. B i c nh Vi t Nam
Trong quá trình h i nh p kinh t toàn c u và s tham gia ngày càng
sâu r ng c a khu v c kinh t t nhân, Vi t Nam đang kh ng đ nh là m t


–6–
n n kinh t đang phát tri n. M c dù có nhi u thay đ i trong các doanh
nghi p Vi t Nam, trong quá trình h i nh p kinh t qu c t , các doanh
nghi p này dù đang ngày càng t o ra nhi u v n trí tu h n (g m v n con
ng i, v n c u trúc, v n quan h ) nh ng v n ch a có s đo l ng, báo
cáo th t s v n trí tu doanh nghi p đ t đ c trong quá kh và nh ng thay

đ i c a nó tr c áp l c c nh tranh ngày càng t ng cao.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.3.2. T ng quan các nghiên c u t i Vi t Nam v v n trí tu
Nghiên c u th c nghi m v v n trí tu đ c th c hi n nhi u qu c
gia nh khu v c B c M (Nick Bontis, 1998; Riahi-Belkaoui, 2003), Nam
Phi (Firer & Mitchell-Williams, 2003), Úc (Dumay, 2009), Trung Qu c (J.
Chen, Zhu, & Hong Yuan, 2004) và nhi u qu c gia Châu Á nh Malaysia
(Bontis, Chua Chong Keow, & Richardson, 2000), ài Loan (Ming-Chin,
Shu-Ju, & Hwang, 2005), Singapore (Hong Pew, Plowman, & Hancock,
2007), Thái Lan (Saengchan, 2008). Tuy nhiên, hi n nay trong ph m vi
kh o sát c a tác gi , ch a có nghiên c u nào t i Vi t Nam v v n trí tu .
1.3.3. T ng quan các nghiên c u t i Vi t Nam v KTQTCL
T khi Vi t Nam ch p nh n chính sách m c a kinh t , m c đ
c nh tranh c a các doanh nghi p ngày càng t ng. Bên c nh đó, các doanh
nghi p liên doanh, doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài vào Vi t Nam
càng nhi u trong hai th p niên qua (Anh, 2010). Theo đó, các doanh nghi p
n c ngoài mang theo ph ng th c t ch c KTQTCL vào ho t đ ng t i
Vi t Nam. Do đó, ch đ KTQTCL b t đ u đ c bi t đ n và nghiên c u
nhi u t i Vi t Nam t sau n m 2010. Tuy nhiên, v n ch a có nh ng nghiên

c u mamg tính h th ng v vi c v n d ng KTQTCL t i Vi t Nam
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.4. Khe h ng nghiên c u
Sau khi t ng quan các nghiên c u trên th gi i và Vi t Nam, tác gi
nh n th y có ba khe h ng nghiên c u là (1) thi u nh ng nghiên c u v v n
trí tu đ t trong m i quan h v i KTQTCL, (2) thi u nh ng nghiên c u v
m i quan h gi a các b ph n c a v n trí tu v i các công c KTQTCL và
(3) thi u nh ng nghiên c u t i Vi t Nam v v n trí tu và KTQTCL.


–7–

NG 2: CÁC KHÁI NI M VÀ MÔ HÌNH O
L
NG V N TRÍ TU

CH

nh ngh a v v n trí tu

2.1.

M c dù có nhi u đ nh ngh a v n trí tu theo nhi u quan đi m khác
nhau, đ nh ngh a đ c ch p nh n r ng rãi nh t là ngu n l c vô hình mang
tính chi n l c đ c nh n di n và qu n lý đ có đ c l i th c nh tranh và
giá tr b n v ng, t đó t o ra giá tr cho các bên có liên quan chính. Tuy có
nhi u tranh lu n, nh ng đ n th i đi m hi n t i, các b ph n c u thành nên
v n trí tu đ c th ng nh t xác đ nh bao g m ba b ph n phi tài chính có
m i quan h t ng tác l n nhau, đó là v n con ng i, v n c u trúc (y u t
bên trong) và v n quan h (y u t bên ngoài).

2.2. Các b ph n c a v n trí tu
2.2.1. V n con ng

i

Theo McGregor, Tweed, and Pech (2004), v n con ng i là m t
khái ni m r ng h n khái ni m ngu n nhân l c, bao g m l c l ng lao đ ng
và n ng l c c a ng i lao đ ng nh tri th c, k n ng, s sáng t o. Ngoài
ra, Barney (1991b) m r ng đ nh ngh a này khi đ c p thêm các n i dung
liên quan đ n ho t đ ng đào t o, đánh giá, quan h nhân viên. Sau đó,
Bontis and Fitz-enz (2002) xác đ nh nh ng tri th c tìm n trong suy ngh
c a nhân viên c ng là m t ph n c a v n con ng i.
2.2.2. V n c u trúc
Bontis (2001) đ nh ngh a v n c u trúc là ph n c ng, ph n m m, c
s d li u, b n quy n, th ng hi u và nh ng tài s n vô hình khác mà
nhân viên s d ng trong quá trình ho t đ ng kinh doanh. V n c u trúc t p

trung th hi n “c s h t ng tri th c đ c đúc k t trong ho t đ ng hàng
ngày c a đ n v ” (Bontis, 2001) bao g m các b ph n thu c v k thu t và
n ng l c ho t đ ng hàng ngày t i đ n v . Theo Gold and Arvind Malhotra
(2001), c s h t ng tri th c bao g m c u trúc t ch c, v n hoá và công
ngh . Ngoài ra, v n c u trúc còn liên quan đ n vi c h c h i và đúc k t kinh
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i


–8–
nghi m có đ c t ho t đ ng hàng ngày (Bontis, Bart, & Kong, 2007).
i u này có ngh a là tri th c gi l i trong t ch c sau khi nhân viên r i
kh i n i làm vi c là n n t ng c b n c a v n c u trúc (Mouritsen, Nikolaj,
& Marr, 2004; Nazari, 2010; Wang, 2011).
2.2.3. V n quan h
V n quan h là m t khái ni m th hi n m i quan h c a t ch c v i
các đ i t ng liên quan bên ngoài t ch c (Bontis & Fitz-enz, 2002; Helm
Stevens, 2011; Levy, 2009; Mouritsen et al., 2004). V n quan h đ c hi u
bao g m giá tr c a m ng l i liên k t v i nhà cung c p, h th ng kênh
phân ph i mà t ch c có đ c, m i quan h v i khác hàng (nh n ng l c
t o d ng hình nh, lòng trung thành c a khách hàng) hay kh n ng lobby

c a t ch c và c giá tr th ng hi u c ng là m t ph n c a v n quan h
(Sydler, Haefliger, & Pruksa, 2014).
n gi n h n, María Viedma Marti
(2001) đ nh ngh a v n quan h là n ng l c c a t ch c giao ti p v i c ng
đ ng kinh doanh bên ngoài đ thúc đ y ti m n ng t o ra giá tr thông qua
s d ng v n con ng i và v n c u trúc.

nh ngh a v k t qu ho t đ ng

2.3.

Dorestani (2009) đ nh ngh a k t qu ho t đ ng doanh nghi p là h
th ng các ch tiêu đo l ng các y u t t o nên s thành công trong kinh
doanh c a doanh nghi p. Các ch tiêu đo l ng là thông tin tài chính và
thông tin phi tài chính. Tuy nhiên, nghiên c u này gi i h n ch t p trung
vào các ch tiêu tài chính đo l ng k t qu ho t đ ng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Hình 2.1. Mô hình 4 giai đo n xác đ nh giá th tr

ng doanh nghi p

Ngu n: Dorestani (2009)


–9–

2.4. K toán qu n tr chi n l

c

Trong nh ng n m 1990, có r t nhi u nhà nghiên c u đ xu t đ nh
ngh a v KTQTCL nh Bromwich (1990); Ward (1992); Dixon and Smith
(1993); Foster and Gupta (1994); Guilding, Craven, and Tayles (2000);
(Cinquini & Tenucci, 2010). M c dù các đ nh ngh a này miêu t khác nhau
v KTQTCL, có 3 đ c đi m c b n c a KTQTCL trong các đ nh ngh a:
-

H

nh h

-

ng đ n bên ngoài đ n v ;
ng trong dài h n và nhìn v t

ng lai;

Cung c p c thông tin tài chính và phi tài chính cho nhà qu n
lý ra quy t đ nh.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Cravens and Guilding (2001) đã đ xu t 3 nhóm công c chính c a
KTQTCL, đó là “qu n tr chi phí chi n l c” (g m 6 công c ), “k toán
đ i th c nh tranh” (g m 5 công c ), “k toán chi n l c” (g m 4 công
c ). Ti p theo nghiên c u c a Cravens and Guilding (2001), n m 2002,
Guilding and McManus (2002) đ ngh trong nhóm công c c a KTQTCL
ph i có nhóm th 4 là “k toán khách hàng” g m 3 công c .

2.5. Mô hình đo l

ng v n trí tu

M t trong nh ng ch đ đ c th o lu n liên quan đ n v n trí tu
không ph i là không th đo l ng đ c v n trí tu (Wall, Kirk, & Martin,
2003) mà là có quá nhi u ph ng pháp đ đo l ng v n trí tu nh ng k t
qu đo l ng l i khác nhau, đôi khi l i cho k t qu ng c nhau (Fritzsche,
2012). Luthy (1998) and Mitchell Williams (2001) đã phân lo i các mô
hình đo l ng v n trí tu có ít nh t 3 nhóm mô hình theo b ng 2.1.
B ng 2.1. Tóm t t các ph ng pháp đo l ng v n trí tu đ
d ng trong nhi u nghiên c u
Ph
Mô hình v n
hoá th tr ng

ng pháp đ nh l

ng

- Tobin q
- Market-to-book value

Ph

cs

ng pháp đ nh tính

- Intangible Assets
monitorTM


– 10 –

Mô hình t l
hoàn v n trên
t ng tài s n

- Investor-assigned market
value (IAMVTM)

- Skandia NavigatorTM

- Value added intellectual
capital coefficient (VAICTM)

- IC indexTM

- Calculated intangible value

- Balanced ScorecardTM
- Value Chain
Scoreboard

- Economic value added
(EVATM)
- Intellectual asset valuation

Mô hình đo
l ng v n trí
tu tr c ti p

- Total value creation
(TVCTM)
- Inclusive valuation
methodology (IMVTM)
Ngu n: Levy (2009)


– 11 –

NG 3: XÂY D NG GI THUY T NGHIÊN
C U

CH

3.1. Tác đ ng trung gian c a KTQTCL trong m i quan h
gi a v n trí tu và k t qu ho t đ ng doanh nghi p
Hình 3.1. Mô hình nghiên c u 1

3.1.1. V n con ng
nhau (H1)

i, v n c u trúc và v n quan h có s tác đ ng l n

Nhi u nghiên c u đã ch ng minh r ng v n con ng i, v n c u trúc,
v n quan h có tác đ ng qua l i l n nhau (Edvinsson & Sullivan, 1996;
Hsu & Fang, 2009). N ng l c c a nhân viên (v n con ng i) có nh h ng
đ n quy trình t ch c hi u qu (v n c u trúc). Nhân viên có n ng l c t t
(v n con ng i) s thu hút đ c khách hàng và các đ i tác kinh doanh (v n
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

– 12 –
quan h ). M t khác, v n quan h s có tác đ ng tích c c ng c l i v n c u
trúc (Hsu & Fang, 2009). Do đó, tác gi xây d ng các gi thuy t:
Gi thuy t 1a: V n con ng

i có tác đ ng cùng chi u v i v n quan h .

Gi thuy t 1b: V n con ng

i có tác đ ng cùng chi u v i v n c u trúc.

Gi thuy t 1c: V n quan h có tác đ ng cùng chi u v i v n c u trúc.
3.1.2. V n trí tu tác đ ng đ n KTQTCL (H2)
3.1.2.1. Lý thuy t n n
Lý thuy t d a vào n ng l c cho r ng kh n ng c a m t công ty th
hi n vi c đ n v có th s d ng quy trình đ ghi nh n, t o ra và gia t ng
“n ng l c lõi” (Carlucci, Marr, & Schiuma, 2004) t o ra l i th c nh tranh
cho đ n v .
3.1.2.2. Xây d ng gi thuy t H2
Theo nghiên c u c a Widener (2004), công ty d a có nhi u v n con
ng i là công ty có nhi u nhân viên có n ng l c đ s d ng các công c
KTQTCL đ giúp đ n v xây d ng chi n l c. Do đó, gi thuy t đ c xây
d ng:
Gi thuy t 2a: V n con ng

i có tác đ ng cùng chi u v i KTQTCL.

Theo lý thuy t d a vào n ng l c c a Cleary (2015), các doanh
nghi p có n n t ng c s h t ng t t (v n c u trúc) mu n theo đu i đ nh
h ng t p trung khách hàng và đ nh h ng th tr ng s có xu h ng phát

tri n quy trình ho t đ ng hàng ngày hi u qu (c th KTQTCL) d a trên
c s h t ng (v n c u trúc) đã có đ đáp ng nhu c u thông tin ph c t p.
Do đó, tác gi xây d ng gi thuy t:
Gi thuy t 2b: V n c u trúc có tác đ ng cùng chi u v i KTQTCL.
K toán qu n tr chi n l c s d ng thông tin ban đ u t m i quan
h bên ngoài (v n quan h ) đ t o ra c s d li u h tr ho t đ ng
KTQTCL theo nhi u cách nh l p k ho ch chi n l c h u hi u, ki m soát
thành qu kinh doanh, ra quy t đ nh t t h n (Hsu & Fang, 2009). Do đó,
gi thuy t đ t ra là:


– 13 –
Gi thuy t 2c: V n quan h có tác đ ng cùng chi u v i KTQTCL.
3.1.3. V n trí tu tác đ ng đ n k t qu ho t đ ng (H3)
3.1.3.1. Lý thuy t n n
Penrose (1959) đã gi i thi u lý thuy t d a vào ngu n l c. ó là m t
doanh nghi p có th đ t đ c n ng l c lõi và thành qu ho t đ ng t t h n
thông qua vi c mua, n m gi a và s d ng h u hi u tài s n chi n l c c a
đ n v (Barney, 1991a).
3.1.3.2. Xây d ng gi thuy t H3
Theo lý thuy t d a vào ngu n l c thì v n trí tu là tài s n chi n l c,
có thu c tính đ c tr ng là tính duy nh t c a đ n v và là c s t o ra l i th
c nh tranh, giúp doanh nghi p đ t đ c k t qu tài chính t t h n (Amit &
Schoemaker, 1993). Do đó, tác gi xây d ng gi thuy t:
Gi thuy t 3a: T n t i m i quan h cùng chi u gi a v n con ng i và
k t qu ho t đ ng doanh nghi p (đ c đo l ng theo s vòng quay tài
s n, đ u t hi u qu , t su t l i nhu n trên v n ch s h u và Tobin q).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Gi thuy t 3b: T n t i m i quan h cùng chi u gi a v n c u trúc và k t
qu ho t đ ng doanh nghi p (đ c đo l ng theo s vòng quay tài s n,
đ u t hi u qu , t su t l i nhu n trên v n ch s h u và Tobin q).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Gi thuy t 3c: T n t i m i quan h cùng chi u gi a v n quan h và k t
qu ho t đ ng doanh nghi p (đ c đo l ng theo s vòng quay tài s n,
đ u t hi u qu , t su t l i nhu n trên v n ch s h u và Tobin q).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

3.1.4. KTQTCL tác đ ng đ n k t qu ho t đ ng doanh nghi p (H4)
3.1.4.1. Lý thuy t n n
Lý thuy t tình hu ng gi i thích r ng chi n l c c nh tranh c a m t
doanh nghi p đ nh hình nên ph ng th c ho t đ ng (trong đó có k toán
qu n tr ) đ ki m soát ho t đ ng c a doanh nghi p đ t đ c k t qu ho t
đ ng nh mong đ i (Anderson & Lanen, 1999).


– 14 –
3.1.4.2. Xây d ng gi thuy t H4
Lý thuy t tình hu ng cho r ng s “phù h p” c a đ n v đ c th
hi n khi doanh nghi p đ t đ c k t qu ho t đ ng t t h n nh vào s t
ch c KTQTCL phù h p v i môi tr ng kinh doanh bi n đ ng (c th là
các y u t tình hu ng). Do đó, gi thuy t đ c xây d ng:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Gi thuy t 4: KTQTCL có tác đ ng cùng chi u v i k t qu ho t đ ng
doanh nghi p (đ c đo l ng theo s vòng quay tài s n, đ u t hi u
qu , t su t l i nhu n trên v n ch s h u và Tobin q).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

3.1.5. Vai trò trung gian c a KTQTCL trong m i quan h gi a v n trí
tu và k t qu ho t đ ng doanh nghi p (H5)
M t doanh nghi p có v n trí tu cao k t h p v i t ch c t t
KTQTCL s gia t ng k t qu ho t đ ng doanh nghi p t t h n. H u nh
các nghiên c u tr c đây đ u xây d ng theo quan đi m kinh t truy n
th ng là “môi tr ng kinh doanh  chi n l c  k t qu ho t đ ng”
(nh nghiên c u c a Venkatraman (1989)), ho c quan đi m c u trúc t
ch c là “chi n l c  th c hành  k t qu ho t đ ng” (nh nghiên c u
c a Prajogo and Sohal (2006); Spencer, Joiner, and Salmon (2009);
Teeratansirikool, Siengthai, Badir, and Charoenngam (2013)). Tuy nhiên,
nghiên c u này xây d ng mô hình nghiên c u theo quan đi m “ngu n l c
 th c hành  k t qu ho t đ ng” theo trên lý thuy t d a vào ngu n
l c. Vì l đó, tác gi xây d ng gi thuy t nh sau:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Gi thuy t 5a: KTQTCL có vai trò trung gian đi u ti t m i quan h gi a
v n con ng i và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p.
Gi thuy t 5b: KTQTCL có vai trò trung gian đi u ti t m i quan h gi a
v n c u trúc và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p.
Gi thuy t 5c: KTQTCL có vai trò trung gian đi u ti t m i quan h gi a
v n quan h và k t qu ho t đ ng c a doanh nghi p.


– 15 –

3.2. M i quan h gi a các b ph n v n trí tu và các nhóm
công c KTQTCL
Hình 3.2. Mô hình nghiên c u 2

3.2.1. Lý thuy t n n
Theo lý thuy t n ng l c đ ng, lý thuy t này nh n m nh đ n kh n ng
phù h p và s linh ho t gi a n ng l c và môi tr ng kinh doanh c a đ n
v (Itami & Roehl, 1987). Teece, Pisano, and Shuen (1997) xác đ nh n ng
l c đ ng là “kh n ng hoà h p, xây d ng và c u trúc ngu n l c bên trong
và bên ngoài c a đ n v đ thích ng v i nh ng thay đ i nhanh chóng c a
môi tr ng kinh doanh”.


– 16 –
3.2.2. Xây d ng gi thuy t H6
KTQTCL là n ng l c đ ng c a doanh nghi p giúp nhà qu n lý sáng
t o ra nh ng sáng ki n ho t đ ng nh vào qu n lý t t v n trí tu s n có c a
đ n v v con ng i, c u trúc và m i quan h . Lý thuy t này cho th y
KTQTCL đóng vai trò qu n lý ngu n l c t i đ n v (c th là v n trí tu ).

Hi n t i, ch a có nghiên c u ch ng minh m i quan h gi a các nhóm
công c KTQTCL và các b ph n c a v n trí tu . Do đó, tác gi th c hi n
nghiên c u khám phá đ xác đ nh nhóm công c nào c a KTQTCL s thích
h p qu n lý b ph n nào c a v n trí tu . Tác gi xây d ng gi thuy t nghiên
c u nh sau:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Gi thuy t 6a: Nhóm công c nào c a KTQTCL (nhóm công c v qu n

tr chi phí chi n l c, k toán đ i th c nh tranh, k toán chi n l c hay
k toán khách hàng) s có m i quan h v i v n con ng i.
Gi thuy t 6b: Nhóm công c nào c a KTQTCL (nhóm công c v qu n
tr chi phí chi n l c, k toán đ i th c nh tranh, k toán chi n l c hay
k toán khách hàng) s có m i quan h v i v n c u trúc.
Gi thuy t 6c: Nhóm công c nào c a KTQTCL (nhóm công c v qu n
tr chi phí chi n l c, k toán đ i th c nh tranh, k toán chi n l c hay
k toán khách hàng) s có m i quan h v i v n quan h .


– 17 –

NG 4: PH

CH

4.1. L a ch n ph

NG PHÁP NGHIÊN C U

ng pháp phân tích

Nghiên c u này l a ch n k thu t PLS-SEM vì PLS-SEM thích h p
v i các mô hình nghiên c u ph c t p (Hair Jr & Hult, 2016). Ngoài ra,
Barrett (2007) nh n th y r ng PLS-SEM không có v n đ v i c m u nh
và b d li u không đ t đ c phân ph i chu n (Hair Jr & Hult, 2016). PLSSEM thích h p đ i v i mô hình nghiên c u g m các bi n s d ng thang
đo nguyên nhân và thang đo k t qu (Hair Jr & Hult, 2016).

4.2.

it

ng phân tích và kích c m u

4.2.1.

it

ng phân tích

i v i d li u th c p, nghiên c u s d ng thông tin tài chính trên
báo cáo th ng niên ho c báo cáo tài chính đ xác đ nh giá tr v n trí tu
và k t qu ho t đ ng doanh nghi p. Liên quan d li u s c p, d li u
đ c thu th p thông qua b ng câu h i kh o sát đ c g i đ n nh ng ng i
làm vi c v KTQTCL trong các công ty niêm y t. Ngoài ra, đ i t ng
kh o sát đ c ch n ph i là nhà qu n lý t c p trung gian tr lên ho c thành
viên trong ban qu n lý có ki n th c v k toán, l p k ho ch ho c ki n th c
tài chính v i ít nh t 2 n m kinh nghi m làm vi c trong t ch c hi n t i.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

4.2.2. Kích c m u
Kích c m u đ c tính toán b i ch
(Faul, Erdfelder, Lang, & Buchner, 2007).

ng trình G*Power 3.1.9.2

Hình 4.1. Tính toán kích c m u c a hai mô hình nghiên c u

Source: The author


– 18 –
Theo nh k t qu trong hình 4.1, kích c m u trong mô hình nghiên
c u th nh t và th hai l n l t là 127 và 85. Vì v y, kích c m u t i thi u
áp d ng th ng nh t cho c hai mô hình nghiên c u là 127 m u v i ba tham
s : n ng l c th ng kê 80% t i m c ý ngh a th ng kê α là 0,05, m c đ nh
h ng đ c phát hi n m c trung bình 0,25.

4.3. Quy trình nghiên c u
Hình 4.2. Quy trình nghiên c u

– 19 –

4.4. o l

ng các bi n

4.4.1. o l

ng m i b ph n c a v n trí tu

o l ng các bi n v n trí tu d a vào mô hình “Value Added
Intellectual Coefficient” (VAICTM) đ c gi i thi u b i Public (2000).
Hình 4.3. Mô hình VAICTM

4.4.1.1. o l

ng bi n giá tr t ng thêm (VA)

V n trí tu (IC) c a doanh nghi p chính là giá tr t ng thêm do doanh
nghi p t o ra, đ c đo l ng theo công th c:
VA = Kh u hao và Phân b + Ti n l ng + Chi phí lãi vay + Chi phí thu
thu nh p doanh nghi p + L i nhu n sau thu
4.4.1.2. o l

ng tính hi u qu v n con ng

i (HCE)

Tính hi u qu c a v n con ng i (HCE) đ c đo l ng b i m i
đ ng giá tr t ng thêm đ c t o ra b i m i đ ng v n con ng i công ty đ u

t . HCE đ c tính nh sau:


– 20 –
VA
HC
ng tính hi u qu v n c u trúc (SCE)
HCE =

4.4.1.3. o l

V n c u trúc bao g m v n sáng t o (RDC) và v n quy trình – t
ch c (ORGC) (Nazari, 2010), nh sau:
SC
RDC + ORGC RDC ORGC
=
=
+
VA
VA
VA
VA
Tính hi u qu v n sáng t o
SCE =

Tính hi u qu c a v n sáng t o đ

c tính nh sau:

RDC

VA
Tác gi s d ng bi n RDCt, là giá tr đ u t nghiên c u phát tri n
(R&D) l y k qua các n m, đ c tính b ng cách l y giá tr đ u t R&D
n m hi n t i c ng v i giá tr còn l i c a đ u t R&D các n m tr c, do
đó c n có m t t l phân b thích h p cho giá tr đ u t R&D. D a vào
các nghiên c u tr c đây c a Baruch Lev and Sougiannis (1996); Gu and
Lev (2001); Shangguan (2005), tác gi gi đ nh kho n đ u t R&D s có
vòng đ i ba n m và phân b theo ph ng pháp đ ng th ng.
RDCE =

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

RDCi,t = RDi,t + 2/3 RDi,t-1 + 1/3 RDi,t-2
Tính hi u qu c a v n quy trình – t ch c
Tính hi u qu c a v n quy trình – t ch c (ORGCE) đ

c tính:

ORGC
VA
o l ng v n quy trình – t ch c (ORGC) b ng cách v n hoá chi
phí bán hàng, qu n lý doanh nghi p (SGA), t ng t nh vi c v n hoá chi
phí R&D, theo nghiên c u c a Lev and Sougiannis (1996). Khi đó, nghiên
c u th c hi n h i quy 2 b c theo ngành đ h n ch v n đ n i sinh:
ORGCE =

Log(Ei,t) =

0+

1Log(PPEi,t-1)

+ 2Log(RDCi,t-1)+ 1Log(SGAi,t)+
2Log(SGAi,t-1) + 3Log(SGAi,t-2) (1)


– 21 –
Theo ph ng pháp h i quy 2 b c, trong giai đo n h i quy ban đ u,
SGAi,t đ c h i quy v i kh n ng sinh l i (ROA) và quy mô doanh nghi p
(TA), tr c khi th c hi n h i quy giai đo n hai gi a SGAi,t and log(Ei,t).
Ph ng trình h i quy giai đo n đ u nh sau:
Log(SGAi,t) = ϕ0 + ϕ1TAi,t-1 + ϕ2ROAi,t-1 +

i,t

Sau khi xác đ nh các giá tr 1, 2, 3 trong ph ng trình (1) theo
ngành, n u các giá tr 1, 2, 3 đ t đ c ý ngh a th ng kê, nó chính là t l
đóng góp c a SGA trong các n m t, t-1, t-2 góp ph n t o ra l i nhu n trong

n m hi n t i. ∑( 1, 2, 3) th hi n t ng t l đóng góp SGA c a các n m
t, t-1, t-2 vào l i nhu n c a n m t. Khi đó, ω1 = 1/ ∑( 1, 2, 3); ω2 = 2/
∑( 1, 2, 3); ω3 = 3/ ∑( 1, 2, 3) l n l t là t l phân b chi phí SGA
đã s d ng trong n m t, t-2, t-1. Sau khi xác đ nh các giá tr ω1, ω2, ω3, v n
quy trình – t ch c theo t ng doanh nghi p s đ c đo l ng d a trên giá
tr còn l i lu k c a SGA trong 2 liên ti p nh sau:
ORGCi,t = (1 – ω1)SGAi,t + (1 – ω2 – ω3)SGAi,t-1
4.4.1.4. o l

ng tính hi u qu c a v n quan h (RCE)

Tính hi u qu c a v n quan h đ c đo l ng b ng giá tr v n quan
h chia cho giá tr t ng thêm. Cách khác, v n quan h b ng t ng v n c u
trúc và v n quan h tr đi v n c u trúc.
RCE = SRCE – SCE
4.4.2. o l

ng bi n K toán qu n tr chi n l

c

o l ng m c đ v n d ng KTQTCL đ c kh o sát qua câu h i
“Anh/ ch hãy đánh giá m c đ v n d ng t i đ n v v i nh ng công c
KTQTCL sau đây”, đ c h i v i 18 công c KTQTCL, theo thang đo
Likert 5 m c đ , v i m c đ 1 “không v n d ng” và m c đ 5 “luôn luôn
s d ng”.
4.4.3. o l

ng bi n k t qu ho t đ ng doanh nghi p

Nghiên c u này ch n ch tiêu là s vòng quay t ng tài s n và đ u
t hi u qu đ đo l ng k t qu ho t đ ng v tính hi u qu (n ng su t
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i


– 22 –
ho t đ ng) nh m mang l i giá tr t ng thêm cho doanh nghi p. Ti p theo,
nghiên c u s d ng t su t l i nhu n trên v n ch s h u nh là m t ch
tiêu tài chính v k t qu ho t đ ng đ đánh giá kh n ng sinh l i. Cu i
cùng, m c dù có nhi u ph ng th c đ nh giá doanh nghi p, tác gi ch n
Tobin q nh ch tiêu tài chính đo l ng k t qu ho t đ ng v giá tr doanh
nghi p.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

4.4.4. o l

ng các bi n ki m soát

Theo m t s nghiên c u tr c (nh Biddle & Gilles, 2006; Cadez,
2006; F. Chen, Hope, Li, & Wang, 2011; Seaman & Williams, 2011),
nghiên c u đã s d ng 4 bi n ki m soát vào mô hình nghiên c u nh sau:
Ký hi u

Mô t

Công th c tính

AGE

Tu i c a công ty

Logarit (n m t – n m thành l p)

GRW

T l t ng tr

(Doanh thu n m t – Doanh thu
n m t-1)/ Doanh thu n m t-1

LEV
SIZE

ng

òn b y tài chính
Quy mô

T ng n dài h n chia cho t ng
tài s n
SIZE = Logarit(T ng tài s n)


– 23 –

NG 5:

CH

C I M M U VÀ ÁNH GIÁ
THANG O

5.1. Thu th p d li u đ xây d ng bi n KTQTCL
B ng câu h i kh o sát đ c d ch sang ti ng Vi t theo quy trình ch t
ch c a Brislin (1970). Tr c tiên đ th c hi n nghiên c u s b , b ng
câu h i kh o sát đ c g i đ n nh ng sinh viên có ki n th c trong l nh
v c KTQTCL đang theo h c ch ng trình ACCA, CIMA và có kinh
nghi m làm vi c. Sau khi có đ c 80 m u kh o sát, nghiên c u này đã áp
d ng k thu t phân tích Cronbach Alpha và phân tích nhân t khám phá
EFA đ đánh giá s b giá tr tin c y, giá tr h i t , giá tr phân bi t c a
các thang đo b ng ph n m m SPSS 20.0. Sau đó, tác gi ti p t c thu th p
m u.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

M u nghiên c u chính th c g m có 174 phi u kh o sát có giá tr .

5.2.

c đi m m u
B ng 5.1.

c đi m m u theo ngành

Ngành
Ngành s n xu t
Ngành khai khoáng và n ng l ng
Ngành th ng m i

Ngành logistic và thi t b v n chuy n
Ngành b t đ ng s n và xây d ng
Ngành d ch v
Ngành nông nghi p
T ng

S m u
62
22
17
19
32
12
10
174

T l
35,63
12,64
9,77
10,92
18,39
6,90
5,75
100
Ngu n: Tác gi

B ng 5.2.

c đi m m u theo quy mô t ch c và m c đ v n d ng

KTQTCL

Quy mô theo t ng ngu n v n
(tri u VN )
Doanh nghi p nh

S m u.
2

%
1,14

M c đ v n d ng KTQTCL
M c đ th p
M c đ cao
(> 45)
(≤ 45)
S m u.
%
S m u.
%
1
0,82
1
1,92