luận văn thạc sĩ tổ chức công tác kế toán tại công ty cổ phần BOT cầu việt trì

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
---------------------

ĐOÀN THỊ LAN ANH

TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN BOT CẦU VIỆT TRÌ

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2017


2
2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
---------------------

ĐOÀN THỊ LAN ANH

TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN BOT CẦU VIỆT TRÌ

Chuyên ngành : Kế toán
Mã số

: 60340301

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS: ĐẶNG VĂN LƯƠNG


3
3

HÀ NỘI – 2017


4
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này là do tự bản thân thực hiện và không sao chép
các công trình nghiên cứu của người khác để làm sản phẩm của riêng mình. Các thông
tin được sử dụng trong luận văn là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi hoàn
toàn chịu trách nhiệm về tính xác thực và nguyên bản của luận văn.
Hà Nội, ngày 29 tháng 8 năm 2017
Tác giả

Đoàn Thị Lan Anh
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu và làm đề tài tôi đã nhận được sự quan tâm, hướng
dẫn giúp đỡ của nhiều tập thể trong và ngoài trường.
Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy Cô giáo Trường Đại học
Thương Mại, xin chân thành cảm ơn đến Ban Giám đốc, Ban Tài chính - Kế toán,
các anh (chị) trong Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo
điều kiện cho tôi hoàn thành đề tài một cách tốt nhất.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo TS Đặng Văn Lương Người trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn và giúp đỡ tôi tận tình trong suốt

thời gian nghiên cứu đề tài.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn các anh (chị), bạn bè đã tạo điều kiện và
khích lệ tôi hoàn thành luận văn này.


5


6
MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ


7
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DN

Doanh nghiệp

BC

Báo cáo

BCTC

Báo cáo tài chính

BCĐKT

Bảng cân đối kế toán

CNTT

Công nghệ thông tin

DN

Doanh nghiệp

TK

Tài khoản

TCKT

Tài chính kế toán

KTQT

Kế toán quản trị

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TSCĐ

Tài sản cố định

Hóa đơn GTGT

Hóa đơn Giá trị gia tăng


8
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu.
Trong những năm gần đây nền kinh tế việt nam đang có những bước chuyển
mình vô cùng to lớn, thông qua các hiệp định, hiệp ước ký kết nền kinh tế nước ta
dần hội nhập và ngày càng tiếp cận gần hơn nữa với các nền kinh tế hùng mạnh trên
toàn thế giới. Cùng với sự thay đổi của nền kinh tế, các doanh nghiệp cũng phải tiến
hành thay đổi và thích nghi, tăng sức cạnh tranh cho chính bản thân doanh nghiệp
để có thể tồn tại và phát triển lâu dài trên sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
Tuy nhiên, nền kinh tế nước ta vẫn còn đang đứng trước rất nhiều điều khó
khăn, hệ thống kế toán Việt Nam còn trong giai đoạn chưa hoàn chỉnh và rất nhiều
vấn đề trong thực tế còn bất hợp lý với cơ chế tài chính. Kế toán là một bộ phận cấu
thành quan trọng của hệ thống công cụ quản lý kính tế tài chính, có vai trò tích cực
trong việc quản lý, điều hành và kiểm tra, giám sát các hoạt động kinh tế trong
doanh nghiệp. Với vai trò là công cụ quản lý kinh tế, tài chính, kế toán cung cấp
thông tin hữu ích cho các quyết định điều hành, quản lý hoạt động kinh tế của
doanh nghiệp. Tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp là một khâu quan trọng
của công tác tổ chức quản lý chung và là điều kiện để thực thi các nghiệp vụ kinh tế
phát sinh phục vụ cho các công tác quản lý, quản trị của cấp cao, để có thể giữ vững
sự phồn thịnh của doanh nghiệp tối đa hoá lợi nhuận, phát huy được nội lực, xây
dựng được phương án sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả kinh tế cao, doanh nghiệp
cần tạo lập được một hệ thống tổ chức công tác hoàn chỉnh, và ngày càng chuyên
nghiệp hơn.
Cùng với sự thay đổi của hệ thống kế toán về mặt pháp lý, Thông tư 200 ban
hành việc thực hiện tổ chức công tác kế toán cũng có những thay đổi để phù hợp

thích nghi với nền kinh tế. Để tăng khả năng và hiệu quả quản lý đối với từng doanh
nghiệp, việc cấp thiết cần thực hiện là phải hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại
doanh nghiệp, sao cho ngày càng quy mô, chuyên nghiệp và đạt hiệu quả cao để
phù hợp với nền kinh tế.


9
Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì là một công ty với nhiệm vụ chính là xây
dựng công trình đường sắt, đường bộ và các công trình kỹ thuật dân dụng khác
.Trong những năm qua, Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì đang từng bước hoàn
thiện bộ máy hoạt động, phương thức quản lý phù hợp, nhất quán để bắt kịp với sự
phát triển của nền kinh tế. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển bên cạnh những
thành quả đã đạt được thì công tác quản lý trong đó có tổ chức công tác kế toán của
Công ty vẫn còn có những điểm tồn tại, bất cập, dẫn đến những thông tin kế toán
cung cấp chưa đáp ứng được yêu cầu của các nhà quản trị trong doanh nghiệp cũng
như các đối tượng liên quan.
Vì những lý do trên, qua thời gian nghiên cứu và tìm hiểu thực tế tại Công ty
Cổ phần BOT Cầu Việt Trì, tôi quyết định chọn đề tài “Tổ chức công tác kế toán
tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì” với mong muốn giúp các nhà quản lý
doanh nghiệp, trong đó có Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì tăng cường công tác
kế toán trong quản lý tài chính.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Như đã đề cập ở trên, ta thấy kế toán có vai trò đặc biệt quan trọng đối với
hoạt động tài chính của mọi đơn vị trong nền kinh tế, đặc biệt là trong điều kiện
kinh tế hội nhập, yêu cầu quản lý kiểm soát thông tin kinh tế tài chính ngày càng
chặt chẽ. Đối với các doanh nghiệp thì vấn đề Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán
là yêu cầu bức thiết và việc giải quyết những vấn đề còn tồn tại trong tổ chức công
tác kế toán được các doanh nghiệp đặc biệt quan tâm. Thời gian qua, ở Việt Nam đã
có các đề tài khoa học, luận văn, luận án nghiên cứu về việc hoàn thiện tổ chức
công tác kế toán tại một số doanh nghiệp, có thể kể đến một số đề tài đã được các

học viên nghiên cứu như: “Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ
phần đầu tư phát triển Thành Đô ( Nguyễn Tiến Dũng - 2013)”, đề tài đã hệ thống
hoá và phân tích rõ bản chất, vai trò và cách tổ chức công tác kế toán; phân tích đặc
điểm hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mà tác giả khảo sát có ảnh hưởng đến
tổ chức công tác kế toán, làm rõ thực trạng tổ chức công tác kế toán tại doanh
nghiệp đó thông qua việc phân tích, đánh giá theo từng nội dung với các số liệu


10
minh chứng có nguồn gốc rõ ràng. Đề tài cũng đã đánh giá những kết quả đã đạt
được, những hạn chế và chỉ rõ nguyên nhân của những hạn chế trong tổ chức công
tác kế toán tại doanh nghiệp từ đó kiến nghị các giải pháp giúp doanh nghiệp hoàn
thiện tổ chức công tác kế toán. Ngoài ra, tác giả Nguyễn Tiến Dũng còn nêu được
kinh nghiệm về tổ chức công tác kế toán ở một số nước trên thế giới (như Pháp, Mỹ
và Trung Quốc) từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho các doanh nghiệp ở Việt Nam.
Hoặc các đề tài Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần đầu
tư phát triển Cường Thuận IDICO ( Hoàng Thanh Long 2014), Hoàn thiện tổ chức
công tác kế toán tại Công ty Cổ phần đầu tư phát triển nhà và đô thị Vinaconex
(Trịnh Thị Thúy Hằng - 2015).
Nhìn chung các đề tài này về cơ bản đã đạt được những kết quả thành công
nhất định, đã phân tích và làm rõ được những lý luận cơ bản về tổ chức công tác kế
toán trong doanh nghiệp, có đề cập tới các quy định và hướng dẫn của hệ thống
chuẩn mực kế toán hiện hành; đảm bảo tính thống nhất trong cả ba chương. Các
công trình nghiên cứu đã phản ánh khái quát và tương đối đầy đủ các khía cạnh về
thực trạng tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp, trong đó có ưu điểm và nhược
điểm để làm cơ sở cho những giải pháp hoàn thiện.
Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán nói chung
đều tập trung nghiên cứu, đánh giá thực trạng đề xuất các giải pháp hoàn thiện trong
tổ chức công tác kế nhưng chưa có công trình nghiên cứu, phân tích một cách cụ thể,
toàn diện các khía cạnh cả về kế toán tài chính và kế toán quản trị.

Bên cạnh đó, tùy theo đặc điểm tổ chức quản lý và đặc điểm hoạt động sản
xuất kinh doanh mà bộ máy mỗi công ty được sắp xếp khác nhau. Thông tư
200/2014/TT-BTC của Bộ tài chính về hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp nói
chung và tổ chức công tác kế toán nói riêng cần phải được nghiên cứu, hoàn thiện để
phù hợp với hoàn cảnh mới.
Tác giả chưa thấy có công trình nào nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán tại
Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì trong những năm gần đây.


11
Một phần kế thừa các công trình của các tác giả đã nghiên cứu trước đây và từ
những vấn đề thực tế tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì, với đề tài “Tổ chức
công tác kế toán tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì” tác giả mong muốn làm rõ
những vấn đề lý luận chung về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp làm cơ
sở để đề cập các giải pháp mang tính khả thi trên cả khía cạnh kế toán tài chính và kế
toán quản trị.
3. Mục đích nghiên cứu.
- Nghiên cứu tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp. Nhằm khái quát
hóa, hệ thống hóa và phát triển vấn đề lý luận chung về tổ chức công tác kế toán
trong doanh nghiệp.
- Nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công
ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì, làm rõ ưu điểm, tồn tại cùng các nguyên nhân của sự
tồn tại trong tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp.
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ
phần BOT Cầu Việt Trì nhằm nâng cao chất lượng công tác kế toán góp phần nâng
cao hiệu quả kinh tế của công ty.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
- Đối tượng nghiên cứu: Lý luận chung về tổ chức công tác kế toán trong
doanh nghiệp và thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần BOT Cầu
Việt Trì.

- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu tổ chức công tác kế
toán tài chính tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì; thông tin, số liệu minh họa
được trích dẫn trong 2 năm gần đây.
+ Về nội dung nghiên cứu: Tác giả nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác kế
toán tài chính tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì.
5. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Để nghiên cứu và hoàn thiện đề tài, luận văn đã sử dụng tổng hợp các phương
pháp nghiên cứu để rút ra kết luận, đề ra các giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác
kế toán như sau:


12
- Phương pháp thu thập tài liệu:
Phương pháp thu thập tài liệu được thực hiện qua nhiều kênh thông tin khác
nhau như: các giáo trình chuyên ngành, thông tư, nghị định, chế độ kế toán, Luật kế
toán, tham khảo các công trình nghiên cứu khoa học, bài viết liên quan đến đề tài
nghiên cứu, tra cứu thông tin Tổng công ty qua mạng internet và các tài liệu liên
quan đến doanh nghiệp... Việc sử dụng phương pháp này giúp tác giả có mẫu điều
tra và các kết luận rút ra từ phân tích dữ liệu đảm bảo độ khách quan cần thiết.
- Phương pháp quan sát thực tế:
Quan sát là sự xem xét bằng mắt về doanh nghiệp, về công tác kế toán, văn
hóa và sư tương tác giữa những con người với nhau...
Phương pháp này giúp tác giả hình dung cụ thể về công việc, cách thức quản
lý bộ máy kế toán của Công ty và cung cấp những thông tin trực tiếp, trung thực,
nhanh chóng và có khả năng tìm hiểu được khía cạnh của vấn đề tổ chức công tác
kế toán tại doanh nghiệp.
Phương pháp này được thực hiện trực tiếp tại Công ty Cổ phần BOT Cầu
Việt Trì với mục đích khảo sát trực tiếp về công tác kế toán của Công ty và so sánh
với các kết quả điều tra thu được. Phương pháp này là phương pháp quan trọng

trong quá trình nghiên cứu, nó được thực hiện trong suốt thời gian thực hiện đề tài
nghiên cứu. Thông qua đó giúp cho việc đánh giá được toàn diện về tổ chức công
tác kế toán của Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
Để thu thập các thông tin, để hệ thống lý luận chung về kế toán, tác giả đã dựa
vào những kiến thức thực tế mình đã có, mặt khác thực hiện nghiên cứu tài liệu qua
nhiều kênh thông tin khác nhau như sách, báo, tạp chí, internet, các đề tài nghiên


13
cứu khoa học và các chính sách thuế hiện hành, Luật kế toán, giáo trình kế toán của
nhiều tác giả.
Khi thực hiện nghiên cứu tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì, ngoài những
tài liệu sơ cấp có được qua ghi chép, phỏng vấn, những tài liệu thứ cấp quan trọng
không thể thiếu để phục vụ cho hoạt động này đó là các chứng từ, sổ sách, báo cáo
tài chính… của công ty. Đây là những tài liệu phục vụ cho việc phản ánh thực trạng
tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì.
- Phương pháp phân tích dữ liệu: Sau khi đã thu thập được đầy đủ những
thông tin, tài liệu phục vụ cho đề tài nghiên cứu qua các phương pháp, tác giả sẽ
tiến hành phân tích dữ liệu để nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác kế toán tại
Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì. Từ đó, nghiên cứu giải pháp nhằm hoàn thiện
tổ chức công tác kế toán tại Công ty cho phù hợp với quy định và các điều kiện thực
tế tại doanh nghiệp. Các phương pháp này tương đối hiệu quả, phù hợp với yêu cầu
của mục tiêu nghiên cứu.
Quá trình phân tích này được tiến hành trong quá trình viết chương 2 và
chương 3 của Luận văn, sau khi đã thu thập được thông tin đầu vào phù hơp.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài:
- Ý nghĩa khoa học của đề tài:
Luận văn đã góp phần hệ thống hóa những lý luận cơ bản về tổ chức công tác
kế toán trong doanh nghiệp theo Chuẩn mực kế toán và Luật kế toán Việt Nam.

- Ý nghĩa thực tiễn của đề tài:
Trên cơ sở lý luận tổng quan và nghiên cứu thực trạng tổ chức công tác kế
toán tại Công ty Cổ phần BOT Cầu Việt Trì, đề tài đã phân tích rõ những ưu, nhược
điểm. Từ đó đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại
Công ty, cung cấp những thông tin chính xác, kịp thời, phục vụ cho nhu cầu quản lý
tại Công ty.
7. Kết cấu của đề tài.


14
Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục các từ ngữ viết tắt, danh mục hồ sơ bảng
biểu, phụ lục và các tài liệu tham khảo đề tài được kết cấu ba chương như sau:
Chương 1: Những Lý luận cơ bản về tổ chức công tác kế toán trong doanh
nghiệp.
Chương 2: Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần BOT Cầu
Việt Trì.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần
BOT Cầu Việt Trì.
CHƯƠNG 1 : NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ
TOÁN TRONG DOANH NGHIỆP
1.1. Khái niệm và vai trò của tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp
Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh
tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động để phản ánh kiểm
tra tình hình vận động của các loại tài sản, quá trình và kết quả hoạt động sản xuất
kinh doanh sử dụng vốn và kinh phí của Nhà nước, cũng như tổ chức, xí nghiệp
Thực tiễn đã chứng minh, kế toán là nhu cầu tất yếu khách quan của mọi hình
thái kinh tế xã hội có nền sản xuất hàng hóa, là một trong những công cụ quan trọng
phục vụ quá trình quản lý kinh tế, gắn liền với mọi hoạt động quản lý. Để kế toán

thực sự là một công cụ quản lý kinh tế thì vấn đề tổ chức công tác kế toán cần phải
được đặc biệt quan tâm trong mỗi đơn vị kế toán.
Tổ chức công tác kế toán là một trong những nội dung thuộc về tổ chức quản
lý trong doanh nghiệp. Tổ chức công tác kế toán một cách thích ứng với điều kiện
về quy mô, về đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh cũng như gắn với những yêu
cầu quản lý cụ thể tại doanh nghiệp có ý nghĩa hết sức quan trọng và to lớn trong
việc nâng cao hiệu quả quản lý tại doanh nghiệp.
Với chức năng thông tin và kiểm tra tình hình kết quả hoạt động của doanh
nghiệp một cách thường xuyên, nhanh nhạy và có hệ thống nên tổ chức công tác kế


15
toán là một trong những vấn đề quan trọng được các doanh nhiệp quan tâm. Tổ
chức công tác kế toán không đơn thuần là tổ chức một bộ phận quản lý trong doanh
nghiệp, mà nó còn bao hàm cả tính nghệ thuật trong việc xác lập các yếu tố, điều
kiện cũng như các mối liên hệ qua lại, các tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến hoạt
động kế toán, bảo đảm cho kế toán phát huy tối đa các chức năng vốn có của mình.
Tổ chức công tác kế toán doanh nghiệp trong điều kiện thực hiện cơ chế thị
trường, ngoài việc tuân thủ các nguyên tắc chung của khoa học tổ chức, còn phải
gắn với đặc thù của hạch toán kế toán vừa là môn khoa học, vừa là môn nghệ thuật
ứng dụng để việc tổ chức đảm bảo được tính linh hoạt, hiệu quả và đồng bộ nhắm
đạt tới mục tiêu chung là tăng cường được hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp .
Nhưng bản chất của kế toán là một khoa học vì vậy khái niệm tổ chức công tác
kế toán cũng được tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau. Do đó, có rất nhiều quan
điểm khác nhau khi đưa ra khái niệm về tổ chức công tác kế toán.
Theo các nhà khoa học Học viện Tài chính: “Tổ chức công tác kế toán trong
các doanh nghiệp là việc tổ chức thực hiện ghi chép, phân loại, tổng hợp các nghiệp
vụ kinh tế - tài chính phát sinh theo những nội dung công tác kế toán bằng phương
pháp khoa học của kế toán, phù hợp với chính sách chế độ quản lý kinh tế quy định,

phù hợp với đặc điểm tình hình cụ thể của doanh nghiệp để phát huy chức năng, vai
trò của kế toán trong quản lý vĩ mô và vi mô nền kinh tế”.
Theo các nhà khoa học của trường Đại học kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh lại
cho rằng: “Tổ chức công tác kế toán không đơn thuần là tổ chức một bộ phận quản
lý trong doanh nghiệp, mà nó còn bao hàm cả tính nghệ thuật trong việc xác lập các
yếu tố, điều kiện cũng như các mối quan hệ qua lại có tác động trực tiếp hoặc gián
tiếp hoạt động kế toán, đảm bảo cho kế toán phát huy tối đa các chức năng vốn có
của mình.”
Trên giác độ chung nhất, có thể đưa ra khái niệm về tổ chức công tác kế toán
như sau: Tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp là họat động chủ quan
của doanh nghiệp trong việc tổ chức vận dụng các phương pháp, nguyên tắc, chuẩn


16
mực và chế độ kế toán để thu nhận, xử lý và cung cấp toàn bộ thông tin về tài sản,
các hoạt động kinh tế trong doanh nghiệp, nhằm kiểm tra, giám sát toàn bộ hoạt
động kinh tế tài chính của doanh nghiệp .
Do vậy tổ chức công tác kế toán có thể được hiểu là việc xây dựng một hệ
thống các phương pháp, cách thức phối hợp, sử dụng phương tiện kỹ thuật cũng như
nguồn lực của bộ máy kế toán thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của kế toán một
cách trung thực, chính xác, kịp thời trong mối liên hệ mật thiết với các lĩnh vực
quản lý khác.
1.1.2. Vai trò của kế toán và tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp.
* Đối với doanh nghiệp

− - Giúp cho doanh nghiệp theo dõi thường xuyên tình hình hoạt động sản
xuất kinh doanh của mình: quá trình sản xuất, theo dõi thị trường… Nhờ đó, người
quản lý điều hành trôi chảy các hoạt động, quản lý hiệu quả, kiểm soát nội bộ tốt.

− - Cung cấp tài liệu cho doanh nghiệp làm cơ sở hoạch định chương trình

hành động cho từng giai đoạn, từng thời kỳ. Nhờ đó người quản lý tính được hiệu
quả công việc, vạch ra hướng hoạt động cho tương lai. Triển khai và thực hiện các
hệ thống quản lý thông tin để thúc đẩy việc thực thi các chiến lược, kế hoạch và ra
quyết định của ban quản trị.
- Giúp người quản lý điều hoà tình hình tài chính của doanh nghiệp.
- Là cơ sở pháp lý để giải quyết tranh tụng khiếu tố, với tư cách là bằng chứng
về hành vi thương mại.
- Cơ sở đảm bảo vững chắc trong giao dịch buôn bán.
- Là cơ sở cho người quản lý ra các quyết định phù hợp: Quản lý hạ giá thành,
quản lý doanh nghiệp kịp thời.
- Cung cấp một kết quả tài chính rõ ràng minh bạch và phù hợp với quy định
của Luật Kế toán.
- Duy trì và phát triển các mối liên kết trong doanh nghiệp.
- Quản lý các chi phí dựa trên việc lập kế hoạch và dự báo ngân sách chi tiết,
hạn chế tối đa chi phí không cần thiết.


17
- Quản lý rủi ro và thực hiện bảo hiểm cho doanh nghiệp.
- Giám sát và quản lý hoạt động.
- Thường xuyên cập nhật thông tin về tài chính và các thông tin liên quan tới
cổ đông trong và ngoài công ty (quyền và trách nhiệm mới, các văn bản về luật, chủ
nợ, nhà băng, nhà đầu tư…) theo một cách thức tạo dựng sự tin tưởng cao nhất từ
phía đối tác dành cho doanh nghiệp…


18
* Đối với Nhà nước

− - Theo dõi được sự phát triển của các ngành sản xuất kinh doanh, tổng hợp

được sự phát triển của nền kinh tế quốc gia.

− - Cơ sở để giải quyết tranh chấp về quyền lợi giữa các doanh nghiệp.
− - Cung cấp thông tin để tìm ra cách tính thuế tốt nhất, hạn chế thất thu thuế,
hạn chế sai lầm trong chính sách thuế….

− - Kế toán đưa ra các dữ kiện hữu ích cho các vấn đề kinh tế, chính trị, xã
hội… xác định được vai trò trách nhiệm, vị trí quản lý và đưa ra các dữ liệu có ích
cho việc xác định khả năng tổ chức và lãnh đạo.

− - Đối với nền kinh tế quốc gia, kế toán hỗ trợ chính quyền trong việc soạn
thảo và ban hành những luật lệ về thuế, thiết lập những chính sách kinh tế cho phù
hợp với thực trạng thương mại và kinh tế nước nhà. Qua kết quả tổng hợp các báo
cáo tài chính của ngành, chính quyền có thể biết được tình hình thịnh suy của nền
kinh tế nước nhà, biết được sự thành công hay thất bại của các ngành, các doanh
nghiệp đồng thời biết được nguồn lợi về thuế sẽ thu được ngân sách cho Nhà nước.
1.2. Yêu cầu, nhiệm vụ và nguyên tắc của tổ chức công tác kế toán trong
doanh nghiệp.

1.2.1.

Yêu cầu tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp
Để thực hiện tốt các nhiệm vụ kế toán thì tổ chức công tác kế toán trong doanh

nghiệp phải đáp ứng được các yêu cầu cơ bản sau:
Chấp hành tốt các nguyên tắc, các chính sách, chế độ, thể lệ và các quy định
của pháp luật hiện hành có liên quan.
Tổ chức công tác kế toán phải phù hợp với đặc điểm tổ chức sản xuất, tổ chức
quản lý và đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp
Tổ chức công tác kế toán phải phù hợp với yêu cầu, trình độ quản lý, mức độ

trang bị các phương tiện, thiết bị phục vụ công tac kế toán tại doanh nghiệp.
Phải đảm bảo thực hiện được đầy đủ chức năng nhiệm vụ của kế toán trong
doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu thông tin cho đối tượng quan tâm,

− Tổ chức công tác kế toán phải đảm bảo tiết kiệm


19
1.2.2. Nhiệm vụ tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp
Để thực hiện tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp cần quán triệt các
nhiệm vụ sau:
Tổ chức khoa học, hợp lý công tác kế toán ở doanh nghiệp
Vận dụng đúng hệ thống tài khoản kế toán, đáp ứng yêu cầu quản lý, áp dụng
hình thức tổ chức sổ kế toán phù hợp
Sử dụng phương tiện, kỹ thuật tính toán, thông tin hiện đại vào công tác kế
toán của doanh nghiệp
Qui định mối quan hệ giữa phòng kế toán với các phòng ban, bộ phận khác
trong doanh nghiệp
Tổ chức thực hiện kiểm tra kế toán trong nội bộ doanh nghiệp
1.2.3. Nguyên tắc của tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp.
Tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp phải đảm bảo các nguyên tắc
sau:

- Tổ chức công tác kế toán tài chính phải đúng những qui định trong luật kế toán và
chuẩn mực kế toán
Đối với Nhà nước, kế toán là một công cụ quan trọng để tính toán, xây dựng
và kiểm tra việc chấp hành kỷ luật thu chi, thanh toán của nhà nước, điều hành nền
kinh tế quốc dân. Do đó, trước hết tổ chức công tác kế toán phải theo đúng những
qui định về nội dung công tác kế toán, về tổ chức chỉ đạo công tác kế toán ghi trong
Luật kế toán và Chuẩn mực kế toán

- Tổ chức công tác kế toán tài chính phải phù hợp với các chế độ, chính sách, thể lệ
văn bản pháp qui về kế toán do nhà nước ban hành
Việc ban hành chế độ, thể lệ kế toán của Nhà nước nhằm mục đích quản lý
thống nhất công tác kế toán trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Vì vậy tôt chức
công tác kế toán phải dựa trên cơ sở chế dộ chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế
toán doanh nghiệp , hệ thống báo cáo tài chính mà nhà nước qui định để vận dụng
một cách phù hợp với chính sách, chế độ quản lý kinh tế của Nhà nước trong từng
thời kỳ. Có như vậy việc tổ chức công tác kế toán mới không vi phạm những


20
nguyên tắc, chế độ qui định chung của nhà nước, đảm bảo việc thực hiện chức năng,
nhiệm vụ của kế toán góp phần tăng cường quản lý kinh tế của các cấp, các ngành,
góp phần tăng cường quản lý kinh tế - tài chính của các cấp, các ngành, thực hiện
việc kiểm tra, kiểm soát của nhà nước đối với hoạt động sản xuất kinh doanh trong
doanh nghiệp

- Tổ chức công tác kế toán tài chính phải phải phù hợp với đặc điểm hoạt động sản
xuất, kinh doanh, hoạt động quản lý và địa bàn hoạt động của doanh nghiệp
Mỗi doanh nghiệp có đặc điểm và điều kiện hoạt động kinh doanh khác nhau.
Vì vậy, không thể có một mô hình công tác kế toán tối ưu cho tất cả các doanh
nghiệp nên để tôt chức tốt công tác kế toán doanh nghiệp thì việc tổ chức công tác
kế toán phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, tính chất hoạt động sản xuất kinh
doanh, hoạt động quản lý, qui mô và địa bàn hoạt động của doanh nghiệp

- Tổ chức công tác kế toán tài chính phải phù hợp với yêu cầu và trình độ nghiệp vụ
chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ kế toán
Người thực hiện trực tiếp mọi công tác kế toán tài chính trong doanh nghiệp là
cán bộ kế toán dưới sự chỉ đạo của cán bộ quản lý doanh nghiệp. Vì vậy để tổ chức

tốt công tác kế toán trong doanh nghiệp đảm bảo phát huy đầy đủ, vai trò tác dụng
của kế toán đới với công tác quản lý doanh nghiệp thì việc tổ chức công tác kế toán
tài chính phải phù hợp với yêu cầu và trình độ nghiệp vụ chuyên môn của đội ngũ
cán bộ quản lý, cán bộ kế toán

- Tổ chức bộ máy kế toán tài chính phải đảm bảo nguyên tắc gọn, nhẹ, tiết kiệm và
hiệu quả
Tiết kiệm, hiệu quả là nguyên tắc của công tác tổ chức nói chung và tổ chức
công tác kế toán nói riêng do đó thực hiện nguyên tắc này phải đảm bảo tổ chức
công tác kế toán khoa học, hợp lý, thực hiện tốt nhất chức năng, nhiệm vụ của kế
toán, nâng cao chất lượng công tác kế toán, quản lý chặt cẽ, hiệu quả, tính toán và
đo lường chính xác các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
Những nguyên tắc trên phải được thực hiện một cách đồng bộ mới có thể tổ
chức thực hiện tốt và đầy đủ các nội dung tổ chức công tác kê toán tài chính trong
doanh nghiệp


21
Thực chất của việc tổ chức công tác kế toán tài chính trong doanh nghiệp là
việc tổ chức thực hiện ghi chép, phân loại, tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
theo những nội dung công tác kế toán bằng phương pháp khoa học của kế toán, phù
hợp với các chính sách chế độ quản lý kinh tế qui định, phù hợp với đặc điểm tình
hình cụ thể của doanh nghiệp để phát huy chức năng, vai trò quan trọng của kế toán
trong quản lý vĩ mô và vi mô nền kinh tế
1.3. Nội dung của tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp
1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán.
Để tổ chức thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin, đáp ứng nhu cầu của các đối
tượng sử dụng, một trong những khâu quan trọng và có ý nghĩa quyết định là khâu
tổ chức bộ máy kế toán. Bộ máy kế toán ở doanh nghiệp là một bộ phận quan trọng
trong cơ cấu bộ máy quản lý của doanh nghiệp. Bộ máy kế toán của một doanh

nghiệp là tập hợp những người làm kế toán tại doanh nghiệp cùng với các phương
tiện trang thiết bị dùng để ghi chép, tính toán xử lý toàn bộ thông tin liên quan đến
công tác kế toán tại doanh nghiệp từ khâu thu nhận, kiểm tra, xử lý đến khâu tổng
hợp, cung cấp những thông tin kinh tế về các hoạt động của đơn vị.
1.3.1.1. Mô hình tổ chức KTTC và KTQT trong bộ máy kế toán
Trước khi tìm hiểu các hình thức tổ chức bộ máy kế toán của doanh nghiệp,
chúng ta tìm hiểu các quan điểm phối hợp giữa kế toán tài chính (KTTC) và kế toán
quản trị (KTQT) trong bộ máy kế toán.
Quá trình hình thành và phát triển của KTQT ở các nước đều gắn liền với quá
trình hình thành và phát triển của nền kinh tế thị trường, đều đặt trọng tâm vào giải
quyết các vấn đề quản trị doanh nghiệp, là một trong những nguồn thông tin quan
trọng cung cấp thông tin cho nhà quản trị doanh nghiệp điều hành, hoạch định và ra
các quyết định kinh doanh.
Các mô hình tổ chức KTTC và KTQT có thể khái quát bao gồm:
Mô hình tổ chức kết hợp KTQT và KTTC
Về tổ chức bộ máy kế toán: Theo mô hình này, hệ thống KTQT được tổ chức
kết hợp với hệ thống KTTC thành hệ thống thống nhất, không phân chia thành bộ


22
phận KTTC và bộ phận KTQT mà chỉ phân chia thành các bộ phận kế toán thực
hiện từng phần hành công việc kế toán theo chức trách, nhiệm vụ được phân công.
Các bộ phận này vừa làm nhiệm vụ KTTC, vừa làm nhiệm vụ KTQT.
Kế toán trưởng

Kế toán quản trị

Kế

Kế

toán

toán

vốn

vật tư,

bằng

hàng

tiền

hóa

Kế toán tổng hợp

Kế
toán
tài sản
cố định

Kế
toán
thuế

Kế

Kế

toán

toán

tiền

công

lương

nợ

Sơ đồ 1.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán kết hợp KTQT và KTTC
Ưu điểm: Tiện lợi, dễ điều hành, gọn nhẹ, kế toán tổng hợp bộ phận nào kết
hợp kế toán chi tiết bộ phận ấy. Do đó, thông tin kế toán rõ ràng và đáng tin cậy.
Nhược điểm: Khó chuyên môn hóa từng lĩnh vực
Điều kiện áp dụng: Thích hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt thích
hợp với điều kiện Việt Nam hiện nay.
Mô hình tổ chức tách riêng KTQT và KTTC
Về tổ chức bộ máy kế toán: Theo mô hình này, KTTC được tổ chức tách riêng
với KTQT, KTQT sử dụng hệ thống kế toán riêng, tách rời hoàn toàn với kế toán tài
chính. Hệ thống KTQT được tổ chức thành bộ máy riêng (phòng KTQT hay bộ
phận KTQT) sử dụng hệ thống tài khoản kế toán, sổ kế toán và báo cáo kế toán nội
bộ tách rời với kế toán tài chính. Kế toán tài chính thu thập, xử lý, lập báo cáo tài
chính cung cấp cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp. Kế toán tài chính tuân
thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc, quy định của Nhà nước, trong khi đó kế toán quản

23
trị được coi là công việc riêng của doanh nghiệp, các doanh nghiệp tự xây dựng hệ
thông hoá thông tin một cách chi tiết nhằm cung cấp thông tin theo yêu cầu quản
lý và tổ chức hệ thống sổ sách, báo cáo phục vụ cho mục tiêu quản trị doanh nghiệp.
Kế toán trưởng

Kế toán thuế

Kế toán vốn
bằng tiền

Kế toán tài
sản cố định

Phụ

Phụ

trách

Trách

kế

kế

toán

toán

tài

quản

chính

trị
Bộ phận hoạch
định

Kế toán vật tư
hàng hóa

Bộ phận kiểm tra và đánh giá

Kế toán tiền
lương

Bộ phận tổ chức thực hiện

Kế toán
công nợ

Bộ phận ra quyết định kinh doanh

Kế toán tổng hợp

Sơ đồ 1.2. Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tách riêng KTQT và KTTC

24
Ưu điểm: Phân định ranh giới công việc rõ ràng, mang tính chuyên môn hóa
cao, chuyên sâu về lĩnh vực giúp cho từng bộ phận có điều kiện nâng cao trình độ
chuyên môn, nghiệp vụ.
Nhược điểm: Cồng kềnh, kém linh hoạt, hiệu quả kinh tế thấp
Điều kiện áp dụng: Thích hợp với các doanh nghiệp có quy mô lớn với trình
độ cơ giới hóa cao, phù hợp với kế toán Pháp và các nước Đông Âu.
Mô hình kết hợp giữa mô hình kết hợp và mô hình tách riêng (mô hình hỗn hợp)
Là mô hình kết hợp giữa hai mô hình nêu trên, trong đố tổ chức kế toán quản
trị do các chuyên gia đơn vị đảm nhiệm. Kế toán tài chính đơn vị có thể đi thuê các
công ty kinh doanh hành nghề kế toán và kiểm toán.
Dù lựa chọn mô hình nào, bộ máy tổ chức kế toán quản trị trong các doanh
nghiệp cũng phải hoạt động có hiệu quả, sắp xếp nhân sự khoa học, thông thường gồm
các chuyên gia đảm nhiệm khâu xây dựng dự toán, định mức, kế hoạch, các chuyên gia
tổng hợp thông tin, phân tích đánh giá, các chuyên gia tư vấn và ra quyết định.
Bộ máy kế toán quản trị thường tổ chức theo sơ đồ sau:

Nhóm chuyên gia kế toán
quản trị doanh nghiệp

Bộ phận dự toán

Bộ phận tổng hợp,

Bộ phận tư vấn ra

định mức

phân tích, đánh giá

quyết định


25
Sơ đồ 1.3. Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán trong doanh nghiệp có bộ phận KTQT
theo mô hình hỗn hợp

Các bộ phận này có thể bố trí những nhân viên kế toán quản trị riêng hoặc
kiêm nhiệm những phần công việc của kế toán tài chính theo mô hình tổ chức kết
hợp tùy thuộc vào đặc điểm kinh doanh, quy mô doanh nghiệp để phù hợp với yêu
cầu công tác quản lý của doanh nghiệp mình. Trong đó bộ phận xây dựng dự toán sẽ
tiến hành thu thập thông tin, phối hợp với các bộ phận khác trong doanh nghiệp như
kế hoạch, ký thuật, tài chính... để xây dựng các định mức, dự toán theo kế hoạch
hoạt động của doanh nghiệp. Bộ phận tổng hợp, phân tích, đánh giá sẽ tiến hành
đánh giá các kết quả hoạt động thực tế so với dự toán, tìm ra nguyên nhân chênh lệc
nếu có, đồng thời đánh giá trách nhiệm của từng nhà quản trị trong việc sử dụng chi
phí tăng, giảm như thế nào? Bộ phận tư vấn ta quyết định căn cứ vào kết quả đánh
giá, trình độ chuyên monn nghề nghiệp, kinh nghiệm thực tế và đạo đức nghề
nghiệp để lựa chọn các quyết định tối ưu.
1.3.1.2. Các hình thức tổ chức công tác kế toán
Hình thức tổ chức bộ máy kế toán tập trung:
Hình thức tổ chức bộ máy kế toán tập trung là hình thức tổ chức mà toàn bộ công
tác kế toán trong doanh nghiệp được tiến hành tập trung tại phòng kế toán doanh
nghiệp. Ở các bộ phận khác không tổ chức bộ máy kế toán riêng mà chỉ bố trí các nhân
viên làm nhiệm vụ hướng dẫn kiểm tra công tác kế toán ban đầu, thu nhận kiểm tra
chứng từ, ghi chép sổ sách, hạch toán nghiệp vụ phục vụ cho nhu cầu quản lý sản xuất
kinh doanh của từng bộ phận đó, lập báo cáo nghiệp vụ và chuyển chứng từ cùng báo
KẾ TOÁN TRƯỞNG
cáo về phòng kế toán doanh nghiệp để xử lý và tiến hành công tác kế toán.

Bộ phận tài chínhBộ phận kiểm tra kế toán
Bộ phận kế toán tổng
Bộ phận
hơp kế toán vật tư TSCĐ

Bộ phận kế toán tiềnBộlương
phận kế toán thanh toán
Bộ phận kế toán chi phíBộ phận kế toán...

Nhân viên kế toán ở các đơn vị phụ thuộc