Nghiên cứu giải pháp nâng cao khả năng phòng chống lũ cho lưu vực sông Ngàn Sâu

KHOA H C CÔNG NGH

NGHIÊN C U GI I PHÁP NÂNG CAO KH N NG
PHÒNG CH NG L CHO L U V C SÔNG NGÀN SÂU
L

ng Ng c Chung1, Bùi Nam Sách1

TÓM T T
L u v c sông Ngàn Sâu là m t chi l u l n c a l u v c sông La thu c h th ng sông C . Sông
Ngàn Sâu có v trí r t quan tr ng trong quá trình phát tri n kinh t - xã h i c a huy n H ng Khê
nói riêng và t nh Hà T nh nói chung, nh ng nó c ng là m t thách th c l n trong công tác phòng
ch ng l cho huy n H ng Khê và vùng h du. ây là n i có l ng m a l n nh t c a vùng Ngh
An và Hà T nh, v i l ng m a trung bình nhi u n m x p x 2.400 mm, l ng m a l n nh t n m
t t i g n 3.700 mm. M a l n là nguyên nhân chính gây ra l l t cho huy n H ng Khê và vùng
h du, nh ng tr n l l n ph i k
n là tr n l các n m 1978, 1988, 2002 và m i ây nh t là tr n l
n m 2010 gây ra thi t h i n ng n cho nhân dân trong vùng. M t khác, ây là vùng có c i m
t nhiên r t ph c t p, do v y công tác phòng ch ng l hàng n m g p nhi u khó kh n. Bài báo
trình bày k t qu nghiên c u ng d ng các ti n b khoa h c trong vi c tính toán, qu n lý l , qua
ó làm c s
xu t gi i pháp phòng ch ng l cho l u v c sông Ngàn Sâu, ng th i góp ph n
b o v an toàn v ng i và tài s n cho nhân dân trong vùng.
T khoá: Phòng ch ng l , l u v c sông Ngàn Sâu, qu n lý l , mô hình mô ph ng
1. GI I THI U CHUNG 3
B t ngu n t dãy núi Gi ng Màn trên nh
Tr ng S n có nh cao 1.047 m, s dòng ch y theo
h ng Nam B c, qua a ph n huy n H ng Khê t i
Linh C m sông nh n n c c a sông Ngàn Ph nh p
vào t o nên dòng chính sông La r i
vào sông C

t i ngã ba Ch Tràng. Dòng chính sông Ngàn Sâu
dài 110 km, sông
c h p l u b i 3 ph l u l n
sông Tiêm, sông Rào N và sông Ngàn Tr i di n
tích l u v c t i Linh C m là 2.060 km2 dòng sông h p
và d c có chi u r ng bình quân 30÷50 m, sông ch y
qua vùng có l ng m a n m l n t 2.200÷2.400 mm.
Mô s dòng ch y n m r t l n t 64 l/s.km2. Sông
Ngàn Sâu c ng n m trung tâm m a l n c a sông
La do v y r t nhi u nhánh su i nh nh p l u (B ng

c tr ng hình thái các l u v c sông Vi t Nam).

Chi u r ng áy sông t Chúc A t i phà a L i mùa
ki t 60÷80 m, mùa l 300÷400 m. T phà a L i
xu ng h du lòng sông c t sâu vào a hình có eo
ch t a hình t i Hoà Duy t gây c n tr cho công tác
thoát l c a l u v c. Sông Ngàn Sâu là ngu n cung
c p n c chính cho các ho t ng kinh t c a huy n
H ng Khê, ng th i c ng là tác nhân gây thi t h i
trong mùa l .
L trên l u v c sông Ngàn Sâu
ch y u t m a, i u ki n a hình,
1

Viện Quy hoạch Thủy lợi

c hình thành
d c l u v c,

lòng d n thoát l …, i u ki n a ch t và k c các
i u ki n do con ng i gây ra. Phòng ch ng l trên
l u v c sông không ch là m t bi n pháp mà là s k t
h p hài hoà t ng th c a các bi n pháp. Khi xem xét
l a ch n gi i pháp ch ng l có chu n b t t s gi m
c thi t h i do l gây ra. V i các gi i pháp t ng
h p
ch ng l , lâu nay chúng ta ã
a ra khái
ni m gi i pháp ch ng l phi công trình và gi i pháp
ch ng l b ng công trình. Trên th c t , hi u qu c a
hai gi i pháp n u làm t t s r t cao. Nh ng n u ch
chú tr ng n m t trong hai gi i pháp thì tác d ng
trong phòng ch ng l cho m t l u v c sông s
không cao và nhi u khi còn b
ng. Do ó trong
nghiên c u ã xem xét c gi i pháp phi công trình và
gi i pháp công trình, nh m a ra ph ng án phòng
ch ng l có hi u qu cho l u v c sông Ngàn Sâu và
các sông nhánh.
V i
c i m a hình lòng d n vùng th ng
ngu n 2 bên là i núi d c, khi m a l n, m c
l
x y ra v i c ng
l n, n c lên nhanh do ó trên
l u v c sông Ngàn Sâu hi n không th xây d ng
c công trình ch ng l là ê bao, tr m b m tiêu.
Ngoài ra c ng ch a có công trình h ch a l n có
nhi m v c t l cho h du mà ch có m t s công

trình h ch a nh , các công trình này ch có nhi m
v c p n c t i mà không có nhi m v phòng l
cho h du. M t khác các h ch a này
c xây d ng
ã lâu, v t li u p p là v t li u a ph ng, m t s
hi n ang xu ng c p không m b o an toàn trong

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016

21


KHOA H C CÔNG NGH
mùa m a l . c bi t các h ch a trong khu v c hi n
h u h t ch a có tràn s c nh m m b o an toàn
cho h ch a lúc c n thi t. Vì v y các h ch a này
luôn là m i e d a cho h du trong mùa m a l . L
n m 2010 khi n nhi u h ch a ã b tràn, v , trong
ó có p th y i n H Hô do s c ph i x l làm
gia t ng tình hình ng p l t vùng h du tr m tr ng
h n.
i v i nh ng vùng tr ng th p th ng xuyên b
ng p l nh các xã Ph ng i n, Ph ng M , Phúc
ng, Hà Linh, … vi c di dân ra kh i vùng l là khó
kh n, t n kém và không kh thi. Vì v y, khi l nh
ng i dân ch
ng phòng tránh và s ng chung v i
l . Khi l l n không có công trình ch ng l ng i
dân ph i ch y l .
ch

ng phòng ng a, ng phó và kh c ph c
h u qu thiên tai, nh m gi m thi u thi t h i n m c
th p nh t v ng i và tài s n cho nhân dân trong
vùng, c n có các gi i pháp ch ng l phù h p.
Nh ng n m qua, các B , ngành và a ph ng
ã ch
o vi c nghiên c u ánh giá kh n ng thoát
l c a vùng. Tuy nhiên các nghiên c u m i m c
vùng, l u v c l n trong vùng nh nghiên c u quy
ho ch th y l i trong i u ki n bi n i khí h u n c
bi n dâng vùng B c Trung b , quy ho ch th y l i
l u v c sông C , quy ho ch l và các tuy n sông có
ê trên a bàn t nh.
Do v y, vi c nghiên c u các gi i pháp phòng,
ch ng l trên h th ng sông Ngàn Sâu là v n
c n
thi t và c p bách, t ó
xu t các ph ng án ch ng
l , tiêu chu n, t n su t ch ng l làm c s
tri n
khai các bi n pháp m b o an toàn khi th c hi n
phòng ch ng l trên l u v c sông Ngàn Sâu trong
tr ng h p x y ra l nh n m 2010, là nhi m v v a
có ý ngh a khoa h c v a áp ng yêu c u th c ti n.

2. PH NG PHÁP
2.1. M c tiêu
Tính toán thu l c dòng ch y mùa l , cho l u
v c sông Ngàn Sâu nh m mô t ch
thu l c

trong mùa l c a l u v c sông v i tr ng h p hi n
tr ng và khi th c hi n các ph ng án ch ng l . T
k t qu tính toán thu l c s xác nh
c ph ng
án hi u qu và phù h p i v i ch ng l , ph c v cho
công tác phòng ch ng và gi m nh do m a l gây ra.
2.2. Thi t l p mô hình
hình MIKE 11 cho l u v c
Dòng ch y l trên h th ng sông Ngàn Sâu
c
tính toán b ng mô hình th y l c 1 chi u th hi n
b ng h hai ph ng trình vi phân
o hàm riêng
Saint-Venant (Chuyên
th y l c d án: Rà soát quy
ho ch th y l i l u v c sông C ). Gi i h ph ng
trình b ng mô hình MIKE 11, xác nh m c n c l ,
l u l ng l t i các v trí yêu c u trên h th ng.

C.

Ng.Khán

C.Hộ
Th.Mu

S.Diệ
Kh.Tá
y

R.
Sg

H.H

Hình 2. S

th y l c m ng l

i sông

2.2.1. Biên trên c a mô hình
V i m ng sông tính toán ã
c xác nh (hình
2) biên trên c a mô hình thu l c là quá trình l u
l ng theo th i gian Q=f(t) c th nh sau:
+ Biên l u l ng t i tr m th y v n C a Rào (Flv=
12.800 km2) trên dòng chính sông C .
+ Trên sông Hi u biên l u l ng t i Ngh a
Khánh (Flv= 4.020 km2).
+ Trên sông Gi ng biên l u l ng t i Thác Mu i
(Flv= 785 km2).
+ Trên sông Rào Gang t i v trí u ê (Flv= 478
2
km ).
+ Trên sông Ngàn Ph t i tr m th y v n S n
Di m (Flv= 790 km2).

Hình 1. V trí ph m vi vùng nghiên c u

22

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016


KHOA H C CÔNG NGH
+ Trên sông Ngàn Sâu t i h l u th y i n H
Hô (Flv=278 km2).

2.2.2. Biên d

i c a mô hình

Là quá trình m c n
C a H i.

c theo th i gian Z=f(t) t i

2.2.3. Biên gia nh p khu gi a c a mô hình

Các biên gia nh p vào trung l u sông C và các
sông khác: Hu i Nguyên, Khe Choang, Hói Qu t, các
khu gi a khác sông C , sông Hi u, sông Gi ng, sông
Ngàn Sâu, Ngàn Ph .

2.2.4. Các tr m ki m tra d c sông

- Trên dòng chính sông C : T i tr m th y v n
D a (L u l ng và m c n c), ô L ng (m c
n c) Yên Th ng (l u l ng và m c n c), Nam

àn (M c n c), Linh C m (m c n c), Ch Tràng
(m c n c) và B n Th y (m c n c).
- Trên nhánh sông Ngàn Sâu: T i tr m th y v n
Chu L , Hòa Duy t.

2.2.5. K t qu hi u ch nh và ki m nh

xác nh b thông s cho mô hình th y l c,
ch n mô hình l n m 10/1988
tính toán mô
ph ng, nh m xác nh các thông s c b n ph n nh
ch
thu l c trong mùa l c a m ng sông. K t
qu tính toán mô ph ng và th c o t i m t s tr m
th y v n trên sông Ngàn Sâu và sông C nh sau:
B ng 1. K t qu m c n c l n nh t th c o và tính
toán mô ph ng
Hmax
Sai
Tr m th y
TT
Sông
Th c Tính s
v n
o toán (m)
1 Chu L
Ngàn Sâu
13,83 13,86 -0,03
2 Hòa Duy t Ngàn Sâu
11,04 11,05 -0,01

3 Linh C m Sông La
7,30 7,32 -0,02
4 Nam àn Sông C
9,44 9,52 -0,08
5 Ch Tràng Sông Lam
6,96 6,97 -0,01
6 B n Th y Sông Lam
5,32 5,35 -0,03
ng quá trình m c n c l tính toán mô
ph ng tr n l 10/1988 và th c o t i m t s v trí:

Tính
toán
Thực
ño

Tính
toán

Hình 3.
ng quá trình
trình m c n c tính toán mô
ph ng và th c o t i tr m TV Hòa
Hòa Duy tt-sông Ngàn
Sâu

Thực
ño

Thực

ño

Hình 4.
ng quá trình
trình MN tính toán mô ph ng và
th c o t i tr m TV Linh C m - trên sông La

Thực
ño
Tính
toán

Hình
ng quá trình
Hình 5.
trình MN tính toán mô ph ng và
th c o t i tr m TV Ch Tràng - sông Lam

Tính
toán

Hình 6.
ng quá trình
trình MN tính toán mô ph ng và
th c o t i tr m TV B n Th y - sông Lam

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016

23

KHOA H C CÔNG NGH

Thực ño
Thực
ño

Tính
toán

Tính toán

Hình 7.
ng quá trình
trình m c n c tính toán ki m nh
và th c o t i tr m TV Hòa Duy t - sông Ngàn Sâu
ki m

nh mô hình th y l c v i b thông s

ã có sau khi tính toán mô ph ng, nghiên c u ch n
tr n l n m 10/2010

tính toán, ki m

nh mô hình

(tr n l x y ra t ngày 14-24/10/2010, ây là tr n l
l n, m i x y ra trên sông Ngàn Sâu và
tr c t

ng

i t t v s li u m c n

K t qu tính toán ki m

c quan

c, l u l

ng).

nh và th c o t i m t s

tr m th y v n trên sông Ngàn Sâu và sông C nh

Hình 8.
ng quá trình
trình MN tính toán mô ph ng và
th c o t i tr m TV Linh C m - trên sông La
B ng 2. K t qu m c n c l n nh t th c o và tính
toán ki m nh mô hình
hình
Sai
Hmax
Tr m th y
TT
Sông
Th c Tính s

v n
o toán (m)
1 Chu L
Ngàn Sâu 16,56 16,71 -0,15
2 Hòa Duy t Ngàn Sâu 12,83 12,76 +0,07
3 Linh C m
Sông La
12,28 7,18 +0,10
4 Nam àn
Sông C
7,44 7,55 -0,11
5 Ch Tràng Sông Lam 4,96 4,90 +0,06
6 B n Th y
Sông Lam 3,85 3,80 +0,05
ng quá trình m c n c l tính toán ki m
nh tr n l 10/2010 và th c o t i m t s v trí:

sau:

Thực
ño
Thự
c ño

Tính
toán

Hình 9.

24

Tính
toán

ng quá trình
trình m c n c tính toán ki m
th c o tr m TV Ch Tràng - sông Lam

nh,

Hình 10.
ng quá trình
trình m c n c tính toán ki m
nh, th c o tr m TV B n Th y - sông Lam

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016


KHOA H C CÔNG NGH
K t qu mô ph ng, ki m nh tr n l tháng
10/1988 và tr n l tháng 10/2010 trên sông Ngàn
Sâu và h th ng sông C cho th y:
- K t qu tính toán mô ph ng t
v i s li u th c o.

ng

i phù h p

- S d ng mô hình MIKE11 tính toán th y l c l

cho h th ng sông Ngàn Sâu là h p lý.
- B thông s mô ph ng có th dùng
tính toán
cho các ph ng án l trên h th ng sông Ngàn Sâu.
3. GI I PHÁP PHÒNG CH NG L
Gi i pháp công trình ch ng l : Nghiên c u tính
toán cho các ph ng án l khi có các h ch a th ng
ngu n tham gia c t l .
l

3.1. Các tr ng h p tính toán m c n
ng l trên sông Ngàn Sâu

c, l u

3.1.1. Tính toán v i t n su t l x y ra v i P=5%
cho các tr ng h p
Tr ng h p 1 (5%): Hi n tr ng - a hình lòng
d n thoát l các sông su i thu c h th ng sông Ngàn
Sâu nh hi n nay; có các ô ru ng ven sông tham gia
i u ti t l .
- Khi không có các h ch a c t l th
Tr
h du.

ng h p 2 (5%): Có h Ngàn Tr

ng ngu n.
i c t l cho

- a hình lòng d n thoát l các sông su i nh
hi n tr ng.

n tác

ng c a bi n

i khí h u

Tr ng h p 3 (5%): Khi có h th ng Ngàn Tr
và h Tr i D i c t l .
- Nh tr

n
i

ng h p 2.

- Xây d ng h Tr i D i trên th ng ngu n sông
Tiêm, v i nhi m v
i u ti t n c cho h du trong
mùa ki t và tham gia c t l Wpl=60 x 106m3.
Tr ng h p 4 (5%): Khi có h Ngàn Tr
và h Chúc A c t l cho h du.

Qua phân tích s li u th y v n, tr n l n m 2010
x y ra t ng
ng v i tr n l t n su t P=4%, các
tr ng h p tính toán m c n c, l u l ng l nh l
P=5% nh sau:

Tr ng h p 1 (2010): Hi n tr ng - a hình lòng
d n thoát l các sông su i thu c h th ng, có các ô
ru ng ven sông tham gia i u ti t l .
- Khi không có các h ch a c t l th

ng ngu n.

Tr ng h p 2 (2010): Khi có h Ngàn Tr
l cho h du.

ic t

- a hình lòng d n thoát l các sông su i thu c
h th ng sông Ngàn Sâu nh hi n tr ng.
- H Ngàn Tr i xây d ng xong, a vào v n
hành v i nhi m v c t l cho h du v i dung tích
phòng l là Wpl=200 x 106m3.
Tr ng h p 3 (2010): Khi có h
Tr i và h Tr i D i c t l .
- Nh tr

th ng Ngàn

ng h p 2.

- Xây d ng h Tr i D i trên th ng ngu n sông
Tiêm, có nhi m v
i u ti t n c cho h du trong
mùa ki t và tham gia c t l Wpl=60x106m3.
Tr ng h p 4 (2010): Khi có h Ngàn Tr

D i, h Chúc A c t l cho h du.
- Nh tr

- H Ngàn Tr i xây d ng xong,
a vào v n
hành v i nhi m v c t l cho h du v i dung tích
phòng l là Wpl=200 x 106m3.
- Có tính
n m 2030.

tr

3.1.2. Tính toán v i tr n l n m 2010 cho các
ng h p

i, Tr i

ng h p 3.

- Xây d ng h Chúc A trên th ng ngu n sông
Ngàn Sâu, có nhi m v
i u ti t n c cho h du
trong mùa ki t và tham gia c t l Wpl=100 x 106m3.
3.2. Phân tích và ánh giá k t qu
- V i tr ng h p khi h Ngàn Tr i hoàn thành
(TH2-5%), tham gia c t l cho h du thì m c n c l
trên sông Ngàn Sâu gi m so v i (TH1-5%) nh sau:
Gi m 0,24 m t i h l u c u a L i, t i xã Ph ng
i n, Ph ng M m c n c gi m
c 0,3 ÷ ÷0,4 m,

t i v trí ngã ba sông Ngàn sâu và sông Ngàn Tr i
(giáp ranh gi a 2 huy n H ng Khê và V Quang)
gi m
c 0,52 m.

i, Tr i D i

Tác d ng c t l c a h Ngàn Tr i i v i sông
Ngàn Sâu o n t H Hô n tr m th y v n Chu L
là không áng k ch t 0 ÷ ÷0,16 m.

- Xây d ng h Chúc A trên th ng ngu n sông
Ngàn Sâu, có nhi m v
i u ti t n c cho h du
trong mùa ki t và tham gia c t l Wpl=100 x 106m3.

M c gi m l các tr ng h p tính cho tr n l
n m 2010 c ng t ng
ng v i m c gi m c a tr n
l t n su t 5%. Nh v y khi x y ra l t ng
ng v i

Nh tr

ng h p 3.

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016

25

KHOA H C CÔNG NGH
t n su t 5% ho c l n m 2010, có h Ngàn Tr i c t
l , thì các khu th ng xuyên b ng p l nh xã Hà
Linh, Ph ng i n, Ph ng M , Phúc
ng v n b
ng p r t sâu, có n i v n ng p trên 3 m.
- Tr ng h p 3 (5%): Khi có h Ngàn Tr i và h
Tr i D i tham gia c t l cho h du cho th y m c
n c l trên sông
c c i thi n rõ r t t thôn Hà
Vàng xã Phúc Tr ch tr xu ng
n ngã ba sông
Ngàn Tr i - Ngàn Sâu v i biên
t ng d n t 0,25
m n 0,79 m so v i (TH1-5%). Trong ó t xóm 7,
xóm 8 xã H ng ô tr xu ng m c
gi m 0,51 ÷
÷0,79 m, t i 2 xã th ng xuyên b ng p sâu là Ph ng
i n, Ph ng M , Phúc
ng, Hà Linh m c gi m
x p x 0,7 m.
M c gi m l các tr ng h p tính cho tr n l
n m 2010 c ng t ng
ng v i m c gi m c a tr n
l t n su t 5%. Nh v y khi x y ra l t ng
ng v i
t n su t 5% ho c l n m 2010, có h Ngàn Tr i c t
l , thì các khu th ng xuyên b ng p l nh xã Hà
Linh, Ph ng i n, Ph ng M v n b ng p r t sâu,

có nh ng n i v n ng p trên 3 m.
Tuy nhiên nh ng n m l nh h n tr n l n m
2010 nh n m 2012, 2013... t ng
ng v i l t n
su t 10% thì tác d ng c t l c a các h ch a l i r t t t
cho các khu v c tr ng th p.

- Tr ng h p 4 (5%): Khi trên sông Ngàn sâu có
3 h tham gia c t l là h Ngàn Tr i (Wpl=200 x 106
m3), h Tr i D i (Wpl=60 x 106 m3) và h Chúc A
(Wpl=100 x106 m3) s làm gi m m c n c l h du r t
t t so v i tr ng h p hi n tr ng (TH1-5%). M c n c
l l n nh t t h l u h H Hô
n ngã ba sông
Ngàn Tr i - Ngàn Sâu gi m 1,0 ÷ ÷1,67 m. M c gi m
nhi u nh t t i c u treo H ng Giang 1,67 m, t i h
l u c u a L i gi m 1,21 m, t i vùng tr ng Hà Linh,
Ph ng i n, Ph ng M , Phúc
ng m c gi m
kho ng 1,2 m.
Nh v y, m c dù v i tr n l x y ra t ng ng t n
su t P=5% hay tr n l n m 2010, v i 3 h c t l không
th là gi m tri t
m c
ng p cho các khu v c
th p tr ng, nh ng v i m c
gi m m c n c
c
g n 1,2 m s là r t t t
gi m thi u thi t h i v

ng i và tài s n cho nhân dân trong vùng và t ch c
ng c u trong mùa m a bão.
c bi t là các khu v c
v im c
ng p d i 2 m nh hi n nay s ch
ng
trong vi c b o m an toàn cho tính m ng và tài s n
c a nhân dân.
M t khác, v i các tr n l nh h n có th ch ng
tri t
c nh l n m 2012, 2013,... ho c các tr n
l t ng ng t n su t 10%.

TH1
TH2

TH 1, 2, 3

TH3
TH4

TH4

Hình 11.
ng quá trình m c n c l t i h l u th y
i n H Hô - cho các tr ng h p tính toán l x y ra v i
t n su t P=5%

26

Hình 12.
ng quá trình
trình m c n c l t i TV Chu L
- các tr ng h p tính toán l x y ra v i t n su t P=5%

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016


KHOA H C CÔNG NGH

TH2

TH1

TH1

TH2

TH3
TH3

Th4

TH4

Hình 13.
cho các tr

ng quá trình
trình m c n c l t i Ph ng i n

ng h p tính toán l x y ra v i t n su t P=5%

Hình 14.
ng quá trình
trình m c n c l t i TV Hòa
Hòa
Duy t cho các tr ng h p tính toán l v i t n su t
P=5%

TH1
TH1, 2, 3

TH2

TH3

TH4
TH4

Hình 15.
ng quá trình
trình m c n c l t i h l u p
sông Tiêm cho các
các tr ng h p tính toán l x y ra v i t n
su t P=5%

16.
ng quá trình
trình l u l ng l t i h l u th y i n
H Hô cho các tr ng h p tính toán l v i t n su t

P=5%

TH1, 2

TH1, 2
TH3

TH3
TH4
TH4

Hình 17.
ng quá trình
trình l u l ng l t i tr m TV Chu L
cho các tr ng h p tính toán l x y ra v i t n su t P=5%
3.3. Ch n m c n

c ch ng l

Hình 18.
ng quá trình
trình l u l ng l t i h du TV
Hòa Duy t cho các tr ng h p tính toán l x y ra v i
t n su t P=5%
C n c k ho ch, ti n
ch a th

u t xây d ng các h

ng ngu n, tham gia c t l cho h du, c n

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016

27


KHOA H C CÔNG NGH
c m cn
xu t
th

c l ,l ul

ng l

c gi i pháp s

ã

c xác

d ng công trình h

ng ngu n c t l

a m c n

ng

nh,

ch a

c v

giá tr

i và tài s n cho nhân dân trong vùng và t ch c

ng c u trong mùa m a bão.
v im c

ng p d

mong mu n. L thi t k trên h th ng sông Ngàn

trong vi c b o

Sâu c a ph

c a nhân dân.

ng án ch n nh sau:

B ng 3. M c n

c

ngh ch ng l

c xác

M c
n

tri t

m an toàn cho tính m ng và tài s n

ng ng t n su t 10%.
4. K T LU N

1

Ngàn sâu 24,641

HL H Hô

2

Ngàn sâu 22,681

C u La Khê

3

Ngàn sâu 20,355

Phú Lê-H

4

Ngàn sâu 19,833

PhúcTrung-H. Tr ch

5

Ngàn sâu 18,396

Hà Vàng-Phúc Tr ch

khu v c th p tr ng, nh ng v i m c n

6

Ngàn sâu 17,155

Xóm 7, 8 H

gi m

7

Ngàn sâu 16,489

Kè L c Yên

s là r t t t

8

Ngàn sâu 16,112

HL c u

c a nhân dân trong

Ngàn sâu 15,666

HL c u H

10 Ngàn sâu 15,310

TV Chu L

11 Ngàn sâu 14,200

TL c u

aL i

12 Ngàn sâu 13,842

HL c u

.L i

13 Ngàn sâu 13,260

Xóm 4 Ph

ng

14 Ngàn sâu 13,009

Trung Th

ng - Ph M

15 Ngàn sâu 11,737

H l uc u

16 Ngàn sâu 11,567

TV Hoà Duy t

3.4. K t lu n v m c n
tr

ng h p tính toán m c n

ch ng
ng

c, l u l
c, l u l

Nghiên c u

ng

hi n theo ph

ô

ông H i
ng Giang

m c

ng p l t cho các
c ch ng l

c th p nh t so v i l n m 2010 (g n 1,2 m)
gi m thi u thi t h i v ng

ch ng tri t
ho c l t

i và tài s n

a bàn huy n. M t khác, có th

v i các tr n l nh h n l n m 2010

ng ng t n su t 10%.

ng th i

nâng cao hi u qu phòng ch ng l

trên l u v c, thì vi c s d ng k t h p c gi i pháp phi
i n

công trình c ng là m t trong nh ng gi i pháp mang
l i hi u qu

ng s t

cao

t ng c

ng kh

n ng phòng

ch ng l cho l u v c sông Ngàn Sâu
TÀI LI U THAM KH O

ng theo các

1. Chuyên

ng ã lu n

th y l c d án “ Rà soát quy ho ch

th y l i l u v c sông C ”. Vi n Quy ho ch Th y l i

th c hi n, n m 2012.

i, h Tr i D i và h Chúc A) v i t ng dung tích

phòng l là 360 x 10 m .
6

3

ng ng t n

su t P=5% hay tr n l n m 2010, v i 3 h c t l không
m c

th p tr ng, nh ng v i m c
g n 1,2 m s là r t t t

2. Chuyên

ng p cho các khu v c
gi m m c n

c

gi m thi u thi t h i v

c

th y l c “D án Quy ho ch t ng

th th y l i vùng B c Trung b trong i u ki n bi n
i khí h u, n

Nh v y, m c dù v i tr n l x y ra t

28

c gi i pháp phòng ch ng

ng án ch ng l , v i 3 h ch a c t l

không th là gi m tri t

trên

th là gi m tri t

xu t

l trên l u v c sông Ngàn Sâu. Nh v y sau khi th c

ng Tr ch

L u v c sông Ngàn Sâu có 3 h c t l (H Ngàn
Tr

ng

c nh l n m 2012, 2013,... ho c các tr n

l t

Ghi chú

c(m)

i 2 m nh hi n nay s ch

M t khác, v i các tr n l nh h n có th ch ng

nh

t i m t s v trí trên l u v c sông Ngàn Sâu
TT Tên sông

c bi t là các khu v c

c bi n dâng”. Vi n Quy ho ch Th y

l i th c hi n, n m 2012.
3. B ng

c tr ng hình thái các l u v c sông

Vi t Nam.
4. K ch b n bi n

i khí h u n

Vi t Nam. B Tài nguyên Môi tr

c bi n dâng cho

ng, n m 2012.

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016


KHOA H C CÔNG NGH
5. Quy t

nh s 1588/Q -TTg c a Th t

ng

6. T ng h p tình hình thi t h i do l l t gây ra

Chính ph ban hành ngày 24/10/2012 v vi c quy

trên

ho ch th y l i khu v c mi n Trung giai o n 2012-

2010, 2011, 2012, 2013, 2014 c a UBND huy n

2020 và

H

nh h

i khí h u, n

ng

n 2050 trong i u ki n bi n

a bàn huy n H

ng Khê, Hà T nh các n m

ng Khê.

c bi n dâng, n m 2012.

STUDY INTO SOLUTIONS TO IMPROVE FLOOD CONTROL CAPACITY FOR THE NGAN
SAU RIVER BASIN
Luong Ngoc Chung, Bui Nam Sach
Summary
The Ngan Sau river basin is a big tributary of La river basin in the Ca river system. Ngan Sau river plays a
very important role in the socio-economic development process of Huong Khe district in particular and of
Ha Tinh province in general; but the river also constitutes a big challenge to the flood control in Huong Khe
district and the lower part. The study area receives the highest rainfall of Nghe An and Ha Tinh provinces,
with an average annual rainfall of 2,400 mm approximately and the highest yearly rainfall reaches about
3,700 mm. Heavy rains are the main cause of flooding in Huong Khe district and the lower part; the big
floods happened in 1978, 1988, 2002 and most recently in 2010 resulted in serious damages to the local
people. On the other hand, the study area possesses very complex natural conditions posing more
difficulties to the flood control. This article introduced scientific advances to flood calculations and
management as basis to suggest flood control solutions to the Ngan Sau river basin and to contribute to
protect human and asset safety in the study area.

Key words: Flood control, Ngan Sau river basin, flood management, simulation model.

Ng

i ph n bi n: PGS.TS. Nguy n Cao

n

Ngày nh n bài: 21/10/2015
Ngày thông qua ph n bi n: 23/11/2015
Ngày duy t

ng: 30/11/2015

N¤NG NGHIÖP Vµ PH¸T TRIÓN N¤NG TH¤N - Th¸ng 1/2016

29