Phát triển tàu dịch vụ hậu cần nghề cá phục vụ đánh bắt xa bờ ở tỉnh Quảng Ninh

Vietnam J. Agri. Sci. 2019, Vol. 17, No. 9: 771-779

Tp chớ Khoa hc Nụng nghip Vit Nam 2019, 17(9): 771-779
www.vnua.edu.vn

PHT TRIN TU DCH V HU CN NGH C PHC V NH BT XA B
TNH QUNG NINH
Nguyn Phng Lờ1*, o Xuõn Thng2, Nguyn Xuõn nh3
1

Khoa Kinh t v Phỏt trin nụng thụn Hc vin Nụng nghip Vit Nam
2
Huyn y Tiờn Yờn, tnh Qung Ninh
3
Trung ng Hi nụng dõn Vit Nam
*

Tỏc gi liờn h:
Ngy chp nhn ng: 14.11.2019

Ngy nhn bi: 25.09.2019
TểM TT

Nghiờn cu nhm ỏnh giỏ thc trng s lng, cht lng v c cu i tu hu cn phc v ỏnh bt xa b
(BXB) tnh Qung Ninh. Da trờn thụng tin thu thp t cỏc s, ban ngnh cú liờn quan tnh Qung Ninh, cựng
vi s liu iu tra t 30 tu dch v hu cn trờn bin v 140 tu BXB, nghiờn cu ch ra rng tu dch v hu cn
trờn bin Qung Ninh va ớt v s lng v khụng bo m v cht lng, do vy cha ỏp ng yờu cu ca
BXB nờn khi ỏnh bt c thỡ cỏc tu khai thỏc phi quay ngay vo b kp thi tiờu th, ch bin cho m bo
cht lng. Vỡ vy, thi gian bỏm bin khụng c liờn tc, chi phớ cho nhng chuyn i bin tng cao. Gii phỏp
thit thc nhm nõng cao nng lc ca cỏc tu hu cn trờn bin l tng cng cỏc chớnh sỏch h tr hin i
húa, u t trang thit b, a dng húa dch v phc v BXB.

T khúa: Tu dch v, hu cn, ngh cỏ, ỏnh bt xa b.

Development of Logistics Servicing Ships for Off-Shore Fishing Industry
in Quang Ninh Province
ABSTRACT
This study aims to evaluate quantity, quality and structure of servicing ships for off-shore fishing ships in Quang
Ninh province. Based on the secondary data collected from various departments in Quang Ninh province and primary
data gathered from interviews of 30 on-sea logistic ships and 140 off-shore fishing ships, the research results showed
that the number of on-sea logistic ships in Quang Ninh is small and their quality is still low that is thus not met the
demands for off-shore fishing industry. As a consequence, right after the harvest, the off-shore fishing ships must
come back to the seaports for fish marketing and processing in time to secure the quality. The fishing duration of the
off-shore ships is thus quite short and the fishing cost is high. The feasible solutions for improving the capacity of onsea logistics ships are the improvement of support policies for modernization, more investment for their facilities, and
service diversification for off-shore fishing.
Keywords: Servicing ships, logistics, fishing industry, off-shore fishing.

1. T VN
Trong nhng nởm qua, ngnh thy sõn ó
ọt c nhng kt quõ ỗn tng, giỏ tr sõn xuỗt
thy sõn nởm 2018 ọt khoõng 228.139,8 t ững,
tởng 7,7% so vi nởm 2017, tựng sõn lng ọt
khoõng 7,74 triu tỗn, tởng 7,2%, trong ũ sõn
lng sõn lng khai thỏc ọt 3,59 triu tỗn, tởng
6,0%, nuụi trững ọt 4,15 triu tỗn, tởng 8,3%.

Tựng sõn lng khai thỏc thy sõn nởm 2018 c
ọt 3.590,7 nghỡn tỗn (tởng 5,9% so vi nởm
2017), trong ũ khai thỏc bin ọt 3.372,7 nghỡn
tỗn, khai thỏc nỷi a 218 nghỡn tỗn. Trong ũ,
sõn lng cỏ ng ọi dng nởm 2018 c ọt
16.650 tỗn, giõm khoõng 7% so vi nởm 2017

(Cụng ty cự phổn chng khoỏn Nhỗt Vit, 2018).
Nhỡn chung, lùnh vc khai thỏc thy sõn ó
cú nhiu chuyn bin tớch cc theo hng tởng

771


Phỏt trin tu dch v hu cn ngh cỏ phc v ỏnh bt xa b tnh Qung Ninh

c gii húa v khai thỏc xa b. Mc dự vờy, sứ
liu thứng kờ trờn phọm vi cõ nc cho thỗy cỏc
tợnh u ang chỳ trừng phỏt trin ỷi tu khai
thỏc m cha quan tồm ỳng mc n tu dch
v cho BXB, bỡng chng l sứ lng tu dch
v hờu cổn ngh cỏ c quy hoọch chợ hn 200
chic, quỏ ớt so vi nởng lc ỏnh bớt thy hõi
sõn. Tớnh n ht thỏng 5/2018, cõ nc cú 835
tu cỏ c ũng mi theo Ngh nh
67/2014/N-CP i vo hoọt ỷng, trong ũ, 700
tu khai thỏc hõi sõn, 135 tu dch v hờu cổn
(chim 16,17%) (Vởn Thừ, 2018). Vỡ th, phổn
ln tu khai thỏc vộn phõi ứi mt vi tỡnh
trọng chi phớ nhiờn liu cao, t thng ộp giỏ,
gõy õnh hng n hiu quõ hoọt ỷng BXB.

mỷt nghiờn cu no mang tớnh chỗt chuyờn sõu
v phỏt trin sứ lng, c cỗu cng nh chỗt
lng dch v ca ỷi tu dch v hờu cổn trờn
bin, c bit l tợnh Quõng Ninh.

Quõng Ninh cú b bin di 250 km v vựng
bin rỷng 8.917 km2, c xỏc nh l mỷt trong
bứn ng trng trừng im cõ nc vi tr lng
nguữn li hõi sõn c tớnh khoõng 100.000
tỗn/nởm trong ũ tr lng hõi sõn vựng bin xa
b khoõng 40.000 tỗn (S Nụng nghip v Phỏt
trin nụng thụn Quõng Ninh, 2016). Tng t
nh tỡnh trọng ca cõ nc, sứ lng tu thuyn
hoọt ỷng khai thỏc hõi sõn rỗt ln song ch yu
l tu cụng suỗt nhú, khai thỏc ven b nờn hiu
quõ khai thỏc thỗp. Nguyờn nhõn ch yu ca
hin tng trờn l thiu dch v hờu cổn, c bit
l thiu tu dch v hờu cổn trờn bin cho ỏnh
bớt xa b mc dự ngnh thy sõn chớnh ph cng
nh tợnh Quõng Ninh ó v ang thc hin
nhiu chớnh sỏch hin ọi húa v phỏt trin
ỷi tu dch v hờu cổn trờn bin.

Thụng tin th cỗp c thu thờp t cỏc bỏo
cỏo, chng trỡnh, k hoọch, quyt nh, sứ liu
thứng kờ ca UBND tợnh Quõng Ninh v phỏt
trin dch v hờu cổn ngh cỏ núi chung v cõng
cỏ phc v ỏnh bớt xa b núi riờng. Thụng tin
s cỗp c thu thờp t 30 ch tu cung cỗp
dch v trờn bin (gữm 4 loọi dch v: thu mua
hõi sõn - 21 tu; dch v cho ngi trờn tu - 3
tu; dch v cho tu - 3 tu; v dch v bõo quõn
sõn phốm - 3 tu) cho BXB tọi ng trng
Quõng Ninh v t 140 tu ỏnh bớt xa b (c
xỏc nh da trờn cụng suỗt tu, gữm: (i) T 90

CV n di 200 CV; (ii) T 200 CV n di
300CV; (iii) T 300 CV n di 400 CV; (iv) T
400 CV n 500 CV; (v) Trờn 500 CV) bỡng
phng phỏp iu tra v phúng vỗn chi tit. C
cỗu tu dch v v tu BXB iu tra c xỏc
nh da trờn c cỗu tựng th. Thửng tin c
phõn tớch ch yu bỡng phng phỏp thứng kờ
mụ tõ v so sỏnh. Ngoi ra, phng phỏp cho
im da trờn thang o Likert 5 mc ỷ (1-5
im) c s dng ỏnh giỏ trang thit b
v chỗt lng dch v ca tu dch v hờu cổn
cho BXB, trong ũ: 1 - Rỗt kộm; 2 - Kộm; 3 Bỡnh thng; 4 - Tứt; v 5 - Rỗt tứt.

Cho n nay cng cũ nhiu nghiờn cu
trong v ngoi nc v phỏt trin hoọt ỷng
khai thỏc xa b v dch v hờu cổn cho ỏnh bớt
xa b. Cỏc nghiờn cu trong nc tờp trung vo
phỏt trin ngnh thy sõn, nõng cao chỗt lng
ca mỷt sứ c s dch v hờu cổn ngh cỏ (Lờ Kim
Chung, 2003; Trổn c Phỳ, 2007; Nguyn Th
Thu Hng, 2008; Nguyn Phi Ton, 2014),
trong khi ũ cỏc nghiờn cu nc ngoi tờp
trung vo quõn lý chuỳi cung ng ngnh khai
thỏc hõi sõn xa b (Hameri & cs. 2003, Taras
Gagalyuk & cs. 2009; Toke & cs. 2010). V phỏt
trin h thứng tu dch v phc v cho BXB thỡ
ngoi mỷt sứ bi vit mang tớnh chỗt a tin hay
phúng s ca cỏc tỏc giõ Thy Tiờn (2015),
Thanh Hoa (2018), Phan Thõo (2018) cha cũ

772

Mc ớch ca nghiờn cu ny nhỡm mụ tõ
thc trọng sứ lng tu dch v hờu cổn v khõ
nởng ỏp ng nhu cổu dch v cho ỏnh bớt xa
b, chợ rừ nhng yu tứ õnh hng n phỏt
trin ỷi tu dch v trờn bin, trờn c s ũ
xuỗt mỷt sứ giõi phỏp phỏt trin ỷi tu dch v
hờu cổn trờn bin nhỡm nõng cao hiu quõ
ỏnh bớt xa b tợnh Quõng Ninh.

2. PHNG PHP NGHIấN CU

3. KT QU V THO LUN
3.1. Thc trng tu dch v hu cn trờn
bin cho ỏnh bt xa b tnh Quõng Ninh
Nởm 2016, ton tợnh Quõng Ninh cú 150
tu hờu cổn dch v, trong ũ 69 tu thu mua
hõi sõn trờn bin, 11 tu sa cha trờn bin, 15


Nguyn Phng Lờ, o Xuõn Thng, Nguyn Xuõn nh

phõn thnh cỏc nhúm sau:

c s sõn xuỗt nc ỏ, 25 tu bỏn l xởng dổu,
30 tu bỏn ng c, nhu yu phốm v thc phốm
trờn bin. Phọm vi hoọt ỷng cú bỏn kớnh 70 hõi
lý, ch yu tọi vựng bin ng trng xa b ca
tợnh Quõng Ninh (Bõng 1).

- Tu thu mua hõi sõn trờn bin bỏn xuỗt
khốu hoc bỏn tọi cỏc ch dõn sinh. Hin nay cỏc
tu ny u thu mua tỗt cõ cỏc loọi hõi sõn, sau
ũ phồn loọi, bỏn lọi cho nhau theo ngnh ngh
thu mua, sau ũ cỏc tu bỏn cho ổu mứi tiờu th
tọi cỏc ch hoc tọi ửng Hng, Trung Quức.

Sứ liu iu tra cho thỗy, mc dự sứ lng
tu BXB tởng rỗt nhanh, nhng sứ lng tu
dch v trờn bin (2014-2016) khỏ ựn nh, tỗt
cõ u ca t nhồn ổu t v hoọt ỷng, cha
hỡnh thnh c cỏc tự, ỷi phứi hp thu mua
trờn bin. Cỏc tu ny thu mua sõn phốm ca
cỏc tu khai thỏc trờn bin, bõo quõn v vờn
chuyn v bn cỏ hoc tiờu th tọi cỏc ch cỏ
trờn bin. ững thi cung cỗp nc uứng, thc
phốm, nhiờn liu, nc ỏ cho tu khai thỏc.
Phng phỏp bõo quõn chớnh l p ỏ, mỷt sứ
tu cú khoang thụng thu gi cỏ sứng trong
quỏ trỡnh vờn chuyn. Theo sứ liu iu tra,

- Tu cung cỗp dch v trờn bin, ch yu
gữm cỏc loọi sau: Tu cung cỗp dch v cho ngi
lao ỷng trờn bin, nhu yu phốm, quổn ỏo, vờt
dng sinh hoọt, thc phốm, ng c; giõi trớ; tu
cung cỗp dch v cho hoọt ỷng ca tu cỏ: Tu
cung cỗp dổu; tu sa cha c khớ v cung cỗp
linh kin thay th; tu cung cỗp sa cha ỷng c
in, ti vi, quọt... Hin nay cú 25 tu bỏn l xởng

dổu trờn bin, ca sửng. ồy l nguữn cung cỗp
xởng dổu ch yu cho cỏc tu cỏ.

Bõng 1. Tỡnh hỡnh phỏt trin tu dch v trờn bin ca tnh Quõng Ninh
giai on 2014-2016
Loi hỡnh dch v

S lng (tu)

So sỏnh (%)

2014

2015

2016

2015/2014

2016/2015

Bỡnh quõn

Thu mua hi sn

64

63

69

98,4

109,5

103,8

Bỏn nhu yu phm, ng c

25

27

30

108,0

111,1

109,5

Bỏn ỏ p lnh, nc ngt

14

15

15

107,1

100,0

103,5

Sa cha

10

11

11

110,0

100,0

104,9

Bỏn xng, du

23

23

25

100,0

108,7

104,3

Tng s

136

139

150

102,2

107,9

105,0

Ngun: S Nụng nghip v PTNT tnh Qung Ninh, 2016.

Bõng 2. Trang thit b v cụng ngh ca tu dch v trờn bin
ti cỏc im nghiờn cu nm 2016 (VT: Trung bỡnh cỏi/tu)
Ch tiờu

Dch v thu mua

Dch v cho ngi

Dch v cho tu

Dch v bo qun

Tng s tu iu tra

21

3

3

3

Mỏy nh v

1

0,3

0

1

Mỏy liờn lc

1

1

1

1

ốn chiu sang

1

1

1

1

Mỏy phỏt in

1

1

1

1

Cõn in t

1

1

0

1

Hm ỏ

1

0

0

1

Mỏy hn

0

0

1

0

Mt ct

0

0

1

0

Mỏy tin

0

0

1

0

Mỏy khoan

0

0

1

0

773


Phỏt trin tu dch v hu cn ngh cỏ phc v ỏnh bt xa b tnh Qung Ninh

V cung cỗp dch v bõo quõn hõi sõn nh
nc ỏ, hin nay cú khoõng 15 c s sõn xuỗt
nc ỏ vi cụng suỗt khoõng 300 tỗn/ngy. H
thứng kho lọnh chợ cú cỏc nh mỏy ch bin

thu sõn phc v cho nhu cổu nỷi bỷ hổu nh
khụng phc v nhu cổu bờn ngoi.
Trang thit b trờn cỏc tu (Bõng 2) nhỡn
chung ỏp ng c bõn yờu cổu sõn xuỗt, kinh
doanh hin nay, qua iu tra cỏc tu u t
trang b c mỏy nh v, h thứng chiu sỏng,
mỏy liờn lọc. Tuy nhiờn nhng thit b trờn ch
yu phc v vic di chuyn ca tu v phc v
ngi lao ỷng trờn tu, cha cũ cỏc thit b
chuyờn dựng cho vic tỡm hiu th trng, thụng
tin rao bỏn sõn phốm, thit b nõng họ, hay cỏc
thit b bõo quõn cụng ngh cao.
Nhỡn chung, cỏc tu dch v hờu cổn ang
hoọt ỷng n l, t phỏt, thiu s ững bỷ v
mỷt chin lc rụ rng, cha hỡnh thnh c
chuỳi liờn kt, do ũ cha tứi u c chi phớ,
dộn ti giỏ thnh dch v củn cao. Do a sứ tu
dch v cú cụng suỗt nhú (t 90 n 400 CV),
nờn cha th vn ti cỏc ng trng xa (Hong
Sa, Trng Sa). Hin tng ộp giỏ, tranh mua
vộn cũn xõy ra.
Theo ỏnh giỏ ca ch tu BXB (Hỡnh 1)
cỏc tu thu mua cú ch yu l cụng suỗt nhú
dộn ti khõ nởng thu mua khửng ln (2,25 im)
do vờy khi ng dồn trỳng v thỡ phõi nhiu tu
mi cú th thu mua ht. Trang thit b mc
trung bỡnh (2,75 im), kộm nhỗt l ch bin v

bõo quõn hõi sõn (1,74 im), cỏc tu s dng
ỏ lọnh bõo quõn theo cỏch truyn thứng,

cha cũ tu no cũ khõ nởng ch bin hõi sõn
ngay trờn bin. Mỳi tu thửng thng chợ cung
cỗp mỷt loọi dch v, do vờy nỷi dung a dọng v
dch v c ỏnh giỏ mc kộm (1,86 im),
ồy l nỷi dung gõy chi phớ nhiu nhỗt do cỏc
cỏc tu BXB phõi di chuyn nhiu ni s
dng dch v phc v ỏnh bớt.
3.2. Hot ng cung ng dch v cho ỏnh
bt xa b ca tu dch v hu cn trờn
bin tnh Quõng Ninh
3.2.1. Dch v cung ng u vo
Tu cung cỗp dch v trờn bin bao gữm: (i)
Cung cỗp dch v cho hoọt ỷng ca tu BXB
(dổu mỏy, sa cha c khớ, sa cha ỷng c
in); (ii) Cung cỗp dch v cho ngi trờn tu
BXB (nhu yu phốm, thc phốm, vờt dng
sinh hoọt, nc ngừt, ng c); (iii) Thu mua hõi
sõn; (iv) Cung cỗp ỏ p lọnh. Nhỡn chung dch
v trờn bin hin nay a dọng, ỏp ng c cỏc
nhu cổu ca BXB.
Theo kt quõ iu tra (Hỡnh 2) dch v thu
mua trờn bin v dch v cung cỗp xởng dổu,
hin nay c cỏc tu BXB ỏnh giỏ tứt (4,21
im) bi s kp thi, giỏ thu mua ựn nh, giỳp
cho ng dồn trỏnh phõi i lọi bỏn sõn phốm,
tit kim c chi phớ, cú thi gian ỏnh bớt
nhiu hn.

Hỡnh 1. ỏnh giỏ ca ng dõn v h tng cỏc c s cung cp dch v
trờn bin ti ng trng tnh Quõng Ninh nm 2016

774


Nguyn Phng Lờ, o Xuõn Thng, Nguyn Xuõn nh

Hỡnh 2. ỏnh giỏ ca ng dõn v khõ nng ỏp ng ca tu cung cp dch v trờn bin

Hỡnh 3. Nhu cu dch v hu cn ca tu ỏnh bt xa b ti ng trng
Dch v sa cha trờn bin c ỏnh giỏ
kộm (2,06 im) do giỏ cụng sa cha cũn cao,
tay ngh k thuờt yu, họ tổng sa cha cha
ổy , cha th khớc phc ngay nhng húng húc
phc tọp. Dch v cung cỗp nc ỏ hin nay, tuy
giỏ thnh r hn trong b, nhng c ỏnh giỏ
kộm (2,22 im) do cha ỏp ng c nhu cổu
ca cỏc tu BXB. Dch v cung cỗp nhu yu
phốm c ỏnh giỏ trung bỡnh (3,15 im) vi lý
do giỏ thnh củn cao, cha phong phỳ.
Nh vờy cú th thỗy, dch v trờn bin hin
nay (cung cỗp nc ỏ; sa cha tu cỏ; cung cỗp
nhu yu phốm) cha ỏp ng c nhu cổu hờu
cổn cho BXB. Nguyờn nhồn do phỏt trin cũn
manh mỳn, nhú l, t phỏt, cha tứi u c
hoọt ỷng. Do vờy thi gian ti cổn cú s hỳ tr
ca nh nc, s tham gia ca cỏc doanh nghip
t nhồn cũ tim lc hỡnh thnh cỏc tu cung
cỗp a dch v trờn bin (thu mua hõi sõn, ch
bin trờn bin, cung cỗp nhu yu phốm, sa
cha) tứi u hũa hoọt ỷng, bỏm bin lõu hn,

vn xa hn hỳ tr tứt hn cho ng dồn BXB.

3.2.2. Dch v tiờu th sn phm
Hoọt ỷng thu mua hõi sõn trờn bin phỏt
trin rỗt a dọng, hoọt ỷng ch yu trờn c s
cỏc mứi quan h thồn quen, ồy l kờnh tiờu th
ch yu ca cỏc tu BXB. Khi ỏnh bớt sõn
lng, tu BXB liờn h vi cỏc tu thu mua
thu mua tọi chỳ vi sứ lng ln. Cỏc giao dch
c tin hnh nhanh chúng v thuờn tin trờn
c s nim tin ó cũ t trc. Thờm chớ trờn mứi
quan h thõn quen, tu thu mua hõi sõn sn
sng ng tin trc cho tu BXB, sau ũ tr
vo sứ lng hõi sõn thu mua. Nh vờy, hin
nay dch v thu mua hõi sõn trờn bin phỏt
trin mọnh, cỏc c s liờn quan cú mứi liờn kt
cht ch, tin tng lộn nhau, ngoi vic mua
bỏn trao ựi sõn phốm, cỏc tu dch v v tu
BXB củn luửn hỳ tr nhau trong cỏc hoọt ỷng
khỏc, t ũ tọo nờn mứi quan h gớn bú, khú
tỏch ri. Tuy nhiờn, vỗn t ra hin nay l,
quỏ trỡnh phỏt trin tu dch v thu mua trờn
bin hon ton do t nhồn ổu t, mang tớnh t
phỏt, nhú l, manh mỳn, thiu s liờn kt gia

775


Phỏt trin tu dch v hu cn ngh cỏ phc v ỏnh bt xa b tnh Qung Ninh

cỏc tu thu mua, hin tng tranh mua, tranh
bỏn vộn cũn xõy ra.
Kt quõ iu tra cho thỗy cú 80,8% tu
BXB mong muứn c cung cỗp dch v tọi
ng trng ỏnh bớt, 73,9% tu mong muứn
c cung cỗp dch v tựng hp tọi ng trng
(sa cha, nhu yu phốm, dổu mỏy, nc ỏ) vi
lý do tu khụng phõi di chuyn nhiu bỏn
sõn phốm v tit kim c chi phớ, thi gian,
t ũ nồng cao sõn lng ỏnh bớt, nõng cao
thu nhờp. Tuy nhiờn, cũ n 16,5% cỏc tu
BXB quen vi cỏch cung cỗp, tin tng vo cỏc
tu cung cỗp dch v hin nay, do vờy khụng
muứn thay ựi phng thc cung cỗp dch v
trờn bin (Hỡnh 3).
3.2.3. Kt qu cung cp dch v cho ỏnh
bt xa b
Mc dự sứ lng tu BXB tởng nhanh
(bỡnh quồn 19,9%/nởm giai oọn 2010-2015),
nhng sứ lng tu dch v trờn bin tởng
khửng ỏng k. Vi 150 tu hoọt ỷng dch v
v mua bỏn hõi sõn trờn bin hin nay c bõn
ỏp ng c nhu cổu hờu cổn cho BXB tọi
ng trng Quõng Ninh. Vic cung cỗp ch yu
da trờn cỏc mứi quan h quen bit sn cú, liờn
lọc qua in thoọi hoc mỏy bỷ m. Giao dch
da trờn uy tớn v s tin tng lộn nhau, mỷt sứ
tu thờm chớ cho n tin mua hng, hoc cho
ng trc tin, sau khi cú sõn phốm thỡ thanh
toỏn. Nh vờy cú th nũi, phng thc cung cỗp

dch v vộn theo cỏch nhú, l manh mỳn, thiu
s ững bỷ v s liờn kt theo chuỳi trong cung
cỗp dch v v tiờu th sõn phốm.

Qua iu tra 140 tu BXB (Bõng 3) vi
tựng cụng suỗt 27.669 CV cho thỗy trung bỡnh
mỷt tu, trong mỳi chuyn ỏnh bớt, chi phớ
bỡnh quõn cho cỏc dch v hờu cổn khoõng
136,72 triu ững, trong ũ gổn 1/2 l mua trong
b, sứ cũn lọi mua ca cỏc tu dch v trờn bin.
Nh vờy vi 462 tu BXB hin nay thỡ chi phớ
s dng cỏc dch v hờu cổn cho mỷt chuyn
ỏnh bớt khoõng 63 t ững.
Bõng 4 cho thỗy 100% tu BXB u s
dng dch v trờn bin, tit kim chi phớ v
tởng thi gian ỏnh bớt tọi ng trng, vn ti
cỏc ng trng xa, nõng cao hiu quõ BXB.
Cỏc tu dch v trờn bin hin nay cú kt quõ
kinh doanh tứt, ỏp ng c bõn cỏc nhu cổu cho
ngi, cho tu, cho vic khai thỏc trờn bin.
Trong quỏ trỡnh cọnh tranh kinh doanh, cỏc tu
dch v cũn tữn tọi n nay u l cỏc tu cú uy
tớn, hỡnh thnh cỏc mứi quan h bn chớc trong
mua bỏn. So sỏnh gia nhu cổu (Bõng 3) vi
khõ nởng cung ng (Bõng 4) cho thỗy tu dch
v hờu cổn ca tợnh Quõng Ninh chợ ỏp ng
c khoõng 50% nhu cổu ca cỏc tu khai thỏc
cõ v cung cỗp nguyờn nhiờn liu v tiờu th
sõn phốm.
3.3. Nhng bt cp v giõi phỏp phỏt trin

tu dch v hu cn trờn bin cho ỏnh bt
xa b tnh Quõng Ninh
3.3.1. Bt cp trong phỏt trin tu dch v
hu cn
- V chớnh sỏch phỏt trin v quõn lý nh
nc ứi vi tu dch v hờu cổn ngh cỏ

Bõng 3. Nhu cu dch v ca tu ỏnh bt xa b cho mt chuyn ỏnh bt xa b
ti tnh Quõng Ninh
Dch v

776

VT

Mua/bỏn trờn bin

Mua/bỏn ti b

S lng

Giỏ tr (tr)

S lng

Giỏ tr (tr)

Nc ỏ

tn

19,41

15,5

19,41

19,41

Nc ngt

lớt

3.300

0,165

3.300

0,165

Du

lớt

2.219

32,17

2.219

31,06

Nhu yu phm

kg

150

5,25

150

3

Ng c, thit b

ln

1

5

1

5

Bỏn sn phm

tn

48,533

455,08

0

0

Mua khỏc

ln

2

10

0

0


Nguyn Phng Lờ, o Xuõn Thng, Nguyn Xuõn nh

Bõng 4. Tỡnh hỡnh kinh doanh ca tu dch v nm 2016
Ch tiờu

VT

Dch v thu mua

Dch v cho ngi

Dch v cho tu

Dch v bo qun

Tng s tu iu tra

Tu

21

3

3

3

S chuyn i trung bỡnh/thỏng

Chuyn

10

20

10

15

Doanh s trung bỡnh/chuyn

Tr

80,5

15,7

35,3

24,2

Li nhun trung bỡnh/chuyn

Tr

16,1

3,14

8,82

7,26

ứi vi h thứng tu dch v trờn bin,
chớnh ph v tợnh Quõng Ninh cha cũ chớnh
sỏch hỳ tr c thự, cỏc chớnh sỏch ca nh
nc tờp trung hỳ tr cho tu BXB nh: Hỳ tr
lói suỗt, bõo him tai nọn thuyn viờn, bõo him

tu... Theo Ngh nh 67/2014/N-CP, tợnh
Quõng Ninh c phõn bự chợ tiờu ũng 34 tu
khai thỏc, 5 tu dch v hờu cổn khai thỏc hõi
sõn. Sau hn 2 nởm trin khai, ton tợnh ó cũ 12
tu BXB c ũng mi, hin ó cũ 4 tu i vo
hoọt ỷng, cỏc ch tu ang bớt ổu trõ n ngõn
hng, song cha cũ tu dch v trờn bin no
c ũng (Phọm Tởng, 2017).
- V quõn lý nh nc
Tu dch v hờu cổn cha cũ quy hoọch phỏt
trin, cha quõn lý cỗp phộp hoọt ỷng, cỏc c
s khú tip cờn vi cỏc nguữn vứn dộn n tu
dch v hờu cổn phỏt trin theo kiu t phỏt,
manh mỳn. Sứ lng tu dch v/tu khai thỏc
tợnh Quõng Ninh l 0,32 cao hn so vi bỡnh
quõn chung ca cõ nc l 0,09 hay tợnh Bn
Tre l 0,006.
- V nởng lc ca tu dch v hờu cổn
Theo sứ liu thứng kờ, 100% tu dch v
trờn bin (khụng k tu cung cỗp xởng, dổu) l
tu vú gỳ, trừng tõi nhú (cụng suỗt t 90 n
di 400 CV), khửng i c xa v di ngy liờn
tc trờn bin (hin tọi tu dch v chợ i t 1,5
n 3 ngy/chuyn), a phổn mỳi tu chợ cung
cỗp mỷt loọi dch v, ch yu l mua sõn phốm
thụ, cụng ngh bõo quõn hõi sõn cũn rỗt lọc hờu,
cha cũ tu ch bin hõi sõn ngay trờn bin. Do
vờy, cổn cú chớnh sỏch khuyn khớch ũng tu
dch v cú trừng tõi ln, i c n cỏc ng
trng xa v cú th i di ngy trờn bin, c

bit l ỏp dng cỏc cụng ngh s ch v bõo
quõn sõn phốm sau thu mua, giỳp giõm giỏ
thnh sõn phốm, nõng cao chỗt lng sõn
phốm, hỳ tr ng dồn c tứt hn.

- S n l ca cỏc loọi dch v cung cỗp
Cỏc tu cung cỗp dch v trờn bin cũn phỏt
trin manh mỳn, cung cỗp cỏc dch v n l,
thiu s liờn kt trong thc hin dch v trờn
bin. Cỏc tu BXB khi s dng cỏc dch v
ổu vo cho khai thỏc hõi sõn trờn bin phõi di
chuyn nhiu lổn sa cha nhú, mua nc
ỏ, mua dổu, mua nhu yu phốm (mỳi lổn di
chuyn chợ s dng c mỷt dch v) do vờy rỗt
lóng phớ v thi gian, cụng sc v nhiờn liu.
3.3.2. Gii phỏp phỏt trin tu dch v hu
cn trờn bin
khớc phc nhng bỗt cờp nờu trờn,
nhng giõi phỏp cổn c thc hin trong thi
gian ti c nghiờn cu xuỗt gữm:
- Hon thin cụng tỏc quõn lý nh nc ứi
vi tu dch v hờu cổn
Tợnh Quõng Ninh cổn quan tõm: (i) Xõy
dng quy hoọch phỏt trin ỷi tu dch v hờu
cổn ngh cỏ trờn bin ững bỷ vi cỏc loọi hỡnh
dch v ngh cỏ khỏc, ỏp ng tứt nhu cổu phỏt
trin ca ngnh BXB hin nay; (ii) Xõy dng v
ban hnh cỏc quy nh v tiờu chuốn, iu kin
hoọt ỷng ca tu cung cỗp dch v, thc hin
cỗp phộp hoọt ỷng ứi vi tu DVHCNC; (iii) Cú

c ch, chớnh sỏch (hỳ tr ng dồn tip cờn hiu
quõ vi vứn vay, hỳ tr o tọo ngh, hỳ tr cụng
ngh bõo quõn hõi sõn, hỳ tr chuyn ựi loọi
hỡnh dch v ang cỗp thit hin nay) cú
nguữn lc mọnh m phc v phỏt trin.
- Hin ọi hũa ỷi tu dch v
Theo Ngh nh 67/2014/N-CP nhng cỏ
nhồn, n v cú nhu cổu ũng mi tu dch v
hờu cổn cho BXB s c hỳ tr vay vứn vi
giỏ tr vay t 70-95% giỏ tr ũng tu, lói suỗt
u ói t 1-3%/nởm... Khi sa cha, nõng cỗp
tu, ch tu c hỳ tr vay vứn tứi a 70% tựng

777


Phỏt trin tu dch v hu cn ngh cỏ phc v ỏnh bt xa b tnh Qung Ninh

giỏ tr nõng cỗp tu vi lói suỗt 3%/nởm khi
nõng cỗp cụng suỗt tu lờn hn 400CV. Ngoi
ra, cỏc tu hoọt ỷng dch v hờu cổn khai thỏc
thy sõn xa b cú cụng suỗt t 400CV tr lờn
củn c hỳ tr chi phớ vờn chuyn hng húa t
ỗt lin ra tu khai thỏc thy sõn xa b v vờn
chuyn sõn phốm thy sõn v ỗt lin vi mc
hỳ tr t 40-80 triu ững/chuyn v hỳ tr 10
chuyn/nởm; hỳ tr 100% chi phớ bõo him
thuyn viờn v 70-90% chi phớ bõo him tu
cỏc ch tu dch v hờu cổn tip cờn c vi
cỏc hỳ tr ny, Chớnh ph cng nh tợnh Quõng

Ninh cổn cũ c ch c bit, nhỗt l n giõn
húa th tc khuyn khớch cỏc doanh nghip
t nhồn ổu t tu dch v vú thộp hin ọi,
cụng suỗt ln, cụng ngh bõo quõn hõi sõn hin
ọi cú th thu mua di ngy trờn bin phc v
ng dồn vn khi n cỏc ng trng xa
khai thỏc gớn vi bõo v ch quyn quức gia
trờn bin.
- a dọng v tứi u hũa hoọt ỷng dch v
trờn bin
tứi u húa cỏc hoọt ỷng ca tu dch v
trờn bin, tợnh Quõng Ninh cổn: (i) Khuyn
khớch cỏc tự chc, doanh nghip, HTX cú tim
lc, sỏp nhờp, mua lọi cỏc c s nhú l hỡnh
thnh cỏc tự ỷi sõn xuỗt v cung cỗp DVHCNC
trờn bin cú s liờn kt, phứi hp, hỳ tr sõn
xuỗt v cung cỗp dch v trờn bin, tứi u c
hoọt ỷng, giõm thiu chi phớ, giõm giỏ thnh
sõn phốm giỳp ng dồn vn ti ng trng xa
hn, chuyn ỏnh bớt c di ngy hn; (ii) Cũ
chớnh sỏch u tiờn cỏc tự chc kinh t, doanh
nghip, HTX phỏt trin tu cung cỗp dch v cú
cụng suỗt ln, phọm vi hoọt ỷng rỷng, cú th
cung cỗp dch v trờn bin di ngy, ch bin
hõi sõn trờn bin vn ti cỏc ng trng xa
b nh Hong Sa, Trng Sa; (iii) Tng bc
nh hng v khuyn khớch phỏt trin mụ hỡnh
phỏt trin tu dch v cụng suỗt ln, cung cỗp
dch v tựng hp a chc nởng (sa cha thay
th thit b, cung cỗp cỏc dch v v thu mua

ch bin hõi sõn) ngay tọi ng trng xa b
giỳp cho ng dồn yờn tồm bỏm bin sõn xuỗt.

4. KT LUN
Mc dự cú tim nởng ng trng cho BXB
ln, song trong nhng nởm qua hoọt ỷng

778

BXB tợnh Quõng Ninh mi ọt 38% tựng sõn
lng khai thỏc. Nguyờn nhõn l do tu khai
thỏc thy sõn ca ng dồn trong tợnh ch yu l
tu gỳ, cụng suỗt thỗp (di 20CV). Ngoi ra,
thiu tu dch v hờu cổn trờn bin cng l mỷt
trong nhng lý do khin cho hoọt ỷng BXB
cha phỏt trin tng xng vi tim nởng v
hiu quõ khai thỏc thỗp. Túm lọi, kt quõ
nghiờn cu cho thỗy 100% tu dch v hờu cổn
trờn bin ca tợnh Quõng Ninh cú quy mụ nhú,
hỡnh thnh t phỏt vi trang thit b v cụng
ngh, thit b lọc hờu. Trờn a bn tợnh cha cũ
cỏc tu dch v trừng tõi ln, cung cỗp a dch
v, c bit l tu cú th s ch, ch bin hõi
sõn ngay trờn bin v hoọt ỷng di ngy trờn
bin. Cỏc tu dch v trờn bin tợnh Quõng
Ninh thng chợ cung cỗp mỷt loọi dch v n
l, cha kt hp c nhiu loọi dch v tứi
u hoọt ỷng. Do vờy, hon thin ca ỷi tu
dch v hờu cổn trờn bin l mỷt trong nhng
giõi phỏp quan trừng thỳc ốy phỏt trin hoọt

ỷng khai thỏc hõi sõn xa b.

TI LIU THAM KHO
Chớnh ph (2014). Ngh nh s 67/2014/N-CP, ngy
07 thỏng 7 nm 2014 v mt s chớnh sỏch phỏt
trin thy sn.
Cụng ty c phn chng khoỏn Nht Vit (2018). Bỏo
cỏo ngnh thy sn nm 2018. Truy cp t
www.vfs.com.vn, ngy 5 thỏng 6 nm 2019.
Hameri A.P. & Pỏlsson J. (2003). Supply chain
management in the fishing industry: the case of
Iceland. International Journal of Logistics:
Research and Applications. 6(3): 137-149.
Lờ Kim Chung (2003). Cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ
ngnh thu sn duyờn hi Nam Trung b. Lun
ỏn tin s. Hc vin Chớnh tr Quc gia H
Chớ Minh.
Nguyn Phi Ton (2014). Nghiờn cu xõy dng mụ
hỡnh dch v hu cn cho ngh khai thỏc hi sn xa
b vựng bin min Trung. ti nghiờn cu
c phờ duyt ti Quyt nh s 5296/BNNKHCN ngy 12 thỏng 12 nm 2014 ca B Nụng
nghip v Phỏt trin Nụng thụn.
Nguyn Th Thu Hng (2008). Phỏt trin ngnh cụng
ngh ch bin thu sn nh hng xut khu ti
Nng. Lun ỏn tin s, Trng i hc
Nng.
Phm Tng (2017). Gia hn Ngh nh 67: C hi li
m ra cho tu ln vn khi. Truy cp t
/>

Nguyễn Phượng Lê, Đào Xuân Thắng, Nguyễn Xuân Định

han-nghi-dinh-67-co-hoi-lai-mo-ra-cho-tau-lonvuon-khoi-2329714/index.htm, ngày 21/09/2018.
Phan Thảo (2018). Cải tổ “hậu cần” để thúc đẩy phát
triển nghề cá. Truy cập từ http://thuysanvietnam.
com.vn/cai-to-hau-can-de-thuc-day-phat-trien-nghe
-ca-article-20711.tsvn, ngày 10/6/2019.
Taras G., Hanf J.H. & Christina S. (2009). Managing
supply chains successfully: An empirical testing of
success of supply chain networks in the German
fish
sector.
Retrieved
from
/>4/download on September 16, 2018.
Thanh Hoa (2018). Phát triển đội tàu dịch vụ hậu cần
nghề cá. Truy cập từ />channel/5085/201801/phat-trien-doi-tau-dich-vuhau-can-nghe-ca-2522817/, ngày 10/5/2019.
Thủy Tiên (2015). Tàu dịch vụ hậu cần nghề cá: Chưa
đáp ứng nhu cầu. Truy cập từ />
tin-tuc/full/tau-dich-vu-hau-can-nghe-ca-chua-dapung-nhu-cau-15229.html, ngày 10/6/2019 .
Toke K.J. (2010). The Fish Industry-Toward Supply
Chain Modeling. Retrieved from https://www.
researchgate. net/publication/ 23331520 5_The_
Fish_Industry-Toward_Supply_Chain_Modeling
on September 16, 2018.
Trần Đức Phú (2007). Nghiên cứu thực trạng nghề lưới
vây xa bờ và quy trình khai thác nghề vây cá ngừ
tại vùng biển Cà Mau. Luận án tiến sĩ, Đại học
Thái Nguyên.
Văn Thọ (2018). Hội nghị đánh giá kết quả triển khai

Hệ thống quan sát tàu cá, vùng đánh bắt và nguồn
lợi thủy sản bằng công nghệ vệ tinh. Truy cập từ
/>-ket-qua-trien-khai-he-thong-quan-sat-tau-ca-vungdanh-bat-va-nguon-loi--.aspx, ngày 3/5/2019.

779