giao an day them van 7

Th¸ng 10 – Bµi 1
Ngµy so¹n : 9/ 2008
Ngµy day : 10/ 2008
¤n tËp phÇn v¨n
A - Mơc tiªu cÇn ®¹t
1. KiÕn thøc:
N¾m ®ỵc néi dung c¬ b¶n vµ nh÷ng nÐt nghƯ tht chđ u cđa ba v¨n b¶n ®· häc: Cỉng trêng
më ra, MĐ t«i, cc chia tay cđa nh÷ng con bóp bª
2. KÜ n¨ng:
RÌn kÜ n¨ng ph¸t hiƯn néi dung vµ nghƯ tht trun ng¾n
3.Th¸i ®é:
T×nh yªu gia ®×nh, nhµ trêng, b¹n bÌ
B -Chn bÞ
- GV: Híng dÉn HS so¹n bµi , thiÕt kÕ bµi d¹y , chn bÞ c¸c ph¬ng tiƯn d¹y häc cÇn thiÕt
- HS : So¹n bµi theo yªu cÇu cđa SGK vµ nh÷ng hng dÉn cđa GV.
C. TiÕn tr×nh tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc–
1 - KiĨm tra : Trong qu¸ tr×nh «n tËp
2 - Bµi míi:
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
-Tóm tắt vb” Cổng trường mở ra’’
? Vb viết về tâm trạng của ai?về việc gì ?
- VB viết về tâm trạng của người mẹ trong
một đêm không ngủ trước ngày khai trường
đầu tiên của con.
? Tâm trạng người mẹ và đứa con có gì khác
nhau ?
? Hãy tường thuật lời tâm sự của người mẹ?
Người mẹ đang tâm sự với ai ? Cách viết này
có tác dụng gì ?
? Vậy tâm trạng nhân vật thường được biều
hiện ntn ? (suy nghó ,hành động lời nói…)

-Qua hình ảnh người mẹ trong văn bản em có
suy nghó gì về người mẹ VN nói chung?
-Em phải làm gì để tỏ lòng kính yêu mẹ?
Tiết 1: CỔNG TRƯỜNG MỞ RA
1/ Tóm tắt VB:
2/Phân tích tâm trạng của người mẹ:
-Mẹ: thao thức không ngủ suy nghó
triền miên.
-Con:Thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư.
-Mẹ đang nói với chính mình, tự ôn
lại kỷ niệmcủa riêng mình → khắc
họa tâm tư tình cảm, những điều sâu
thẳm khó nói bằng lời trực tiếp
*Bộc lộ tâm trạng .
3/Bồi dưỡng tình cảm kính yêu mẹ:
-Tại sao trong bức thư chủ yếu miêu tả thái độ
tình cảm và những suy nghó của người bố mà
Tiết 2: MẸ TÔI
1/Tìm hiểu nhan đề VB:
35
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
nhan đề của VB là”Mẹ tôi”?
-Thái độ của bố như thế nào qua lời nói vô lễ
của En-ri- cô ? Bố tức giận như vậy theo em
có hợp lý không ?
-Nếu em là En-ri-cô sau khi lỡ lời với mẹ thì
em sẽ làm gì? Có cần bố nhắc nhở vậy
không ?
-Theo em nguyên nhân sâu xa nào khiến cho
bố phải viết thư cho En-ri cô?( thương con )

Tại sao bố không nói thẳng với En-ri-cô mà
phải dùng hình thức viết thư ?
-Em hãy liên hệ bản thân mình xem có lần
nào lỡ gây ra một sự việc khiến bố mẹ buồn
phiền –hãy kể lại sự việc đó?(HS thảo luận)
? Đọc xong chuyện em có nhận xét gì về cách
kể chuyện của tác giả?
? Từ cách kể chuyện trên em dễ nhận ra
những nội dung vấn đề đăt ra trong truyện như
thế nào? (phong phú) Thể hiện ở những
phương diện nào ?
-Nêu nhận xét của em về truyện ngắn này?
-Nhan đề VB này do tác giả đặt cho
đoạn trích
-Điểm nhìn ở đây xuất phát từ ngươì
bố-qua c nhìn của người Bố mà
thấy thấy hình ảnh và phẩm chất của
người mẹ
-Điểm nhìn ấy một mặt làm tăng tính
khách quan cho sự việc và đối tượng
được kể .Mặt khác thể hiện được tình
cảm và thái độ của người kể.
2/Thái độ, tình cảm, suy nghó của bố
-Thái độ buồn bã, tức giận.
*Tình yêu thương con,mong
muốn con phải biết công lao của bố
mẹ.
-Việc bố viết thư:
+Tình cảm sâu sắc tế nhò và
kín đáo nhiều khi không nói trực tiếp

được.
+Giữ được sự kín đáo tế nhò
,vừa không làm người mắc lỗi mất
lòng tự trọng
*Đây chính là b học về cách
ứng xử trong gia đình và ngoài xã hội
3/ Liên hệ bản thân
Tiết 3: CUỘC CHIA TAY CỦA
NHỮNG CON BÚP BÊ
1/Đánh giá về cách kể của tác giả:
-Kể chân thật tạo sức truyền cảm khá
mạnh khiến người
đọc xúc động
-Nội dung vấn đề đặt ra trong truyện
khá phong phú thể hiện các phương
diện sau:
+ Phê phán những bậc cha mẹ
thiếu trách nhiệm với con cái
36
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
-Việc lựa chọn ngôi kể thứ nhất có tác dụng
gì?
-Trong truyện có mấy cách kể ?
- kể như vậy có tác dụng gì?
+Ca ngợi tình cảm nhân hậu
trong sáng,vò tha của hai em bé chẳng
may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh .
2/Cốt truyện và nhân vật,có sự việc
và chi tiết,cómở đầu va økết thúc .
3/ Người kể , ngôi kể:

-Chọn ngôi kể thứ nhất giúp tác giả
thể hiện được một cách sâu sắc
những suy nghó tình cảm và tâm trạng
nhân vật .
-Mặt khác kể theo ngôi này cũng làm
tăng thêm tính chân thực cuả truyện
-Do vậy sức thuyết phục của truyện
cao hơn.
4/Tác dụng của cách kể chuyện:
-Cách kể bằng sự miêu tả cảnh vật
xung quanh và cách kểbằng nghệ
thuật miêu tả tâm lý nhân vật của tác
giả.
-Lời kể chân thành giản dò,phù hợp
với tâm trạngnhân vật nên có sức
truyền cảm.
3. Củng cố và hướng dẫn về nhà
- Đọc kó các văn bản đã học
- Nắm vững nội dung và nghệ thuật
- Chuẩn bò nội dung ôn tập phần tiếng Việt
Bµi 2
Ngµy so¹n : 10/ 2008
Ngµy day : 10 / 2008
ƠN TẬP TIẾNG VIỆT
I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh:
1. Kiến thức:Ơn tập, nắm vững các kiến thức về từ ghép, từ láy… qua một sỗ bài tập cụ thể .
Đọc lại nội dung bài học -> rút ra được những nội dung cÇn nhí
Nắm được những ®iều cần lưu ý khi vận dụng vào thực hành.
2. Kĩ Năng: Bước đầu phát hiện và phân tích tác dụng vai trò của các từ loại trong văn, thơ.
3. Thái độ : Nâng cao ý thức cầu tiến, ý thức trách nhiệm.

II.CHUẨN BỊ
37
GV: Chọn một số bài tập để học sinh tham khảo và luyện tập.
HS: soạn theo hướng dẫn của giáo viên.
III- TIẾN TRÌNH Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc:
1. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra dụng cụ học tập. Kiểm tra sự chuẩn bị của hs.
2 Giới thiệu bài mới : Hơm nay các em sẽ ơn tập và tiến hành luyện tập một số bài
tập về "từ ghép",…
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
? Nêu định nghĩa về từ ghép. Kể tên
các loại từ ghép.
Tù ghép có nghĩa như thế nào.
- HS trình bay,nhận xét, bổ sung .
Giáo viên chốt vấn đề.
Hướng dẫn hs nhận các từ ghép để phân
loại.
Hướng dẫn hs thực hiện.
Nhận xét, bổ sung-> rút kinh nghiệm.
Lưu ý kiến thức bài từ Hán Việt để làm .
Cho hs giải thích nghĩa của từ-> làm bt.
.
u cầu hs thực hành viết đoạn văn
có chúa từ ghép …Chốt lại vấn đề cho
hs nắm
Tiết 1 + 2 : Ôn tập từ ghép
I-Ơn tập.
1.ĐN từ ghép.
2.Có 2 loại:- TGCP
- TGĐL
3.Nghĩa của từ ghép.

a. TGCP có tính chất phân nghĩa. Nghĩa của từ
ghép chính phụ hẹp hơn nghĩa của tiếng chính.
b. TGĐL có tính chất hợp nghĩa .Nghĩa của
TGĐL khái qt hơn nghĩa của các tiếng tạo nên
nó.
II.Luyện tập.
Bài tập1: Em hãy phân loại các từ ghép sau đây
theo cấu tạo của chúng: ốm yếu, tốt đẹp, kỉ vật,
núi non, kì cơng, móc ngoặc, cấp bậc,rau muống,
cơm nước, chợ búa vườn tượt, xe ngựa,…
Hướng dẫn : chú ý xem lại phần ghi nhớ để giải
bài tập này.
Bài tập 2: trong các từ ghép sau đây: tướng tá,
ăn nói, đi đứng, binh lính, giang sơn, ăn uống,
đất nước, quần áo, vui tươi, chờ đợi, hát hò từ nào
có thể đổi trật tự giữa các tiếng? vì sao?
* Hướng dẫn : Làn lượt đổi trật tự c¸c tiếng
trong mỗi từ. Những từ nghĩa khơng đổi và nghe
xi tai là những từ có thể đổi được trật tự.
Bài tập 3: Trong các từ sau: giác quan , cảm tính
thiết giáp, suy nghĩ , can đảm, từ nào là từ ghép
chính phụ từ nào là từ ghép đẳng lập?
*Hướng dẫn : Đây là những từ Hán Việt, vì thế
em hãy sử dụng thao tác giải nghĩa từ rồi dặ vào
đó, em dễ dàng xác định từ nào là từ ghép đẳng
lập, từ nào là từ ghép chính phụ.
Bài tập 4: Giair thích nghĩa của từ ghép được in
đậm trong các câu sau:
a. Mọi người phải cùng nhau gánh vác việc
38

Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
Từ láy là gì?
Có mấy loại từ láy
Gv chốt vấn đề cho hs nắm.
* HD2 :( Thực hành)
Tìm những từ láy trong đoạn văn và
phân loại những từ láy ấy?...
GV: Gợi ý cho hs tìm các từ láy có
trong đoạn văn và phân loại chúng.
Điền các tiếng vào trước hoặc sau các
tiếng gốc để tạo từ láy.
Gv: Cho học sinh đọc u cầu bài tập
3-> cá nhân thực hiện.
Đặt câu với mỗi từ láy.
Gv: Hướng dẫn HS đặt câu có sử
dụng từ láy .
Gv nhận xét.
Tìm các từ láy có nghĩa giảm nhẹ so
với tiếng gốc cho trước
Hướng dẫn hs thực hiện.
Nhận xét, bổ sung-> hs rút kinh
nghiệm.
Tìm các từ có ý nghĩa nhấn mạnh so
với tiếng gốc cho trước.
Gv: nhận các nhóm. Chốt lại vấn đề.
Hãy chỉ ra các từ láy và cho biết giá
chung.
b. Đất nước ta đang trên đà thay đổi thịt.
c. Bà con lối xóm ăn ở với nhau rất hòa
thuận.

d. Chị Võ Thị Sáu có một ý chí sắt đá trước
qn thù.
* Hướng dẫn: Các từ in đậm đều có nghĩa
chuyển.
a. Chỉ sự đảm đương,chịu trách nhiệm.
b. Chỉ một qc gia.
c. Chỉ cách cư sử.
d. Chỉ sự cứng rắn.
Bài tập 5: Viết đoạn văn ngắn keerr về ấn tượng
trong ngay khai trường đầu tiên trong đó có sử
dụng ít nhất hai từ ghép đẳng lập, hai từ ghép
chính phụ (gạch chân các từ ghép)
TIẾT 2 +3 :ÔN TẬP TỪ LÁY
I-Lí thuyết.
1.Từ láy: Là một kiểu từ phức đặc biệt có sự hòa
phối âm thanh, có tác dụng tạo nghĩa giữa các
tiếng. Phần lớn các từ láy trong tiếng việt được
tạo ra bằng cách láy các tiếng gốc có nghĩa.
2.Các loại từ láy :
a. Từ láy tồn bộ:
Láy tồn bộ giữ ngun thanh điệu.
Láy tồn bộ có biến đổi thanh điệu.
b. Láy bộ phận: láy phụ âm đầu hoặc phần vần.
II- Luyện tập.
Bài tập 1:
Láy tồn bộ: Khơng có từ nào.
Láy bộ phận: Bâng khng, phập phồng, bồi hồi,
xốn xang, nhớ nhung, lấm tấm.
Bài tập 2:
Nặng nề, tràn trề, nhỏ nhoi, be bé, đo đỏ, xa xa,

gần gũi.
Bài tập 3:
a. nhỏ nhẻ b. nhỏ nhen
c. nhỏ nhặt d. nhỏ nhoi.
39
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
trịn, tác dụng của chúng trong các
câu.
Theo dõi hs trình bày, nhận xét, bổ
sung.
Gv tổng hợp ý kiến của hs, bổ sung
sửa chữa cho hồn chỉnh, giúp các em
rút kinh nghiệm.
Bài tập 4:
Ví dụ: Hơm nay,trời trở gió lành lạnh.
Xong việc – tơi thấy lòng nhẹ nhõm.
Bài tập 5: Từ láy có ý nghĩa giảm nhẹ; be bé,
thấp thấp,…
Bài tập 6:Các từ láy có ý nghĩa nhấn mạnh so với
tiếng gốc là: mạnh mẽ, bùng nổ, xấu xí, nặng nề,
buồn bã.
Bài tập 7: Gía trị và tác dụng của từ láy :
Tù láy giàu giá trị gợi tả và biểu cảm .Có từ láy
làm giảm nhẹ hoặc nhấn mạnh sắc thái nghĩa so
với tiếng gốc.
Từ láy tượng hình như: vằng vặc, đinh ninh, song
song, phất phơ, đằng đẵng, dằng dặc, lập lòe,
lóng lánh… có giá trị gợi tả đường nét, hình
dáng, màu sắc của sự vật.
Tù láy tượng thanh như; eo óc,… gợi tả âm thanh

cảnh vật.
Lúc nói viết , nếu biết sử dụng từ tượng thanh,
từ láy tượng hình, một cách đắc…, sẽ làm cho
câu văn giàu hình tượng , giàu nhạc điệu, và
gợi cảm.
3.Củng cố,hướng dãn về nhà
- Em hiểu thế nào là từ ghép kể tên các loại từ ghép đã học. Viết hồn chỉnh đoạn văn có
dụng các loại từ ghép.
- Em hiểu thế nào là từ láy ? Kể tên các loại từ láy.
- Viết một đoạn văn ngắn có sủ dụng từ láy.
- Chuẩn bị cho bài" Đại tù và Từ Hán – Việt" bằng cách vận dụng các kiến thức đã học vào
thực hành làm một số bài tập .
Bµi 3
Ngµy so¹n : 10/ 2008
Ngµy day : 10/ 2008
ƠN TẬP TIẾNG VIỆT (Tiếp)
40

A-MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1.- Kiến thức:
Ơn tập, vận dụng các kiến thức đã học để thực hành làm bài tập dưới nhiều dạng khác nhau
của từ Hán Việt để khắc sâu, mở rộng kiến thức về "Từ Hán - Việt"
2- Kĩ năng:
- Rèn kỹ năng sử dụng từ Hán Việt khi nói hoặc viết.
- Biết vận dụng những hiểu biết có được từ bài học tự chọn để phân tích một số văn bản học
trong chương trình.
3- Thái độ: Bồi dưỡng ý thức, tinh thần cầu tiến của học sinh
B – CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
GV: Tham khảo tài liệu có liên quan, chọn một số bài tập tiêu biểu cho học sinh thực hành.
Phát giấy có chứa một số bài tập cho học sinh tự làm trước ở nhà.

-HS: Soạn theo hướng dẫn của giáo viên và đọc các văn bản phiên âm chữ Hán vừa học.
C. TiÕn tr×nh tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc–
1. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc chữa bài của học sinh.
2. Giới thệu bài mới
- Trong chương trình văn học 7 các em đã làm quen với từ Hán Việt.
- Hơm nay chúng ta đi vào tìm hiểu một số bài tập nâng cao và tiếp tục rèn kỹ năng
qua việc thực hành một số bài tập vỊ " Từ Hán - Việt".
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
 HĐ 1: (Hướng dẫn học sinh ôn tập lại một
số vấn đề về từ Hán Việt)
Yếu tố Hán Việt.
Từ ghép Hán Việt có mấy loại ví dụ.
Gv chốt vấn đề cho hs nắm.
HĐ2 :( Thực hành)
GV: Gợi ý cho hs phân nghĩa các yếu
tố Hán Việt.
Cho cá nhân hs tự thực hiện -> lớp
nhận xét, sữa chữa, bổ sung.
TiÕt 1 + 2
Ôn tập từ Hán Việt
I-Lí tht
1.Yếu tố Hán Việt..
2.Từ ghép Hán Việt (có 2 loại) :
a. Từ ghép đẳng lập(ví dụ: huynh đệ, sơn hà,
…)
b. Từ ghép chính phụ (ví dụ:. đột biến, thạch
mã…)
c. Trật tự giữa các yếu tố Hán Việt (ơn lại nội
dung sgk)
II- Luyện tập.

Bài tập 1: Phân biệt nghĩa các yếu tố Hán -
Việt đồng âm.
Cơng 1-> đơng đúc.
Cơng 2-> Ngay thẳng, khơng thiêng lệch.
Đồng 1-> Cùng chung (cha mẹ, cùng chí
hướng)
Đồng 2 -> Trẻ con .
Tự 1-> Tự cho mình là cao q. Chỉ theo ý
41
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
GV: Cho học sinh nêu u cầu bài tập
-> cá nhân thực hiện.
GV: Hướng dẫn HS tìm các thành
ngữ.
-> Gv nhận xét.
Hướng dẫn hs thực hiện.
Nhận xét bổ sung-> hs rút kinh
nghiệm.
GV: cho học sinh phát hiện nhanh từ
Hán Việt.
Gv: nhận xét các nhóm. Chốt lại vấn
đề.
Theo dõi hs trình bày, nhận xét, bổ
sung.
Gv tổng hợp ý kiến của hs, bổ sung
sửa chữa cho hồn chỉnh, giúp các em
rút kinh nghiệm.
Gv: hướng dẫn hs viết đoạn văn.
? Nhắc lại về lí thuyết đại từ
? Tìm và phân tích đại từ trong

những câu sau
a) Ai ơi có nhớ ai khơng
Trời mưa một mảnh áo bơng che đầu
Nào ai có tiếc ai đâu
mình, khơng chịu bó buộc.
Tự 2-> Chữ viết, chữ cái làm thành các âm.
Tử 1-> chết. Tử 2-> con.
Bài tập 2:
Tứ cố vơ thân: khơng có người thân thích.
Tràng giang đại hải: sơng dài biển rộng; ý nói
dài dòng khơng có giới hạn.
Tiến thối lưỡng nan: Tiến hay lui đều khó.
Thượng lộ bình an: lên đường bình n, may
mắn.
Đồng tâm hiệp lực: Chung lòng chung sức để
làm một việc gì đó.
Bài tập 3: Nhân đạo, nhân dân, nhân loại,
nhân chứng, nhân vật.
Bài tập 4:
a. Chiến đấu, tổ quốc.
b. Tuế tuyệt, tan thương.
c. Đại nghĩa, hung tàn, chí nhân, cường
bạo.
d. Dân cơng.
Bài tập 5:
Các từ Hán- Việt: ngài, vương,…
> sắc thái trang trọng, tơn kính.
Yết kiến…-> sắc thái cổ xưa.
Bài tập 6: Các từ Hán- Việt và sắc thái ý
nghĩa.

Vợ-> phu nhân, chồng-> phu qn, con trai-
> nam tử, con gái-> nữ nhi:-> sắc thái cổ xưa.
Bài tập 7: Học sinh thực hiện viết đoạn
văn…
Tiết 3:
¤n tËp phÇn ®¹i tõ
I-Lí tht
1. Khái niệïm về đại từ
2. Các loaiï đại từ
- Đại từ để trỏ
- Đại từ để hỏi
II. Bài tập
B i tà ập 1
42
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
Áo bơng ai ướt khăn đầu ai khơ
( Trần Tế Xương)
b) Chê đây láy đấy sao đành
Chê quả cam sành lấy quả qt khơ
( ca dao)
c) Đấy vàng đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lý đây sen Tây Hồ
( Ca dao)
? Trong những câu sau đại từ dùng
để trỏ hay để hỏi?
a)Thác bao nhiêu thác cũng qua
Thênh thang là chiếc thuyền ta xi
dòng
(Tố
Hữu)

b)Bao nhiêu người th viết
Tấm tắc ngợi khen tài
Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa rồng bay
(Vũ Đình Liên)
c)Qua cầu ngửa nón trơng cầu
Cầu bao nhiêu nhịp dạ sầu bấy nhiêu

(Ca dao)
d)Ai đi đâu đấy hỡi ai
Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm
(Ca dao)
Bài tập 3:
Bé Lan hỏi mẹ: " Mẹ ơi, tai sao bố mẹ
bảo con gọi bố mẹ chi Xoan là bác
còn bố mẹ em Giang là chú, dì, trong
khi đó họ chỉ là hàng xóm mà khơng
có họ hàng với nhà mình?. Em hãy
thay mặt mẹ bé Lan giải thích cho bé
rõ.
Bài tập 4:
? Viết một đoạn văn ngắn kể lại một
câu chuyện thú vị em trực tiếp tham
gia hoặc chứng kiến.Trong đoạn văn
có sử dụng ít nhất 3 đại từ, gạch chân
những đại từ đó.
- Häc sinh lµm vµ tr×nh bµy
a) - Ai : ngêi con trai
- Ai : ngêi con g¸i
b) T¬ng tù

c) T¬ng tù
Bài tập 2:
a) Trá
b) Trá
c) Trá
d) Hái, trá
Bài tập 3:
Xng h« theo ti t¸c
Bài tập 4:
43
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
4. Củng cố dặn dò.
- «n tËp vỊ tõ H¸n ViƯt
- ¤n tËp vỊ ®¹i tõ,
- Chuẩn bò nội dung ca dao , dân ca
Bµi 4
Ngµy so¹n : 10/ 2008
Ngµy day : 10 / 2008
¤N TËP CA DAO – DÂN CA
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh:
1. KiÕn thøc: ôn tập, nắm chắc các hình tượng văn học dân gian: các nội dung cơ bản của ca dao
– dân ca trong chương trình ngữ văn 7
2. KÜ n¨ng : Cảm nhận được cái hay, cái đẹp, các giá trò nghệ thuật đặc sắc của ca dao dân ca.
3. Th¸i ®é: Giáo dục các em lòng yêu thích ca dao – dân ca cổ truyền và hiện đại, yêu thích và
thuộc các bài ca dao thuộc 4 nội dung cơ bản, tình cảm gia đình; tình cảm quê hương đất nước,
con người; câu hát than thân; châm biếm.
II- CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
GV: Nghiên cứu néi dung , các tài liệu có liên quan,.
HS: Ghi chép cẩn thận, làm bài tập đầy đủ, thực hiện các yêu cầu của giáo viên.
III. TiÕn tr×nh tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc–

1- Kiểm tra bài cũ
? Kiểm tra sự chuẩn bò của học sinh.
2- Giảng bài mới:
 Giới thiệu bài mới : Các em đã được học về chủ đề ca dao – dân ca, hôm nay chúng ta «n tËp
mét sè néi dung c¬ b¶n cđa cd, dc
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t
 HĐ 1: (GV hướng dẫn HS ôn lại khái niệm
ca dao – dân ca).
Ca dao – dân ca là gì?
Là những câu hát thể hiện nội tâm, đời sống
tình cảm, cảm xúc của con người. Hiện nay có
Tiết 1+ 2
I- Khái niệm ca dao dân ca: - Tiếng hát
trữ tình của người bình dân Việt Nam.
- Thể loại thơ trữ tình dân gian.
- Phần lời của bài hát dân gian.
44
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t
sự phân biệt ca dao- dân ca
- Các nhân vật trữ tình quen thuộc trong ca
dao là người nông dân, người vợ, người thợ,
người chồng, lời của chàng rỷ tai cô gái
Ca dao thường sử dụng thể thơ lục bát với
nhòp phổ biến 2/2
- Ca dao – dân ca là mẫu mực về tính chân
thực, hồn nhiên, cô đúc về sức gợi cảm và
khả năng lưu truyền.
HĐ 2: (Hướng dẫn HS tìm hiểu thêm và ôn lại
“Những câu hát về tình cảm gia đình”)
- Tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng,

đáng trân trọng và đáng quý của con người.
* Giới thiệu môt số bài ca về tình cảm gia
đình ngoài SGK (giáo viên hướng dẫn gợi ý
cho học sinh sưu tầm).
HĐ 3: (Hướng dẫn luyện tập)
? Hãy trình bày nội dung của từng bài ca dao
? Hãy phân tích những hình ảnh bài ca dao số
1?
? Phương pháp so sánh có tác dụng gì?
Giáo viên hướng dẫn học sinh cách thực hiện
Giáo viên nhận xét, cho học sinh ghi vở
- Thơ lục bát và lục bát biến thể truyền
miệng của tập thể tác giả
II- Những câu hát về tình cảm gia
đình
1- Nội dung:
Bài 1: Tình cảm yêu thương, công lao
to lớn của cha mẹ đối với con cái và
lời nhắc nhở tình cảm ơn nghóa của
con cái đối với cha mẹ.
Bài 2: Lòng thương nhớ sâu nặng của
con gái xa quê nhà đốivới người mẹ
thân yêu của mình. Đằng sau nỗi nhớ
mẹ là nỗi nhớ quê, . . .nhớ biết bao kỷ
niệm thân quen đã trở thành quá khứ.
Bài 3: Tình cảm biết ơn sâu nặng của
con cháu đối với ông bà và các thế hệ
đi trước.
Bài 4: Tình cảm gắn bó giữa anh em
ruột thòt, nhường nhòn, hoà thuận

trong gia đình.
2- Nghệ thuật:
Nghệ thuật được sử dụng phổ biến
là so sánh.
* Luyện tập:
I- Câu hỏi và bài tập.
1- Bốn bài ca dao được trích giảng
trong SGK đã chung như thế nào về
tình cảm gia đình?
2. Ngoài những tình cảm đã được nêu
trong bốn bài ca dao trên thì trong
quan hệ gia đình còn có tình cảm của
ai với ai nữa? Em có thuộc bài ca dao
nào nói về tình cảm đó không? (HS
suy nghó và trả lời theo sự hiểu biết
của mình).
3- Bài ca dao số một diễn tả rất sâu
45
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t
sắc tình cảm thiêng liêng của cha mẹ
đối với con cái. Phân tích một vài
hình ảnh diễn tả điều đó?
 HĐ 4 (Tìm hiểu nội dung và ý nghóa của câu hát về
tình yêu quê hương, đất nước, con người)
? Nêu nội dung và ý nghóa của những câu ca
dao nói về tình yêu quê hương, đất nước và
con người mà em đã học?
? Những câu ca dao về chủ đề này có những
nét đặc sắc gì?
? Nghệ thuật nổi bật của chúng

 HĐ 5: (Luyện tập)
? Giáo viên hướng dẫn học sinh luyện tập, có
thể dẫn dắt học sinh trả lời bằng các câu hỏi
như sau:
? Hình ảnh quê hương, đất nước, con người
được thể hiện như thế nào ở những bài ca dao
được trích giảng trong SGK?
? Tác giả dân gian đã sử dụng những biện
pháp nghệ thuật nào để thể hiện tình cảm đối
với quê hương, đất nước, con người của mình
trong các bài ca dao đó?
?Hãy nêu một cách cụ thể trong từng bài ca?
? Bài ca dao số 4 thể hiện tình cảm gì của
nhân vật trữ tình?
? Hãy viết một đoạn văn nêu tình cảm của em
đối với quê hương, đất nước sau khi học xong
chùm ca dao này? (GV gợi ý cho học sinh
thực hiện)
* GV chốt lại các ý chính, cho học sinh ghi
vào vở
Tiết 3
III- Những câu hát về tình yêu quê hương, đất
nước, con người
- Bài 1: Mượn hình thức đối đáp nam nữ
để ca ngợi cảnh đẹp đất nước. Lời đố
mang tính chất ẩn dụ và cách thức giải
đố sẽ thể hiện rõ tâm hồn, tình cảm của
nhân vật. Điều đó thể hiện tình yêu quê
hương một cách tinh tế, khéo léo, có
duyên.

- Bài 2: Nói về cảnh đẹp của Hà Nội, bài
ca mở đầu bằng lời mời mọc “Rủ nhau”
cảnh Hà Nội được liệt kê với những di
tích và danh thắng nổi bật: Hồ Hoàn
Kiếm, cầu Thê Húc, chùa Ngọc Sơn, Đài
Nghiên, Tháp Bút. Câu kết bài là một
câu hỏi không có câu trả lời. “Hỏi ai gây
dựng nên non nước này”. Câu hỏi buộc
người nghe phải suy ngẫm và tự trả lời,
bởi cảnh đẹp đó do bàn tay khéo léo của
người Hà Nội ngàn đời xây dựng nên.
- Bài 3: Cảnh non nước xứ Huế đẹp như
tranh vẽ, cảnh đẹp xứ Huế là cảnh non
xanh nước biếc, cảnh thiên nhiên hùng vó
và thơ mộng. Sau khi vẽ ra cảnh đẹp xứ
Huế, bài ca buông lửng câu mời “Ai vô
xứ Huế thì vô…” Lời mời cũng thật độc
đáo! Huế đẹp và hấp dẫn như vậy đấy, ai
yêu Huế, nhớ Huế, có tình cảm với Huế
thì hãy vô thăm.
4. Củng cố, dặn dò:
46
Ø Về nhà tiếp tục sưu tầm một số câu ca dao về chủ đề tình cảm gia đình, ty qh, đn
Ø Viết một đoạn văn ngắn thể hiện tình cảm của mình đối với cha mẹ.
Ø Chuẩn bò đề tài “Ca dao than thân và châm biếm”.
Bµi 5
Ngày soạn: 10/2008
Ngày dạy: 10/2008
ÔN TẬP CA DAO – DÂN CA ( Tiếp )
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh

1. Kiến thức: ôn tập, nắm chắc các hình tượng văn học dân gian: các nội dung cơ bản của ca dao
– dân ca trong chương trình ngữ văn 7.
1. Kó năng: Cảm nhận được cái hay, cái đẹp, các giá trò nghệ thuật đặc sắc của ca dao, dân ca.
3. Thái độ: Giáo dục các em lòng yêu thích ca dao – dân ca cổ truyền và hiện đại, yêu thích và
thuộc các bài ca dao than thân; châm biếm.
II- CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
- GV: Nghiên cứu nội dung ôn tập, các tài liệu có liên quan, nghiên cứu đề, đáp án.
- HS: Ghi chép cẩn thận, làm bài tập đầy đủ, thực hiện các yêu cầu của giáo viên.
III- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1- Kiểm tra bài cũ :
? Kiểm tra sự chuẩn bò của học sinh.
2- Giảng bài mới:
 Giới thiệu bài mới : Ở các tiết học trước các em đã được học về chủ đề ca dao – dân ca
nói về tình cảm gia đình, tình yêu quê hương, đất nước và con người. Hôm nay chúng ta tiếp tục
đi vào mảng đề tài “Những câu hát than thân, Châm biếm”.
 Nội dung bài mới:
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
 HĐ 1: (Tìm hiểu nội dung ý nghóa)
GV: Hướng dẫn HS ôn tập lại nội dung ý
nghóa câu hát than thân.
Tiết 1 + 2
NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN
I- Nội dung, ý nghóa:
47
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
? GV củng cố kiến thức cho HS.
 HĐ 2: (Hướng dẫn học sinh tìm hiểu
những biện pháp nghệ thuật chủ yếu)
? HD, gợi ý HS nêu những nét nghệ
thuật đặc sắc của các bài ca than thân.

? GV bổ sung.
 HĐ 3: (Giới thiệu một số bài ca dao
theo chủ đề)
? GV gợi ý cho HS tìm và nêu một số bài
ca dao có chủ đề than thân dùng mô típ:
“ Con cò”, “Thân em”? GV sửa sai bổ
sung.
 HĐ 3: (Hướng dẫn luyện tập)
? Hướng dẫn HS làm bài tập.
- BT 1: Những câu hát thanh thân của
người phụ nữ thường mở đầu ntn? Những
hình ảnh họ thường đem so sánh với thân
phận của mình là gì
- BT 2: Biện pháp nghệ thuật nổi bật mà
những câu hát than thân thường sử dụng
là gì?
Hãy chỉ ra biện pháp đó ở từng bài cụ
thể.
- Chủ đề chiếm một số lượng lớn. Nhân vật hát
than thân chính là nhân vật trữ tình của ca dao.
- Thể hiện ý thức của người lao động về số
phận nhỏ bé của họ về những bất công trong xã
hội. Đồng thời thể hiện thái độ đồng cảm với
những người đồng cảnh ngộ, và thể hiện thái
độ phản kháng XH phong kiến bất công cùng
những kẻ thống trò bóc lột.
- Nhận thức được nỗi thống khổ nhiều mặt mà
người lao động phải gánh chòu.
+ Than vì cuộc sống vất vả, khó nhọc.
+ Than vì cảnh sống bất công.

+ Than vì bò giai cấp thống trò bò áp bức, bóc lột
nặng nề.
+ Tiếng than da diết nhất là của những người
phụ nữ: Họ bò ép duyên, cảnh làm lẽ, không có
quyền tự đònh đoạt cuộc đời mình…
II- Những biện pháp nghệ thuật chủ yếu:
Mượn những con vật nhỏ bé, tầm thường, sống
trong cảnh vất vả, bế tắc, cùng quẩn, … để ví
với hoàn cảnh thân phận của mình.
- Câu hát than thân của người phụ nữ thường
dùng kiểu câu so sánh, mở đầu là “thân em
như”, “em như” …
III- Luyện tập:
1- Những câu hát than thân của người phụ nữ
thường mở đầu bằng “em như” hoặc “thân em
như”: những hình ảnh họ thường đem ra so
sánh với mình là những đồ vật hoặc con vật bé
nhỏ, yếu ớt hay bế tắc: Con cá mắc câu,con
kiến, con cò,hạt mưa sa … những hình ảnh đó
thể hiện thân phận bé nhỏ, nỗi đau khổ, bế tắc
của người phụ nữ.
2- Biện pháp nghệ thuật chủ yếu của nhgững
câu hát than thân là so sánh trực tiếp hoặc so
48
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
? GV đọc, sửa sai, bổ sung.
- BT 3: Trong các bài ca than thân đó,
người lao động than vì những nỗi khổ
cực nào của mình và của những người
cùng cảnh ngộ?

sánh ẩn dụ. Các biện pháp đó được thể hiện cụ
thể trong 3 bài ca dao, trích giảng như sau:
- Bài 1: Dùng biện pháp so sánh ẩn dụ + Hình
ảnh con cò lận đận “lên thác xuống ghềnh”
kiếm ăn và nuôi con là hình ảnh ẩn dụ của
người lao động nghèo.
+ Hình ảnh “nước non” nơi con cò kiếm ăn vừa
là ẩn dụ về những khó khăn trắc trở mà người
lao động phải vượt qua.
- Bài 2: Dùng biện pháp ẩn dụ, hình ảnh con
tằm nhả tơ, kiến li ti, . . . là những ẩn dụ về
những thân phận nhỏ bé, bế tắc, bò các thế lực
cướp đi sức lao động của chính mình.
Tác giả dân gian đã mượn đặc điểm sống của
từng con vật: Tằm nhả tơ, cuốc kêu ra máu,
kiến cần cù kiếm ăn … là để nhằm nói về
những nỗi khổ khác nhau của người lao động.
- Bài 3: Sử dụng lối so sánh trực tiếp với từ so
sánh “như”. Nhân vật trữ tình gắn mình với trái
bần (là loại quả chua chát, xấu xí) đã ít giá trò
lại bò gió dập sóng dồi không biết bấu víu vào
đâu. Qua đó nỗi khổ của nhân vật trữ tình được
thể hiện một cách cụ thể hơn.
3- Trong các bài ca dao đó, người lao động than
vì những nỗi khổ khác nhau của mình và của
những người cùng cảnh ngộ.
- Bài 1: Lànỗi cay đắng, lận đận của người lao
động.
- Bài 2: “Con tằm nhả tơ” là nỗi khổ người lao
động nặng nhọc mà bò kẻ khác bòn rút, bóc lột

hết sức lao động. “Lũ kiến li ti” là nỗi khổ của
những thân phận bé nhỏ, vất vả lao động mà
vẫn xuôi ngược suốt đời để lo kiếm ăn mà vẫn
không đủ.
Hình ảnh “Hạc bay mỏi cánh biết …” là nỗi khổ
suốt đời phiêu bạc, lận đận, bế tắc không tìm
được lối thoát.
 HĐ 1: (Hướng dẫn học sinh ôn tập lại kiến
thức về ca dao châm biếm)
Giáo viên nêu các câu hỏi gợi ý giúp
Tiết 3
NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM
I- Khái niệm ca dao châm biếm:
49
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
HS ôn tập lại kiến thức về ca dao châm
biếm.
? Thế nào gọi là ca dao châm biếm.
 HĐ 2: (Hướng dẫn HS tìm hiểu nội
dung ca dao châm biếm)
? Nội dung ca dao châm biếm.
* GV cho HS nhận xét.
Giáo viên nhận xét, bổ sung, cho học
sinh ghi vở.
HĐ 3: (Hướng dẫn HS tìm hiểu ý nghóa,
giá trò ca dao châm biếm).
? Hãy nêu giá trò,ý nghóa của ca dao
châm biếm với đời sống cộng đồng.
? Giáo viên cho học sinh nhận xét, bổ
sung.

Giáo viên nhận xét, bổ sung, cho học
sinh ghi vở.
 HĐ 4: (Hướng dẫn HS tìm hiểu các
biện pháp nghệ thuật)
? Hãy nêu những nét nghệ thuật nổi bật
của ca dao châm biếm.
Giáo viên có thể nêu các câu hỏi gợi ý
giúp học sinh hoàn thành câu hỏi trên.
* Nêu ví dụ minh hoạ.
? Đọc thuộc lòng các bài ca dao đã học?
Nêu nội dung , nghệ thuật của các bài ca
dao đó?
HS: Trình bày , nhận xét
GV: Chuẩn xác kiến thức
- Ca dao châm biếm là những câu ca dùng lời
lẽ kín đáo, bóng bẩy có yếu tố gây cười nhằm
phê phán chế giễu những thói hư tật xấu đang
tồn tại trong xã hội.
II- Nội dung châm biếm:
- Bộc lộ qua sự phơi bày mâu thuẫn đáng cười
giữa nội dung và hình thức; giữa bản chất và
hiện tượng; giữa cái bình thường, tự nhiên với
cái ngược ngạo, trái tự nhiên.
- Đó có thể là những kẻ lừa bòp, giả nhân giả
nghóa, khoác lác mà lại tỏ ra thành thực; dốt
nát lại được che đậy dưới vẻ uyên bác…
III- Giá trò, ý nghóa của ca dao châm biếm với
đời sống cộng đồng:
- Góp phần phơi bày những cái xấu xa, giả dối,
kệch cỡm tồn tại trong xã hội với mục đích làm

cho xã hội trong sạch hơn, tốt đẹp hơn.
- Giúp cho người dân lao động nhận thức thực
tế một cách vui vẻ. Đồng thời nó giúp người
lao động giải trí sau những giờ làm việc căng
thẳng, mệt mỏi.
IV- Các biện pháp nghệ thuật thường sử dụng
trong ca dao châm biếm:
- Thủ pháp quen thuộc là phóng đại. Đặc tính
của phóng đại là cực tả làm sự vật, hiện tượng
được phản ánh nổi bật hơn.
- Ngoài ra, ca dao châm biếm còn sử dụng một
số biện pháp nghệ thuật khác như: nói lái, nói
ngược, ẩn dụ … nhằm gây cười một cách kín
đáo.
V – Các bài ca dao châm biếm đã học
4. Củng cố, dặn dò:
- Nắm vững nội dung , nghệ thuật của các bài ca dao đã hoc
- Tiếp tục sưu tầm một số câu ca dao về chủ đề than thân, châm biếm
50
Tháng 11- Bài 1
Ngày soạn: 10/2008
Ngày dạy: 11/2008
ÔN TẬP VỀ
LIÊN KẾT, BỐ CỤC VÀ MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh
1. Kiến thức: ôn tập, nắm chắc các kiến thức về liên kết, bố cục và mạch lạc trong văn bản
1. Kó năng: vận dụng cac kiến thức đã học làm bài tập
.3. Thái độ: Chủ động sử dụng các kiến thức vào tạo lập văn bản
II- CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
GV: Nghiên cứu nội dung ôn tập, các tài liệu có liên quan- HS: Ghi chép cẩn thận, làm bài tập

đầy đủ, thực hiện các yêu cầu của giáo viên.
III- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1- Kiểm tra bài cũ :
? Kiểm tra sự chuẩn bò của học sinh.
2- Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
? Nêu vai trò của liên kết trong
văn bản
- Làm cho văn bản trở lên
có nghóa dễ hiểu
? Để văn bản có tính liên kết
cần phải làm gì
- Các câu các đoạn thống
nhất và gắn bó chặt chẽ
Tiết 1+2
Liên kết trong văn bản
I.Lí thuyết
1. Liên kết trong văn bản
2. Điều kiêïn để văn bản có tính liên kết
II. Bài tập SGK/19
1. Thứ tự các câu: 1-4-2-5-3
51
Dut cđa bgh th¸ng 10–
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………………………………………………………
…………....................................
……………………
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
với nhau

GV : Hướng dẫn HS làm các bài
tâp trong sgk
? Sắp xếp các câu văn dưới đây
theo một thứ tự hợp lí để tạo
thành một đoạn văn có tính liên
kết chặt chẽ?
Bµi 1: Tr¨ng ®· lªn råi, tõ tõ lªn ë
ch©n trêi, rỈng tre ®en, sỵi may ®en,
c¬n giã nhĐ, nh÷ng h¬ng th¬m ng¸t
Bµi 2: nh, nh, vµ, mỈc dï, cđa
Bµi 3: C
? Bè cơc cđa v¨n b¶n gåm mÊy
phÇn ? nªu néi dung tõng phÇn
- HS tr×nh bµy
? Mét v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c cÇn
®¶m b¶o c¸c u tè nµo?
BT 1: D
2. Các câu văn chưa có tính liên kết. Vì:
Bµi tËp 1: H·y chän cơm tõ thÝch hỵp( Tr¨ng ®· lªn rßi, c¬n giã
nhĐ, tõ tõ lªn ë ch©n trêi, v¾t ngang qua, rỈng tre ®en, nh÷ng h¬ng
th¬m ng¸t) ®iỊn vµo chç trèng ®Ĩ hoµn chØnh ®o¹n v¨n díi ®©y.
Ngµy cha t¾t h¼n,………………….mỈt tr¨ng trßn, to vµ ®á,……………
sau…………cđa lµng xa. MÊy sỵi m©y con……………..mçi lóc m¶nh
dÈn råi ®øt h¼n.Trªn qu·ng ®ång rng, ……..hiu hiu ®a l¹i, thoang
tho¶ng………………..
Bµi tËp 2: H·y chän cơm tõ thÝch hỵp ( nh,nhng , vµ, cđa, mỈc dï ,
bëi v×) ®iỊn vµo chç trèng trong ®o¹n v¨n díi ®©y ®Ĩ c¸c c©u lien
kÕt chỈt chÏ víi nhau.
Giäng nãi bµ t«i ®Ỉc biƯt trÇm bỉng, nghe……..tiÕng chu«ng ®ång.
Nã kh¾c s©u vµo trÝ nhí t«i dƠ dµng……nhng ®o¸ hoa. Khi bµ t«i

mØm cêi,hai con ng¬i ®en sÉm më ra, long lanh, hiỊn dÞu khã t¶.
§«i m¾t ¸nh lªn nh÷ng tia s¸ng Êm ¸p, t¬i vui………kh«ng bao giê
t¾t……..trªn ®«i m¸ ng¨m ng¨m ®· cã nhiỊu nÕp nh¨n, khu«n
mỈt……bµ t«i h×nh nh vÉn t¬i trỴ.
Bµi tËp 3: V× sao c¸c c©u th¬ sau kh«ng t¹o thµnh mé ®o¹ v¨n th¬
hoµn chØnh
Ngµy xu©n con Ðn ®a thoi
ThiỊu quang chÝn chơc ®· ngoµi s¸u m¬i
Long lanh ®¸y níc in trêi
Thµnh x©y khãi biÕc non ph¬i bãng vµng
SÌ sÌ nÊm ®Êt bªn ®µng
DÇu dÇu ngän cá nưa vµng nưa xanh
A. V× chóng kh«ng vÇn víi nhau
B. B. V× chóng cã vÇn nhng gieo kh«ng ®óng lt
C. V× chóng cã vÇn nhng ý cđa c¸c c©u kh«ng liªn kÕt
víi nhau
D. V× c¸c c©u th¬ ch a diƠn ®¹t mét ý trän vĐn
TiÕt 2+3:
Bè cơc vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n
I. LÝ thut
1. Bè cơc cđa v¨n b¶n
- Më bµi
- Th©n bµi
- KÕt bµi
2. M¹ch l¹c trong v¨n b¶n
II. Bµi tËp
1.Dßng nµo sau ®©y nãi ®óng kh¸i niƯm bè cơc cđa mét v¨n
b¶n
A. Lµ tÊt c¶ c¸c ý ®ỵc tr×nh bµy trong v¨n b¶n
B. Lµ ý lín ý bao trïm cđa v¨n b¶n

52
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
BT 2: C
BT 3: ý 3 – MB – ý 5
? Trong c¸c ý trªn , ý nµo kh«ng phï
hỵp víi yªu cÇu cđa ®Ị bµi?
- HS tr×nh bµy
? C©u v¨n” ë mét nhµ kia cã hai con
bóp bª ®ỵc ®Ỉt tªn lµ con vĐ sÜ vµ con
em nhá” phï hỵp víi phÇn nµo cđa
bµi v¨n trªn ( MB, TB, KB?)
- HS tr×nh bµy
? ý nµo trªn ®©y cã thỴ lµm phÇn kÕt
cđa c©u chun
? X¸c ®Þnh bè cơc cđa v¨n b¶n “MĐ
t«i”
- HS x¸c ®Þnh bè cơc vµ nhËn xÐt,
GV chn x¸c
C. Lµ néi dung nỉi bËt cđa v¨n b¶n
D. Lµ sù s¾p xÕp c¸c ý theo mét tr×nh tỵ hỵp lÝ trong mét v¨n
b¶n
2.Dßng nµo sau ®©y kh«ng phï hỵp khi so s¸nh víi u tè
m¹ch l¹c trong v¨n b¶n
A. m¹ch m¸u trong c¬ thĨ sèng
B. M¹ch giao th«ng trªn ®êng phã
C. Trang giÊy trong mét qun vë
D. Dßng nhùa sèng trong mét c¸i c©y
3. §äc ®Ị v¨n vµ néi dung bªn díi ®Ĩ tr¶ lêi c¸c c©u hái:
H·y kĨ l¹i c©u chun” Cc chia tay cđa h÷ng con bóp bª”
trong ®ã nh©n vËt chÝnh lµ hai con bóp bª Em Nhá v¸ VƯ SÜ.

Víi ®Ị bµi trªn mét b¹n ®· x¸c ®Þnh c¸c ý nh sau:
- Giíi thiƯu vỊ lai lÞch con bóp bª
- Tríc ®©y hai con bóp bª vÉn lu«n ë bªn nhau, còng nh hai
anh em c« chđ vµ cËu chđ
- Nhng råi chóng bc ph¶i chia tay v× c« chđ vµ cËu chđ cđa
chóng ph¶i chia tay nhau
- Tríc khi chai tay, hai anh em ®a nhau ®Õn trêng chµo thÇy
c« vµ bÌ b¹n
- Còng chÝnh nhê t×nh c¶m cđa hai anh em mµ hai con bóp
be ®· kh«ng ph¶i chia tay
4. X¸c ®Þnh bè cơc cđa v¨n b¶n MĐ t«i“ ”
3 Cđng cè vµ híng dÉn vỊ nhµ
- ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc
- Chn bÞ néi dung cho bµi «n tËp tiÕp theo
Bài 2
Ngày soạn: 11/2008
Ngày dạy: 11/2008
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT
I-MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1.- Kiến thức:
Vận dụng các kiến thức đã học: Quan hệ từ, chữa lỗi về quan hệ từ, từ đồng nghĩa để thực hành luyện tập dưới
nhiều dạng khác nhau để khắc sâu, mở rộng kiến thức.
2- Kĩ năng:
Tiếp tục rèn luyện thực hành qua một số bài tập tiêu biểu.
3- Thái độ:
Bồi dưỡng ý thức cầu tiến.
II- CHUẨN BỊ
Chọn một sơ bài tập tiêu biểu cho học sinh thực hành.
53
III- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:

1. Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh.
2.Bài mới:
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß
Nội dung cần đạt
HĐ 1: (Hướng dẫn học sinh ôn tập lại
một số vấn đề về Quan hệ từ, chữa lỗi về
quan hệ từ.)
?Hãy cho biết thế nào là quan hệ từ,
Khi sư dơng quan hƯ tõ cÇn chó ý ®iỊu g×
Gv chốt vấn đề cho hs nắm.
HD2 :( Thực hành)
GV: Gợi ý cho hs phát hiện nhanh các
điền quan hệ tõ thich hợp:…
như….và….nhưng….với….
Cho cá nhân hs tự thực hiện -> lớp nhận
xét, sữa chữa, bổ sung.
Câu sai là: a,d,e.
GV: Cho học sinh nêu u cầu bài tập 3,4
-> cá nhân thực hiện.
đặt câu với những cặp QHT.
a) Nếu trời mưa thì trận bóng đó hỗn lại
b) Vì Lan siêng năng nên đã đạt thành tích
tốt trong học tập.
c) Tuy trời mưa nhưng tơi vẫn đi học.
d) Sở dĩ anh ta thành cơng vì anh ta ln
lạc quan, tin tưởng vào bản thân .
thêm QHT
a)……….và nơng thơn.
b)……..để ơng bà…….

c) …….bằng xe……….
TiÕt 1+2: Ơn tập vỊ quan hƯ tõ
I LÝ thut
1. ThÕ nµo lµ quan hƯ tõ?
2. C¸c lçi thêng gỈp khi sư dơng QHT
II- Luyện tập.
Bài tập 1: Điền quan hệ từ thích hợp vào chỗ
trống:
Những tờ mẫu treo trước bàn học
giống……….những lá cờ nhỏ bay phất phới khắp
xung quanh lớp. Ai nấy đều chăm chú hết sức,
…….cứ im phăng phắc! Chỉ nghe thấy tiếng ngòi
bút sột soạt trên giấy. Có lúc những con bọ dừa bay
vào……..chẳng ai để ý, ngay cả những trò nhỏ nhất
cũng vậy, chúng đang cặm cụi vạch những nét
sổ…………một tấm lòng, một ý thức, như thể cái đó
cũng là tiếng Pháp.
Bài tập 2: Gạch chân dưới các cau sai:
a) Mai gửi quyển sách này bạn Lan.
b) Mai gửi quyển sách này cho bạn Lan.
c) Mẹ nhìn tơi bằng ánh mắt âu yếm.
d) Mẹ nhìn tơi ánh mắt âu
yếm.
e) Nhà văn viết những người đang sống quanh ơng.
g) Nhà văn viết về những người đang sống quanh
ơng.
Bài tập 3: Đặt câu với những cặp quan hệ từ:
a) nếu…….thì…….
b) vì…….nên……
c) tuy…….những……

d) sở dĩ…..vì…….
Bài tập 4: Thêm quan hệ từ thích hợp để hồn
thành câu.
a) Trào lưu đơ thị hóa đã rút ngắn khoảng cách giữa
thành thị nơng thơn.
b) Em gửi thư cho ơng bà ở q ơng bà biết kết quả
học tập của em.
54
d) …….cho bạn Nam
Hướng dẫn học sinh ôn tập lại một số vấn
đề về , từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa
Bài tập 1: xếp các từ sau vào nhóm từ
đồng nghĩa.
a) chết, hi sinh, tạ thế, thiệt mạng
b) nhìn, nhòm, ngó, liếc, dòm
c) cho, biếu, tặng
d) kêu, ca thán, than, than vãn
e) chăn chỉ, cần cù, siêng năng, cần
mẫn,chịu khó
g) mong, ngóng, trơng mong
Bài tập 2:
a) tìm từ đòng nghĩa ; đỏ - thắm, đen –
thâm, bạc – trắng
b) hs chú ý đặt câu cho đúng sắc thái

Bài tập 3: tìm các cặp từ trái nghĩa trong
ca dao, tục ngữ.
a) trong – ngồi, trắng – đen .
b) rách – lành, dở - hay.
c) khơn – dại, ít – nhiều.

d) hơi – thơm.

Bài tập 4 : điền các từ trái nghĩa…
a) no b) trong c) đau d) giàu
e) phai g) tốt h) dễ k) quen
c) Em đến trường xe bt.
d) Mai tặng một món q bạn Nam.
TiÕt 2+3:Ơn tập vỊ từ đồng nghĩa,trái nghĩa.
I LÝ thut
1. ThÕ nµo tõ đồng nghĩa.
2. ThÕ nµo tõ trái nghĩa
II- Luyện tập.
Bài tập 1: Xếp các từ sau vào các nhóm từ đồng
nghĩa.
Chết, nhìn, cho, kêu, chăm chỉ, mong, hi sinh, cần
cù, nhòm, ca thán, siêng năng, tạ thế, nhó biếu, cần
mẫn, thiệt mạng, liếc, than, ngóng, tặng, dòm, trơng
mong, chịu khó, than vãn.
Bài tập 2: Cho đoạn thơ:"
Trên đường cát mịn một đơi
Yếm đỏ khăn thâm trẩy hội chùa
Gậy trúc dát bà già tóc bạc
Tay lần tràn hạt miệng nam mơ"
(Nguyễn Bính)
a) Tìm từ đồng nghĩa với các từ in đậm.
b) Đặt câu với các từ em vừa tìm được.
Bài tập 3: Tìm các từ trái nghĩa trong các câu ca
dao, tục ngữ sau:
a) Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng vỏ ngồi thì đen

b) Anh em như chân với tay
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần
c) Người khơn nói ít hiểu nhiều
Khơng như người dại lắm điều rườm tai
d) Chuột chù chê khỉ rằng " Hơi!"
Khỉ mới trả lời: "cả họ mầy thơm!"
Bài tập 4: Điền các từ trái nghĩa thích hợp vào các
câu tục ngữ sau:
a) Một miếng khi đói bằng một gói khi………
b) Chết……….còn hơn sống đục
c) Làm khi lành để dành khi…………………
d) Ai ………….ai khó ba đời
e) Thắm lắm…………….nhiều
g) Xấu đều hơn……………lỏi
h) Nói thì……………….làm thì khó
k) Trước lạ sau……………….
3.Cđng cè vµ híng dÉn vỊ nhµ
- ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc
55
- Chn bÞ néi dung cho bµi «n tËp tiÕp theo
Bài 3
Ngày soạn: 11/2008
Ngày dạy: 11/2008
ÔN TẬP VĂN BIỂU CẢM,
BIỂU CẢM VỀ SỰ VẬT
I. Mục tiêu cần đạt
- n tập lại kiến thức về văn biểu cảm về sự vật con người
- Luyện tập làm văn biểu cảm về sự vật
II. Chuẩn bò
- GV: Chuẩn bò nội dung ôn tập

- HS: n tập ở nhà
III- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ
2. Bài mới
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
HĐ1:Ôân lại lý thuyết
? HS nhắc lại khái niệm văn biểu cảm
? Văn biểu cảm bao gồm các thể loại
nào?
? Em hãy nêu một số đè văn biểu
cảm?
? Trình bày cụ thể các bước làm một
bài văn biểu cảm
? Khi làm văn biểu cảm chúng ta có
những cách lập ý nào?
? Trình bày cụ thể dàn ý của bài văn
biểu cảm về sự vật?
Tiết 1: Ôn lại lý thuyết
I.Đăc điểm văn biểu cảm
1. Khái niệm
2. Các thể loại
- Ca dao, dân ca trữ tình, thơ trữ tình, tuỳ bút…
3. Đề và cách làm
- Đề
- Cách làm: Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài. Viết bài, sửa bài
4. Lập ý cho bài văn biểu cảm
- Hồi tưởng quá khứ, suy nghó về hiện tại
- Liên hệ hiện tại với tượng lai
- Quan sát , suy ngẫm
- Tưởng tượng, liên tưởng, suy tưởng…

II. Dàn ý bài văn biểu cảm về sự vật
1. MB: Giới thiệu sự vật, nêu cảm xúc ban đầu
2. T B: Bộc lộ cảm xúc, suy nghó một cách cụ thẻ chi tiết thông
56
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
HĐ2:Thực hành
? Lập dàn ý cho đề văn sau:
- HS: chuẩn bò dàn ý ra vở nháp. Trình
bày và nhận xét
- GV: nhận xét và chuẩn xác
HS: Dựa trên dàn ý đã có, viết thành
bài văn hoàn chỉnh
- Đọc bài và sửa chữa
qua miêu tả và kể chuyện
3. KB: n tượng chung về đối tượng biểu cảm, nâng lên bài học
tư tưởng
Tiết 2+3: Thực hành luyện tập:
Đề bài:Cảm xúc về khu vườn nhà em
I. Lập dàn ý
1/Mở bài:Giới thiệu chung
- Quê em ở đâu?
- Khu vườn nhà em trồng những loại cây gì?
2/Thân bài:Cảm nghó của em khi đứng trước kku vườn:
- Rất thích cùng bố sáng sáng ra thăm vườn, tận hưởng không khí
thơm tho mát lành,được nhìn ngắm vẻ đẹp của từng loài cây ăn
trái.
- Vẻ đẹp của vườn: Hoa nhãn nở rộ quyến rũ bướm ong .Hoa
xoài rụng xuống tóc xuống vai .Hoa bưởi thơm ngát.Chôm chôm
chín đỏ mùa hè ,bưởi vàng rộm mùa thu.Cuối năm,sầu riêng trổ
bông,tháng tư tháng năm sầu riêng chín,mùi thơm đặc biệt bay

xa
- Khu vườn đem lại nguồn lợi không nhỏ cho gia đình em
3/Kết bài: Nêu cảm nghó của em
- thiên nhiên miền nam hào phóng ban tặng cho con người nhiều
hoa thơm quả ngọt
- Mỗi lần dạo bước trong khu vườn sum sê cây trái tâm hồn em
lâng lâng một niềm vui
II. Viết thành bài văn hoàn chỉnh
3. Củng cố và HDVN
- Nhắc lại k/n văn biểu cảm
- Dàn ý bài văn biểu cảm
- Chuẩn bò nội dung về biểu cảm về người
Bài 4
Ngày soạn: 11/2008
57
Ngày dạy: 11/2008
LUYỆN TẬP
BIỂU CẢM VỀ NGƯỜI
I.Mục tiêu cần đạt
- n tập lại kiến thức về văn biểu cảm về con người
- Luyện tập làm văn biểu cảm về con người
II. Chuẩn bò
- GV: Chuẩn bò nội dung ôn tập
- HS: n tập ở nhà
III- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1.Kiểm tra bài cũ
2.Bài mới
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
? Nhắc lại các bước làm bài văn biểu
cảm ?

? Đọc đề bài?
?Đối tượng PBCN mà đề văn nêu ra
là gì?
?Em hình dung và hiểu như thê nào
về đối tượng đó?
? Em hãy sắp xếp các ý tìm được
theo bố cục ba phần
- HS: Thảo luận, trình bày vào vở
nháp, đọc trước lớp, nhận xét, bổ
sung.
- GV: Hoàn chỉnh dàn ý trên cơ sở ý
kiến của HS
-HS: Thực hành viết bài
- Đọc trước lớp, nhận xét và
sửa chữa
- GV: uốn nắn những thiếu sót, lỗi sai
Đề bài: Cảm xúc về người thân trong gia đình
Tiết 1: Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý
1.Tìm hiểu đề, tìm ý
- Đối tượng biểu cảm là ông, bà, bố, mẹ,anh, chò, em… trong gia
đình.
- Là người mà em yêu quý nhất, có nhiều nét đáng yêu, luôn
quan tâm đến mọi người nhất là em.
2. Lập dàn bài
a) Mởbài:Giới thiệu chung
Bà em là người em yêu kính nhất
b) Thân bài:
- Bà đã hơn 70 tuổi,sức khỏe vẫn dẻo dai, trí óc minh mẫn.Mái
tóc bạc búi cao, khuôn mặt phúc hậu ,đôi mắt hiền từ,nụ cười
độ lượng.

- Bà rất yêu thương con cháu ,tần tảo, đảm đang nuôi các con
nên người.Bà dạy các cháu chăm ngoan
- Mọi người đều yêu q kính trọng bà
- Em tin cậy, thường xin ý kiến bà trong mọi việc
c) Kết bài:
Cảm nghó của em về bà
- Trong vòng tay che chở bao bọc của bà,em thấy vô cùng hạnh
phúc
- Tài sản q báu nhất bà em để lại cho con cháu là nếp sống
“Đói cho sạch rách cho thơm”
Tiết 2+3: Viết bài, Sửa bài
58
Hoạt động của GV và HS Nội dung chính
của HS.
3. Củng cố và HDVN:
- Hoàn chỉnh bài văn vào vở luyện văn
- Chon người thân khác và lập dàn ý, viết thanh bài văn hoàn chỉnh
- Chuẩn bò nội dung ôn tập tiếng Việt phần từ trái nghóa, từ đồng âm, thành ngữ
Bài 5
Ngày soạn: 11/2008
Ngày dạy: 11/2008
ÔN TẬP TIẾNG VIỆT (tiếp)
I-MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1.- Kiến thức:
Vận dụng các kiến thức đã học: Từ trái nghóa, từ đồng âm,thành ngữ để thực hành luyện tập dưới nhiều dạng khác
nhau để khắc sâu, mở rộng kiến thức.
2- Kĩ năng:
Tiếp tục rèn luyện thực hành qua một số bài tập tiêu biểu.
3- Thái độ:
Bồi dưỡng ý thức cầu tiến.

II- CHUẨN BỊ
Chọn một sơ bài tập tiêu biểu cho học sinh thực hành.
III- TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh.
2.Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò Nội dung chính
? Thế nào là từ trái nghóa?
? Nêu tác dụng của từ trái nghóa?
? Lấy Vd về từ trài nghóa trong văn thơ mà em
biết?
Dòng sông bên, nở bên bồi
Bên nở thì đục, bên bồi thì trong
Tiết 1: Ôn tập từ trái nghóa
1. Khái niệm
Những từ có nghóa trái ngược nhau
2. Tác dụng
- Dùng trong các thể đối, tạo hình tượng tương phản gây
ấn tượng mạnh
3. Luyện tập
Bµi tËp 1 (SGK)
59