BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
BÙI THẾ HÙNG
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI VIỄN THÔNG
ĐẮK NÔNG
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 60.34.03.01
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
Đà Nẵng – Năm 2016
Công trình được hoàn thành tại
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
Người hướng dẫn KH: PGS. TS. HOÀNG TÙNG
Phản biện 1: PGS.TS. Trần Đình Khôi Nguyên
Phản biện 2: PGS.TS. Võ Văn Nhị
Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt
nghiệp Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh họp tại Đại học Đà Nẵng vào
ngày 17 tháng 01 năm 2016
Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng
- Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, Viễn thông là một ngành đang có sự canh tranh rất
cao, vì vậy, mọi thông tin về chi phí, lãi (lỗ) thực sự của từng nhóm
khách hàng, từng khu vực, … rất cần thiết cho Ban giám đốc đưa ra
các quyết định hợp lý phù hợp với tình hình kinh doanh thực tế của
đơn vị, đặc biệt là những quyết định về giá cả, quảng cáo, chiết khấu,
khuyến mãi kể cả việc thay đổi cơ cấu sản phẩm, dịch vụ.
Xuất phát từ yêu cầu trên, tác giả chọn đề tài “Kế toán quản trị
chi phí tại Viễn thông Đắk Nông” làm luận văn tốt nghiệp.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Nghiên cứu thực trạng kế toán quản trị chi phí đã được tổ
chức ở Viễn thông Đắk Nông như thế nào?
- Từ đó đề xuất giải pháp kế toán quản trị chi phí trong doanh
nghiệp nhằm khai thác lợi ích của kế toán quản trị chi phí đối với
công tác quản trị doanh nghiệp.
3. Câu hỏi nghiên cứu
1. Nhu cầu kế toán quản trị nói chung và kế toán quản trị chi
phí của nhà quản trị trong doanh nghiệp và mức độ thỏa mãn của họ
đối với thông tin do kế toán chi phí cung cấp hiện nay như thế nào?
2. Có những nhân tố nào ảnh hưởng tới kế toán quản trị chi phí
trong doanh nghiệp?
3. Việc tổ chức kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp
đang thực hiện ở mức độ như thế nào?
4. Từ kết quả đánh giá thực trạng kế toán quản trị chi phí tại
Viễn thông Đắk Nông đưa ra những giải pháp nào để có thể tổ chức
kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp nhằm khai thác lợi ích
2
của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí đối với công tác quản
trị doanh nghiệp?
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng: Luận văn tập trung nghiên cứu những nội dung cơ
bản của kế toán quản trị tại Viễn Thông Đắk Nông.
Phạm vi: Là Viễn Thông Đắk Nông, bao gồm tất cả các đơn vị
trực thuộc tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh thuộc Viễn Thông
Đắk Nông.
5. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài này tác giả sử dụng phương pháp nghiên
cứu cụ thể như: Hệ thống hóa, so sánh, phân tích, logic, ... để hệ
thống hóa lý luận, tìm hiểu thực tế liên quan, từ đó triển khai tổ chức
công tác kế toán đáp ứng yêu cầu quản trị nội bộ tại doanh nghiệp.
- Phương pháp thu thập dữ liệu:
+ Dữ liệu thứ cấp: Báo cáo, sổ sách trực tiếp tại doanh nghiệp,
thông tin cần thiết từ sách báo, tạp chí và những văn bản liên quan.
+ Dữ liệu sơ cấp: điều tra thu thập ý kiến của nhà quản lý và
các bộ phận thuộc doanh nghiệp.
-Phương pháp xử lý dữ liệu: Đối với các dữ liệu thu được, các
phương pháp xử lý sau: Tổng hợp, phân tích, đối chiếu, so sánh.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Về mặt lý thuyết: Nghiên cứu các đặc điểm riêng của ngành
Viễn thông; hệ thống hóa những vấn đề cơ bản của kế toán quản trị
chi phí trong doanh nghiệp sản xuất.
- Về mặt thực tiễn:
+ Phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức kế toán quản trị chi
phí tại Viễn thông Đắk Nông;
3
+ Nêu ra được các nguyên nhân tồn tại trong việc tổ chức kế
toán quản trị chi phí tại Viễn thông Đắk Nông;
+ Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán quản trị
chi phí tại viễn thông Đắk Nông.
7. Bố cục luận văn
Ngoài các phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo
và các phụ lục, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận chung về kế toán quản trị chi phí
trong doanh nghiệp
Chương 2: Thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Viễn thông
Đắk Nông
Chương 3: Các giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí
tại Viễn thông Đắk Nông.
8. Tổng quan tài liệu nghiên cứu:
Về kế toán quản trị chi phí đến nay đã có rất nhiều đề tài
nghiên cứu như một số đề tài sau:
1. Luận văn thạc sỹ, Đại học Đà Nẵng (2012) “Kế toán quản
trị chi phí tại công ty cổ phần vận tải biển Đà Nẵng” của tác giả:
Trần Thị Phương Linh.
2. Luận văn thạc sỹ, Đại học Đà Nẵng (2010) “Hoàn thiện kế
toán quản trị chi phí tại công ty cổ phần Vinaconex 25 ” của tác giả:
Nguyễn Thị Kim Cường.
Tuy nhiên đề tài nghiên cứu liên quan đến kế toán quản trị
trong ngành Viễn thông-công nghệ thông tin tính đến thời điểm hiện
tại thì chỉ có một số ít, như một số đề tài sau:
3. Luận văn thạc sỹ, Đại Học Đà Nẵng (2010) “Hoàn thiện kế
toán quản trị chi phí tại Viễn thông Quảng Ngãi” của tác giả: Nguyễn
Thị Minh Tâm.
4
4. Luận văn thạc sỹ, Đại Học Đà Nẵng (2015) “Kế toán trách
nhiệm tại Viễn thông Quảng Bình” của tác giả: Nguyễn Thanh Hưng.
5. Bài báo (2008): “Phân loại thông tin kế toán quản trị” của
tác giả: Trương Thị Thủy
Tuy nhiên các công trình nghiên cứu trên chưa nghiên cứu
chuyên sâu, tổng thể về hệ thống thông tin kế toán quản trị áp dụng
cho doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực Viễn thông – Công nghệ
thông tin. Các các công trình nghiên cứu này không đi sâu vào việc
phân tích chi phí, xác định hiệu quả theo từng dịch vụ; có đề tài đi
theo hướng phân tích chi phí theo sản lượng thời gian (giá thành dịch
vụ/phút). Điểm đổi mới tại công trình nghiên cứu này tác giả trên cở
sở kế thừa lại những kết quả nghiên cứu trên nhưng phân tách rõ chi
phí, hiệu quả theo từng dịch vụ và trong công trình nghiên cứu tác
giả phân tích chi phí, hiệu quả theo cách tính sản lượng trên thuê bao
không đi sâu vào tính giá thành theo thời gian.
5
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TRONG DOANH NGHIỆP
1.1. KHÁI QUÁT VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG
DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT
1.1.1. Khái niệm về chi phí, quản trị chi phí và kế toán
quản trị chi phí trong doanh nghiệp
a. Chi phí
Là những phí tồn về các nguồn lực gắn liền với hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp và phải được đo lường bằng thước
đo tiền tệ trong một khoảng thời gian xác định.
b. Quản trị chi phí
Quản trị chi phí là việc tập hợp, tính toán và kiểm soát các
chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh nhằm cung
cấp các thông tin chi phí cần thiết cho công việc quản trị doanh
nghiệp.
c. Kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp
Kế toán quản trị chi phí là một bộ phận của kế toán quản trị
chuyên thực hiện việc xử lý và cung cấp các thông tin về chi phí để
mỗi tổ chức thực hiện chức năng quản trị yếu tố nguồn lực tiêu dùng
cho các hoạt động, nhằm xây dựng kế hoạch, kiểm soát, đánh giá
hoạt động và ra các quyết định hợp lý. KTQT chi phí nhấn mạnh đến
tính dự báo của thông tin và trách nhiệm của các nhà quản trị từ cấp
cơ sở đến cấp cao. Chi phí bao nhiêu, thay đổi như thế nào khi các
nhân tố nội tại thay đổi, KTQT chi phí phải nắm bắt những thông tin
đó kịp thời để nhà quản trị đưa ra các giải pháp điều chỉnh hợp lý tại
các thời điểm khác nhau.
6
1.1.2. Vai trò của kế toán quản trị chi phí trong việc thực
hiện chức năng quản lý
Quản trị doanh nghiệp có bốn chức năng cơ bản là: (1) Hoạch
định; (2) Tổ chức thực hiện; (3) Kiểm tra, đánh giá; (4) Ra quyết
định. KTQT chi phí ra đời, phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu
thông tin để nhà quản trị thực hiện toàn diện các chức năng quản trị
đó.
1.2. PHÂN LOẠI CHI PHÍ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP
SẢN XUẤT
Để phục vụ cho yêu cầu của nhà quản trị trong việc phân tích,
đánh giá chi phí, kiểm soát và quản trị chi phí một cách tốt nhất, cần
thiết phải phân loại chi phí. Tuỳ theo đặc điểm của chi phí, mục đích
và yêu cầu quản trị, chi phí được phân loại theo nhiều tiêu thức khác
nhau.
1.2.1. Phân loại theo chức năng hoạt động sản xuất kinh
doanh
- Chi phí sản xuất
Để tiến hành quá trình sản xuất, doanh nghiệp phải chuẩn bị
đủ các yếu tố như: thiết bị sản xuất; nguyên liệu, vật liệu; công cụ,
dụng cụ; lao động;...Quá trình sản xuất là quá trình kết hợp các yếu
tố này để
nghiệp sản xuất chi phí sản xuất gồm có 3 khoản mục: chi phí
nguyên liệu, vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp & chi phí
sản xuất chung.
- Chi phí ngoài sản xuất
Chi phí ngoài sản xuất là chi phí liên quan đến quá trình tiêu
thụ sản phẩm & quản lý doanh nghiệp. Chi phí ngoài sản xuất bao
7
gồm: chi phí bán hàng & chi phí quản lý doanh nghiệp.
1.2.2. Phân loại chi phí theo mối quan hệ giữa chi phí và
các đối tượng tập hợp chi phí
Theo cách phân loại này, chi phí sản xuất kinh doanh trong
doanh nghiệp gồm chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp.
1.2.3. Phân loại chi phí theo mối quan hệ giữa chi phí với
khối lượng hoạt động
Xem xét mối quan hệ giữa chi phí với khối lượng hoạt động
là xem xét sự thay đổi của chi phí theo các mức độ hoạt động khác
nhau trong doanh nghiệp. Khối lượng hoạt động của doanh nghiệp
thể hiện ở khối lượng công việc, khối lượng sản phẩm sản xuất, số
giờ máy hoạt động,...trong kỳ. Theo cách phân loại này, chi phí của
doanh nghiệp bao gồm: biến phí, định phí và chi phí hỗn hợp.
1.2.4. Phân loại chi phí sử dụng trong kiểm tra và ra quyết
định
- Chi phí kiểm soát được và chi phí không kiểm soát được
- Chi phí chìm
- Chi phí chênh lệch
- Chi phí cơ hội
Để phục vụ tốt cho hoạt động quản lý yêu cầu cần phải hiểu
biết kỹ lưỡng về chi phí và được sử dụng một cách tích cực phổ biến
nhất trong KTQT đó là cách phân loại chi phí theo cách ứng xử. Xem
xét chi phí theo cách ứng xử giúp thấy rõ mối quan hệ giữa chi phí –
sản lượng – lợi nhuận. Báo cáo thu nhập của DN được lập theo cách
nhìn nhận chi phí như vậy trở thành công cụ đắc lực cho người quản
lý trong việc xem xét và phân tích các vấn đề.
8
1.3. NỘI DUNG CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG
DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT
Luận văn sẽ trình bày bốn nội dung của kế toán quản trị chi
phí là (1) Lập dự toán chi phí; (2) Tổ chức chi phí thực hiện; (3)
Kiểm soát, đánh giá chi phí; (4) Phân tích chi phí để ra quyết định.
1.3.1. Lập dự toán chi phí
Hệ thống thông tin dự toán chi phí là hệ thống thông tin chi
phí hướng tới tương lai được cấu thành bởi hệ thống định mức chi
phí và hệ thống dự toán chi phí.
a. Hệ thống định mức chi phí
Định mức chi phí là chi phí đơn vị dự tính, được xây dựng để
làm tiêu chuẩn cho từng yếu tố chi phí căn cứ trên giá tiêu chuẩn và
mức sử dụng tiêu chuẩn về nguồn lực.
b. Hệ thống dự toán chi phí
Dự toán chi phí là quá trình tính toán chi tiết chi phí cho kỳ
tới, nhằm huy động và sử dụng tối đa nguồn lực theo các mục tiêu
đã đề ra.
1.3.2. Tổ chức chi phí thực hiện
Thông tin chi phí thực hiện (còn gọi là các thông tin quá khứ)
là nguồn thông tin chi phí thu nhận được từ những sự kiện kinh tế
đã phát sinh.
Để thu nhận, xử lý và phản ánh hệ thống thông tin thực hiện,
KTQT chi phí vận dụng các phương pháp kế toán như phương
pháp chứng từ, phương pháp tài khoản, phương pháp tổng hợp cân
đối,...
a. Tổ chức hệ thống chứng từ hạch toán chi phí
Để tăng cường công tác quản lý chi phí cũng như để cung cấp
các thông tin đặc thù cho hệ thống kế toán quản trị chi phí, ngoài các
9
nội dung có sẵn trên mẫu chứng từ, doanh nghiệp có thể thiết kế bổ
sung thêm các thông tin chi tiết về các nghiệp vụ kinh tế.
b. Tổ chức hệ thống thông tin chi phí sản xuất
Một trong những mục tiêu quan trọng của HTTT chi phí hỗ trợ
cho quá trình sản xuất là quản lý chi tiết các chi phí phát sinh. Chi
tiết các khoản chi phí cung cấp những thông tin kiểm soát quan
trọng (chẳng hạn như những chênh lệch giữa chi phí định mức và
chi phí thực tế) và những yêu cầu về thông tin này cũng thay đổi
phụ thuộc vào đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp.
c. Xác định chi phí cho các đối tượng chịu phí theo phương
pháp truyền thống
Hiện nay, kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm
theo các phương pháp truyền thống thường áp dụng một trong ba
phương pháp hạch toán chi phí sản xuất để xác định chi phí cho
đối tượng chịu phí là phương pháp chi phí thực tế, phương pháp
chi phí thực tế kết hợp chi phí ước tính và phương pháp chi phí
định mức.
- Phương pháp chi phí thực tế
- Phương pháp chi phí thực tế kết hợp chi phí ước tính
- Phương pháp chi phí định mức
d. Tổ chức xác định chi phí cho các đối tượng chịu phí theo
mô hình quản lý chi phí hiện đại
- Phương pháp xác định giá phí theo hoạt động
Theo phương pháp ABC, trước hết tập hợp các chi phí sản
xuất chung cho các hoạt động của doanh nghiệp, sau đó tiến hành
phân bổ chi phí của từng hoạt động vào đối tượng tính chi phí dựa
trên mối quan hệ nhân quả giữa hoạt động và đối tượng tính phí.
Để áp dụng phương pháp này cần xác định cụ thể có bao nhiêu
10
hoạt động chính, nguồn lực được sử dụng để tạo ra sản phẩm
dịch vụ (đối tượng tính phí). Do vậy, không tính chi phí nguồn lực
vào đối tượng tính phí khi đối tượng này không sử dụng nguồn lực
đó.
- Phương pháp xác định chi phí theo chu kỳ sống của sản
phẩm
Chu kỳ sống của sản phẩm là khoảng thời gian mà một sản
phẩm tồn tại, gồm 4 giai đoạn: Nghiên cứu, thử nghiệm - Triển khai Bão hòa - Suy thoái. Các phương pháp xác định chi phí hợp lý nhất
đối với doanh nghiệp giai đoạn này là phương pháp chi phí mục tiêu
(target costing).
e. Tổ chức hệ thống báo cáo chi phí thực hiện
Cung cấp thông tin về chi phí thực hiện cho nhà quản trị
bộ phận và nhà quản trị cấp cao hơn là các loại báo cáo chi phí. Từ
đó giúp nhà quản trị có được những đánh giá đúng đắn về hiệu quả
hoạt động SXKD.
1.3.3. Kiểm soát, đánh giá chi phí
a. Tổ chức HTTT để kiểm soát chi phí
- Tổ chức hệ thống cơ sở dữ liệu
Hệ thống cơ sở dữ liệu để kiểm soát chi phí gồm có dữ liệu
thu nhận từ hệ thống dự toán chi phí của doanh nghiệp và các báo
cáo chi phí thực hiện. KTQT chi phí so sánh quá trình thực hiện chi
phí với dự toán đã lập nhằm xác định thông tin về chi phí chênh
lệch.
- Hệ thống phương pháp để phân tích chi phí
+ Phương pháp phân tích chi phí chênh lệch
Chi phí chênh lệch là những khoản chi phí khác biệt giữa
phương án đề xuất (định mức và dự toán chi phí) so với hiện trạng
11
(chi phí thực hiện). Những khoản mục chi phí không chịu tác động
bởi phương án đề xuất không phải là chi phí chênh lệch và có thể bỏ
qua.
+ Phương pháp kiểm soát chi phí thông qua các trung tâm
quản lý chi phí.
Trung tâm quản lý chi phí là nơi tập hợp chi phí và gắn với
một đơn vị tính phí. Việc phân chia chi phí ra thành nhiều trung tâm
quản lý chi phí sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác thu thập thông
tin về chi phí dễ dàng hơn, qua đó cung cấp thông tin về chi phí phát
sinh ở nhiều bộ phận khác nhau của doanh nghiệp.
1.3.4. Phân tích chi phí để ra quyết định
Tổ chức phân tích chi phí để ra quyết định kinh doanh ngắn
hạn
- Tổ chức cơ sở dữ liệu phân tích
Sau khi lập dự toán chi phí, kiểm soát quá trình phát sinh chi
phí thực hiện, KTQT chi phí sẽ sử dụng các phương pháp phân tích
chi phí để ra các quyết định kinh doanh. Việc phân tích chi phí để ra
các quyết định kinh doanh được thực hiện một cách linh hoạt tùy
theo từng tình huống cụ thể nảy sinh trong thực tiễn hoạt động kinh
doanh.
- Hệ thống phương pháp sử dụng phân tích chi phí để ra quyết
định kinh doanh ngắn hạn
+ Phương pháp phân tích Chi phí - Sản lượng - Lợi nhuận
(CVP)
Lãi trên biến phí = Doanh thu - Biến phí
Tỷ lệ Lãi trên biến phí = Lãi trên biến phí / Doanh thu
Lợi nhuận thuần = Lãi trên biến phí - định phí
Điều này cho thấy sau điểm hoà vốn doanh nghiệp sẽ không
12
phải bù đắp cho phần chi phí cố định đã được bù đắp bởi các sản
phẩm hoà vốn của doanh nghiệp. Do vậy, cứ mỗi sản phẩm tiêu thụ
sau điểm hoà vốn, doanh nghiệp sẽ thu được lợi nhuận bằng phần
chênh lệch giữa giá bán đơn vị với biến phí đơn vị của sản phẩm
đó.
Sản lượng hòa vốn = ∑ Chi phí cố định / Lãi trên biến phí
bình quân đơn vị
Doanh thu hòa vốn = ∑ Chi phí cố định / Tỷ lệ lãi trên biến
phí bình quân
Sản lượng đạt lợi nhuận dự kiến = (∑ Chi phí cố định + Lợi
nhuận dự kiến) / Lãi trên biến phí bình quân đơn vị sản phẩm
+ Phương pháp phân tích thông tin thích hợp.
Phương pháp này là một quy trình chọn lọc, đơn giản hoá
thông tin các phương án để cung cấp thông tin ngắn gọn, phù hợp,
nhanh chóng và có trọng tâm cho chọn lựa một phương án kinh
doanh và sau đó dựa trên việc nhận diện các thông tin thích hợp để ra
các quyết định kinh doanh ngắn hạn. Tiêu chuẩn về mặt kinh tế của
việc chọn các quyết định ngắn hạn là phương án đó phải đem lại lợi
nhuận cao nhất (doanh thu lớn nhất hoặc chi phí thấp nhất).
- Tổ chức hệ thống báo cáo chi phí để ra quyết định ngắn hạn
Để phục vụ cho mục đích sử dụng nội bộ của các nhà quản trị
doanh nghiệp trong phân tích CVP, doanh nghiệp tiến hành lập Báo
cáo kết quả kinh doanh theo cách ứng xử của chi phí. Báo cáo này
phải thể hiện được ba chỉ tiêu chính là Doanh thu, Lãi trên biến phí
và Lợi nhuận thuần.
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
13
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI VIỄN THÔNG ĐẮK NÔNG
2.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHÁI QUÁT VỀ VIỄN THÔNG ĐẮK
NÔNG
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển
Tên doanh nghiệp
: Viễn thông Đắk Nông.
Tên giao dịch
: VNPT Đắk Nông.
Trụ sở
: Số 01 Huỳnh Thúc Kháng, thị xã Gia
Nghĩa, Tỉnh Đắk Nông.
Điện Thoại
: 05013542222
Fax : 05013546666
Email
:
Web
:
Năm 2011 thực hiện thống nhất kinh doanh Viễn thông trên
toàn quốc theo địa giới hành chính cấp tỉnh, kể từ 01/07/2011 Viễn
thông Đắk Nông được thành lập trên cơ sở tổ chức lại Viễn thông
Đắk Lắk – Đắk Nông. Viễn thông Đắk Nông là đơn vị thành viên
thuộc Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), đảm nhận
cung cấp đầy đủ các dịch vụ viễn thông - công nghệ thông tin trên
địa bàn tỉnh Đắk Nông.
2.1.2. Đặc điểm ngành nghề kinh doanh của Viễn thông
Đắk Nông
Lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh chính:
- Kinh doanh các dịch vụ VT-CNTT (dịch vụ điện thoại cố
định, Gphone, Internet MegaVNN, Fiber cáp quang, truyền hình
MyTV, di động Vinaphone,…).
- Sản xuất, kinh doanh, vật tư thiết bị VT-CNTT.
14
- Thi công lắp đặt, bảo dưỡng công trình VT-CNTT.
- Kinh doanh các dịch vụ quảng cáo.
- Kinh doanh các dịch vụ truyền thông.
- Kinh doanh bất động sản, cho thuê văn phòng.
2.2. CƠ CẤU TỔ CHỨC QUẢN LÝ VÀ MÔ HÌNH QUẢN LÝ
TÀI CHÍNH TẠI VIỄN THÔNG ĐẮK NÔNG
2.2.1. Cơ cấu tổ chức quản lý tại Viễn thông Đắk Nông
15
Mô hình tổ chức kế toán tại Viễn thông Đắk Nông
2.2. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI VIỄN
THÔNG ĐẮK NÔNG
2.2.1. Khái quát nhu cầu kế toán quản trị chi phí tại Viễn
thông Đắk Nông
Nhà quản trị đã thể hiện nhu cầu cần có thông tin dự toán chi
phí, thông tin về chi phí đã thực hiện, thông tin về chi phí theo các
địa điểm phát sinh chi phí và trách nhiệm của các bộ phận liên qua
đến việc phát sinh chi phí. Tuy nhiên kết quả khảo sát cũng cho thấy
thực tế nhu cầu thông tin chi phí sử dụng cho công tác quản trị doanh
nghiệp của nhà quản trị còn chưa rõ ràng, chưa có yêu cầu cụ thể,
16
quyết liệt đến bộ phận kế toán, việc ra quyết định phần lớn vẫn dựa
trên kinh nghiệm.
2.2.2. Đặc điểm tổ chức hạch toán chi phí sản xuất
Doanh nghiệp tổ chức hạch toán chi phí sản xuất theo hình
thức chủ yếu là hạch toán chi phí sản xuất theo quá trình.
2.2.3. Phân loại chi phí
Từ thực tế khảo sát tại doanh nghiệp cho thấy, việc phân loại
chi phí mới chỉ nhằm mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho kế toán tài
chính mà chưa có giá trị trong công tác quản trị doanh nghiệp. Phân
loại chi phí theo các cách là phân loại theo nội dung kinh tế của chi
phí; phân loại theo chi phí sản xuất và chi phí ngoài sản xuất và phân
loại theo kết cấu chi phí trong giá thành; chưa có phân loại theo định
phí và biến phí; chưa phân loại thành chi phí kiểm soát được và
không kiểm soát được.
2.2.4. Lập dự toán chi phí
a. Định mức chi phí
Tại Viễn thông Đắk Nông đã được Tập đoàn VNPT quy định
tương đối đầy đủ về các định mức chi phí.
b. Hệ thống Dự toán chi phí tại Viễn thông Đắk Nông
Bao gồm: Hệ thống dự toán chi phí tại Viễn thông Đắk Nông
và hệ thống dự toán tại các đơn vị trực thuộc:
- Tại Văn phòng Viễn thông Đắk Nông:
Dự toán chi phí được thực hiện chung với dự toán tổng thể kế
hoạch kinh doanh (phát triển thuê bao, doanh thu, lợi nhuận,…) do
Tập đoàn VNPT xác định trong năm.
Qua nghiên cứu phương pháp và các hướng dẫn định hướng
xây dựng dự toán của Tập đoàn VNPT chủ yếu dựa vào chức năng,
17
nhiệm vụ trong năm tới để xác định dự toán cho Viễn thông Đắk
Nông theo phương pháp tỷ lệ.
- Tại các đơn vị trực thuộc
Các đơn vị trực thuộc dựa trên cơ sở số lượng thuê bao phát
triển được trong năm của đơn vị mình, để đề xuất số lượng thuê bao
phát triển trong năm tới, doanh thu tăng thêm, doanh thu duy trì của
năm tới dựa theo các mức yêu cầu chung mà Viễn thông Đắk Nông
cần đạt được trong năm 2015 để xây dựng các kế hoạch cụ thể.
Qua phân tích thực trạng về lập dự toán chi phí tại Viễn thông
Đắk Nông tác giả nhận thấy đơn vị cũng đã áp dụng các phương
pháp định mức, lập báo cáo dự toán khá đầy đủ, nhưng bên cạnh đó
cách phân loại chi phí vần chủ yếu dựa trên công dụng kinh tế và dự
toán này được giao cho các cấp đơn vị dạng tĩnh.
2.2.5. Tổ chức chi phí thực hiện
a. Tổ chức thu nhận thông tin ban đầu
Thông tin ban đầu về chi phí thực hiện phát sinh tại Viễn
thông Đắk Nông được thu nhận thông qua các chứng từ phản ánh các
hao phí phát sinh tại văn phòng, các đơn vị trực thuộc. Các loại
chứng từ này đều được tuân thủ theo chế độ chứng từ ban hành theo
chế độ kế toán tại quyết định số 15/2006/QĐ-BTC.
b. Tổ chức hạch toán chi phí kinh doanh thực tế
Quá trình sản xuất mang tính dây chuyền, do nhiều đơn vị
tham gia nên Viễn thông Đắk Nông là đơn vị hạch toán phụ thuộc,
các Trung tâm trực thuộc là đơn vị hạch toán nội bộ.
Quá trình sản xuất gắn liền với quá trình tiêu thụ sản phẩm nên
không thể đưa sản phẩm vào kho tích lũy do đó trong hệ thống tài
khoản không sử dụng TK155 và không có sản phẩm dở dang.
18
Quá trình sản xuất không giữ tính đều đặn, ổn định, mà phụ
thuộc vào nhu cầu của khách hàng.
Trong quá trình khai thác dịch vụ viễn thông, doanh thu
thường chỉ xuất hiện ở công đoạn đầu hoặc công đoạn cuối trong khi
chi phí phát sinh tại tất cả các công đoạn tham gia vào quá trình khai
thác, sản xuất.
c. Tổ chức hạch toán chi
phí bán hàng và chi phí quản lý
doanh nghiệp
Tại Viễn thông Đắk Nông, lãnh đạo đơn vị quan tâm nhất đến
lợi nhuận cuối cùng, và do đặc thù là đơn vị hạch toán phụ thuộc Tập
đoàn nên chỉ xác định đến lợi nhuận trước thuế (được định nghĩa
trong báo cáo quản trị là chênh lệch thu chi). Vì vậy báo cáo quản trị
tổng hợp theo khoản mục bao gồm chi phí trực tiếp, chi phí bán
hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp trên một hệ thống báo cáo.
2.2.6. Kiểm soát, đánh giá chi phí
Chi phí sản xuất hiện tại được doanh nghiệp kiểm soát thông
qua chỉ tiêu thực hiện so sánh với định mức kế hoạch giao. Tuy
nhiên việc so sánh mới chỉ dừng lại ở việc tính toán mức độ chênh
lệch chứ chưa tiến hành xác định các nhân tố tác động và mức độ ảnh
hưởng của các nhân tố đến chênh lệch chi phí.
2.2.7. Phân tích chi phí để ra quyết định
Tại Viễn thông Đắk Nông đã phân tích cụ thể doanh thu, sản
lượng theo từng đối tượng là dịch vụ VT-CNTT chính, nhưng chi phí
như trình bày ở các phần trên thì chủ yếu theo quá trình hoạt động và
mới chỉ xác định được theo dịch vụ có dây và dịch vụ không dây và
một số khoản chi phí nguyên vật liệu, khuyến mại.
19
2.3. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
CỦA VIỄN THÔNG ĐẮK NÔNG
2.1.1. Những mặt mạnh
2.1.2. Những mặt còn hạn chế
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
20
CHƯƠNG 3
CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI
PHÍ TẠI VIỄN THÔNG ĐẮK NÔNG
3.1. SỰ CẦN THIẾT CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI
VIỄN THÔNG ĐẮK NÔNG
3.1.1. Xuất phát từ chiến lược phát triển
3.1.2. Xuất phát từ nhu cầu thông tin chi phí cho việc ra
các quyết định kinh doanh của các nhà quản trị
3.2. YÊU CẦU CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI VIỄN
THÔNG ĐẮK NÔNG
3.2.1. Phải phù hợp với đặc điểm tổ chức sản xuất
3.2.2. Đáp ứng nhu cầu thông tin đa dạng của nhà quản trị
3.2.3. Đáp ứng mục tiêu kiểm soát chi phí của doanh
nghiệp
3.3. KIẾN NGHỊ CÁC GIẢI PHÁP KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI
PHÍ TẠI VIỄN THÔNG ĐẮK NÔNG
3.3.1. Nhận diện chi phí phục vụ yêu cầu quản trị doanh
nghiệp
Luận văn đề xuất một cách nhận dạng chi phí mà tác giả cho
là phù hợp với việc hạch toán chi phí giá thành phục vụ quản trị tại
Viễn thông Đắk Nông hiện nay đó là phân loại chi phí theo mức độ
hoạt động.
3.3.2. Các giải pháp về lập dự toán chi phí
a. Giải pháp 1: Xây dựng một hệ thống định mức chi phí
chính xác cho từng loại chi phí
Bước 1: Xây dựng định mức hao phí về lượng vật tư- kỹ thuật
cho các yếu tố chi phí trực tiếp.
21
Bước 2: Xây dựng tiêu chuẩn quy định định mức giá cho các
yếu tố chi phí phát sinh.
b. Giải pháp 2: Lập hệ thống dự toán chi phí theo hướng
phục vụ quản trị chi phí.
Trước khi lập dự toán chi phí cần phân loại chi phí theo cách
ứng xử chi phí.
Thông qua dự toán về chi phí theo cách ứng xử ta có thể biết
rõ được biến động của chi phí. Khi chi phí tăng lên so với dự toán thì
sẽ có sự so sánh, đối chiếu với khoản mục chi phí đó là định phí hay
biến phí. Và biến phí thì sẽ được điều chỉnh lại dự toán theo mức
biến động của số thuê bao phát triển mới.
c. Giải pháp 3: Xây dựng mối quan hệ thông tin trong việc
thiết lập thông tin định mức, dự toán
3.3.3. Các giải pháp về Tổ chức chi phí thực hiện
a. Giải pháp 1: Cần sử dụng một số loại chứng từ chi phí
thuận tiện cho việc cung cấp thông tin quản lý chi phí theo các
định mức đã lập
Biên bản nghiệm thu và bàn giao: nêu rõ vật tư sử dụng, có in
sẵn các định mức, loại vật tư lắp đặt cho thuê bao.
b. Giải pháp 2: Xây dựng hệ thống tài khoản chi phí thuận tiện cho
việc tập hợp chi phí theo dịch vụ và xử lý thông tin chi phí theo cách
ứng xử của chi phí phục vụ công tác quản trị
Để theo dõi và đánh giá được hiệu quả từng dịch vụ phát sinh
chi phí như các dịch vụ: MegaVNN, Fiber VNN,
Gphone,
Kênh thuê riêng, hạ tầng, MyTV, … Tác giả đề xuất bổ sung thêm
các mã sản phẩm dịch vụ thống kê để theo dõi chi phí phát sinh cho
từng dịch vụ.
22
3.3.4. Các giải pháp về kiểm soát chi phí và ra quyết định
Giải pháp 1: Thiết lập các Báo cáo phân tích chênh lệch giữa
chi phí dự toán và chi phí thực tế
Để đánh giá trách nhiệm của các bộ phận trong việc thực hiện
và kiểm soát chi phí sẽ dựa vào dự toán chi phí để làm chuẩn mực
đối chiếu với chi phí thực tế cần thực hiện thiết lập báo cáo:
- Bước 1: Lập dự toán điều chỉnh lại theo biến phí thực tế
- Bước 2: Từ dự toán điều chỉnh lập bảng so sánh chi phí thực
hiện
Giải pháp 2: Đánh giá khả năng sinh lời của từng dịch vụ
Để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của từng dịch vụ,
cần lập Báo cáo kết quả kinh doanh theo sản phẩm. Chi phí thực hiện
tổ chức thu thập thông tin chi phí dưới dạng định phí, biến phí theo
từng dịch vụ. Trên cơ sở đó lập Báo cáo kết quả kinh doanh theo
từng loại dịch vụ.
3.4. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN GIẢI PHÁP
3.4.1. Về phía đơn vị quản lý cấp trên
3.4.2. Về phía doanh nghiệp
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
23
KẾT LUẬN
Ngành Viễn thông Việt Nam đang có nhiều cơ hội phát triển
cũng như phải đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình hội nhập
kinh tế quốc tế, đặc biệt là sắp tới khi Việt Nam gia nhập TPP (Hiệp
định đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương). Kiểm soát tốt chi
phí là một giải pháp sống còn cho các doanh nghiệp Viễn thông Việt
Nam cũng như Tập đoàn VNPT nói chung và Viễn thông Đắk Nông
nói riêng để tồn tại và phát triển vững chắc. Kế toán quản trị chi phí
được nhận thức như một công cụ tất yếu giúp các nhà quản trị các
cấp trong doanh nghiệp kiểm soát chi phí và ra quyết định.
Theo mục tiêu đặt ra, luận văn đã thực hiện được các nội dung
sau:
Nghiên cứu đồng bộ ba nội dung quan trọng của kế toán quản
trị chi phí, luận văn chỉ ra rằng có mối liên hệ mật thiết về kiểm soát
chi phí giữa quá khứ (chi phí thực hiện), hiện tại (phân tích chi phí)
và tương lai (dự toán chi phí).
Trên cơ sở lý thuyết về quản trị doanh nghiệp, luận văn tập
trung làm rõ vai trò của kế toán quản trị chi phí đối với quản trị
doanh nghiệp nhằm đạt mục tiêu kiểm soát chi phí, nâng cao năng
lực cạnh tranh khi hội nhập. Luận văn khẳng định sự tồn tại mối
quan hệ giữa kế toán quản trị chi phí và hiệu quả quản trị doanh
nghiệp. Đó là kế toán quản trị chi phí tạo nên một kênh thông tin
quản trị hữu ích đối với nhà quản trị trong môi trường sản xuất kinh
doanh ngày càng có nhiều biến đổi, một hệ thống thông tin minh
bạch về trách nhiệm nội bộ của doanh nghiệp trong điều hành và
quản trị doanh nghiệp.
Tuy nhiên do thời gian, hoàn cảnh có hạn nên tác giả chưa mở
rộng nghiên cứu theo hướng xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá